TITUS
Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi
Part No. 78
Previous part

Chapter: 48  
Page: 308  
Line: 1 
ԳԼՈՒԽ Խ՜Ը.

Line: 2  Յաղագս Յունաց առ Հայս վասն ոչ ունելոյ զինն դասս
Line: 3  եկեղեցական կարգաւորութեան, եւ Հայոց ջանք՝ Աղուանից
Line: 4  լինել ընդ նոքօք արքեպիսկոպոս, որում ոչ հաւանեալ
Line: 5  Աղուանից. եւ դառնալն Սիւնեաց ՛ի Հայոց յԱղուանս
Line: 6  եւ առնուլն զձեռնադրութիւն եւ զձէթ։


Line: 7       ՛Ի թագաւորելն Մարկիանոսի Հռովմայեցւոց՝
Line: 8    անդէն հրապուրեալ ՛ի Պողքերայ կնոջէն եւ
Line: 9    ՛ի կարգընկէց նեստորականէ, պատառեալ ելոյծ
Line: 10    զսահման ուղղափառ հաւատոց քաղկեդոնական
Line: 11    հաւաքմամբն։ Յետ որոյ նոցին հաւանեալքն բազում
Line: 12    անգամ մրցեցան վասն Հայոց ՛ի հաւասարիլ
Line: 13    ընդ նոսա, էր որ թղթով, եւ բազում անգամ
Line: 14    դէմ յանդիման ժողովովք. կոչեցին միանգամ
Line: 15    ՛ի Կոստանդնուպօլիս, եւ երկիցս ՛ի թէոդոսուպօլիս,
Line: 16    եւ ջանային իբրեւ զվրիպեալս շահիլ
Line: 17    զնոսա։ Այլ թէպէտ թագաւորական հրամանաւ
Line: 18    յարակիրթ ճարտարքն Յունաց վստահանային ՛ի
Line: 19    սուր լեզուս հելլենական յորդաբանութեամբ յաղթող
Line: 20    լինել, սակայն ընդ նմին եւ զպատասխանիս
Line: 21    լսէին. քանզի նորոգեալ էին ՛ի Հայաստան եկեղեցիս
Line: 22    ուսմունք, եւ էին յոյն լեզուին տեղեկագոյնք։
Line: 23    Այլ Հայք համբաւէին զՅովհաննէ Մայրագոմեցւոյ,
Line: 24    եթէ ՛ի կողմն Յունաց լեալ՝ հակառակ
Line: 25    բերի. որոյ զրպարտութեան պատճառ էր
Page: 309   Line: 1    Սողոմոն ոմն միանձնեայ, որ յետոյ Հայոց եղեւ
Line: 2    կաթողիկոս. եւ նորա հարցեալ զվարդապետն իւր
Line: 3    զՍողոմոն, որ Մաքենացւոցն էր հայր՝ նա գրով
Line: 4    ուսոյց զայս, "եթէ ոչ պարտեցան Հայք ՛ի հաւատոյ
Line: 5    մասին. այլ այսուիկ յոյժ եղեն պարտեալ,
Line: 6    զի ասացին Յոյնք, եթէ կարգաւորեաց
Line: 7    Աստուած զեկեղեցի ինն դասուք, որպէս ՛ի վեր
Line: 8    անդր երկնայինքն՝ նոյնպէս գահակալեցան եւ ՛ի
Line: 9    ներքին խորանիս։ Պատրիարգ, որ է հայրապետ,
Line: 10    եւ արքեպիսկոպոս, որ կոչի եպիսկոպոսապետ եւ
Line: 11    կաթուղիկոս, մետրապոլիտ, եւ եպիսկոպոս, քահանայ,
Line: 12    սարկաւագ, կէսսարկաւագ, ընթերցող, եւ
Line: 13    փսաղք. այսք ամենայն միաբանեալ ապա կարեն
Line: 14    ձեռնադրել զհայրապետն, եւ հայրապետն զամենեսեան։
Line: 15    Արդ եթէ ողջմտութեամբ հաւատայք,
Line: 16    խոստովան լերուք, եթէ ով է պատրիարգն ձեր.
Line: 17    զի չորք միայն կացին ՛ի վերայ երկրի՝ Աղէքսանդրիոյ
Line: 18    Մարկոսի աթոռն, Անտիոքայ՝ Մատթէոսին,
Line: 19    Հռովմայ՝ Ղուկասուն, եւ Եփեսոսի՝ Յովհաննուն,
Line: 20    ըստ չորեքանկիւն տիեզերաց, ըստ քառավտակ
Line: 21    գետոյն Ադինականի, ըստ չորեքկերպեան
Line: 22    կենդանեացն, ըստ չորից աւետարանչացն
Line: 23    եւ ըստ չորից մովսիսական օրինաց. զի երկրորդումն
Line: 24    օրինաց որիշ համարի։ Արդ մեք ամենեցուն
Line: 25    հնազանդիմք, հնազանդեցարուք եւ դուք
Line: 26    միում ՛ի նոցանէ կամ ամենեցուն, որ մի հաւատ
Line: 27    լինիմք։ Քանզի ձեր սուրբն Գրիգոր ՛ի Կեսարիա
Page: 310   Line: 1    եպիսկոպոսապետ միայն ձեռնադրեցաւ եւ յետ
Line: 2    նորա մինչեւ ցայսօր. ապա եթէ այլոյ եկեղեցւոյ
Line: 3    ուղղափառ էք՝ զատ յայսցանէ, ցուցէք զպատրիարգն,
Line: 4    ընդ որով դասի արքեպիսկոպոսն ձեր,
Line: 5    որ մինչեւ ցայսօր ընդ մեօք էր. ապա եթէ պատրիարգ
Line: 6    ոչ ունիք եւ ոչ զայլ կղերիկոսս եկեղեցւոյ
Line: 7    բովանդակ, յայտնի խոտորեալ հերձող էք
Line: 8    ընդ Արիոսս եւ ընդ այլ խուժաստանս եւ չարափառս։
Line: 9    Այսուիկ անպատասխանի լինէին Հայք,
Line: 10    զի այնպիսի դրութեամբ վարէր եկեղեցի նոցա"։

Line: 11       Իսկ ՛ի թագաւորելն Յուստինիանոսի փոխեաց
Line: 12    զնշխարս սրբոյն Յովհաննու աւետարանչին
Line: 13    ՛ի Կոստանդնուպօլիս, եւ հաստատեաց անդ
Line: 14    զաթոռն հայրապետական եւ բուն աթոռն մնաց
Line: 15    անդէն յԵփեսոս. նոյնպէս եւ զՄատթէոսին փոխեաց
Line: 16    յԱնտիոքայ յԵրուսաղէմ, ասէ՝ զի քաղաք
Line: 17    է մեծի արքային. եւ բունն մնաց յԱնտիոք։ Յայնժամ
Line: 18    շարժեցան ամենայն մեծամիտք, եւ ուր առաքեալ
Line: 19    էր վախճանեալ՝ զամենեցուն աթոռսն
Line: 20    պատրիարգ խոստովանեցան։ Անդանօր ապա եւ
Line: 21    մերոյս բերաւ բան ՛ի բերան յետ քան զկարգն
Line: 22    նոցա դնելոյ։ Եւ զՀայս Պարսիկք եւ Յոյնք բաժանեալ
Line: 23    էին, եւ տէր Մովսէս էր յաթոռն սրբոյն
Line: 24    Գրիգորի ՛ի Դուին. եւ կողմանք Յունաց հակառակ
Line: 25    նմա նստուցին զՅովհան ոմն մերձ առ նա։ Իսկ
Line: 26    զերկուանալն հայրապետութեան խոտեցին տեարքըն
Line: 27    Սիւնեաց, եւ ոչ հաւանեցան ընդ մի ոք յերկուցն՝
Page: 311   Line: 1    հրամանաւ եպիսկոպոսին իւրեանց առաքինւոյն
Line: 2    Պետրոսի, որ հասեալ ՛ի վախճան՝ պատուէր
Line: 3    ետ վիճակին իւրում առնուլ ձեռնադրութիւն
Line: 4    յԱղուանից եւ զմեռոն օրհնութեան՝ մինչեւ
Line: 5    միասցի աթոռն սրբոյն Գրիգորի։ Վասն այսորիկ
Line: 6    ձեռնադրեցաւ Վրթանէս յեպիսկոպոսութիւն Սիւնեաց
Line: 7    ՛ի Զաքարիայ հայրապետէն Աղուանից. ընդ
Line: 8    նմին եւ զիւղն օրհնութեան ամ յամէ առնուին
Line: 9    Սիւնիք յԱղուանից, մինչեւ բարձաւ հակառակութիւնն
Line: 10    եւ միապետեաց Աբրահամ զհայրապետական
Line: 11    աթոռն։

Line: 12       Եւ ՛ի սակս ինն դասակարգութեան՝ գլխաւոր
Line: 13    եկեղեցականք անձնահաճ կամաւ ըստ նպերտ
Line: 14    բարուց Հայաստանեայց, կարգեն զԱբրահամ
Line: 15    պատրիարգ, եւ զԱղուանիցն՝ արքեպիսկոպոս, եւ
Line: 16    զՎրացն՝ պետրոպօլիտ։ Խեռեցաւ Վրացն, որում
Line: 17    Կիւրիոն կոչէին՝ եւ հակառակութեան բերէր վճիռ.
Line: 18    իսկ սուրբ հայրապետն Աբրահամ ասէր, լինել
Line: 19    յառաջահաւատ քան զՎիրս՝ զԱղուանս, եւ նոցա
Line: 20    անկ է եպիսկոպոսապետութիւն։ Յայսմ մաքառմանէ
Line: 21    եւ ՛ի խնդիր ուղղափառ հաւատոյ՝ դարձան
Line: 22    Վիրք եւ եղեն քաղկեդոնիտք։ Իսկ ՛ի յունական
Line: 23    զօրավարացն գրգռեալ Հայք խնդրել զգահերիցութիւն
Line: 24    ՛ի վերայ Աղուանից, որում ոչ հաւանեալ
Line: 25    Աղուանք՝ զայլ ոմն երեւեցուցին կանխաւ
Line: 26    առաքեալ եկեալ յաշխարհն Աղուանից՝ Եղիշէ անուն,
Line: 27    յաշակերտաց Տեառն՝ ձեռնադրեալ ՛ի ձեռանէ
Page: 312   Line: 1    Յակոբու եղբօր Տեառն, քարոզեալ անդ եւ
Line: 2    եկեղեցի շինեալ նախկին քան ՛ի Հայս, առաջին
Line: 3    մայր եկեղեցեացն արեւելից՝ զԳիսոյ եկեղեցին
Line: 4    նորին հիմնադրեալ եւ զինքեանս նմա աւանդեալ՝
Line: 5    դարձան ՛ի Հայոց առ ինքեանս՝ չլինելով ընդ
Line: 6    ումեք իշխանութեամբ։ Ապա Հայք վասն մեծաբանութեան
Line: 7    Յունաց, որ փոքրկացուցանել ջանային
Line: 8    զկայս հանգստեան Թադէոսի առաքելոյ՝
Line: 9    չունել եպիսկոպոսապետ եւ մետրապոլիտ, խորհեցան
Line: 10    առնել մետրապոլիտ զմարդպետական եպիսկոպոսն՝
Line: 11    տալ նմա խաչ եւ պատիւ միայն եւ
Line: 12    ոչ առնել ձեռնադրութիւն եպիսկոպոսի. նորա
Line: 13    խնդրեալ եպիսկոպոսս երկուս կամ երիս լինել
Line: 14    ընդ իւր. որում ոչ հաւանեալ գլխաւորացն՝ երկուցեալ
Line: 15    մի́ գուցէ արդեօք այլ իմն գունակ բաժանումն
Line: 16    լինել միապետեալ աթոռոյն։ Ապա տեսանելով
Line: 17    միշտ աստուածերկիւղ եւ հլու եւ հաւան
Line: 18    պատուիրանաց զտեարսն Սիւնեաց, եւ զկղերս
Line: 19    եկեղեցեացն քաջուսմունս եւ ուղղափառս յամենայնի՝
Line: 20    նոցա ետուն զպատիւն լինելոյ մետրապոլիտ
Line: 21    Հայոց խաչանիշ մեծարանօք եւ ոչ ժտել
Line: 22    իրս ինչ աւելի եւ ոչ քարոզել եպիսկոպոսապետ
Line: 23    զհայրապետն. իսկ զայլ առաջին սովորութիւնս
Line: 24    նոցա թողին, զի մի́ ամբոխ ինչ լինիցի։ Վասն
Line: 25    այնորիկ չքարոզեն եպիսկոպոսապետ Սիւնիք եւ
Line: 26    ոչ գրեն ՛ի պատասխանին Հայոց եպիսկոպոսապետ.
Line: 27    զի թէ քարոզելի էր, ապա եւ գրելի։ Բայց
Page: 313   Line: 1    ոչ քարոզելն մեծութիւն է եւ ոչ գրելն. եւ զխաչն
Line: 2    առաջի ունել՝ ՛ի փառս տէրունեան է. եւ անունն
Line: 3    լոկ խաչիւն եւ քարոզն բնաւորեալ է յիշատակ
Line: 4    ոչ ուրուք ընդ նովաւ լինելոյ։

Line: 5       Այսպէս զետեղեցին զինն դասս։ Եւ տէրունիք
Line: 6    ՛ի Սիւնիս՝ Հոգեւոր տէր գրէին, եւ նոքա ՛Ի
Line: 7    ծառայէ։ Ապա վասն տեառն Եղիայի խակագործութեան
Line: 8    յԵրիցոյ վանս, յորժամ յԱղուանս երթայր՝
Line: 9    սակս այնր ոչ գրեցին ՛Ի ծառայէ, արգելին
Line: 10    եւ նոքա զհոգեւոր տէրն։ Այդպէս է ստուգութիւն
Line: 11    իրացդ։



Next part


This text is part of the TITUS edition of Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 23.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.