TITUS
Mahabharata
Part No. 1524
Chapter: 196
Adhyāya
196
Verse: 1
{Manur
uvāca}
Halfverse: a
yad
indriyais
tūpakr̥tān
purastāt
;
prāptān
guṇān
saṃsmarate
cirāya
yad
indriyais
tu
_upakr̥tān
purastāt
prāptān
guṇān
saṃsmarate
cirāya
/
Halfverse: c
teṣv
indriyeṣūpahateṣu
paścāt
;
sa
buddʰirūpaḥ
paramaḥ
svabʰāvaḥ
teṣv
indriyeṣu
_upahateṣu
paścāt
sa
buddʰi-rūpaḥ
paramaḥ
svabʰāvaḥ
/1/
Verse: 2
Halfverse: a
yatʰendriyārtʰān
yugapat
samastān
;
nāvekṣate
kr̥tsnam
atulyakālam
yatʰā
_indriya
_artʰān
yugapat
samastān
na
_avekṣate
kr̥tsnam
atulya-kālam
/
Halfverse: c
yatʰābalaṃ
saṃcarate
sa
vidvāṃs
;
tasmāt
sa
ekaḥ
paramaḥ
śarīrī
yatʰā-balaṃ
saṃcarate
sa
vidvāṃs
tasmāt
sa
_ekaḥ
paramaḥ
śarīrī
/2/
Verse: 3
Halfverse: a
rajas
tamaḥ
sattvam
atʰo
tr̥tīyaṃ
;
gaccʰaty
asau
jñānaguṇān
virūpān
rajas
tamaḥ
sattvam
atʰo
tr̥tīyaṃ
gaccʰaty
asau
jñāna-guṇān
virūpān
/
Halfverse: c
tatʰendriyāṇy
āviśate
śarīrī
;
hutāśanaṃ
vāyur
ivendʰanastʰam
tatʰā
_indriyāṇy
āviśate
śarīrī
huta
_aśanaṃ
vāyur
iva
_indʰanastʰam
/3/
Verse: 4
Halfverse: a
na
cakṣuṣā
paśyati
rūpam
ātmano
;
na
paśyati
sparśam
indriyendriyam
{!}
na
cakṣuṣā
paśyati
rūpam
ātmano
na
paśyati
sparśam
indriya
_indriyam
/
{!}
Halfverse: c
na
śrota
liṅgaṃ
śravaṇe
nidarśanaṃ
;
tatʰāgataṃ
paśyati
tad
vinaśyati
na
śrota
liṅgaṃ
śravaṇe
nidarśanaṃ
tatʰā
_āgataṃ
paśyati
tad
vinaśyati
/4/
Verse: 5
Halfverse: a
śrotrādīni
na
paśyanti
svaṃ
svam
ātmānam
ātmanā
śrotra
_ādīni
na
paśyanti
svaṃ
svam
ātmānam
ātmanā
/
Halfverse: c
sarvajñaḥ
sarvadarśī
ca
kṣetrajñas
tāni
paśyati
sarvajñaḥ
sarva-darśī
ca
kṣetrajñas
tāni
paśyati
/5/
Verse: 6
Halfverse: a
yatʰā
himavataḥ
pārśvaṃ
pr̥ṣṭʰaṃ
candramaso
yatʰā
yatʰā
himavataḥ
pārśvaṃ
pr̥ṣṭʰaṃ
candramaso
yatʰā
/
Halfverse: c
na
dr̥ṣṭapūrvaṃ
manujair
na
ca
tan
nāsti
tāvatā
na
dr̥ṣṭa-pūrvaṃ
manujair
na
ca
tan
na
_asti
tāvatā
/6/
Verse: 7
Halfverse: a
tadvad
bʰūteṣu
bʰūtātmā
sūkṣmo
jñānātmavān
asau
tadvat
bʰūteṣu
bʰūta
_ātmā
sūkṣmo
jñāna
_ātmavān
asau
/
Halfverse: c
adr̥ṣṭapūrvaś
cakṣurbʰyāṃ
na
cāsau
nāsti
tāvatā
{!}
adr̥ṣṭa-pūrvaś
cakṣurbʰyāṃ
na
ca
_asau
na
_asti
tāvatā
/7/
{!}
Verse: 8
Halfverse: a
paśyann
api
yatʰā
lakṣma
jagat
some
na
vindati
paśyann
api
yatʰā
lakṣma
jagat
some
na
vindati
/
Halfverse: c
evam
asti
na
vety
etan
na
ca
tan
na
parāyanam
evam
asti
na
vā
_ity
etat
na
ca
tat
na
parāyanam
/8/
Verse: 9
Halfverse: a
rūpavantam
arūpatvād
udayāstamaye
budʰāḥ
rūpavantam
arūpatvād
udaya
_astamaye
budʰāḥ
/
Halfverse: c
dʰiyā
samanupaśyanti
tadgatāḥ
savitur
gatim
dʰiyā
samanupaśyanti
tad-gatāḥ
savitur
gatim
/9/
Verse: 10
Halfverse: a
tatʰā
buddʰipradīpena
dūrastʰaṃ
suvipaścitaḥ
tatʰā
buddʰi-pradīpena
dūrastʰaṃ
suvipaścitaḥ
/
Halfverse: c
pratyāsannaṃ
ninīsanti
jñeyaṃ
jñānābʰisaṃhitam
pratyāsannaṃ
ninīsanti
jñeyaṃ
jñāna
_abʰisaṃhitam
/10/
Verse: 11
Halfverse: a
na
hi
kʰalv
anupāyena
kaś
cid
artʰo
'bʰisidʰyati
na
hi
kʰalv
anupāyena
kaścid
artʰo
_abʰisidʰyati
/
Halfverse: c
sūtrajālair
yatʰāmatsyān
badʰnanti
jalajīvinaḥ
sūtra-jālair
yatʰā-matsyān
badʰnanti
jala-jīvinaḥ
/11/
Verse: 12
Halfverse: a
mr̥gair
mr̥gāṇāṃ
grahaṇaṃ
pakṣiṇāṃ
pakṣibʰir
yatʰā
mr̥gair
mr̥gāṇāṃ
grahaṇaṃ
pakṣiṇāṃ
pakṣibʰir
yatʰā
/
Halfverse: c
gajānāṃ
ca
jagair
evaṃ
jñeyaṃ
jñānena
gr̥hyate
gajānāṃ
ca
jagair
evaṃ
jñeyaṃ
jñānena
gr̥hyate
/12/
Verse: 13
Halfverse: a
ahir
eva
hy
aheḥ
pādān
paśyatīti
nidarśanam
ahir
eva
hy
aheḥ
pādān
paśyati
_iti
nidarśanam
/
Halfverse: c
tadvan
mūrtiṣu
mūrtiṣṭʰaṃ
jñeyaṃ
jñānena
paśyati
tadvat
mūrtiṣu
mūrtiṣṭʰaṃ
jñeyaṃ
jñānena
paśyati
/13/
Verse: 14
Halfverse: a
notsahante
yatʰā
vettum
indriyair
indriyāṇy
api
na
_utsahante
yatʰā
vettum
indriyair
indriyāṇy
api
/
Halfverse: c
tatʰaiveha
parā
buddʰiḥ
paraṃ
buddʰyā
na
paśyati
tatʰā
_eva
_iha
parā
buddʰiḥ
paraṃ
buddʰyā
na
paśyati
/14/
Verse: 15
Halfverse: a
yatʰā
candro
hy
amāvāsyām
aliṅgatvān
na
dr̥śyate
yatʰā
candro
hy
amāvāsyām
aliṅgatvāt
na
dr̥śyate
/
Halfverse: c
na
ca
nāśo
'sya
bʰavati
tatʰā
viddʰi
śarīriṇam
na
ca
nāśo
_asya
bʰavati
tatʰā
viddʰi
śarīriṇam
/15/
Verse: 16
Halfverse: a
kṣīṇakośo
hy
amāvāsyaṃ
candramā
na
prakāśate
kṣīṇa-kośo
hy
amāvāsyaṃ
candramā
na
prakāśate
/
Halfverse: c
tadvan
mūrti
viyuktaḥ
sañ
śarīrī
nopalabʰyate
tadvat
mūrti
viyuktaḥ
san
śarīrī
na
_upalabʰyate
/16/
Verse: 17
Halfverse: a
yatʰā
kośāntaraṃ
prāpya
candrama
bʰrājate
punaḥ
yatʰā
kośa
_antaraṃ
prāpya
candrama
bʰrājate
punaḥ
/
Halfverse: c
tadval
liṅgāntaraṃ
prāpya
śarīrī
bʰrājate
punaḥ
tadval
liṅga
_antaraṃ
prāpya
śarīrī
bʰrājate
punaḥ
/17/
Verse: 18
Halfverse: a
janma
vr̥ddʰikṣayaś
cāsya
pratyakṣeṇopalabʰyate
janma
vr̥ddʰi-kṣayaś
ca
_asya
pratyakṣeṇa
_upalabʰyate
/
Halfverse: c
sā
tu
candramaso
vyaktir
na
tu
tasya
śarīriṇaḥ
sā
tu
candramaso
vyaktir
na
tu
tasya
śarīriṇaḥ
/18/
Verse: 19
Halfverse: a
utpattivr̥ddʰivyayato
yatʰā
sa
iti
gr̥hyate
utpatti-vr̥ddʰi-vyayato
yatʰā
sa\
iti
gr̥hyate
/
Halfverse: c
candra
eva
tv
amāvāsyāṃ
tatʰā
bʰavati
mūrtimān
candra\
eva
tv
amāvāsyāṃ
tatʰā
bʰavati
mūrtimān
/19/
Verse: 20
Halfverse: a
nābʰisarpad
vimuñcad
vā
śaśinaṃ
dr̥śyate
tamaḥ
na
_abʰisarpad
vimuñcad
vā
śaśinaṃ
dr̥śyate
tamaḥ
/
Halfverse: c
visr̥jaṃś
copasarpaṃś
ca
tadvat
paśya
śarīriṇam
visr̥jaṃś
ca
_upasarpaṃś
ca
tadvat
paśya
śarīriṇam
/20/
Verse: 21
Halfverse: a
yatʰā
candrārkasaṃyuktaṃ
tamas
tad
upalabʰyate
yatʰā
candra
_arka-saṃyuktaṃ
tamas
tad
upalabʰyate
/
Halfverse: c
tadvac
cʰarīra
saṃyuktaḥ
śarīrīty
upalabʰyate
tadvat
śarīra
saṃyuktaḥ
śarīrī
_ity
upalabʰyate
/21/
Verse: 22
Halfverse: a
yatʰā
candrārkanirmuktaḥ
sa
rāhur
nopalabʰyate
yatʰā
candra
_arka-nirmuktaḥ
sa
rāhur
na
_upalabʰyate
/
Halfverse: c
tadvac
cʰarīra
nirmuktaḥ
śarīrī
nopalabʰyate
tadvat
śarīra
nirmuktaḥ
śarīrī
na
_upalabʰyate
/22/
Verse: 23
Halfverse: a
yatʰā
candro
hy
amāvāsyāṃ
nakṣatair
yujyate
gataḥ
yatʰā
candro
hy
amāvāsyāṃ
nakṣatair
yujyate
gataḥ
/
Halfverse: c
tadvac
cʰarīra
nirmuktaḥ
pʰalair
yujyati
karmaṇaḥ
tadvat
śarīra
nirmuktaḥ
pʰalair
yujyati
karmaṇaḥ
/23/
(E)23
This text is part of the
TITUS
edition of
Mahabharata
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.