TITUS
Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi
Part No. 32
Previous part

Chapter: 2  
Page: 126  
Line: 1 
ԳԼՈՒԽ Բ՜.

Line: 2  Որինչ յանօրէն Յազկերտէ վտանգէին Աղուանք, եւ
Line: 3  գտեալ զփրկութիւն ՛ի Վարդանայ հայոց զօրավարէ։


Line: 4       ՛Ի ժամանակս Յազկերտի ամբարշտի վառէր
Line: 5    բորբոքէր սատանայ ՛ի միտս նորա բառնալ զքրիստոնէութեան
Line: 6    կրօնն։ Եհաս հրաման սաստկագոյն
Line: 7    յաշխարհս Աղուանից թողուլ զհաւատս եւ հնազանդ
Line: 8    կալ մոգական աղանդոյն կրակապաշտութեան.
Line: 9    նոյն աղէտք եւ ՛ի Հայս գործեցան ՛ի նոյն
Line: 10    թագաւորէ։ Բայց դէմ եդեալ հազարապետն Աղուանից
Line: 11    եւ սուրբ եպիսկոպոսապետն աշխարհիս՝
Line: 12    հասանէին միաբան յուխտն Հայաստանեայց եւ
Line: 13    պատմեալ զանցս աղետին՝ մեծաւ տագնապաւ
Line: 14    փութացուցանէին զզօրս եւ ասէին. "գունդն Պարսից,
Line: 15    որ էր ՛ի կողմանս աշխարհին Հոնաց՝ դարձաւ
Line: 16    այսրէն, եկն եմուտ յաշխարհս մեր, եւ բազում
Line: 17    եւս այլ այրեւձի, որ ՛ի դրանէ եկին. եւ թող
Line: 18    զերկոսեանդ, այլ եւս երեք հարիւր վարդապետք
Line: 19    ածեալ են ընդ ինքեանս։ Պառակտեցին զաշխարհն,
Line: 20    զոմանս յինքեանս արկին, կամէին յեկեղեցիս
Line: 21    ձեռնարկել. եւ հրամանաւ արքայի ստիպեն
Line: 22    զամենեսեան եւ ասեն. "եթէ կամաւ յանձն
Line: 23    առնուք զօրէնս՝ պարգեւս եւ պատիւ գտանէք ՛ի
Line: 24    նմանէ եւ թողութիւն հարկաց արքունի լինի ձեզ.
Line: 25    ապա եթէ կամաւ զայդ ոչ առնէք, հրաման ունիմք
Page: 127   Line: 1    ՛ի գիւղս եւ յագարակս շինել ատրուշանս եւ
Line: 2    զՎռամական կրակն ՛ի ներքս դնել, եւ կացուցանել
Line: 3    մոգս եւ մոգպետս օրէնսդիրս աշխարհիս։ Եւ
Line: 4    եթէ ստամբակէ ոք, մահուամբ սատակի. եւ կին եւ
Line: 5    որդիք այնպիսւոյն անաշխարհիկ լինիցին"։ Զայս
Line: 6    լուեալ գնդին Հայոց՝ ոչինչ լքեալ, այլ համագունդ
Line: 7    լեալ վասն գուժին այնմիկ՝ քաջալերս տուեալ
Line: 8    արձակեցին զնոսա, զի առ ժամանակ մի խաբէութեամբ
Line: 9    կալցեն զնոսա, զի մի́ ձեռնարկեսցեն
Line: 10    յուխտ եկեղեցւոյ, մինչեւ ելս խնդրեսցեն։ Յայնժամ
Line: 11    գրեցին գունդք Հայոց առ Թէոդոս կայսր՝
Line: 12    օգնել նոցա ՛ի մեծի վտանգին. իսկոյն հասանէր
Line: 13    նմա վախճան. եւ անօրէնն Մարկիանոս թագաւորեալ՝
Line: 14    ոչ պահէր զուխտն. այլ ըստ իւրում բարուցն
Line: 15    միակամ լինէր ընդ հեթանոսս։ Եւ ոչ ուստեք
Line: 16    գտեալ օգնականութիւն քաջացն Հայոց՝ ՛ի
Line: 17    վերինն ապաւինեալ յամենակալ զօրութիւն Բարձրելոյն,
Line: 18    յերիս բաժանեալ զզօրս Հայոց՝ զառաջինն
Line: 19    տան ցՆերշապուհ Ռըմբոսեան՝ պահապան
Line: 20    Ատրպատական կողման։ Եւ զերկրորդ գունդն
Line: 21    տան ՛ի ձեռն Վարդանայ զօրավարին Հայոց անցանել
Line: 22    ընդ սահմանս Վրաց ՛ի վերայ մարզպանին
Line: 23    Չողայ, որ եկեալ էր աւերել զեկեղեցիսն
Line: 24    Աղուանից։ Եւ երանելին Վարդան ոչ գիտէր զդարանագործութիւն
Line: 25    անիծելոյն Վասակայ ուրացողի,
Line: 26    որ յառաջքան զգալ զօրուն Հայոց յԱղուանս՝
Line: 27    ազդէ Վասակ մարզպանին Պարսից Մերսեբուխտայ,
Page: 128   Line: 1    եթէ բաժանեցին զզօրս Հայոց եւ զՎարդան
Line: 2    պակաս զօրօք յայդմ կողմն հանին. արդ պատրաստ
Line: 3    լեր ՛ի դիմի ելանել, զի ՛ի սպառ սատակեսցես
Line: 4    զդոսա։ Այս էր անօրինին խորհուրդն,
Line: 5    զոր զգացեալ Մերսեբուխտայ զքաջալերսն ՛ի
Line: 6    Վասակայ՝ ոչ եկաց ՛ի կողմանս Չողայ, այլ կուտեաց
Line: 7    զամենայն բազմութիւն զօրացն իւրոց եւ
Line: 8    փութանակի գայ անցանէ ընդ գետն մեծ Կուր.
Line: 9    եւ պատահէ նմա ՛ի սահմանս Վրաց հանդէպ
Line: 10    Խաղխաղ քաղաքի, որ ձմերոց էր թագաւորութեանն
Line: 11    Աղուանից։ Ռազմ եդեալ՝ զբոլոր մեծութիւն
Line: 12    դաշտին ՛ի ներքս փակէր, զինեալ եւ վառեալ
Line: 13    ՛ի մարտ պատերազմի ընդդէմ գնդին Հայոց։
Line: 14    Իսկ քաջն Վարդան եւ զօրքն որ ընդ նմա
Line: 15    իբրեւ տեսին զբազմութիւն հեթանոսացն եւ նայեցան
Line: 16    յիւրեանց սակաւութիւն, թէպէտ եւ կարի
Line: 17    իսկ նուազ էին քան զնոսա՝ ոչ ինչ զանգիտեցին
Line: 18    առ ՛ի յոյժ բազմութենէն. այլ առհասարակ միաբանեցին,
Line: 19    եւ ամբարձեալ յերկինս զձայն իւրեանց
Line: 20    ասեն. "Դատեա՝ Տէր, զայնոսիկ, որք դատեն
Line: 21    զմեզ, եւ մարտիր ընդ այնոսիկ, որք մարտնչին
Line: 22    ընդ մեզ։ Զինուք եւ ասպարօք օգնեա մեզ, շարժեա
Line: 23    եւ դողացո զգունդ անօրինացն։" Այսպէս
Line: 24    կացեալ յաղօթս եւ խումբ արարեալ յարձակէին
Line: 25    քաջքն Հայոց, եւ զաջ թեւն բեկեալ ընդ ձախու
Line: 26    կողմամբն արկանէին. սրոյ ճարակ զամենեսեան
Line: 27    առնէին եւ ընդ երեսս դաշտին փախստական արկանէին
Page: 129   Line: 1    յամուր տեղիս մայրեացն առ խորագոյն
Line: 2    դարիւք Լուբնաս գետոյ. ուր ընդդէմ դարձեալ
Line: 3    թագաւորազնեաց Բաղասական արքայի, անդ ընկեցին
Line: 4    ՛ի ձիոյ զոմն ՛ի նախարարացն Հայոց ՛ի
Line: 5    գնդէն Դիմաքսենից, զՄուշն սպանին, զԳազրիկն
Line: 6    վիրաւորեցին։ Յայն տեղւոջն դիտակն ՛ի վեր
Line: 7    ամբառնայր Արշաւիր Արշարունի. գոչէր առիւծաբար
Line: 8    եւ յարձակէր վարազապէս՝ սատակէր
Line: 9    զՎուրկն քաջ՝ զեղբայր թագաւորին Լփնաց եւ
Line: 10    զայլս անհամարս, զորս յայնմ տեղւոջ սատակէր։
Line: 11    Եւ այնպէս ամենեքին այր զընկեր իւր ախոյեան
Line: 12    կործանէր. եւ առ յոյժ յանդուգն յարձակմանէ
Line: 13    բազումք այն էին՝ զոր գետասոյզ առնէին
Line: 14    քան զանկեալսն որ ՛ի ցամաքի։ Եւ ՛ի բազմութենէ
Line: 15    անկելոցն՝ յստակ ջուր գետոյն յարիւն
Line: 16    դառնայր եւ ոչ գտանէր ոք ՛ի նոցանէ ապրեալ։
Line: 17    Եւ ՛ի թագուցելոցն յանտառախիտ մայրիս դաշտաց
Line: 18    ՛ի զօրաց թշնամեացն ոմն մի զինու հանդերձ
Line: 19    ելեալ ՛ի նիւս երիվարին անցանէր ընդ մեծ
Line: 20    գետն մազապուրծ զերծեալ՝ գոյժ տանէր ՛ի
Line: 21    բուն բանակն, որք փախստեայ անկանէին ՛ի մեծ
Line: 22    շահաստանն։ -- Եւ յայնմիկ զօրք Հայոց կատարելով
Line: 23    զգործ մեծի պատերազմին՝ ժողովէին զբազմութիւն
Line: 24    աւարին եւ կուտէին արծաթ եւ ոսկի
Line: 25    յոյժ, զէնս եւ զարդս որք յարանցն քաջաց եւ յերիվարաց,
Line: 26    եւ դարձեալ յարձակէին քաջաբար ՛ի
Line: 27    վերայ բերդից եւ քաղաքաց, զոր ունէին Պարսիկք
Page: 130   Line: 1    յաշխարհիս Աղուանից. հզօրապէս մարտընչէին,
Line: 2    այրէին զամուրս արգելանոցաց նոցա եւ
Line: 3    զերամ երամ մոգս գայթակղեցուցիչս՝ ուր եւ
Line: 4    գտանէին, սրոյ ճարակ առնէին՝ գէշ թռչնոց
Line: 5    երկնից եւ գազանաց երկրի։ Սրբէին զտեղիսն
Line: 6    յամենայն պղծագործ զոհից եւ ազատէին զեկեղեցիսն
Line: 7    յանհնարին նեղութենէն։ Եւ բազումք ՛ի
Line: 8    նախարարացն Աղուանից եւ ՛ի շինականաց, որք
Line: 9    վասն անուանն Աստուծոյ ցրուեալ եւ վտարեալ
Line: 10    էին յամուրս լերանց Կապիկու, իբրեւ տեսին զմեծ
Line: 11    յաղթութիւն գնդին Հայոց, գային ժողովէին եւ
Line: 12    նոքա՝ եւ խառնէին ՛ի զօրս նոցա, եւ միաբանեալ
Line: 13    կցորդ լինէին նահատակութեան նոցա։ Խաղային
Line: 14    գնային այնուհետեւ ՛ի վերայ պահակին Հոնաց,
Line: 15    զոր ունէին բռնութեամբ Պարսիկք. առնուին քանդէին
Line: 16    զպահակն, կոտորէին զզօրս, որ բնակեալ
Line: 17    էին ՛ի ներքս եւ զդուռնն տային ՛ի ձեռն Վարդանայ
Line: 18    ումեմն, որ էր յազգէ թագաւորացն Աղուանից։
Line: 19    Եւ յայսմ ամենայն քաջութեանց վերայ ոչ
Line: 20    ոք անկաւ ՛ի նոցանէ, բայց միայն որ նահատակեցաւն։
Line: 21    Եւ անդէն զնոյն այր, որում զդուռնն
Line: 22    յանձն արարին՝ արձակեցին դեսպան յաշխարհն
Line: 23    Հոնաց, բանս դնել ընդ նոսա եւ ուխտս հաստատել՝
Line: 24    անքակ ունել զմիաբանութիւնն։ Իսկ իբրեւ
Line: 25    նոքա զայն լուան՝ իսկոյն հասին ՛ի տեղին եւ
Line: 26    ականատեսք լինէին յաջողմանն։ Երդմամբ եդին
Line: 27    ուխտ օրինօք երկնից, յանձն առին զերդումն
Page: 131   Line: 1    քրիստոնէութեան՝ պահել ընդ նոսա հաստատուն
Line: 2    միաբանութիւն։ Եւ այսպէս կատարեալ զամենայն
Line: 3    կամս իւրեանց՝ մինչդեռ ՛ի տեղիսն էին,
Line: 4    գուժկան հասանէր յերկրէն Հայոց վասն ուրացողին
Line: 5    Վասակայ, եթէ աւերեաց զբազում երկիրս
Line: 6    Հայոց։ Չու արարեալ Վարդան մեծաւ աւարաւն,
Line: 7    անտրտում ուրախութեամբ՝ առ Աստուած եւ նորին
Line: 8    յուսովն հասանէր յերկիրն Հայոց յաւուրս
Line: 9    երեսուն։ Ազդ լինի Վասակայ բարեյաղթ գալուստ
Line: 10    քաջին Վարդանայ եւ միաբանութիւնն Հոնաց
Line: 11    եւ Աղուանից, գնայ փախստեամբ յերեսաց
Line: 12    նորա, ըստ չար բարուցն չար կրեալ անցս՝ նա
Line: 13    եւ ոչ գտանէ յԱստուծոյ ողորմութիւն։ Այս եղեւ
Line: 14    ՛ի ժամանակս Յազկերտի արքայի ՛ի մէջ Աղուանից
Line: 15    եւ Հայոց վերնոյն օգնականութեամբ։



Next part


This text is part of the TITUS edition of Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 23.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.