TITUS
Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi
Part No. 40
Previous part

Chapter: 10  
Page: 145  
Line: 7 
ԳԼՈՒԽ Ժ՜.

Line: 8  Յառաջին ութեւտասն նահանջէն սկիզբն պատմողաբար։


Line: 9       Իբրեւ լցաւ ժամանակ գերութեանն Երուսաղէմի,
Line: 10    որ յաւուրս Փղաւոս Հերակլի քրիստոսասէր
Line: 11    կայսերն, որպէս երբեմն եօթանասուն ամացն՝
Line: 12    յաւուրս Կիւրոսի պարսկի, այց արար Աստուած
Line: 13    յանդիմանել զսեգ թագաւորն Պարսից՝
Line: 14    զմեծն Խոսրով, որ ՛ի բազում ժամանակաց յաղթահարեալ
Line: 15    վանեաց, վարատեաց նա զտուն օգոստական
Line: 16    մեծ աշխարհաւն իւրով Հռոմաւ եւ նշանաւոր
Line: 17    քաղաքաւն Պաղեստինեաւ։ Արդ իբրեւ ետես
Line: 18    նա, եթէ յաջողեաց գործ մարտի պատերազմաց,
Line: 19    զոր սկսաւ առնել ընդ արքային Յունաց
Line: 20    ՛ի ձեռն զօրավարին իւրոյ, զոր կացոյց ՛ի
Line: 21    վերայ զօրացն այնմիկ զոր կազմեալ էր ընդդէմ
Line: 22    արեւմտից, որոյ բուն անուն իւր Խոռիեան կոչէր.
Line: 23    եւ վասն մղելոյ նորա եւ յօրինելոյ զճակատն
Line: 24    պատերազմաց եւ զյաղթութիւնս կատարելոյ՝ ըստ
Page: 146   Line: 1    խորագիտութեան Պարսից այլ եւ այլ պճնող անուամբ
Line: 2    յորջորջէ զնա՝ երբեմն Ռազմիոզան, եւ
Line: 3    երբեմն Շահվարազ։ Սա էառ եւ հրձիդ արար
Line: 4    զմեծ քաղաքն Երուսաղէմ, եւ ՛ի գերութիւն վարեաց
Line: 5    զփայտն կենաց՝ զխաչն լուսատու տիեզերաց,
Line: 6    որով դժոխք գերեցան։ Եւ զսպասս ամենայն
Line: 7    սրբութեանց կողմանցն այնոցիկ զոսկւոյ
Line: 8    եւ զարծաթոյ եւ զականց պատուականաց, եւ զհանդերձս
Line: 9    ծիրանիս մեծագինս ընդելուզեալս մարգարտօք,
Line: 10    նաեւ զկահս անգամ շինուածոց զարմանալի
Line: 11    հոյակապ մայրաքաղաքաց, զսիւն եւ զխոյակս
Line: 12    կճեայս, նա եւ զչորքոտանիս եւ զթռչունս
Line: 13    մեծամեծս, զորոց զանուանս ոչ էր լուեալ անգամ
Line: 14    ՛ի կողմանս արեւելից։ Եւ զի ոչ յերկարեցից
Line: 15    զբանս, քանզի անցանէ զանցանէ զչափ կարգի
Line: 16    տեսութեանս իմոյ գործն, զոր գործեաց նա
Line: 17    եւ զմթերս գանձուց զոր աւերեաց եւ ետ բերել
Line: 18    ՛ի դուռն Պարսից արքայի. սակայն ոչ յագեցաւ
Line: 19    եւ ոչ շատացաւ անթիւ կարասովն. եւ երգեցիկ
Line: 20    ազգի ազգի արուեստաւորօքն խրախճանականացն՝
Line: 21    փափկասուն աղջկանց եւ մանկանց։ Այլ
Line: 22    առաւել եւս ոգորէր ընդ ծով եւ ընդ ցամաք եւ
Line: 23    զգեղեցկաշէն քաղաքս Հռովմայեցւոց բնակչօքն
Line: 24    իւրովք հանդերձ խաղացուցանէր ՛ի կողմանս Պարսից
Line: 25    վասն տենչանաց իւրոց։ Նմանապէս եւ զճարտարս
Line: 26    ՛ի նոյն ձեւ օրինակի նստուցանէր եւ անուանէր
Line: 27    զոմն առաւել քան զԱնտիոք քաղաք. եւ
Page: 147   Line: 1    զայլս յիւր անուն զառաւելն ՛ի վերայ յաւելեալ։
Line: 2    Արդ իբրեւ ելից յաղթութեամբն ըստ ցանկութեանն
Line: 3    զկամս իւր ՛ի վերայ ամենայն ազգաց
Line: 4    եւ թագաւորութեանց, մինչեւ յանչափս զօրանալ
Line: 5    եւ հպարտանալ եւ կարծել անձին քաջութեամբ
Line: 6    առնել զթագաւորութիւն իւր ահեղ եւ
Line: 7    զարմանալի, եւ ոչ էառ ՛ի միտ եթէ Տէր է բարձրեալն
Line: 8    թագաւորութեան մարդկան եւ ում կամի
Line: 9    տայ զայն. ապա սկսաւ սակաւ նուաղիլ եւ անկարանալ
Line: 10    առաջի արքային Յունաց, եւ ոչ ամբառնալ
Line: 11    զգլուխ իւր ըստ առաջի զօրութեանն։ Զի
Line: 12    յանկարծակի ազդ արարեալ կայսեր ամենայն
Line: 13    զօրաց իւրոց եւ զօրագլխաց զյաջողելն Աստուծոյ
Line: 14    առաջի նորա, հրամայէր վաղվաղակի ՛ի մի
Line: 15    վայր գումարել հանդերձ ամենայն զօրութեամբք,
Line: 16    որք ընդ ձեռամբք իւրեանց. եւ լսելի լինէր ամենեցուն
Line: 17    ժամադիր գումարտակին այնորիկ։ Ոչ
Line: 18    ժամանէր այր ընդ ընկերի իւրում, այլ առանց
Line: 19    յապաղելոյ փութանակի կոտորէին զխոփս իւրեանց
Line: 20    ՛ի սուսերս եւ զգերանդիս իւրեանց ՛ի գեղարդունս.
Line: 21    տկարք եւ հանդարտք խրախուսէին,
Line: 22    եթէ հզօր եւ պատերազմող եմք մեք։ Եւ յարուցեալ
Line: 23    ամենայն զօրութեամբ իւրով՝ ինքն իսկ
Line: 24    իւրովի զօրավար եւ առաջնորդ լինէր առաջի զօրաց
Line: 25    իւրոց. եւ դուռն պալատանն թողեալ ՛ի ձեռս
Line: 26    որդւոյն իւրոյ՝ թագ կապեալ նմա նստուցանէր
Line: 27    փոխանակի իւր յաթոռ թագաւորութեան։ Ոչ հարկանէր
Page: 148   Line: 1    ընդդէմ զօրացն Պարսից, որք պատեալ
Line: 2    պաշարեալ ՛ի հնազանդութեան ունէին զաշխարհս
Line: 3    եւ զքաղաքս նորա, ոչ անցանէր մօտ առ նոքօք
Line: 4    եւ ոչ գրգռէր զնոսա ՛ի մարտ պատերազմի. այլ
Line: 5    թողեալ զնոսա անդէն յերկրի իւրում՝ եկն ել
Line: 6    ընդ ծով ճանապարհ կազմեալ ընդ աշխարհն Եգերացւոց,
Line: 7    գայ ընդ Հայս եւ անցանէ ընդ գետն
Line: 8    Երասխ, եւ խորհէր յանպատրաստի ունել զմեծ
Line: 9    թագաւորն Խոսրով։ Իբրեւ ազդ լինէր Խոսրովու,
Line: 10    հիանայր ընդ միտս իւր եւ ասէր. "Ո՞չ նա է սա՝
Line: 11    որ յերկիւղէն իմմէ յանդունդս վարեցաւ. իսկ
Line: 12    արդ՝ այս զի՞նչ"։ Եւ խոյս տուեալ յերեսաց
Line: 13    նորա յամարայնոց սահմանացն Մարաց՝ գնաց
Line: 14    անդէն յաշխարհն Ասորեստանեայց. վաղվաղակի
Line: 15    առաքէ սուրհանդակս երագահասս եւ գրէ առ
Line: 16    մեծ զօրավարն իւր Շահվարազ երդմունս մեծամեծս
Line: 17    եւ սպառնալիս. "Այնու քաւեսցի, ասէ՝
Line: 18    մեծ նախատինքս եւ ցասումնս իմ, եթէ այսպէս
Line: 19    ժամանեսցես փութալ հասանել եւ ոչ թողուլ եւ
Line: 20    ոչ զմի ոք ՛ի մարդոյ մինչեւ յանասուն ՛ի համարձակելոցդ
Line: 21    յերեսս իմ"։ Եւ ՛ի ձեռն առեալ
Line: 22    զօրավարին զհրամանն եւ ընթերցեալ զլուրն ահագին՝
Line: 23    վաղվաղակի հանդէս առնէր ամենայն զօրացն
Line: 24    Պարսից, եւ թողեալ ՛ի ձեռս գումարտակացն
Line: 25    զքաղաքս Հռովմայեցւոց եւ Պաղեստինացւոց՝
Line: 26    զեկեալսն ՛ի հնազանդութիւն ծառայութեան,
Line: 27    զգուշութեամբ պատուիրէր ունել մինչեւ դառնալ
Page: 149   Line: 1    նմա յիրացն հասելոց։ Եւ ինքն շարժէր զզօրսն
Line: 2    հանդերձ ընտիր սպառազինուք եւ քաջընթաց երիվարօք
Line: 3    աճապարէր հասանել ՛ի հրաման թագաւորին։
Line: 4    Իսկ կայսրն մեծ Հերակլիոս իբրեւ ետես
Line: 5    եթէ խոյս ետ յերեսաց նորա թագաւորն Պարսից,
Line: 6    դադարեաց ՛ի պնդելոյ զհետ նորա. եւ ասպատակ
Line: 7    սփռեալ զկողմամբն Ատրպատականու
Line: 8    մինչեւ ցտեղին՝ անուանեալ Գայշաւան, տեղի
Line: 9    ամրոցաց ջերմութեան ընտրեալ յառողջութիւն
Line: 10    հովասնութեան թագաւորացն Պարսից՝ որ է ՛ի
Line: 11    սահմանս Մարաց աշխարհին, աւերէր քանդէր
Line: 12    գերէր զերկիրն ամենայն. եւ անտի դարձեալ՝
Line: 13    կամէր ձմերել ՛ի կողմանս Աղուանից, Վրաց եւ
Line: 14    Հայոց աշխարհաց։ Ուստի եւ գիր արարեալ առ
Line: 15    իշխանս եւ առաջնորդս աշխարհաց, զի ինքնակամ
Line: 16    կամօք ելցեն ընդ առաջ նորա եւ ընկալնուցուն
Line: 17    եւ պաշտեսցեն զնա հանդերձ զօրօքն իւրովք յաւուրս
Line: 18    ձմերանւոյ. ապա եթէ ոչ՝ համարեսցին
Line: 19    առաջի նորա իբրեւ հեթանոսք, առցին ամուրք
Line: 20    նոցա եւ գերեսցին սահմանք աշխարհացն այնոցիկ
Line: 21    ՛ի զօրաց նորա։ Իբրեւ լուան զայս ամենայն
Line: 22    պետք եւ իշխանք աշխարհիս Աղուանից,
Line: 23    ՛ի նոյն ինքն ՛ի հրամանէ Խոսրովու թողեալ զմեծ
Line: 24    քաղաքն Պարտաւ, ելեալ գնացին ամրացան ՛ի
Line: 25    տեղիս տեղիս. իսկ բազումք ՛ի քրիստոնէից եւ
Line: 26    ՛ի հեթանոսաց յարուեստագործաց բնակչաց քաղաքին,
Line: 27    որք վասն անկարութեան իւրեանց ոչ
Page: 150   Line: 1    կարացին զերծանել փախչել առաջի նոցա՝ մնացին
Line: 2    անդէն ՛ի քաղաքի անդ։ Եւ քահանայ ոմն,
Line: 3    անուն Զաքարիա՝ այր սուրբ, որ էր վանական
Line: 4    Պարտաւայ եկեղեցւոյ, հեզ եւ հանդարտ՝ եդ զանձըն
Line: 5    իւր ՛ի վերայ նոցա. եւ երդմամբ եւ ազգի
Line: 6    ազգի հնարիւք զերծոյց զբազում անձինս քրիստոնէից
Line: 7    աղօթիւք իւրովք երաշխաւորեալ նաեւ
Line: 8    վասն հրէից եւ հեթանոսաց. ուստի յետոյ գովեցաւ
Line: 9    գործ նորա եւ վկայեալ յամենեցուն՝ կարգեցաւ
Line: 10    յեպիսկոպոսութիւն աթոռոյն Աղուանից։
Line: 11    Իսկ իբրեւ եկն եհաս զօրն Հռովմայեցւոց անթիւ
Line: 12    բազմութիւն յոյժ՝ բնակեցան յՈւտի գաւառի
Line: 13    առ հեղեղատովն, որ ՛ի մէջ սահմանաց գեղջն
Line: 14    Կաղանկատուոց. եւ կոխեցին քանդեցին զգեղեցիկ
Line: 15    ստացուածս այգեստանեայց եւ գեօղաստանեայց
Line: 16    ընդ որս անցանէին, եւ անտի չուեալ բանակեցան
Line: 17    առ հեղեղատովն Տրտուայ մօտ ՛ի գիւղն Դիւտական։
Line: 18    Ապա եկեալ հասին զհետ նոցա զօր Պարսից,
Line: 19    զորս Նոր զօր անուանեն, եւ էր զօրագլուխ
Line: 20    նոցա Շահրապղական, եւ ՛ի հաւատարիմ նախարարաց
Line: 21    թագաւորին վերակացու եւ հրամանատար
Line: 22    ՛ի միջի նոցա այր մի՝ զոր Գրանիկ Աաղար անուանէին,
Line: 23    եկն էջ ընդդէմ նորա. եւ միւս զօրավարն
Line: 24    Պարսից եկեալ ՛ի Հռովմայ եւ դարձուցեալ
Line: 25    զհերակլեանսն ընդ կրունկն՝ վարեցին ընդ աշխարհն
Line: 26    Սիւնեաց։ Զի թէպէտ եւ հարուածք մեծամեծք
Line: 27    եղեն զօրացն Պարսից, սակայն հանին
Page: 151   Line: 1    տարան արկին զնա յաշխարհն իւր, եւ անդէն
Line: 2    կալան զքաղաքսն, զոր հանին բռնութեամբ ՛ի
Line: 3    նմանէն։



Next part


This text is part of the TITUS edition of Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 23.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.