TITUS Texts: Basilius Magnus, Hexaemeron

TITUS
Basilius Magnus, Hexaemeron
Part No. 4

Previous part

Chapter: 4
Page: 53
Line: 5   თქუმული მისივე ^*
Line: 6   თავი ^* მეოთხე

Line: 7        რომელნიმე ქალაქთაგანნი საკჳრველად ხილვითა მათითა გამოჰზრდიან ^*
Line: 8     ნათლითა დილაჲთგან ვიდრე მწუხრადმდე, და კუალად
Line: 9     ჴმათა სიტკბოებამან შვის სულთა ჳშინა განრყუნილებაჲ მრავალი,
Line: 10     რომლისაგან ვერ განძღებიედ მსმენელნი. და მრავალნი
Line: 11     ჰნატრიედ კრებულსა მას ^*, რამეთუ დაუტევიან სავაჭროჲ ^* მათი და
Line: 12     ჴელთ-საქმარი ^*, რომელი შექმნილ არს საცხორებელად, და ^* გარდაჰჴდიან ^*
Line: 13     ჟამნი ცხორებისა მათისანი, რომელნი განჩინებულ
Line: 14     არიედ მათთჳს, გე\მოთა Page of ms. B: 6V შინა და დაჴსნილობათა ^*, და არა უწყიან,
Line: 15     ვითარმედ სახილავნი განრყუნილნი და ნაყოფ იერებაჲ როკვისაჲ
Line: 16     არს სწავლაჲ განრყუნილებისაჲ მრავალთათჳს, რომელნი-იგი
Line: 17     შეეყვნიან მას. და ჴმანი ნესტუთანი და განცხრომაჲ მრუშებისაჲ
Line: 18     არს, რაჟამს დაადგრის სულთა შინა მსმენელთასა ^*, და არწმუნის
Line: 19     მათ ^* მიმსგავსებად სირცხჳლსა მენესტუეთასა და მეფანდურეთასა.
Line: 20     და მრავალნი არიან მოყუარულნი სარბიელსა ^* ცხენთასა, რომელთა-იგი
Line: 21     არა განეშორის უგუნურებაჲ მათი ^* არცა-ღა ძილსა
Line: 22     შინა მათსა. ხოლო ჩუენ, რომელთა-ესე მოგჳწოდა საკჳრველთმოქმედმან
Line: 23     მან ხილვად საქმეთა მისთა ^*, არა გჳღირს სიცონილი
Line: 24     ხილვისათჳს, გინა სმენისათჳს სიტყუათა სულისა წმიდისათა. არამედ
Line: 25     განვიზრახოთ საქმისა მისთჳს ღმრთისა დიდისა და მოვიჴსენნეთ
Line: 26     ჟამნი წარსრულნი და ვიხილოთ შუენიერებაჲ ყოვლისაჲ, თუ ვითარ
Line: 27     დგას ცაჲ ვითარცა კამარაჲ, სიტყჳ\საებრ Page of ms. A: 17V   წინაწარმეტყუელისა ^*,
Line: 28     Page of ms. B: 7R და ქუეყანაჲ, მიუთხრობელი სივრცითა და სიმძიმითა,
Line: 29     თჳთ თავსავე ზედა თჳსსა ^* დაფუძნებულსა, და ჰაერსა, -- დასხმულსა,
Line: 30     ლბილსა და ნოტიასა ^* და მზრდელსა ყოვლისასა, რომელი
Page: 54   Line: 1     იყნოსებს მას, რომელი განიპების წინაშე მავალსა მის შორის
Line: 2     და არცა აყენებს, რომელი შევალნ მათ ზედა. და კუალად მივხედოთ
Line: 3     ბუნებასა წყლისასა, რომელსამე ტკბილსა და სხუასა, რომელი
Line: 4     განმზადებულ არს სხუათა საჴმართა ჩუენთათჳს, და ყუდროსა ^*
Line: 5     შესაკრებელსა მათსა, ადგილთა განჩინებულთა, ვითარცაიგი
Line: 6     წარვიკითხეთ აწ.

Line: 7        `და თქუა ღმერთმან: შეკრბედ წყალნი ესე, რომელ
Line: 8     არიან ქუეშე ცასა შესაკრებელსა მათსა და გამოჩნდინ
Line: 9     ჴმელი. და იყო ეგრეთ: და შეკრბა წყალი
Line: 10      ^* იგი, რომელი ^* იყო ქუეშე ცასა შესაკრებელსა თჳსსა,
Line: 11     და გამოჩნდა ჴმელი. და უწოდა ღმერთმან ჴმელსა
Line: 12     მას ქუეყანაჲ, და შესაკრებელსა მას წყალთასა
Line: 13     უწოდა ზღუებ'^*. რავდენ ^* დამაშრვე მე პირველსა მას თქუმულსა
Line: 14     შინა ^* კითხვითა მით, ვითარმედ -- რაჲ იყო Page of ms. B: 7V მიზეზი, რომლისაგან
Line: 15     იყო უხილავ ^* ქუეყანაჲ ^*, რამეთუ ფერებაჲ ყოველსავე გუამსა
Line: 16     ზედა დაეცემის, და ხედვაჲ დაეცემის ყოველსა ზედა ფერსა საცნობელსა!?
Line: 17     და ნუუკუე არა კმა-გეყოს შენ სიტყუად, ვითარმედ
Line: 18     არა ბუნებით უხილავ იყო იგი, არამედ უხილავ ჩუენგან ოდენ,
Line: 19     რამეთუ წყალსა დაეფარა პირი ყოვლისა ქუეყანისაჲ. და აწ ისმინე
Line: 20     ეიგნისაჲ, ვითარ-იგი გამოაცხადებს თავსა თჳსსა. შეკრბედ
Line: 21     წყალნი და გამოჩნდინ ჴმელი. უკუნ-იყვნედ კრედსაბმელნი ^*,
Line: 22     რაჲთა გამოჩნდეს უხილავი იგი.

Line: 23        და ნუუკუე გამოეძიებდეს ვინმე მისთჳს, თუ რაჲსათჳს ითქუა,
Line: 24     ვითარმედ ბრძანებითა ღმრთისაჲთა იქმნა წყალი აღმართ
Line: 25     მდინარე, ვინაჲთგან თჳთ ეგრეთ არს ბუნებაჲ წყლისაჲო? რამეთუ
Line: 26     ვიდრე არნ-ღა წყალი ვაკესა რასმე ზედა და არა აქუნნ ^* მას ადგილი
Line: 27     სადინელი, დგან ^* ვიდრემე ერთგა; ხოლო რაჟამს არნ იგი
Line: 28     ადგილსა გუერდქცეულსა, მსწრაფლ შთაექანის ^* იგი, და პირველმან
Line: 29     მისმან მოითრიის შემდგომი თჳსი ^*, და არნ სიმძაფრე დინებისა
Line: 30     მი\სისაჲ Page of ms. B: 8R საზომად სიმძიმისა მისისა, საზომად გუერდქცეულებისა ^*
Line: 31     ადგილისა მის, რომელსა მიდინ იგი. და ვინაჲთგან
Line: 32     წყალი ბუნებით ესრეთ არს ^*, ბრძანებაჲ იგი უკუე ^*, რომელ იყო,
Line: 33     ვითარმედ Page of ms. A: 18R   შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა ერთსა,
Page: 55   Line: 1     მეტ ვიდრემე არს. რამეთუ ვინაჲთგან ბუნებაჲ მისი დაღმართ მავალ
Line: 2     არს, უნებლიაჲთცა შთადინებად იყო იგი უღრმესსა ადგილსა, და
Line: 3     არა დაეყენოს დინებისაგან თჳსისა, ვიდრემდის დავაკნეს ^* ზურგი
Line: 4     მისი. და არა არს რომელიმე ^* ადგილი უვაკეს წყლისა ზურგისაო.
Line: 5     და კუალად იტყჳან, ვითარმედ: ვითარ წყალთა ებრძანა შეკრებაჲ
Line: 6     შესაკრებელსა ერთსა, და აჰა ესერა ვხედავთ მრავალთა ზღუათა ^*
Line: 7     თჳს-თჳს საჩინოთაო? ^*

Line: 8        და ვთქუათ ჩუენ პირველისა მის სიტყჳსათჳს, ვითარმედ ვერ
Line: 9     იცოდე შენ, ჵ მკითხველო, აღძრვაჲ წყალთაჲ გარნა შემდგომად
Line: 10     ღმრთისა ბრძანებისა ^*, ვითარმედ დაღმართ მდინარე არს იგი და
Line: 11     დაუდგრომელი, და არს იგი ბუნებით შთამავალ ადგილთა ჯურღმულოვანთა,
Line: 12     და უ\წინარეს Page of ms. B: 8V ღმრთისა ბრძანებისა ვითარ შე[მძ]ლებელ
Line: 13     იყო იგი მიწევნად ესევითარსა სიმაღლესა ^*, არამედ ^*
Line: 14     არცა შენ გიხილავს და არცა გასმიეს ვისგანმე, რომელსამცა
Line: 15     ეხილვა. და გულისჴმა-ყავ, ვითარმედ ჴმაჲ იგი ღმრთისაჲ არს დამბადებელ
Line: 16     ბუნებათა, და ბრძანებაჲ, რომელ იქმნა დაბადებულთა
Line: 17     შორის მაშინ, იგივე დამტკიცებულ არს დაბადებულთა შორის მარადის.
Line: 18     ითქუა ერთგზის, ვითარმედ დაებადნეს დღე და ღამე, და
Line: 19     მიერითგან ვიდრე აქამომდე ეცვალებიან იგინი ^* ერთმანერთსა განსწორებულად
Line: 20     და განჰყოფენ ^* იგინი ჟამსა მარადის ^*.

Line: 21        შეკრბედ წყალნი, ებრძანა ბუნებასა წყალთასა, რაჲთა
Line: 22     რბიოდიან და არაოდეს ^* დაშურენ იგინი სიმალითა ბრძანებისა
Line: 23     მისგან. ხოლო ამას ვიტყჳ, ვინაჲთგან ვხედავ აღძრვასა წყალთასა.
Line: 24     რამეთუ რომელნიმე მყის დიან თავით თჳსით ვითარცა წყარონი
Line: 25     და მდინარენი, და რომელნიმე შეკრებულნი დგანან. ხოლო სიტყუაჲ
Line: 26     ესე ჩემი არს მდინარეთათჳს.

Line: 27        შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა ერთსა. Page of ms. B: 9R რაჟამს
Line: 28     იხილო შენ წყაროჲ, რომელი აღმოაცენებდეს წყალსა დიდძალსა,
Line: 29     განიზრახე გონებასა შენსა, თუ ვინ არს აღმომაცენებელი
Line: 30     წყლისაჲ მის საშოჲსაგან ქუეყანისა, გინა ვინ არს ^* მასწრაფებელ
Line: 31     მისა წაღმართ კერძო? ანუ რომელთა საუნჯეთაგან გამოვალს? და
Line: 32     ვიდრე მიისწრაფის იგი, გინა ვითარ ^* ამათ არა მოაკლდების და
Page: 56   Line: 1     იგინი არა აღივსებიან? -- ესენი დამოკიდებუი არიან ჴმა\სა Page of ms. A: 18V   მას
Line: 2     პირველსა და მუნითვე არს აღსასრული მათი. აწ უკუე, ოდესცა
Line: 3     იხილო წყალი, მოიჴსენე პირველი იგი ჴმაჲ ესრეთ მეტყუელი, ვითარმედ
Line: 4     შეკრბედ წყალნი. და ჯერ-იყო, რაჲთამცა შეკრბეს
Line: 5     იგინი ადგილსა თჳსსა, და რაჟამს მიიწინიან იგინი ადგილთა თჳსთა
Line: 6     განსაზღვრებულთა და ^* დაადგრიან ადგილსა თჳსსა და არა გარდაჰჴდიან.
Line: 7     ამისთჳს `ყოველნი დაბადებულნი და ^* მდინარენი შთაასხმენ
Line: 8     ზღუასა, და ზღუაჲ არა განძღების', ვითარცა-იგი იტყჳს ეკლესიასტე ^*.
Line: 9     რამეთუ დინებაჲ წყალთაჲ არს ბრძანებითა ღმრთისაჲთა
Line: 10     და შეზღუდვაჲ ზღჳსაჲ Page of ms. B: 9V საზღვრითა თჳსითა ჴმისაგან
Line: 11     პირველისა.

Line: 12        შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა ერთსა. რაჲთა
Line: 13     არა გარდაეცეს წყალი მდინარე და მიიცვალოს ადგილით თჳსით
Line: 14     და აღავსოს ყოველი და დანთქას ^* ქუეყანაჲ, და ბრძანა, რაჲთა
Line: 15     შეკრბენ წყალნი შესაკრებელსა ერთსა. ამისთჳს აღიძრის ზღუაჲ
Line: 16     ქარისაგან და ამაღლდის ღელვითა, და ვითარცა შეეახლის იგი
Line: 17     ქჳსასა ზღჳს-პირისასა ^*, დაჰჴსნდის იგი და იქმნის პერულ, ვითარცა-იგი
Line: 18     თქუა ღმერთმან წინაწარმეტყუელისა მიერ, ვითარმედ: "არა
Line: 19     გეშინისა ჩემგან, თქუა უფალმან, რომელმან ^* შევქმენ ქჳშაჲ საზღვრად
Line: 20     ზღჳსა" ^*^*? რამეთუ ^* ქჳშითა მით, რომელი-იგი უუსუსურეს
Line: 21     არს ყოვლისა ^*, აღჳრ-ესხმის ფიცხელსა მას და მკსინვარესა ^*. უკუეთუ
Line: 22     არა, რაჲმცა აყენებდა ზღუასა მეწამულსა მოსლვად ეგჳპტესა
Line: 23     ზედა. ვინაჲთგან არს იგი უმდაბლეს მისსა ^*, რაჲთამცა თანა შეერთო
Line: 24     სიღრმეთა მათ, რომელ არიან მახიობელ ^* ეგჳპტისა, უკუეთუმცა
Line: 25     არა შებორკილებულ იყო იგი ბრძანებითა შემოქმე\დისა Page of ms. B: 10R
Line: 26     თჳსისაჲთა (!)? და ეგჳპტისა ქუეყანისაჲ ^* უმდაბლესობაჲ იგი ^* ვისწავეთ
Line: 27     მათგან, რომელთა-იგი უნდა, რაჲთამცა ერთად შეჯრიბეს
Line: 28     ზღუაჲ იგი ეგჳპტისაჲ და ზღუაჲ იგი ჰინდოეთისაჲ, რომელ ^* არს
Line: 29     ზღუაჲ მეწამული, და ვერ შეუძლეს მას ყოფად. პირველად ეგულებოდა ^*
Line: 30     სოსესტირის ^*, მეფესა ეგჳპტისასა, და შემდგომად მისა ^* --
Line: 31     დარიოზს ^*, მეფესა მიდონისასა. და ესე ვთქუა ^*, რაჲთა გულისჴმა-ვყოთ
Line: 32     ძალი იგი ღმრთისაჲ: შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა
Page: 57   Line: 1     ერთსა, ესე იგი არს: ნუმცა გარდაჰვლენ ამიერ
Line: 2     Page of ms. A: 19R   სხუად, არამედ დაადგრედ ^* იგინი პირველსავე მას
Line: 3     შესაკრებელსა.

Line: 4        და ^* რომელ იგი თქუა ღმერთმან ^*, შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა
Line: 5     ერთსა, მოასწავა, ვითარმედ წყალნი ფრიად იყვნეს
Line: 6     და განბნეულ მრავალფერად. რამეთუ ღელენი იგი მთათანი
Line: 7     სავსე იყვნეს წყლითა და ველნი გუერდქცეულნი არა უნაკლულევანეს
Line: 8     იყვნეს სიღრმითა. და სხუანიცა მრავალნი ხატნი ქუეყანისანი
Line: 9     და სიღრმენი სავსე იყვნეს წყლითა და ^* მიიცვალნეს ყოვლით კერძოვე
Line: 10     ერთსა შესაკრებელსა. და ნუ ვინ იტყჳნ, ვითარმედ: უკუეთუ
Line: 11     წყალი იყო ზედა კერძო ^* პირსა ყოვლისა ქუეყანისასა, უკუეთუ
Line: 12     ადგილნი ^* იგი ღელ\ოვანნი Page of ms. B: 10V ^* და ღრმანი სავსე ვიდრემე იყენეს,
Line: 13     რომელთა-იგი უკუანაჲსკნელ შეიწყნარნეს ზღუანი. და ვინაჲთგან
Line: 14     ესენი სავსე იყვნეს, ვითარ ^* შეკრებად იყვნეს წყალნი იგი? და ჩუენ
Line: 15     ვთქუათ ^* ამისთჳს, ვითარმედ ღმერთსა განემზადნეს ჭურჭელნი შემწყნარებელნი
Line: 16     წყალთანი, რაჟამს ბრძანა ერთად შეკრებაჲ იგი
Line: 17     მათი. რამეთუ არა ^* იყო ზღუაჲ ^*, რომელ არს გარეგან ღადირაჲ ^*,
Line: 18     და არცა შესაძრწუნებელი იგი სიღრმე, რომელსა ვერ მიჰკადრებენ
Line: 19     მენავენი, რომელი-იგი გარე მოადგს ჭალაკსა მას ბრიტანიაჲსასა
Line: 20     და ქართველთა მათ დასავალისათა, არამედ მაშინ დაებადნეს
Line: 21     და განავრცნეს ბრძანებითა ღმრთისაჲთა.

Line: 22        და უკუეთუ ვინმე თქუას, ვხედავთ ჩუენ გამოცდილებისაგან
Line: 23     წინააღმდგომსა წიგნისასა (რამეთუ არა ერთსა ადგილსა შეკრებულ
Line: 24     არიან წყალნი), არამედ ^* მრავალ არს ^* სიტყუაჲ ესევითართა
Line: 25     მიმართ და ცხად. და წინააღდგომაჲ ^* საცინელ არს. რამეთუ
Line: 26     ფლისკინანი და ადგილნი, რომელთა შინა შეწრდის წყალი Page of ms. B: 11R
Line: 27     წჳმისაჲ, ვერ განაქარვებენ თქუმულსა ამას ჩუენსა. არამედ შესაკრებელსა
Line: 28     მას დიდსა და სრულსა უწოდა ერთ-შესაკრებელ და
Line: 29     ჯურღმულნიცა არიან შესაკრებელნი წყალთანი, შექმნით შეკრებულნი
Line: 30     სინოტიისაგან ქუეყანისა მთხრებლსა მას შინა. აწ უკუე
Line: 31     არა ყოველი ^* წყლის-დასაკრებელი მოასწავებს სიტყუასა მას ^*
Line: 32     წიგნისასა, არამედ შესაკრებელი იგი დიდი და უმეტესი, რომელსა
Page: 58   Line: 1     შინა იხილვების ყოველივე ნივთი ^*. და ვითარცა ^* ცეცხლი მრავალ Page of ms. A: 19V
Line: 2     წილად განიყოფვის იგი ^* საჴმრად ჩუენდა და ყოველივე ათირად
Line: 3     მიმართ მიითხევის, და ეგრეთვე ჰაერი განიყოფვის წულილად ^*
Line: 4     და ყოველივე მყის დაითხევის ადგილსა ქუეყანისასა. ეგრეთვე
Line: 5     -- წყალი, დაღაცათუ განიყოფვის მცირეთა შესაკრებელთა,
Line: 6     არამედ შესაკრებელი იგი დიდი, რომელ არს ნივთი, მოასწავებს
Line: 7     სიტყუასა მას წიგნისასა. და ტბანი ^*, რომელ არიან ჩრდილოჲთ
Line: 8     კერძო და პონ\ტოჲთ Page of ms. B: 11V კერძო ^* მაკედონიას და ბითჳნიას და პალესტინეს,
Line: 9     ეწოდების მათ შესაკრებელ, არამედ აწ იტყჳს შესაკრებელისა
Line: 10     მისთჳს, რომელ არს უფროჲს ყოვლისა, და სწორ არს იგი
Line: 11     ქუეყანასა სიდიდითა თჳსითა. ხოლო ესენი დაღაცათუ იყვნენ სავსე
Line: 12     წყლითა და წყალი იგი იყოს მარილეან, ვითარცა დიდისა ზღჳსაჲ,
Line: 13     არა ეწოდების მას ნივთ, ვითარცა-იგი ზღუაჲ მკუდარი, რომელ
Line: 14     არს ჰურიასტანს, და ტბაჲ იგი, რომელსა ჰრქჳან სერბონ, რომელ
Line: 15     არს შორის ეგჳპტესა ^* და პალესტინესა ^*, უდაბნოსა არაბიაჲსასა,
Line: 16     ვითარცა-იგი მოგჳთხრეს შორად მავალთა ვიეთმე, ვითარმედ
Line: 17     ესე ^* ტბანი არიან და არა ზღუაჲ. დაღაცათუ ეგონოს
Line: 18     ვიეთმე, ვითარმედ ზღუაჲ იგი ირკანისაჲ ^* და კასპიაჲსაჲ ^* მოზღუდვილ
Line: 19     არიან გარემო, არამედ ვითარ-იგი დაწერეს ქუეყანისმიმთხრობელთა
Line: 20     მათ, ვითარმედ არიან იგინი შედგმულ ერთმანერთსა
Line: 21     და ზღუასაცა დიდსა, ვითარ-იგი იტყჳან ზღჳსათჳს მეწამულსა,
Line: 22     ვითარმედ თანა-შეეტყუების იგი ზღუასა მას, რომელ არს
Line: 23     გარეგან ღადირასა.

Line: 24        Page of ms. B: 12R და უკუეთუ ვინმე თქუას, თუ ვითარ იტყჳს წიგნი, ვითარმედ
Line: 25     შესაკრებელსა მას წყალთასა უწოდა ზღუებო, უწყოდენ
Line: 26     უკუე მან, ვითარმედ წყალნი შეკრბეს შესაკრებელსა ერთსა, ხოლო
Line: 27     უბეთა მათ მისთა, რომელნი დაშთეს ხატითა მათითა ქუეყანასა
Line: 28     ზედა, უწოდა მათ ღმერთმან ზღუებ, ვითარცა სახედ, ზღუაჲ ჩრდილოჲსაჲ
Line: 29     და ზღუაჲ სამხრისაჲ, და ზღუაჲ აღმოსავალისაჲ და ზღუაჲ დასავალისაჲ ^*.
Line: 30     და სახელნი განკუთნვილნი სიღრმეთანი: სიღრმე ევქსენოჲსაჲ
Line: 31     და პროპონტისაჲ და ელისპონტოჲსაჲ და ეგეოჲსაჲ და ისონიაჲსაჲ,
Line: 32     და სიღრმე სარდიკიისაჲ ^* და სიღრმე სიკილიაჲსაჲ და
Line: 33     ტჳრინიკიაჲსაჲ ^*. მრავალ არიან და სახელნი სიღრმეთანი ^*, რომელთაჲ
Page: 59   Line: 1     განგჳგრძე\ლდების Page of ms. A: 20R   აღრაცხაჲ აწ. ამისთჳს უწოდა ღმერთმან
Line: 2     შესაკრებელსა მას ^* წყალთასა ზღუებ, ხოლო შემდგომმან სიტყუამან
Line: 3     მოგჳყვანნა აქა ^* არამედ ^* კუალად მუნვე მივიქცეთ, სადაიგი
Line: 4     ვიყვენით.

Line: 5        და თქუა ღმერთმან: შეკრბედ წყალნი შესაკრებელსა
Line: 6     ერთსა და გამოჩნდინ ჴმელი. და არა თქუა: გამოჩნდინ
Line: 7     ქუეყანაჲ, რაჲთა არა აჩუენოს იგი გან\უმზადებელი, Page of ms. B: 12V
Line: 8     ვიდრე იყოღა იგი თიჴა და შერეულ წყალსა, და არღარა მოეღო
Line: 9     სამკაული და ძალი; და კუალად, რაჲთა არა გუეგონოს, ვითარმედ
Line: 10     სიჴმელე იგი მისი მზისაგან იყო, ამისთჳს ქმნა დამბადებელმან სიჴმელე
Line: 11     იგი მისი უწინარეს მზისა. გულისჴმა-ყავ გონებასა შენსა
Line: 12     წერილი, რამეთუ არა სიმრავლე იგი ოდენ წყალთაჲ ^* მიიცვალა
Line: 13     ქუეყანით, არამედ რომელი-იგი სიზრქესაცა შინა მისსა იყო, გამოვიდა
Line: 14     მორჩილებითა მით ბრძანებისა ^* უფლისა თჳსისაჲთა გარე
Line: 15     წარუვალსა.

Line: 16        და იყო ეგრეთ. კმა არს შემდგომი ესე მასწავლელად ^*,
Line: 17     რამეთუ ჴმაჲ იგი ღმრთისაჲ იქმნა საქმე. და რომელთამე წიგნთა
Line: 18     წერილ არს, ვითარმედ: შეკრბეს წყალნი იგი, რომელნი,
Line: 19     იყვნეს ქუეშე ცასა, შესაკრებელსა თჳსსა და გამოჩნდა
Line: 20     ჴმელი. და ესე არავინ თარგმანთაგანმან მოგუცა ჩუენ,
Line: 21     არცა ^* ჰურიათა წიგსა წერილ არს. და ჭეშმარიტად არს იგი
Line: 22     ნამეტავ, რამეთუ მრავალგზის წამებს, ვითარმედ ესრეთ იქმნა
Line: 23     ხოლო გამოწმედილთა მათ აღწერილთა ზედა-წა\ღებულ Page of ms. B: 13R არს
Line: 24     სიტყუასა ამას, და ზედა-წაღებაჲ იგი მოასწავებს განქარვებასა.

Line: 25        და უწოდა ღმერთმან ჴმელსა მას ქუეყანა. რამეთუ
Line: 26     სიჴმელე განკუთნვილებაჲ არს და ხატი ბუნებისა წინამდებარისაჲ,
Line: 27     ხოლო ქუეყანაობაჲ მცირე სახელი არს რაჲსამე ^*. ვითარცაიგი
Line: 28     სახედ, მეტყუელებაჲ განკუთნვილ არს კაცისა, ხოლო კაცებაჲ
Line: 29     ჴმაჲ არს მომასწავებელი ცხოველსა მას, რომელსა შინა არს მეტყუელებაჲ,
Line: 30     ეგრეთვე სიჴმელე განკუთნვილებაჲ არს ქუეყანისაჲ და
Line: 31     რომელსა სიჴმელე საკუთრად აქუს, ეწოდა მას ქუეყანა, ვითარცაიგი
Line: 32     მპჳვანსა ეწოდა ცხენ.

Line: 33        და ესე არა თუ ქუეყანისათჳს ოდენ ესრეთ არს, არამედ
Line: 34     სხუათაცა ^* ნივთთათჳს, რამეთუ თითოეულსა მათგანსა აქუს თჳსაგანი
Line: 35     ვითარებაჲ, რომლითა Page of ms. A: 20V   საცნაურ არს სხჳსაგან. და წყლისა
Page: 60   Line: 1     ვითარებაჲ არს საკუთრად სიცივე, და ჰაერისაჲ ^* -- სინოტიე, და
Line: 2     ცეცხლისაჲ -- მჴურვალებაჲ. არამედ ესენი ^* ნივთნი არიან პირველნი
Line: 3     და ^* იხილვებიან იგინი გონებითა. ხოლო ვითარცა თქუმულ
Line: 4     არს, Page of ms. B: 13V და რომელნი გუამ-ქმნილ არიან და შეცჳვიან ^* ქუეშე საცნობელთა ^*,
Line: 5     ვითარებაჲ იგი უკუე ^* მათი ტყუბ არს და არარაჲ არს
Line: 6     საცნობელი თქუმულთაგანი განტევებულ და არცა მარტო, არამედ
Line: 7     ქუეყანაჲ ჴმელ და ცივ, და ჰაერი -- მჴურვალე და ნოტია, და
Line: 8     ცეცხლი -- მჴურვალე და ჴმელ. და ესრეთ ვითარებითა შეუღლვილითა
Line: 9     არნ ძალი შერეულებისაჲ ყოვლისაჲ ყოველსა ^* შინა, რამეთუ
Line: 10     ყოველი ^* ნივთი, რომელი შეერევის მოძმესა თჳსსა ზიარებითა ვითარებისაჲთა
Line: 11     და შეზავებითა ^* მახლობელისა თჳსისაჲთა ^*, შეერევის
Line: 12     წინააღმდგომსა ^* თჳსსა; ესე იგი არს, რამეთუ ქუეყანაჲ ჴმელ
Line: 13     არს და ცივ და შეერევის წყალსა მახლობელობითა სიცივისაჲთა,
Line: 14     და ქუეყანაჲ წყლითა შეერევის ჰაერსა, რამეთუ წყალი შუვა არს
Line: 15     ორთავე მათ, და ვითარცა ჴელითა უპყრია ვითარებაჲ ^* ორთაჲვე
Line: 16     მათ: სიცივე -- წყლისაგან და ნოტიობაჲ ^* -- ჰაერისაგან. და კუალად
Line: 17     ჰაერი შუვამდგომელობითა ^* თჳსითა არს მშჳდობის-მყოფელ შორის
Line: 18     ბუნებათა მოსაჯულთა ^* წყლისა და ^* Page of ms. B: 14R ცეცხლისა, და აერევის ^*
Line: 19     წყალსა ნოტიითა და ცეცხლსა -- მჴურვალებითა ^*. და ცეცხლი
Line: 20     ბუნებით არს მჴურვალე და ჴმელ, და შეეყოფვის იგი ჰაერსა
Line: 21     მჴურვალებითა და კუალად მოიქცევის ზიარებად ^* ქუეყანისა სიჴმელითა.
Line: 22     და ეგრეთ იქმნის სიმრგულე, შეტყუებული შეზავებითა
Line: 23     ყოვლისაჲთა ყოველსა შინა. და ამის გამო ეწოდა ნივთ
Line: 24     შეტყუებულ.

Line: 25        და ესე ვთქუ, რაჲთა მოვასწავო მიზეზი იგი, რომლისათჳს
Line: 26     უწოდა ღმერთმან ჴმელსა მას ქუეყანა, და არა თუ ქუეყანასა
Line: 27     ჴმელ. რამეთუ სიჴმელე არა თუ ^* უკუანაჲსკნელ რაჲმე წარმოჩნდა
Line: 28     ქუეყანასა ზედა, არამედ პირველითგანვე იყო იგი აღმავსებელ
Line: 29     ნივთისა მის ქუეყანისა. და რომელი-იგი არს მიზეზი დამტკიცებისა ^*
Line: 30     არსებისაჲ, უწინარეს არს იგი ბუნებითა და უპატიოსნეს ახლად
Line: 31     წარმოჩინე\ბულთაჲსა. Page of ms. A: 21R   ^* და არზანიგად დაჰბადა ღმერთმან
Line: 32     განკუთნვილებაჲ ქუეყანისაჲ უწინარეს.

Page: 61

Line: 1        `და იხილა ღმერთმან, რამეთუ კეთილ'. არა თუ
Line: 2     ამას მოასწავებს სიტყუაჲ ესე, Page of ms. B: 14V ვითარმცა სახილავად ^* შუენიერ
Line: 3     იყო ზღუაჲ ღმრთისაჲ, რამეთუ შემოქმედი არა თუ შუენიერებასა
Line: 4     ქუეყანისასა თუალითა ჰხედავს ^* შექმნულთა მათ. რავდენ ^* საწადელ
Line: 5     არნ ხილვად ზღუაჲ, რაჟამს არნ იგი დაყუდებულ, და ნიავქარისაგან
Line: 6     ყუდროჲსა ^* აღმქისებულ არნ ზურგი მისი იისფერად და ლურჯად,
Line: 7     რაჟამს-იგი არა დაჰგუემნ მოძმესა მას ^* თჳსსა ქუეყანასა, არამედ
Line: 8     შეიტკბის იგი მშჳდობით; ხოლო არა ესრეთ გულისჴმის-საყოფელ
Line: 9     არს წიგნისაჲ, ვითარმედ ^* ღმერთან ესრეთ იხილა ქუეყანაჲ
Line: 10     კეთილად, არამედ სიკეთე იგი დაბადებისათჳს განიბჭობვის.

Line: 11        პირველად, რამეთუ ყოველივე აღმომცენარე ქუეყანისაჲ ^*
Line: 12     ზღჳსაგან არს, რაჟამს გამოჴდის ^* ნოტიაჲ ^* უჩინოთაგან გამოსადინელთა,
Line: 13     ვითარცა-იგი გჳჩუენებენ ჩუენ ადგილნი თხელნი ქუაბოვანნი ^*.
Line: 14     რამეთუ ზღუაჲ, რაჟამს აღიძრის ქარისაგან და გამოეცის
Line: 15     გამოსადინელთაგან ქცეულთა და მრავალთა და განაპის პირი ქუეყანისაჲ
Line: 16     და გამოვიდის გარე, და დაწ\ურის Page of ms. B: 15R და დაატკბის მარილოვნებისაგან
Line: 17     მისისა და სიმწარისაგან ^* გამოსადინელმან მან ^*.
Line: 18     და ოდესმე გამოვიდის წყალი იგი ზღჳსაჲ გამოსავალსა ვითარებისაებრ
Line: 19     მჴურვალებითა ადგილთაჲთა ^*, და აღიძრის იგი მიზეზისა
Line: 20     მისგან და გამოჴდის მჴურვალე და ^* დამწუველი. და ესე იხილო
Line: 21     მრავალთა ჭალაკთა და ადგილთა ზღჳს-კიდისათა. და მახლობელად
Line: 22     მისა არნ წყალი ტკბილი. ხოლო მცირითა ამით საქმითა ვისწავოთ ^*
Line: 23     დიდ-დიდთა მათთჳს. რამეთუ ესრეთ შეემთხუევის მათ. და
Line: 24     ვთქუა ^*, რაჲთა სცნათ, ვითარმედ ქუეყანაჲ ყოველი ღრუჲ არს
Line: 25     და წყალი ვალს მას შინა კიდეთაგან ზღჳსათა, სადინელთაგან
Line: 26     დაფარულთა.

Line: 27        და ზღუაჲ კეთილ არს წინაშე ღმრთისა ^* დინებითა მით ნოტიისა
Line: 28     მისისაჲთა სიზრქესა ქუეშე ^* ქუეყანისასა. და რამეთუ არს
Line: 29     იგი ჭურჭელი მდინარეთაჲ და შეიწყნარებს იგი ღუართა ^* ყოვლით
Line: 30     კერძოვე, და იგი საზღვარსავე შინა თჳსსა დადგრომილ არს. Page of ms. B: 15V
Line: 31     და კუალად კეთილ არს იგი, რამეთუ არს იგი დასაბამ და Page of ms. A: 21V
Line: 32     აღმომაცენებელ წყალთა ჰაერისათა, რამეთუ რაჟამს განტფიან
Line: 33     იგინი მცხინვარებისაგან მზისა, აღვიდის წულილი იგი მისი
Page: 62   Line: 1     ორთქლსა თანა, და რაჟამს მიიწიის იგი ზესკნელსა მას ^* ადგილსა,
Line: 2     და განცივნის იგი სიჩრდოჲსაგან ^* ღრუბლისა, და იქმნის იგი
Line: 3     წჳმა და გარდამოჴდის ქუეყანასა ზედა. და კუეთუ ვინმე არა შეიწყნაროს
Line: 4     ესე, მიხედენინ მან სიავთა, რომელ არიედ ზედა
Line: 5     ცეცხლსა, რამეთუ ოდესმე ^* იყვნიან იგინი სავსე წყლითა და დაცალიერდიან.
Line: 6     რაჟამს აღვიდის სინოტიე იგი ^* ორთქლსა მას ^* თანა.
Line: 7     და კუალად მენავეთა ზღუასა შინა, რაჟამს მოაკლდის წყალი, აღადუღიან
Line: 8     წყალი ზღჳსაჲ და შეიპყრიან ორთქლი იგი მისი ღრუბლითა
Line: 9     და ნუგეშინის-იციან მით ჭირსა შინა თჳსსა. სა კუალად
Line: 10     ზღუაჲ კეთილ არს ღრთისა, რამეთუ გარე-მოადგს იგი ჭალაკთა,
Line: 11     და არს იგი მათა შუენიერება და სიმტკიცე. Page of ms. B: 16R და კუალად მით
Line: 12     მახლობელ იქმნების ქუეყანაჲ ქუეყანასა სლვითა მენავეთაჲთა დაუცადებელად,
Line: 13     და მოგებაჲ საფასეთაჲ ვაჭართათჳს, და სხუანი მიზეზნი
Line: 14     მრავალნი არიან სარგებელად ცხორებისა ამის. და გამომღებელად
Line: 15     ქალაქთაგან, რომელი-რაჲ არნ მათ შინა ნამეტავი. და
Line: 16     კუალად მიმღებელად საჴმრისა მათისა სხჳთ ადგილით.

Line: 17        და ვითარ შემძიებელ ვარ მე ხილვად ^* ყოველსავე სიკეთესა
Line: 18     ზღჳსასა, ვითარ-იგი სახილველ არს თუალთა წინაშე დამბადებელისა
Line: 19     თჳსისათა? და უკუეთუ ზღუაჲ კეთილ არს და საქებელ
Line: 20     ღმრთისა თანა, ვითარ კრებაჲ ესე ეკლესიისაჲ არა უმჯობეს იყოს,
Line: 21     რომელსა შინა შეზავებულ არს ლოცვაჲ მამათა ^* და დედათაჲ და
Line: 22     ყრმათაჲ, ვითარცა ღელვაჲ უფლისა მიმართ ჩუენისა? და მართალმან
Line: 23     ყუდროებამან ^* დაიცვნეს იგინი სულთაგან უკეთურთა მწვალებელთა,
Line: 24     რომელთა ვერ შეუძლეს შერყევად სიტყჳთა მათითა
Line: 25     სარწმუნოებაჲ თქუენი. იყვენით თქუენ ღირს შეწყნარებად ღმრთისა ^*
Line: 26     და დამმარხეელ წესისა ამის და შუენიერებისა მარადის ქრისტე
Line: 27     იესუჲს მიერ, უფლისა ჩუენისა, რომლისაჲ არს დიდებაჲ უკუნითი
Line: 28     უკუნისამდე, ამინ.

Line: 29               სტ~ქნი : ჳ^მგ : ^*

Next part

This text is part of the TITUS edition of Basilius Magnus, Hexaemeron.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 28.10.2007. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.