TITUS
Brhaspati-Smrti
Part No. 5
Chapter: 5
Verse: 1
Half verse: a
nava
sapta
ca
pañca
\syuś
catvāras
traya
eva
vā
/
Half verse: b
ubʰau
vā
śrotriyau
\kʰyātau
na
_ekaṃ
\pr̥ccʰet
kadā
cana
//
Verse: 2
Half verse: a
dyūtakaḥ
śaṭikāgrāhī
kāryamadʰyagatas
tatʰā
/
Half verse: b
eka
eva
pramāṇaṃ
\syāt
_nr̥po
_adʰyakṣas
tatʰā
_eva
ca
//
Verse: 3
Half verse: a
stenāḥ
sāhasikāḥ
ṣaṇḍāḥ
kitavāḥ
sūcakās
tatʰā
/
Half verse: b
na
sākṣiṇas
te
duṣṭātvāt
teṣu
sākṣiyaṃ
na
\vidyate
/
5.1:
sākṣibʰedāḥ
Verse: 4
Half verse: a
\likʰito
\likʰito
\gūḍʰaḥ
\smāritaḥ
kulya-dūtakau
/
Half verse: b
yadr̥ccʰaś
ca
_uttaraś
ca
_eva
\kāryamadʰyagato
_aparaḥ
//
Verse: 5
Half verse: a
nr̥po
_adʰyakṣas
tatʰā
grāmaḥ
sākṣī
dvādaśadʰā
\smr̥taḥ
/
Half verse: b
prabʰedam
eṣāṃ
\vakṣyāmi
yatʰāvad
anupūrvaśaḥ
//
Verse: 6
Half verse: a
\jātināmādilikʰitaṃ
yena
svaṃ
pitryam
eva
ca
/
Half verse: b
nivāsaś
ca
\vijñeyaḥ
sākṣī
likʰitasaṃjñakaḥ
//
Verse: 7
Half verse: a
artʰinā
ca
kriyā
bʰedais
tasya
\kr̥tvā
r̥ṇādikam
/
Half verse: b
pratyakṣaṃ
\likʰyate
yas
tu
\lekʰitaḥ
sa
\udāhr̥taḥ
//
Verse: 8
Half verse: a
\kuḍyavyavahito
yas
tu
\śrāvyate
r̥ṇabʰāṣitam
/
Half verse: b
\vinihnuto
yatʰābʰūtaṃ
\gūḍʰaḥ
sākṣī
sa
ucyate
//
Verse: 9
Half verse: a
\āhūya
yaḥ
\kr̥taḥ
sākṣī
r̥ṇanyāsakriyādike
/
\p-51
\
Half verse: b
\smāryate
ca
muhuryaś
ca
smāritaḥ
sa
\udāhr̥taḥ
//
Verse: 10
Half verse: a
vibʰāgadāne
vipaṇe
jñātir
yaś
ca
_\upayujyate
/
Half verse: b
dvayoḥ
samāno
dʰarmajñaḥ
kulyaḥ
sa
\parikīrtitaḥ
//
Verse: 11
Half verse: a
artʰi-pratyartʰivacanaṃ
\śr̥ṇuyāt
\preṣitas
tu
yaḥ
/
Half verse: b
ubʰayoḥ
\sammataḥ
sādʰuḥ
dūtakaḥ
sa
\udāhr̥taḥ
//
Verse: 12
Half verse: a
\kriyamāṇe
tu
\kartavye
yaḥ
kaś
cit
svayam
\āgataḥ
/
Half verse: b
atra
sākṣī
tvam
asmākam
\ukto
yādr̥ccʰikas
tu
saḥ
//
Verse: 13
Half verse: a
yatra
sākṣī
diśaṃ
\gaccʰet
_
mumūrṣur
vā
yatʰākramam
/
Half verse: b
anyaṃ
\saṃśrāvayet
taṃ
tu
\vidyād
uttarasākṣiṇam
//
Verse: 14
Half verse: a
sākṣiṇām
api
yaḥ
sākṣyam
upary
upari
\bʰāṣatām
/
Half verse: b
śravaṇāt
_
śravaṇād
vāpi
sa
sākṣy
\uttarasaṃjñitaḥ
//
Verse: 15
Half verse: a
ubʰābʰyāṃ
yasya
\viśvastaṃ
\kāryaṃ
cāpi
\niveditam
/
Half verse: b
gūḍʰadʰārī
sa
\vijñeyaḥ
kāryamadʰyāgatas
tatʰā
//
Verse: 16
Half verse: a
artʰi-pratyartʰinor
vākyaṃ
yat
_
\śrutaṃ
bʰūbʰr̥tā
svayam
/
Half verse: b
sa
eva
tatra
sākṣī
\syād
visaṃvāde
dvayor
api
//
Verse: 17
Half verse: a
\nirṇīte
vyavahāre
tu
punar
nyāyo
yadā
\bʰavet
/
Half verse: b
adʰyakṣaḥ
sabʰyasahitaḥ
sākṣī
\syāt
tatra
nānyatʰā
//
Verse: 18
Half verse: a
vyuṣitaṃ
cʰāditaṃ
yatra
sīmāyāṃ
ca
samantataḥ
/
\p-53
\
Half verse: b
sa
kr̥tto
_api
\bʰavet
sākṣī
grāmas
tatra
na
saṃśayaḥ
//
Verse: 19
Half verse: a
\likʰitau
dvau
tatʰā
\gūḍʰau
tricatuḥpañca
\lekʰitāh
/
Half verse: b
yadr̥ccʰa
\smāritāḥ
kulyās
tatʰā
ca
_uttarasākṣiṇaḥ
//
Verse: 20
Half verse: a
dūtakaḥ
svaṭikāgrāhīkāryamadʰyagatas
tatʰā
/
Half verse: b
eka
eva
pramāṇaṃ
\syāt
_nr̥po
_adʰyakṣas
tatʰā
_eva
ca
//
5.2:
sākṣidoṣakatʰanam
_
duṣṭānāṃ
daṇḍaś
ca
Verse: 21
Half verse: a
sākṣiṇo
_artʰasamuddiṣṭānyas
tu
doṣeṇa
\dūṣayet
/
Half verse: b
aduṣṭaṃ
\dūṣayan
vādī
tatsamaṃ
daṇḍam
\arhati
//
Verse: 22
Half verse: a
lekʰyadoṣās
tu
ye
kecit
sākṣiṇām
ca
_eva
ye
smr̥tāḥ
/
Half verse: b
vādakāle
tu
\vaktavyāḥ
paścād
uktān
na
\dūṣayet
//
Verse: 23
Half verse: a
sākṣidoṣāḥ
\prayoktavyāḥ
saṃsadi
prativādinā
/
Half verse: b
patre
\vilikʰya
tān
sarvān
vācyaṃ
pratyuttaraṃ
tataḥ
//
Verse: 24
Half verse: a
pratipattau
na
sākṣitvam
\arhanti
tu
kadā
cana
/
Half verse: b
ato
_anyatʰā
\bʰāvanīyāḥ
kriyāyāṃ
prativādinā
//
Verse: 25
Half verse: a
\abʰāvayan
damaṃ
dāpyaḥ
pratyartʰī
sākṣiṇā
spʰuṭam
/
Half verse: b
\bʰāvitāḥ
sākṣiṇaḥ
sarve
\sākṣidʰarmanirākr̥tāḥ
//
Verse: 26
Half verse: a
pratyartʰino
_artʰino
vāpi
sākṣidūṣaṇasādʰane
/
Half verse: b
prastutārtʰa-upayogena
vyavahārāntaraṃ
na
ca
//
Verse: 27
Half verse: a
\jitaḥ
sa
vinayaṃ
\dāpyaḥ
śāstradr̥ṣṭena
karmaṇā
/
Half verse: b
yadi
vādī
nirākāṅkṣaḥ
sākṣī
satye
\vyavastʰitaḥ
//
Verse: 28
Half verse: a
ukte
_artʰe
sākṣiṇo
yas
tu
\dūṣayan
\prāgadūṣitān
/
Half verse: b
na
ca
tatkāraṇaṃ
\brūyāt
\prāpnuyāt
pūrvasāhasam
//
Verse: 29
Half verse: a
\lekʰyaṃ
vā
sākṣiṇo
vāpi
vivāde
yasya
\dūṣitāḥ
/
Half verse: b
tasya
kāryaṃ
na
\śodʰyaṃ
tu
yāvat
tat
_
na
\viśodʰayet
//
Verse: 30
Half verse: a
sākṣibʰir
\gaditaiḥ
sabʰyaiḥ
\prakrānte
nirṇaye
tu
yaḥ
/
Half verse: b
punarvivādaṃ
\kurute
rājā
tatra
\vicārayet
//
Verse: 31
Half verse: a
sākṣisandūṣaṇe
kāryaṃ
pūrvaṃ
sākṣiviśodʰanam
/
\p-55
\
Half verse: b
śuddʰeṣu
sākṣiṣu
tataḥ
paścāt
kāryaṃ
\viśodʰayet
//
Verse: 32
Half verse: a
satyapraśaṃsāvacanair
anr̥tasyāpavarjanaiḥ
/
Half verse: b
sabʰyaiḥ
\sambodʰanīyās
tu
dʰarmaśāstrārtʰavedibʰiḥ
/
Verse: 33
Half verse: a
ā
janmanaś
cā
maraṇāt
sukr̥taṃ
yat
\tvayārjitam
/
Half verse: b
tat
sarvaṃ
nāśam
\āyāti
vitatʰasyābʰiśaṃsanāt
//
Verse: 34
Half verse: a
kūṭasab
hyaḥ
kūṭasākṣī
brahmahā
ca
samāḥ
\smr̥tāḥ
/
Half verse: b
bʰrūṇahā
mitrahā
ca
_eṣāṃ
nādʰikaḥ
\samudāhr̥taḥ
//
Verse: 35
Half verse: a
evaṃ
\viditvā
yaḥ
sākṣī
sa
yatʰārtʰaṃ
\vadet
tataḥ
/
Half verse: b
tena
_iha
kīrtim
\āpnoti
paratra
ca
śubʰāṃ
gatim
//
Verse: 36
Half verse: a
puruṣāḥ
\santi
lobʰād
ye
kāryaṃ
\prabrūyur
anyatʰā
/
Half verse: b
\santi
cānye
durātmānḥ
kūṭalekʰyakr̥to
narāḥ
//
Verse: 37
Half verse: a
\praṣṭavyāḥ
sākṣiṇo
ye
tu
\varjyāś
ca
_eva
narādʰamāḥ
/
Half verse: b
tān
ahaṃ
\katʰayiṣyāmi
sāmprataṃ
\śāstracotitān
//
Verse: 38
Half verse: a
śrauta-smārtakriyāyuktāḥ
lobʰadveṣavivarjitāḥ
/
Half verse: b
kulīnāḥ
sākṣiṇo
_anindyās
tapo-dāna-dayānvitāḥ
//
5.3:
asākṣiṇaḥ
Verse: 39
Half verse: a
mātuḥ
pitā
pitr̥vyaś
ca
bʰāryāyā
bʰrātr̥mātarau
/
Half verse: b
bʰrātā
sakʰā
ca
jāmātā
saravavādeṣv
asākṣiṇaḥ
//
Verse: 40
Half verse: a
parastrīpānasaktāś
ca
kitavāḥ
\pūrvadūṣitāḥ
/
Half verse: b
unmattārtāḥ
sāhasikā
nāstikāś
ca
na
sākṣiṇaḥ
//
Verse: 41
Half verse: a
santo
_api
na
pramāṇaṃ
\syur
mr̥te
dʰanini
sākṣiṇaḥ
/
Half verse: b
putre
tu
śrāvitā
ye
\syuḥ
svayam
āsannamr̥tyunā
//
Verse: 42
Half verse: a
\vihāya
_upānad-uṣṇīṣaṃ
dakṣiṇaṃ
pāṇim
\uddʰaret
/
Half verse: b
hiraṇyaṃ
gośakr̥d
darbʰān
\samādāya
r̥taṃ
\vadet
//
Verse: 43
Half verse: a
\upastʰitāḥ
\parīkṣyāḥ
\syuḥ
svarvarṇa-iṅgitādibʰiḥ
/
Half verse: b
sakr̥t
pramādāparādʰivipraṃ
vyāpadi
\pīḍitam
/
Half verse: c
bʰaṭādibʰir
\vadʰyamānaṃ
\rakṣed
\uktvā
_anr̥tāny
api
//
Verse: 44
Half verse: a
yasyāśeṣaḥ
pratijñārtʰaḥ
sākṣibʰiḥ
\prativarṇitaḥ
/
\p-57
\
Half verse: b
sa
jayī
\syād
anyatʰā
tu
sādʰyārtʰaṃ
na
\samāpnuyāt
//
Verse: 45
Half verse: a
\āhūto
yatra
\nāgaccʰet
sākṣī
rogavivarjitaḥ
/
Half verse: b
r̥ṇaṃ
damaṃ
ca
\dāpyaḥ
\syāt
tripakṣāt
paratas
tu
saḥ
//
5.4:
sākṣyuktibalāblavicāraḥ
Verse: 46
Half verse: a
sākṣidvaidʰe
prabʰūtāḥ
\syur
\grāhyāḥ
sāmye
guṇānvitāḥ
/
Half verse: b
guṇidvaidʰe
kriyāyuktās
tatsāmye
śucimattarāḥ
//
Verse: 47
Half verse: a
\apr̥ṣṭāḥ
satyavacane
praśnasyākatʰane
tatʰā
/
Half verse: b
sākṣiṇaḥ
san
\niroddʰvyā
\garhyā
\daṇḍyāś
ca
dʰarmataḥ
//
Verse: 48
Half verse: a
deśa-kāla-vayo-dravya-saṃjñā-jāti-pramāṇataḥ
/
Half verse: b
anyūnaṃ
cet
_
\nigaditaṃ
siddʰaṃ
sādʰyaṃ
\vinirdiśet
//
Verse: 49
Half verse: a
deśa-kāla-vayo-dravya-pramāṇa-ākr̥ti-jātiṣu
/
Half verse: b
yatra
vipratipattiḥ
\syāt
sākṣyaṃ
tad
api
nānyatʰā
//
Verse: 50
Half verse: a
\nirdiṣṭeṣv
artʰajāteṣu
sākṣī
cet
sākṣya
\āgate
/
Half verse: b
na
\brūyād
akṣasrasamaṃ
na
tat
_
nigaditaṃ
\bʰavet
//
Verse: 51
Half verse: a
pūrvapakṣe
\pratijñātam
aśeṣaṃ
\pratibʰāvayet
/
Half verse: b
ūna-adʰikaṃ
tu
yatra
_\uktaṃ
na
tat
_
nigaditaṃ
\bʰavet
//
Verse: 52
Half verse: a
ūnam
abʰyadʰikaṃ
vārtʰam
\vibrūyur
yatra
sākṣiṇaḥ
/
Half verse: b
tadartʰānuktavijñeyam
eṣa
sākṣividʰiḥ
\smr̥taḥ
/
Verse: 53
Half verse: a
sādʰyārtʰāṃśe
\nigadite
sākṣibʰiḥ
sakalaṃ
\bʰavet
/
Half verse: b
strīsaṅge
sāhase
caurye
yat
sādʰyaṃ
\parikalpyate
//
Verse: 54
Half verse: a
ūna-adʰikaṃ
tu
yatra
\syāt
sākṣyaṃ
tatra
\vivarjayet
/
Half verse: b
sākṣī
tatra
na
\daṇḍyaḥ
\syād
\abruvan
daṇḍam
\arhati
//
6.:
likʰitam
[1.6.0]
This text is part of the
TITUS
edition of
Brhaspati-Smrti
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 22.4.2012. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.