TITUS
Amirandarejaniani
Part No. 5
Previous part

Chapter: 5 
Page: 310 
Line: 28 
კარი მეხუთე
Line: 29 
ამბრი არაბისა ამბავი


Line: 30       ისმენდი, მეფეთ-მეფეო, ცხოვნდი უკუნისამდე! ადიდნეს ღმერთმან
Line: 31    მოყვარენი თქვენნი და არცხვინნეს ორ-გულთა თქვენთა!

Line: 32       ამის კაცისა ამბავი დიდად იამებოდა ამირან დარეჯანის ძესა და
Line: 33    თქვენი არა ვიცი, გთნავს ვის თუ არა, და აწ მოვაჴსენებ მეფობასა-ცა
Line: 34    თქვენსა:

Line: 35       შუკათა შიგან შემოვიდოდით ბაღდადსა. სამნი კაცნი ბანთა ზედა
Page: 311  Line: 1    სხდეს და ღვინოსა სმიდეს. ერთმან ჩამოიხედა და თქვა: აჰა
Line: 2    ამირან დარეჯანის ძე, რომლისა მსგავსი ჭაბუკი არა არს ქვეყანასა
Line: 3    ზედა. ჰკითხა მოყვასსა: არს-ცა ამისებრი კაცი-ო? და თქვა: არა
Line: 4    არის პირსა ქვეყანისასა-ო. მან მესამემან ეგრე თქვა: არაბეთს ამბრი
Line: 5    არაბი არის-ო. ესე ესმა ამირან დარეჯანის ძესა და ეგრე მიბრძანა:
Line: 6    გესმის-ო? მე მოვაჴსენე: მესმის-მეთქი. ეგრე მიბრძანა: იგი კაცი
Line: 7    თან წამოიტანე და გვითხრას მის კაცისა ამბავი-ო. უჴმე მას კაცსა:
Line: 8    თქვი, ძმაო, ამბრი არაბის ამბავი-ო. უარ-ყო მან კაცმან: არა ვიცი-ო. უბრძანა
Line: 9    დარეჯანის ძემან: ვითა არა იცი? ოდეს შენ და შენნი
Line: 10    მოყვასნი სმად სხედით, იკითხა ერთმან თქვენგანმან: არს-ცა დარეჯანის
Line: 11    ძისებრი ჭაბუკი-ო? მეორემან თქვა: არა არის მისებრი-ო. შენ
Line: 12    ეგრე უთხარ: არს არაბეთს ამბრი არაბი-ო და, თუ მას უნდა, სჯობს-ცა-ო.

Line: 13       შეშინდა კაცი იგი და ეგრე თქვა: მთრვალი ვიყავ-ო. მაშინ აფიცა
Line: 14    კაცი იგი და ჰკითხა ამირან დარეჯანის ძემან. მოაჴსენა მან კაცმან:
Line: 15    ფიცე, რომელ ავი არა მიყო რა და მოგაჴსენო. ეგრე ჰრქვა ამირან:
Line: 16    არა თურე ავი გიყო, დიდად დავიმადლო-ო.

Line: 17       დაიწყო მან კაცმან ამბრი არაბისა ამბისა თქმა. ეგრე ჰრქვა:
Line: 18    მოგაჴსენო ყველა, რომელი თვალთა ჩემთა უნახავს, თვარა ნასმენისა
Line: 19    რიცხვი არა არის-ო.

Line: 20       ორნი მეფენი იყვნეს არაბეთსა და ემტერებოდეს ერთმან-ერთსა
Line: 21    და იყვის ყოველთა დღეთა და ყოველთა ჟამთა ომი საშინელი, რომელ
Line: 22    არა გაიგონების ენითა. იცით თქვენ-ცა, რომელ არა არიან ჭაბუკნი
Line: 23    არაბთაებრნი პირსა ყოვლისა ქვეყანისასა. ყოველი არაბეთი
Line: 24    შუა გაყოფილი იყო და იბრძოდეს ერთი ხანთა მეფისა მძახალი და
Line: 25    ერთი იამანთა მეფისა მძახალი, ხანნიცა და იამანნიცა შველად მოვიდიან.
Line: 26    ამასობაშიგან გამოჴდეს მრავალნი წელიწადნი, რომელ ერთმან-ერთისა
Line: 27    ბრძოლასა შინა იყვნეს. მოერივნეს ხანნი იამანთა მით,
Line: 28    რომელ, ოდეს თურქნი და არაბნი ერთგან იყვნეს, მათი ბრძოლა
Line: 29    ძნელი-ა, და გააძეს ერთი იგი მეფე და წავიდა იამანსა და გაჰყვა
Line: 30    ერთი დიდებულთა მისთაგანი, რომელსა ერქვა სახელად ომარ,
Line: 31    ლომი ჭაბუკი და დიდი კაცი. სხვა არა-ვინ გაჰყვა მისგან კიდე მამულისა
Line: 32    მისისა კაცი.

Line: 33       მოვიდეს იამანსა და მუნ იყო არაბთა მეფე. ეცადნეს იამანნი
Line: 34    ლაშქარნი არაბეთსა შესლვასა და ვერა შევიდეს. დაყვნეს მრავალნი
Line: 35    ჟამნი იამანსა შინა. ესვა ძე იამანთა ქალაქსა შიგან არაბთა მეფესა
Line: 36    და მას-ვე დღესა მიეცა ძე ომარს, დიდებულსა მისსა. დასდვა სახელი
Line: 37    ომარ ძესა მისსა ამარ და მისცა ომარ ხუთისა წლისასა ამარს დედა-მძუძედ
Line: 38    აბუტარ, ლომი ჭაბუკი, და ეგრე უთხრა ომარ აბუტარს:
Page: 312  Line: 1    შვილი ჩემი ამარ შენდა მომიცემია, ასწავლე ომი და აბჯართა
Line: 2    კაზმა და, ვითა სჯობდეს ჭაბუკსა ყველასა არაბეთსა შიგან, ეგრე
Line: 3    გაასწავლე შვილი ჩემი-ო.

Line: 4       მან დიდად უქადა: კაცობრივი საქმე ყველა კარგად მოვავლინო
Line: 5    და გული კვლა ღმერთმან მისცეს. თუ გული არა უც, არას ერგების.
Line: 6    ამისთვის მისცეს აბუტარს საზრდელად, რომელ ოდეს იშობა,
Line: 7    მაშინ-ვე იყო გამარჯვებული კაცი და ლომი ჭაბუკი და ვერა-ვინ დაუდგის
Line: 8    წინა მტერი დღეთა მისთა შინა. ვითა შეიქმნა ამარ წლისა
Line: 9    შვიდისა, ასწავლიდა აბუტარ ოროლითა მღერასა და მშვილდოსნობასა
Line: 10    და რა-ცა საჭაბუკო საქმე იყო. ნადირობდის და ასპარეზსა
Line: 11    სცემდის. სადა-ცა მინდორსა შიგან ლომი დახვდის, მან ცოტამან ყმამან,
Line: 12    ვითა კატა, მოკლის.

Line: 13       ერთსა დღესა მინდორსა შიგან იმღერდა ოროლითა. მო-ვინმე-ვიდა
Line: 14    ღარიბი კაცი, შეხედნა მას ყმასა და აიპყრა სტროლაბი და
Line: 15    ეგრე თქვა: არა იყოს მის ყმისა დამართებითი ჭაბუკი ქვეყანასა
Line: 16    ზედა-ო. შეიქმნა თხუთმეტისა წლისა და არა იპოებოდა იამანთა
Line: 17    სამეფოსა შიგან ცხენი, რომელ-მცა მას ჰრგებოდა. ეძებდა მამა მისი
Line: 18    ცხენსა და ვერა ჰპოებდა ეგეთსა, ვითარი ჴამდა. ამაზედა მო-ვინმე-ვიდეს
Line: 19    კაცნი ინდონი და მათ კაცთა ჰყვა ზერდაგი ოთხრაჴსი, რომელ
Line: 20    არა იყო მისებრი ქვეყანასა ზედა. დიდად გაეხარნეს იამანთა
Line: 21    მეფესა და იყიდა ზერდაგი იგი სამ-ასი ათას დრაჰკანად, უწოდა
Line: 22    ამარს სახელი ამბრი არაბი და უბრძანა -- შეჯე-ო. შეჯდა ამბრი
Line: 23    არაბი და ითხოვნა კინენი, გავიდა და მოედანსა შიგან იმღერდა.
Line: 24    ხედვიდა იამანთა მეფე და ყოველი იამანეთი და თქვეს, ვითა ყოველსა
Line: 25    ქვეყანასა ზედა ერთი ცხენი და ერთი კაცი ამათებრი არა
Line: 26    არიან-ო.

Line: 27       ამაზედა კაცი ვინ-მე ცხენსა ჯდა და მოარბევდა. ჰკითხა ამბრი
Line: 28    არაბმან: ძმაო, რა არს, რომელ ასრე ფიცხლად მოხვალ-ო? მან ეგრე
Line: 29    უთხრა: მეკობრენი გარდაგვეკიდნეს მე და მოყვასთა ჩემთა და
Line: 30    მექარავნენი ვიყვენით დიდნი და მე ოდენ გარდმოვიხვეწე. მაშინ
Line: 31    უთხრა ამბრი მას კაცსა: წამიძეღ წინა და მიჩვენენ-ო!

Line: 32       წაუძღვა იგი კაცი და წავიდა ამბრი არაბი და ყმა მისი გამზრდელი
Line: 33    აბუტარ. ნახეს, რომელ მინდორსა შიგან გამოვიდოდეს დიდნი
Line: 34    ლაშქარნი მეკობრენი, სამი ათასი მჴედარი მოაჴსენა აბუტარ:
Line: 35    დადეგ, შენ ჯერ ცოტა ყმა ხარ და ნახო შენისა მონისა და გამზრდელისა
Line: 36    ომი-ო. გაიწყრო გული ამბრი აბუტარისათვის და ეგრე უბრძანა:
Line: 37    ვირე არა გამომცადო, მაგას ნუ იტყვი-ო. მერმე შეუტივეს
Line: 38    ორთა-ვე და, თავმან მეფობისა თქვენისამან, ორთა-ვე პატრონ-ყმათა
Line: 39    მოკლეს ათას-ათასი კაცი და სხვანი ძლივ გარდაეხვეწნეს. განა
Page: 313  Line: 1    თუ-ცა ლომი იყო აბუტარ და მრავალგან დამხდურ-იყო და ნაომარი,
Line: 2    მაგრა, თავმან მეფობისა თქვენისამან, ეგრე არა გვანდა ამბრის ლომი
Line: 3    იგი აბუტარ, ვითამცა ბედითი ვინ-მე ყმა ყოფილ-იყო.

Line: 4       ესე იყო პირველი ომი ამბრისა. ესე ამბავი ამირან დარეჯანის
Line: 5    ძესა დიდად იამა და თქვა: თავი, ღმერთო, კარგად აუღო და ბოლოსი
Line: 6    აღარა ვიცი-ო.

Line: 7       მოაჴსენა მან კაცმან, რომელი ამბავსა გვითხრობდა:

Line: 8       ცხოვნდი უკუნისამდე, ამირან დარეჯანის ძეო! ასეთი, ღმერთო,
Line: 9    მოგაჴსენო მათი ნაქმარი, რომელ ესე მასთანა არა იყოს რა.

Line: 10       დაიწყო მბობა და თქვა:

Line: 11       ხანთა მეფესა ვითა მიესმა მათ მეკობრეთა თურქთა დაჴოცისა
Line: 12    ამბავი, მტერი იყო ხანთა მეფე იამანთა, გამოყარა და გაგზავნა იამანთათვის
Line: 13    ორასი ათასი მჴედარი. წამოვიდეს და ააოჴრეს, რომელი
Line: 14    დარჩომილ-იყო იამანთა ქვეყანა, და მოადგეს იამანსა ქალაქსა, რომელ
Line: 15    რიცხვი არა იყო სიმრავლესა მათისა. ჩავარდა იამანთა მეფე და
Line: 16    იამანეთისა ქვეყანა შეჭირვებასა დიდსა.

Line: 17       დღესა ერთსა ჯდა იამანთა მეფე ბანთა ზედა. ხედვიდა ლაშქართა
Line: 18    და გვერდით უჯდა არაბთა მეფე მაშინ შეიკაზმა ზერდაგი
Line: 19    თვისი ამბრი არაბმან და გავიდა. გაჰყვა ყმა მისი აბუტარ. დაიწყო
Line: 20    ომი, რომელ, თავმან თქვენმან, არა ნახულა ეგეთი ომი კაცისა თვალითა.
Line: 21    შევიდიან ლაშქართ შიგან და ვთქვით: დაჴოცნეს-ო, და კვლავ
Line: 22    გამოჩნდიან. მას დღესა შინა მოკლეს ათ-ას ხუთასი კაცი -- ათ-ასი
Line: 23    ამბრი და ხუთ-ასი აბუტარ, ყმამან მისმან, და შემოვიდეს მშვიდობით.
Line: 24    მაშინ ჩამოეგება მეფე იამანთა, შეასხა ქება და უბრძანა. კურთხეულ-მცა
Line: 25    არს მარჯვენა შენი და კურთხეულ-მცა არს იგი ღმერთი,
Line: 26    რომელმან დაგბადა ეგეთი ჭაბუკი! უბოძა საბოძვარი დიდი არა თუ
Line: 27    მეფემან, განა ყოველმან ქალაქმან. შეასხეს ქება და მისცეს ურიცხვი.
Line: 28    შეშინდეს გარეგანნი ლაშქარნი და დაუწყეს ომი, ყოველთა
Line: 29    დღეთა უფროსი და უფროსი მოკლეს. ათი დღე დაყვეს მათ ლაშქართა
Line: 30    და ათსა დღესა შინა დააკლეს თხუთმეტი ათასი კაცი. მაშინ
Line: 31    ვეღა-რა დაუდგეს, აიყარნეს და წავიდეს.

Line: 32       დილასა, ოდეს ნახეს წასლვა მათი, შეჯდა ზერდაგსა ამბრი, მიეწია
Line: 33    უკანა და. მოსწყვიდა ათ-ას ხუთ-ასი კაცი სხვანი ძლივ წავიდეს.
Line: 34    წამოვიდა შინა ამბრი არაბი. აბუტარ ლაშქართა-ვე სდევდა. მოკლა
Line: 35    სამ-ასი ოდენ კაცი და ბოლოსა ჟამსა ცხენი მოუკლეს აბუტარს და
Line: 36    თვით შეიპყრეს და წაიყვანეს. ძებნა ამბრი არაბმან აბუტარ და ვერა
Line: 37    პოვა. დაიწყო შეჭირვებად და კითხვად და ვერა-ვინ რა უთხრა.

Line: 38       წამოდგა კაცი ვინ-მე და თქვა: რა-ღა სამალავი არის. შეიპყრეს
Line: 39    და წაიყვანეს აბუტარო. მაშინ თქვა ამბრი: გამზრდელო, დიდი თურე
Page: 314  Line: 1    მიგჭირდა, რომელ გაზრდილი შენი არა გიახლა? მისთვის მოჴდა
Line: 2    საკვირველი შენი შეპყრობა? ანუ მოვიკლა თავი ჩემი, ანუ ვიჴსნა
Line: 3    ჩემი ლომი აბუტარო.

Line: 4       წავიდა მარტო და უკანა მოეწია თურქეთს. თუ-ცა გენახა, ამას
Line: 5    იტყოდი: ამისებრი კაცი არა ნახულა-ო. მიეგებნეს წინა და შეებნეს.
Line: 6    იყო მწუხრამდისი დიდი ომი. შეებნეს დიდნი ლაშქარნი და, ვითა
Line: 7    ნახეს ბრძოლა ფიცხელი, ვეღა-რა დაუდგეს, გაიქცეს და იჴსნა აბუტარ
Line: 8    და ეგრე უთხრა: აბა, ლომო ჩემო, ოდეს მიმჭირდეს, ასრე
Line: 9    შენ მიშველე-ო. აბუტარ შეასხა ქება და ეგრე უთხრა: არა ნახულ
Line: 10    არს ჭაბუკი შენებრი-ო.

Line: 11       წამოვედით და მოგვესმა ამბავი, რომელ მას ომსა, ოდენ უკან
Line: 12    მოეწია ამბრი არაბი აბუტარისათვის, მაშინ დაჴოცილ-იყო ათ-ას-ორ-ასი
Line: 13    კაცი. მოეგება დღისა ერთისა სავალსა იამანთა მეფე და ყოველი
Line: 14    დიდებული და ქალაქი. შეასხეს ქება და უბოძეს საბოძვარი მეფემან
Line: 15    ყოველმან ქალაქმან. ესრეთ შეიყვარეს, ვითა-მცა ყოველთა
Line: 16    შვილი ყოფილიყო. გამოჴდეს დღენი მრავალნი და მოაჴსენა ამბრი
Line: 17    არაბმან იამანთა მეფესა: ცხოვნდი მეფეო, ღმერთსა ძლევა მოუცემია
Line: 18    მეფობისა შენისად და ამათ ჟამთა მოოჴრებულ არს სამეფო
Line: 19    შენი თურქთაგან. აწ მიბოძენ ლაშქარნი და წავალ თურქეთს ზღვევად
Line: 20    აზდენისა სისხლისა, რომელ დათხეულა მათისა ჴელისაგან სამეფოსა
Line: 21    ამას შინა.

Line: 22       გაეხარნეს მეფესა და უბრძანა წვევა ლაშქრისა. გავიდეს სპასალარნი
Line: 23    და შეყარნეს ლაშქარნი სამ-ოცი ათ-ასი მჴედარი. შეჯდა
Line: 24    მეფე იამანთა, წავიდა, ნახა ლაშქარი ყოველი და მიათვალა ამბრი
Line: 25    არაბსა. და-თურე-შინებულ იყვნეს იამანნი ლაშქარნი თურქთაგან.
Line: 26    მოაჴსენეს მეფესა: ცხოვნდი, მეფეთ-მეფეო, არა გვასმია მამათა
Line: 27    ჩვენთაგან და არ-ცა გვინახავს ჩვენ, თუ-მცა იამანნი თურქეთსა შესრულიყვნენ,
Line: 28    და თვით ყოველი არაბეთი მათი მეშველი არის-ო. უბრძანა
Line: 29    მეფემან: ვესავ ღმერთსა ჩემსა, რომელ ძლევა ჩვენდა მოუცემია,
Line: 30    და მერმე ესე კაცი რომელ გამოჩენილ-ა სამეფოსა ჩვენსა.
Line: 31    რომელთა ლაშქართა წინა-მძღვარი ესე იყოს. არა ეგების მათ ლაშქართა
Line: 32    ძლევა მტრისაგან-ო.

Line: 33       მოაჴსენა ამბრი არაბმან: ცხოვნდი, მეფეო, უკუნისამდე! ჩემდა
Line: 34    სამტეროდ არა უყო ჴია თურქთა, თუ-მცა მით უზემდი. მე ამისთვის
Line: 35    ვიტყვი, რომელ მათითა ჴელითა აწყვედილა სამეფო შენი და
Line: 36    მოოჴრებულა ქალაქნი. ვიცნობ თურქთა, არის დიდი სამეფო მათი,
Line: 37    და დიდნი ლაშქარნი [მათნი] გალაღებულნი არიან და მრავლითა
Line: 38    ღონითა ეგების დაჴოცა მათი. შევიწიო ღმერთი, რომელ თუ მარტოსა
Line: 39    წავიდე, ვიძიო შური მათზედა.

Page: 315 
Line: 1       დაიმადლა მეფემან და მისცნა ლაშქარნი და უჩინნა სპასალარნი.
Line: 2    უბრძანა ამბრი არაბმან: მოხვიდოდეთ ჩვენსა კვალსა-ო. წავიდა წინა
Line: 3    ამბრი არაბი ათ-ასითა მჴედრითა და ცალ-კერძ წავიდა ხუთ-ასითა
Line: 4    მჴედრით აბუტარ და, სადამდის მივწვდით, ვაოჴრეთ ქვეყანა მათი.
Line: 5    მაშინ ცნა ხანთა მეფემან შესლვა იამანთაგან. შეკრიბნა დიდებულნი
Line: 6    მისნი და თქვა: სამძიმარი და აუგი საქმე მოჴდა -- თურქეთსა შემოსლვა
Line: 7    იამანთაგან, და ჴამს ესე ჩვენგან, რომელ შევანანოთ. აწ
Line: 8    შევიყარნეთ და წინა მივეგებნეთ, ვირე შემოსლვამდის ქვეყანასა
Line: 9    ჩვენსა.

Line: 10       მაშინ მოაჴსენეს დიდებულთა: ცხოვნდი, მეფეთ-მეფეო!
Line: 11    არა-ოდეს ყოფილ არს თურქეთისა დამართებითა იამანეთი. განა ისი
Line: 12    კაცი, რომელი წინამძღვარი არის მათი, მისგან არის ყველაი, თვარა
Line: 13    ვითა-მცა იკადრეს იამანთა თურქეთსა მოსლვა? აწ შევიყარნეთ და
Line: 14    წინა მივეგებნეთ და, რა ღმერთმან გამოგვირჩიოს, იგი იქმნას-ო.

Line: 15       შეიყარნეს თურქნი და გამოგზავნა მეფემან ოთხი ათ-ასი მჴედარი.
Line: 16    მოეგებნეს და შეიბნეს, ასწყვიდეს ლაშქარი იამანისა, რომელ
Line: 17    მცირედნი-ღა დარჩეს. ჩვენ დავრჩით თურქეთსა შინა ათ-ას ხუთ-ასი
Line: 18    ცხენოსანი მოგვესმა ამბავი და დაუმძიმდა ამბრი არაბსა, თქვა:
Line: 19    პირნო იამანისანო! ძნელი საქმე მოვიდა ჩვენ ზედა, აწ ღმერთი
Line: 20    არის და ჭაბუკობა ჩვენი დამარჩენელი!

Line: 21       და ვთქვით ყოველთა ერთითა ენითა: რა-ცა ბრძანო, იგი-ცა
Line: 22    ვქმნათ-ო.

Line: 23       წავედით მუნით. იყო ქალაქი მცირე. შევებენით და წაუღეთ და
Line: 24    დავდეგით მას ქალაქსა შინა. მოვიდეს თურქნი და გარე მოგვადგეს,
Line: 25    რომელ არა იყო რიცხვი ლაშქრისა სიმრავლისა. პირველსა მოსლვასა
Line: 26    თვით გავიდა მარტო და ჩვენ შინა დაგვყარნა, შეება ამბრი
Line: 27    არაბი მას ურიცხვსა ლაშქარსა, რომელ ეგეთი ომი არა მინახავს.
Line: 28    დაჴოცა მრავალი კაცი, რომელ ვთქვით -- მასა დღესა შინა მოკვდა
Line: 29    ორი ათ-ასი კაცი, და შემოვიდა მშვიდობითა. შეიჭირვებდა აბუტარისათვის.
Line: 30    და არა იცოდა აბუტარ, თუ სადა იყო ამბრი.

Line: 31       უამბეს აბუტარს, თუ ქალაქი არის მცირე და მუნ შინა არის
Line: 32    ამბრი არაბი-ო. წამოვიდა აბუტარ. დილასა შემოუტევა ცხენი და
Line: 33    აჰჴდა ჴმა ლაშქართა შინა ომისა და თქვა ამბრი არაბმან: ნეტარ
Line: 34    ისი ჴმა რად არს-ო! გაგრძელდა მას ადგილსა ომი და ვერა ვცანით.
Line: 35    გამოვიდა ქალაქით კერძო. ოდეს ვნახეთ, აბუტარ იყო. შემოვიდა.
Line: 36    ხუთ-ასისა კაცისაგან შემოჰყვა თანა სამ-ასი კაცი. ვითა ნახა ამბრი
Line: 37    არაბმან დაჴოცა ლაშქართა, ითხოვა ცხენი და გამოვიდა, შეიბნეს,
Line: 38    შეიქმნა ომი ფიცხელი. ესე იყო წესი ამბრი არაბისა: რა გაგრძელდის
Line: 39    ომი, დაიწყის სროლა კინენითა ცხენისა და კაცისა. მოკლა მას
Page: 316  Line: 1    დღესა შინა არა მცირედი და შემოვიდა მშვიდობით. გაიხარნა აბუტარ
Line: 2    შემოსლვა მისი და შეექმნა გარეგანთა ლაშქართა შიში.
Line: 3    გაგზავნეს კაცი ხანთა მეფესა თანა და მოაჴსენეს: ესე კაცი, ქალაქსა
Line: 4    შინა რომელ არის, დიდად მარცხი არის მტერთათვის და მოუძლურდებიან
Line: 5    ლაშქარნი ჩვენნი და ბოლოსა ჟამსა ძლევა მას დარჩების.
Line: 6    აწ ბრძანეთ და თვით თავითა თქვენითა მოედით, ნუ ბედითი
Line: 7    საქმე გგონიათ.

Line: 8       მოვიდეს დიდებულნი და მოაჴსენეს ხანთა მეფესა. მაშინ ბრძანა
Line: 9    მეფემან წვევა ლაშქრისა. და იყვნეს სამნი ბუმბერაზნი ხანთა
Line: 10    მეფისანი, რომელთა დამართებითი არა იყო. უბრძანა ბუმბერაზთა
Line: 11    მისთა: მოსულა ქვეყანასა ჩვენსა ამბრი არაბი, კაცი ერთი, რომელ
Line: 12    არა არს დამართებით მისებრი ჭაბუკი, ყოველსა ქვეყანასა უსწორო,
Line: 13    გამარჯვებული და ღონიანი. აუწყვედია ლაშქარი; თუ-ცა დაიჴოცა
Line: 14    იამანთა ლაშქარი ჩვენთა ლამქართაგან, განა ვინაჲთგან იგი
Line: 15    მართლად ქვეყანასა ზედა ჩვენსა არის, პირველად აუგი არის და მერმე
Line: 16    სავნებელი ჩვენი. კვლა უმრავლესი დაუჴოციან ჴელითა მისითა
Line: 17    ლაშქარნი ჩვენნი, და არა ეგების მცირედითა ლაშქრითა გასლვა
Line: 18    სამეფოჲსა ჩვენისაგან და, თუ წავალ, მოუნახავს ქვეყანა ჩვენი და
Line: 19    შეუტყვია ლაშქართა ჩვენთა ძალი. თუ-ცა ფათერაკი წაეკიდა და
Line: 20    დავჴოცეთ ლაშქარი, ამით რომელ იგი ჭაბუკი არა იახლა თუ აწ
Line: 21    წავიდეს, შეკრბეს და კვლა მოვიდეს, არა დარჩეს ქვეყანასა ჩვენსა
Line: 22    სულიერი ამით, რომელ შემომტერებულა ქვეყანასა ჩვენსა-ო.

Line: 23       მოაჴსენეს ბუმბერაზთა: ცხოვნდი, მეფეო, უკუნისამდე! თუ-ცა
Line: 24    არ იკადრების, ვსწყრებით მეფობისა თქვენისათვის, ამისთვის რომელ
Line: 25    ერთი კაცი ღარიბი ვინ-მე მოსულა და მისთვის შეჭირვებულა
Line: 26    მეფობა თქვენი. აწ გვიბრძანე ერთი ვინ-მე წავიდეთ, ცოცხალი მოვიყვანოთ
Line: 27    თქვენსა წინაშე და, თუ ბრძანოთ, თავი მოვიღოთ მისი.
Line: 28    და რად გინდა ეგზომი შეჭირვება მისთვის?

Line: 29       მეფემან მადლი უბრძანა და თქვა: მე თვით თავითა ჩემითა მივალ
Line: 30    და ლაშქარი ჩემი ყველაი, და თქვენ-ც სამთა-ვე გინდათ წამოსლვა
Line: 31    დიდსა ურვასა შინა ვარ მის კაცისა ჩვენისა ქვეყანასა შინა
Line: 32    ყოფისათვის.

Line: 33       და ბრძანა გასლვა სპასალართა და წვევა ყოვლისა ლაშქრისა.
Line: 34    შეკრბა ურიცხვი ლაშქარი, რომელ თვით იგინი-ვე იტყოდეს, ვიყვენით
Line: 35    რვა-ასი ათ-ასი მჴედარი. წამოიტანა თანა სამნი-ვე ბუმბერაზნი
Line: 36    მისნი.

Line: 37       დღესა ერთსა იგი ლაშქარნი, რომელ გარე გვადგეს, დასხდეს
Line: 38    ცხენთა და დაეკაზმნეს გაგებებად. შეიქმნა ბუკთა და დაბდაბთა
Line: 39    ცემა მოსლვისათვის ხანთა მეფისა. გამოჩნდეს ხანთა მეფისა ლაშქარნი,
Page: 317  Line: 1    რომლისა არა იყო რიცხვი და არ-ცა შეგება, ყოველნი შეკაზმულნი
Line: 2    საომრად, რომელ სიმშვენვარე ლაშქართა მათებრი არა ნახულა.
Line: 3    დაეპყრა ქვეყანა, რომელ იყო რიცხვი უფროსი ბევრისა ათ-ასისა,
Line: 4    და ვიყვენით ჩვენ ათ-ას სამ-ასი კაცი. შეჭირვებასა და ურვასა
Line: 5    ჩავცვივდით. თქვა ამბრი არაბმან: ღმერთი არის და ჭაბუკობა
Line: 6    ჩვენი დამრჩენელი, და უბრძანა აბუტარს: ჴამს, რომელ ახალმოსულთა
Line: 7    ზედა კარგი ნაქმნარი-ო?

Line: 8       მოაჴსენა აბუტარ: დია ღმერთო!

Line: 9       და ბრძანა დაკაზმა და დავეკაზმენით. გაჯდა ( ამბრი ) ზერდაგსა
Line: 10    და აიხვნა კინენი და ეგრე თქვა: აწ ნახოთ, პირნო იამანისანო, ჭაბუკობა
Line: 11    ჩემი-ო, და შეუტევა. პირველსა მისლვასა აიღო კაცი უნაგრისაგან
Line: 12    კინენითა, გასტყორცა და დასცა ლაშქართა ზარი. წინანი
Line: 13    გაიქცნეს ვიდრე დიდთამდე. მოგვეგებნეს წინა და შეიქმნა ომი,
Line: 14    მაგრა არა მინახავს ომი ეგეთი. გამრავლდა მკვდარი ცხენთა და კაცთა.
Line: 15    შეღამდა ზედა. შემოვედით შინა და დაკლებულ იყო ჩვენთა
Line: 16    ლაშქართაგან მცირედი კაცი. გარეგანთა დაჴოცილისა რიცხვი არა
Line: 17    იყო. მოვიდა ხანთა მეფე და დადგა პალატითა. მოიყვანნა გარე
Line: 18    დიდებულნი და ლაშქარნი, რომელ არა გარდაწვდებოდეს თვალნი და
Line: 19    წამოწყდეს ლაშქართა წინა იგი სამნი ბუმბერაზნი და დადგეს კარვითა.
Line: 20    და ეშინოდა გარეგანთა ლაშქართა ამბრი არაბისა სიკეთისათვის.
Line: 21    გამოგზავნა კაცი ხანთა მეფემან ამბრი არაბსა თანა და ეგრე
Line: 22    შემოუთვალა: შენ კაცი ხარ კარგი და კარგი ჭაბუკი და არა ხარ იამანისა
Line: 23    ქვეყანისა. არაბი ხარ და რა სამეფოსა ჩემისა გიყოფია ჴელი?
Line: 24    აგიწყვედია და მოგიოჴრებია ქვეყანა და სდეგ ჩვენსა ქალაქსა შიგან.
Line: 25    ამისთვის რა პატივი გხვდების, არა გარდაგაჴდევ, მით რომელ
Line: 26    მოცთუნებულხარ იამანთაგან. აწ მოედ ჩემსა წინაშე და შეგრთო
Line: 27    ქალი დიდებულთა ჩემთა და გაგიქარვო ყოველი შეცოდება. და თუ
Line: 28    არ დაჰმორჩილდე ბრძანებასა ჩემსა, მოგეკვეთოს თავი და შეჭამნენ
Line: 29    ჴორცნი შენნი ძაღლთა.

Line: 30       ეგრე უთხრა ამბრი არაბმან მოციქულთა: რა პასუხი ჴამს, მე
Line: 31    ვერასა ვიტყვი მით, რომელ იგი დიდი ჴელმწიფე არის. აწ ამის მეტსა
Line: 32    ვერას მოგაჴსენებ, რომელ: თუ-ცა არ მოსრულიყო კარსა ზედა
Line: 33    ჩემსა და მუნით-ცა ებრძანა, ამას ვიქმოდი, რომელ წავიდოდი
Line: 34    მისისა სამეფოჲსაგან და აღარასა შევსცოდებდი, რადგან თვით
Line: 35    მობრძანდა, აწ თუ დავეზავო, ისი ჩემი სიავე არის, მაგრა მე მით
Line: 36    არასა ვჰკადრებ.

Line: 37       გავიდეს მოციქულნი და მოაჴსენეს ესე მეფესა. რა მოციქულთაგან
Line: 38    მეფემან ესე პასუხი მოისმინა, გაწყრა და კვლა მოეგზავნა
Line: 39    და ეგრე შემოეთვალა: ვინაჲთგან ეგრეთი ჭაბუკი ხარ, ესე ქმენ:
Page: 318  Line: 1    არიან ჩემნი ბუმბერაზნი სამნი და თუ მათ შეება და დააჯერნე,
Line: 2    თვით ნახო და, თუ მათ შენ დაგაჯერონ, მაშინ კვლა ნახო ჭაბუკობისა
Line: 3    შენისა ძალი.

Line: 4       მაშინ გამოგზავნეს სამთა-ვე ბუმბერაზთა ესე პირი, ვითა: შენ
Line: 5    კაცი ხარ მარჯვე და გაგიმარჯვებია მცირე ომი უბადოთა კაცთა
Line: 6    ზედა და მათისა დაჴოცისათვის გალაღებულ-ხარ. ეგე არა ჭაბუკის
Line: 7    ჴელი არის. აწ ქმენ ესე, რომელ გამოედ ჩვენთანა და ჩვენ ვქმნათ
Line: 8    ესე, რომელ გიხვაიშნოთ მეფეთა-მეფის წინაშე და გაგიშვას მშვიდობით.
Line: 9    თუ-ცა შეგიცოდებია მრავალი, გავაქარვოთ შეცოდება შენი
Line: 10    ყოველი და, თუ არ იქმ ამას, მაშა, ომი არის შენი და ჩვენი.
Line: 11    აწ რა გინდა, იგი გამოირჩიე-ო.

Line: 12       შეუთვალა პასუხი ამბარი არაბმან: მეფესა მე არას მოვაჴსენებ,
Line: 13    ამიტომ რომელ თქვენ არა იცით და მოსწყინებიხართ მეფესა
Line: 14    და სიკვდილი უნდა თქვენი. აწ გაიგონეთ და იჩინენით თავნი, ჩემისა
Line: 15    სიტყვისა ბოლო ესე არის და, თუ სამნი-ვე ერთად არ გამოხვალთ,
Line: 16    არ იქმნების-ო.

Line: 17       გამოვიდეს მოციქულნი და დაასკვნეს ხვალისად ომი.

Line: 18       გამოგზავნეს მათ ბუმბერაზთა მოციქულნი და შემოუთვალნეს:
Line: 19    მარტო გამოდი და ჩვენ-ცა მარტო გამოვალთ-ო.

Line: 20       ვითა გათენდა, გააღებინა მეფემან კარავი და დაჯდა და დაისხნა
Line: 21    ხუთ-ასნი დიდებულნი და დაიდვა ნადიმი. იმღერდეს მგოსანნი.
Line: 22    მოდგა ყოველი ლაშქარი ხედვად. გაჯდა ამბრი არაბი ზერდაგსა
Line: 23    და გავიდა. გაჰყვა გამზრდელი მისი აბუტარ თანა. გამოვიდა
Line: 24    იმათ სამთა ბუმბერაზთაგან ერთი და გამოგზავნა ლახტი მისი
Line: 25    და ეგრე შემოეთვალა: დღესა ამით შევიბნეთ-ო. აიღო და ეგრე
Line: 26    არქვა: ხედავ-ა, რომელ არა ჰგავ-ა სიკვდილი შენი პატრონსა
Line: 27    შენსა? იგი ნადიმად ზის და იცის დასტურად, რომელ შენ მოჰკვდები.

Line: 28       ამაზედა შეუტივეს და სცეს ერთმან-ერთსა. ამბრი არაბმან ჴმამაღლად ეგრე
Line: 29    თქვა: აწ ნახოთ ყოფა ხანთა მეფისა ბუმბერაზისა-ო.
Line: 30    ჰკრა ლახტი მას ბუმბერაზსა და ზურგი მოსტეხა და მუნ-ვე
Line: 31    მოკვდა. შეიქმნა იმიერთა შიგან ზრუნვა დიდი და თქვეს: არა
Line: 32    ნახულა ჭაბუკი ამისებრი-ო. უთხრა ამბრი არაბმან მათ ბუმბერაზთა:
Line: 33    თუ თქვენ-ცა გამოხვალთ, მზად ვდგავარ-ო. დაუმძიმდა ხანთა
Line: 34    მეფესა და ეგრე შეუთვალა: დღეს წაედ და ხვალ გამოედ-ო. შემოიქცა
Line: 35    ამბრი არაბი და შემოვიდა მას-ვე ქალაქსა შინა. შევასხით
Line: 36    ქება და ჩვენ-ცა გავგულოვანდით ყოველი კაცი.

Line: 37       რა გათენდა, დაჯდა მეფე, დაისხნა დიდებულნი და კვლა დაიდვა
Line: 38    ნადიმი, მაგრა მგოსანნი აღარა იმღერდეს. გამოვიდეს ყოველნი
Page: 319  Line: 1    ლაშქარნი ხედვად. გაჯდა ამბრი არაბი, გავიდა და გაიტანა
Line: 2    თანა აბუტარ. განა არ მეშველად უნდოდა აბუტარ, მაგრა სიმცროჲთგან
Line: 3    ომისა საქმესა ზედა მისგან იყო გასწავლული და, რა-ცა დააკლის
Line: 4    ამბრი არაბმან საქმე ომისა, კვლა აბუტარ-ვე ასწავლიდის და მით გაჰყვებოდის
Line: 5    თანა. მან ბუმბერაზმან ჰრქვა: დღესა ჴრმლითა შევიბნეთ-ო.
Line: 6    ჰრქვა ამბრი არაბმან: დია, ღმერთო, უმალე მოგკლა-ო.

Line: 7       შეუზახნეს და შეუტევეს ერთმან-ერთსა და, თავმან შენმან, ომად
Line: 8    კმა იყო. გარდაალეწეს თვითო ჴრმალი ერთმან-ერთსა და მეორე
Line: 9    გამოიწოდეს. იყო ზმა დიდი ლაშქართა შიგან. მაშინ გაიყვანა ამბრი
Line: 10    არაბმან ზერდაგი მისი და ეგრე შეჰყივლა: დაიდგენ და
Line: 11    ნახონ ნაკვეთიანობა ჴრმლისა ჩემისა-ო. რა გაიგონა, გაიქცა, კაცი
Line: 12    იგი შეშინდა და თურე ღონესა რას-მე ეძებდა. წაეწია ამბრი არაბი,
Line: 13    ჰკრა წელთა ზედა ჴრმალი და ზედათი კერძო სრულად მოჰკვეთა.
Line: 14    და ბარკალნი თურე დაკრულნი იყვნეს ცხენსა ზედა და ზედა-ვე
Line: 15    შერჩეს. წავიდა ბუმბერაზისა ცხენი ლაშქართაკენ და შეჰყივლა
Line: 16    ამბრი არაბმან, ვითა ნახევარი ჩვენ გვინდა, ნუ სწყრებით-ო.
Line: 17    დაუმძიმდა ხანთა მეფესა მის ბუმბერაზისა სიკვდილი. შემოვიდა
Line: 18    ამბრი არაბი. მუნ-ვე შევასხით ქება ყოველთა და გვემატა ძალსა
Line: 19    და ვთქვით: ვინაჲთგან ამბრი არაბი ჩვენი პატრონი არის, ჩვენი
Line: 20    ვნება არა-ვისგან ეგების ერთისა ღმრთისა გარდა.

Line: 21       გამოჴდეს დღენი და ისწრაფდა ამბრი არაბი მის მესამისა შებმასა-ცა.
Line: 22    გაუგზავნა კაცი ხანთა მეფესა ამბრი არაბმან და ეგრე შეუთვალა:
Line: 23    აქა ომისათვის მოსრულ-ხარ და ომი ჴამს. გამოგზავნე
Line: 24    ბუმბერაზი შენი, ვიცი, რომელ ყოველთა სჯობს, განა ომისაგან
Line: 25    კიდე არა გვეწევის. ხვალე ომი არის ჩემი და მისი-ო.

Line: 26       მერმე მეფემან შეჭირვებითა ამისგან კიდე პასუხი არა გამოსცა,
Line: 27    ვითა: ნუ ისწრაფი, უომრად არ გაგიშვებს ჩვენი ბუმბერაზი.
Line: 28    ხვალისად დაემზადე და გამოდი დილასა-ო.

Line: 29       დილასა შეჯდა თვით მეფე, დიდებულნი და ლაშქარნი დაკაზმნა
Line: 30    და გამოვიდა. მოვიდა მესამე-ცა ბუმბერაზი და ეკიდნეს რკინანი
Line: 31    ცხენისად სატკივართა ადგილთა და თვით-ცა ჩამოეკიდნეს
Line: 32    რკინანი. ვთქვით: ერთი ჭაბუკი ამას ვერა სჯობს-ო. გამოგზავნა მან
Line: 33    ბუმბერაზმან კაცი და ეგრე შემოეთვალა: დღეს სიკვდილი არის
Line: 34    ანუ შენი და ანუ ჩემი. თუ მომერიო, ნუ დამარჩენ და, თუ მოგერევი,
Line: 35    არ დაგარჩენ, მით რომელ აზომი სისხლი დათხეულა ჴელითა
Line: 36    შენითა თურქეთსა შინა.

Line: 37       ეგრე თქვა ამბრი არაბმან: მოვიდა აღსასრული შენი-ო. მერმე
Line: 38    გაიყვანა აბუტარ ცხენი და უყივლა, ვითა: შემომები, მით რომელ
Line: 39    პატრონისა ჩემისა დამართებითი არა ხარ-ო.

Page: 320 
Line: 1       რა ესე გაიგონა მან ბუმბერაზმან, ჴელი აუხარა და დაუწუნა
Line: 2    და აგინა. მერმე რა ისეთი ჭყირტი სიტყვა გაიგონა ამბრი არაბმან
Line: 3    მის ბუმბერაზისაგან, გაუწყრა გამზრდელსა მისსა აბუტარს და
Line: 4    თვით გავიდა კინენითა, შემოუვლეს ნავარდი ერთმან-ერთსა და შეიბნეს
Line: 5    ცოტასა ხანსა. მერმე გაიყვანა ცხენი ამბრი არაბმან და შეჰყივლა
Line: 6    მეფესა, ვითა აწ ნახო გაგება შენისა ბუმბერაზისა-ო.

Line: 7       შემოუტივა და შეუყარნა კინენი, აიღო უნაგირთაგან, გასტყორცა
Line: 8    მას კერძოსა, სადა თვით მეფე დგა, და შეჰყივლა მეფესა,
Line: 9    ვითა გაიკითხე ბუმბერაზი შენი, ვითარი ჭაბუკი ვარ-ო. დასცა მეფესა
Line: 10    წინა და მოკლა ბუმბერაზი იგი-ცა.

Line: 11       რა ესე მოინახა, მაშინ იყივლა მეფემან: აჰა, ვის-ცა შეგიძლია,
Line: 12    შეუტევეთ ყოველთა. მით რომელ ასწყვიდა ლაშქარი ჩემი და დაჴოცნა
Line: 13    სამნი ბუმბერაზნი ჩემნი-ო. შემოგვიტევა სპამან ყველამან
Line: 14    და წინა მოვიდა ამბრი არაბისაგან-ცა აბუტარ და თქვეს, ვითა მას
Line: 15    დღესა ყოველთა აბუტარ სჯობდა-ო. გარდაჴდა ომი დიდი და დაჴოცა ურიცხვი
Line: 16    სიმრავლე ლაშქართა და შემოვიდა მშვიდობით.
Line: 17    დაჰკლებოდა ჩვენთა ლაშქართა ასი კაცი და დაეცა ზარი მათ გარეგანთა
Line: 18    ლაშქართა. გარდაჴდა იგი დღე და მეორე-მესამესა დღესა
Line: 19    ბრძანა ამბრი არაბმან: ხვალე ცისკრისა ჟამსა ჴამს, რომელ ზედან
Line: 20    დავესხათ, მით, რომელ თუ-ცა ლაშქარი დიდი არის, განა შეშინებულან-ო.
Line: 21    რა ცისკრისა ჟამი შეიქმნა, გავედით და თავს დავესხენით.
Line: 22    შეიქმნა ომი დიდი ცისკრითგან ვიდრე სამხრამდი. მერმე რა
Line: 23    ჩვენგან ეგ-ზომი ფიცხელი ომი მოინახეს, ვეღარ დაგვიდგნეს, გაგვექცნეს,
Line: 24    მივეწივენით, დავჴოცეთ და ამოვწყვიტეთ. მიეწივა ამბრი
Line: 25    არაბი ხანთა მეფესა და შეიპყრა. ვითა ცნა, რომელ ესე ხანთა მეფე
Line: 26    არის-ო, გარდაჴდა და თაყვანი-სცა ამბრი არაბმან და თქვა: მე
Line: 27    მონა ვარ, შენ -- დიდი ჴელმწიფე. არა ეგების ჩემგან შენი არ-ცა
Line: 28    სიკვდილი და არ-ცა პატიმრად წაყვანა-ო. გაუშვა მეფე და წავიდა.
Line: 29    არ-ცა-ღა ლაშქარსა ჰჴოცდა. ავიღევით ალაფი, რომლისა არა იყო
Line: 30    რიცხვი, და მოვედით გამარჯვებულნი.

Line: 31       მიესმა ესე ამბავი იამანთა მეფესა ჩვენისა გამარჯვებისა
Line: 32    და სიხარულითა მოეგებნეს წინა სამისა დღისა სავალსა იგი ყოველი
Line: 33    სამეფო და ყოველი დიდებული მისი. და შეასხეს ქება პირველ
Line: 34    მეფემან და მერმე ყოველმან კაცმან. მისცა მეფემან ურიცხვი
Line: 35    და ყოველმან დიდებულმან და წავედით იამანსა. და შეიყვარა
Line: 36    უზომოდ მეფემან და სხვამან ყოველმან ვითა შვილი მეფისა. აშენდა
Line: 37    იამანეთი. ამას იტყოდეს ყოველნი-ვე: გვიჴსნა ტყვეობისაგან
Line: 38    ამბრი არაბმან ჭაბუკობითა მისითა-ო. და იყო მეფე და ყოველი
Line: 39    იამანეთი დიდსა სიხარულსა შინა.



Next part


This text is part of the TITUS edition of Amirandarejaniani.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 15.11.2018. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.