TITUS
Mahabharata
Part No. 839
Previous part

Chapter: 176 
Adhyāya 176


Verse: 1  {Akr̥tavraṇa uvāca}
Halfverse: a    duḥkʰadvayam idaṃ bʰadre   katarasya cikīrṣasi
   duḥkʰa-dvayam idaṃ bʰadre   katarasya cikīrṣasi / ՙ
Halfverse: c    pratikartavyam abale   tat tvaṃ vatse bravīhi me
   pratikartavyam abale   tat tvaṃ vatse bravīhi me /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    yadi saubʰapatir bʰadre   niyoktavyo mate tava
   yadi saubʰa-patir bʰadre   niyoktavyo mate tava /
Halfverse: c    niyokṣyati mahātmā taṃ   rāmas tvaddʰitakāmyayā
   niyokṣyati mahātmā taṃ   rāmas tvadd-hita-kāmyayā /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    atʰāpageyaṃ bʰīṣmaṃ taṃ   rāmeṇeccʰasi dʰīmatā
   atʰa_āpageyaṃ bʰīṣmaṃ taṃ   rāmeṇa_iccʰasi dʰīmatā /
Halfverse: c    raṇe vinirjitaṃ draṣṭuṃ   kuryāt tad api bʰārgavaḥ
   raṇe vinirjitaṃ draṣṭuṃ   kuryāt tad api bʰārgavaḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    sr̥ñjayasya vacaḥ śrutvā   tava caiva śucismite
   sr̥ñjayasya vacaḥ śrutvā   tava caiva śuci-smite /
Halfverse: c    yad atrānantaraṃ kāryaṃ   tad adyaiva vicintyatām
   yad atra_anantaraṃ kāryaṃ   tad adya_eva vicintyatām /4/

Verse: 5  {Ambovāca}
Halfverse: a    apanītāsmi bʰīṣmeṇa   bʰagavann avijānatā
   apanītā_asmi bʰīṣmeṇa   bʰagavann avijānatā / ՙ
Halfverse: c    na hi jānāti me bʰīṣmo   brahmañ śālvagataṃ manaḥ
   na hi jānāti me bʰīṣmo   brahman śālva-gataṃ manaḥ /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    etad vicārya manasā   bʰavān eva viniścayam
   etad vicārya manasā   bʰavān eva viniścayam /
Halfverse: c    vicinotu yatʰānyāyaṃ   vidʰānaṃ kriyatāṃ tatʰā
   vicinotu yatʰā-nyāyaṃ   vidʰānaṃ kriyatāṃ tatʰā /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    bʰīṣme vā kuruśārdūle   śālvarāje 'tʰa vā punaḥ
   bʰīṣme vā kuru-śārdūle   śālva-rāje_atʰa vā punaḥ /
Halfverse: c    ubʰayor eva vā brahman   yad yuktaṃ tat samācara
   ubʰayor eva vā brahman   yad yuktaṃ tat samācara /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    niveditaṃ mayā hy etad   duḥkʰamūlaṃ yatʰātatʰam
   niveditaṃ mayā hy etad   duḥkʰa-mūlaṃ yatʰā-tatʰam /
Halfverse: c    vidʰānaṃ tatra bʰagavan   kartum arhasi yuktitaḥ
   vidʰānaṃ tatra bʰagavan   kartum arhasi yuktitaḥ /8/

Verse: 9  {Akr̥tavraṇa uvāca}
Halfverse: a    upapannam idaṃ bʰadre   yad evaṃ varavarṇini
   upapannam idaṃ bʰadre   yad evaṃ vara-varṇini / ՙ
Halfverse: c    dʰarmaṃ prati vaco brūyāḥ   śr̥ṇu cedaṃ vaco mama
   dʰarmaṃ prati vaco brūyāḥ   śr̥ṇu ca_idaṃ vaco mama /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    yadi tvām āpageyo vai   na nayed gajasāhvayam
   yadi tvām āpageyo vai   na nayed gaja-sāhvayam /
Halfverse: c    śālvas tvāṃ śirasā bʰīru   gr̥hṇīyād rāmacoditaḥ
   śālvas tvāṃ śirasā bʰīru   gr̥hṇīyād rāma-coditaḥ /10/ 10

Verse: 11 
Halfverse: a    tena tvaṃ nirjitā bʰadre   yasmān nītāsi bʰāmini
   tena tvaṃ nirjitā bʰadre   yasmān nītā_asi bʰāmini /
Halfverse: c    saṃśayaḥ śālvarājasya   tena tvayi sumadʰyame
   saṃśayaḥ śālva-rājasya   tena tvayi sumadʰyame /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    bʰīṣmaḥ puruṣamānī ca   jitakāśī tatʰaiva ca
   bʰīṣmaḥ puruṣa-mānī ca   jita-kāśī tatʰaiva ca /
Halfverse: c    tasmāt pratikriyā yuktā   bʰīṣme kārayituṃ tvayā
   tasmāt pratikriyā yuktā   bʰīṣme kārayituṃ tvayā /12/

Verse: 13  {Ambovāca}
Halfverse: a    mamāpy eṣa mahān brahman   hr̥di kāmo 'bʰivartate
   mama_apy eṣa mahān brahman   hr̥di kāmo_abʰivartate / ՙ
Halfverse: c    gʰātayeyaṃ yadi raṇe   bʰīṣmam ity eva nityadā
   gʰātayeyaṃ yadi raṇe   bʰīṣmam ity eva nityadā /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    bʰīṣmaṃ vā śālvarājaṃ vā   yaṃ vā doṣeṇa gaccʰasi
   bʰīṣmaṃ vā śālva-rājaṃ vā   yaṃ vā doṣeṇa gaccʰasi /
Halfverse: c    praśādʰi taṃ mahābāho   yatkr̥te 'haṃ suduḥkʰitā
   praśādʰi taṃ mahā-bāho   yat-kr̥te_ahaṃ suduḥkʰitā /14/

Verse: 15  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    evaṃ katʰayatām eva   teṣāṃ sa divaso gataḥ
   evaṃ katʰayatām eva   teṣāṃ sa divaso gataḥ / ՙ
Halfverse: c    rātriś ca bʰarataśreṣṭʰa   sukʰaśītoṣṇamārutā
   rātriś ca bʰarata-śreṣṭʰa   sukʰa-śīta_uṣṇa-mārutā /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    tato rāmaḥ prādurāsīt   prajvalann iva tejasā
   tato rāmaḥ prādur-āsīt   prajvalann iva tejasā /
Halfverse: c    śiṣyaiḥ parivr̥to rājañ   jaṭācīradʰaro muniḥ
   śiṣyaiḥ parivr̥to rājan   jaṭā-cīra-dʰaro muniḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    dʰanuṣpāṇir adīnātmā   kʰaḍgaṃ bibʰrat paraśvadʰī
   dʰanuṣ-pāṇir adīna_ātmā   kʰaḍgaṃ bibʰrat paraśvadʰī /
Halfverse: c    virajā rājaśārdūla   so 'bʰyayāt sr̥ñjayaṃ nr̥pam
   virajā rāja-śārdūla   so_abʰyayāt sr̥ñjayaṃ nr̥pam /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    tatas taṃ tāpasā dr̥ṣṭvā   sa ca rājā mahātapāḥ
   tatas taṃ tāpasā dr̥ṣṭvā   sa ca rājā mahā-tapāḥ /
Halfverse: c    tastʰuḥ prāñjalayaḥ sarve   sā ca kanyā tapasvinī
   tastʰuḥ prāñjalayaḥ sarve   sā ca kanyā tapasvinī /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    pūjayām āsur avyagrā   madʰuparkeṇa bʰārgavam
   pūjayām āsur avyagrā   madʰu-parkeṇa bʰārgavam /
Halfverse: c    arcitaś ca yatʰāyogaṃ   niṣasāda sahaiva taiḥ
   arcitaś ca yatʰā-yogaṃ   niṣasāda saha_eva taiḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    tataḥ pūrvavyatītāni   katʰayete sma tāv ubʰau
   tataḥ pūrva-vyatītāni   katʰayete sma tāv ubʰau / ՙ
Halfverse: c    sr̥ñjayaś ca sa rājarṣir   jāmadagnyaś ca bʰārata
   sr̥ñjayaś ca sa rāja-r̥ṣir   jāmadagnyaś ca bʰārata /20/ 20

Verse: 21 
Halfverse: a    tataḥ katʰānte rājarṣir   bʰr̥guśreṣṭʰaṃ mahābalam
   tataḥ katʰā_ante rāja-r̥ṣir   bʰr̥gu-śreṣṭʰaṃ mahā-balam /
Halfverse: c    uvāca madʰuraṃ kāle   rāmaṃ vacanam artʰavat
   uvāca madʰuraṃ kāle   rāmaṃ vacanam artʰavat /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    rāmeyaṃ mama dauhitrī   kāśirājasutā prabʰo
   rāma_iyaṃ mama dauhitrī   kāśi-rāja-sutā prabʰo /
Halfverse: c    asyāḥ śr̥ṇu yatʰātattvaṃ   kāryaṃ kāryaviśārada
   asyāḥ śr̥ṇu yatʰā-tattvaṃ   kāryaṃ kārya-viśārada /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    paramaṃ katʰyatāṃ ceti   tāṃ rāmaḥ pratyabʰāṣata
   paramaṃ katʰyatāṃ ca_iti   tāṃ rāmaḥ pratyabʰāṣata /
Halfverse: c    tataḥ sābʰyagamad rāmaṃ   jvalantam iva pāvakam
   tataḥ sā_abʰyagamad rāmaṃ   jvalantam iva pāvakam /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    sā cābʰivādya caraṇau   rāmasya śirasā śubʰā
   sā ca_abʰivādya caraṇau   rāmasya śirasā śubʰā /
Halfverse: c    spr̥ṣṭvā padmadalābʰābʰyāṃ   pāṇibʰyām agrataḥ stʰitā
   spr̥ṣṭvā padma-dala_ābʰābʰyāṃ   pāṇibʰyām agrataḥ stʰitā /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    ruroda sā śokavatī   bāṣpavyākulalocanā
   ruroda sā śokavatī   bāṣpa-vyākula-locanā /
Halfverse: c    prapede śaraṇaṃ caiva   śaraṇyaṃ bʰr̥gunandanam
   prapede śaraṇaṃ caiva   śaraṇyaṃ bʰr̥gu-nandanam /25/

Verse: 26  {Rāma uvāca}
Halfverse: a    yatʰāsi sr̥ñjayasyāsya   tatʰā mama nr̥pātmaje
   yatʰā_asi sr̥ñjayasya_asya   tatʰā mama nr̥pa_ātmaje / ՙ
Halfverse: c    brūhi yat te manoduḥkʰaṃ   kariṣye vacanaṃ tava
   brūhi yat te mano-duḥkʰaṃ   kariṣye vacanaṃ tava /26/

Verse: 27  {Ambovāca}
Halfverse: a    bʰagavañ śaraṇaṃ tvādya   prapannāsmi mahāvrata
   bʰagavan śaraṇaṃ tvā_adya   prapannā_asmi mahā-vrata / ՙ
Halfverse: c    śokapaṅkārṇavād gʰorād   uddʰarasva ca māṃ vibʰo
   śoka-paṅka_arṇavād gʰorād   uddʰarasva ca māṃ vibʰo /27/

Verse: 28  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    tasyāś ca dr̥ṣṭvā rūpaṃ ca   vayaś cābʰinavaṃ punaḥ
   tasyāś ca dr̥ṣṭvā rūpaṃ ca   vayaś ca_abʰinavaṃ punaḥ / ՙ
Halfverse: c    saukumāryaṃ paraṃ caiva   rāmaś cintāparo 'bʰavat
   saukumāryaṃ paraṃ caiva   rāmaś cintā-paro_abʰavat /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    kim iyaṃ vakṣyatīty evaṃ   vimr̥śan bʰr̥gusattamaḥ
   kim iyaṃ vakṣyati_ity evaṃ   vimr̥śan bʰr̥gu-sattamaḥ /
Halfverse: c    iti dadʰyau ciraṃ rāmaḥ   kr̥payābʰipariplutaḥ
   iti dadʰyau ciraṃ rāmaḥ   kr̥payā_abʰipariplutaḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    katʰyatām iti sā bʰūyo   rāmeṇoktā śucismitā
   katʰyatām iti sā bʰūyo   rāmeṇa_uktā śuci-smitā /
Halfverse: c    sarvam eva yatʰātattvaṃ   katʰayām āsa bʰārgave
   sarvam eva yatʰā-tattvaṃ   katʰayām āsa bʰārgave /30/ 30

Verse: 31 
Halfverse: a    tac cʰrutvā jāmadagnyas tu   rājaputryā vacas tadā
   tat śrutvā jāmadagnyas tu   rāja-putryā vacas tadā /
Halfverse: c    uvāca tāṃ varārohāṃ   niścityārtʰaviniścayam
   uvāca tāṃ vara_ārohāṃ   niścitya_artʰa-viniścayam /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    preṣayiṣyāmi bʰīṣmāya   kuruśreṣṭʰāya bʰāmini
   preṣayiṣyāmi bʰīṣmāya   kuru-śreṣṭʰāya bʰāmini /
Halfverse: c    kariṣyati vaco dʰarmyaṃ   śrutvā me sa narādʰipaḥ
   kariṣyati vaco dʰarmyaṃ   śrutvā me sa nara_adʰipaḥ /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    na cet kariṣyati vaco   mayoktaṃ jāhnavīsutaḥ
   na cet kariṣyati vaco   mayā_uktaṃ jāhnavī-sutaḥ /
Halfverse: c    dʰakṣyāmy enaṃ raṇe bʰadre   sāmātyaṃ śastratejasā
   dʰakṣyāmy enaṃ raṇe bʰadre   sāmātyaṃ śastra-tejasā /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    atʰa vā te matis tatra   rājaputri nivartate
   atʰa vā te matis tatra   rāja-putri nivartate /
Halfverse: c    tāvac cʰālvapatiṃ vīraṃ   yojayāmy atra karmaṇi
   tāvat śālva-patiṃ vīraṃ   yojayāmy atra karmaṇi /34/

Verse: 35  {Ambovāca}
Halfverse: a    visarjitāsmi bʰīṣmeṇa   śrutvaiva bʰr̥gunandana
   visarjitā_asmi bʰīṣmeṇa   śrutvā_eva bʰr̥gu-nandana / ՙ
Halfverse: c    śālvarājagataṃ ceto   mama pūrvaṃ manīṣitam
   śālva-rāja-gataṃ ceto   mama pūrvaṃ manīṣitam /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    saubʰarājam upetyāham   abruvaṃ durvacaṃ vacaḥ
   saubʰa-rājam upetya_aham   abruvaṃ durvacaṃ vacaḥ /
Halfverse: c    na ca māṃ pratyagr̥hṇāt sa   cāritrapariśaṅkitaḥ
   na ca māṃ pratyagr̥hṇāt sa   cāritra-pariśaṅkitaḥ /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    etat sarvaṃ viniścitya   svabuddʰyā bʰr̥gunandana
   etat sarvaṃ viniścitya   sva-buddʰyā bʰr̥gu-nandana /
Halfverse: c    yad atraupayikaṃ kāryaṃ   tac cintayitum arhasi
   yad atra_aupayikaṃ kāryaṃ   tac cintayitum arhasi /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    mamātra vyasanasyāsya   bʰīṣmo mūlaṃ mahāvrataḥ
   mama_atra vyasanasya_asya   bʰīṣmo mūlaṃ mahā-vrataḥ /
Halfverse: c    yenāhaṃ vaśam ānītā   samutkṣipya balāt tadā
   yena_ahaṃ vaśam ānītā   samutkṣipya balāt tadā /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    bʰīṣmaṃ jahi mahābāho   yatkr̥te duḥkʰam īdr̥śam
   bʰīṣmaṃ jahi mahā-bāho   yat-kr̥te duḥkʰam īdr̥śam /
Halfverse: c    prāptāhaṃ bʰr̥guśārdūla   carāmy apriyam uttamam
   prāptā_ahaṃ bʰr̥gu-śārdūla   carāmy apriyam uttamam /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    sa hi lubdʰaś ca mānī ca   jitakāśī ca bʰārgava
   sa hi lubdʰaś ca mānīca   jita-kāśī ca bʰārgava /
Halfverse: c    tasmāt pratikriyā kartuṃ   yuktā tasmai tvayānagʰa
   tasmāt pratikriyā kartuṃ   yuktā tasmai tvayā_anagʰa /40/ 40

Verse: 41 
Halfverse: a    eṣa me hriyamāṇāyā   bʰāratena tadā vibʰo
   eṣa me hriyamāṇāyā   bʰāratena tadā vibʰo /
Halfverse: c    abʰavad dʰr̥di saṃkalpo   gʰātayeyaṃ mahāvratam
   abʰavadd^hr̥di saṃkalpo   gʰātayeyaṃ mahā-vratam /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    tasmāt kāmaṃ mamādyemaṃ   rāma saṃvartayānagʰa
   tasmāt kāmaṃ mama_adya_imaṃ   rāma saṃvartaya_anagʰa /
Halfverse: c    jahi bʰīṣmaṃ mahābāho   yatʰā vr̥traṃ puraṃdaraḥ
   jahi bʰīṣmaṃ mahā-bāho   yatʰā vr̥traṃ puraṃdaraḥ /42/ (E)42



Next part


This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.