TITUS
Mahabharata
Part No. 1527
Chapter: 199
Adhyāya
199
Verse: 1
{Manur
uvāca}
Halfverse: a
yadā
te
pañcabʰiḥ
pañca
vimuktā
manasā
saha
yadā
te
pañcabʰiḥ
pañca
vimuktā
manasā
saha
/
Halfverse: c
atʰa
tad
drakṣyase
brahma
manau
sūtram
ivārpitam
atʰa
tad
drakṣyase
brahma
manau
sūtram
iva
_arpitam
/1/
Verse: 2
Halfverse: a
tad
eva
ca
yatʰā
sūtraṃ
suvarṇe
vartate
punaḥ
tad
eva
ca
yatʰā
sūtraṃ
suvarṇe
vartate
punaḥ
/
Halfverse: c
muktāsv
atʰa
pravāleṣu
mr̥n
maye
rājate
tatʰā
muktāsv
atʰa
pravāleṣu
mr̥d
maye
rājate
tatʰā
/2/
Verse: 3
Halfverse: a
tadvad
goṣu
manuṣyeṣu
tadvad
dʰasti
mr̥gādiṣu
tadvad
goṣu
manuṣyeṣu
tadvad
hasti
mr̥ga
_ādiṣu
/
Halfverse: c
tadvat
kīta
pataṅgeṣu
prasaktātmā
svakarmabʰiḥ
tadvat
kīta
pataṅgeṣu
prasakta
_ātmā
sva-karmabʰiḥ
/3/
Verse: 4
Halfverse: a
yena
yena
śarīreṇa
yad
yat
karma
karoty
ayam
yena
yena
śarīreṇa
yad
yat
karma
karoty
ayam
/
Halfverse: c
tena
tena
śarīreṇa
tat
tat
pʰalam
upāśnute
tena
tena
śarīreṇa
tat
tat
pʰalam
upāśnute
/4/
Verse: 5
Halfverse: a
yatʰā
hy
ekarasā
bʰūmir
oṣadʰyātmānusāriṇī
yatʰā
hy
eka-rasā
bʰūmir
oṣadʰyātma
_anusāriṇī
/
Halfverse: c
tatʰā
karmānugā
buddʰir
antarātmānudarśinī
tatʰā
karma
_anugā
buddʰir
antarātma
_anudarśinī
/5/
Verse: 6
Halfverse: a
jñānapūrvodbʰavā
lipsā
lipsā
pūrvābʰisaṃdʰitā
{!}
jñāna-pūrva
_udbʰavā
lipsā
lipsā
pūrva
_abʰisaṃdʰitā
/
{!}
Halfverse: c
abʰisaṃdʰi
pūrvakaṃ
karma
karma
mūlaṃ
tataḥ
pʰalam
abʰisaṃdʰi
pūrvakaṃ
karma
karma
mūlaṃ
tataḥ
pʰalam
/6/
Verse: 7
Halfverse: a
pʰalaṃ
karmātmakaṃ
vidyāt
karma
jñeyātmakaṃ
tatʰā
pʰalaṃ
karma
_ātmakaṃ
vidyāt
karma
jñeya
_ātmakaṃ
tatʰā
/
Halfverse: c
jñeyaṃ
jñānātmakaṃ
vidyāj
jñānaṃ
sadasad
ātmakam
jñeyaṃ
jñāna
_ātmakaṃ
vidyāt
jñānaṃ
sat-asat
ātmakam
/7/
Verse: 8
Halfverse: a
jñānānāṃ
ca
pʰalānāṃ
ca
jñeyānāṃ
karmaṇāṃ
tatʰā
jñānānāṃ
ca
pʰalānāṃ
ca
jñeyānāṃ
karmaṇāṃ
tatʰā
/
Halfverse: c
kṣayānte
tat
pʰalaṃ
divyaṃ
jñānaṃ
jñeya
pratiṣṭʰitam
kṣaya
_ante
tat
pʰalaṃ
divyaṃ
jñānaṃ
jñeya
pratiṣṭʰitam
/8/
Verse: 9
Halfverse: a
mahad
dʰi
paramaṃ
bʰūtaṃ
yuktāḥ
paśyanti
yoginaḥ
mahad
hi
paramaṃ
bʰūtaṃ
uktāḥ
paśyanti
yoginaḥ
/
Halfverse: c
abuddʰās
taṃ
na
paśyanti
hy
ātmastʰā
guṇabuddʰayaḥ
abuddʰās
taṃ
na
paśyanti
hy
ātmastʰā
guṇa-buddʰayaḥ
/9/
Verse: 10
Halfverse: a
pr̥tʰivī
rūpato
rūpam
apām
iha
mahattaram
pr̥tʰivī
rūpato
rūpam
apām
iha
mahattaram
/
Halfverse: c
adbʰyo
mahattaraṃ
tejas
tejasaḥ
pavano
mahān
adbʰyo
mahattaraṃ
tejas
tejasaḥ
pavano
mahān
/10/
Verse: 11
Halfverse: a
pavanāc
ca
mahad
vyoma
tasmāt
parataraṃ
manaḥ
pavanāc
ca
mahat
vyoma
tasmāt
parataraṃ
manaḥ
/
Halfverse: c
manaso
mahatī
buddʰir
buddʰeḥ
kālo
mahān
smr̥taḥ
manaso
mahatī
buddʰir
buddʰeḥ
kālo
mahān
smr̥taḥ
/11/
Verse: 12
Halfverse: a
kālāt
sa
bʰagavān
viṣṇur
yasya
sarvam
idaṃ
jagat
kālāt
sa
bʰagavān
viṣṇur
yasya
sarvam
idaṃ
jagat
/
Halfverse: c
nādir
na
madʰyaṃ
naivāntas
tasya
devasya
vidyate
na
_ādir
na
madʰyaṃ
na
_eva
_antas
tasya
devasya
vidyate
/12/
Verse: 13
Halfverse: a
anāditvād
amadʰyatvād
anantatvac
ca
so
'vyayaḥ
anāditvād
amadʰyatvād
anantatvac
ca
so
_avyayaḥ
/
Halfverse: c
atyeti
sarvaduḥkʰāni
duḥkʰaṃ
hy
antavad
ucyate
atyeti
sarva-duḥkʰāni
duḥkʰaṃ
hy
antavad
ucyate
/13/
Verse: 14
Halfverse: a
tad
brahma
paramaṃ
proktaṃ
tad
dʰāma
paramaṃ
smr̥tam
tad
brahma
paramaṃ
proktaṃ
tad
dʰāma
paramaṃ
smr̥tam
/
Halfverse: c
tadgatvā
kālaviṣayād
vibʰuktā
bʰokṣam
āśritāḥ
tad-gatvā
kāla-viṣayād
vibʰuktā
bʰokṣam
āśritāḥ
/14/
Verse: 15
Halfverse: a
guṇais
tv
etaiḥ
prakāśante
nirguṇatvāt
tataḥ
param
guṇais
tv
etaiḥ
prakāśante
nirguṇatvāt
tataḥ
param
/
Halfverse: c
nivr̥tti
lakṣaṇo
dʰarmas
tatʰānantyāya
kalpate
nivr̥tti
lakṣaṇo
dʰarmas
tatʰā
_ānantyāya
kalpate
/15/
Verse: 16
Halfverse: a
r̥co
yajūṃsi
sāmāni
śarīrāṇi
vyapāśritāḥ
r̥co
yajūṃsi
sāmāni
śarīrāṇi
vyapāśritāḥ
/
Halfverse: c
jihvāgreṣu
pravartante
yatnasādʰyā
vināśinaḥ
jihvā
_agreṣu
pravartante
yatna-sādʰyā
vināśinaḥ
/16/
Verse: 17
Halfverse: a
na
caivam
iṣyate
brahma
śarīrāśraya
saṃbʰavam
na
ca
_evam
iṣyate
brahma
śarīra
_āśraya
saṃbʰavam
/
Halfverse: c
na
yatnasādʰyaṃ
tad
brahma
nādi
madʰyaṃ
na
cāntavat
na
yatna-sādʰyaṃ
tad
brahma
na
_ādi
madʰyaṃ
na
ca
_antavat
/17/
Verse: 18
Halfverse: a
r̥cām
ādis
tatʰā
sāmnāṃ
yajuṣām
ādir
ucyate
{!}
r̥cām
ādis
tatʰā
sāmnāṃ
yajuṣām
ādir
ucyate
/
{!}
Halfverse: c
antaś
cādimatāṃ
dr̥ṣṭo
na
cādir
brahmaṇaḥ
smr̥taḥ
antaś
ca
_ādimatāṃ
dr̥ṣṭo
na
ca
_ādir
brahmaṇaḥ
smr̥taḥ
/18/
Verse: 19
Halfverse: a
anāditvād
anantatvāt
tad
anantam
atʰāvyayam
anāditvād
anantatvāt
tad
anantam
atʰa
_avyayam
/
Halfverse: c
avyayatvāc
ca
nirdvandʰaṃ
dvandʰābʰāvāt
tataḥ
param
avyayatvāc
ca
nirdvandʰaṃ
dvandʰa
_abʰāvāt
tataḥ
param
/19/
Verse: 20
Halfverse: a
adr̥ṣṭato
'nupāyāc
ca
apy
asaṃdʰeś
ca
karmaṇaḥ
adr̥ṣṭato
_anupāyāc
ca
apy
asaṃdʰeś
ca
karmaṇaḥ
/
Halfverse: c
na
tena
martyāḥ
paśyanti
yena
gaccʰanti
tatparam
na
tena
martyāḥ
paśyanti
yena
gaccʰanti
tat-param
/20/
Verse: 21
Halfverse: a
viṣayeṣu
ca
saṃsargāc
cʰāśvatasya
ca
darśanāt
viṣayeṣu
ca
saṃsargāt
śāśvatasya
ca
darśanāt
/
Halfverse: c
manasā
cānyad
ākāṅkṣan
paraṃ
na
pratipadyate
manasā
ca
_anyad
ākāṅkṣan
paraṃ
na
pratipadyate
/21/
Verse: 22
Halfverse: a
guṇān
yad
iha
paśyanti
tad
iccʰanty
apare
janāḥ
guṇān
yad
iha
paśyanti
tad
iccʰanty
apare
janāḥ
/
Halfverse: c
paraṃ
naivābʰikāṅkṣanti
nirguṇatvād
guṇārtʰinaḥ
paraṃ
na
_eva
_abʰikāṅkṣanti
nirguṇatvād
guṇa
_artʰinaḥ
/22/
Verse: 23
Halfverse: a
guṇair
yas
tv
avarair
yuktaḥ
katʰaṃ
vidyād
guṇān
imān
guṇair
yas
tv
avarair
yuktaḥ
katʰaṃ
vidyād
guṇān
imān
/
Halfverse: c
anumānād
dʰi
gantavyaṃ
guṇair
avayavaiḥ
saha
anumānād
hi
gantavyaṃ
uṇair
avayavaiḥ
saha
/23/
Verse: 24
Halfverse: a
sūkṣmeṇa
manasā
vidmo
vācā
vaktuṃ
na
śaknumaḥ
sūkṣmeṇa
manasā
vidmo
vācā
vaktuṃ
na
śaknumaḥ
/
Halfverse: c
mano
hi
manasā
grāhyaṃ
darśanena
ca
darśanam
mano
hi
manasā
grāhyaṃ
darśanena
ca
darśanam
/24/
Verse: 25
Halfverse: a
jñānena
nirmalīkr̥tya
buddʰiṃ
buddʰyā
tatʰā
manaḥ
jñānena
nirmalīkr̥tya
buddʰiṃ
buddʰyā
tatʰā
manaḥ
/
Halfverse: c
manasā
cendriyagrāmam
anantaṃ
pratipadyate
manasā
ca
_indriya-grāmam
anantaṃ
pratipadyate
/25/
Verse: 26
Halfverse: a
buddʰiprahīno
manasāsamr̥ddʰas
;
tatʰā
nirāśīr
guṇatām
upaiti
buddʰi-prahīno
manasā
_asamr̥ddʰas
tatʰā
nirāśīr
guṇatām
upaiti
/
Halfverse: c
paraṃ
tyajantīha
vilobʰyamānā
;
hutāśanaṃ
vāyur
ivendʰanastʰam
paraṃ
tyajanti
_iha
vilobʰyamānā
huta
_aśanaṃ
vāyur
iva
_indʰanastʰam
/26/
Verse: 27
Halfverse: a
guṇādāne
viprayoge
ca
teṣāṃ
;
manaḥ
sadā
buddʰiparāvarābʰyām
guṇa
_ādāne
viprayoge
ca
teṣāṃ
manaḥ
sadā
buddʰi-para
_avarābʰyām
/
Halfverse: c
anenaiva
vidʰinā
saṃpravr̥tto
;
guṇādāne
brahma
śarīram
eti
anena
_eva
vidʰinā
saṃpravr̥tto
guṇa
_ādāne
brahma
śarīram
eti
/27/
Verse: 28
Halfverse: a
avyaktātmā
puruṣo
'vyaktakarmā
;
so
'vyaktatvaṃ
gaccʰati
hy
antakāle
avyakta
_ātmā
puruṣo
_avyakta-karmā
so
_avyaktatvaṃ
gaccʰati
hy
anta-kāle
/
Halfverse: c
tair
evāyaṃ
cendriyair
vardʰamānair
;
glāyadbʰir
vā
vartate
karma
rūpaḥ
tair
eva
_ayaṃ
ca
_indriyair
vardʰamānair
glāyadbʰir
vā
vartate
karma
rūpaḥ
/28/
Verse: 29
Halfverse: a
sarvair
ayaṃ
cendriyaiḥ
saṃprayukto
;
dehaḥ
prāptaḥ
pañca
bʰūtāśrayaḥ
syāt
sarvair
ayaṃ
ca
_indriyaiḥ
saṃprayukto
dehaḥ
prāptaḥ
pañca
bʰūta
_āśrayaḥ
syāt
/
Halfverse: c
nāsāmartʰyād
gaccʰati
karmaṇeha
;
hīnas
tena
parameṇāvyayena
na
_asāmartʰyād
gaccʰati
karmaṇā
_iha
hīnas
tena
parameṇa
_avyayena
/29/
Verse: 30
Halfverse: a
pr̥tʰivyā
naraḥ
paśyati
nāntam
asyā
;
hy
antaś
cāsyā
bʰavitā
ceti
viddʰi
pr̥tʰivyā
naraḥ
paśyati
na
_antam
asyā
hy
antaś
ca
_asyā
bʰavitā
ca
_iti
viddʰi
/
Halfverse: c
paraṃ
nayantīha
vilobʰyamānaṃ
;
yatʰā
plavaṃ
vāyur
ivārṇavastʰam
paraṃ
nayanti
_iha
vilobʰyamānaṃ
yatʰā
plavaṃ
vāyur
iva
_arṇavastʰam
/30/
Verse: 31
Halfverse: a
divākaro
guṇam
upalabʰya
nirguṇo
;
yatʰā
bʰaved
vyapagataraśmimandalaḥ
divākaro
guṇam
upalabʰya
nirguṇo
yatʰā
bʰaved
vyapagata-raśmi-mandalaḥ
/
Halfverse: c
tatʰā
hy
asau
munir
iha
nirviśeṣavān
;
sa
nirguṇaṃ
praviśati
brahma
cāvyayam
tatʰā
hy
asau
munir
iha
nirviśeṣavān
sa
nirguṇaṃ
praviśati
brahma
ca
_avyayam
/31/
Verse: 32
Halfverse: a
anāgatiṃ
sukr̥timatāṃ
parāṃ
gatiṃ
;
svayambʰuvaṃ
prabʰava
nidʰānam
avyayam
anāgatiṃ
sukr̥timatāṃ
parāṃ
gatiṃ
svayambʰuvaṃ
prabʰava
nidʰānam
avyayam
/
Halfverse: c
sanātanaṃ
yad
amr̥tam
avyayaṃ
padaṃ
;
vicārya
taṃ
śamam
amr̥tatvam
aśnute
sanātanaṃ
yad
amr̥tam
avyayaṃ
padaṃ
vicārya
taṃ
śamam
amr̥tatvam
aśnute
/32/
(E)32
This text is part of the
TITUS
edition of
Mahabharata
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.