TITUS
Mahabharata
Part No. 949
Previous part

Chapter: 89 
Adhyāya 89


Verse: 1  {Saṃjaya uvāca}
Halfverse: a    vimukʰīkr̥tya tān sarvāṃs   tāvakān yudʰi rākṣasaḥ
   vimukʰī-kr̥tya tān sarvāṃs   tāvakān yudʰi rākṣasaḥ /
Halfverse: c    jigʰāṃsur bʰarataśreṣṭʰa   duryodʰanam upādravat
   jigʰāṃsur bʰarata-śreṣṭʰa   duryodʰanam upādravat /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    tam āpatantaṃ saṃprekṣya   rājānaṃ prati vegitam
   tam āpatantaṃ saṃprekṣya   rājānaṃ prati vegitam /
Halfverse: c    abʰyadʰāvaj jigʰāṃsantas   tāvakā yuddʰadurmadāḥ
   abʰyadʰāvaj jigʰāṃsantas   tāvakā yuddʰa-durmadāḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    tālamātrāṇi cāpāni   vikarṣanto mahābalāḥ
   tāla-mātrāṇi cāpāni   vikarṣanto mahā-balāḥ /
Halfverse: c    tam ekam abʰyadʰāvanta   nadantaḥ siṃhasaṃgʰavat
   tam ekam abʰyadʰāvanta   nadantaḥ siṃha-saṃgʰavat /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    atʰainaṃ śaravarṣeṇa   samantāt paryavārayan
   atʰa_enaṃ śara-varṣeṇa   samantāt paryavārayan /
Halfverse: c    parvataṃ vāridʰārābʰiḥ   śaradīva balāhakāḥ
   parvataṃ vāri-dʰārābʰiḥ   śaradi_iva balāhakāḥ /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    sa gāḍʰaviddʰo vyatʰitas   tottrārdita iva dvipaḥ
   sa gāḍʰa-viddʰo vyatʰitas   tottra_ardita\ iva dvipaḥ / ՙ
Halfverse: c    utpapāta tadākāśaṃ   samantād vainateyavat
   utpapāta tadā_ākāśaṃ   samantād vainateyavat /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    vyanadat sumahānādaṃ   jīmūta iva śāradaḥ
   vyanadat sumahā-nādaṃ   jīmūta\ iva śāradaḥ / ՙ
Halfverse: c    diśaḥ kʰaṃ pradiśaś caiva   nādayan bʰairavasvanaḥ
   diśaḥ kʰaṃ pradiśaś caiva   nādayan bʰairava-svanaḥ /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    rākṣasasya tu taṃ śabdaṃ   śrutvā rājā yudʰiṣṭʰiraḥ
   rākṣasasya tu taṃ śabdaṃ   śrutvā rājā yudʰiṣṭʰiraḥ /
Halfverse: c    uvāca bʰarataśreṣṭʰo   bʰīmasenam idaṃ vacaḥ
   uvāca bʰarata-śreṣṭʰo   bʰīma-senam idaṃ vacaḥ /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    yudʰyate rākṣaso nūnaṃ   dʰārtarāṣṭrair mahāratʰaiḥ
   yudʰyate rākṣaso nūnaṃ   dʰārtarāṣṭrair mahā-ratʰaiḥ /
Halfverse: c    yatʰāsya śrūyate śabdo   nadato bʰairavaṃ svanam
   yatʰā_asya śrūyate śabdo   nadato bʰairavaṃ svanam /
Halfverse: e    atibʰāraṃ ca paśyāmi   tatra tāta samāhitam
   atibʰāraṃ ca paśyāmi   tatra tāta samāhitam /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    pitāmahaś ca saṃkruddʰaḥ   pāñcālān hantum udyataḥ
   pitāmahaś ca saṃkruddʰaḥ   pāñcālān hantum udyataḥ /
Halfverse: c    teṣāṃ ca rakṣaṇārtʰāya   yudʰyate pʰalgunaḥ paraiḥ
   teṣāṃ ca rakṣaṇa_artʰāya   yudʰyate pʰalgunaḥ paraiḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    etac cʰrutvā mahābāho   kāryadvayam upastʰitam
   etat śrutvā mahā-bāho   kārya-dvayam upastʰitam /
Halfverse: c    gaccʰa rakṣasva haiḍimbaṃ   saṃśayaṃ paramaṃ gatam
   gaccʰa rakṣasva haiḍimbaṃ   saṃśayaṃ paramaṃ gatam /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    bʰrātur vacanam ājñāya   tvaramāṇo vr̥kodaraḥ
   bʰrātur vacanam ājñāya   tvaramāṇo vr̥kodaraḥ /
Halfverse: c    prayayau siṃhanādena   trāsayan sarvapārtʰivān
   prayayau siṃha-nādena   trāsayan sarva-pārtʰivān /
Halfverse: e    vegena mahatā rājan   parvakāle yatʰodadʰiḥ
   vegena mahatā rājan   parva-kāle yatʰā_udadʰiḥ /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    tam anvayāt satyagʰr̥tiḥ   saucittir yuddʰadurmadaḥ
   tam anvayāt satya-gʰr̥tiḥ   saucittir yuddʰa-durmadaḥ /
Halfverse: c    śreṇimān vasu dānaś ca   putraḥ kāśyasya cābʰibʰūḥ
   śreṇimān vasu dānaś ca   putraḥ kāśyasya ca_abʰibʰūḥ /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    abʰimanyumukʰāś caiva   draupadeyā mahāratʰāḥ
   abʰimanyu-mukʰāś caiva   draupadeyā mahā-ratʰāḥ /
Halfverse: c    kṣatradevaś ca vikrāntaḥ   kṣatradʰarmā tatʰaiva ca
   kṣatra-devaś ca vikrāntaḥ   kṣatra-dʰarmā tatʰaiva ca /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    anūpādʰipatiś caiva   nīlaḥ svabalam āstʰitaḥ
   anūpa_adʰipatiś caiva   nīlaḥ sva-balam āstʰitaḥ /
Halfverse: c    mahatā ratʰavaṃśena   haiḍimbaṃ paryavārayan
   mahatā ratʰa-vaṃśena   haiḍimbaṃ paryavārayan /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    kuñjaraiś ca sadāmattaiḥ   ṣaṭ sahasraiḥ prahāribʰiḥ
   kuñjaraiś ca sadā-mattaiḥ   ṣaṭ sahasraiḥ prahāribʰiḥ /
Halfverse: c    abʰyarakṣanta sahitā   rākṣasendraṃ gʰaṭotkacam
   abʰyarakṣanta sahitā   rākṣasa_indraṃ gʰaṭa_utkacam /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    siṃhanādena mahatā   nemigʰoṣeṇa caiva hi
   siṃha-nādena mahatā   nemi-gʰoṣeṇa caiva hi /
Halfverse: c    kʰuraśabdaninādaiś ca   kampayanto vasuṃdʰarām
   kʰura-śabda-ninādaiś ca   kampayanto vasuṃdʰarām /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    temām āpatatāṃ śrutvā   śabdaṃ taṃ tāvakaṃ balam
   temām āpatatāṃ śrutvā   śabdaṃ taṃ tāvakaṃ balam /
Halfverse: c    bʰīmasena bʰayodvignaṃ   vivarṇavadanaṃ tatʰā
   bʰīmasena bʰaya_udvignaṃ   vivarṇa-vadanaṃ tatʰā /
Halfverse: e    parivr̥ttaṃ mahārāja   parityajya gʰaṭotkacam
   parivr̥ttaṃ mahā-rāja   parityajya gʰaṭa_utkacam /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    tataḥ pravavr̥te yuddʰaṃ   tatra tatra mahātmanām
   tataḥ pravavr̥te yuddʰaṃ   tatra tatra mahātmanām /
Halfverse: c    tāvakānāṃ pareṣāṃ ca   saṃgrāmeṣv anivartinām
   tāvakānāṃ pareṣāṃ ca   saṃgrāmeṣv anivartinām /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    nānārūpāṇi śastrāṇi   visr̥janto mahāratʰāḥ
   nānā-rūpāṇi śastrāṇi   visr̥janto mahā-ratʰāḥ /
Halfverse: c    anyonyam abʰidʰāvantaḥ   saṃprahāraṃ pracakrire
   anyonyam abʰidʰāvantaḥ   saṃprahāraṃ pracakrire /
Halfverse: e    vyatiṣaktaṃ mahāraudraṃ   yuddʰaṃ bʰīru bʰayāvaham
   vyatiṣaktaṃ mahā-raudraṃ   yuddʰaṃ bʰīru bʰaya_āvaham /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    hayā gajaiḥ samājagmuḥ   pādātā ratʰibʰiḥ saha
   hayā gajaiḥ samājagmuḥ   pādātā ratʰibʰiḥ saha /
Halfverse: c    anyonyaṃ samare rājan   prārtʰayānā mahad yaśaḥ
   anyonyaṃ samare rājan   prārtʰayānā mahad yaśaḥ /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    sahasā cābʰavat tīvraṃ   saṃnipātān mahad rajaḥ
   sahasā ca_abʰavat tīvraṃ   saṃnipātān mahad rajaḥ /
Halfverse: c    ratʰāśvajaga pattīnāṃ   padanemi samuddʰatam
   ratʰa_aśva-jaga pattīnāṃ   pada-nemi samuddʰatam /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    dʰūmrāruṇaṃ rajas tīvraṃ   raṇabʰūmiṃ samāvr̥ṇot
   dʰūmra_aruṇaṃ rajas tīvraṃ   raṇa-bʰūmiṃ samāvr̥ṇot /
Halfverse: c    naiva sve na pare rājan   samajānan parasparam
   na_eva sve na pare rājan   samajānan parasparam /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    pitā putraṃ na jānīte   putro vā pitaraṃ tatʰā
   pitā putraṃ na jānīte   putro vā pitaraṃ tatʰā /
Halfverse: c    nirmaryāde tatʰā bʰūte   vaiśase lomaharṣaṇe
   nirmaryāde tatʰā bʰūte   vaiśase loma-harṣaṇe /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    śastrāṇāṃ bʰarataśreṣṭʰa   manuṣyāṇāṃ ca garjatām
   śastrāṇāṃ bʰarata-śreṣṭʰa   manuṣyāṇāṃ ca garjatām /
Halfverse: c    sumahān abʰavac cʰabdo   vaṃśānām iva dahyatām
   sumahān abʰavat śabdo   vaṃśānām iva dahyatām /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    gajavāji manuṣyāṇāṃ   śoṇitāntra taraṅgiṇī
   gaja-vāji manuṣyāṇāṃ   śoṇita_antra taraṅgiṇī /
Halfverse: c    prāvartata nadī tatra   keśaśaivalaśādvalā
   prāvartata nadī tatra   keśa-śaivala-śādvalā /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    narāṇāṃ caiva kāyebʰyaḥ   śirasāṃ patatāṃ raṇe
   narāṇāṃ caiva kāyebʰyaḥ   śirasāṃ patatāṃ raṇe /
Halfverse: c    śuśruve sumahāñ śabdaḥ   patatām aśmanām iva
   śuśruve sumahān śabdaḥ   patatām aśmanām iva /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    viśiraskair manuṣyaiś ca   cʰinnagātraiś ca vāraṇaiḥ
   viśiraskair manuṣyaiś ca   cʰinna-gātraiś ca vāraṇaiḥ /
Halfverse: c    aśvaiḥ saṃbʰinnadehaiś ca   saṃkīrṇābʰūd vasuṃdʰarā
   aśvaiḥ saṃbʰinna-dehaiś ca   saṃkīrṇā_abʰūd vasuṃdʰarā /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    nānāvidʰāni śastrāṇi   visr̥janto mahāratʰāḥ
   nānā-vidʰāni śastrāṇi   visr̥janto mahā-ratʰāḥ /
Halfverse: c    anyonyam abʰidʰāvantaḥ   saṃprahāraṃ pracakrire
   anyonyam abʰidʰāvantaḥ   saṃprahāraṃ pracakrire /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    hayā hayān samāsādya   preṣitā hayasādibʰiḥ
   hayā hayān samāsādya   preṣitā haya-sādibʰiḥ /
Halfverse: c    samāhatya raṇe 'nyonyaṃ   nipetur gatajīvitāḥ
   samāhatya raṇe_anyonyaṃ   nipetur gata-jīvitāḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    narā narān samāsādya   krodʰaraktekṣaṇā bʰr̥śam
   narā narān samāsādya   krodʰa-rakta_īkṣaṇā bʰr̥śam /
Halfverse: c    urāṃsy urobʰir anyonyaṃ   samāśliṣya nijagʰnire
   urāṃsy urobʰir anyonyaṃ   samāśliṣya nijagʰnire /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    preṣitāś ca mahāmātrair   vāraṇāḥ paravāraṇāḥ
   preṣitāś ca mahā-mātrair   vāraṇāḥ para-vāraṇāḥ /
Halfverse: c    abʰigʰnanti viṣāṇāgrair   vāraṇān eva saṃyuge
   abʰigʰnanti viṣāṇa_agrair   vāraṇān eva saṃyuge /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    te jātarudʰirāpīḍāḥ   patākābʰir alaṃkr̥tāḥ
   te jāta-rudʰira_āpīḍāḥ   patākābʰir alaṃkr̥tāḥ /
Halfverse: c    saṃsaktāḥ pratyadr̥śyanta   megʰā iva sa vidyutaḥ
   saṃsaktāḥ pratyadr̥śyanta   megʰā\ iva sa vidyutaḥ /32/ ՙ

Verse: 33 
Halfverse: a    ke cid bʰinnā viṣāṇāgrair   bʰinnakumbʰāś ca tomaraiḥ
   kecid bʰinnā viṣāṇa_agrair   bʰinna-kumbʰāś ca tomaraiḥ /
Halfverse: c    vinadanto 'bʰyadʰāvanta   garjanto jaladā iva
   vinadanto_abʰyadʰāvanta   garjanto jaladā\ iva /33/ ՙ

Verse: 34 
Halfverse: a    kecid dʰastair dvidʰā cʰinnaiś   cʰinnagātrās tatʰāpare
   kecidd^hastair dvidʰā cʰinnaiś   cʰinna-gātrās tatʰā_apare /
Halfverse: c    nipetus tumule tasmiṃś   cʰinnapakṣā ivādrayaḥ
   nipetus tumule tasmiṃś   cʰinna-pakṣā\ iva_adrayaḥ /34/ ՙ

Verse: 35 
Halfverse: a    pārśvais tu dāritair anye   vāraṇair varavāraṇāḥ
   pārśvais tu dāritair anye   vāraṇair vara-vāraṇāḥ /
Halfverse: c    mumucuḥ śoṇitaṃ bʰūri   dʰātūn iva mahīdʰarāḥ
   mumucuḥ śoṇitaṃ bʰūri   dʰātūn iva mahī-dʰarāḥ /35/ ՙ

Verse: 36 
Halfverse: a    nārācābʰihatās tv anye   tatʰā viddʰāś ca tomaraiḥ
   nārāca_abʰihatās tv anye   tatʰā viddʰāś ca tomaraiḥ /
Halfverse: c    hatārohā vyadr̥śyanta   viśr̥ṅgā iva parvatāḥ
   hata_ārohā vyadr̥śyanta   viśr̥ṅgā\ iva parvatāḥ /36/ ՙ

Verse: 37 
Halfverse: a    ke cit krodʰasamāviṣṭā   madāndʰā niravagrahāḥ
   kecit krodʰa-samāviṣṭā   mada_andʰā niravagrahāḥ /
Halfverse: c    ratʰān hayān padātāṃś ca   mamr̥duḥ śataśo raṇe
   ratʰān hayān padātāṃś ca   mamr̥duḥ śataśo raṇe /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    tatʰā hayā hayārohais   tāḍitāḥ prāsatomaraiḥ
   tatʰā hayā haya_ārohais   tāḍitāḥ prāsa-tomaraiḥ /
Halfverse: c    tena tenābʰyavartanta   kurvanto vyākulā diśaḥ
   tena tena_abʰyavartanta   kurvanto vyākulā diśaḥ /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    ratʰino ratʰibʰiḥ sārdʰaṃ   kulaputrās tanu tyajaḥ
   ratʰino ratʰibʰiḥ sārdʰaṃ   kula-putrās tanu tyajaḥ /
Halfverse: c    parāṃ śaktiṃ samāstʰāya   cakruḥ karmāṇy abʰītavat
   parāṃ śaktiṃ samāstʰāya   cakruḥ karmāṇy abʰītavat /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    svayaṃvara ivāmarde   prajahrur itaretaram {!}
   svayaṃvara\ iva_āmarde   prajahrur itaretaram / ՙ {!}
Halfverse: c    prārtʰayānāṃ yaśo rājan   svargaṃ vā yuddʰaśālinaḥ
   prārtʰayānāṃ yaśo rājan   svargaṃ vā yuddʰa-śālinaḥ /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    tasmiṃs tatʰā vartamāne   saṃgrāme lomaharṣaṇe
   tasmiṃs tatʰā vartamāne   saṃgrāme loma-harṣaṇe /
Halfverse: c    dʰārtarāṣṭraṃ mahat sainyaṃ   prāyaśo vimukʰīkr̥tam
   dʰārtarāṣṭraṃ mahat sainyaṃ   prāyaśo vimukʰī-kr̥tam /41/ (E)



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.