TITUS
Mahabharata
Part No. 1526
Previous part

Chapter: 198 
Adhyāya 198


Verse: 1  {Manur uvāca}
Halfverse: a    
jñānaṃ jñeyābʰinirvr̥ttaṃ   viddʰi jñānaguṇaṃ manaḥ
   
jñānaṃ jñeya_abʰinirvr̥ttaṃ   viddʰi jñāna-guṇaṃ manaḥ /
Halfverse: c    
prajñā karaṇa saṃyuktaṃ   tato buddʰiḥ pravartate
   
prajñā karaṇa saṃyuktaṃ   tato buddʰiḥ pravartate /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    
yadā karma guṇopetā   buddʰir manasi vartate
   
yadā karma guṇa_upetā   buddʰir manasi vartate /
Halfverse: c    
tadā prajñāyate brahma   dʰyānayogasamādʰinā
   
tadā prajñāyate brahma   dʰyāna-yoga-samādʰinā /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    
seyaṃ guṇavatī buddʰir   guṇeṣv evābʰivartate
   
_iyaṃ guṇavatī buddʰir   guṇeṣv eva_abʰivartate /
Halfverse: c    
avatārābʰiniḥsrotaṃ   gireḥ śr̥ṅgād ivodakam
   
avatāra_abʰiniḥsrotaṃ   gireḥ śr̥ṅgād iva_udakam /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    
yadā nirguṇam āpnoti   dʰyānaṃ manasi pūrvajam
   
yadā nirguṇam āpnoti   dʰyānaṃ manasi pūrvajam /
Halfverse: c    
tadā prajñāyate brahma   nikasyaṃ nikase yatʰā
   
tadā prajñāyate brahma   nikasyaṃ nikase yatʰā /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    
manas tv apahr̥taṃ buddʰim   indriyārtʰa nidarśanam
   
manas tv apahr̥taṃ buddʰim   indriya_artʰa nidarśanam /
Halfverse: c    
na samakṣaṃ guṇāvekṣi   nirguṇasya nidarśanam
   
na samakṣaṃ guṇa_avekṣi   nirguṇasya nidarśanam /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    
sarvāṇy etāni saṃvārya   dvārāṇi manasi stʰitaḥ
   
sarvāṇy etāni saṃvārya   dvārāṇi manasi stʰitaḥ /
Halfverse: c    
manasy ekāgratāṃ kr̥tvā   tatparaṃ pradipadyate
   
manasy ekāgratāṃ kr̥tvā   tat-paraṃ pradipadyate /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    
yatʰā mahānti bʰūtāni   nivartante guṇakṣaye
   
yatʰā mahānti bʰūtāni   nivartante guṇa-kṣaye /
Halfverse: c    
tatʰendriyāṇy upādāya   buddʰir manasi vartate
   
tatʰā_indriyāṇy upādāya   buddʰir manasi vartate /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    
yadā manasi buddʰir   vartate 'ntaracāriṇī
   
yadā manasi buddʰir   vartate_antara-cāriṇī /
Halfverse: c    
vyavasāya guṇopetā   tadā saṃpadyate manaḥ
   
vyavasāya guṇa_upetā   tadā saṃpadyate manaḥ /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    
guṇavadbʰir guṇopetaṃ   yadā dʰyānaguṇaṃ manaḥ
   
guṇavadbʰir guṇa_upetaṃ   yadā dʰyāna-guṇaṃ manaḥ /
Halfverse: c    
tadā sarvaguṇān hitvā   nirguṇaṃ pratipadyate
   
tadā sarva-guṇān hitvā   nirguṇaṃ pratipadyate /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    
avyaktasyeha vijñāne   nāsti tulyaṃ nidarśanam
   
avyaktasya_iha vijñāne   na_asti tulyaṃ nidarśanam /
Halfverse: c    
yatʰa nāsti padanyāsaḥ   kas taṃ viṣayam āpnuyāt
   
yatʰa na_asti pada-nyāsaḥ   kas taṃ viṣayam āpnuyāt /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    
tapasā cānumānena   guṇair jātyā śrutena ca
   
tapasā ca_anumānena   guṇair jātyā śrutena ca /
Halfverse: c    
ninīset tatparaṃ brahma   viśūdʰenāntarātmanā
   
ninīset tat-paraṃ brahma   viśūdʰena_antarātmanā /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    
guṇahīno hi taṃ mārgaṃ   bahir samanuvartate
   
guṇa-hīno hi taṃ mārgaṃ   bahir samanuvartate /
Halfverse: c    
guṇābʰāvāt prakr̥tyā ca   nistarkyaṃ jñeya saṃmitam
   
guṇa_abʰāvāt prakr̥tyā ca   nistarkyaṃ jñeya saṃmitam /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    
nairguṇyād brahma cāpnoti   saguṇatvān nivartate
   
nairguṇyād brahma ca_āpnoti   saguṇatvāt nivartate /
Halfverse: c    
guṇaprasāriṇī buddʰir   hutāśana ivendʰane
   
guṇa-prasāriṇī buddʰir   huta_aśana\ iva_indʰane /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    
yatʰā pañca vimuktāni   indriyāṇi svakarmabʰiḥ
   
yatʰā pañca vimuktāni indriyāṇi sva-karmabʰiḥ /
Halfverse: c    
tatʰā tatparamaṃ brahma   vimuktaṃ prakr̥teḥ param
   
tatʰā tat-paramaṃ brahma   vimuktaṃ prakr̥teḥ param /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    
evaṃ prakr̥titaḥ sarve   prabʰavanti śarīriṇaḥ
   
evaṃ prakr̥titaḥ sarve   prabʰavanti śarīriṇaḥ /
Halfverse: c    
nivartante nivr̥ttau ca   sarvaṃ naivopayānti ca
   
nivartante nivr̥ttau ca   sarvaṃ na_eva_upayānti ca /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    
puruṣaḥ prakr̥tir buddʰir   viśeṣāś cendriyāṇi ca
   
puruṣaḥ prakr̥tir buddʰir   viśeṣāś ca_indriyāṇi ca /
Halfverse: c    
ahaṃkāro 'bʰimānaś ca   saṃbʰūto bʰūtasaṃjñakaḥ
   
ahaṃkāro_abʰimānaś ca   saṃbʰūto bʰūta-saṃjñakaḥ /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    
ekasyādyā pravr̥ttis tu   pradʰānāt saṃpravartate
   
ekasya_ādyā pravr̥ttis tu   pradʰānāt saṃpravartate /
Halfverse: c    
dvitīyā mitʰuna vyaktim   aviśeṣān niyaccʰati
   
dvitīyā mitʰuna vyaktim   aviśeṣān niyaccʰati /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    
dʰarmād utkr̥ṣyate śreyas   tatʰāśreyo 'py adʰarmataḥ
   
dʰarmād utkr̥ṣyate śreyas   tatʰā_aśreyo_apy adʰarmataḥ /
Halfverse: c    
rāgavān prakr̥tiṃ hy eti   virakto jñānavān bʰavet
   
rāgavān prakr̥tiṃ hy eti   virakto jñānavān bʰavet /18/ (E)18


Next part



This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.