TITUS Texts: Kartlis Cxovreba

TITUS
Kartlis Cxovreba
Part No. 63

Previous part

Text: Vita_Dav.Aghm.
ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითისი

Vita David Constructoris regis Iberorum

Part: _
King: 55
Page of ed.: 318
დავით აღმაშენებლის ისტორიკოსი

Line of ed.: 1
ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითისი

Line of ed.: 2        ამისა შემდგომად მოვიდა სულტანი მალიქ-შა მოადგა სამშჳლდესა და წარიღო,
Line of ed.: 3     და ივანე ძე ლიპარიტისი ტყუე ჰყო, მოაოჴრა სომხითი და წარვიდა. ხოლო მას-ვე
Line of ed.: 4     წელსა მოვიდა სარანგი ძალითა სულტანისათა, ჩამოდგა სამშჳლდის ბარს; და მივიდეს
Line of ed.: 5     ლაშქარნი გიორგი მეფისანი, შეიბნეს ფარცხისს, სძლიეს სპათა გიორგისთა და
Line of ed.: 6     იოტნეს სპარსნი, რამეთუ დიდი ძლევა მოსცა ღმერთმან გიორგის.

Line of ed.: 7        და წარვიდა მეფე გიორგი მამულსა თჳსსა ტაოს, და მოვიდა ბანას.

Line of ed.: 8        ხოლო მუნ მოვიდა წი/ნაშე მათსა ზორვარი აღმოსავალისა გრიგოლ ბაკურიანის
Line of ed.: 9     ძე, რომელსა ჰქონდეს ოლთისნი, და კარნუ-ქალაქი, და კარი, და დიდად განიხარეს
Line of ed.: 10     და განისუენეს. და მოსცა გიორგი მეფესა კარის ციხე-ქალაქი და მისი მიმდგომი
Line of ed.: 11     ქუეყანა, და განიყარნეს ხოლო მეფემან გიორგი დაუტევნა კარს აზნაურნი შავშნი და
Line of ed.: 12     წარმოვიდა შინა. ხოლო განძლიერებასა თურქთასა დაუტევნეს ბერძენთა ქუეყანანი
Line of ed.: 13     მათნი, ციხენი და ქალაქნი, რომელ აღმოსავლეთს ჰქონდეს, და / წარვიდეს. რომელნი-ცა
Line of ed.: 14     აიხუნეს თურქთა და დაემკჳდრნეს მას შინა. და ვინათგან მეზობლობით მოეახლნეს
Line of ed.: 15     საზღვართა ჩუენთა, განმრავლდა შიში და ჭირი მათგან ჩუენ ზედა. რამეთუ იწყეს
Page of ed.: 319   Line of ed.: 1     მიერითგან რბევად, ტყუენვად და მოოჴრებად, წუად, სრვად და ტყუეობად ჩუენ
Line of ed.: 2     ქრისტიანეთა.

Line of ed.: 3        რამეთუ მათ ჟამთა შინა გიორგი მეფესა, ყუელს გარე-მდგომსა, დაესხნეს უგრძნეულად
Line of ed.: 4     თურქნი დიდნი, რომელთა თავადი იყო აჰმად, ამირა ძლიერი და მაგრიად
Line of ed.: 5     მოისარი, რომელსა მას ოდენ ჟამსა აეღო კარი. მოვიდეს ესენი შინა-განცემითა
Line of ed.: 6     ქრისტიანეთათა, აოტეს გიორგი მეფე და სპა მისი ურიცხჳ.

Line of ed.: 7        / ხოლო საჭურჭლენი დიდნი და სამსახურებელნი სამეფოთა ტაბლათანი, ოქროსა
Line of ed.: 8     და ვეცხლ/ისანი, ბაგრატეულნი სასმურნი და სამწდეონი პატიოსანნი, კარავნი სამეფონი და
Line of ed.: 9     ყოველთა დიდებულთანი აიხუნეს იავარად და წარვიდეს. ხოლო გიორგი
Line of ed.: 10     მეფე წარვიდა მეოტი აჭარით აფხაზეთად. მათ უკუე ლაშქართა, / ესევითარითა ალაფითა
Line of ed.: 11     სავსეთა მიმავალთა, წინა დაემთხჳვნეს ამირანი დიდნი, იასი ვინ-მე და ბუჟღუშ,
Line of ed.: 12     და მათ თანა სიმრავლე ურიცხჳ თურქთა, საბერძნეთს მიმავალთა. რომელთა იხილეს
Line of ed.: 13     რა ესე-ოდენი სიმრავლს ოქროსა და სიმდიდრისა რომელი ჰქონდა და ცნეს მეოტობა
Line of ed.: 14     გიორგისი, და ესმა-ცა მათგან, ვითარმედ: "რად / წარხვალთ საბერძნეთად? აჰა ქუეყანა
Line of ed.: 15     საქართველო, უკაცური და სავსე ესე-ვითარითა სიმდიდრითა". ხოლო მათ მყის მოაქცივნეს
Line of ed.: 16     გზანი მათნი და მოეფინნეს პირსა ყოვლისა ქუეყანისასა, ვითარცა მკალნი.

Line of ed.: 17        და დღესა ივანობისასა ასისფორნი და კლარჯეთი ზღვის-პირამდის, შავშეთი,
Line of ed.: 18     აჭარა, სამცხე, ქართლი, არგუეთი, სამოქალაქო და ჭყონდიდი აღივსო თურქითა.
Line of ed.: 19     მოისრა და ტყუე იქმნა ამათ ქუეყანათა მკჳდრი ყოველი. და მას-ვე ერთსა დღესა
Line of ed.: 20     დაწუეს ქუთათისი, და არტანუჯი, და უდაბნონი კლარჯეთისანი. და დაყვეს ამათ
Page of ed.: 320   Line of ed.: 1     ქუეყანათა შინა თ/ურქთა ვიდრე მოსლვადმდე თოვლისა, მოჭამეს ქუეყანა და მოსწყჳდეს,
Line of ed.: 2     თუ სად-ღა ვინ დარჩომილ იყო ტყეთა, კლდეთა, ქუაბთა და ჴურელთა ქუეყანისათა.
Line of ed.: 3     და ესე იყო პირველი და დიდი თურქობა; რამეთუ ქრონიკონი იყო სამ/ასი ხოლო
Line of ed.: 4     თუ ვინ-მე მთიულეთს ანუ სიმაგრეთა სადა-მე ვინ დაშთა კაცი, ზამთრისა სიფიცხითა,
Line of ed.: 5     უსახლობითა და შიმშილითა ეგრე-ცა მოისრა.

Line of ed.: 6        და განგრძელდა ესე-ვითარი ჭირი ქრისტიანეთა ზედა; რამეთუ არესა თანა გაზაფხულისასა
Line of ed.: 7     მოვიდიან თურქნი და მათ-ვე პირველთა საქმეთა-ებრ იქმოდიან, და ზამთრის
Line of ed.: 8     წარვიდიან. და არა იყო მათ ჟამთა შინა თესვა და მკა: მოოჴრდა ქუეყანა და ტყედ
Line of ed.: 9     გარდაიქცა, და ნაცვლად კაცთა მჴეცნი და ნადირნი ველისანი დაემკჳდრნეს მას შინა.
Line of ed.: 10     და იყო ჭირი მოუთმენელი ყოველთა ზედა მკჳდრთა ქუეყანისათა, შეუსწორებელი და
Line of ed.: 11     აღმატ/ებული ოდეს-ვე ყოფილთა სმენილთა და გარდასრულთა ოჴრებათასა. რამეთუ
Line of ed.: 12     წმიდანი ეკლესიანი შექმნეს სახლად ჰუნეთა თჳსთა, ხოლო საკურთხეველნი ღმრთისანი
Line of ed.: 13     ადგილად არა-წმიდებისა მათისა. და მღდელნი რომელნი-მე თჳთ შეწირვასა-ვე შინა
Line of ed.: 14     საღმრთოსა მსხუერპლისასა მუნ-ვე / მახვილითა შეწირულ იქმნეს და სისხლნი მათნი
Line of ed.: 15     აღირივნეს მეუფისათა თანა და რომელნი-მე მწარესა ტყუეობასა მიცემულ იქმნეს, მოხუცებულნი
Line of ed.: 16     არა შეწყალებულ იქმნეს, ხოლო ქალწულნი გინებულ, ჭაბუკნი დაკუეთებულ,
Line of ed.: 17     ხოლო ჩჩჳლნი / მიმოდატაცებულ. ცეცხლი უცხო და მბრძოლი, რომლითა
Line of ed.: 18     მოიწუა შენებული ყოველი, მდინარენი სისხლთანი. ნაცვლად წყლისა ნაკადულთა,
Line of ed.: 19     მრწყველნი ქუეყანისანი. და რათა თჳთ მათ იერემიასთა ვიტყოდით, რამეთუ ამან
Line of ed.: 20     ოდენ კეთილად უწყოდა ჟამისა ამის ჯეროვანი გოდება, ვითარმედ: "ძენი სიონისანი,
Line of ed.: 21     პატიოსანნი და ბოროტისა გამოუცდელნი, უცხოთა გზათა ტყუეობისათა მოგზაურობენ. ხოლო
Line of ed.: 22     გზანი სიონისანი იგლოვენ არა-ყოფისათვის მათ ზედა მედღესესწაულეთასა.
Line of ed.: 23     და ჴელნი დედათა მოწყალეთანი არა საზრდელისა შვილთა მიცემად მოქმედებენ,
Page of ed.: 321   Line of ed.: 1     არამედ საზრდელ თჳსსა ჰყოფენ თჳთ თჳსთა მათ საყუარელთა". / და ესენი ესრეთ
Line of ed.: 2     და ფრიად-ცა უძჳრეს.

Line of ed.: 3        ამათ რა საქმეთა ესრეთ ხედვიდა მეფე გიორგი და რამეთუ არა-სადათ იყო ღონე
Line of ed.: 4     ჴსნისა და შეწევნისა, არ-ცა რა დამ/ჴსნელი ამათ ძჳრთა, რომელ მოეცვა პირი ყოვლისა
Line of ed.: 5     ქუეყანისა, რამეთუ ძალი ბერძენთა-ცა შემცირებულ იყო, და რომელნი ქუეყანანი მათ
Line of ed.: 6     აღმოსავლეთს ჰქონდეს ზღუასა გარეთ, ყოველი თურქთა დაეპყრა. მაშინ ჰყო განზრახვა
Line of ed.: 7     დიდებულთა თჳსთა თანა, და დაამტკიცეს წარსლვა მაღალსა სულტანსა მალიქ-შას
Line of ed.: 8     წინაშე.

Line of ed.: 9        და ესრეთ დადვა სული თჳსი და სისხლნი ქრისტეანეთა ჴსნისათჳს. და მინდობითა ღმრთისათა და
Line of ed.: 10     წარძღუანებითა ძელისა ცხოვრებისათა წარვიდა ასპანს, ნახა
Line of ed.: 11     სულტანი და შეწყნარებულ იქმნა მისგან ვითარცა შვილი საყუარელი.

Line of ed.: 12        რამეთუ იყო კაცი იგი მალიქ-შა ვითარცა სიდიდითა კიდეთა მპყრობელობისათა
Line of ed.: 13     შეუსწორებელ, ეგრეთ-ვე სახითა სიტკბოებისათა და სახიერებითა აღმატებულ ყოველთა
Line of ed.: 14     კაცთასა, რომლისანი მრავალ არიან და სხუანი-ცა ურიცხუნი საცნაურებანი, მართლ-მსაჯულობანი,
Line of ed.: 15     მოწყალებანი, ქრისტიანეთა / სიყუარულნი, და, რათა არა განვაგრძოთ
Line of ed.: 16     სიტყუა, ყოვლად უბოროტო რა-მე გონება ყოვლით-კერძო აქუნდა ამისთჳს-ცა ყოველი
Line of ed.: 17     სათხოველი აღუსრულა მეფესა / გიორგის, უმეტეს-ცა სასოებისა და სამეფო მისი
Line of ed.: 18     განათავისუფლა ზედა-მარბეველთაგან და მოსცა კახეთი და ჰერეთი, გარნა ხარაჯა
Line of ed.: 19     ითხოვა სამეფოსა მისისა, რომელსა აიღებდეს ჟამთა მრავალთა. და ესრე განდიდებითა
Line of ed.: 20     და მრავლითა / დიდებითა გამოგზავნა თჳსად სამეფოდ და წარმოაყოლნა სპანი
Line of ed.: 21     დიდნი, რათა წარვლონ გზა მშჳდობისა და რათა აართვან კახეთი. და ჟამსა სთულისასა
Line of ed.: 22     მოვიდეს კახეთად და მოადგეს ციხესა ვეჟინისასა და, ვიდრე ბრძოდეს-ღა, მოვიდა
Line of ed.: 23     თოვლი.

Page of ed.: 322
Line of ed.: 1        ხოლო მეფესა გიორგის მოეჴსენა ნადირობა აჯამეთისა, არ-ღა-რას ზრუნვიდეს
Line of ed.: 2     სხუასა, არ-ცა ელოდა აღებასა ვეჟინისასა და კახეთისა, არამედ ლაშქართა თურქთასა,
Line of ed.: 3     რომელ ჰყვა, მისცა ნიჭად სუჯეთი და ყოველი ქუეყანა იორის პირი კუხეთი, რომელი
Line of ed.: 4     მოოჴრდა მუნ დღეინდელად დღედმდე. ხოლო თჳთ გარდავლო მთა ლიხთა და შთავიდა
Line of ed.: 5     აფხაზეთად.

Line of ed.: 6        მათ ჟამთა კახთა მეფე აღსართან წარვიდა მალიქ-შას წინაშე, დაუტევა ქრისტიანობა
Line of ed.: 7     და შეეძინა სარკინოზთა სჯულსა, და ამით ღონითა აიღო სულტანისაგ/ან კახეთი.
Line of ed.: 8     ამათ ესე-ვითართა ჟამთა არა-ვე დამშ/ჳდნა ქუეყანა, არ-ცა-რა იქმნა ლხინება კაცთა
Line of ed.: 9     უკეთურებისათჳს მკჳდრთა მისთასა, რამეთუ ყოველმან ასაკმან და ყოველმან პატივმან
Line of ed.: 10     ყოვლითურთ შესცოდეს ღმერთსა და მიიქცეს გზათაგან წრფელთა ყოვლისა მიმართ
Line of ed.: 11     უკეთურებისა, და ბუნებით მოწყალე და სახიერი ღმერთი ესე-ოდენ განარისხეს, ვიდრემდის
Line of ed.: 12     თჳთ მოიხადეს განჩინება რისხვისა, ქადებული უსჯულოთათჳს ესაიას მიერ
Line of ed.: 13     მეტყუელისა ესრეთ: "ვაჲ ნათესავსა ცოდვილსა, ერი რ/ომელი სავსე არს უსჯულოებითა,
Line of ed.: 14     კუალითგან ფერჴთათ ვიდრე თავადმდე, არა არს მას შინა სიცოცხლე, არ-ცა
Line of ed.: 15     ბრძჳლ, არ-ცა შესახუეველ, და შემდგომნი: "ამისთჳს ქუეყანა თქუენი ოჴერ, ქალაქნი
Line of ed.: 16     ცეცხლითა მომწუარ, სოფელთა თქუენთა უცხო-თესლნი მოსჭამდენ, და მოოჴრებულ და
Line of ed.: 17     დაქცეულ არს ერისაგან უცხო-ტომთასა."

Line of ed.: 18        ესე ყოველი მოიწია, და თუალითა ჩუენითა ვიხილეთ და ფრიად უფროს ამათ
Line of ed.: 19     წარმოთქმულთასა, რამეთუ ვითარ-მცა ვინ გამოთქუა თითოეულად რომელი დღეთა
Line of ed.: 20     ჩუენთა მოიწია ჭირი. ამას ყოველსა ზედა არა-ვე / დასცხრა გულის-წყრომა უფლისა
Line of ed.: 21     ჩუენ ზედა, რამეთუ არა შევინანეთ, არ-ცა გულ/ის-ხმა ვყავთ, არ-ცა ჯეროვნად მოვიქეცით
Page of ed.: 323   Line of ed.: 1     გზათა მიმართ უფლისათა. ამისთჳს-ცა ქუეყანით მავალთა ბოროტთა ზედა სხუანი-ცა
Line of ed.: 2     საშინელებანი ზეგარდამონი, ღმრთისა მიერ მოვლინებულნი გუემანი მოიწივნეს ქუეყანასა
Line of ed.: 3     ჩუენსა ზედა, რათა არა თქუან მცოდველთა, ვითარმედ: "ესე აღძრვანი წარმართთანი
Line of ed.: 4     არა ცოდვათა ჩუენთათჳს იქმნნეს, არ-ცა ღმრთისა მიერ მოიწივნეს, არამედ
Line of ed.: 5     შეცვალებითა რათა-მე ჟამთათა და დამთხუევითა აღძრვისა საქმეთათა".

Line of ed.: 6        ამისთჳს-ცა დღესა აღვსებასა, თჳთ მას აღდგომასა უფლისა ჩუენისა იესო ქრისტესსა,
Line of ed.: 7     რომელსა შინა სიხარული და განსუენება ჯერ იყო, მოხედნა უფალმან რისხვითა
Line of ed.: 8     და შეძრა ქუეყანა საფუძველითურთ, ესე-ოდენ სასტიკად, ვიდრემდის მთანი მაღალნი
Line of ed.: 9     და კლდენი მყარნი სახედ მ/ტუერისა დაიგალნეს, ქალაქნი და სოფელნი დაირღუეს,
Line of ed.: 10     ეკლესიანი დაეცნეს, და სახლნი დაინთქნეს და დაზულეს, და იქმნეს საფლავ მას შინა
Line of ed.: 11     მკჳდრთა. რომელთა თანა თმოგჳ-ცა დაიქცა და დაიპყრნა ქუეშე კახაბერი ძე ნიანიასი
Line of ed.: 12     ცოლით-ურთ. და განგრძელდა ესე-ვითარი ძრვა ქუეყანისა საშინელი / ვიდრე წელიწდამდის,
Line of ed.: 13     რომელსა შინა მოსწყდა სიმრავლე ურიცხჳ.

Line of ed.: 14        მაშინ რისხვა/სა შინა მოიჴსენა წყალობა მან, რომელი სწავლის ყოველსა
Line of ed.: 15     შვილსა, რომელი უყუარს, მოაკუდინებს და აცხოვნებს", რომელი მზა არს წყალობად,
Line of ed.: 16     უფროს მამისა მოწყალისა, რამეთუ წერილისა-ებრ: არა-თუ-მცა უფალმან დამიტევა ჩუენ
Line of ed.: 17     თესლი, ვითარცა სოდომნი-მცა შევიქმნენით და გომორელთა-მცა მივემსგავსენით, რამეთუ
Line of ed.: 18     ამიერითგან იწყეს ნიავთა ცხოვრებისათა მობერვად და ღრუბელთა მაცხოვარებისათა
Line of ed.: 19     აღმოჭჳრობად, ვინათგან ათორმეტ წელ ამათ თჳთო-სახეთა ჭირთა განგრძობითა
Line of ed.: 20     ბნელსა უკუნსა შინა იწყო აღმოცისკრებად მზემან ყოველთა მეფობათამან, დიდმან
Page of ed.: 324   Line of ed.: 1     სახელითა და უდიდესმან საქმითა, სახელ-მოდგამმან დავით, ღმრთისა მამისამან, და
Line of ed.: 2     თჳთ სამეოცდამეათურამეტემან შვილმან ამის დავითისმან, დავით.

Line of ed.: 3        მას ჟამსა იყო ჰასაკითა თექუსმეტისა წლისა, ხოლო ქრონიკონი სამას და ცხრა.
Line of ed.: 4     ამას მარტოდ შობილსა გიორგისგან თჳთ მამამან დაადგა გჳრგჳნი მეფობისა და,
Line of ed.: 5     უჭეშმარიტესი ვთქ/უათა, "თჳთ მამამან ზეცათამან პოვა დავით, მონა თჳსი, და საცხებელი
Line of ed.: 6     მისი წმიდა სცხო მას რამეთუ ჴელი მისი შეეწეოდა მას, და მკლა/ვმან მისმან
Line of ed.: 7     განაძლიერა / იგი"; "წყალობა და ჭეშმარიტება შეემოსებოდა მას"; და "უზეშთაეს ყო
Line of ed.: 8     იგი უფროს ყოველთა მეფეთა ქუეყანისათა" ვიდრემდის "დავსდვა ზღუასა ზედა ჴელი
Line of ed.: 9     მისი და მდინარეთა ზედა მარჯუენე მისი". გარნა შრომითა ფრიადითა და ღუაწლითა
Line of ed.: 10     ძლიერითა მრავალთა დღეთა შემდგომად იქმნა ესე, ვითარცა წინამდებარემან სიტყუამან
Line of ed.: 11     ცხად ყოს.

Line of ed.: 12        რამეთუ მეფე იქმნა რა დავით, მოოჴრებულ იყო ქართლი და თჳნიერ ციხეთა
Line of ed.: 13     სადა-მე არა სადა იყო კაცი სოფელსა შინა, არ-ცა-რა შენებულობა. და მათ ჟამთა შინა
Line of ed.: 14     ჰქონდეს თრიალეთი და კლდე-კარნი და მიმდგომი მისი ქუეყანა ლიპარიტს და მეფესა
Line of ed.: 15     დავითს წინაშე იყო რე-ცა ერთ-გულად. ეგრეთ-ვე ნიანია კახაბერის ძესა და სხუანი-ცა
Line of ed.: 16     აზნაურნი მცირედ-მცირედ შემოკრბიან დაშთომილნი სადა-ვე და სოფლებად-ცა იწყეს
Line of ed.: 17     შთამოსლვად და დასხდომად.

Line of ed.: 18        და იყო მაშინ საზღვარი სამეფოსა მთა მცირე ლიხთა, და სადგომი სამეფო
Line of ed.: 19     წაღულის-თავი. და ოდეს-ცა ნადირობა უნდის ქართლისა ჭალათა, ანუ ნაჭარმაგევს,
Page of ed.: 325   Line of ed.: 1     რომელი ყოვლად აღსავსე იყო ირემთა და ეშუთა მიერ, /ხოლო/ ცხენ-კეთილნი კაცნი
Line of ed.: 2     ჩამოგზავნიან და გაინახიან; ეგრეთ-ღა ჩამოვიდიან ნა/დირობად ვაკესა.

Line of ed.: 3        ხოლო ამა ვითარებასა შინა გარდაჴდა წელიწადი ოთხი, მოკუდა სულტანი
Line of ed.: 4     მალიქ-შა და ლიპარიტ ამირამან იწყო მათ-ვე მამულ-პაპურთა კუალთა სლვა, რამეთუ
Line of ed.: 5     ზაკჳდა წინაშე მისსა მოპოვნებად უსჯულოებისა. დაღათუ ქრისტიანე იყო სახითა,
Line of ed.: 6     გარნა ორ-გულება და სიძულილი პატრონთა გუარისაგან მოაქუნდა გონებითა. და
Line of ed.: 7     ვინათგან გულის-ხმის-ყოფა არა ინება კეთილისა, დადგა ყოველსა გზასა არა-კეთილსა.

Line of ed.: 8        ამას რა ესე-ვითარებასა ხედვითა (?) დავით, ინება გაწურთა მისი. ამისთჳს-ცა პყრობილ
Line of ed.: 9     ყო იგი ჟამ რაოდენ-მე, რომელი კმა იყო განსასწავლელად გონიერისა ვის-მე.
Line of ed.: 10     და ესრეთ მომტკიცებული მრავალთა და მტკიცეთა ფიცთა მიერ და ერთ-გულობისათჳს
Line of ed.: 11     ღმრთისა შუა-მდგომელად მომცემი განუტევა იგი. და მით-ვე დიდებითა ადიდა და არა
Line of ed.: 12     შეუცვალა. რამეთუ კეთილმან არა თუ მართალსა, არამედ არ-ცა-ღა თუ ბოროტსა ადვილად
Line of ed.: 13     აბრალის, ვინათგან სიბოროტედ არა განსწავლულ არს, არ-ცა მეჭუელ.

Line of ed.: 14        ხოლო იგი ვითარცა ძაღლი მიექცა ნათხევარსა და ვითარცა ღორი ინწუბა
Line of ed.: 15     სანგორელსა მწჳრისასა: განა/ც/ხადა მტერობა და / უკეთურებასა იწურთიდა საწოლსა
Line of ed.: 16     ზედა თჳსსა. იხილა რა მშჳდმან და / ღმრთივ-განბრძნობილმან მეფემან დავით,
Line of ed.: 17     რამეთუ კუდი ძაღლისა არა განემართების, არ-ცა კირჩხიბი მართლად ვალს, მეორესა
Line of ed.: 18     წელსა კუალად შეიპყრა, ორ წელ პყრობილ ყო, და საბერძნეთს გაგზავნა. და მუნ
Line of ed.: 19     განეჴუა ცხორებასა.

Line of ed.: 20        ამას ჟამსა გამოვიდეს ფრანგნი, აღიღეს იერუსალემი და ანტიოქია, და შეწევნითა
Page of ed.: 326   Line of ed.: 1     ღმრთისათა მოეშენა ქუეყანა ქართლისა, განძლიერდა დავით და განამრავლნა
Line of ed.: 2     სპანი. და არღარა მისცა სულტანსა ხარაჯა, და თურქნი ვერ-ღა-რა დაიზამთრებდეს
Line of ed.: 3     ქართლს. რამეთუ ვიდრე აქამომდე ზამთრისა მოწევნასა თანა ფალანგებითა მათითა
Line of ed.: 4     ჩამოდგიან ჰავჭალას და დიღომს, ჩაღმართ მტკურისა და იორის პირთა, რამეთუ მათი
Line of ed.: 5     იყო სადგური.

Line of ed.: 6        კახეთს მეფობდა კჳრიკე, კაცი მეფობისა-ვე თანა მეფე-/ქმნილი ვნებათა ზედა
Line of ed.: 7     და ჭეშმარიტი ქრისტიანე. მოსცა. ჟამი ღმერთმან მეფესა დავითს და წარუღო კჳრიკეს
Line of ed.: 8     ციხე ზედაზადენი. ქრონიკონი იყო სამას ოცდასამი. და წარემატებოდა დიდებითა და
Line of ed.: 9     განმარჯუებულობითა. რომელთა თანა ესე-ცა იქმნა: მოკუდა რატი, ძე ლიპარიტისი,
Line of ed.: 10     კაცი ორ-გული და ნანდჳლ-ვე ნაშობი იქედნესი. ესრეთ დასრულდა სახლი ბაღვივაშთა,
Line of ed.: 11     სახლი განმამწარებელთა, რამეთუ სუა უკანასკნელი თხლე რისხვისა, სასუმელი ცოდვილთა
Line of ed.: 12     ქუეყანისათა. და არღარა-ვინ დაშთა საყოფელთა მათთა მკჳდრი, რამეთუ აღიჴსნა
Line of ed.: 13     უსჯულოება მამათა / მათთა წინაშე უფლისა, და მამული მათი აღიღო მეფემან.

Line of ed.: 14        და შემდგომად წელიწდისა ერთისა მიიცვალა მეფე კჳრიკე, და დასუეს კახთა
Line of ed.: 15     მეფედ ძმის-წული კჳრიკესი აღსართან, რომელსა არა რა ჰქონდეს ნიჭნი მეფობისანი,
Line of ed.: 16     რამეთუ იყო ცუნდრუკი რა-მე, უსჯულო და უმეცრად უსამართლო, და ყოვლად წინა-უკმო
Line of ed.: 17     მამის ძმისა მისისა.

Line of ed.: 18        მას ჟამსა განიცადა მეფემან გონებისა თუალითა და კეთილად გულის-ხმა ყო
Line of ed.: 19     საქმე, რომლითა მოიმადლებდა ღმერთსა და სარგებელი დიდი იქმნებო/და.

Line of ed.: 20        გარდაიცვალა კათალიკოზი გაბრიელ საფარელი და დაჯდა კათალიკოზად იოანე.

Page of ed.: 327
Line of ed.: 1        რამეთუ წმიდანი ეკლესიანი, სახლნი ღმრთისანი, ქუაბ ავაზაკთა ქმნილ იყვნეს,
Line of ed.: 2     და უღირსთა და უწესოთა მამულობით უფროს ვიდრე ღირსებით დაეპყრნეს უფროსნი
Line of ed.: 3     საეპისკოპოსონი, ვითარცა ავაზაკთა, და მათნი-ვე მსგავსნი ხუცესნი და ქორეპისკოპოსნი
Line of ed.: 4     დაედგინნეს, რომელნი ნაცვლად სჯულთა საღმრთოთა უსჯულოებასა აწურთიდეს
Line of ed.: 5     მათ ქუეშეთა ყოველთა. და თჳთ / სახლით უფლისათ და მღდელთაგან გამოვიდო/და
Line of ed.: 6     ყოველი უსჯულოება და ცოდვა, / რომელთა თუალი ღმრთისა ხედვიდა ყოველთა და
Line of ed.: 7     განრისხებულ იყო, ვითარცა ზემო ვთქჳთ.

Line of ed.: 8        და რამეთუ არა სწორ არს ცოდვა მღდელისა და მჴედრისა, არ-ცა ერისა და
Line of ed.: 9     მღდელთ-მთავრისა, არ-ცა მწყემსისა და სამწყსოსა, ვითარცა წერილ არს: მონამან
Line of ed.: 10     რომელმან იცოდის ნება უფლი/სა თჳსისა და არა განემზადოს ნებისაებრ მის[ის]ა,
Line of ed.: 11     იგუემოს ფრიად ამათ უკუე ესე-ვითართა და დიდთა წყლულებათა კურნებად შემოკრბა
Line of ed.: 12     ერი მრავალი: რამეთუ სამეფოსა თჳსისა კათალიკოსი, მღდელთ-მთავარნი, მეუდაბნოენი,
Line of ed.: 13     მომღუარნი და მეცნიერნი შემოკრიბნა წინაშე მისსა ჟამსა და ადგილსა ჯეროვანსა, და
Line of ed.: 14     დღეთა მრავალთა ფრიადითა გამოწულილვითა კეთილად გამოიძიეს და
Line of ed.: 15     ყოველი ცთომა განმართეს, კეთილი და სათნო ღმრთისა წესი ყოველი დაამტკიცეს,
Page of ed.: 328   Line of ed.: 1     უღირსად გამოჩინებულნი განკუეთნეს, და შეაჩუენნეს, გარდამოსთხინეს საყდართაგან,
Line of ed.: 2     დაღათუ ძნელ-ღა იყო ესე, რამეთუ იყვნეს კაცნი მთავართა და წარჩინებულთა შვილნი,
Line of ed.: 3     რომელთა უწესოდ დაეპყრნეს საყდრები; და მათ წილ ჭეშმარიტნი მწყემ/სნი და სათნონი
Line of ed.: 4     ღმრთისანი დაადგინნეს, და ძეგლი შუენიერი ჭეშმარიტისა სარწმუნოებისა აღწერეს,
Line of ed.: 5     მიმდგომი და მოწამე წმიდათა ათორმეტთა კრებათა. და ესრეთ ყოველნი ნიჭითა
Line of ed.: 6     სამეფოთა წარგზავნნეს / თჳთოეული სახიდ თჳსად. და ესე-ცა მიმსგავსებულად დიდისა
Line of ed.: 7     კოსტანტინესსა აღასრულა მეფემან დავით უწინარეს ყოველთა კეთილთა საქმეთა
Line of ed.: 8     თჳსთა, რომლისა სანაცვლოდ იხილეთ, თუ რა განაგო ღმერთმან გულთ-მეცნიერმან,
Line of ed.: 9     უძილმან მცველმან ისრაელისამან.

Line of ed.: 10        რამეთუ ესე აღსართან, კახთა მეფედ ჴსენებული, შეიპყრეს ჰერთა დიდებულთა,
Line of ed.: 11     არიშიანმან და ბარამ, და დედის ძმამან მათმან ქავთარ ბარამის ძემან, და მოსცეს
Line of ed.: 12     მეფესა. და აღიხუნა მეფემან ჰერეთი და კახეთი, და ერწუხს ქმნნა წყობ/ანი დიდნი
Line of ed.: 13     და ჴმა-გასმენილი იგი დიდი ძლევა, რომელ მცირედითა ლაშქრითა და განწირულითა
Line of ed.: 14     ერითა დაჴოცნა სულტანისა იგი ურიცხუნი სპანი, ათაბაგი განძისა და უმრავლესი
Line of ed.: 15     კახთა და ქუეყანისა ერი, მტერთა-ვე თანა გარე-მოდგომილი ჩუენდა. ესე-ოდენ
Line of ed.: 16     ადვილად და მოსწრაფედ ჴელთ-უსხნა ღმერთმან საკჳრველებათამან, რომელ ერთი
Line of ed.: 17     ათასთა არა თუ სდევდა, არამედ ჴელითა იპყრობდა, და ორთა არა თუ წარექცივნეს
Line of ed.: 18     ბევრნი არამედ სანთლითა თჳთ მათ-ვე ტყეთათ და მთხრებლთათ ტ/ყუედ მოჰყვანდეს
Line of ed.: 19     ყოველნი ქრისტიანენი.

Page of ed.: 329
Line of ed.: 1        ხოლო თჳთ მეფე არა თუ ვითარცა სხუა ვინ-მე ზურგით უდგა ოდენ სპათა
Line of ed.: 2     თჳსთა, / ანუ შორით უზახებდა, ვითარცა ერთი მთავართაგანი ვინ-მე, არამედ უპირატეს
Line of ed.: 3     ყოველთასა თჳთ წინა უვიდოდა, და ვითა ლომი შემზახებდა ჴმითა მაღლითა,
Line of ed.: 4     და ვითა გრიგალი მი-და-მო იქცეოდა; და თჳთ გოლიათ-ებრ მიმართებდა და მკლავითა
Line of ed.: 5     მტკიცითა დაამჴობდა ახოვანთა, სრვიდა და დასცემდა წინა დამთხუეულთა
Line of ed.: 6     ყოველთა, ვიდრემდის ფრიადისა ცემისაგან არა თუ ვითარცა ძუელსა დავითს ელია
Line of ed.: 7     ზარის ჴელი ჴრმლისა ვადასა ოდენ დაეწება, არამედ ჴრმლით მისით უკ-მომდინარითა
Line of ed.: 8     სისხლითა წელნი აღსავსე ესხნეს, რომელი შემდგომად ომისა გარდაჴდისა და სარტყლისა
Line of ed.: 9     განჴსნისა საცნაურ იქმნა, ქუეყნად რა დაითხია ესე-ოდენისა მტკნარისა / სისხლისა
Line of ed.: 10     შეყინებულისა, რომელსა პირველ განხილვისა თჳთ მისგან ვგონებდით გამოსრულად.
Line of ed.: 11     და მას დღესა სამნი ცხენნი გამოუკლნეს და მეოთხესა-ღა ზედა მჯდომმან სრულ ყო
Line of ed.: 12     მის დღისა ომი. და ესე მრავლისაგან ყოვლად მცირედი და კნინი წარმოვთქჳთ.

Line of ed.: 13        ესრეთ რა თჳთ-მპყრობელობით დაიპყრა ჰერეთი / და კახეთი, და ნებიერად
Line of ed.: 14     აღიხუნა ციხენი და სიმაგრენი მათნი, მზე-ებრ მიჰფინა წყალობა ყოველთა ზედა
Line of ed.: 15     მკჳდრთა ქუეყანისათა. და ვინათგან ღმერთი ესრეთ განაგებდა / საქმეთა დავითისთა,
Line of ed.: 16     და წარუმართებდა ყოველთა გზათა მისთა, და მოსცემდა ჟამად-ჟამად ძლევათა საკჳრველთა,
Line of ed.: 17     და უძღოდა ძალითი-ძალად, -- არ-ცა იგი უდებებდა განმრავლებად ტალანტთა,
Line of ed.: 18     არამედ სრულითა გულითა მსახურებდა, და მათ იქმოდა, რომელნი ნებისა ღმრთისად
Line of ed.: 19     დაამტკიცნის და სათნო-ყოფილად მისდა აღუჩნდის, ვითარცა აწ ითქუას.

Line of ed.: 20        რამეთუ მოიგონა აღშენება მონასტრისა და დაამტკიცა რომელი-ცა გამოირჩია
Line of ed.: 21     მადლმან საღმრთომან ადგილსა ყოვლად შუენიერსა და ყოვლითურთ უნაკლულოსა,
Line of ed.: 22     რომელსა შინა ვითარცა მეორე ცაჲ გარდაართხა ტაძარი ყოვლად წმიდისა და
Line of ed.: 23     უფროსად კურთხეულისა დედისა ღმრთისა, რაბამ რა-მე აღმატე/ბული ყოველთა
Page of ed.: 330   Line of ed.: 1     წინანდელთა ქმნულთა, რომელი ზეშთა ჰმატს შუენიერებასა ყოველთასა, სივრცითა
Line of ed.: 2     და ნივთთა სიკეთითა და სიმრავლითა, და მოქმნულობისა შეუსწორებლობითა, რომელსა
Line of ed.: 3     აწ თანა-მოწმობით ხედვენ თუალნი ყოველთანი. და აღავსო სიწმი/დეთა მიერ
Line of ed.: 4     პატიოსანთა ნაწილთა წმიდათასა, და წმიდათა ხატთა მიერ და სიწმიდისა სამსახურებელთა
Line of ed.: 5     ყოვლად დიდებულთა და სხუათა ნივთთა ძნიად საპოვნელთა.

Line of ed.: 6        ამათ / თანა დასხნა მუნ-ვე დიდთა და ხოსროანთა მეფეთა ტახტნი და საყდარნი,
Line of ed.: 7     სასანთლენი და კიდელნი ფერად-ფერადნი იავარად მოხმულნი თჳსნი და კუალად
Line of ed.: 8     გჳრგჳნნი და მანიაკნი, ფიალანი და სასუმელნი, რომელნი მოუხუნა მეფეთა არაბეთისათა,
Line of ed.: 9     რაჟამს თჳთ იგინი-ცა ტყუედ მოიყვანნა, მას-ვე ტაძარსა შინა შეწირნა ღმრთისა
Line of ed.: 10     საჴსენოდ და სამადლობელად ძლევისა მის საკჳრველისა.

Line of ed.: 11        და მუნ-ვე შემოკრიბნა კაცნი პატიოსანნი ცხოვრებითა და შემკულნი ყოვლითა
Line of ed.: 12     სათნოებითა, არა თჳსთა ოდენ სამეფოთა შინა პოვნილნი, არამედ ქუეყანისა კიდეთათ
Line of ed.: 13     სადათ-ცა ესმა ვიეთ-მე სიწმიდე, სიკეთე, სისრულე, სულიერითა და ჴორციელითა სათნოებითა აღსავსეობა,
Line of ed.: 14     იძინა და კეთილად გამოიძინა, მოიყვანნა და დაამკჳდრნა
Line of ed.: 15     მას შ/ინა.

Line of ed.: 16        და მამული ლიპარიტეთი უმკჳდროდ დარჩომილ იყო, არამედ სხუათა მრავალთა
Line of ed.: 17     და სამართლიანთა უსარჩლელ-მიუხუეჭელთა სოფელთა თანა / მისცნა დედასა ღმრთისასა
Line of ed.: 18     სამსახურებელად მისსა წინაშე მდგომელთა მისთათჳს. და უზრუნველი ტრაპეზი
Line of ed.: 19     განუჩინა. რომელი-ცა აწ წინა-მდებარე არს ყოვლისა აღმოსავალისა მეორედ / იერუსალემად,
Page of ed.: 331   Line of ed.: 1     სასწავლოდ ყოვლისა კეთილისად, მოძღურად სწავლულებისად, სხუად ათინად, ფრიად
Line of ed.: 2     უაღრეს მისსა საღმრთოთა შინა წესთა, დიაკონად ყოვლისა საეკლესიოსა შუენიერებისად.

Line of ed.: 3        ხოლო სახელი მისი გელათი.

Line of ed.: 4        და კუალად სხუა მოიგონა საქმე შემსგავსებული მოწყალისა და ტკბილისა
Line of ed.: 5     ღმრთისა სახისა, კაცთ-მოყუარებისა თჳსისა: აღაშენა ქსენონი ადგილსა შემსგავსებულსა
Line of ed.: 6     და შუენიერსა, რომელსა შინა შეკრიბნა ძმანი, თჳთო-სახითა სენითა განცდილნი, და
Line of ed.: 7     მოუმზადა ყოველი საჴმარი მათი, უნაკლულოდ და უხუებით, და განუჩინნა შესავალნი
Line of ed.: 8     და საღუაწნი მათნი ყოვლად-ვე. თჳთ მივიდის და მოიხილნის, მოიკითხნის და ამბორს-უყვის
Line of ed.: 9     თჳთოეულსა, აფუფუნებდის მამებრ, სწყალობდის და ნატრიდის, განამჴნობდის.
Line of ed.: 10     მოთმინებისა მიმართ, მონახის თჳსითა ჴელითა ცხედრები, სამოსლები და საგებელი
Line of ed.: 11     მათი, პინაკი და ყოველი საჴმარი მათი, მისცის თჳ/თოეულსა ოქრო საყოფინი, და
Line of ed.: 12     გა/ნაკრძალნის ზედა-მდგომელნი მათნი, და განაგის ყოველი საქმე მათი დიდად შუენიერად
Line of ed.: 13     და ღმრთის-მსახურებით.

Line of ed.: 14        ხოლო ვიდრე ამა ჟამადმდე (!) ქალაქი ტფილისი, რუსთავი და სომხითი და ყოველი
Line of ed.: 15     სამშჳლდე და აგარანი თურქთა ჰქონდეს. ხოლო თრიალეთი და კლდე-კარნი ჰქონდეს.
Line of ed.: 16     თე/ვდორეს, ჭყონდიდელისა დის-წულსა, კაცსა გონიერსა და დიდად მყოფსა. რამეთუ რა
Line of ed.: 17     მეფე გარდავიდის აფხაზეთად, უმცრორე ეშინოდის თურქთა და მათთა ციხოვანთა. მას
Line of ed.: 18     ჟამსა მეფე გარდავიდა იმერეთს; და შეკრბეს გიორგი ჭყონდიდელსა და მწიგნობართ-უხუცესსა
Line of ed.: 19     წინაშე თევდორე, აბულეთი და ივანე ორბელი და სიმარჯჳთ მოიპარეს
Line of ed.: 20     სამშჳლდე.

Line of ed.: 21        მაშინ იქმნა დიდი სიხარული, რამეთუ დღითი-დღე შეემატებოდა საზღვართა
Line of ed.: 22     სამეფოსათა. ცნეს რა თურქთა აღება სამშჳლდისა, უმრავლესნი ციხენი სომხითისანი
Page of ed.: 332   Line of ed.: 1     დაუტევნეს, და ღამით მეოტ იქმნნეს, და ჩუენ თანა მოითუალნეს იგინი. რამეთუ
Line of ed.: 2     ვიდრე მოაქამომდე სთუელთა ჩამოიარიან თურქთა სომხითი, ყოვლითა ფალანგითა
Line of ed.: 3     მათითა, ჩამოდგიან გაჩიანთა, პ/ირსა მტკუარისასა, ტფილისითგან ვიდრე ბარდავადმდე,
Line of ed.: 4     და იორის პირთა, და ყოველთა ამათ შუენიერთა ადგილთა საზამთროთა, რომელთა
Line of ed.: 5     შინა ზამთრის, ვითარცა არესა გაზაფხულისასა, ითიბების თივა, და აქუს შეშა
Line of ed.: 6     და წყალი უსუებით, და მუნ არს სიმრავლე ნადირთა თჳთო-ფერი და საშუებელი
Line of ed.: 7     ყოველი. ამათ ადგილთა შინა დადგიან ხარგებითა. ცხენისა, ჯორისა, ცხუარისა და
Line of ed.: 8     აქლემისა მათისა არა იყო რიცხ/ჳ, / და აქუნდა ცხოვრება სანატრელი; ნადირობდიან,
Line of ed.: 9     განისუენებდიან და იხარებდიან, და არა იყო ნაკლულევანება მათ თანა. თჳსთა ქალაქთა
Line of ed.: 10     ვაჭრობდიან, ხოლო ჩუენთა ნაპირთა არბევდიან ტყჳთა და ალაფითა სავსეთა გაზაფხულსა
Line of ed.: 11     თანა იწყიან სლვა აღმართ მთათა სომხითისა და არარატისათა. ეგრეთ-ვე
Line of ed.: 12     ზაფხულის-ცა ჰქონდის შუება და განსუენება, თივათა და ველთა შუენიერთა, წყაროთა
Line of ed.: 13     და ადგილთა ყუავილოვანთა, და ესე-ოდენ დიდი იყო ძალი მათი და სიმრავლე,
Line of ed.: 14     რომელ სთქუა-მცა თუ "ყოველი თურქობა ყოვლისა ქუეყანისა იქი არს-ო". და არავისგან
Line of ed.: 15     მოსაგონებელ იყო ოდეს-ცა მათი გასხმა ანუ ვნება, არ-ცა თუ თჳთ სულტ/ანისაგან.

Line of ed.: 16        ოდეს სამშჳლდე და ძერნა აიღეს, ქრონიკონი იყო სამას ოცდაათი. მას წელსა
Line of ed.: 17     მოვიდა ძალი სულტანისა და ყოველი თურქობა, კაცი ვითარ ასი ათასი, უგრძნეულად
Line of ed.: 18     სიმარჯჳთა, ხოლო მეფე დგა ნაჭარმაგევს ტაძრეულითა. ცნა რა მიმწუხრი მოსლვა
Line of ed.: 19     მათი თრიალეთს, ღამე ყოველ წარვიდა მასლათა კაცითა ათას ხუთასითა, რამეთუ
Line of ed.: 20     ესე-ოდენნი დახუდეს მას წინაშე. ცისკარს მოვიდეს თურქნი და იქმნა ბრძოლა ფიცხელი
Line of ed.: 21     მას დღესა, და შეწევნითა ღმრთისათა / იძლია ბანაკი მათი. და მიდრეკასა დღისასა
Page of ed.: 333   Line of ed.: 1     მიდრკეს სივლტოლად ესე-ოდენ ზარ-განჴდილნი და მოსწრაფნი, ვიდრემდის არ-ცა თუ
Line of ed.: 2     კარავთა მათთა და ჭურჭელთა მიხედნეს ყოვლად, არამედ მოსწრაფებასა პატივ-სცე/ს
Line of ed.: 3     ფერჴთა მათთა უფროს საქონლისა მათისა, და ესრეთ განიბნივნეს თჳსთა ქუეყანათა.

Line of ed.: 4        ხოლო ესე-ვითარსა საკჳრველსა სივლტოლასა მათსა თჳთ მეფე და სპანი მისნი
Line of ed.: 5     ესოდენ ურწმუნო იყვნეს, ვიდრემდის არა-ვინ სდევნა ყოვლად, რამეთუ ხვალისა ომი
Line of ed.: 6     ეგონა. და წარიღო გიორგი ჭყონდიდელმან რუსთავი-ცა, მეფისა მუხნარს ყოფასა.
Line of ed.: 7     ქრონიკონი იყო სამას ო/ცდა თხუთმეტი რომლისათჳს-ცა დიდად წმენა შეექმნა თურქთა
Line of ed.: 8     და რიდობა საზამთროთა ადგილთა დგომისა. რამეთუ მოიმსტვარნის მეფემან რომელთა
Line of ed.: 9     მოსრვა ეგებოდის, და უგრძნეულად დაესხის და მოსწყჳდნის და ესე არა ერთ-გზის
Line of ed.: 10     ანუ ორ-გზის, გინა სამ, არამედ მრავალ-გზის, ვითარცა აწ ერთი ითქუას.

Line of ed.: 11        რამეთუ ტაოს ჩამოდგეს დიდნი თურქნი ხარგებითა, ვინათგან ზამთრისა სიფიცხესა
Line of ed.: 12     და მთათა სიმაგრეთა მიენდვნეს. ხოლო მეფემან მოიჴელოვნა ესრეთ, რამეთუ
Line of ed.: 13     სპათა ქართლისათა მზაობა უბრძანა და თჳთ ქუთათისს გარდავიდა, რომლითა უეჭუელ
Line of ed.: 14     ყვნა იგინი. და თუესა თებერვალსა აცნობა ქართუელთა და მესხთა, რათა კლარჯეთს
Line of ed.: 15     დახუდენ პაემანსა, და თჳთ შიდითა სპითა ხუფთით ჭოროხის პირი წარვლო. და
Line of ed.: 16     შეკრბეს ერთად, და უგრძნეულად დაესხნეს მათ ზედა, უშიშად გულ-დებითა მსხდომარეთა
Line of ed.: 17     ბასიანამდე და მთად კარნიფორისად. რამეთუ ქრონიკონი იყო სამას ოცდათექუსმეტი.

Page of ed.: 334
Line of ed.: 1        მოსრეს სიმრავლე მათი ურიცხჳ, და აღიღეს დედა-წული მათი, ცხენები, ცხოვარი,
Line of ed.: 2     აქლემები და ყოველი ნაქონ/ები მათი, რომლითა აღივსო ყოველი სამეფო მისი
Line of ed.: 3     ყოვლითა კეთი/ლითა.

Line of ed.: 4        და მას-ვე წელსა ასული თჳსი კატა გაგზავნა საბერძნეთს სძლად ბერძენთა მეფისად.
Line of ed.: 5     რამეთუ პირველ ამისსა პირმშო ასული თჳსი თამარი გაეგზავნა დედოფლად
Line of ed.: 6     შარვანისა, რათა ვითარცა ორნი მნათობნი -- ერთი აღმოსავლეთს, ხოლო მეორე
Line of ed.: 7     დასავლეთს -- ცისკროვან ჰყოფდენ სფეროსა, მამისაგან მიმღებელნი მზეებრთა შარავანდედთანი.

Line of ed.: 8        ამისა ჟამთა შევიდენ მთარგმანებელნი წიგნთანი ეფრემ მცირე, და თეოფილე, და არსენ
Line of ed.: 9     იყალთოელი, და იოვანე ტაიჭის ძე, ქრისტეს აქათ ქ(რონი)კ(ონ)ს ჩ^როდ.

Line of ed.: 10        და მეორესა წელსა დაიპყრნა გრიგოლის ძენი, ასამ და შოთა, და აღიღო ციხე
Line of ed.: 11     გიში. და გაგზავნა ძე თჳსი დემეტრე შარვანს სპითა ძლიერითა ლაშქრად. ხოლო მან
Line of ed.: 12     ქმნნა ომნი საკჳრველნი, რომლითა განაკჳრვნა მხილველნი და მსმენელნი; გამოიღო
Line of ed.: 13     ციხე ქალაძორი და ძლევა-შემოსილი მოვიდა წინაშე მამისა თჳსისა, სავსე ალაფითა
Line of ed.: 14     და ტყჳთა ურიცხჳთა.

Line of ed.: 15        ხოლო მეორესა წელსა / ბზობად წარმოემართა მეფე ღანუჴით წარსლვად რაჴსის
Line of ed.: 16     პირსა, და ზატიკი გარდაიჴადა ნაჴიდურს. მუნ მოართუეს ამბავი ბეშქენ ჯაყელისა
Line of ed.: 17     ჯავახეთს თურქთაგან მოკლვისა. და ამისთჳ/ს უშლიდეს დიდებულნი მას ჟამსა წარსლვად. და
Line of ed.: 18     არა მოისმინა ყოვლად. არამედ დაესხა თურქთა, რაჴსის პირსა მდგომთა,
Line of ed.: 19     და მოსრა სიმრავლე მათი, და წარმოიღო ტყუე და ალაფი ურიცხჳ.

Page of ed.: 335
Line of ed.: 1        ამას-ვე წელსა აღიღო სომხითისა ციხე ლორე. და მას-ვე წელსა, ივლისსა, აღიხუნა
Line of ed.: 2     აგარანი, მეორესა დღესა, ცისკარს. რამეთუ პირველ-ცა ესე ციხე აეღო ბაგრატს,
Line of ed.: 3     პაპასა მისსა, გარნა / სამ თუე ბრძოლითა. ხოლო ამას-ვე წელსა აგჳსტოსსა მოკუდა
Line of ed.: 4     სულტანი მალიქი, მალიქ-შას ძე, და ალექსი ბერძენთა მეფე და ვერ ცნეს ერთმან
Line of ed.: 5     მეორისა სიკუდილი. ქრონიკონი იყო სამას ოცდათურამეტი.

Line of ed.: 6        ხედვიდა რა მეფე დავით ესე-ოდენთა ზეგარდამოთა ღმრთისა მიერ წყალობათა,
Line of ed.: 7     შეწევნათა, ძლევათა და გამარჯუებათა თჳსთა, და რომელთა ღმერთი მოსცემდა სამეფოთა
Line of ed.: 8     ქუეყანათა, ქალაქთა და ციხეთა, რამეთუ არა იყო ესე-ოდენი სიმრავლე ლაშქართა
Line of ed.: 9     სამეფოსა შინა მისსა, რათა-მცა ქალაქთა და ციხეთა შინა მდგომად და დამჭირველად და
Line of ed.: 10     კუალად თჳთ მის თანა მყოფად და მოლაშქრედ-მცა კმა ეყვნეს / დაუცხრომელად
Line of ed.: 11     მიმოსლვასა ლაშქრობასა მისსა ზამთარ და ზაფხულ / ამისთჳს-ცა შემოიკრიბა
Line of ed.: 12     გონება, კეთილად და გონიერად გამგონე, ვითარცა დავით, სულისა მიერ წმიდისა,
Line of ed.: 13     აღიღო მაღლად თავი თჳსი და მიმოავლო თუალი გონებისა თჳსისა და განიცადა
Line of ed.: 14     კეთილად, განიზრახა სამეფოთა ცნობითა, რომელ არა კმა იყვნეს სამეფოსა მისისანი
Line of ed.: 15     თანა-მიყოლად კრთომათა და წადიერებათა სულისა მისისათა.

Line of ed.: 16        და მსგავსად ალექსანდრესსა ქმნა და ამან-ცა სულთ-ითქუნა, რამეთუ ითქუმის-ცა
Line of ed.: 17     მისთჳს, ვითარმედ ფილოსოფოსმან ვინ-მე რქუა მას: "არიან-ო მრავალნი და ურიცხუნი
Line of ed.: 18     სამეფონი, რომელთა არ-ცა თუ სახელი გასმიეს შენ." და მან სულთ-ითქუნა და თქუა:
Line of ed.: 19     "უკეთუ დამიშთეს ესენი, რა იყოს მპყრობელობა ჩემი". ამისთჳს-ცა ამან მეორემან
Line of ed.: 20     ალექსანდრე განიზრახა სივრცითა გონებისათა, რამე/თუ სხუაებრ არა იყო ღონე, და
Page of ed.: 336   Line of ed.: 1     უწყოდა კეთილად ყივჩაყთა ნათესავისა სიმრავლე, და წყობათა შინა სიმჴნე, სისუბუქე
Line of ed.: 2     და მიმოსლვა, სიფიცხე მიმართებისა, ადვილად დასამჭირვლობა და ყოვლითურთ
Line of ed.: 3     მომზავებლობა ნებისა თჳსისა. და ამათ თანა უადვილეს იყვნეს მოსლვად მახლობელობითა-ცა
Line of ed.: 4     და უპოვარებითა, და რამეთუ პირველ / მრავალთა წელთასა მიერ / მოეყვანა
Line of ed.: 5     სანატრელი და ყოვლად განთქმული სიკეთითა გუარანდუხტ დედოფალი, შვილი ყივჩაყთა
Line of ed.: 6     უმთავრესისა ათრაქა შარაღანის ძისა, სჯულიერად მეუღლედ თჳსად და დედოფლად
Line of ed.: 7     ყოვლისა საქართველოსა. ამისთჳს-ცა წარავლინნა კაცნი სარწმუნონი და მოუწოდა
Line of ed.: 8     ყივჩაყთა და სიმამრსა თჳსსა.

Line of ed.: 9        ხოლო მათ სიხარულით მიითუალეს, გარნა ითხოვეს გზა მშვიდობისა ოვსთაგან.
Line of ed.: 10     ამისთჳს-ცა ბრძანა მეფემან წარსლვა ოვსეთს, და სიტყუასა-ვე თანა წარემართა და
Line of ed.: 11     თანა-წარიტანა გიორგი ჭყონდიდელი და მწიგნობართ-უხუცესი თჳსი, კაცი სრული
Line of ed.: 12     ყოვლითა სიკეთითა სულისა და ჴორცთასა, სავსე სიბრძნითა და გონიერებითა, განმზრახი,
Line of ed.: 13     სჳანი და ფრთხილი, თანა-აღზრდილი აღმზრდელი პატრონისა და თანა-განმკაფელი
Line of ed.: 14     ყოველთა გზათა, საქმეთა და ღუაწლთა მისთა.

Line of ed.: 15        შევიდეს ოვსეთს და მოეგებნეს მეფენი ოვსეთისანი და ყოველნი მთავარნი მათნი,
Line of ed.: 16     და ვითარცა მონანი დადგეს წინაშე მისსა. და აღიხუნეს მძევალნი ორთაგან-ვე, ოვსთა
Line of ed.: 17     და ყივჩაყთა, და ესრეთ ადვილად შეაერთნა ორნი-ვე ნათესავნი. და ყო შორის მათსა
Line of ed.: 18     სიყ/უარული და მშჳდობა ვითარცა ძმათა. და აღიხუნა ციხენი დარიალასა და ყოველთა
Line of ed.: 19     კართა ოვსეთისათა და კავკასიისა მთისათანი და შექმნა გზა მშჳდობისა ყივჩაყთათჳს,
Line of ed.: 20     და გამოიყვანა სიმრავლე ფრიად დიდი; და სიმამრი და ცოლის ძმანი თჳსნი
Line of ed.: 21     არა ცუდად დაშურეს; არ-ცა ცუდ იქმნა / გამოყვანა მათი, არამედ მათითა ჴელითა მოსრნა
Line of ed.: 22     სრულიად სპარსეთისა ძალნი, და დასცა შიში და ზარი ყოველთა მეფეთა ქუეყანისათა,
Line of ed.: 23     და მათითა თანა-დგომითა ქმნნა საქმენი დაურწმუნებელნი, ვითარცა ითქუას წაღმართ.

Page of ed.: 337
Line of ed.: 1        ხოლო მაშინ ოვსეთს ყოფასა მიიცვალა გიორგი ჭყონდიდელი; თავ-ადგა სიყრმითგანთა
Line of ed.: 2     პატრონისა მსახურებათათჳს; და პატივითა დიდითა წარმოგზავნა მონასტერსა
Line of ed.: 3     ახალსა და მუნ დაემარხა. რომელი იგლოვა ყოველმან სამეფომან და თჳთ მეფემან,
Line of ed.: 4     ვითა მამა და უმეტეს-ცა მამისა, შემოსითა შავისათა ორმეოც დღე, ვიდრემდის იშვა
Line of ed.: 5     ვახტანგ, რომლისა ხარებითა დაიჴსნა გლოვა.

Line of ed.: 6        ხოლო ყივჩაყი დააყენნა ადგილთა მათ მარჯუეთა დედა-წულითა მათითა,
Line of ed.: 7     რომელთა თანა იყო წყობად განმავალი რჩეული ორმოცი ათასი. ესენი განასრულნა
Line of ed.: 8     ცხენებითა და საჭურველითა; და კუალად მონანი რომელ ჰყვეს რჩეულნი და განსწავლულნი
Line of ed.: 9     ღუაწლსა, ვითარ ხუთიათასი კაცი, ყოველნი ქრისტიანე ქმნულნი, მისანდონი
Line of ed.: 10     და გამოცდილნი სიმ/ჴნითა. და თჳთ ყივჩაყნი-ცა უმრავლესნი ქრისტიანე იქმნებოდეს
Line of ed.: 11     დღითი-დღე, და სიმრავლე ურიცხჳ შეეძინებოდა ქრისტესა. ე/სენი რა / ესრეთ შემოიკრიბნა, და
Line of ed.: 12     დააწყუნა გუარად-გუარად და დაუდგინნა სპასალარნი და მმართებელნი;
Line of ed.: 13     და ეგრეთ-ვე თჳსისა სამეფოსა სპანი, რჩეულნი და მოკაზმულნი, ცხენ-კეთილნი და
Line of ed.: 14     პირ-შეუქცეველნი; და / საშუალ მათსა თჳთ იგი უმსგავსო სპასპეტი და წინა-მბრძოლი,
Line of ed.: 15     მიმსგავსებული ძუელისა ქაიხოსროსთჳს მოთხრობილთა, წინა-უძღოდა, და იწყო რბევად
Line of ed.: 16     სპარსეთისა, შარვანისა და სომხითისა დიდისა. რამეთუ არა დაშურებოდა, არ-ცა
Line of ed.: 17     მოეწყინებოდა, არამედ ჟამიერად და წესიერად ალაშქრებდა მათ, მართებდა და განაგებდა
Line of ed.: 18     მსგავსად მისსა დიდ-გონეობითა, და ვინ-ღა-მცა იყო წინა-მდგომი მისი, და ანუ
Line of ed.: 19     მიმმართი ომისა მის წინაშე. რამეთუ დაღათუ წერილმან ფრთოვანსა ვეფხსა მიამსგავსა
Line of ed.: 20     მაკედონელი იგი სიფიცხითა მიმმართველობისათჳს, და მსწრაფლ მიმოვლისა ქუეყანათა
Line of ed.: 21     შინა, და ჭრელად მრავალ-ფერობისათჳს ქცევათა და განზრახვათა მისთასა, არამედ
Page of ed.: 338   Line of ed.: 1     ჩუენი ესე გჳრგჳნოსანი და ახალი ალექსანდრე, დაღათუ იყო ჟამითა შემდგომი, არამედ
Line of ed.: 2     არა საქმითა-ცა, არ-ცა განზრახვითა, არ-ცა / სიმჴნითა უმცირე, და თჳთ მათ საქმეთა
Line of ed.: 3     შინა, რომელთა მძლედ ითქმის ალექსანდრე, არა უმდაბლე. არამედ მრავლითა / უმაღლეს
Line of ed.: 4     მგონიეს ესე. და რა-ოდენ საწუთოთა და ჴორციელთა შინა იგი მისთა სწორთა
Line of ed.: 5     და მისგან და მის ჟამისათა ყოველთა უმაღლეს და უზეშთაეს იყო, ეგე-ოდენ ესე საღმრთოთა
Line of ed.: 6     და ქრისტეს მცნებათა შინა ჴორციელთა-ვე / თანა მისთა პირველთა ყოველთა
Line of ed.: 7     ჰმატდა. რამეთუ არა სცა ძალი თუალთა, არ-ცა სრული წამთა, არ-ცა განსუენება
Line of ed.: 8     ჴორცთა თჳსთა; არა მიდრკა გემოვნებათა მიმართ. არ-ცა ნებასა ჴორცთასა; არა
Line of ed.: 9     სასმელ-საჭმელთა, არ-ცა სიმღერა-სიღოდათა და არათურთითა არარა ჴორციელთა
Line of ed.: 10     შეაკრა გონება, გარნა საღმრთოთა და სასულიეროთა ყოველთა დასრულებად და უდებებად
Line of ed.: 11     მზიდველთა ნებისათა და განიცადეთ-ღა ოთხთა ამათ წელთა ქმნილნი მისნი,
Line of ed.: 12     რომელთა მრავალ-გზის ქმნულთა მცირედი მეგულების თქუმად.

Line of ed.: 13        ხოლო აქუნდის ჩუეულებად ესე მეფესა, რამეთუ განზრახვით გარდავიდის აფხაზეთით
Line of ed.: 14     და ჩამოიტყუვნნის თურქმანნი საზამთროთა ადგილთა მტკურის პირისათა.
Line of ed.: 15     რამეთუ მათნი-ცა მსტოვარნი ზედა ადგიან მეფესა და ეძებდიან გზათა მისთა გარდავიდა
Line of ed.: 16     მეფე გუგეთს და მიერ ხუფათს, და ამით გულ-პყრობილ ყვნა იგინი. ქრონიკონი
Line of ed.: 17     / იყო სამას ორმოცი. ხოლო მათ ცნეს რა სიშორე მისი, ჩამოდგეს ბოტორას, დიდნი
Line of ed.: 18     ფრიად, და დაიზამთრეს. / და არა ჰრულოდა მეფესა, არამედ გარდამოიფრინვა თებერვალსა
Line of ed.: 19     ათოთხმეტსა და უცნაურად დაესხა ზედა, და ძლით ვინ-მე შეესწრა ცხენსა
Line of ed.: 20     და გარდაიხუეწა. აღიღეს ტყუე და ალაფი ურიცხჳ, და მოვიდა ღანუჴს.

Page of ed.: 339
Line of ed.: 1        და მას-ვე შჳდეულსა პირ-მარხვასა დღესა აიღო შარვანს ქალაქი ყაბალა, და
Line of ed.: 2     აღავსო სამეფო თჳსი ოქროთა და ვეცხლითა და ყოვლითა სიმდიდრითა წარმოვიდა
Line of ed.: 3     ქართლს და მსწრაფლ შეკრიბა სპა, და ჩავიდა შარვანს, მაისსა შჳდსა, არბია ლიჟათათ
Line of ed.: 4     ვიდრე ქურდევანამდე და ხიშ/ტალანთამდე, და სავსენი ალაფითა მოვიდეს ქართლს.
Line of ed.: 5     მათ-ვე დღეთა შეიბნეს შარვანელი და დარუბანდელი, მოკლეს აფრიდონ, და მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 6     შარვანელნი.

Line of ed.: 7        თუესა ნოემბერსა წარვიდა მეფე აშორნიას, დაესხა თურქმანთა, მოსრნა და იავარ-ყვნა,
Line of ed.: 8     და წარმოიღო ნატყუენავი მათი ურიცხჳ. ჩამოვლო / მგზავრ, დაესხა სევგელამეჯს
Line of ed.: 9     თურქმანთა-ვე და არა დაუტევა მოტირალი კარავთა მათთა; ესე ერთისა წლისა.

Line of ed.: 10        და მას-ვე ზამთარსა ჩავიდა აფხაზეთს ბიჭჳნტამდე და განაგნა საქმენი მანდაურნი:
Line of ed.: 11     ღირსნი წყალობისანი შეიწყალნა, შემცო/დენი დაიპყრნა და წუართნა; რამეთუ იყო
Line of ed.: 12     ზამთარი ძნელი და თოვლი ფრიადი. ხოლო ცნეს რა თურქთა, ვითარმედ შორს არს
Line of ed.: 13     მეფე, გულ-დებით ჩამოდგეს პირსა მტკურისასა, გარნა ლომსა მოჴელოვნებულსა არა
Line of ed.: 14     სცონოდა, არ-ცა ჰრულოდა ომისათჳს, ვერ-ცა-რა დამხრწეველთაგანი დაიმჭირვიდა წარმოვიდა
Line of ed.: 15     მსწრაფლ აფხაზეთით თოვლთა საშინელთა, გარდაათხრევინა მთა ლიხისა,
Line of ed.: 16     სადა გარდანაკუეთსა თოვლისასა აქუნდა სიმაღლე მჴარი სამი. და დახუდა მზად სპა
Line of ed.: 17     მისი, და პირველ ამბავისა ქართლისა ცნობამდე დაესხა ხუნანს და აღავსო ლაშქარმან
Page of ed.: 340   Line of ed.: 1     მთით მტკურამდე და გაგთათ ბერდუჯამდე. და მოსრეს პირითა მახჳლისათა,
Line of ed.: 2     / რომელ არა დაუშთა მთხრობი ამბავისა. ქრონიკონი იყო სამას ორმოცდაერთი, თუე
Line of ed.: 3     მარტი.

Line of ed.: 4        გაზაფხულ განდიდნა მტკუარი, რომელ ნადინებსა ვერ დამტია. ამისითა მინდობითა
Line of ed.: 5     ჩადგეს თურქმანნი ბარდავს გულ-დებითა. მაშინ მონახნა მეფემან იგინი-ცა და
Line of ed.: 6     ალონს მტკუარსა გაცურდა ყივჩაყითა და/უზრავხა მას წყალსა, მოსრნა თურქნი,
Line of ed.: 7     არბია ბარდავი. და დაყო ორი დღე, და ნებიერად მოვიდა შინა სავსე ალაფითა. თუე
Line of ed.: 8     იყო ივნისი.

Line of ed.: 9        ამათ ესე-ვითართა ჭირ/თაგან შეიწრებულნი თურქმანნი და კუალად ვაჭარნი
Line of ed.: 10     განძელ-ტფილელ-დმანელნი წარვიდეს სულტანსა წინაშე, და ყოველსა სპარსეთსა
Line of ed.: 11     შეიღებნეს შავად, რომელთა-მე პირნი, და რომელთა-მე ჴელები, და რომელნი-მე სრულიად; და ესრეთ
Line of ed.: 12     მიუთხრნეს ყოველნი ჭირნი, მოწევნულნი მათ ზედა, რომლითა
Line of ed.: 13     აღძრნეს წყალობად თჳსა, და იქმნა გლოვა ფრიადი შორის მათსა.

Line of ed.: 14        მაშინ სულტანმან მოუწოდა არაბეთისა მეფესა დურბეზს, სადაყას ძესა, და მოსცა
Line of ed.: 15     ძე თჳსი მალიქი და ყოველი ძალი მისი; / და აჩინა სპასალარად ელღაზი, ძე არდუსისი, კაცი დაჰმანი
Line of ed.: 16     და მრავალ-ღონე. და უბრძანა თურქმანობასა სადა-ღა-ცა ვინ იყო,
Line of ed.: 17     დამასკოთ და ჰალაბითგან ამოღმართ, ყოველსა მჴედრობად შემძლებელსა, ამათ თანა
Line of ed.: 18     ათაბაგსა განძისასა მისითა ძალითა და ყოველთა სომხითისა ამირათა. ქრონიკონი
Line of ed.: 19     იყო სამას ორმოცდაერთი.

Line of ed.: 20        შეკრბეს ესე ყოველნი, შეითქუნეს, შეიმტკიცნეს სიმრავლითა ვითარცა ქვიშა
Page of ed.: 341   Line of ed.: 1     ზღჳსა, რომლითა აღივსო ქუეყანა, და აგჳსტოსსა თურამეტსა მოვიდეს თრიალეთს,
Line of ed.: 2     მანგლისს და დიდგორთა, რომელ თჳთ ფერჴთა ზედა ვერ ეტეოდეს ამათ ადგილთა.
Line of ed.: 3     ხოლო მეფემან დავით, უშიშმან და ყოვლად უძრავმან გულითა, თუ ვითარ / წინა
Line of ed.: 4     განაწყო სპა მისი, და თუ ვითარ ყოველი საქმე შუენიერად და ღონიერად ყო, რაბამ
Line of ed.: 5     რა-მე წყნარად, / უშფოთველად და გამოცდილებით და ყოვლად ბრძნად განაგო, და
Line of ed.: 6     თუ ვითარ თჳსნი სპანი დაიცვნა უვნებელად, -- ამათ ყოველთათჳს არა ჩუენი, არამედ
Line of ed.: 7     ვგონებ, რომელ ყოველთა ბრძენთა სოფლისათა ენა ვერ შემძლებელ არს მითხრობად
Line of ed.: 8     ზედა-მიწევნით ყოველსა-ვე.

Line of ed.: 9        რამეთუ პირველსა-ვე ომსა იოტა ბანაკი მათი და ივლტოდა, რამეთუ ჴელი მაღლისა
Line of ed.: 10     შეეწეოდა, და ძალი ზეგარდამო ფარვიდა მას, და წმიდა მოწამე გიორგი განცხადებულად
Line of ed.: 11     და ყოველთა სახილველად წინაუძღოდა მას და მკლავითა თჳსითა მოსრვიდა
Line of ed.: 12     ზედა-მოწევნულთა უსჯულოთა მათ წარმართთა, რომელ თჳთ იგი უსჯულონი და უმეცარნი
Line of ed.: 13     მოღმართ აღიარებდეს და მოგჳთხრობდეს სასწაულსა ამას მთავარ-მოწამისა
Line of ed.: 14     გიორგისსა, და ვითარითა ღონითა მოსრნა სახელოვანნი იგი მებრძოლნი არაბეთისანი,
Line of ed.: 15     და ანუ მეოტთა ვითარ სიმარჯჳთ და განკრძალულად სდევნნა და მოსრნა, რომლითა
Line of ed.: 16     აღივსნეს ველნი, მთანი და ღელენი მძორებითა.

Line of ed.: 17        ხოლო სპანი ჩუენნი და უფროსად ყოველი სამეფო აღივსო ოქროთა და ვეცხლითა,
Line of ed.: 18     არაბულითა ცხენებითა, ასურულითა ჯორებითა, / კარვებითა, სრა-ფარდაგებითა,
Line of ed.: 19     სხჳთა უცხოთა ჭურჭლებითა საბრძოლელთა თჳთო-სახეთათა, ქოსთა და ფილაკავანთათა,
Line of ed.: 20     სასმურთა ტურფათა და სანადიმოთათა, საბანელთა და სამზარეულოთათა, -- რაოდენმან
Line of ed.: 21     ქარტამან და მელანმან დაიტიოს აღწერად! და რამეთუ გლეხთა იხილე-მცა,
Page of ed.: 342   Line of ed.: 1     ოდეს არაბთა მეფენი მოჰყვანდეს ტყუედ. და სხუათა გოლიათთათჳს რად-ღა რა-მცა
Line of ed.: 2     გჳნდოდა თქმად.

Line of ed.: 3        ხოლო ამად რა თხრობად მოვიწიე, ვაებისა ღირსად შევრაცხენ დიდნი იგი და
Line of ed.: 4     სახელოვანნი გამომეტყუელნი, ვიტყჳ უკუე უმიროსსა და არისტოვლის ელინთა, ხოლო
Line of ed.: 5     იოსიპოს ებრაელსა, რომელთაგანმან ერთმან ტროადელთა და აქეველთანი შეამკვნა
Line of ed.: 6     თხრობანი, თუ ვითარ აღამემნონ და / პრიამოს, ანუ აქილევი და ეკტორი, მერმე-ცა
Line of ed.: 7     ოდისეოს და ორესტი ეკუეთნეს, და ვინ ვის მძლე ექმნა; და მეორემან ალექსანდრესნი
Line of ed.: 8     წარმოთქუნა მძლეობანი, სიმჴნენი და ძლევა-შემოსილობანი; ხოლო მესამემან ვესპასიანე
Line of ed.: 9     ტიტოჲს-მიერნი მეტომეთა თჳსთა-ზედანი ჭირნი მისცნა აღწერასა. და ვინათგან
Line of ed.: 10     ამათ ნივთნი საქმეთანი არა აქუნდეს კმად მისათხრობელად, ამისთჳს-ცა მის ჴელოვნებითა
Line of ed.: 11     რიტორობისათა განავ/რცელნეს, ვითარცა იტყჳს თჳთ სადა-მე ალექსანდრე: "არა
Line of ed.: 12     დიდ იყავ აქილევი, არამედ დიდსა მიემთხჳე მაქებელსა უმიროსს". რამეთუ ოცდარვა
Line of ed.: 13     წელ განგრძობასა ტროადელთა ბრძოლისასა ვერა-რა ღირსი ქებისა იქმნა ხოლო
Line of ed.: 14     მეფისა დავითისი ესე-ოდენთა მიმართ წინაგანწყობა სამ ჟამადმდე იყო, და ვერ-ცა
Line of ed.: 15     პირველსა კუეთებასა შეუძლეს წინა-დადგომად. ჰქონებოდეს-მცა ამათ ბრძენთა თხრობათა
Line of ed.: 16     ნივთად საქმენი დავითისნი, და მათ-მცა აღწერნეს ჯეროვნად მათისა-ებრ რიტორობისა,
Line of ed.: 17     და მაშინ-ღა-მცა ღირს ქმნილ იყვნეს ჯეროვანსა ქებასა. და ესენი ესე-ოდენ.

Line of ed.: 18        ხოლო მეორესა წელსა აიღო მეფემან ქალაქი ტფილისი, პირველსა-ვე ომსა,
Line of ed.: 19     ოთხას წელ ქონებული სპარსთა, და დაუმკჳდრა შვილთა თჳსთა საჭურჭლედ და სახლად
Line of ed.: 20     თჳსად საუკუნოდ. ქრონიკონი იყო სამას ორმოცდაორი.

Page of ed.: 343
Line of ed.: 1        და მეორესა წელსა მოვიდა სულტანი შარვანს, შეიპყრა შარვანშა, აიღო შამახია
Line of ed.: 2     და მოგზავნა მოციქული მეფისა წინაშე, და მოუწერა წიგნი და მორქუა, ვითარ/მედ:
Line of ed.: 3     "შენ ტყეთა მეფე ხარ და ვერა ოდეს გამოხვალ ველთა; ხოლო მე ესე-რა შარვანშა
Line of ed.: 4     შევიპყარ ჴელთა და ხარაჯასა ვითხოვ; შენ თუ გენებოს. ძღუენი ჯეროვანი გამო/გზავნე, და
Line of ed.: 5     თუ გინდა სამალავთათ გამოვედ და მნახე" ხოლო ესმა რა ესე მეფესა,
Line of ed.: 6     მსწრაფლ ჴმა უყო ყოველთა სპათა მი/სთა, და ბრძანებასა-ვე მისსა თანა მოვიდეს წინაშე
Line of ed.: 7     მისსა ყოველნი სამეფოსა მისისანი. და წარემართა სულტანსა ზედა, და ყივჩაყნი ოდენ
Line of ed.: 8     აღთუალულ იყვნეს მაშინ, და იყო შემბმელი კაცი ორმოცდაათი ათასი. და ეუწყა რა
Line of ed.: 9     სულტანსა ზედა-მისლვა და ძალი და სიმრავლელ სპათა მისთა, და განკრთა, აიყარა
Line of ed.: 10     ველთათ, სადა დგა, და მსწრაფლ შევიდა ქალაქად და გარე-მოიზღუდა ერთ-კერძო
Line of ed.: 11     სხრტითა და ხანდაკებითა, და სხჳთ-კერძო ზღუდითა ქალაქისა შამახ/იისათა. ხოლო
Line of ed.: 12     ცნა რა ესე მეფემან, არღარა ჯერ უჩნდა ზედა-მისლვა მლტოლვარისა, არამედ
Line of ed.: 13     დავარდა მიწასა ზედა და მადლობა შეწირა ღმრთისა სახიერისა და კაცთ-მოყუარისა,
Line of ed.: 14     და ადგილობანსა დადგა.

Line of ed.: 15        მაშინ სულტანმან მრავალთა მიერ ვედრებათა და ძღუენთა და მუდარითთა შეთულილობათა,
Line of ed.: 16     ვითარცა მონამან ჭირვეულმან, არ-ღა ძღუენი ანუ ომნი ითხოვნა, არამედ გზა
Line of ed.: 17     სამლტოლვარო, ფრიად რა-მე სიმდაბლით და არა სულტანურად, შეიწრებულმან შიმშილითა
Line of ed.: 18     და წყურილითა მრავალ დღე.

Page of ed.: 344
Line of ed.: 1        მას-ვე დღესა სულტანსა წინაშე მიმავალი ათაბაგი რანისა აღსუნღული, ძალითა
Line of ed.: 2     მრავ/ლითა, მოსრეს მონათა / მეფისათა ვითარ ოთხი ათასი კაცი, და იგი ოდენ
Line of ed.: 3     მარტო მეოტი ძლით მივიდა სულტანსა წინაშე. იხილა რა ესე სულტანმან, მას-ვე
Line of ed.: 4     ღამესა გაიპარა, და სასდუნით მეოტი სხჳთ გზით წარვიდა სოფლად თჳსად. / და
Line of ed.: 5     ესრეთ ძლევა-შემოსილი და მმადლობელი ღმრთისა შემოიქცა მეფე. და მცირედთა
Line of ed.: 6     დღეთა განისუენა ამთენს.

Line of ed.: 7        და მეორესა თუესა, ივნისსა, კუალად წარვიდა შარვანს, აღიღო გულისტანი,
Line of ed.: 8     სახლი თავადი შარვანისა, სიცხეთა მათ საშინელთა, მოირთო შარვანი და აღავსნა
Line of ed.: 9     კეთილითა ყოველნი მორჩილნი ბრძანებათა მისთანი. წარმოვიდა ქართლად. ხოლო
Line of ed.: 10     სთუელთა გადავიდა გეგუთს, ინადირა, განისუენა, განაგო მანდაური ყოველი, და
Line of ed.: 11     მარტსა გარდამოვიდა ქართლად, და აღიღო ქალაქი დმანისი. და აპრილსა დაესხნეს
Line of ed.: 12     შაბურანს, დარუბანდელსა, და მოსწყჳდნეს ქურდნი, ლეკნი და ყივჩაყნი დარუბანდელისანი
Line of ed.: 13     და აღიხუნეს შარვანისა ციხენი ღასანნი და ხოზაონდი და მიმდგომი მათი ქუეყანა.

Line of ed.: 14        და მყის აღისრბოლა ვითარცა არწივმან, და მაისსა აღიხუნა ციხენი სომხითისანი:
Line of ed.: 15     გაგნი, ტერონაკალი, / ქავ/აზინნი, ნორბედი, მანასგომნი და ტალინჯაქარი. და
Line of ed.: 16     ივნისსა წარემართა ლაშქრითა, განვლო ჯავახეთი, კოლა, კარნიფორა, ბასიანნი სპერამდის,
Line of ed.: 17     და, რა-ცა პოვა თურქმანი, მოსრა და ტყუე ყო; ჩამოვლო ბუღთა-ყური, და
Line of ed.: 18     დაწუნა ოლთის/ნი, და მოვიდა თრიალეთს დიდითა გამარჯუებითა. და მცირედნი
Line of ed.: 19     დღენი შუა გამოჴდეს და განიყარა ლაშქარი თჳს-თჳსად.

Line of ed.: 20        და აგჳსტოსსა ოცსა მოვიდეს მწიგნობარნი ანელთა თავადთანი და მოაჴსენეს
Line of ed.: 21     მოცემა ქალაქისა და ციხეთა ბოჟანას წყაროთა ზედა მდგომსა. და მსწრაფლ წიგნები
Page of ed.: 345   Line of ed.: 1     წუევისა წარსცა ყოველთა, და მესამესა დღესა სამოცი ათასი მჴედარი წინაშე უდგა
Line of ed.: 2     წარემართა და, ვითარცა მიიწია, მესამესა დღესა აიღო ქალაქი ანისი და ციხენი
Line of ed.: 3     მისნი უჭირველად, და სოფელნი და ქუეყანანი მიმდგომნი ანისისანი.

Line of ed.: 4        და დაიპყრნა არფასლანიანნი და ამოსწყჳდნა იგინი, რომელთა დიდი საყდარი ანისისა
Line of ed.: 5     მისგითად მოეკაზმათ და ქრისტიანეთა სისხლითა იგი საყდარი და ქალაქი მოერწყო. იმუქფა
Line of ed.: 6     ღმრთის-მოყუარემან დავით აღმაშენებელმან / მოლათა და დარიშმანთა სისხლითა ახლად-ვე მან
Line of ed.: 7     მორწყო და საყდარი იგი ახლად მონათლა, რომელი აღეშენა ბერძენთა ასულსა დედუფალსა
Line of ed.: 8     კატრონიტეს და იქი-ვე ესაფლავა. მაშინ მივიდა თჳთ მეფე დავით და კათალიკოზი, ეპისკოპოზნი
Line of ed.: 9     და ერთობილი ლაშქარი საფლავსა ზედა, და ახლად წესი აღუგეს. და თჳთ მეფემან
Line of ed.: 10     სამ-გზის საფლავსა ჩასმახა: "გიხაროდენ შენ, წმიდაო დედოფალო, რამეთუ იჴსნა ღმერთმან
Line of ed.: 11     საყდარი შენი უსჯულოთა ჴელთაგან". ამასა ზედან მკუდრისა ძუალთა საფლავით ჴმა გამოსცეს.
Line of ed.: 12     და ღმერთსა მადლობა მისცა. განუკჳრდა მეფესა და ერთობილ[თა] ერთა. და წარმოვიდა
Line of ed.: 13     მუნით მეფე დავით.

Line of ed.: 14        და წარმოიყვანა ბულასვარ, რვათა ძეთა მისთა თანა და მჴევალთა და სძალთა,
Line of ed.: 15     და ჩაგზავნა აფხაზეთად; ანისისა მცველად დაუტევნა აზნაურნი მესხნი, და წარმოვიდა
Line of ed.: 16     ქართლად. და მცირედთა დღეთა მოუ/სუენა სპათა თჳსთა. და მერმე წარემართა შარვანს,
Line of ed.: 17     და აღიღო ქალაქი შამახია და ციხე / ბირიტი, სრულად ყოველი შარვანი, და
Line of ed.: 18     დაუტევნა ციხეთა და ქალაქთა შინა ლაშქარნი დიდნი, ჰერნი და კახნი. და განმგებელად
Line of ed.: 19     და ზედა-მხედველად ყოველთა საქმეთა მანდაურთა აჩინა მწიგნობართ-უხუცესი
Line of ed.: 20     თჳსი სჳმონ, ჭყონდიდელი მთავარ-ეპისკოპოსი, მაშინ ბედიელ-ალავერდელი, მიმსგავსებული
Line of ed.: 21     გიორგი დედის ძმისა თჳსისა, კაცი ყოვლითურთ სრული და ბრძენი.

Line of ed.: 22        და განაგო მეფემან ყოველი საქმე შარვანისა, აღავსნა კეთილითა და საბოძვარითა
Line of ed.: 23     ქურდნი, ლეკნი და თარასნი, მოვიდა ქართლად. და ყივჩაყთა თჳსთა უჩინა
Line of ed.: 24     საზამთროდ სადგური, და საზრდელი, და კაცნი ზედა-მდგომნი / მათნი. და განაგო
Page of ed.: 346   Line of ed.: 1     ყოველი საქმე ქართლისა, სომხითისა და ანისისა და ეგულებოდა გაზაფხულ ქმნა
Line of ed.: 2     დიდთა საქმეთა და უფროსთა ლაშქრობათა, ვინათგან არა-ვინ წინა-აღუდგა მას.
Line of ed.: 3     / რამეთუ თჳთ სულტანი მუნ, სადა იყო, ძრწოდა შიშისაგან მისისა, და არ-ცა-ღა თჳთ
Line of ed.: 4     ძუელად ქონებულთა ქალაქთა და ქუეყანათა ჰგონებდა თჳსად ქონებად, არამედ რა-ოდენ-ცა
Line of ed.: 5     შორს იყო, ეგრე-ცა ეოცებოდა მძინარესა შიში და მღჳძარესა სიკუდილი.

Line of ed.: 6        ამისთჳს-ცა ზედას-ზედა წარმოავლენდის / მოციქულთა ძღუენითა და მშჳდებად პირსა
Line of ed.: 7     მისსა რამეთუ წარმოსცნის საჭურჭლენი მძიმენი, ტურფანი, მრავალ-ფერნი, მფრინველნი
Line of ed.: 8     და ნადირნი უცხონი და ძჳრად საპოვნელნი, და ეძიებნ მშჳდობასა და სიყუარულსა
Line of ed.: 9     და ყივჩაყთაგან არა რბევა/სა. ამისთჳს-ცა არა-რას მიხედვიდეს წარსაგებელთა
Line of ed.: 10     სიმრავლესა, ოდენ-მცა მუნ თჳთ, სადა იყვის, იპოვის მშჳდობა და სიცოცხლე თავისა
Line of ed.: 11     თჳსისა. და ვგონებ, ვითარმედ მამათა და პაპათაგან წაღებულნი ქუეყანანი, ტყუენი
Line of ed.: 12     და სიმდიდრენი მრავალ-წილად უკუ-მოიზღუნა ამან მჴნე/მან. დაამშჳდა ქუეყანა, აღივსო
Line of ed.: 13     და გარდაეცა ყოვლითა კეთილითა, განავსო და აღაშენა ყოველი ოჴერ-ქმნილი. და
Line of ed.: 14     გარდაემატა ყოველთა ჟამთა მშჳდობითა და სიმდიდრითა სამეფო ჩუენი, ნაცვლად
Line of ed.: 15     გარდასრულთა ოჴრებათასა.

Line of ed.: 16        ესე-ვითარნი უკუე არიან მეფობრივთა მიმოსლვათა მისთა, წყობათა და ღუაწლთა,
Line of ed.: 17     ძლევათა და წარმართებულებათა, დაპყრობათა და ახუმათა დიდთა მათ და მრავალთა
Line of ed.: 18     სა/მეფოთა და სამთავროთა მოთხრობანი და საქმენი, რომელნი მან ქმნნა და აღასრულნა, რომელნი
Line of ed.: 19     ჩუენ მცირედითა და ყოვლად კნინითა სიტყჳთა წარმოგჳჩენიან
Line of ed.: 20     / დიდთა მათ და მითხრობად შეუძლებელთა საქმეთა მისთაგან, და ბრჭალთაგან ლომსა
Line of ed.: 21     და ფესჳსაგან მცირისა ყუავილისასა ქსოვილისა ვითარებასა საცნაურ ყოფად ვმეცადინობთ,
Line of ed.: 22     ვითარცა აჩრდილისაგან კაცსა, რომელნი-ესე შეუძლებელ არიან ყოფად.

Page of ed.: 347
Line of ed.: 1        ხოლო ჴორც/იელთა საქმეთა ესრეთ მოქმედისაგან უკეთუ ვიეთ-მე ჰგონონ, ვითარმედ
Line of ed.: 2     რად-ღა-მცა მოეცალა საღმრთოთა და სულიერთა სათნოებათა მიმართ მიხედვად-მცა
Line of ed.: 3     და მოგონებად, არა თუ ქმნად, ვინათგან ფრიად-ცა კმა არიან ესენი ერთისა ჴორცთა
Line of ed.: 4     შინა მყოფისა კაცისაგან ქმნად და წარმართებად, და თუ სადათ პოვა სამეფო თჳსი
Line of ed.: 5     სიმდაბლედ შთასრული, და თუ სადა სიმაღლედ აღიყვანა, და თუ სადა დასხნა საზღვარნი
Line of ed.: 6     და ძლეულნი ვითა მძლედ გამოაჩინნა, -- ამათნი მგონებელნი ნუ უკუე არა იბრალნენ,
Line of ed.: 7     არამედ ეუწყენ მათ, ვითარმედ უკეთუ ამათ პირთათჳს ვინ გამოიძიოს და ზედა-მიწევნით
Line of ed.: 8     ვინ ცნობა ინებოს, კნინ-ღა და ესე ჴორციელნი საქმენი წარმოთქმულნი ფრიად უნდოდ
Line of ed.: 9     და არა-რად პოვნეს, ვითარცა ნამდჳლ-ვე მცირედნი და სასაწუთონი; და დგრომადთა
Line of ed.: 10     მათ თანა მტკიცეთა და / საუკუნოდ ღმერთ-მყოფელთა მისთა საქმეთა, რომელთა-იგი
Line of ed.: 11     უმეტეს / ამათსა მათ მოქმედებდა და უსასწრაფოეს აქუნდა, რომელთაგანნი მცირედნი
Line of ed.: 12     მრავლისაგან, ვითარცა სასმელი ერთი მტკურისაგან, ჩუენ-ცა მივსცეთ თ/ხრობასა.
Line of ed.: 13     იტყჳს სოლომონ: დასაბამად სიბრძნისა მოიგე სიბრძნე-ო. ხოლო დავით, მამა
Line of ed.: 14     ღმრთისა: დასაბამად სიბრძნისა შიში უფლისა. ესე შიში უფლისა მოიგო სიყრმითგან
Line of ed.: 15     თჳსით დავით, და ჰასაკსა მისსა თანა აღორძნდა, და ჟამსა თჳსსა ესე-ვითარნი ნაყოფნი
Line of ed.: 16     გამოიხუნა, რომლითა ორ-კერძო ცხოვრება თჳსი განაშუენა, რომლითა შეამკუნა საქმენი
Line of ed.: 17     თჳსნი, რომლითა განაგნა ჴორციელნი და წარმართნა სულიერნი.

Line of ed.: 18        ხოლო ისმენდი, თუ ვითარ გონიერად დედად სიბრძნისა რა პოვა შიში უფლისა,
Line of ed.: 19     ღმერთთად-ც -- საღმრთონი წერილნი. და ესენი მდიდრად შეიკრიბნა, რა-ოდენნი პოვნა
Line of ed.: 20     გარდამოღებულად ენასა ქართველთასა სხუათა ენათაგან, ძუელნი და ახალნი, ვითარცა
Line of ed.: 21     სხუამან პტოლემეოს, ამას ზედა ოდენ სასოვან ქმნი/ლმან, და ესე-ოდენ შეიყუარნა და
Line of ed.: 22     შეითჳსნა, რომელ სთქუა-მცა, თუ მათ შინა ცხოველ არს და მათ შინა იძრვის იგინი
Page of ed.: 348   Line of ed.: 1     იყვნეს მისსა საზრდელ, ყოველთა გემოან, და სასმელ ტკბილ და საწადელ; იგინი --
Line of ed.: 2     შუება, განცხრომა საწურთელ და სარგებელ. დღე და ღამე მიმოსლვათა შინა მიმდემთა,
Line of ed.: 3     / ლაშქრობათა მოუწყენელთა, შრომათა განუსუენებელთა წიგნები ეტჳრთა
Line of ed.: 4     სიმრავლესა ჯორთა და აქლემთასა; და სადა გარდაჴდის ჰუნესა, პირველ ყოვლისა
Line of ed.: 5     წიგნნი მოაქუნდიან ჴელითა, და არა დააცადის კითხვა, ვიდრე არა დაშურის.

Line of ed.: 6        ხოლო შემდგომად სერობისა, ნაცულად ძილისა ანუ სხჳსა რას-მე საქმისა, კუალად
Line of ed.: 7     კითხვა წიგნთა. და რაჟამს თუალნი დაშურიან, სასმენელნი ანაცვალნის, სადა არა
Line of ed.: 8     გარეწარად, არამედ ფრიად-ცა ფრთხილად ისმენნ წინაშე თჳსსა მკით/ხველისასა, გამოეძიებნ,
Line of ed.: 9     ჰკითხავნ, უფრო-ღა თჳთ განმარტებნ ძალსა და სიღრმესა მათსა. და უსაკჳრველეს
Line of ed.: 10     არს ესე: უწყით ყოველთა, თუ ვითარ სასწრაფო არს ყოველთა საქმე ნადირობისა,
Line of ed.: 11     და თუ ვითარ დაიმონებს შედგომილსა თჳსსა და წარტყუენულ ჰყოფს, და ნადირობ/ასა
Line of ed.: 12     შინა არა რასა სხუასა, გარნა ხილვასა და დევნასა ნადირისასა; და თუ ვითარ
Line of ed.: 13     ჴელთ იგდოს, მიმხედველ ჰყოფს. გარნა მისი გულს-მოდგინება ამას-ცა სძლევდა, რამეთუ
Line of ed.: 14     თჳთ ნადირობასა შინა წიგნნი აქუნდიან ჴელთა და, რაჟამს ჟამი იყვის, მისცნის
Line of ed.: 15     ვის-მე მსახურსა და ესრეთ დევნა უყვის. და ნუ უკუე ჰგონო, ვითარმედ ჴელითა ცალიერითა
Line of ed.: 16     მოიქცის, ანუ ცუდად დაშურის. / რამეთუ ვინ ჰგავნ ჴორციელი ანუ ვინ იხილა
Line of ed.: 17     ესე-ოდენ განმარჯუებული ნადირობასა შინა. მოსიმახოს ვინ-მე ითქმის ებრაელი მოისრობის
Line of ed.: 18     და კეთილ-მმართებლობისათჳს ალექსანდრეს სპათა შორის მჯობად, და აქილევი
Page of ed.: 349   Line of ed.: 1     კენტავროსისგან განსწავლულად მოისრობისა ელენთა შორის, ხოლო ბარამ-ჯური
Line of ed.: 2     სპარსთა შორის მოქმედად უცხოთა და საკჳრველთა, გარნა ჭეშმარიტად ვერ-ცა ერთი
Line of ed.: 3     ამათგანი შეესწორებოდა ამას, ვითარცა გჳხილავს ჩუენ.

Line of ed.: 4        და ვთქუა სხუა-ცა საქმე, საცნაურ-მყოფელი წიგნთა სიყუარულისა, რომელსა შინა
Line of ed.: 5     არა-რა იყოს ტყუვილი, ვინათგან წარსწყმედს / უფალი "ყოველნი რომელნი იტყჳან
Line of ed.: 6     სუცრუვესა" (?). წინა-დაიდვა ოდეს-მე წიგნი სამოციქულო წარკითხვად; და რაჟამს დაასრულის,
Line of ed.: 7     ნიშანი დასუის ბოლოსა წიგნისასა. ხოლო / მოქცევასა წელიწდისასა მით ნიშნითა
Line of ed.: 8     აღვთუალეთ: ოცდაოთხ-ჯერ წარეკითხა.

Line of ed.: 9        არიან უკუე სხუანი-ცა მრავალნი საცნაურებანი ამის პირისანი, გარნა მე ერთი-ღა
Line of ed.: 10     შევსძინო სიტყუად სხუა ამათ თანა. ქალაქი ტფილისი იყო, ოდეს ჯერეთ არა სრულ/იად
Line of ed.: 11     შემოყენებულ იყო უღელსა ქუეშე მორჩილებისასა, ვითარცა აწ, არამედ სავსე იყო
Line of ed.: 12     სისხლითა ქრისტიანეთათა: რამეთუ ოდეს-მე ყვიან ღავღავი და თჳნიერ მიზეზისა-ცა
Line of ed.: 13     მოსრნიან რა-ოდენნი პოვნიან ქრისტიანენი, ხოლო ოდეს-მე ქარავანსა თანა შემოყოლილთა
Line of ed.: 14     თურქთა ზედა გასცნიან შემომავალ-გამომავალნი ქრისტიანენი, და ტყუეობად
Line of ed.: 15     და სიკუდილად მისცნიან, და ესრეთ ისრვოდა ქუეყანა მრავალ-ჟამ, რომელი-ესე ფრიად
Line of ed.: 16     ეძჳნებოდა სულსა დავითისსა.

Line of ed.: 17        შემოვიდა ოდეს-მე ქარავანი / დიდი განძით, და თანა შემოჰყვეს თურქნი დიდნი.
Line of ed.: 18     ცნა რა მეფემან, გაგზავნნა მონათაგანნი თხუთმეტნი კაცნი რჩეულნი, რათა ლოჭინით
Line of ed.: 19     კერძო ნახირი მძოვარი ქალაქისა წარმოიტაცონ, ნუ უკუე იგი თურქნი გამოვიდენ
Line of ed.: 20     დევნად, და მოსწყჳდნეს ამით ღონითა. ხოლო თჳთ სამასითა ოდენ მჴედრითა
Line of ed.: 21     დაიმალა ღელეთა ავჭალისათა, და არა-ვის მიენდო მჴედ/არსა სხუასა, არამედ თჳთ
Page of ed.: 350   Line of ed.: 1     მარტო წარვიდა ყოვლად უსაჭურველო, ჴრმლითა ოდენ. და თანა წარიტანა წიგნი
Line of ed.: 2     ღმრთის-მეტყუელი, და ამცნო სპათა არა შეძრვად ყოვლად-ვე მისლვადმდე / მისა მათთანა.

Line of ed.: 3        ხოლო მონათა მათ ყვეს ბრძანებული მათდა, და წარმოიღეს ნახირი; მოეწივნეს
Line of ed.: 4     თურქნი ვითარ ასი კაცი. და შემდგომად დიდისა ომისა ჩამოყარნეს მონანი და
Line of ed.: 5     დაუჴოცნეს ცხენნი, გარნა ქუეით-ცა იბრძოდეს ფიცხლად. ხოლო მეფე ცხენსა რა
Line of ed.: 6     გარდაჴდა, არა ჰგონებდა ჯერეთ მოსლვასა: შეექცა კითხვასა და ესე-ოდენ წარიტყუენა
Line of ed.: 7     მისგან გონებითა, რომელ სრულიად დაავიწყდა წინა-მდებარე / საქმე, ვიდრემდის ჴმა
Line of ed.: 8     რა-მე კივილისა შემოესმა ყურთა. მყის დაუტევა წიგნი მუნ-ვე, და აღმჴედრებული მიჰყვა
Line of ed.: 9     მას ჴმასა. და ვითარცა ზედა წარადგა მონათა თჳსთა, ესე-ვითარსა ღუაწლსა შინა
Line of ed.: 10     მყოფთა, -- და რამეთუ აშორვიდა სპათა თჳსთა, და უკეთუ-მცა მათდა ცნობად წარსულ
Line of ed.: 11     იყო, / მონათა დაუჴოცდეს, -- მსწრაფლ შთაბრიალდა ვითარცა არწივი, და დააბნივნა
Line of ed.: 12     ვითარცა კაკაბნი, და მსწრაფლ ესე-ოდენნი მოსწყჳდნა, რომელ მათნი ცხენნი კმა ეყვნეს
Line of ed.: 13     მონათა მათ. და აღმჴედრებულთა ესე-ოდენნი მოსრნეს, რომელ მცირედნი-ღა შეესწრნეს
Line of ed.: 14     ქალაქს. ხოლო გზანი სავსენი იყვნეს მძორითა მათითა და ფრიადისა ცემისაგან ჴრმალმან-ცა
Line of ed.: 15     და ღულარჭნილმან უარ ყო ქარქაში თჳსი. მაშინ-ღა მოვიდა სპათა თჳსთა თანა,
Line of ed.: 16     რომელნი ფრიად აბრალებდეს მას. განიცადეთ-ღა ჩემდად, რომელ ესე-ვითარსა საქმესა
Line of ed.: 17     შინა და ესე-ოდენ უცალოსა წიგნი-ვე აქუნდეს უსასწრაფოესად საქმედ. და ესენი
Line of ed.: 18     ესე-ოდენ.

Line of ed.: 19        ხოლო ვთქუა ესე-ცა, ვითარმედ / უკეთუ-მცა არა წერილთა მეცნიერებანი და
Line of ed.: 20     გარდასრულთა საქმეთა შემცნებანი, პირველ ყოფილთა მეფეთა კეთილ ძღუანებულთა,
Page of ed.: 351   Line of ed.: 1     / ანუ / ვერას წარმართებულთა შემთხუეულნი წინა-განსაკრძალებელად სახედ
Line of ed.: 2     არა შემოეხუნეს და არა მოეჴმარნეს, ვითარცა იტყჳს სოლომონ, ვითარმედ: "იცნის
Line of ed.: 3     ქცეულებანი ჟამთანი, აღჴსნანი იგავთანი და გარდასრულთა შეამსგავსნის მომავალნი", -- არა-თუ-მცა
Line of ed.: 4     ესენი ესრეთ, კუერთხი მეფობისა ესე-ოდენ დამდაბლებული, ესე-ოდენ
Line of ed.: 5     ძნელი და ნანდჳლ-ვე დიდი განსაგებელი რათა იპყრა ესრეთ მაღლად, ვითარ ვერ-ვინ სხუამან.
Line of ed.: 6     რამეთუ განბრძნდა უფროს ბესელ[იელ]ისსა (!) და უმეტეს ეთამ ისრაიტელისა, წერილისა-ებრ;
Line of ed.: 7     და ვითარ ვინ აღრაცხნეს რა-ოდენნი საქმენი ეთხოვებიან მეფობასა, რა-ოდენნი
Line of ed.: 8     მართებანი და განსაგებელნი, კიდეთა პყრობანი, ნაპირთა ჭირვანი, განხეთქილობათა
Line of ed.: 9     კრძალვანი, სამეფოსა წყნარებისა ღონენი, ლაშქრობათა მეცადინობანი, მთავართა
Line of ed.: 10     ზაკვისა ცნობანი, / მჴედართა განწესებანი, საერონი ში/შნი, საჴელოთა და საბჭოთა
Line of ed.: 11     სჯანი, საჭურჭლეთა შემოსავალნი, მოციქულთა შემთხუევანი და პასუხნი, მეძღუნეთა
Line of ed.: 12     ჯეროვანნი მისაგებელნი, შემცოდეთა წყალობითნი წურთანი, მსახურებულთა ნიჭ-მრავლობანი,
Line of ed.: 13     მოჩივართა მართალნი გამოძიებანი, მოსაკითხავთა შესატყჳსნი მოკითხვანი,
Line of ed.: 14     სპათა დაწყობანი და ღონიერნი მიმართებანი, და რა-ოდენნი ვინ აღმოწყუნეს სიტყჳთა
Line of ed.: 15     უფსკრულისაგან სამეფოთა საქმეთასა, რომელთა შინა ვერ-ვინ ძუელთა და ახალთაგან
Line of ed.: 16     მეფეთა ემსგავსა, ვითარცა საქმენი წამებენ მზისა შარავანდთა უბრწყინვალესნი და
Line of ed.: 17     ცხადნი, რომელნი სიბრძნითა თჳსითა ქმნნა.

Line of ed.: 18        რამეთუ სულტანი დასუა მოხარკედ თჳსა, ხოლო მეფე ბერძენთა ვითა/რ-ცა სახლეული
Line of ed.: 19     თჳსი; დასცნა წარმართნი, მოსრნა ბარბაროზნი, მრწე/მად მოიყვანნა მეფენი,
Line of ed.: 20     ხოლო მონად ჴელმწიფენი; მეოტად წარიქცივნა არაბნი, იავარად ისმაიტელნი, მტუერად
Line of ed.: 21     დასხნა სპარსნი, ხოლო გლეხად მთავარნი მათნი. და რათა / მოკლედ ვთქუა,
Page of ed.: 352   Line of ed.: 1     პირველ ყოფილნი მეფენი, გოლიათნი, გმირნი კაცნი იგი, საუკუნითგან სახელოვანნი,
Line of ed.: 2     მჴნენი და ძლიერნი, და რათა-ცა საქმეთა ზედა სახელოვანნი, ყოველნი-ვე ესრეთ
Line of ed.: 3     დასხნა, ვითარცა პირუტყუნი ყოველსა საქმესა შინა.

Line of ed.: 4        ხოლო კუალად საღმრთოთა სათნოებათა და სულიერთა საქმეთა მისთა ვიეთი
Line of ed.: 5     გონება მისწუთეს, ანუ მოგონებულსა ვისმან ენამან შეუძლოს თხრობად. რამეთუ
Line of ed.: 6     ვითარცა ღმერთი მართლ სჯიდა სამწყსოთა თჳსთა თუალ-უხუავითა მით ბჭობითა
Line of ed.: 7     თჳსითა, და არა სადათ მიდრკებოდა წამი სასწორისა", ვითარცა სოლომონისთჳს
Line of ed.: 8     გუესმის საბჭოთა შინა და თჳთ მოსეს-მიერნი გუაუწყებენ ბჭობანი და თხრობანი.
Line of ed.: 9     ხოლო თავი სათნოებათა, სიწმიდე, ესე-ოდენი მოიგო, ვითარცა დიდმან ანტონი: ნუ
Line of ed.: 10     მეტყჳ მისთა სიჭაბუკისათა რათა-მე, რომელნი არ-ცა ღმერთმან მოიჴსენნეს! უწყი ჭეშმარიტებით,
Line of ed.: 11     რამეთუ ყოველთა ათისა წლისა ჟამთა სამარადისოდ წმიდითა პირითა და
Line of ed.: 12     განწმედილითა გონებითა მიიღებდა უხრწნელთა ქრისტეს საიდუმ/ლოთა თანა-მოწამებითა
Line of ed.: 13     სჳნდისისათა და არა მხილებითა გონებისათა, რომლისა მოწამე არს სარწმუნო იგი
Line of ed.: 14     ცათა შინა. კუალად ლოცვისა და მარხვისათჳს რად-ღა საჴმ/არ არს თქმა, რომლისა
Line of ed.: 15     იგი საქმარ ოდენ იყო. და კუალად მონასტერნი და საეპისკოპოსონი და ყოველნი
Line of ed.: 16     ეკლესიანი წესსა და რიგსა ლოც/ვისასა და ყოვლისა საეკლესიოსა განგებისასა დარბაზის
Line of ed.: 17     კარით მიიღებდიან, ვითარცა კანონსა უცთომელსა, ყოვლად შუენიერსა და
Line of ed.: 18     დაწყობილსა, კეთილ-წესიერებასა ლოცვისა და მარხვისასა.

Line of ed.: 19        ხოლო საეშმაკონი სიმღერანი, სახიობანი და განცხრომანი, და გინება ღმრთისა
Line of ed.: 20     საძულელი, და ყოველი უწესოება მოსპობილ იყო ლაშქართა შინა მისთა და ურიცხუსა
Line of ed.: 21     მას შინა სიმრავლესა ენათა ნათესავთასა, ვითარცა ცათა შინა მყოფთა შორის. კუალად
Line of ed.: 22     წყალობა გლახაკთა ესე-ოდენი აქუნდა, ვიდრემდის აღავსო ზღუა და ჴმელი ქუელის
Line of ed.: 23     საქმემან მისმან. რამეთუ ლავრანი და საკრებულონი და მონასტერნი არა თჳსთა ოდენ
Page of ed.: 353   Line of ed.: 1     სამეფოთა, არამედ საბერძნეთისნი-ცა, მთა-წმიდისა და ბორღალეთისანი, მერმე-ცა ასურეთისა
Line of ed.: 2     და კჳპრისა, შავისა მთისა, პალეს/ტინისანი, აღავსნა კეთილითა, უფროს-ღა
Line of ed.: 3     საფლავი უფლისა ჩუენისა იესო ქრისტესი, და მყოფნი იერუსალემისანი თჳთო-ფერთა
Line of ed.: 4     მიერ შესაწირავთა განამდიდრნა. კუალად უშორეს-ცა ამათსა: რამეთუ მთასა სინასა, სადა
Line of ed.: 5     იხილეს ღმერთი მოსე და ელია, აღაშენა მონასტერი, და წარსცა ოქრო მრავალ-ათასეული,
Line of ed.: 6     და მოსაკიდელნი ოქსინონი, და წიგნები საეკლესიაო სრულებით, და
Line of ed.: 7     სამსახურებელი სიწმიდეთა ოქროსა რჩეულისა.

Line of ed.: 8        და კუალად დღითი-დღე წარსაგებელთა, რომელთა თჳსითა ჴელითა მისცემდა
Line of ed.: 9     ფარულად, ვინ ა/ღრაცხოს თჳნიერ მამისა ზეცათასა, რომელი მიაგებს ცხადად. რამეთუ
Line of ed.: 10     იყო მისა კისაკი მცირე: აღავსის დრაკნითა რა დღე სარწმუნოთა თჳსთა ჴელითა, და
Line of ed.: 11     სამწუხროდ ცალიერი მოაქუნდის იგი მხიარულსა სულითა / და პირითა. ოდეს-მე
Line of ed.: 12     ნახევარი წარაგის მისი, და ოდეს-მე არა-ვინ ეპოვნის, და ეგრე სავსე მისცის დამარხვად
Line of ed.: 13     ხვალ/ისა და სულ-თქმითა თქჳს: "დღეს ვერა მივეც ქრისტესა მარცხებითა ჩემთა
Line of ed.: 14     ცოდვათათა". და ამას არა თუ ჴელოსანთაგან მორთმეულისა იქმოდის, ანუ თუ საჭურჭლით,
Line of ed.: 15     არამედ ჴელთა თჳსთა ნადირებულისა. რომელთაგანი თჳსსა მოძღუარსა იოვანეს
Line of ed.: 16     მისცა ოდეს-მე დრაჰკანი, ვითარ ოცდაოთხი ათასი, რათა განუყოს გლახაკთა. და ესე-ცა
Line of ed.: 17     მცირედი მრავლისაგან თქმად შეუძლებელ.

Line of ed.: 18        ხოლო განათავისუფლნა არა მონასტერნი ოდენ და ლავრანი მოსაკარგვეთა
Line of ed.: 19     მაჭირვებელთაგან, არამედ ხუცესნი-ცა სამეფოსა შინა მისსა ყოვლისა ჭირისა და ბეგრისაგან,
Line of ed.: 20     რათა თავისუფალთა საღმრთო მსახურება მიუპყრან ღმერთსა.

Line of ed.: 21        ხოლო ამათ თანა რა-ოდენნი ეკლესიანი აღაშენნა, რა-ო/დენნი ჴიდნი მდინარეთა
Line of ed.: 22     სასტიკთა ზედა, რა-ოდენნი გზანი, საწყინოდ სავალნი, ქვა-ფენილ ყვნა, რა-ოდენნი
Page of ed.: 354   Line of ed.: 1     ეკლესიანი, წარმართთაგან შეგინებულნი, განწმიდნა სახლად ღმრთისად, რა-ოდენნი
Line of ed.: 2     ნათესავნი წარმართთანი შვილად წმიდისა ემბაზისად მოიყვანნა და შეაწყნარნა ქრისტესა,
Line of ed.: 3     და დად/ვა მისთჳს უმეტესი მოსწრაფება, რათა-მცა ყოველი სოფელი მოსტაცა
Line of ed.: 4     ეშმაკსა და შეასაკუთრა ღმერთსა, რომლითა მიიღო / მადლი მოციქულობისა, ვითარცა
Line of ed.: 5     პავლე და ვითარცა დიდმან კოსტანტინე.

Line of ed.: 6        სხუათა-ვე კეთილთა თანა აქუნდა ესე/-ცა, რამეთუ სლვათა შინა თჳსთა სამეფოთასა
Line of ed.: 7     სიმრავლითა სპათათა და სიმალითა სლვისათა ვერ ადვილად მიემთხუეოდიან მოჩივარნი
Line of ed.: 8     და დაჭირებულნი და მიმძლავრებულნი, განაღა ვიეთ-ღა-მე რომელთა საჭიროდ
Line of ed.: 9     უჴმდის განკითხვა / და შეწევნა მეფობრივი, ნუ უკუე და ვინ-მე აღვიდის ბორცუსა
Line of ed.: 10     ზედა რას-მე, გზისა მახლობელსა, ანუ კლდესა გინა თუ ხესა ვითარცა ზაქე. უკეთუ
Line of ed.: 11     ოდენ ეპოვის ესე-ვითარი რა-მე, და მუნით საცნაურ ყვის ჭრტინვა თჳსი, ამისთჳს
Line of ed.: 12     დაედგინნეს კაცნი მართლად მცნობელნი და განმკითხვარნი მოჩივართანი, რომელთა
Line of ed.: 13     მიერ მიიღებდეს კურნებასა. მრავალ-გზის გჳხილავს იგი დამალტობელად ღაწუთა
Line of ed.: 14     თჳსთა ცრემლითა ხილვასა ზედა თჳთო-სახეთა სენთა მიერ განცდილთასა და ხილვად
Line of ed.: 15     საძ/ნაურთა, რომელნი შეემთხუევიან მიუნდობელთა ამათ და უბადრუკთა ჴორცთა,
Line of ed.: 16     რომელთა ზრდის სხუათა უმეტეს ქუეყანა ქუთათისისა. ვინ აღრიცხუნეს ტყუენი,
Line of ed.: 17     რომელნი მან განათავისუფლნა და რომელნი უკუ-მოიჴსნნა თჳსთა ყივჩაყთა/გან ფასითა.

Line of ed.: 18        ვინ ჯეროვნად წარმოთქუნეს პატივის პყრობანი მონაზონთანი, სიმდაბლით შემთხუევანი
Line of ed.: 19     და მოკითხვანი, და სიყვარულით შეწყნარებანი მათნი, თჳთოეულისა ნიჭნი და
Line of ed.: 20     საჴმარნი, რომლითა უზრუნველ ყვნის ყოველთა საჭიროთაგან.

Line of ed.: 21        ხოლო აქუნდა ამას ყოვლად ბრძენსა მეფესა საქმედ ე/სე-ცა, რომლითა უმეტეს
Line of ed.: 22     ყოველთა საშიშად საზარელ იყო ყოველთა, რამეთუ ღმრთისა მიერ იყო მის ზედა
Line of ed.: 23     ნიჭი ესე და საქმე ყოვლად საკჳრველი. არა-რა შორიელი არ-ცა სამეფოთა შინა
Line of ed.: 24     მისთა, არ-ცა ლაშქართა შინა მისთა მყოფთა კაცთა, დიდთა და მცირედთა, საქმე
Page of ed.: 355   Line of ed.: 1     ქმნილი, კეთილი გინა სიტყუა ბოროტი თქმული, -- არა-რა დაეფარვოდა ყოვლად-ვე,
Line of ed.: 2     არამედ რა-ოდენ-ცა ვის ფარულად ექმნის ანუ თუ ეთქჳს, ყოველი-ვე ცხად / იყო წინაშე
Line of ed.: 3     მისსა, ვიდრემდის გ/ულის-სიტყუანი-ცა და მოგონებანი ვიეთნი-მე მიუთხრნის მათ,
Line of ed.: 4     რომელთა ზარ-განჴდილ ყვნის. და მონაზონთა განშორებულთა სენაკთა შინა მათთა
Line of ed.: 5     ქმნილნი ღუაწლნი და სათნოებანი უწყოდნის ცხადად, და სიშორე გზისა ვიდრე ეკლესიამდე
Line of ed.: 6     ზომით იცოდის, და მოთმინებისათჳს აქებდის და ნატრიდის. ნუ ამას ეძიებ,
Line of ed.: 7     მკითხველო, თუ ვითარ იქმნებოდა ესე, არამედ ამას ცნობდა, თუ რა სარგებელი
Line of ed.: 8     პოვის ამათ მიერ. რამეთუ არა თუ ცუდად რად-მე და განსაკითხავად საგიობელთა
Line of ed.: 9     საქმეთად, ანუ საკიცხელად ვიეთთათჳს-მე იქმოდის: ნუ იყოფინ ესე, წარვედ!

Line of ed.: 10        არამედ დიდნი საქმენი და ფრიად სასწრაფონი წარმართნა ამით, და მრავალთა
Line of ed.: 11     კეთილთა მიზეზ იქმნა ესე: პირველად ორგულებასა, და ზაკუასა, და ღალატსა რასა-მე
Line of ed.: 12     ვერ-ვინ დიდი-ა / ანუ მცირეთაგანი იკადრებდა მოგონებად-ცა, არა თუ თქმად ვისდა,
Line of ed.: 13     არ-ცა თუ მეუღლესა და ცხედრეულსა თჳსსა თანა, ანუ მოყუასსა თჳსსა, გინა ყრმათა
Line of ed.: 14     თჳსთა თანა, ვინათგან / ესე მტკიცედ უწყოდა ყოველმან კაცმან, რომელ პირით აღმოსლვასა-ვე
Line of ed.: 15     თანა სიტყჳსასა საცნაურ / ქმნილ არს უეჭუელად წინაშე მეფისა. და მრავალნი
Line of ed.: 16     განპატიჟებულ-ცა იყვნეს და მხილებულ ესე-ვითართათჳს. ამისთჳს-ცა ვერ ოდეს
Line of ed.: 17     ვინ განიზრახა ღალატი რაჲთურთით დღეთა მისთა, არამედ იყო ყოველთაგან საკრძალავ
Line of ed.: 18     და სარიდო.

Line of ed.: 19        და კუალად მღდელთ-მოძღუართა, მღდელთა და დიაკონთა, მონაზონთა და ყოველთა
Line of ed.: 20     კაცთა ესე-ვე საქმე ექმნა წესიერებად და გზად ყოველთა სათნოებათა მიმართ.
Line of ed.: 21     რამეთუ შიშითა მისითა ვერ იკადრებდიან უწესოდ სლვად, ვინათგან უწ/ყოდიან არა-რას
Page of ed.: 356   Line of ed.: 1     დაფარულობა წინაშე მისსა, და მის მიერ ქება სათნოებისა, და ძაგება არა-წმიდათა და
Line of ed.: 2     უწესოთა საქმეთა. რამეთუ ვერ-ცა მსოფლიო ვინ-მე და ვერ-ცა მოქალაქე, ვერ მჴედარი
Line of ed.: 3     და ვერ რომელი პატივი და ასაკი იკადრებდა განდრეკილად სლვად: რამეთუ ყოველთა
Line of ed.: 4     კაცთა იყო წესიერება, ყოველთა კანონ, ყოველთა პატიოსნება, და თჳთ მათ მეძავთა-ცა
Line of ed.: 5     ყოველთა კრძალულება, ყოველთა შიშ და მმართებელ გზათა საღმრთოთა და მშჳდობისათა.

Line of ed.: 6        ესე დიდნი საქმენი, ღმრთისაგან ოდენ შესაძლებელნი, ესრე/თ ადვილად წარმართნა
Line of ed.: 7     ამით, ვითარცა ვერ-ვინ ადვილ წარმართის ეგრეთ ამისთჳს-ცა შიში დიდი და
Line of ed.: 8     ზარი მისი განითქუა კიდეთა / ქუეყანისათა, და განკრთეს ყოველნი მკჳდრნი ქუეყანისანი.

Line of ed.: 9        ხოლო შემოკრბა ოდეს-მე წინაშე მეფისა ნათესავი გულ-არ-ძნილი, ყოვლად
Line of ed.: 10     ბოროტთა სომეხთა / ეპისკოპოსები და მონასტერთა მათთა წინამძღურები მრავალი
Line of ed.: 11     ფრიად, რომელნი აზმნობდეს თავთა თჳსთა მიწევნად თავსა ყოვლისა სწავლულებისა
Line of ed.: 12     და მეცნიერებისასა. და მოაჴსენეს, რათა-მცა ყო ბრძანებითა მისითა კრება და ყვეს-მცა
Line of ed.: 13     სიტყჳს-გება და გამოძიება სჯულისა: უკეთუ იძლივნენ სომეხნი, და იქმნენ თანა-ერთ-ჴმა
Line of ed.: 14     სჯულისა და თჳსი სჯული შეაჩუენონ; ხოლო უკეთუ სძლონ სომეხთა, ესე-ოდენ
Line of ed.: 15     მიემადლოს, რათა არღარა გჳწოდდეთ-ო მწვალებელად და არ-ცა შეგუაჩუენებდეთ.

Line of ed.: 16        მაშინ მოუწოდა მეფემან-ცა იოანეს, კათალიკოსსა ქართლისასა, და მის ქუეშეთა
Line of ed.: 17     ეპისკოპოსთა და მეუდაბნოეთა, და არსენის იყალთოელსა, თარგმანსა და მეცნიერსა
Line of ed.: 18     ბერძენთა და ქართველთა ენათასა, და განმანათლებელსა ყოველთა ეკლესიათასა, და
Line of ed.: 19     სხუათა მეც/ნიერთა და ბრძენთა კაცთა.

Line of ed.: 20        ყვეს უკუე სიტყჳს-გება ურთიერთას ცისკრითგან ვიდრე ცხრა ჟამამდე, და ვერას
Line of ed.: 21     უძლეს დაბოლოებად. რამეთუ იყო ორ-კერძო-ვე ძლევის-მოყუარება ოდენ და ცუდ
Line of ed.: 22     სიტყუათა პაექრობა: რამეთუ შევიდიან შეუვალთა საქმეთა და ძნიად გამოსავალთა,
Page of ed.: 357   Line of ed.: 1     რომელი-ესე შეეწყინა მეფესა და რქუა მათ: "თქუენ, მამანო, სიღრმეთა სადა-მე შესრულ
Line of ed.: 2     ხართ და უცნაურთა ხედვათა, ვითარცა ფილოსოფოსნი, / და ჩუენ ვერა-რას უძლებთ
Line of ed.: 3     ცნობად, ვითარცა უსწავლელნი და ყოვლად მსოფლიონი. და ესე საცნაურ არს თქუენდა,
Line of ed.: 4     რამეთუ მე შორს ვარ სწავლულებასა და მეცნიერებასა, ვითარცა მჴედრობათა შინა
Line of ed.: 5     აღზრდილი. ამისთჳს-ცა უსწავლელთა და ლიტონთა და მარტივთა მიერ სიტყუათა
Line of ed.: 6     გეზრახო თქუენ".

Line of ed.: 7        ესე რა თქუა, იწყო მათდა მიმართ სიტყუათა თქმად, რომელსა ღმერთი მოსცემდა
Line of ed.: 8     უეჭუელად პირსა მისსა. ესე/-ოდენთა იგავთა და სახეთა წინადაუდებდა, აჴსნათა საკჳრველთა
Line of ed.: 9     მიერ წინა-დაუდგრომელთა და უცილობელთა, / რომლითა დაანთქნა, ვითარცა
Line of ed.: 10     მეგჳპტელნი, და დაუყო პირი მათი და უპასუხო ყვნა და ყოვლად უსიტყუელ, ვითარცა
Line of ed.: 11     ოდეს-მე დიდმან ბასილი ათინას შინა.

Line of ed.: 12        ესე მწვალებელნი და ესე-ოდენ ზარ-გაჴდილ ყვნა და ყოვლად უღონო, რომელთა
Line of ed.: 13     აღიარეს ცხადად ძლეულება თჳსი ამისთა ოდენ მეტყუელთა, ვითარმედ: "ჩუენ, მეფეო,
Line of ed.: 14     მოწაფე გუეგონე ამათ მოძღუართა თქუენთა, გარნა, ვითარ ვხედავთ, შენ სამე ხარ
Line of ed.: 15     მოძღუარი მოძღუართა, რომლისა ბრჭალსა ვერ მიმწუთარ არიან ეგე მოძღუარ საგონებელნი
Line of ed.: 16     თქუენნი". და ესრეთ ფრიად მაბრალობელნი თავისანი მიიქცეს სირცხჳლეულნი,
Line of ed.: 17     არღარა ოდეს მკადრებელნი ამისნი ოდეს-ცა.

Line of ed.: 18        ხოლო არიან ვინ-მე მაბრალობელნი მეფისანი ჯერეთ-ცა ესე-ოდენ მჭირსედ მოქალაქობისა
Line of ed.: 19     და მოლაშქრეობისათჳს და მჴედრო/ბათა მისთა განუსუენებელისა მიმოსლვისათჳს
Line of ed.: 20     და დაჭირებისა, ვითარმედ: "არ-ცა მშჳლდი თავს იდებს-ო მარადის გარდაცმულობასა,
Line of ed.: 21     არ-ცა ძალი ო/რღანოსა მარადის განსხირპულობასა, რამეთუ ჟამსა ჴმარე/ბისა
Page of ed.: 358   Line of ed.: 1     მათისასა თითოეული მათი უჴმარ იპოვოს-ო". და ესე-ვითართა უგიობლისა მისთჳს და
Line of ed.: 2     ყოვლად უმიზეზოსა იტყჳან.

Line of ed.: 3        გარნა ისმინეთ ესე-ვითართა მათ პირველად ესე, რამეთუ სამეფო აფხაზეთისა
Line of ed.: 4     მცირე ჰქონდა მოკლებული, და მცირე იყო, და ტყუეობათა და ზემო-ჴსენებულთა
Line of ed.: 5     ჭირთაგან მცირე გუნდი მჴედრობისა და იგინი-ცა დაჯაბნებულნი, მრავალ-გზის მტერთაგან
Line of ed.: 6     სივლტოლითა უცხენო და უსაჭურველონი, და თურქთა მიმართ წყობისა ყოვლად
Line of ed.: 7     უმეცარნი და ფრიად მოშიშნი. უკეთუ-მცა ესე-ოდენ უწყინოთა ლაშქრობითა და მცირედ-მცირედ
Line of ed.: 8     ბრძოლითა და სწავლითა გ/უარიანად და ღონიერად წინა-ძღომითა, და მრავალთა
Line of ed.: 9     ძლევათა მიერ მოგუარებითა არა განეწუართნეს სპანი თჳსნი, და განეკადნიერნეს
Line of ed.: 10     წყობათა მიერ მჴნეთა, ქებითა და ნიჭთა მიცემითა, ხოლო ჯაბანთა სადედოთა
Line of ed.: 11     შთაცუმითა და კიცხევით ძაგებითა, არა-მცა მოეღონა, ვიდრემდის სპათა შორის მისთა
Line of ed.: 12     ყოვლად არა იპოვებოდა ჯაბანად ზრახული, რათა-მცა ექმნნეს ესე-ოდენნი ძლევანი,
Line of ed.: 13     ანუ რათა-მცა ექმნნეს და აღეხუნეს ესე-ოდენნი სამეფონი? ნუ უკუე ძილითა ანუ
Line of ed.: 14     ადგილთა მწუანვილოვანთა ზედა მოსმურობითა და განცხრომითა და მაჩუკნებელთა
Line of ed.: 15     საქმეთა შედგომითა; არა ესრეთ, არა, არამედ არ-ცა ალექსანდრე ქმნა ესრეთ. რამეთუ
Line of ed.: 16     პირველად მამულისა თჳსისანი შეკრიბნა და მით დაიპყრნა დასავლისანი ევროპი,
Line of ed.: 17     იტალია, რომი და აფრიკეთი, და მათითა წარ/ტანებითა დაიპყრა ეგჳპტე, შესრულმან
Line of ed.: 18     კარქედონით, და მიერ ეგჳპტით პალესტინე და ფინიკე, და კილიკიასა თჳსად
Line of ed.: 19     შემქმნელი, წინა-განეწყო დარიოსს. და რაჟამს სპარსეთი მოირთო, მაშინ-ღა სძლო
Line of ed.: 20     პიროს ჰინდოსა, და ეგრეთ-ღა ამით ყოვლითა მოვლო ყოველი ქუეყანა; და ქმნა, რა
Page of ed.: 359   Line of ed.: 1     იგი ქმნა; თუ არა ქართველთა ოდენ სპითა ვერ-ცა-რას ალექსანდრე იქმოდა კარგსა.
Line of ed.: 2     და თუ-მცა დავითს სპარსთა ჰქონებოდა მეფობა, ანუ ბერძენთა და ჰრომთა ძალი, ანუ
Line of ed.: 3     სხუათა დიდთა სამეფოთა, მაშინ-მცა გენახნეს ნაქმარნი მისნი, უაღრესნი სხუათა
Line of ed.: 4     ქებულთანი.

Line of ed.: 5        ხოლო ვთქუა მეორე-ცა მიზეზი ამის-ვე პირისა, ვინათგან ნათესავი ქართველთა
Line of ed.: 6     ორ-გულ ბუნება არს პირველითგან-ვე თჳსთა უფალთა. რა/მეთუ, რაჟამს განდიდნენ,
Line of ed.: 7     განსუქნენ და დიდება პოონ და განსუენებალ იწყებენ განზრახვად ბოროტისა, ვითარცა
Line of ed.: 8     მოგჳთხრობს ძველი მატიანე ქართლისა და საქმენი აწ ხილულნი. და ესე მან
Line of ed.: 9     უბრძნესმან ყოველთა კაცთამან კეთილად სად-მე უწყოდა. ამისთჳს-ცა არა-ოდეს მოაცალა
Line of ed.: 10     ამისად განზრახვად, ანუ განსუენებად, ანუ შეკრებად და ქენად რასა-მე ესე-ვითარსა.
Line of ed.: 11     არამედ საქმეთა, რომელთა იწყო ქმნად, გაასრულნა-ცა მაღლად და შუენიერად. ნუ
Line of ed.: 12     უკუე და ლომსა-ცა აბრალონ ეგე-ვითართა, რამეთუ არა ციდამტკავლურად იხედავს,
Line of ed.: 13     არ-ცა კუერნაულად კრთების.

Line of ed.: 14        კუალად სხუასა ბრალობასა შემოიღებენ მეტყუელნი ესრეთ: "შეიყუარნის ვინ-მე
Line of ed.: 15     და განადიდნის ვინ-მე-ო, და კუალად მოიძულნის ვინ-მე და დაამცირნის-ო, ესე აღამაღლის
Line of ed.: 16     და ესე დაამდაბლის-ო". ეჰა უსამართ/ლოებასა, ჵ უგუნურებასა! ამისთჳს აბრალება,
Line of ed.: 17     რამეთუ კაცი მიწისაგანი ღმერთსა ემსგავსა რომლითა-ცა საქმითა? ვინ იხილა ესე
Line of ed.: 18     საუკუნითგან, ჵ კაცო? ამისთჳს რად არა ღმერთსა-ცა აბრალებ, უგუნურო, ამ/ას-ვე
Line of ed.: 19     ესრეთ მოქმედსა? ანუ არა ხუთთა ქანქართა ათ-მყოფელსა მისცნა-ა ათნი ქანქარნი? ანუ
Line of ed.: 20     არა ერთისა დამფლველსა მოუღო იგი-ცა და მისცა ათთა ზედა მეთერთმეტედ?
Line of ed.: 21     ანუ რასათჳს ქადაგებულ არიან სამოთხისა შუებანი და სასუფეველისა ნეტარებანი
Line of ed.: 22     ღმრთისა ნების მყოფელთათჳს ჭეშმარიტად, ხოლო საშინელებანი ურჩთა და უღირსთათჳს?
Line of ed.: 23     უკეთუ მეფემან ერთ-გულნი, ფრთხილნი და ახოვანნი, ნაცვლად ორ-გულთა,
Line of ed.: 24     ჯაბანთა და უღირსთა, ადიდნეს, რა უსამართლო ქმნა? ნუ უკუე დუხჭირმან-ცა აბრალოს
Page of ed.: 360   Line of ed.: 1     სარკესა, რამეთუ სახე მისი ცხადად უჩუენის: უჴმარნი და უღირსნი ნუ მას,
Line of ed.: 2     არამედ თავთა თჳსთა აბრალებდენ. უკეთუ არა, ვინ იყო ეს-ოდენ მართლად აღმწონელ
Line of ed.: 3     საქმეთა და მცნობელ ვითარებასა კაცისასა, რომლისა აჩრდილსა შეკრებულ იყვნეს
Line of ed.: 4     ერნი, ტომნი და ენანი, მეფენი და ჴელმწიფენი ოვსეთისა და ყივჩაყეთისანი, სომხეთისა
Line of ed.: 5     და ფრანგეთისანი, შარვანისა და სპარსეთისანი, ხილვისა-ებრ ნაბუქოდონოსორისა: ვხედევდ-ო,
Line of ed.: 6     იტყჳს, ხესა შორის ქუეყანისა ს/იმაღლედ ცისა მიწდომასა, და
Line of ed.: 7     რტოთა მისთა კიდედმდე ქუეყანისა ფურცელნი მისნი შუენიერ, და ნაყოფი მისი
Line of ed.: 8     ფრიად და საზრდელი ყოველთა მის შორის. ქუე-კერძო მისსა დაიმკჳდრეს მჴეცთა
Line of ed.: 9     ქუეყანისათა, და შორის რტოთა მისთა მკჳდრობა ყვეს მფრინველთა ც/ისათა, და მისგან
Line of ed.: 10     იზრდებოდა ყოველი ჴორციელი.

Line of ed.: 11        აჰა ესე-რა, სახე არა უმსგავსო, არამედ ფრიად-ცა თანა-შეტყუებული ჩუენისა თჳთ-მპყრობელისა,
Line of ed.: 12     და ყოვლად გამომსახველი სიტყჳთ საქმეთა თუალთა ჩუენთა ხილულთა.
Line of ed.: 13     რამეთუ სიტკბოებისა, / სახიერებისა და სიბრძნისა მისისა ხილვად წყურიელნი
Line of ed.: 14     კიდით ქუეყანისათ შემოკრბებოდეს წინაშე მისსა. ვინ იყო ეზომ ტკბილ შემთხუევათა
Line of ed.: 15     შინა, ვინ სატრფიალო ზრახვითა და სასურველ დუმილითა, იგი-ვე შუენიერ ხატითა,
Line of ed.: 16     უშუენიერეს მორთულობითა გუამისათა, შეწყობილ ანაგებითა და ახოვან ტანითა,
Line of ed.: 17     ძლიერ ძალითა, უძლიერეს სიმახჳლითა, საწადელ ღიმილითა, უსაწადელეს მჭმუნვარებითა,
Line of ed.: 18     მადლიერ ხედვითა, საზარელ ლომებრ მკრთომელობითა, ბრძე/ნ ცნობითა,
Line of ed.: 19     უბრძნეს გამორჩევითა, მარტივ სახითა, მრავალ-სახე მართებითა, შემრისხველ მყუდროებითა,
Line of ed.: 20     მაქებელ განმსწავლელობითა, და არ-ცა ერთსა კეთილთაგანსა შემაშთობელ
Line of ed.: 21     უზომოებითა. მაღალ უმაღლესთათჳს და მდაბალ უმდაბლესთათჳს, და თჳთ მათ მტერთაგან-ცა
Line of ed.: 22     საწადელ და საყუარელ სათნოებათა მისთაგან შეკდიმებულთა. ვინა ესრეთ
Page of ed.: 361   Line of ed.: 1     მიიღო ერთი-ცა სათნო/ებათაგანი, ვითარ ვინ ყოველთაგანმან შეიკრიბა ყოველი სრულებით
Line of ed.: 2     თითოეული, რომელ ყოველთათჳს შეუძლებელ არს დაკჳრვება ოდენ, არა-თუ
Line of ed.: 3     მიბაძვება რომლითა სრულ იქმნა იგი ყოველსა შინა, ე/სრეთ რა აღსავსე იყო ნავი
Line of ed.: 4     უფასოთაგან ტჳრთთა სათნოებისათა, და არღარა შემძლებელ წარსლვად ღადირთა.

Line of ed.: 5        და აქუნდა ყოვლით-კერძო მშჳდობა და დაწყნარება სამეფოთა მისთა. მაშინ
Line of ed.: 6     დიდმან მან წინა-განმგებელეან ცხოვრებისა ჩუენისამან და ყოვლისა-ვე უმჯობესად
Line of ed.: 7     შემცვალებელმან განგებითა მით, რომელი მან უწყის და განაწესებს ჟამთა და წელთა
Line of ed.: 8     ჩუენთა, ესრეთ განაგო, ვითარცა მ/უშაკმან კეთილმან: რაჟამს იხილნის ჴუვილნი
Line of ed.: 9     აღსავსედ ნაყოფითა და ქუეყანად დადრეკილნი, ისწრაფის დაუნჯება მათი; და ვითარცა
Line of ed.: 10     მენავემ/ან ბრძენმან განიცადის რა ნავი თჳსი აღსავსედ მრავალ-ფერითა ტჳრთითა,
Line of ed.: 11     მიისწრაფის ნავთ-სადგურად, რათა არარა ევნოს სოფლისა ამის მღელვარისა ზღჳსაგან.

Line of ed.: 12        რამეთუ ჟამსა ზამთრისასა, მშჳდობასა და დაწყნარებასა ყოვლისა სამეფოსასა,
Line of ed.: 13     არა გარეგნად მენაკიდურესა, არამედ საშუალ თჳსთა სამეფოთა ადგილთა, თჳთ მის
Line of ed.: 14     მიერ-ვე წინათ განჩინებულთა განსასუენებელად და მისაძინელად, ვითარცა ჰრულითა
Line of ed.: 15     რათა-მე შუენიერითა დაიძინა მამათა თჳსთა თანა. და თჳთ მებრ ესე კმა არს საცნაურ
Line of ed.: 16     მყოფელად საკუთრებისა თჳსისა ღმრთისა მიმართ. რამეთუ მრავალ-გზის მრავალთა
Line of ed.: 17     მიზეზთა და განსაცდელთა სიკუდილისათა შთავარდა იგი, რომელთაგან მცირედი
Line of ed.: 18     მივსცეთ თხრობასა. რამეთუ ნადირთა დევნასა / შინა ოდეს-მე მუხნარს წაექცა ცხენი,
Line of ed.: 19     და ესე-ოდენ შეიმუსრა, რომელ სამ დღე ყოვლად უსულო მდებარე იყო / უძრავად,
Line of ed.: 20     სამშჳნველისაგან ოდენ საცნაური ცოცხლად. და შემდგომად სამ დღე ნამტკნარსა
Line of ed.: 21     სისხლისასა აღმომყრელსა მოექცა სული და სიტყუა, და ძლითღა აღდგა ცოცხალი.
Line of ed.: 22     და ესე-ვითარი მრავალ-გზის შეემთხჳა და ღმერთმან იჴსნა სიკუდილისაგან.

Line of ed.: 23        კუალად ციხესა რომელსა-მე ბრძოდეს ქართლს, და მეფე კარსა კარვისა თჳსისასა
Line of ed.: 24     დგა, პერანგითა მოსილი ოდენ, შუა-დღე, და ციხით ვინ-მე შემოსტყორცა ისარი, და
Page of ed.: 362   Line of ed.: 1     ჰკრა ხატსა მთავარ-ანგელოზისასა, რომელი ეკიდა ყელსა, ოქროსა მცირე, და ძალმან
Line of ed.: 2     საღმრთომან განარინა მშჳდობით. რა-ოდენ-გზის ყივჩაყთა თჳსთა განიზრახეს ღალატი,
Line of ed.: 3     და განაჩინნეს კაცნი მჴნენი, რომელნი-მე ჴრმლითა, რომელ/ნი-მე შუბითა, სხუანი
Line of ed.: 4     ისრითა; და ესე არა ერთ და ორ, გინა სამ, არამედ მრავალ-გზის; და არა-ოდეს მიუშუა
Line of ed.: 5     ღმერთმან კუერთხი ცოდვილთა მართალსა მას ზედა", არ-ცა ოდეს მისცა იგი ჴელთა
Line of ed.: 6     მეძიებელთა მისთასა, დაღათუ მრავალ-გზის დევნასა თურქთასა მარტო დაეპყრის.
Line of ed.: 7     ანუ უსაჭურველო, გარნა ყოველსა შინა ჴელი იგი / ზეგარდამო ფარვიდა მდევართა
Line of ed.: 8     მისთაგან, არამედ ყოვლად-ვე და ყოველსა შინა საქმესა მისსა იყო ბედნიერ და სჳან,
Line of ed.: 9     და მადლითა აღსავსე.

Line of ed.: 10        ეგრეთ-ვე ჟამსა შინა შუენიერსა და ჯეროვანსა მოუწოდა ღმერთმან შემყუარებელსა
Line of ed.: 11     თჳსსა და მარადის მოსურნესა სამარადისოდ მეფობად წინაშე მისსა. და არღარა მიუშვა
Line of ed.: 12     მრავალ-ჟამ სჯად და დაჭირვად სამსხემოსა ამას კედარსა შინა მკჳდრობითა, და ჴორცთა
Line of ed.: 13     ამათ ქუე-დამხიდველ/თა მიერ შეკრვად სულსა გონება-ქმნუ/ლსა, არ-ცა განხრწნადითა
Line of ed.: 14     გჳრგჳნითა და პორფირითა, ვითარცა სიზმრითა და ნაოცნითა, უმრავლესად მღერად,
Line of ed.: 15     არამედ ნანდჳლ ჭეშმარიტითა და მტკიცითა, წარუდინებელითა და სამარადისოთა.
Line of ed.: 16     სადა თჳთ იგი ბუნებით ღმერთი მეუფებს მადლით ღმერთ-ქმნილთა ზედა, მუნ აღიყვანა
Line of ed.: 17     მის თანა მეფობად, უხრწნელითა და ბრწყინვალითა გჳრგჳნითა და პორფირითა
Line of ed.: 18     შემკული, სადა იგი აწ მკჳდრ არს და იქცევის ნათელსა შინა ღმრთაებისასა.

Line of ed.: 19        რამეთუ იყო მაშინ თუე იანვარი ოცდაოთხი და დღე შაბათი, ოდეს ქრონიკონი
Line of ed.: 20     იყო სამ/ას ორმოცდახუთი, ხოლო წელიწადნი მისნი შობითგანნი ორმოცდაცამეტნი.
Page of ed.: 363   Line of ed.: 1     ხოლო მეფობდა ოცდათექუსმეტ წელ და, ვითარცა პირველმან დავით სოლომონი,
Line of ed.: 2     ამან-ცა თჳსითა ჴელი/თა დასუა საყდართა თჳსთა ძე თჳსი დიმიტრი, სახელით ოდენ
Line of ed.: 3     ცვალებული, მარადღე გარდამონასახი, ყოვლითურთ მსგავსი მამულთა ძირთა, და
Line of ed.: 4     დაადგა თავსა შუენიერსა გჳრგჳნი ქვათაგან პატიოსანთა, ვიტყჳ უკუე სათნოებათა
Line of ed.: 5     მამულთა, და შეარტყა ჴელთა ძლიერთა მახჳლი, ეჰა, რაბამ სჳანად ჴმარებული, და
Line of ed.: 6     შემოსა პორფირი მკლავთა ლომებრთა და ტანსა ახოვანსა. და დაულოცა ცხოვრება
Line of ed.: 7     წარმართებული და განგრძობა დღეთა ბედნიერობით, თაყუანის-ცემად მისა მეფეთა
Line of ed.: 8     ქუეყანისათა და ყოველთა წარმართთა მონებად მისა, გამობრწყინვებად დღეთა მისთა
Line of ed.: 9     სიმართლე და მრავალი მშჳდობა. და ესრეთ განცვალა ქუენა მოქალაქობა ზენად სუფევად,
Line of ed.: 10     რომლისა მკჳდრნი განჴსნილ არიან შრომათაგან და ოფლთა და ზრუნვათა, და
Line of ed.: 11     მუნ მეფობს სიმ/დიდრე/თა მათ ზედა, რომელნი შინა წარგზავნნა, საუნჯეთა მათ
Line of ed.: 12     მაღალთა და მპარავთაგან უშიშთა დალეკნისა და მოკლებისაგან, ქალაქსა მას, რომლისა
Line of ed.: 13     შუენიერება არა უხილავს თუალსა სხეულიანსა და რომლისა ბრწყინვალება ვერა
Line of ed.: 14     აღვალს გულსა ჴორციელსა, ვერ-ცა სასმენელი დაიტევს სმენილსა. რამეთუ მუნ არს
Line of ed.: 15     შუება / და სიხარული, რომელსა არა აქუს მწუხარება და სიმდიდრე, რომელსა არა
Line of ed.: 16     შეუდგს სიგლახაკე და მხიარულება, რომელსა არა განკუეთს ურვა და მეფობა, რომელსა
Line of ed.: 17     არა აქუს აღსასრული, და მუნ არს ცხოვრება, რომელსა არა შეამღურევს სიკუდილი.

Next part

This text is part of the TITUS edition of Kartlis Cxovreba.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.