TITUS
Bogdani, Cuneus
Part No. 3
Previous part

Scala: II  
Scala II

Profetiite, e metaforat' e tüne per mbij t' arξunite Messisse CHRICTIT Scelbuessit scecuλit.

Chapter: I  
Chis do me ξξane Profetia.


Paragraph: 1     Profetia ansctè gni tè früm, ò tè ndrittunè tè Spijrtit Scenjt: ato cafsce chi janè pèr tu goditunè, me gni tè temelitun'è tè pa lecundunè, tè derejtè caλeɛon. Asctu ξξà Cassidori. Mbè sciumè mendürè epetè kü hijr. Ndò me veperatè Niereɛet, possi kjè cuur bani Noeù Profeta Archene, Sacrifitiatè, ò scecrimet' e Abramit, e tè sckuemitè Dettit kuch; Ndò me tè leemitè cujnaj: possi kjè atà tè Esau, e Jacobit, chi scembeλentè cafsce, chi kiscinè pèr t' arξunè. Ndò me tè folè, tè Engijet, possi cur folnè Abramit, Lotit, e tjerevè. Ndò me tè paam, possicur e paa Esaia, & Ezechia Unè (ξξotè ɛotünè) ù sciumoua tè paam, è ndè dorete Profetevet ù ghava. Osea cap. 12. Ndò me Anderra possi iu duk Joseffit, Salomonit, e Danielit. Ndò ndè pèr Reen', e ɛagnie n' Chieλscit, possi Mojsessit, ndò tue ù ndrittunè me drittetè spijrtit scejnt, posssi ξξotè 1. Reg. 16. Kjè nderechiunè Spijrtij Hüjit ndè Davidnè, e Matt. 22. Si Davidi ndè Spijrt', e ξξerret ɛot, si ka me kjanè birij tijnaj. Spijrti scejnt; asctu kjè ξanè Profetèvet, tè sijtè sa Page: 55  bijnè ndè ndogni mpcat, largohej sisc, e si tè bagninè Pendessenè perserij kξentè, possi ξξotè S. Pietri, jò pèr volendetè Niereɛet ansctè kjanè ξanè Profetia, ma per spijrtit scejnt ndrittunè kanè folè Scejntenitè Niereɛitè Tineɛot.

Paragraph: 2     Kruetè giaλè, e Profetijvet ansctè vettè Hüji, chi caλeɛon Misteriatè, e cafscetè n'fsceffuna, chi caλeɛohenè pa ndogni renè nde vettehè tue kjanè dale se derejtet, se amesciuescimè. Profetè te janè possi gni haλat kahè frün spijrti scejnt, e flet me scejntet drittetè vet, prasctu per gni tè vertetè Profetij duhenè giasctè cafscè.

Paragraph: 3     Ma parè duhetè chi tè caλeɛognè cafscetè, chi kanè pèr tè arξunè, pèrse punescit se sckuemè nukè i ξξonè Profetij, pò caλeɛim. Kaλeɛoni chisc ansctè pèr tè arξunè ndè mot chi vjen, e kemi me dijtunè se ini Hüja jù. Esaia cap. 41. e S. Gerguri pèr mbij Ezechielè ξξotè Profetia, asctu ansctè ξξanè, pèr se caλeɛon punetè chi janè pèr tè arξunè. 2. Duhetè chi tè jetè pèr ato punè tè n'fsceffuna tè Chrisctit, e misteriatè tijnaj, ò S. Kisce perse pèr cafscetè kessaj jetè i ξξonè: Ndivenesse, ò godij. 3. duhete chi ato Misteria, tè jenè deftuem Profetesc si ndè gni Passchürè ndè ndivenesse. 4. duhete chi ato punè, e Misteria, chi kanè pèr t'arξunè, tè jenè caλeɛuem ndèpèr drittetè Tinèɛot. Prasctu fjala, e Caifassit, e anderrà, e Faraonit nukè kjè Profetij. 5. Duhètè chi Profeta mire fiλi tà marrè vesct', e tè caλeɛognè te pamitè, ò tè caλeɛuemite. Nde mossè kisc meu ξanè; Paas, ndonesse nde mottè sckuèm giξξeve ù ξξojnè Profetè, ò dijnè, ò sdijne me caλeɛuem te pamitè tünè, possi bucurè duketè 1. Reg. 9 Perse ai chi sod emenohetè Profetè, motij ξξojnè Paas. 6. Duhètè gni drittè se nalti pèr tè ndivenüem tè pamitè fesctira, prasctu Davidi ξξà 2. Reg. cap. 23. ɛoti em mire foli mue, & Spijrti Tineɛot foli ndèpèr ghiuhet teme.

Paragraph: 4     Tue mos passunè as ndogni kesso giasctè punesc Muhameti, pèr as ndogni Mendürè mundetè, e duhetè me i ξξanè Profetè, si e mbanè Turitè, e ban se tè kisc caλeɛuem gia cafsce, e ndivenuem per godij ndogni tè vertetè: Nukè duhetè prasctu meu mbrecuλuem. Tue ù giettunè se Djaaλi herè hèrè, flet tè vertètène, pèr gojetè Profetevet vette renezavè possi dukete; 1. cap. 28. Reg. As me ndivenè me sctrighenij, e me ngiaaλ atè chi tè ξξoem une tüü. Asctu ende, Reg. 1 cap. 18 hippi spijrtij kech i Hüjit, Saulit, e profetizontè ndè mjedistè sctepijssè vet. Ma letè venè roe i kescteni, se si sossi Sauli, e ndè chisc michiessij kjè giettunè ndè fijλt' moortse vet. E ndonesse janè Profetetè Djemenet, sciumè herè ɛotünè, scerbehete sisc possi i S. Thoma secunda secundae quaestione 171. pèr mbij Balamnè, issiλi ndonessè kjè Profeta i Djemenet, as gia mangu ù scerbüe ɛotünè me tàn' pèr tè Caλeɛuem tè derejtene pèr mbij t'arξunitè Chrisctit num. 24 Page: 56  Kaa me leem, gni üλ prej Jacobit, &c. Pèr ketè punè ende gindetè. 3. Reg. cap. 8. Mbeliξ mue giξξè Israelne mbè Malte Carmelit, e Profetet' è Baalit catterchind, e pensseξjetè, e Profetsc se Proscmesc catterchind, chi jessene, e kaane mbè Trüessetè Jezabelit.

Paragraph: 5     Asctu ende vettè Djemenitè pèr gojetè Iξujet vettè sciumè herè flassenè te derejtène, pèr tè nzitunè Niereɛitè me bessuem renevet tüneve mbeluem: e bagnene me ù dukunè mrecuλij me tè liξuna, e me sctrighenij ndè Essod. cap. 7. ξξirri Farraoni tè ditescimttè, e sctrightè, e banè endè ata me tè liξuna, e sctrighenij tè Mag üpevet, e dò cafscetè nfsceffuna mbate mendürè: e sctijnè mb' ξee si issiλi dò sisc pruteketè tünè, tè sijatè ù kξünè ndè Dragoj. Ma giξξè rrenè tè dukscimè tè siatè as mbè ndogni mendürè nukè mundenè meu marrè me tè derejtetè Ungiλit, prasctu ndè Essodit ξξotè: Ma pèrpini Pruteka, e Aaronit pruteketè tünè. Se pari pra per ma tè mbramit duhetè me dijtunè se ndonesse Muhameti ξξà dissa herè tè vertetenè possi cur foli pèr ɛoginenè S. Mrij, jò prasctu duhetè me mbajtunè per scejnt, as pèr Profetè te derejtè: pò gni i vertetè rrenez, pèr se te miretè vjen cur giξξè sej Nierij ansctè i mire, e nierit ξξonè i kech ndonè vecè ndè gni punè tè mos flit mire, e dereit.

Paragraph: 6     Per tè marrè vesct profetijtè duhetè me dijtunè se tè scruemitè scejnt mirretè vesct mbè sciume mendürè: e tue kjanè dije fort, e naltè, capèrzen giξξè tè tjeratè, ende me uξetè fjalevet vete. S. Gerguri 20. Moral. Tè scruemitè scejnt giξξè Dijetè, me uξete fjalevet vettè caperzen, pèr se me gni te vettemene fjale, tue caλeɛuem godijte defton te n'fsceffunite, e Misteriate.

Paragraph: 7     Pèrse Hüji, tue kjanè Crou cahe ka rijeξunè tè scruemitè scejnt; i duhetè me caλaɛuem cafscet' e vet tè Hüjenuescimè, e tè perscpijrcime ndene scembeλtüra. Pèrsè tue kjanè i derejtè giξξè cafscete mbà, e ruen, me tè derejtè, possi natüra essiλessè dò, e pèrse Nierij ndèpèr punetè schissessè, vjen me dijtunè cafscetè spijrtit, si ξξotè Filososi, As gia nukè ansctè ndè mend, chi ma para tè mos, jete sckuem ndèpèr schisse. Andaj duhetè nevè me nau caλeɛuem cafscetè perscprijrcimè ndènè Metafora, ò scembeltürè tè corpit, prasctu ξξotè S. Dion. Smundetè as mbè ndogni mendürè mena drittunè reɛa Hüjit, vecè ndèpèr sciumè duer se mbeluemesc reξξuem, pèrsè si ξξotè Proverb. 3. Cusc kerkon tè naltetè, mbütètè ngusceλimesc. Asctu praa chi jò vecè tè dijtescimitè: pò ende ma tè padijtunitè tè jenè, tè ɛotè me marrè vesct ndenè scembeltürè tè corpit cafscetè pèrscpijrcimè, ɛotünè flet ndenè Metafora S. Paali. Rom. 1. T' dijscimevet, & t' pa dijtunet jam detuer.

Paragraph: 8     Dahetè tè marrètè tè t'scruemit sceint; nde tè Letteressè, ò caλeɛimit, e ansctè sciumè menduresc; e ndè tè scpijrtcimit, issiλi ansctè trij Page: 57  duersc; Allegorico, Morale, ò Tropologico, & Anagogico; Pèrse Parabola mbahetè ndènè tè Letteressè, ò tè Historiesse, kesctu ξξotè S.Tho. 1. p.q. art. 10. e mbahenè ndènè keta tè dü vjerscia, chi ndjekenè.

Verse: a        Mpson Historia, godijti: chisc besson Aλegorijtè,
Verse: b        veperon Tropologia: se speren' Anagogia.

Paragraph: 9     Me tè marrè vesct tè Letteresse tè Historiesse mbahetè ajò e para scembeltürè, chi na deftohetè, me cumbimtè ɛanit, t'siλit ende pèrkat Etyologia, & Analogia. Etyologia ansctè kur na vjen caλeɛuem arressüeja, e fjalesse; possicur Chriscti caλeɛoj arressüenè Jevrejet, pèrse Mojsessi pèrmetoj meu lesciuem Graate, chi kjè ndè pèr te nguruemitè ɛemeressè tünè. Matth. 19. Analogia, ansctè cur caλeɛohetè se e verteta, e gni t' scruemit, nukè cunderston me tè derejtessè t' tjeterit, pò gnimendenè.

Paragraph: 10     Ata ani chi ma kξeλe na vien deftuem prej ɛagnesc, e se paret scembeltüret se tünè; i ξξonè tè marrè vesct, tè pèrscpijrcim, issiλi giξξè herè ansctè nguλè mbijtè tè Letteresse, ò tè Historiesse. Keta tè marrè vesct pèrspijrcim, dahetè trij duersc, possi pèrsipèri, e nae caλeɛon i S. Pali Heb. 7. Ligia Plakè ansctè hieja, e lijssè Ree; e Ligia, e Ree possi ξξotè i S. Dion. in Eccli. 5. par. 1. Ansctè Hieja, e Parrijssit. Ende ndè lijtè Ree ato cafsce, chi janè ma se pari tè dukscime, janè scegnie t' atünè punevè, chi na duhetè me baam.

Paragraph: 11     Ndèr sa ligja Plakè, ansctè hieja, e scembeλen ato cafscè tè lijsse ree, ansctè gni tè marrè vesct Alegorisct: e ndèr sa vien veperuem, e scetmbeλüem ndè Chriscnè, na deftohenè ato punè chi na duhetè neve me bam; assò koheje miretè vesct Tropologisct, ò moralisct; e ndèr sa ansctè hieja, e Parrijssit, chi scperejmè mbas kesso jettè, ateherè mirretè vesct Anagogisct. Pèr scembeltürè, veme ketè, èmenè Hierusalem. Pèr historie, e Letterisct scembeλen, e caλeɛon, se ansctè gni Giütet. Tropologisct, ansctè scembeltüra, e spijrtit mirè, chi ka pach ndè vetehè. Alegorisct; ansctè scembeltüra, e Chiscessè, ò scpijrtenet Fescimè saa janè mbè luftetè kessaj jetè; essia ka pach me tè dasciunè, e tè sckuem ndèr vetehè. Anagogisct ansctè ende scembeλtüra, e spijrtenet mbè atè jetè, ke kanè pach, e n'gusceλim giξξè anescit. Tietera scembeλtürè ansctè, e ujit. Ujetè historisct, ò pèr Letterè dò me ξξanè Elementi ujit, ò Deti. Tè mbeliξenè ujenatè mbè gni vend, Gen. 1. Tropologisct dò me ξξanè ujetè, Travaje, e enevoje, e tè kechia. Psal. 69. Sckuem ndèpèr ujena, e ɛjarm' Esaia 43. Kuur Page: 58  tè sckoisc ndèpèr ujena. Proverb. 18. scembeλen Dijenè ujet' è kξeλè Dijeja gojet se Nierit. Proverb. 9. Scembeλen tè daame, & Heresij, Ujenat' è vjeξuna janè ma t'ambla. Asctu ende scembeλen gaɛemend, tè kessaj jetè. Cusc dò tè pie kessì uji perserij ka me i arξunè het, Ioan. 8. Aλegorisct ujetè scembeλen tè Pagheɛuemitè, Ezec. 36. Kam me derξunè pèr mbij juu ujetè delirè. Asctu ende scembeλen Gind, ujenat' è sciuma gindja sciumè. Apocal. 17. E ndè Isaijt ndè c. 32. Lumtè jù chi mbijλeni pèr mbij giξξè ujenat. Scembeλen ende hijrrè Spijrtit scejnt. Ioan. 8. Ndè kaa cusc het letè vignè, e tè pijè. Anaλogisct ujetè scembeλen Parrijssinè. Jeremia 2. Mue lesciuenè Cruetè uijt giaλè, & Apoc. 7. Ka me i scpuum kè Croenat' è giaλa tè jettèssè ; scembeλen ende Engijtè. Psal. 148. ujenatè chi janè mbij Chieλt tè leudojnè emenitè Tinèɛot , e kejò punè vjen andaj, pèrse gindenè ujenatè sciumè duersc. Atünè katèr duer t'marrunavè vesct, tè t' scruemit sceint ù pèrgiegienè catèr Dottoret', e scejntes' Kiscè. S. Hieronymi pergiegiete Historisse. Tropologijse i S. Gerguri. Aλegorijse S. Ambrosi. Anagogijsse pèrgiegietè S. Augustini.

Paragraph: 12     Duhetè me vum roe se sicunderse Nierij ansctè bam basckè spijrti, e Misci, ansctu ende tè scruemit', e lijssè Plakè ansctè baam basckè, se marrit vesct, se perscpijrcim, e se Letteresse, ò se historiessè. Pèrse Lettera ansctè Misci, ò corpi; e tè marretè vesct perscpijrt, ansctè spijrtij Historiessè, prasctu ξξà Chriscti Jevrejet. Joan. 5. Lüpeni, e scküretoni tè scruemite, se atà ka me descmuem pèr mue, e te kiscinè ɛanè bessè Mojsessèt, ξomse ende mue kiscitè me ɛanè bessè pèr se aj pèr mue scroi. Andaj tè marret' e vesct pèr historie pa te pèrscpijrcim, ansctè gni corp i duekunè, e vecè renez'. Lettera mbüten spijrti ngiaλet.

Paragraph: 13     Jò vecè veperat' è Patriarchevet; pò ende ato tè sieλa, ò Ceremonia, duhenè meu marrè me dü mendürè vesct pèr Messijnè. Andaj S. Luc. 24. Tue ɛanè fijλ prej Mojsessit (dò me ξξanè Chriscti) e prej Profetèscit, vej tue mpsuem, atünè dü Discipuje giξξè saa isctè scruem: pèrse duhej meu mbusciunè giξξè chisc isctè, scruem ndè lijt, Profetet, e Psalmit, pèr mbij atè vettè; possi vettè scelbuessi atü ξξà; Nukè jam arξunè me cpriscinè lijnè, ò Profetetè, pò me i mbusciunè. Prasctu ξξotè i S. Hieronymi, ato cafscè chi dukenè ma tè voghela ndè lijt, janè giξξè plot me sacramenta: e giξξè pèrpichienè ndè Ungijλt me Aλegorij, ò me gni tè marrè vesct te pèrsipèrscim tè spijrtit.

Paragraph: 14     Tue kjanè Jesu Chriscti: i vertèti Hüj, e i verteti Nierij herè herè, fjalet' è t'marrit vesct pèrscpijrt, chi janè ξξanè pèr tan; dukenè ξξuesse tè mos iscinè tè verteta: ndonesse ndè vetehè pèr tè gnimende janè tè derejta. Possi kjè Urata. Matt. 26. Cur ξξà: Atè ndè mundetè curraj letè sckognè meje kü kelscenjt, ò Mund'; As gia mangu jò possi due unè, ma possi ti; banftù volendetja Page: 59  jottè. Ketò fjalè janè ξξanè mbè ketè mendürè, asctu chi Jesu Chriscti: tè na caλeɛognie sè ansctè i vertèti Nierij, e ka pèr tè gnimende Misc tè permortscim, e se Pessimi i tijnaj isctè i ξimptescim, e fort i kech. Pèrse ndrüscej nukè kisc me merituem cundrè Manichejet, me tè sijt ende ezinè, e rregnenè Turitè, tue ξξanè se kjè Crüchiessuem gni tjetère mbè vendte tijnaj perraλè, e tünè pèr ɛacon e giettunè.

Paragraph: 15     Prej chisc kemi ξξanè pèrsipèri bucurè ende caλeɛohetè, se ndè Chriscnè janè dü volendet, chi janè e Hüjenuescimeja, e Nieresjesse, tue pèr vum keta tè Nieresjessè, assaj se Tinèɛot, e ketu ende vertetè. Sal. 21. Kam me ξξirrè pèr dittè, e nukè ke me mè ndeghiuem.

Paragraph: 16     Asctu ende possi cunderse Chriscti ɛoti ünè, pèrɛieu, e bani gnia kiscen' è Fescimè t'kersctenevet, me scejntit Pagheɛim, e hijr, ndègni tè gnimendunè, tè perscpircim. Kesctu ende Diaaλi, ka pèrɛiem, e bam gnia me vetehee giξξè tè paa Feetè; tè sijtè janè Turitè, Jevrejtè, Hereticitè, e tè ndrüsckunitè ndè mpcat: Sciumiza, e t'sijet vjen ξξanè Sinagoga, e Satanassit, ndò Kiscia, e t'kechijvet, e kesctu giξξè tè pa Feetè janè giümtüret' e Diaλit, e achia i sctergon n'vetij, Diaaλi tè pèr mcattenuemitè, e tè pa Feetè, sa ù falen ende emenitè vet. Joan. 6. ndèr juu gnia ansctè Diaaλ, asctu ende Djaaλi vjen ξξanè Nierij, ndènè emenatè giümtüresse vet. Matt. 13. Anemiku Nierij keta bani, e Psal. 55. Mescerier, è Hüj, se Me ndèpèrkambi Nierij. Letè venè roe ketu i pèrmpcattenuemi e tè cujtognie, se pèrse geλijn ndè menijtè Tineɛot achia, ndrüsckunè, e harruem, e cuja giümtürè banhetè, e me kan' pèrɛihetè, e ξξuesse banhetè gnia. Praa possicur fetüret se giarpenit largoù, e ike mpcattit.

Paragraph: 17     E sicunderse giξξè vertütè, e veperatè mira, vertetenè pèr Chriscnè kahè rjeξenè, ani mbas andaj pèr giümtüret' e vet, chi janè tè kersctenetè; asctu per arressüe, giξξè veperatè kechia vertetene per Diaaλine, possicur pèr krütè tünè kahè vignienè, ani mbasandaj pèr giümtüretè tijnaj, ndè te sijt, e me tè sijt veperon Diaλi krüetè tünè. Andaj Psal. 118. Chieffalijtè me kanè pèrɛanè pa faj. Ma para mirretè vesct pèr Diemenit Anemijtè, chi pèrɛanè spijrtènitè tanè, mbas andaj pèr Auant, e Turit, Anemijtè tanè tè pacoret, tè sijtè curraj nukè nghignienè me na baam kech, e me na pijm giaknè tanè. Mbe ketè arressüè, e tè vescteruem duhetè me kerkuem ndèpèr giξξè Profetijt, e tè scruemit scejnt, chi ansctè Biblia, pèr te marre vesct mbè arressüetè vet, tè gnimendè, e tè vertetè, chisc foli ɛotünè i maξi ndè pèr tò.

Paragraph: 18     Nukè ansctè Dije ma e naltè chi capèrzen giξξè tè tjeratè e scon giξξè me tè hoλetè Page: 60  vet: possi ajò chi roξξ gojet se spijrtit scejnt, e pèr tè gni mende ajo ansctè, e verteta Theologij, essiλa schüreton, e mpson Nierijnè pèr scelbim tè spijrtit, e pèr tjeteret jet t'amesciuescimè, me scegnie; e tè baame. S. Augustini ban pèr scembteλtürè, atè druu, me tè sijt Mojsessi preku ujenat' e Marathit, e i ambeltoj tue kjanè mpari fort' t' iξuna, e i bani me i pijm bijtè Israelit, tè sijtè pèr trij dit eznè ndè pèr sckretetijt pa mos giettunè uje, possi duketè ndè Essod. 15. Me tè sijtè Druu Aλegorisct scembeλentè Niereɛijn' è Chrisctit: ndò Druunè, e e scejntesse Crüch. Pèrse tue passe Nierij ezunè ndèpèr sckretètijtè kessaj jetè pèr trij dit tè lijssè Natüressè, e t'assaj se Mojsessit, pa mos giettunè ujetè hijrit Tinèɛot: kesctu hecim tè trettenè dittè tè kessaj jettè, e mberrini mbè Chriscnè, issiλi tue prekunè me scejntit misc tè vet, ujenat' è Giordanit, me tè pagheɛuemit scejnt: me ata tè prekunè scejnt: ξà fòrzè, e fuchij, me ù perterijm Niereɛitè, ujenavet Pagheɛimit, e kesctu hjek giξξè atà t'iξunè tè mpcattit prej spijrtit sinè: e pèrteriu tè Kersctenetè me ujetè Pagheɛimit, chi ù ambeltuenè me ata scejnt tè prekunè, tè Miscit, e Corpit Chrisctit, e ndèpèr tè prekunitè scejntesse Crüch: prasctu nukè banhetè Pagheɛim paa mos bam Crüch, e pa mos ξξirrè te S. Ndrijtatnè.

Paragraph: 19     Mirè fiλi asctu ansctè, se Theologia, e kersctenè, me dü arresegnie ven' roe atè Druu, e atè veperè me ambeltuem ujenatè Marathit: Ma para possi pèr Historie caλeɛohetè, sedüjti pèr scpijrt'. Se ajo Druu, e ata tè ambeltuem Aλegorisct, kjè hieja, e scembeltüra, e Chrisctit, e t'scejntit Pagheɛimit tinè. E kejò ansctè mendüra, chi duhetè me vum roe ndèpèr giξξè, tè scruemit scejnt; tè lijsse Plakè. Pèrse jò vecesè ven' roe tè Crijuemitè Scecuλit, pèr Historie si ansctè Crijuem: Pò ende Aλegorisct si isctè scegni, e hieja, e t' pèrterrijmit Scenjtessè Kisce, chi iscte pèr tù bam prej JESU CHRISCTIT.

Paragraph: 20     Achia saa ndè scoletè Chrisctit nukè vinhenè roe Ujenatè, e ditesse giüchit, vecessè pèr historie: Pò ende se ajò vepere kjè hijeja, e scembeltüra aλegorisct, e Jesu Chrisctit. ɛotit tinè, issiλi kisctè ani ndè motte vet pèr tè trajtuem pèrscpijrt Archenè scejntesse Kisce, ndè tè sijt kiscinè pèrtu scpetuem giξξè tè kersctenetè asso vjenasc se pacorasc tè mpcattevet, tè sijatè vueλ Culscedra. E derξi Giarpeni gojet, e grüket se vet Uje, possi lüm, &c. issiλi Mastrontè giξξè reξnè scecuλit. Apoc. 12.

Paragraph: 21     Asctu ende duhetè me vum roe sacrisitijnè Abramit, cur desc me Sacrificuem te bijrrè vet Isaacnè ndènè scembeltürè Aλegorie, Chriscnè ɛotnè tanè: issiλi kjè sacrificuem mbè Ltertè Page: 61  Druusse scejntessè Crüch: Abrami desc ndè pèr ata tè dasciunè prej sineɛot, e ɛotünè ndèpèr tè dasciunitè Abramit, e brenɛit tijnaj, chi janè giξξè tè Feescimitè. Asctu desc ɛotünè scecuλinè sa ξà gni tè vetteminè bijrrè vet. Joan. 3. Asctu ende duhetè me vum roe Jacobnè Aati 12. Patriarchevè ndè sa scembeλentè Chriscnè ɛotnè tanè, issiλi me 12. Apostuijtè vet kisctè pèr tè sciumuem giξξè Popuλinè Kersctenè: ndèpèr giξξè scecuλit. Ligija, e Profetete mpari kesctu banjtinè heret; Ani CHRISCTI scecroj; ndè tè paret, tè Dieλ, tè Krescemevet.

Paragraph: 22     Mojsessi Profete, issiλi scpetoj Popuλinè Israelit prej Missiri, tui ξanè Lijnè, e tue scpuum ndèpèr, sckretetijt: Aλegorisct duhetè me vescteruem pèr Jesu Chrisctnè, issiλi scpetoj, e n'zuer giξξè Nierij robijet se Diaλit, e n'territ, e sckretetijet se mpcattit. Giosuè chi scpuu, atè Popuλè ndè ξeetè permetuem, chi ξξojnè Chanaam, tue i marrè Giütettetè, vecè tue baam ɛaan', e tue sckuem Giordanè pèr mbij 12. gurè, kjè Alegorisct, scembeλtüra, e Jesu Chrisctit, issiλi me ɛaantè predichimevet pa arme, ò tjeter forze, tè Scecuλit banhetè ɛotij Parrijssit, i verteti ξee i pèrmetuem. Ndièpèr giξξè ξeet duel ɛani i tünè, &c. Tue sckuem lümnè pèr mbij 12. gurè; si cur me ξξanè se Chriscti kjè i verteti Giosue, chi sctiu gindnè ndè scenjtet Fee; tue sckuem me pagheɛim pèr mbij ujenatè scenjtenueme me 12. gurè tè 12. nejet, ò Articuijtè scejntessè Fee: Vinhetè ende Theologisct Regi David, issiλi mbassi sciumè, e patnè pèrɛanè, kjè nalzuem mbè Regenij, ndèr sa isctè scembeλtüra alegorisct, e Chrisctit: issiλi mbas mundi, pessimesc, moortje, e se ngiaλuni, i ξà Ati amesciuescim pusctet pèr mbij giξξè Creatüret'. Ansctè ξane mue giξξè pusctetja, &c. Vinhete ende me Salomone, issiλi trajtoj Kiscenè, e kjè achia i dijtescim, saa Regienescia Sabbe, erξ prej anet se ξeut me giegiunè dijenè, e urtijnè tijnaj; 3. Reg. 10. Alegorisct scembeλej Chrisnè, issiλi bani Kiscenè vet, jò me duer trajtuem, e goditunè, e ctrijm ndè pèr giξξè scecuλit, e pèr tè ndeghiuem, e giegiunè urtijnè, e tè derejtenè Ungiλit tijnaj, e pèr tè marrè scejntene Lig, erξ si cusc munjti Popuλi peganè prej anetè se scecuλit. Achia saa aj Misteriè i Sabbessè, Salomonit, & c'Regenijssè Austrit, nukè duhetè vecesse meu marrè vesct pèr historie, pò Alegorisct vjen scembeλüem Jesu Chriscti ɛoti üne, e scenjteja Kiscia e tijnaj, possi bucure duketè ndè S.Matt. 12. cuur Scribetè, e Farisejte, lüpnè scegnie prej Chieλscit: ù pergieg Chriscti. Fara, e kechie; e Copilè; lüpen scegnie, e tjeter scegn nukè i epete, jasctè scegnit se Jonesse Profete. Pèrse sicunderse kjè Iona pèr trij dit, e pèr trij nett' Page: 62  ndè barktè Pesckut, asctu ka me kjanè birij Nierit, ndè ɛemeretè ξeut, &c. E gnie maj maξ se Jona küj. Asctu ende Regenescia, e Austrit, erξ prej anet se ξeut, me ndiem urtijnè Salomonit, e gnie maj maξ se Salomoni küj. Andaj bucurè, mbeliξetè se jò vecessè duhetè meu marrè vesct pèr historie, se Jona kjè pèr trij dit ndè barktè Pesckut; pò ende Alegorisct pèr Chriscne, e pèr vortè tijnaj ndè, tè sijλt mbet pèr trij dit; tue ù ngiaλunè tè trettène ditè. E Misterij Regenescessè Austrit, jò vecesse duhetè meu marrè vesct pèr historie si cumbon Lettera, ajò vepere: pò ende pèrscpijrt dò marrè vesct, ndèr sa kjè sciegn, ò scembeλtüra, e t' peganevet si iscinè pèr tè arξunè mbè Scejntet Fee, e Lig tè Ungiλit.

Paragraph: 23     Achia sa giξξè tè scruemitè scejnt, tè lijsse Plakè ma para dò marrè vesct pèr Chriscnè mbè gnianet assi vescterimi pèrsipèri caλeɛuem. Prasctu aj ξξà; Gniè mai maξ se Jona küj? &c. Gniè maj maξ se Salomoni küj? &c. me na caλeɛuem, se ansctè i verteti Salomon, e i verteti Giona: pèrse ata Misteria iscinè ma pèr tè gni mende vertetunè ndè Chriscnè, se ndè tè tjerè, possi vettè scembeλtüret se emenavet, se Patriarchevet, e Profetevet ka meu dukunè ndè vendtè tünè. E sicunderse ata pèrsipèri Jona Salomoni, me descmignienijtè Chrisctit kjenè urξenuem pèr Chriscnè: Asctu ende duhetè me ξξanè se Chriscti kjè i verteti Adami, i verteti Abel; i verteti Noe, i verteti Abrami, i verteti Isac, i verteti Jacob, i verteti Mojsess, i verteti Iosue, i verteti Sanson, i vertèti David, i verteti Salomon, &c. possi giξξè tè dijtescimitè na, e caλeɛojne, e mpsojnè. <Page: 63  >



Chapter: II  
E dissa scembeltürave per mbij t' arξunite Messisse CHRICTIT scelbuessit scecuλit.


Paragraph: 1     Te fescimit' e Kersctenè, chi geλijtinè ndè giüttetè Alessandriesse me tè maξè scenjtenij; caλeɛon Filoni gnij fortè Letteraar, se giξξè herè zijnè, e vijnè roe te scruemitè S. tue marrè vesct possi duhej me dü vescterimè: ξξojnè sè vescterimij historiesse, ò si cumbon Lettera se pari, isctè possi Misci chi ka Spijrtinè vet, e küj isctè vescterimi i pèrscpijrcim, issiλi gindej me gni tè vum roe fort tè kξeλe, pèr mbij tè scruemitè scejnt; giξξè nderechiune per tè miretè tanè tè scpijrtit, me tè miscenuemit, e moortè Iesu Chrisctit ɛotit Tinè; e mbajnè pèr gni tè maξè detürè, ato scenjtè tè zana, e veperatè mira. Ata tè mirè tè kersctenè, e scenjtenè. Tue ξξanè se kàn' kam me dasciunè unè ma fort? e mbè tè sijλt kam ma fort me cujtuem, e me vum roe? se mbè gni ɛot chi me bani kachi tè mirè? e achia me descti? e achia tè mirè, e mesceriet tè maξè me deftoj? Tè siλtè kjè tè duekunitè pèr muè. E maξè, e kechiè pra, e tè padasciunè kisc me kjanè, me moss, e gnioftunè, e me mos passune tè ξimptunè.

Paragraph: 2     Tue vum roe giξξè ato tè kechia, e pessime, e martirizimè chi kersctenimi i vobek, i Regenijsse Arbenit, e Scerbijsse pesson prej Turcut pèr nderte ɛotit Tinè Iesu Chriscut; me dijtunè giξξè mej ndèrechiunè si duhetè pèr scpijrt, nukè kiscinè me passe giaa mangu pèr Page: 64  gni tè vertetè scenjtenij, possi nukè mengon, e pa uξè Turchiet mej munduem, pèr se janè tè Kersctenè.

Paragraph: 3     Mbatè arressüè pra pelchiej Spijrtit scejnt; chi kejò, e maξè e mirè, tè deftohej ndè pèr giξξè scembeλtüret, e ndèpèr ketan' arressüe kanè ketu meu caλeɛuem dissa, ma tè meξaatè: Pèrse me dasciunè giξξè tò mej schüretüem sa scembeλtüra janè pèr Chriscnè, kisc me kjanè gni pune, e pa sossmè tue kjanè giξξè Ligija Plake, scembeλtüra, e se Reessè.

Paragraph: 4     Urξenon pra scpijrti scejnt, chi jò vecè Patriarchete, te caλeɛoijnè Messijnè me vettè vehenè: pò ende dò, chi giξξè sacrifitiatè, te jenè scembeλtüra, e hijeja, e atij t'maξi sacrifitiè, chi mbè Crüjt kisctè pèrtu vum ndèpèr mpcattet tona, ndèr tè sijt' e para, e ma e maξeja, e ma e plotta Misteri, e cafscè è mbelueme ansctè scembeλtüra, e Kingit Pasckeüet, essiλa banhej mbè ketè arresüè, chi ndjek.

Paragraph: 5     Tue dasciunè i maξi ɛot, me nzierè Popuλinevet robijet se Missirit, urξenoj pèr ma tè mbramet plaghe, me mbütunè ndè gni nattè; giξξè tè paretè leem, tè Missirit, me gni engieλè Vraass', ma pèrpara kessaj vrassè urξenoj ɛotünè Mojsessit chi tè bantè me dijtunè Popuλinè Israelit, chi giξξè fiss; Tè ξietenè dittè tè ketij Moji tè marrè, si issiλidò gni King pèr giξξè fiss', e sctepijtè vet, &c. Exod. 12. e ta sacrificojnè mbè ketè mendürè si ndiek.

Paragraph: 6     Ma para urξenoj Hüji, chi t'isc kingi Mascuλè pa lüe, e gnij vjeti. E curta sacrificojnè, tè mossi ξξejinè ndogni aasctè, e me giaktè tijnaj tè ngüeijnè Pragietè Düervet sctepijssè, ku tè hagninè, e atè nattè ti hagninè Misctè tijnaj me bukè Pogacciè, e Lochike tè ξξarretè, ò t' iξuna. Asctu ende chi kü king tè moss' hahej as ɛijem, as pa ɛiem: pò vecessè pjekunè: e tè mos lijnè gia cafscè assi Kingi pa ngranè, as krüe, as kambè, as ɛorrè, e ndè mbettè già cafscè ta diginè ndè ɛjarm.

Paragraph: 7     Tue urξenuem ende Hüji, chi mbè ketè mendüre t'hahej. Peschitè Spijnesse saj kini me ngiesciunè, e kini me passunè kepuzatè n' kambè, tue mbajtunè sctagatè ndoorè, e kini me ngranè pèr tè cpejtè. E ka meu kjanè giaku pèr gni scegn' ndato sctepij ndetesijat kini me kjanè, e kam me paam giaknè, e kam me kaperzüem juve, e nukè ka me kjanè ndèr ju plaghe, è perderξunè, cur tè vrass, ξeen' è Missirit.

Paragraph: 8     Mundetè ketu meu vum roe se chisc nevojè pat ɛotünè asso scegniesc, pèr tè dijtunè se ndatè sctepij geλijntè Nierij Popuλit se vet? Tue dijtunè mirè fiλi se saa cujtontè, issiλidò sisc Schüreton ɛemerat', e Pischitè Nierit ɛotünè: e curraj pèrpara tijnaj nattè nukè ansctè. Possi territijnaj asctu dritta, e tijnaj. Psalm. 137. e nuk' ansctè as ndogni Creatürè, e pa pascime pèrpara tijnaij; pò giξξè janè duesciunè, Page: 65  e celè süvet tijnaj. Hebr. 13.

Paragraph: 9     Duhetè pra me kjanè gnimend, e pèr tè vertetè giξξè sa na caλeɛojnè scentenitè Dottorè, se kü King pèr Alegorij scembeλentè Chriscnè ɛotnè tanè ndè pèr tè buttetè tijnaj. Nukè kjè giettunè ndè fachietè tijnaj ndogni palavij. E kjè scpuum possi Kingi mbè moort. Prasctu i S. Gio: cur e paa ndè sckretetijt ξξà: gniè Kingi Hüjit, chi baan fajetè scecuλit. Urξenon ende ɛotünè, chi kü King, tè jetè Mascuλè, pèr tè na caλeɛuem veperatè tijnaj tè mira, tè forta, e Mascuλà: e tè jetè gni Vjeti pèr tè scembeλüem ende Chriscnè (chi atè herè kisc pèr t' arξunè) giξξè tè miratè, pèr t' Ungijnè, e Kingi tè mos ketè as ndogni, tè pèr lüüm, pèr se Chriscti i vertèt Kingi nukè pat ndogni tè pèrlüüm, tè mpcattit: Ma pò vintè me laam feλichiesctijt' è mpcattit, me tè deliretè vet tè pa sossunit. Asctu nukè permettoj ɛotünè, chi Jesu Chrisctit tè jenè ξξüem Duertè, e kambetè pèr urξenitè Pilatit, e pèr tè scembeλüem ketè punè pèr Chriscnè urξenoj ndè Essodit pèrsipèri, chi Kingit tè mos jenè ξξüem Esctenatè.

Paragraph: 10     Dò Hüji chi te marrenè giakut se tijnaj, e tà venè pèr mbij tè düü Pragietè Dvervet, ndè dascinè me mbettunè giaaλ, e tè mos kenè plaghenè, chi kiscinè ata tè Missirit. Essiλa punè vertetetè ndè Chriscnè S. Gio: Aj chi tè hae Miscit Sim, e tè pijè giaknè tem, ka jetenè amesciuescimè, &c.

Paragraph: 11     Chisc' i duhej Tinèɛot t'maξit, me urξenuem, tè mos hahej pa ɛiem Kingi, tue mos u giettunè curraj se misci i kingit hahetè pa ɛiem? Asctu ende nukè dò tè hahetè ɛiem? vecè pèr tè na baam me dijtunè, se scejnti Cunghim, ndè tè sijλt vjen sacrfsicuem küü King i buttè, i Lterit; nukè dò marrè me ɛemerè, tè ftofetè, e plot me ujena tè descirevet, e cujtimevet t' kechiave: pò pjekunè mbè ɛiarmtè dasciune, e tè descirevet miravè. O nzetè, ò ftofetè, pèrse je voketè kam me tè vieλè , ξξotè ɛotünè.

Paragraph: 12     Dò ende ɛotünè, chi kü King tè hahej me buka Pogacciè, dò me ξξanèeͮ ɛemerè tè kξieλetè, e pa tè pèrɛiem mbrumi pò larg giξξè scerregijscit, tue na bam me dijtunè ende se ndè scenjtet Mesce ansctè ma hiescim, meu scceruem Corpij Chrisctit ndè bukè Pogacciè, scembeλtvra, e se derejtesè, se ndè brumè scembeλtüra, e t'kechiavet possi Apostoli 1. Cor. 5. Dò ende ɛotünè nesc ta hamè me lochika tè ξξareta, scembeλtüra, e scejntit Reffim, e pendessevet t' ξξaretavè, me lot, tè mpcattevet tonave; tè schüretognè pra vettè vetèhenè Nierij, &c.

Paragraph: 13     Pischitè taj ngisceni, dò me ξξanè se tue ù avitunè scejntit Kunghim, duhetè me vottè me tè maξ tè delirè, e te cuλuem, tè ɛemeressè e jò pèrɛiem ndè felichiesctii tè Miscit. E kepuzatè kini me passunè mbè kambet tuej, pèr tè passunè giξξè ndè ɛemerè, e pèrpara süvet se mbè Page: 66  ketè jetè jemi uξetarè, chi giξξè herè, ezimè prej jetet se amesciuescimè. Nukè kemi ketu Giütet tè nguλè, &c. S. Dion. Cuitò cafsce tè tua ma tè mbramè, e curraj nukè ke me fejüem.

Paragraph: 14     Kini me ngranè pèr tè cpejtè, e dò me ξξanè se scejnti Cunghim dò marrè me descijr, e vu, e jò pèr ɛacon, e pèr dekè. E tè mos jessè as gian' sì ndjerè nde natejet , chisc tjeter ajò fjalè dò me ξξanè vecè, me na baam, me dijtunè, se ndè misteriat, e pessime tè Chrisctit, ò ndè scejntit Cunghim, ndè kjoftè gian' cafscè chi tè caperzegnè dijenè tanè, dò djegunè mè ɛjarmtè dasciunit tinè, e fessè plottè. Chisc nukè meretè vesct, e chisc nukè scef, nae forzon scejnteja Fee. Sa ma forttè jetè cafscia, e hoλè, chi tè mos mirretè vesct, achia ma fort pèrket Tinèɛot t' maξit, & pusctuescimit.

Paragraph: 15     Pèrpichienè jò vecessè veperatè, e atò tè sieλa; pò ende Motti mbè Iesu Chriscnè, pèrsè kiscinè jevrejtè pèr ɛacon me scpuum kingnè ndè Giütette Ierusalemit pense dit pèrpara se sacrificohej, ò prittej, e ketè tè vertetè mot dò ɛotünè, chi pense dit perpara se kjè Chriscti vum mbè Crüjt hini ndè Ierusalemt, chi kjè, e Dieλja, e Endet pense dit pèrpara se Prendesse, chi kjè crüchiessuem; asctu chi tè soditenè n'fachiè n'fachiè scembeλtüra me tè vertetène vet.

Paragraph: 16     Sctiu pra ɛoti Hüj giumenè ndè Adamt, e mbassi fjet, muer gni briɛniescit se tijnaj, e mbusci misc ate vend pèr tanè, e trajtoj ɛoti Hüj bringnienè, chi muer prej Adamit ndè gni Grue, e scpuu tè Adami. Atü ξξà Adami kü tasc aasctè prej Esctenascit se miasc, e misci miscit sim. Gen. c. 2. Nukè mundemi mej raam mboh se ketà, tè krijuem tè Evessè ansctè plot me misteria; pèrse Hüji ndè Crijoj Nierinè n'ξeut, pèrse nukè Crijoj ende femenenè prej si endevonè si descti me baam prej Adamit, pèrse ma teper brigniet, se sjeter pjesseje? E mbassi i muer Nierit atè brigniè pèrse nukè i vu gni tjeter ma i mire pò embusci me misc?

Paragraph: 17     Tue kjanè Hüji Natüra, e Natüresse , mirè fiλi asctu ansctè, as gia bani pèr tè n' cottè, pò giξξè nderechiunè pèr tè mbaretevet, e tè scembeλüem. Veenè pra roe ketu SS. Dottore, e ξξonè se ndè tè crijuemitè Evessè na caλeɛoj ɛotünè, tè baamitè, tè sciumizesse t' kersctenevet, chi janè ndè hijrtè tijnaj, e ù ξξonè scejnteja Kiscè nzierè prej Crahenorit se Chrisctit, pèrse tue fjetunè aj mbè sctrate S. Crüch, giumenè Moortsè, pèrse, chisc tjeter ansctè giumi vecesse hieja, e mortse, i celè Crahenuerè me patersciamè, se siλit roξ giak, e uje: Giaku pèr tè cpèrblemit tanè robijet se Diaλit: Ujetè pèr tè delijrunè scpirtenatè tanè, issiλi vejen ndè scejntet Sacramentè, tè Pagheɛimit, ende te S. Mesce. Pèr tè sijet punè Apostuλi, tue na caλeɛuem ketè scembeλtürè ξξà se kejò ansctè Page: 67  gni maξ Sacrament, tue marrè vesct pèr Chriscnè e S. Kisce te vet, me sa tè maξ, tè dasciunè duhenè ndè vetèhè. Ketu ende vescterohenè, e pèr keta tè dasciunè mirrenè vesct Cantica Cant. ndè Bibliet scejnte.

Paragraph: 18     Tue dasciunè ɛotünè me na caλeɛuem pèr tè plottè Sacrifitienè mbè Ltertè Crüjsc, te gni t'vettèmit birit tijnaj; dò se largù me na baam me dijtunè possicur ndè gni Passechürè, ndenè veperat gni tè maξi t' dasciuni, & t' giegiuni tè Abramit cuur i urξenoj, e i ξξà; Merrè bijrrè tand' Isaaknè, e sckò ndè ξetè Paass', e atü ke me falè pèr sacrifitiè, pèr mbij gni Malesc, chi kam me caλeɛuem tüü. Gen. cap. 22. Nukè mundetè mei raam mboh, se Hüji mujti me sciumè mendürè, me kerkuem tè giegiunitè, e vertütetè nalta t' Abramit, jò me gni urξene tè pa dasciunè, chi aj tè ketè me sacrificuem, e me djeghunè gni tè vetteminè bijrrè vet, chi fali ɛotünè me sciumè lot. Vecesse dò me atè punè me na caλeɛuem pèr tè plottè, keta tè dasciunè tè maξ, chi kisctè ɛotünè pèr tè na caλeɛuem, me te miscenuemit, e morte Chrisctit ɛotit Tinè i verteti Isaak. E sicunderse Hüji ndè ketan' Sacrificie, caλeɛohetè ξξuesse t'isc detuer Abramit, cur jet e i ξξotè. Tasc gniofta se nukè ndejeve gnit' vettemit birit tit ndèpèr mue. Asctu ende cundrueλ, ɛotünè dò me paghuem, me gni tè caλeɛuem tè vertetè, tè gnij t'dasciuni achia t'maξi pèr mbij tè siλt tjeter ma i fortè tè mos gindèj. Achia Hüji desc scecuλinè sa ξà gni vetteminè bijrrè vet. Prej Abramit dò vecesse tè giegiunitè, tue i ξξanè mosse ctrij dorenè tandè pèr mbij Dialit, ndèr hiè tue na caλeɛuem, se aj pèr tè na mujtunè me tè mira, tè bamè, kisctè pèr tè ξanè, cur tè vinte motti plottè , te vertetène Curban me tè arξunitè Iesu Chrisctit scembeλüem pèr Isaaknè. E pèr ketè Sacrifitiè tè forte Hüji pèr tè caλeɛuem Abramit, sa i pelchientè, i permetoj me Bee; achia Bij, saa üj mbè Chieλt, e sa isctè Rana, e Detit: pèrse Hüji tue kjanè gurra, e giaλè, e giξξè t'miravet, paguen scerbetüretè chij banhenè fort pèr tè plottè. Gni chind ma tepere kini me passunè, e jetenè amesciuescimè kini me gheɛuem. Pat hijrrè, e ketij t' pèrmetuemi me tè arξunitè Chrisctit, e ketu pèrket, e vertetetè ajò fjalè. Paa Abrami, e ù gheɛuè, e dò me ξξanè ditta, e pèrmetessesse, se sciumuemit se faret se tijnaj pèrscpijrt kisctè pèr tu baam gni e maξe, e mirè chi ansctè Feja, e Chrisctit possi Üjtè Chieλet prasctu ù gheɛuè.

Paragraph: 19     Scembeltürè ende kjè cur Abrami vottè ndè ξetè Missirit, me kerkuem. Gen. 12. Scembeltürè ende ansctè. Guri ckochiunè prej mali pa duer. Dan. 2. Scembeltürè ansctè, lümi pò deltè vendit se pelchüescim, me ujessuem Parrijssinè. Gen. 2. Asctu ende scembeλtürè ansctè, Dijeja trajtoj vettehessè sctepij, ξendi sctattè sctüλa. Proverb. 9. Scembcλtürè ansctè ata, Bani Salomoni Page: 68  selij Eburneje tè maξè. 3. Reg. 20. Asctu ende ansctè scembeλtürè. Gni punè tè reè bani ɛotünè femena ka me reξξuem Burrenè. Jerem. 31. me giξξè keto, chi ndiekenè. Jona kjè sctijm ndè Det, e Deti puscioj. Ion. 1. Kanè me rjeξe Maletè Tamblè. Joel. 3. Sdrippa ndè Copesctit tem me paam Moλatè lugievet. Cantic. 6. Bascka, e Gedeonit pèrvoessetè. Judit 6. Manna ruhetè ndè ndè Enetè Aarta. Exod. 16. Pruteka, e Aaronit luleɛon. Num. 17. Luleja ranzet se vet ka me hippunè. Isaias 11. Sctihetè jasctè Peλumbi Archet sè Noe Profetessè. Gen. 8. Parrijssi goditete. Mojsessi sctihetè ndè spoortè ξξuprasc. Exod. 2. Ndè Dieλit vu sctepijnè vet. Psal. 18. Mescerierja, & e Derejta ù pojnè basckè. Ps. 48. Guri i pa cmuem, goditunè, e mbucuruem ndè Aar. Apoc. 1. Gni heri i begatè, e i vobek. Jerem. 31. Duketè ndè ogiakt i caterti mbè ghassetè t' bijrt Nierit. Dan. 3. ɛjarmi ndè Ragnet. Exod. 3. Majet se Chieλet tè daletè tijnaj. Psal. 18



Page: 69 
Chapter: III  
Se düü fiie reɛeie se Profetiise


Paragraph: 1     Nukè mundemi mej raam mboh se giξξè Profetetè me gni fijλ driteje, ò reɛeje sciffinè giξξè chisc kisc, pèr tè arξunè, tè kessaj jetè, t'atij Popuλi, Kisce, e Giütetje: mbas andaj ani ma nalt tue ù nciuem me düü fije reɛeje, bucurè sciffinè ato punè tè scecuλit, se iscinè scembeλtüra, e Chrisctit, e Kiscesse tijnaj, chi kisc pèr t'arξunè ateherè; ani tue nzierrè dijen' è Spijrtit prej asso pune se scecuλit, caλeɛojnè, chisc kisc pèr t'arξunè pèr mbij ɛotnè Chrisct, e Kiscenè tijnaj. Kesctu bani Davidi, tue vum roe giξξè Lijnè Mojsessit, tè Iosuè, e Giükatesset, tue vum roe giξξè chisc isc pèrmettuem Patriarkevet, e vetehessè, pèr mbij regenijtè t' bijrt, e tue vum roe giξξè, chisc kisc pèr tè pessuem, e mendürenè, chi ξà spijrti scejnt si kisc pèr tu baam Kisca. Asso koheje, me düüfije dritteje, se Profetijsse, nzirtè prej sisc, tè marretè vesct pèr scpijrtit, mbij atè tè scecuλit, e si cumbon Lettera, e kesctu sciftè giξξè sa kisc pèr tu goditunè per mbij Chriscnè, e Kiscenè tijnaj; andaj mundemi me marrè vesct, se giξξè Profètij, e salmatè, duhenè marrè vesct pèr Letterè, pèrse pèr Letterè kienè mbuscunè pèr mbij Chriscnè, e Kiscenè tijnaj, possi kjè pèrmettessà baam Abramit. Ndè Faret tande kanè meu becuem giξξè gindja. Gen. 21. ende ajò pèrmettesse baam Judessè. Nukè ka meu hjekunè, e meu reɛuem Regenia Judet, &c. Gen. 49. Asctu ende ajò Profetij baam. Isaijsse 7. Gniè Vajɛa ka me ɛanè, e me leem bijrrè.

Paragraph: 2     E possicunderse Patriarchetè ndè permettessetè tünè, patnè dü fijesc drittenè: e sicunderse Profetetè caλeɛuenè me dü fije drittè, asctu ende ato permetessè, e profetij kjene mbuscine pèr Letterè dü fijesc, e prasct duhene marre vesct mbè dü mendüre per lettere. Possicur me ξξane ndate permetesse baam nde Genes. 2. Kam me Page: 70  sciumuem farenè tande; possi üjt' è Chieλet, e possi Ranenè, chi ansctè ndè Breghtè Detit, &c. paa Abrami ndè spijrtit se Bijtè Miscit, Turitè, è Jevrejtè iscinè pèr tu sciumuem possi Rana, e Detit, e si kiscenè pèr tè ɛotenuem atè ξee mbè scecuλit pèrmetuem, chi kjè ξeu i Palestinesse. E nukè mundetè mej raam mboh, se jevrejtè kjenè faret se Esau parit bijr, as nukè duhetè me cundrèstuem, e me raam mboh se Turitè nukè janè faret, e fissit se Ismaelit. Possicunderse pèrtèvertetè asctu ansctè se tè kersctenetè janè faret, e fissit se Isaacut. Duhetè asgia mangu me dijtunè se Esau tue scittunè parèbijenijnè pèr gni Palarè e ξξier, ξξüenè Fenè basckè me Ismaelnè, kjenè duuem jasctè sctepijet se t'Atit tünè, pa ndogni pjesse gianiet se tijnaj. Prasctu Isaacut i ξξonè, i verteti bijrij Abramit, pèrse curraj nuke ù daa sih ndè Lijt, e feetè t'vertetit ɛot, ma jò asctu tè paretè bij.

Paragraph: 3     Andaj Turitè, e Jevrejtè tue ndjekunè giurmetè Ismaelit, & Esau nukè ɛuunè bessè Jesu Chrisctit t' vertetit Messij, pò ndjeknè Iξuijtè Muhamednè, e Suruλahnè, e Talmudnè. Duhetè me dijtunè se keta krenatè giξξè t'kechiavet, Muhdmedi, Suruλahi, e Talmudi: possicunderse sctijnè temel gni Ligje se lirè, e pa uξe, e pa arressüè plot me feλichiesctij: asctu ende i kanè marrè mbrappa gind', e pa uξè, e pa ndogni ndèr ndè vetehè, chi janè Arappetè, Tataretè, e Turitè, chi janè ξanè giξξè lakemijvet kessaj jetè, e fèλichiesctijvè, e sctansenijvè. Possi kjè Muhamedi Baarij Devevet, e Chiuhejlanavet, tue ù ngittunè me giξξè tò. Nukè ansctè praa mbreculè assaj dorè gindje ndè mos pelchien, e vertütemeja Feja, e Chrisctit, as tè delijretè maξ tè sajnaj. As gni lüè, nukè ansctè ndè tüü. Andaj bijri ndèr tà gni Zmijr i pa masse, chi na pèrɛaanè, asctu chi pèr nghiat t'mirit mos duketè ma fort tè kejtè, Pèrse gniana cundrè sijeteresse vum nghiat ma fort dukenè; e ndèr cachia na pergheɛojnè, ndèr saa na ξξiξξinè giaknè. Ma bijtè Spijrtit duhetè meu sciumuem possi üjtè Chieλt, pèrtè ɛotenuem ξeenè giaλevet, chi ansctè Parrijssi pèr jetè, essiλa pèrmetessè kjè mbusciunè pèr tè gni mende si cumbon Lettera. Pèrse bijtè miscit Jevrejtè ɛotenuenè atè pjesse ξeu ndjerè mbè Chriscnè, Ani Turit' sciumuem possi Rana, e Detit pò e ɛotenojnè ndjerè mpsod ξenè Chanaam. Pò tè Kesctenetè, chi jane tè vertètè bijtè pèrmetessesse tè Abramit tue mossu daam curraj fejet se gnit vetemit ɛot, Tre paa, e gni aξeroj; ndè spijrtit janè becuem ndè fisstè tijnaj, chi ansctè Chriscti, e gheɛojnè ξenè t' giaλevet pèrmettuem prej sineɛot, Ngaξenüessit kam me ξanè Mannenè mblueme, &c chi scembeλej pratè pjesse ξeu tè Chanaamit, chi gheɛojnè bijtè Miscit.

Paragraph: 4     Giξξè ajò pèrmetessè. Gen. 49. cur ξξà Jacobi Iudessè, Tüü kanè me leuduem Veλaɛeni tè Page: 71  tuu, &c. gni pjesse kjè vertetunè pèr Letterè: mbè Davidnè, chi gheɛoj Regenijnè; ma ani giξξè sej kjè vertetunè, e mbusciunè mbè Chriscnè. Asctu ende pèrmetessa, chi kjè pèrmetuem Davidit pèr ata, chi kiscinè me ndjekunè ndè Regenijt, chi kjè i biri. 2. Reg. 7. gni pjesse kjè vertetunè mbè Salomonè, ma pèr tè plottè kjè mbusciunè mbè Chriscnè, ndè pèr Regenijtè Chieλet; Asctu ende Profetia, e Isaisse 45. E Cirit, chi kisctè pèr tè liruem Robijnè, e pèr tè trajtuem Giütetn' è Ierusalemit. Mbè ketè jetè kjè vertetunè pèr Ciro Rejn' è Pèrsijsse, ò tè Kesselbascit, issiλi nzuer atè robij tè kessaj jetè, e ξà testijr me trajtuem pèr serij Kiscenè. Ma plot ani ù vertet mbè Chriscnè issiλi nzuer robijet se Diaλit, giξξè Niereɛijtè, e trajtoj Kiscenè scenjtè, ò Fenè pèr derξunè, ndè pèr giξξè Reξtè scecuλit, se siλesse i ξξonè, e verteta Ierusalem, e giξξè ajò Profetij mbè ketè jetè mirene vesct per Cirenè, per spijrt ani pèr Chriscnè, chi kjè scembeλüem pèr Rejnè Cirrè, &c.

Paragraph: 5     Achia saa dritta, e Profetijssè gni fiλi, chi ξξonè ansctè ajò cur Profetetè sciffinè cafscetè kessaj jetè, chi kiscinè pèr tu goditunè ndatè Popuλè pèrpara se vintè Chriscti: Ma Dritta dü fijesc, e ma e sckelkchüeme, e Profetijsse, ansctè ajò cur Profetetè tue ù nalzuem cafscescit se kessaj jetè, scalè mbè scalè, mberrigninè me caλeɛuem punetè fsceffuna, chi kiscinè pèr tu goditunè mbè tè lumnè Chrisct, è Feenè tijnaj, chi scembeλehescinè ndato punè tè kessaj jetè. Possicur me ξξanè, Profeta Isaije pa me reɛe gni fiλi pa Robiinè, e reenimnè Giütetse Ierusalemit, chi kiscinè pèr tè baam Caldejtè, e tè nzierretè robijsse, chi kisc pèr tè baam Ciri, e Zorobabeli, e Giesu Profetij maξ: Ma ani tue ù nalzuem pèr Spijrt, pa se ata tè nzierrè robijet se miscit, isctè gni hie, ò scembeltürè si kisctè Iesu Chriscti pèr te nzierre Nierinè robiet se mpcattit, e si kisctè pèr tà trajtuem Giütetnè ree te Ierusalemit, kiscenè scenjtè tè vetnè, derξunè ndè pèr giξξè reξtè scecuλit, possi bucurè mirretè vesct ndè Isaijt 45.

Paragraph: 6     E kejò drittè, ò spijrt dü fijsc, ansctè, chi lüpentè Eliseu prej Elijet. 4. Reg. 2. Ku ansctè scruem, se cuur erξ Elia me Eliseunè ndè Iericut i ξξanè tè bijtè, chi dò me ξξanè discipujitè Proftevet, Eliseut. Adi giaa se ɛotünè dò me marrè sod' tand' ɛot n'teje? Tè sijet ù pèrgieg, e ù ξξà: E dij, po hescteni. Andaj bucurè duketè, se achia discipujitè Profetevet, saa Eliseu, paanè se pò, e ncion ɛotünè Elijnè: Ma nukè dijnè chisc pò banhè ma Elijet, pèrse nukè mirrinè vesct si munè jetè se ata te ciuem nalt, tè Elijssè isctè scembeλtüra, e ditesse Scelbuemit cuur hippi Chriscti mbè Chieλt', e si isctè Elia pèrserij pèr tè arξunè ndè cohetè Antichrisctit me Predicuem se düjti, si kisc pèr tè Page: 72  arξunè Chriscti ɛoti ünè, achia sa Discipujitè, ende Eliseu kiscinè pèr mbij keto punè gni fije Reɛe tè Proftijsse. Andaj Eliseu, tue desceruem me dijtunè se ata te nciuem tè Elijsse, chisc pò scembeλente, mbet, e i ξξà. Tè lutem ɛot, chi Scpijrti, ò reɛa, chi ndè tüü ansctè dü fijsc, falma ende mue. Pèrtè dijtunè me scpijrt, ò reɛe dü fijsc, se chisc pò scembeλentè ata te nciuem, ani pèrtè dijtunè chisc kisc pèrtu goditunè mbe tè lumnè Chrisct Messijt permetuem nevè ndè Lig, essiλa punè nukè mirretè vesct, vecesse me dü fije reɛe tè Profetijsse. Pèrgiegi Elia Eliseut, e i ξξà cafscè fort tè fesctirè lüpe , pèrse pak vetevè ansctè pèrmetuem, e ξanè kejò drittè e maξe, e düü fijesc, e ketè punè ξξà Elia, pèrse aj bucurè pò e scif, se ata tè nciuem tè tijnaj isctè scembeλtüra, e Chrisctit, si kisc pèr tu nciuem nalt mbas mortije, e mbas se ngiaλunit se tijnaj mbè Chieλt, pèrte marrè atè pusctet fort tè maξè, e pèr tu baam Giucatessi giξξè Creatürevet, e isctè pèr tè arξunè ndèvone me Giucuem scecuλinè, e si isctè vetè Elia pèr ti prijm, me i predicuem Ungijλè pèrpara: e kisctè Elia pèr tu vraam, e pèr tu Martirizuem prej Antichrisctit, e ketè reɛet tè maξe lüpi Elia n'sineɛot pèr Elisenè.

Paragraph: 7     Jò vecesse tè scruemitè scejnt tè lijssè plakè, pò ende giξξè veperatè, e fjaletè Chrisctit ndè Ungijλt, mbij vescterijtè kessaj jetè, duhetè lüpunè vescterijnè sjeteressè jetè me atè drittè tè maξè ò dü fjesc, pèrse giξξè fjaletè, e veperatè Chrisctit janè punè fort tè mbeλuemè, pèrse janè gni scegn, paascim, chi scembeλen gni cafscè scenjtè te pa paamè. E keto punè na caλeɛon S. Augustini pèr mbij atè mrecuλè tè penssè bukevè. Ioan. 6. cur ξξà: Mrecuλijtè chi bani Chriscti janè dò cafscè tè Hüjenuescimè, chi na bagnenè me marrè vesct Teneɛonè, cafscescit se pa pamescit mè mend tue ξξanè, pevessemè vettè mrecuλijtè, chi tè na flassenè pèr Chriscnè, pèrse ndù marscinè vesct, kanè ghiuhenè tünè. Pèrse kü mrecuλè possi, e giegm, saa i maξ anscte leta lüpime, e sa i kξeλè ansctè, e mos chiendrojnè vecesse chisc scembeλen ndè fachiè: pò ende tè lüpimè sciumizenè, perse diku kanè gnissen mbrenda, chi mrecuλohemi pèr jascta, &c. Andaj marreme vesct se ndè giξξè punetè Chrisctit nukè duhetè me u ndalè vecè pèrsipèri si cumbon fjala, pò ende me lüpunè Sacramentetè, chi janè mbeluem me fachietè assaj Letterè. Prasctu S. Augustini, tue lüpunè vescterijnè scpijrtit t'atij mrecuλi, na caλeɛon se ato tè penssè libertè Mojsessit, tè sijtè Chriscti ξξej, e i dau pensse zoppasc, tue nzierè sciumè punè tè derejta t'ungiλit, se sijascit ani mbeloξ pensse spoorta, me tè sijt ngigni sciumizenè. Asctu ende ve' tue ligieruem S. Augustini, pèr mbij mrecuλitè giasctè Sctamba me Uje baam venè, tue nzierè vescterrjnè vet tè Scpijrtit.


Page: 73 
Paragraph: 8     Ansctè pra cafscè, e vertetè, se veperatè Chrisctit janè dissa sacramentè fort ma tè meξaa se tè Lijsse Plakè: pèrse ato kjenè vecesse scegn, i scecruem, ndèr saa caλeɛue kescinè, ato cafscè tè mbeluem, chi kiscinè pèr tu goditenè mbè Jèsu Chriscnè, e jò vecesse scembeλüè kiscenè hijrrè, chi nukè dukej, pò ende tasc keso koheje nae falinè. Andaj scendetja t' verbetit leem, scembeλentè drittènè süüvet spijrtjt, chi dò me ξξanè, scelbimi, e tè scendoscetè lenghimit se mpcattit. Kesctu ende doj me ξξanè scendetja, chi ξà Chriscti atij güterimi ndè Probati ketè Piscinesse prasctu i ξξà: Ezè e mos ù pèrmpcateno maa. Pèrse nukè scendosci Chriscti curraj ende ndè misc, chi nukè scelboj ndè spijrt. Asctu ende giξξè ata, chi ngiaλi mortjet se miscit, i ngiaλi ende mortjet se spijrtit, chi ansctè mpcatti.

Paragraph: 9     Giξξè chisc ù godit ndè Chriscnè kjenè tè meξa sacramente tè pa paame. Pèrse cur Chriscti kjè mbaλefàchiè duekunè mbè Crüjt, atè herè ende kjenè vum mbè Crüjt, e duekunè Profetetè, e Ligia plakè: pèrse aj kjè mbarimi j Lijsse plake, e i Profetevet, prasctu giξξè punetè mbaruenè ɛüretè vet, me mort, e pessimetè Chrisctit: issiλi ndonesse kξej spijrti nè Atit vet, tue pam se giξξè Profetijtè me tan' pò mbuscescinè mbet e ξξà, U mbaruè; E pèr gni scegn tè kessaj se derejtè, kjè daam kisca ndüüsc: cur kjenè Vorruem, Pascka, Ligeja Plakè, & e scentundja: ndè tè ngiaλunitè Chrisctit nukè ù ngiaaλ as Pascka, as e scetundja pò mbetnè vorruem: E ù ngiaaλ mbè jetetè ree me dittètè Dieλ, e me tè derejtetè Ungiλit; Tue na baam me dijtunè, se giξξè punet' è Lisse plakè, mbetnè vorruem, curraj pa mos u ngiaλunè; e jò vecesse duijnè ato Ligie plaka pa mossu ngiaλunè curraj: pò ende duierrenè Spijrtinè, giξξè ata chij scerbejnè, mbassi ù pèrpaaλ Ungiλi scenjt, asctu ξξotè i S. Augustini. Tue ξξanè ende se sicunderse ndè Lijt plakè, e nde Lijtè ree giξξè herè kjè gni Chrisct, ndè tè paret scembeλüem: ndè tè düjtet caλeɛuem, asctu ende duhetè me ξξanè se gni fee kjè e para, e mbrameja, pèrse feja mirretè prej asso puneje, chi bessohetè pra cur Chriscti kjè tè bessuemitè Patriarkevet, e Profetevet, chi na caλeɛuenè se ka pèr tè arξunè, asctu ende sod ketè dittè, na atij bessojmè, gni fee duhetè me kjanè ajò e Lijsse parevet, e Lijsse sanè: e sicunderse kjè gni Chriscti, e gni fee ajò, e Lijssè plakè, e sanesse; asctu ende ansctè gni giütet e Hüjit, kejò jona me tè parevet, e gni corp i feesse, c'kuur Adamit parit prindit tinè, e ndjerè mbè dittetè Giüchit; i ξξonè Giütet ndèpèr ata tè gnimend te ɛemeresse, e tè volendetse, chi ansctè ndèr tè düü lagijet se Niereɛet, e gni sciumizè Niereɛisc, e gni tè gnimendè Kersctenimi, e sicunderse ansctè gni tè gnimendè Niereɛisc, e gnia, e gnimendè Giütet Page: 74  asctu ende duhetè me ξξanè, se ansctè gni Lig, gni Kisce, gni krüè, e gni Chriscti bessuem.

Paragraph: 10     Me dü fije dritteje se Profetijssè ende caλeɛohenè dissa emena, tè vissevet Tinèɛot, ndè tè sijet ξξonè se rri Hüji; e janè keto; Arca, e Tinèɛot, seλia e Tinèɛot, Kiscia e Tinèɛot, Maλij Tinèɛot, Chieλja e Tinèɛot, &c. Arca ansctè ajò, chi ɛotünè urξenoj Mojse Profetesse tè jetè baam mbè Maltè Sijnait, druujet se Selvijssè. Exod. 27. & 37. ndè tè sijet vinhenè roe cater punè, ma para landa sè siλet ansctè trajtuem, chi ansctè Druja, e Selvijsse, chi curraj s'calbetè, se düjti ndatè arche kjenè ruejtunè ato tè düü derrassa tè Lijse plakè; se tretti Pruteka e Aaronit. 4. sctamba e Mannesse, possi caλeɛohetè. Heb. 9. Me tè siat cater punè vintee scembeλtüra e vettè Chrisctit becuem, issiλi ansctè Hüj, e Nierij basckè: Reg, e Prift. Pèrse Selvia doj me ξξanè, e caλeɛuem Niereɛijnè Chrisctit, Manna caλeɛontè Hüjenijnè, Ligia caλeɛontè Regenijnè, e pruteka caλeɛontè Priftenijnè.

Paragraph: 11     Andaj Arca e Tinèɛot doj me ξξanè Niereɛia, e Chrisctit, kù kjè mbüλunè si Hüjenia, e Chrisctit, e atü rrij fjala vettè, e Tinèɛot. 2. Arca e Tinèɛot, ende vertetetè ndè S. Cunghim ndè tè sijλt Chriscti rri pèrtè gnimende, e banhetè, gni Sacrament prej Chrisctit, e asso se paamesc tè scejntit Sacrament. 3. Vertetetè ende pèr ɛogn' e becuem; ndè tè cujet krahenuer ndegn Chriscti pèr nande Muej. 4. Vertetej pèr giξξè Kisca, e t' kersctenavet, ndè tè sijt Chriscti rri, me gni tè scterguem tè n'fsceffunè, tè sijtè i ngitti me vetehè pèr doretè scejntesse Fee, chi trajtoj gurescit se giaλesc. 5. Vertetetè pèr chisc dò spijrt tè derejtè ndè tè sijt rrì ɛotünè me hijrtè vet. 6. Vertetetè pèr chisc dò Kiscè Landeje, ndè tè sijt rrì ɛotünè me gni tè scecruem scejnt; prasctu Kiscatè janè trajtuem, e scecruem pèr tè scerbuem scenjtetè Sacramentè, e pèrte kenduem scenjtetè Officia. 7. Arca è Tinèɛot, scembeλen Chieλne Empireut, kù rrì ɛotünè i ngusceλuem, achia sa Arca e Tinèɛot giξξè keto punè scembeλen pèr Analogij.

Paragraph: 12     Ndè pèr ato tè gnimenda arressegnè Sctepia e Tinèɛot, e Kisca e Tinèɛot scesnbeλegnenè atò punè pèrsipèri. Pèrse Sctepia, ò Kisca, e Tinèɛot scembeλentè Niereɛijnè Chrisctit, Andaj Chriscti, ξξeret Corpnè vet Kiscè. Joan. 2. Cpriscinè ketè kiscè, e ndè trij dit pèrserij, e traitogn atan' , ani ξξotè Evangelista, se Chriscti foli pèr Kiscete corpit vet.

Paragraph: 13     David Profèta ndatè sceste, e tè scruem, ξanè prej Spijrtit Scejnt, paa ndè Spijrt, me düü fije dritteje se Profetijsse, giξξè Misteriatè Corpenuemit, e trajtimit Kiscessè, possi vettè Davidi, e descmon ndè lib. I. Paral. 28. Giξξè erξnè scruem me doretè Tinèɛot mue, asctu chi tè Page: 75  marrè vesct giξξè veperatè scestesse, prasctu giξξè aj trajtim, e mbarimi i Kiscessè, chi bani Salomoni kjè gni e vertetè scembeλtürè, e Chrisctit ndè pèr giξξè pjessetè sajnaj. Pèrse ndatè Kiscè kjenè ma teperè trij cafscè. Ndè mjedist kjèn' vum scenjtenit, e scenjtenet, ndèpèr tè sijet kjè scembeλüem Hüjenia, chi ndè Chriscnè isctè mfsceffunè. 2. isctè ndè Kiscè Trembja e Priftenet, ndè pèr tè sijet vintè scembeλüem Spijrti Chrisctit. 3. Isctè atü Curtij Popuλit ndè pèrtè sijλt isctè scembeλüem corpij Chrisctit, e kesctu Kisca kjè scembeλtüra, e vertetè, e plottè e Chrisctit ɛotit Tinè.

Paragraph: 14     Pèr jasctanè ngittunè pèr Kiscet iscinè hajatetè ndè pèrtè sijt scembeλen corpi i nfsceffunè, i S. Fee, e Kiscesse Chrisctit. Andaj ajò Kisce ma para scembeλentè Niereɛijnè Chrisctit; ani tè tjeratè cafscè. Prasctu cuur gindenè ato emena ndè tè scruemit scejnt. Nukè duhetè mej marrè vesct si cumbon fjaλa: pò asctu si scembeλejnè pèr spijrt ato visse ndè tè sijat ξξonè se rrì ɛotünè mbè mendürètè vet; prasctu Profetetè kesctu duhenè marrè vesct, me düü fije dritteje se Profetijssè, pèr vissetè Tinèɛot. Prasctu vettè Jevrejtè, e ma teperè Rabbin Mojse pèr mbij. Deut. ξξà; Ata ansctè tè mirete pèr mbij tè siλet nukè ansctè as ndogni tè mirè, e keta tè mirè desceruenè me dijtunè Profetetè tè siλetè tè mirè, mè sciumè emena, e patnè ξξirrè, chi janè Mali Tinèɛot, e vendi Scenjti tijnaj, e vendi scecrimit: e Uξa scejntè, Tremtee Tinèɛot, sctepia Tinèɛot: e Dera e Tinèɛot. Asctu ende ξξà, se ajò Kiscè, chi caλeɛon. Ezech. 44. Nukè dò marrè vesct pèr gni Kiscè landeje, pò tè perscpijrcimè, e tè Chieλse. Achia sa ende possi jevrejtè, chi janè Anemijtè Kiscesse ato emena, tè vissèvet Hüjit nukè duhenè marrè vesct, possi cumbon fjala, pèr ato Kisca landeje, pò tè pèrscpircimè me düü fijè drittejè se Profetijssè.

Paragraph: 15     Ato visse, chi ma scpesc pomendenè ndè tè scruemit scejnt ndè tè sijt rrì ɛotünè janè pense, Jerusalem, Sion, Judea, ξeu i Israelit, & Rreɛmij Tinèɛot. Jerusalemi ansctè gni Giütet mbè maltè Sionit ndè ξeetè Giuξet, chi dò me ξξanè ndè brenɛtè Judessè. Keto emena nukè janè vum vissevet pèr sciort, ò pèr natürè, ma pèr volendet tè vertetè tè Hüjit, pèr tè caλeɛuem Misteriatè, chi kiscinè pèr tu goditunè mbato visse, possi mundetè meu marrè vesct caλeɛimit sè tünè. Pèrse Jerusalem dò me ξξanè tè paamit' è Pajse. Giütetja, e Chieλjet Jerusalem, e becuemeja Pach, & pamit. Sion dò me ξξanè tè vumitè Roe, Judea dò me ξξanè cujtimi i kξeλè, tè' siatè visse ndu vufscinè roe si cumbon fjala, e si janè mbè scecuλit, dukenè ξuesse pa tè gnimende janè ξξirrè mbatè arressüè. Pèrse ndè Jerusalemt curraj nukè ansctè dukune Pach, e kessaj jetè, pò giξξè herè luftè, e davij, e ma teperè ndè keto motet tona, chi ansctè ndenè Page: 76  puscetè Turcut, e prasctu dò ξξanè se Patriarchetè, e Profetetè, prasctu ngermohescinè, me leuduem, e descerojnè atàn' Giütet tè Ierusalemit, Sion, Iudea, jò ndèpèr vissetè tünè, e pèr muretè tünè: Ma pèrse panè ndè spijrt tè Profetijsse, se Chriscti pèrmetuem ndè Lijt Plakè isctè pèr tè arξunè ndatè Giütet, e ξee, e si kisctè atü pèrtè baam mrecuλij, e pèrtè predicuem. E se ndè maltè Sionit kisc pèr tè urξenuem scenjtinè Sacrament t' Eucarijstijsse, e si kisctè ndè Ierusalemt pèrtè duekunè, e pèr tu vorruem, e pèr tu ngiaλunè, e mbè Maltè Sionit ende, se kisctè pèrtè derguem spijrtinè scejnt, scenjtenet Apostuije, e pèrse Chriscti Reg ξξotè se ndatè Giütet kisctè pèrtè pajtuem neve f†jetoretè me Atenè Chieλet me tè derejtè, prasctu vien ξξanè Ierusalemit, te becuemit, e Pam te Pajse.

Paragraph: 16     Ndè pèr ato arressegne ende aj Mal ansctè emenuem Sion, chi dò me ξξanè cujtimi j kξeλè pèrse atü S. Apostuje kiscinè me pèr tè marrè spijrtinè scejnt, e tè fàletè hirit me tè siλet mirrinè vesct tè scruemitè scejnt; asctu ende giξξè aj ξee ansctè emenuem Iudea, chi dò me ξξanè Rreffim, pèrse atü Chriscti isctè pèrse leem, e atü kisctè pèrtu gnioftunè, ma teperè Engijsc se Chriscti ansctè i verteti Hüj cur kenduenè laud Tjnèɛot mbij Chieλt se lemit se tijnaj. Asctu ende tè dijtèscimitè, chi ù ξξonè Magi, Refüenè Chriscnè se ansctè i vertèti Hüj, e Nierij, tue i falunè trij duer ξunetijsc, tue aξeruem si Tènèɛonè, e ndè prato arrescegnè giξξè aj ξee kje ξirrè ξeu i Pèrmetuem, pèrse ndatè ξe kisctè pèrtè arξunè Chrisctij permetuem ndè Lijt, e ndatè kisctè Nierij pèrtè passunè, e pèrtè gheɛuem ato pèrmetessa chij bani ɛotünè, prasctu ende i ξojnè Rreɛmij Tinèɛot, pèrse ndatè ξee kjen' bam tè ɛotè Rreɛmit tijnaj, possi na pat pèrmetuem. Prasctu ξξà i S. Hieronimi se Profetetè, e Patriarchetè, prasctu descerojnè me ù vorruem ndatè ξeetè pèrmetuem, pèrse panè ndè spijrt se Chriscti atü kisctè pèr te duekunè, e pèrtu vorruem, e pèrtu ngiaλunè ndè jetetè amesciuescimè. Prasctu ξξonè sciumè Dottorè, se Adami, Abrami, e Davidi, me sciumè scenjtenè tè parè kjenè ngiaλunè me Chriscnè possi ξξa S.Matt. 27. Sciumè Corpena tè scenjtenèt, chi patnè fjetunè, kjenè ngiaλunè me tan'. Achia sa jò scortaɛe as prej volendetjet se njereɛet kjenè vum ato emena tè vissevet, pò pèr cafscè tè n'fsceffuna kξeλa tè Tinèɛot, chi ndato visse kiscinè pèrtu vertetunè pèrtè plottè.

Paragraph: 17     E pèrse Feja, ò kisca, e Chrisctit ɛuu fijλ ndato visse, e kjè urξenuem ndè Ierusalemt, andej ani pèrderξunè ndè pèr giξξè scecuλit, prasctu ndè giξξè tè scruemit scejnt vjen emenuem me ato tè pensse emena, Ierusalem, Sion, Iudea, ξeu i pèrmetuem, e Rreɛmij, e Tinèɛot: pèr feja, e Chrisctit ɛuu zjl ndatè scejntè Page: 77  sciochienij tè Apostujet, chi ndojnè Chriscnè pèrpara pessimit, e mbas scenjtit t' ngiaλunit tijnaj, kjenè mbeleξè 120. majè malit Sionit kù giξξè muerrè spijrtinè scejnt, possi duketè Art. 1 & 2. Tè siλenè sciochienij, ò kiscè Chriscti temeliti ndè Pach, pèrse curraj nukè ù duk Apostujet, chi nukè ξξoj, Pach juvè, possi duketè prej Evangelistet, e ma teperè mbassi ù ngiaλ, pèrse giξξè begatija, e kessaj sciochenij kjè Pachia. Achia sa pèr dü arressegnè Kisca, ò Feja, e Chrisctit emenohetè Ierusalem; Ma para pèrse atü ɛu fijλ, andüj ani derξunè ndè pèr ξet. 2. ndè pèrtè caλeɛuemit emenit, pèrse ajò ansctè tè vertetè tè paam tè Pajse, ndè tè sij & vecesse vjen Chriscti paam, e gheɛuem me fee. I ξξonè ende Sion, pèrse atü vecesse Chriscti vjen pèrte kξeλè cujtuem. I ξξonè ende ξeu i pèrmetuem, e Rreɛmij Tinèɛot, pèrse ndatàn' vecesse patm tè pèrmetuemitè Chrisctit, e jemi baam tè ɛotè hirit mbè ketè jetè, e tè Parrijssit mbè tjeteret jetè. Achia sa keto tè pensse emena kjenè ma para vertetunè pèr Chriscnè, ani pèr scenjtet kiscenè vet, me ato mendüre, e uξèscruem pèrsipèri.



Page: 78 
Chapter: IV  
Sciume duer vescteria e emenavet, vissevet, e popuλit Hüiit


Paragraph: 1     Me tè ctieλetè düü fije vescterijsse Emenavet Popuλit Tinèɛot, forzon ende giξξè saa ansctè ξξanè pèrsipèri pèr tè düü fije vescterijt, e emenavet vissèvet Hüjit, tè sijatè ma scpesc janè pomendunè ndè tè scruemit scejnt; tue ezunè gniana, e tjetera vescterij mbè gni mendürè. Emenatè Popuλit Hüjit jànè keto Jacob, Israel, Fara e Abramit, Bijtè e Abramit, Bijtè Hüjit, Popuλi Hüjit, Ksciλi, e Cuvendi i derejtevet; Kiscia e Hüjit, Venescti Tinèɛot, Giütetja e HÜjit, sctepiè e Hüjit.

Paragraph: 2     Jevrejtè ξξonè se giξξè Popuλi Hüjit emenohetè Iacob, e Israele fara e Abramit, pèrse ndè pèr misct, e giakt rjeξ prej sisc, e kesctu ξξonè se nevè renscim na ξξonè Israel, e Iacob tue kjanè na fissit se Gentilevet. Ma keta ansctè nzierrè prej sisc, pèrse me kjanè vertet giξξè fara, e fissi j Arapevet, kisc meu ξξarè fara e Abramit, tue rjeξunè ngiunit se tijnaj ndèpèr Isrmaelène giξξè fissij tünè, e ma e maξeja pjesse, e Popuλit Gentilè, ò paganè, chi roξ ndèpèr Esaunè, prej se siλit roξnè Siriantè, e Idumejtè, Gentilia, e Iξolatre. Prasctu duhetè me ξξanè me S. Augustinè 16. de Civitate Dei, cap. 2. se sciumè emena janè vum Plechiet pare, e testamentit Plak, te sjatè nukè janè vum sciortaɛe, ò pèr volendetè Niereɛet, ma pèr urξenitè Tinèɛot, ndèr saa kjenè scembeλtüra e Chrisctit, e S. Kiscesse tijnaj, pèrse giξξè ù goditnè pèr scembeλtürè, e kesctu vettè Abramit i vu ɛotünè emenitè Abrahaam, chi dò me ξξanè Ati Page: 79  sciumè Gindje, pèrse ndèpèr faretè tijnaj Kiscinè giξξè gindja pèrtu becuem, e iscine giξξè bijtè tijnaj ndè pértè pèrtuemitè, e kesctu Sarrajt i ξξà ɛotünè Saram, chi dò me ξξanè, tè Chiesciunè, pèrse ndè Isaacnè bijrrè tij, ù mbusc pèrmetessa pèr Chriscnè, chi kisc pèrtè prum tè chiesciunè, e gazemend giξξè scecuλit. Gen. 18. E kanè pèrtu becuem ndè tan' giξξe pjessetè ξeut. Andaj pèrse ndè Isaacnè kjè mbusciunè permetessa pèr Chriscnè: bijtè tijnaj, chi rjeξenè ndè pèr Isaacnè, jane ξξanè bijtè Misscit.

Paragraph: 3     Düü Gind janè ndè barkt tand, e dü Popuλa barcut sit kanè meu daam, e gni Popuλè ka me ngaξegnüem tjeterinè Popuλè, e i maξi ka me scerbüem t'voghelit, Gen. 25. Ketu kjè baam pèrmetessà ndè Jacobine, e jò ndè Esaut, prasctu bijtè Iacobit janè ξξanè bijtè pèrmetessessè: e bijtè Esaut bijtè miscit, kesctu achia bijtè Esaut, sa bijtè Ismaelit, dvuerè emenitè bijenijssè Abramit. Ma para ù vertet kejò punè ndè Ismaelè, issiλi kjè dvuem sctepijet se Abramit me Agart scerbetorè, Ametè vet; se düjti ndè Esaut tè siλenè Jacobi duoj ma para jasctè barcut se Rebekessè, tue i mbajtunè sceputken' è Kambessè me dorè. Issiλ ma para dalè, &c. Ju vu emenitè Esau, ndatè cias tjeteri tue dalè sceputkenè veλaut pò mbaj me dorè, e prasctu i vu emenitè Jacob. Genes. 25. Atü doj me ξξanè se bijtè pèrmettèssè Abramit, e Iacobit, kiscinè pèr tè dvuem jasctè Ievrejtè bijtè miscit parè bijtè sctepijsse, e kiscessè Chrisctit, me t'arξunitè tünè, e mbassi ti kiscinè dvuem jasctè, e pèr ɛanè, kiscinè bijtè Pèrmetessèsè, chi janè tè Chersctenetè, pèrtè ɛotenuem, giξξè chisc isc pèrmetuem Abramit, e Iacobit; e ketè punè tue paam se largu Rebecca ndè spijrt, ξξirri Iacobnè i parè pèrbalzas'.

Paragraph: 4     Achia saa pèr düü arressegnè Ismaeli, & Esau me bijtè tünè, e giξξè chisc kiscinè, dvuerrè bijenijnè Abramit. Ma para, pèrse kjenè dvuem sctepiet. Se düjti pèrse nukè ndojnè tè aξeruemitè gni t'vetemit ɛot: pò ù pèrvunè Iξujet. E ndè cachia Isacut ξξonè birij Abramit, ndè sa kjè giξξè herè ndègiunè ndè sctepijt, e ndoch Lijnè, e Feenè Atit, e kesctu duhetè me ξξanè ende pèr Iacobnè, & Esaunè veλanè tijnàj.

Paragraph: 5     Pèr ato arressegnè ende Ievrejtè bijtè Esaut, e Turitè bijtè Ismaelit, janè dvuem jasctè Cuvendit sè derejtevet, ò Chiscet se Chrisctit, pèrse nukè ndjekenè Feenè Abramit, e Iacobit vertetunè, e mbusciuna me tè arξunitè Chrisctit, i vertèti Messij pèrmetuem. E kesctu jessenè tè Kersctenetè tè vertetè bijtè Abramit, e Iacobit ndèpèr Pèrmetesset. Ma para pèrse possi cur gni tjeter Iacob, dvuenè jasctè Ievrejtè barcut se scenjtesse Kiscè ame scenjtè e tünè. Se düjti pèrse ndojnè Abramnè, e Iacobnè, tue jù bindunè Chrisctit atünè pèrmetuem, e prittunè. Se tretti pèrse janè becuem, e cpèrblem ndè Page: 80  Chriscnè, issiλi ansctè faret se Abramit, e pèrse Ievrejtè nukè janè, as becuem, as cpèrblem me Chriscnè, prasctu nukè janè tè vertetetè bijtè Abramit. Pò ende janè daam ligiet se Mojsessit, pèrse giξξè janè sctèmangunè uξet, e se derejtit se marrè vesct tè t'scruemit S.e Profetesc.

Paragraph: 6     Pèrse tè neveritunitè nukè ansctè tjeter, vecè gni tè daam, ò tè alrguem se scruemit scejnt, e gnianit, e tjeterit Testament, e pèrse Patriarchetè, e Profetetè, giξξè geλijtinè ndè speressè pèr Chriscnè, chi kisc pèrtè arξunè, tue prittunè atè vin mej nzierrè robijet se mpcattit, e mortjet, se amesciumeje, pèrte passunè prej sì pèrmetessètè, chi janè hirrè mbe ketè jetè, e Parrijssinè mbè tjeteret jettè: E pèrse Jevrejtè, e Turitè ndjekenè tè miratè kessàj jetè, tue c'muem tè miratè spijrtit, e tè jetessè amèsciueme, largohenè, fejet se derejtè, se Abramit, e se Iacobit, e kesctu janè mirè fiλi tè neveritunèl igjet se Mojseut, e se Messijsse derejtè Chrisctit ɛotit tinè. Andaj Scejnteja Ame Kiscè, ξξuhetè i verteti Iacob, e Ievrejtè, e Turitè janè tè vertetetè neveritunè tè t' scruemit scejnt, e prasctu tè vertetè Esau, e Ismael dvuem, i pari barcut se Kiscessè, e i düjti sctepijet, chi ansctè cuvendij derejtevet. Andaj pra Iacob nukè ansctè emenè i natüressè, pò emenè i hirit, prej sineɛot. Prasctu bijtè Iacobit prej misci, nukè janè tè degnè me ù griscunè tè vertetè bijtè tij: pèrse tè scruemitè scejnt nukè ndjek misctè: pò spijrtinè, e kesctu nà tè Kersctenetè jemi tè vertetè Iacob, Ismaelè, e bijtè tij ndèpèr Feet.

Paragraph: 7     Atè herè cur Iacobi tue kξüem prej Messopotamie ù muer pèrbalzaɛè me Engelit, e nukè desc me lesciuem ndjerè tà becontè; ateherè Engeli i vu, emenitè Iacobit, Israelè. Genes. 32. Jò ma Jacob ke meu ξξanè, pò Israelè. Ketu vinhenè roe sctattè Misteria: ma para, pèrse Iacobi sckoj vaatè Iabothit. Se düjti pa Tènèɛonè mbè fetüretè Nierit. Se 3. ù muer pèrbalzaɛè me Tenèɛonè, e sctergoj fort' fe 4. Kamba, e sctemajtè jù ξξaa. Se 5. kjè becuem, e dasciunè prej sineɛot. Se 6. i nderroj ɛotünè emenitè Iacobit, e i vu Israelè. Se 7. atij vendi jù vu emenitè Phanuel, chi dò me ξξanè fachieja e Hüjit, pèrse atü paa Tènèɛonè fachiè n'fachiè, e sceλboj spijrti tijnaj; pèr tè siat sctatè vescterimè, tè scembelüescimè paa Iacobi tjerè sctattè Misteria, chi kiscinè per tù goditunë pèr Chriscnè, e Kiscenè tijnaj.

Paragraph: 8     Pèrse pari paa se as cusc nukè mundej mè arξunè, e me hijm ndè Cuvenditè derejtevet, ò Kiscetè Chrisctit, ndjerè tè mos sckontè vaatè tè Scenjtit Pagheɛim. Se düjti pa se birij Hüjit isctè pèr tu baam Nierij, e pèr tu dukunè scecuλit mbè fetüretè Nierit. Se tretti paa se bijtè Iacobit pèr spijrt tè pagheɛuem, kiscinè pèr tè ndjekunè Chriscnè, e fort pèr ta mbajtunè ndè fèet. Nukè ka me menguem Feja jottè , &c. Se 4. pa fe Page: 81  bijtè Iacobit kiscinè pèr tu daam ndüüsc, e gniana pjesse pèr tè mbèttunè sckiepetè ndè tè vertetèɛe Lijssè, tue mos ndjekunè Chriscnè, tjetera pjessè kisc pèr tè chiendruem, è scendosce, e derejt tue ndjekunè Chriscnè, e kisc me mbetunè becuem me Sacramentè scejntcssè Kiscè, e nderechiunè ndè Lijtè Ungiλit. Se 6. paa se giξξè ata, chi kiscinè pèrtu pagheɛuem, e pèr tu griscunè me emenitè Israelit. E ndevonè se sctatti paa se vecè ndè Lijt' è feetè Chrisctit kisc pèr tu paam ɛotünè fachiè n'fachiè me Fee, e ma tepere, e fort scejnt Sacramentè Eucharistijssè, e se ndè scejntet Kiscè, e jò ngietij, ò ndè scejntet Feessè Chrisctit kiscinè tè fescimitè pèr tu sceλbuem, tue ξξanè: Scelbuem v' ban' Spijrti em.

Paragraph: 9     Achia saa nukè mundetè, mej raam mboh sè Iacobi nukè kjè ξξanè Israelè, ndèpèr Misct', e giakte kessaj jette: po ndèpèr spijrt, ò tè leem, e tè c' pèrblemite spijrtit. Pràsctu bijtè Iacobit te sijtè nukè kjenè Pagheɛuem, e bechimetè Chrisctit nukè janè Israel, as bij pèr Spijrt, pò vecessè ndèpèr faret, e fiste miscit. Mirè fiλi pra Israelè, e Abram nukè janè emena tè natüressè, ò tè miscit, pò tè hirit, e tè permetessesse, prasctu pèrkassenè vece Kiscesse Chresctit, e jò Ievrejet, e Turivet, tè sijtè tue kjanè bite Esaut, e Ismaelit, nukè munè griscenè Iacob possi pèrsipèri ansctè scruem.

Paragraph: 10     Prasctu tè verbetitè atij Popuλi chiert† Isaia c.6. Verbò (ò ɛot) zemerenè ketij Popuλi, e randò vescetè tij. Asctu ende c. 24. Cusc ansctè verbetè, vecè scerbetoriem? e sciurξètè vecè aj chi dergova tè lajmitè? E cusc verbetè vecè aj, chi ù scit? Asctu ende c.43. Scef se Popuλi Peganè kisc, pèrte hijem ndè hijenijtè, tue i marrè emenitè Iacobit, e Israelit, tue ξξanè. Prej se dalit mbeleξ farenè tandè, e prèj Aquiloni, è avitign, ka me ξξanè Aquilonit Epè; e prej Austri mos ma mbà, Avitti bijtè mij prej se largu, e bijatè mia prej anet se ξeut, e giξξè ata, chi ξξerressenè emenitè tem, e ngusceλimne tem. Iξascè fetürè, e Crijova, e bana, nzijr jasctè Popuλinè tand, giξξè gindja ù mbeloξ, e u basckuenè Tributè. Asctu ende cap. 44. Mos drue scerbetori em Jacob, e fort i derejti Israel, tè siλenè zgoξa. Kam me derξunè Ujetè pèr mbij tè Hetciminè, e lümenatè pèr mbii tè ξξaatitè, e küü ξξotè ɛot Unè jam, e aj ka meu griscunè me emenitè Jacobit, e küü scruer me doretè vet Tinèɛot, e pèr emenitè Israelit ka me gaam. Asctu ende capitè 63. Kini me lanè emenitè taj tè fissit, e kam me ξξirrè scerbetoretè mij, me tjeter emenè, chi ansctè; Te kersctenè ketu bucurè duketè se Popuλi Giuξijet kisc pèr tè nduierè emenitè Iacobit e tè Israelit, e pèrtè mbettunè verbetè, e Popuλi Peganè pèr tè ndjekunè ndè emenit', e ndè fisstè Spijrtit, tue grisciunè Iacob, e Israelè: E me dorè, goje, e tè scruem, me mbajtunè Tènèɛone, e Messijnè ndè Lijt pèrmettuem. Page: 82  E kesctu Popuλi i Kersctenè, ansctè i verteti Jacob, e i verteti Israel, e ansctè i verteti fissij Abramit, possi ξξotè Apost. Paal Rom. Asctu ende griscetè Giütetja e Hüjit, pèr sa ansctè, e godicimeja sciumizè, e fescimet, ndèpèr tè gnimendetè gni Ligjè se Ungiλit, gni feje, & dasciuni t'sciochienuemi. Asctu ende ξξuhetè, corp Mistich; ndèr sa vien ngittunè me gni krüè me fee, e me tè dasciunè. Nierij Mistich ende i ξξonè nder achia saa scteketon prej Adamit, e ndjerè mbè Chriscnè, ndè tè paret, e tè düjt arξunitè tijnaj.

Paragraph: 11     Vensctij Tinèɛot ende i ξξonè pèrse prej Adami ndjerè mbè ma tè mbramit tè derejtè, saa scenjtenè ndèrscej scenteja kisce; Achia Triscuje, ò raskaλè, ka sctijm, e possi ξξotè i S. Gerguri. Pèrse ɛoti ünè sctrüξi venenè, e Sacramentavet n'soje cur erξ. Kesso arressegnesc ndjerè ketu scruem, jet cafscia mejaft celè, e se kudo gindetè ndetè scruemit scejnt, Jacob, Israel, o fara e fissi Abramit, ndò Giütetja e Tinèɛot, ndò sctepia e Hüjit, ndò Ierusalem, ndò Syon, ndò venscti Tinèɛot, giξξè herè mirretè vesct pèr Kiscetè fescimevet Chrisctit, pèrse giξξè ato emena janè vum ndè Testament Plak pèr scembeλtüretè Chrisctit, e S. Kiscesè tijnaj, e Popuλitè Hüjit, pèrse giξξè scembeλejnè ketè scejntè Kisce, chi ansctè tasc, e verteta sctepij e t'naltit ɛot S. Paali in Act. Apostolor. cap. 17. & 18. Hüji, chi bani scecuλinè me giξξè sa ka mbrenda, Hüj, tue kjenè ɛotij Chieλse, e i ξeut, nukè gieλijn ndè Kisce duersc baam, & trajtuem, &c. Andaj kisca, e Chrisctit ξξuhetè Israel, e Iacob, pèrse giξξè nà sdrippimè prej Apostujisc, ndè pèr gni tè leem, tè spijrtit, e kesctu jemi bijtè Apostujet pèr scpijrt. S. Paali; Pèrse ndè Chriscnè Jesu me Ungijλ une juvè leva. E Apostujetè janè bijtè Iacobit, ndò Israelit pèr spijrt, e pèr misc, ò giak: Mà na vecessi pèr scpijrt, pèrse rjeξemè prej Gentilscit pèrfarefistè miscit. Prasctu vecesse pèr scpijrt jemi ξξanè Iacob, ndò Israel: Pèrse aj Popuλè ndoch prej Iacobit ndjerè mbè Apostujit ndè pèr tè lemitè miscit: Asctu ende Popuλij Kersctenè, ò Kisca scejntè ka me ndjekunè prej Chrisctit, e Apostujisc ndjerè mbè dittetè Giüchit me tè leem tè scpijrt.

Paragraph: 12     Ma jò fara, e fissij Esaut, e Ismaelit, aj dvuem barcut se Amessè, e kü sctepijet se Atit vet, tue ξξüem feenè mbas Iξujisc, possi bucurè caλeɛohetè me fjaletè Isaijsse cap. 7. me keto fjalè. Ndè mos bessofsci nukè kini me chiendruem. Pra cur kejò arressüè chiendron ndè Feet, mirè fiλi pèr ata tue folè ɛotünè cap. 65. tè Profetessè. Happa krahetè, ò duertè giξξè dittenè prej Popuλit se pa fee, chi ezen pèr uξè jò tè mirè: nukè kiscinè pèr tè chiendruem ndè vescterijt, e ndè fistè Iacobit, e Israelit. Achia sa ende pèrse vetè Profeta ndè cap. 29, pat ξξanè se kiscinè pèrta duierrè. E ka me kjanè tè pamitè giξξè cafscevet Page: 83  possi fjaletè e Librit scegniuem tè siλenè cuur tè japenè atij, chi di lettere kanè mej ξξanè zgiξ ketan', ka me pergiegiunè nukè mundign pèrse ansctè scegniuem ò mbescelè ka meu ξξanè libri atij, chi dì letterè, e ka me jù ξξanè zgiξ, e ka me pèrgiegiunè nukè dij letterè.

Paragraph: 13     E pèr ma tè maξè tè vertetè tè kessaj se derejtè pakeɛè mbas andaj ξξotè. Gniè unè pò e ctogn' e pèr gni mrecuλi pò bagn' ketij Popuλi fort tè maξ, e tè mrecuλuescim. Pèrse ka meu duierrè urtija, & urtevet tijnaj: e mendja, e dijtèscimet tijnaj ka me ù mpsceffunè: Andaj ansctè se tue sckiepuem aj Popuλè prej pjesset se Esaut nde tè scruemit scejnt, pèrtè pa dijtunitè tünè, bijm prej mpcatescit se tünè tue ξanè mort Chrisctit t'vertetit Messij; pèrse nukè duenè me dijtunè me baam mirè; pèr tè vertetè duhetè me ξξanè se kanè duierrè emenitè faressè, e fissi Iacobit, e tè Priftenijsse Tinèɛot, pèrtè sijet punè na ban me dijtunè Osea cap. 4. me keto fjalè. Hescti Popuλi em pèrse nukè pat diènè. Pèrse ti pèrɛunè dijènè, duoj tüü tè mos jesc ma Priftiem.

Paragraph: 14     Me mos kjanè kejò punè, e vertetè: Mojse Profeta tue folè me Popuλit cap. 28. nukè kisc me ξξanè keto name, Vraftetè ɛotünè me tè pa dijtunè, e me tè verbetè, e me tè iξunitè mendse, e vofsc tue prekunè mjesse ditè, possi ve tue prekunè i verbeti ndè terr. Arressegnetè ketünè nameve naj caλeɛon Ezechieli cap. 12. Giütetja mizoreja, e vetevetèhesse, atè vintè motij sajnaj, e chi bani Iξujitè cundrè vetevetèhessè pèrtu pegaam. Profetetè tünè i lüegninè pa tè pèrɛiem me tè buttè, tue ù ndivenuem Rrenetè, e lüpa sisc Nierijnè, chi tè ξξuren gni Garξ ndèr mue, e ndèr ata, e tè me cunderston pèr ξeet, tè mossè ciartign' e nukè e gietta. Michea ende tue ù anekuem sisc jet e ξξotè, ndè cap. 7. U dvuer scenjti n' ξeut, e i derejti ndèr Nierit nukè ansctè.

Paragraph: 15     Pèr gni mengii pra tè kachia nevojevè zu fiλ' ɛotünè fort heret me kerkuem e me provuem uξetè vet, e mendüretè chi kisc pèr tè mbajtunè ndè tè arξunitè tijnaj tue scelbuem scecuλinè, tue e bam me dijtunè me tè paame, Profetij, e tè dukunè, &c, possi ξξotè Tertuliani cap. 16. & 17. Fjala giξξè herè sdrippunè ndèr cuvendtè Niereɛet prej Adamit, e ndjerè mbè Patriarchet, e Profetet, ndè anderra ndè Passechüra, ndè Ndivenesse, tue nderechiunè urξèninè, e uξenè e vet, se ɛanit giξξè herè, e chisc kisc pèrtè ndjekunè, tè pa gnieffuna cafscè giξξè herè tue mpsuem. <Page: 85  >





Next part


This text is part of the TITUS edition of Bogdani, Cuneus.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 16.6.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.