TITUS
Kartlis Cxovreba IV: Vakhushti Bagrationi
Part No. 5
Previous part

Part: Bagr.Mep.  
Page of ed.: 120  
Line of ed.: 0   საქართველოს ძველი ისტორია: ბაგრატიონთა მეფობა


Line of ed.: 1   ბაგრატიონთა გამეფება


Section: 1  
Page of ed.: 120  
Line of ed.: 2   ლ̃თ მეფე გუარამ. კ̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 3        ესე გუარამ მეფე ფრიად მორწმუნე და მაშენებელი ეკლესია\\\თა. Manuscript page: R_87 
Line of ed.: 4     ამის-ზე მოკუდა კათალიკოზი სჳმეონ და სასუა სამოელ, ხოლო
Line of ed.: 5     შვილთა ბაკურ მეფისათა დაიპყრეს კახეთი და ჰერეთი და ერისთობ\დნენ
Line of ed.: 6     მუნ მორჩილებასა შინა გუარამ მეფის კურადპალატისასა. შემ\ფგომად
Line of ed.: 7     კეისარმან წარმოსცა განძი დიდი გუარამს, რაღა გამოიყვა\ნოს
Line of ed.: 8     ჩდილოთ ლაშკარი და ბრძოდეს სპარსთა. ხოლო გუარამ გა\მოიყვანნა
Line of ed.: 9     ოვსნი, ძურძუკნი და დიდონი, წარუძღუა სპითა საქარ\თველოსათა.
Line of ed.: 10     სტყუევნიდა და აოჴრებდა, ადრაბაგანსა მრავალსა ჟამ\სა.
Line of ed.: 11     არამედ ოდეს ბარამ ჩუბინმან მოკლა თურქთა მეფე და აოტნა
Line of ed.: 12     თურქნი, ამით მოცალე იქმნეს სპარსნი. მცნობნი ამისნი ბერძენნი
Line of ed.: 13     და ქართველნი უკ-მოიქცნენ თჳსადვე. ხოლო გუარამ ამაგრებდა
Line of ed.: 14     ციხე-ქალაქთა მოლოდინისათჳს სპარსთასა; გარნა წყალობა ჰყო
Line of ed.: 15     ღმერთმან, შეიპყრა ბარამ ჩუბინმან სპარსთა მეფე ორმუზ ცოლის\ძმითურთ
Line of ed.: 16     და დასწუნა თუალნი და ქასრე ძე მისი ბრძოლასა შინა
Line of ed.: 17     აოტა. ხოლო ქასრე ლტოლვილი მივიდა წინაშე კეისრის მავრიკისა;
Line of ed.: 18     ამას ქასრეს მისცა ასული თჳსი მავრიკ ცოლად და სპანი ძლიერნი
Page of ed.: 121   Line of ed.: 1     (არამედ იურვა კეისარმან, რათა არა შურ-აგოს ქართლსა, არამედ
Line of ed.: 2     იყოს ჩუენ შორის თავისუფლად; ხოლო ქასრემ აღთქმითა დაუმტ\კიცა
Line of ed.: 3     და განთავისუფლდა ივერია), მოვიდა და დაიპყრა სპარსეთი
Line of ed.: 4     ქასრემ; არამედ გუარამ კურადპალატი მეფობდა კეთილად; გარნა
Line of ed.: 5     ერისთავნი ვერ სცვალნა: ვინაჲთგან გუჯარით აქუნდათ [მფლობე\ლობა]
Line of ed.: 6     კეისრისა და სპარსთა მეფისაგან, გარნა მორჩილებასა შინა
Line of ed.: 7     გუარამისსა იყვნენ. კუალად მოკუდა კათალიკოზი სამოელ და დას\უა
Line of ed.: 8     სამოელვე; შემდგომად თჳთცა გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა ქ̃, ქართ{ულსა}
Line of ed.: 9     ტ̃ნბ.



Section: 2  
Page of ed.: 121  
Line of ed.: 10   მ̃. მთავარი სტეფანოზ. ი̃თ წელი მთავრა


Line of ed.: 11        დაჯდა ძე გუარამ კურადპალატისა სტეფანოზ. არამედ ამან ვერ
Line of ed.: 12     იკადრა წოდებად მეფობის სახელითა სპარსთა და ბერძენთა რიდი\თა;
Line of ed.: 13     გარნა ერისთავთ-მთავრად ხადოდენ. Manuscript page: B_97  ხოლო იყო ესე სტეფა\ნოზ
Line of ed.: 14     ურწმუნო და უშიში ღვთისა. ამის-ზე მოკუდა კათალიკოსი
Line of ed.: 15     სამოელ და ამან დასუა ბართლომე. კუალად იქმნა შფოთი საბერძ\ნეთს,
Line of ed.: 16     რამეთუ ფოკა მჴედარმან შეიპყრა მავრიკ კეისარი და წინაშე
Line of ed.: 17     თუალთა მისთა მოუსრნა ძენი მისნი, მერმე მოკლა მავრიკცა და იქ\მნა
Line of ed.: 18     თჳთ კეისარი. მაშინ ქასრემ იწყო ძიებად სისხლთა სიმამრისა
Line of ed.: 19     თჳსისათა და ესე სტეფანოს მთავარი განდგა ბერძენთაგან და მიერ\თო
Line of ed.: 20     სპარსთა; ხოლო ქა\\სრემ Manuscript page: R_88  იწყო ძიებად სისხლთა სიმამრისა
Line of ed.: 21     მოწვა საბერძნეთი და იერუსალიმიდამ წარმოიღო ძელი ცხოვრებისა
Line of ed.: 22     და შეიქცა სპარსეთადვე.



Section: 3  
Page of ed.: 121  
Line of ed.: 23   ერეკლე კეისრის მოსლვა


Line of ed.: 24        შემდგომად აღდგა ერეკლე და შეიპყრა ფოკა კეისარი და დაწ\ვა
Line of ed.: 25     იგი ცეცხლითა და თჳთ გაკეისრდა. შეიკრიბნა სპანი ურიცხუნი
Line of ed.: 26     და წარმო\\ვიდა Manuscript page: A_39  ძიებად ჯუარისა ცხოველისად და პირველად მოვი\და
Line of ed.: 27     ქართლს. ხოლო სტეფანოზ არა ინება განდგომა სპარსთაგან და
Line of ed.: 28     განამაგრნა ციხე-ქალაქნი და ბრძოდა ტფილისით-გამო (რამეთუ
Page of ed.: 122   Line of ed.: 1     იყო მჴნე, ახოვანი, ძლიერი და მინდობილი თავისა თჳსისა და მოს\წყუედდა
Line of ed.: 2     ბერძენთა დღეთა მრავალთა).

Line of ed.: 3        შემდგომად ბრძოლასა შინა ჩამოაგდეს და მოკლეს სტეფანოზ
Line of ed.: 4     ქ{რისტე}სა ქ̃ით, ქართულსა ტ̃ოა; არამედ ციხისთავმან არა მოსცა ცი\ხე
Line of ed.: 5     კალისა; აგინაცა კეისარსა ერეკლეს ესრეთ: "რომელსა გასხენ
Line of ed.: 6     წუერნი ვაცისა და კისერი ვაც-ბოტისა". მსმენელი კეისარი იტყო\და:
Line of ed.: 7     "არა არს თქმული ესე ცუდ"; მოაღებინა წიგნი დანიელისა და
Line of ed.: 8     ჰპოვა მას შინა: "გამოვიდეს ვაცი დასავლეთისა და შემუსროს რქა
Line of ed.: 9     აღმოსავლეთის ვერძისა". განიხარა წინასწარმეტყუელებისათჳს
Line of ed.: 10     და წარვიდა სპარსეთად; ხოლო ტფილისს დაუტევა ერისთავი თჳსი
Line of ed.: 11     ჯიბღუ და მთავრად ქართლისა ადარნასე, ძე ბაკურ მეფისა, რათა
Line of ed.: 12     ბრძოდნენ ციხესა; გარნა მათ მცირესა ხანსა წარუხუნეს ციხე კა\ლისა
Line of ed.: 13     და გამოიყვანეს ციხ\\ისთავი, Manuscript page: B_98  განუტენეს პირი დრაჰკნითა
Line of ed.: 14     წინასწარმეტყუელებისათჳს კეისარისა; შემდგომად განჴადეს ტყა\ვი
Line of ed.: 15     კადრებისათჳს კეისრისა უშუერთა და მისწიეს კეისარსა ტყავი
Line of ed.: 16     მისი. მაშინ კუალად წარუხუნეს ბერძენთა საზღვარი ქართლისა
Line of ed.: 17     სპერი და ბოლო კლარჯეთისა, ზღჳს პირნი და ეგრისის წყალსიქითი,
Line of ed.: 18     ხოლო შვილნი სტეფანოზ მთავრისანი დაშთნენ კლარჯეთს და მუნ
Line of ed.: 19     იზრდებოდნენ და სხუა ყოველი ივერია დაიპყრა ადარნასემ, ძემან
Line of ed.: 20     ბაკურ მეფისმან.



Section: 4  
Page of ed.: 122  
Line of ed.: 21   მ̃ა. მთავარი ადარნასე კ̃ წელი მთავრა


Line of ed.: 22        ხოლო მთავრობდა ესე ადარნასე ივერიასა ზედა; არამედ
Line of ed.: 23     ერისთავნი იყვნენ თჳსთ-თჳსთა საერისთოთა შეუცვალებელად და
Line of ed.: 24     მორჩილებდნენ ადარნასეს. ამის-ზე მოკუდა კათალიკოსი ბართლო\მე
Line of ed.: 25     და ამან დასუა იოვანე. ამ ადარნასეს მთავრობის მესამის წლის
Line of ed.: 26     შემდგომად გამოჩნდა მაჰმად მოძღუარი სარკინოზთა. კუალად მო\კუდა
Line of ed.: 27     კათალიკოზი იოვანეცა და დასუა ბაბილა; ხოლო კეისარმან
Page of ed.: 123   Line of ed.: 1     მოსტყუევნა სპარსეთი, მოკლა ქასრე და წარმოიღო Manuscript page: R_89  ჯუარი პა\ტიოსანი
Line of ed.: 2     და მოვიდა კუალად ქართლს და განავლინნა ქადაგნი, რათა
Line of ed.: 3     შევიდნენ ყოველნი ქრისტიანენი ეკლესიათა შინა და სხუანი ურწ\მუნონი
Line of ed.: 4     გარე მოისრნენ; არამედ ურწმუნონიცა შეერივნენ ქრის\ტიანეთა
Line of ed.: 5     თანა და არა ინებეს ქრისტიანე-ყოფად. მაშინ მიავლინა
Line of ed.: 6     კეისარმან მახჳლი და მოსრნა, რამეთუ მდინარენი სისხლისანი სდი\ოდნენ
Line of ed.: 7     ეკლესიით-გამო და განსწმიდა სჯული ურწმუნოთაგან; შევ\ლო
Line of ed.: 8     და წარიღო მანგლისიდამ ფერჴის ფიცარი უფლისა და ერუშე\თიდამ
Line of ed.: 9     სამსჭუალი. ამათთჳს ევედრა ადარნასე მთავარი, რათა არა
Line of ed.: 10     მიუხუნას ნიჭნი ესე, არამედ არა უსმინა და წარუხუნა. შემდგომად
Line of ed.: 11     მოკუდა კათალიკოზი ბაბილა; ამანვე დასუა თაბორ. შემდგომად
Line of ed.: 12     მოკუდა ადარნასე ქ{რისტე}სა ქ̃ლთ, ქართულსა ტ̃ჟა.



Section: 5  
Page of ed.: 123  
Line of ed.: 13   მ̃ბ. მთავარი სტეფანოზ. კ̃დ წელი მთავრა


Manuscript page: B_99 
Line of ed.: 14        დაჯდა ძე მისი სტეფანოს მთავრად და ვერცა ამან იკადრა
Line of ed.: 15     სახელი მეფობისა წოდებად, არამედ იყო მორწმუნე და მაშენებელი
Line of ed.: 16     ეკლესიათა და განმწმენდელი სჯულისა; ხოლო გამოჩინებულ იყო
Line of ed.: 17     მოძღუარი სარკინოზთა მაჰმად (ქ{რისტ}ესა ქ̃კბ, ქართ{ულსა} ტ̃დ) და და\ეპყრა
Line of ed.: 18     ყოველი არაბეთი და იამანეთი. მოკუდა იგი და დაჯდა მის
Line of ed.: 19     წილ აბუბექირ. ესე შევიდა ბაღდადს და დაატევებინა სპარსთა
Line of ed.: 20     იძულებით ცეცხლის-მსახურება და ყვნა სარკინოზად (რამეთუ
Line of ed.: 21     შესლვითგან ერეკლე კეისრისა შეავებულ იყვნენ სპარსნი და ვერ\ღარა
Line of ed.: 22     წინააღუდგნენ). მოკუდა აბუბექირ და დაჯდა ომარ. ესე უმე\ტეს
Line of ed.: 23     განძლიერდა; ამისთჳს გამოვიდა კეისარი ერეკლე ბრძო\ლად
Line of ed.: 24     მისა პალესტინეს შინა; არამედ აუწყა მონაზონმან ვინ\მე,
Line of ed.: 25     რამეთუ "მისცაო ღმერთმან აგარიანთა აღმოსავლეთი; უკუნ
Line of ed.: 26     იქეც". ხოლო შექცევასა კეისრისასა დაჰფლვიდნენ საგანძურსა
Line of ed.: 27     ბერძენნი; ხოლო სტეფანოზს ესხნენ ორნი ძენი მირ და არჩილ.
Page of ed.: 124   Line of ed.: 1     ამ ჟამსა განყო საგანძური თჳსი სტეფანოს, ნახევარი მისცა მირს
Line of ed.: 2     და ნახევარი არჩილს. კუალად საგანძურნი ქართლის ეკლესიათა
Line of ed.: 3     დაფლეს აჩრდილსა მცხეთისასა. შე,დგომად სტეფანოზ და მირ
Line of ed.: 4     წარვიდნენ ეგრისს; ხოლო არჩილ საგანძური დაფლა უჯარმის ჴევ\სა
Line of ed.: 5     და საგანძურნი ქართლისა გორს, რომელი კეისარს ერეკლესავე
Line of ed.: 6     განეჩინა. ამისა შემდგომად არჩილცა შევიდა ეგრისს და მუნ ყო\ფასა
Line of ed.: 7     შინა მოკუდა სტეფანოზ მთავარი ქ{რისტე}სა ქ̃ჲგ, ქართულსა უ̃ივ.



Section: 6  
Page of ed.: 124  
Line of ed.: 8   მ̃გ. მეფე მირ. 5 წელი მეფა


Line of ed.: 9        შემდგომად გამეფდა ძე სტეფანოზისა მირ. ამის მეფობის მე\ოთხესა
Line of ed.: 10     წელსა, ეგრისს ყოფასა შინა კათალიკოზობასა თაბორის\სა:
Line of ed.: 11     მოვიდა მურვან Manuscript page: R_90  ყრუ, დისწული მაჰმადისა სპითა უამრავითა;
Line of ed.: 12     ვერავინ წინააღუდგა, შემუსრა სომხითი, ქართლი, რანი და ყოვე\ლი
Line of ed.: 13     კავკასია; ხოლო სცნა რა მეფისა ეგრისს ყოფა, Manuscript page: B_100  შთავიდა არ\გუეთს
Line of ed.: 14     და მუნ ეწყუნენ მუნებურნი მთავარნი დავით და კოსტანტი\ნე
Line of ed.: 15     და მოსწყჳდნეს სპანი მისნი მრავალგზის. შემდგომად მბრძოლნი
Line of ed.: 16     შეიპყრნეს და მიჰგვარნეს მურვან ყრუს; ხოლო იგი აიძულებდა
Line of ed.: 17     უარყოფად ქრისტესა; არამედ მათ არა ინებეს და მოსწყჳდნა ტან\ჯვითა
Line of ed.: 18     ქუთათისს.

Line of ed.: 19        მაშინ იყვნენ მირ და არჩილ ანაკოფიას ციხესა შინა, სადაცა არს
Line of ed.: 20     ხატი ჴელით-უქმნელი დედისა ღვთისა. მივიდა მურვან ყრუ და მო\ადგა
Line of ed.: 21     გარს. მას ჟამსა იქმნა სასწაული სარკინოზთა შორის, რამე\თუ
Line of ed.: 22     აღშფოთდნენ და ესმათ მეფეთ ჴმა ზეგარდამო: "განვედით
Line of ed.: 23     ბრძოლად"; განვიდნენ და მოსწყჳდნეს ურიცხუნი მცირედთა; არა\მედ
Line of ed.: 24     მოიწყლა მირ, და სარკინოზნი უკუნ იქცნენ მეოტნი; განვლეს
Line of ed.: 25     გზა გურიისა და მიიწივნენ ბაღდადს; ხოლო მეფეთა წარგზავნეს
Line of ed.: 26     დესპანი წინაშე კეისრისა კოსტანტინესა და აცნობეს ესე ყოველი;
Line of ed.: 27     ამის წილ კეისარმან წარმოსცა გჳრგჳნი და შესხმა დიდი, "ვინაჲთ\გან
Page of ed.: 125   Line of ed.: 1     დაბრკოლებითა თქუენითა უკუნიქცნენ სარკინოზნი"; კუალად
Line of ed.: 2     ლეონისთჳს მოეცა მკჳდრად ერისთაობა აფხაზთა მსახურებისათჳს
Line of ed.: 3     მეფეთასა (რამეთუ ესე ლეონ პირველ ერისთავი იყო მუნ კეისრისა\გან);
Line of ed.: 4     არამედ შემდგომად დამძიმდა წყლულება მირ მეფისა. ამისთჳს
Line of ed.: 5     აუწყნა ყოველნი საგანძურნი არჩილს და Manuscript page: A_40  შეჰვედრა სამეფო და
Line of ed.: 6     ასულნი თჳსნი შჳდნი და ამცნო ასულთა თჳსთათჳს, რამეთუ "შენ
Line of ed.: 7     უწყი, არა შეგვირთავს ასულნი ჩუენნი ერისთავთათჳს, არამედ გა\რემოთა
Line of ed.: 8     ჩუენთა მეფეთათჳს, ხოლო აწ მიეც ერისთავთა საქართვე\ლისათა".
Line of ed.: 9     კუალად აუწყნა ყოველნი საგანძურნი თჳსნი დაფლულნი.
Line of ed.: 10     და შემდგომად მცირედისა ჟამისა გარდაიცვალა მირ მეფე ქ{რისტე}სა ქ̃ჲჱ
Line of ed.: 11     ქართულსა უ̃კ.



Section: 7  
Page of ed.: 125  
Line of ed.: 12   მ̃დ. მეფე არჩილ. ნ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 13        გამეფდა ძმა მისი არჩილ; ხოლო მისცა ერთი ასული მირ მე\ფისა
Line of ed.: 14     გუარამ კურადპალატის მამის ძმის-წულის ძესა და სხუანი
Line of ed.: 15     ერისთავთა ქართლისათა, ვითარცა ემცნო მირ მეფესა; არამედ
Line of ed.: 16     ლეონ ევედრა, რათა მისცეს მასცა ასული მირისა და ჰყოს საუკუ\ნოს
Line of ed.: 17     მორჩილება-მსახურებასა შინა; მისცა მასცა და გჳრგჳნი წარ\მოგზავნილი
Line of ed.: 18     კეისრისა კეთილსტუმრებისა მსახურებისა და საუკუ\ნოდ
Line of ed.: 19     მორჩილებისათჳს. შემდგომად წარმოვიდა Manuscript page: B_101  და განაგო ეგრი\სი,
Line of ed.: 20     რამეთუ მოსლვასა ყრუსასა არა Manuscript page: R_91  დაშთა შენებული ივერიასა
Line of ed.: 21     შინა. კუალად გარდმოვიდა ნაციხარს ჴიდრისასა; მუნ მოვიდა მის\თანა
Line of ed.: 22     ადარნასე ბაგრატოვანი, ძმისწული ადარნასე ბრმისა, ითხოვა
Line of ed.: 23     ყმობა მკჳდრობისა და მისცა არჩილ შულავერი და არტანი; შემდ\გომად
Line of ed.: 24     მოვიდა კახეთს და მიუბოძა ტაძრეულთა თჳსთა კახეთი და
Line of ed.: 25     აზნაურ ჰყვნა; მერმე შეირთო ცოლად ასული ძეთა გუარამ კურად\პალატისაგანთა,
Line of ed.: 26     რომელი იყო შვილთა ასულთაგან ვახტანგ გორ\გასლისათა.
Page of ed.: 126   Line of ed.: 1     კუალად ეპყრა საერისთვოდ თუში და ხუნძახი და მთი\სა
Line of ed.: 2     წარმართნი აბუხოსროს, და არა ინება არჩილ წუქეთიცა მისდა,
Line of ed.: 3     ვინაჲთგან ჰპოვა წუქეთს მთავარი, რომლისათჳს მიებოძა ვახტანგს
Line of ed.: 4     წუქეთი. კუალად მოესრა ნოხპატელთა სიმრავლე ყრუსა და არჩილ
Line of ed.: 5     ნათელ-სცა მათ იძულებით. შემდგომად მოიყვანნა ძმისწულნი
Line of ed.: 6     ადარნასეს ბრმისანი და დასხნა შაკიხათ და დაემკჳდრნენ იგინი
Line of ed.: 7     გულგულადმდე და მისცა ქურივი აბუხოსროსი და წუქეთი ციხე ქა\რითურთ.
Line of ed.: 8     ამასვე ჟამსა პატიახშნი, რომელნი არა შეუშუნეს კლარ\ჯეთს,
Line of ed.: 9     წარვიდნენ ნახევარნი ტაოს და აღაშენეს ციხე Manuscript page: d_24b  კალმახი და
Line of ed.: 10     დაიპყრეს იგი მათ. ხოლო ეშვა არჩილს ძენი ორნი იოანე და ჯუან\შერ
Line of ed.: 11     და ასულნი ოთხნი. შემდგომად ორმოცდაათი წლის გარდა\სლვისა
Line of ed.: 12     თუმცა იყო მშჳდობა, გარნა არა მოგებულ იყო კუალსავე
Line of ed.: 13     თჳსსა გიორგია, რამეთუ განერყვნა ყრუსა, თუმცა განვლო წელი\წადმან
Line of ed.: 14     მრავალმან. მაშინ მოვიდა ნათესავი მაჰმადისა ჭუმჭუმ\ასიმ
Line of ed.: 15     და ვერვინ წინააღუდგა, შემოვიდა, შემუსრა ქართლი და იწყო
Line of ed.: 16     შესლვად კახეთად (ამისაგან იყო შიში დიდი მეფეთა და მთავართა
Line of ed.: 17     ზედა) ქ{რისტე}სა ღ̃იჱ, ქართულსა უ̃ო. ხოლო არჩილ განიზრახა მისლ\ვად
Line of ed.: 18     მისთანა და დადვა სული დაცვისათჳს ქუეყანისა. მისრულსა არ\ჩილს
Line of ed.: 19     მოეგება ასიმ და შეიყუარა ახოვანებისა და შუენიერებისათჳს
Line of ed.: 20     და პატივ-სცა ფრიად; შემდგომად აიძულებდა დატევებად ქრისტე\სა,
Line of ed.: 21     არამედ არჩილ აღირჩია სუფევა საუკუნო წარმავალისაგან და
Line of ed.: 22     იწამა გუემითა და ტანჯვითა; Manuscript page: B_102  შემდგომად აღესრულა წარკუეთი\თა
Line of ed.: 23     თავისათა და აწ იხარებს წინაშე ქრისტესა; ხოლო ასიმ უკუნ\იქცა
Line of ed.: 24     და წარვიდა ამის მყოფელი.



Section: 8  
Page of ed.: 126  
Line of ed.: 25   მ̃ე. მთავარნი იოანე და ჯუანშერი.
Line of ed.: 26   ი̃თ წელი მთავრეს


Line of ed.: 27        შემდგომად მისა ძენი არჩილისანი იოანე წარვიდა ეგრისს და
Line of ed.: 28     წარიყვანა დედა და ორნი დანი თჳსნი და ჯუანშერ დაშთა ქუეყა\ნასა
Line of ed.: 29     ქართლ-კახეთისასა; არამედ იყო უმრწემესი დაჲ მისი ფრიად
Page of ed.: 127   Line of ed.: 1     შუენიერებით კეკლუცი. ესმა ამისათჳს მეფესა ხაზართასა და მან
Line of ed.: 2     მოითხოვა ცოლად და აღ\\უთქუა Manuscript page: R_92  შუელა სარკინოზთა ზედა; გარნა
Line of ed.: 3     ამათ არა ინებეს შეგინება დისა თჳსისა წარმართისაგან. მცნობმან
Line of ed.: 4     ხაზართა მეფემან წარმოავლინა სპასპეტი თჳსი ბულჩან; გარდა\მოვლეს
Line of ed.: 5     გზა ლეკეთისა და მოადგნენ სადაცა ციხესა იყო ჯუანშერ;
Line of ed.: 6     ხანსა მცირესა შინა გამოიყვანეს და შემუსრეს ტფილისი საფუძვე\ლითურთ
Line of ed.: 7     ქ{რისტ}ესა ღ̃ლა, ქართულსა უ̃პგ; წარვლეს გზა დარიელასი;
Line of ed.: 8     არამედ შუშან აღირჩია სიკუდილი, ვიდრეღა შეიგინოს წარმართი\საგან.
Line of ed.: 9     აქუნდა სამსალა ბეჭედსა; მოსწოვა იგი და მოკუდა; გარნა
Line of ed.: 10     სპასპეტმან წარიღო გუამი მისი და ჯუანშერცა წარიყვანა; და მივი\დნენ
Line of ed.: 11     ხაზარეთს. ხოლო მეფე განწყრა სიკუდილისათჳს შუშანისა და
Line of ed.: 12     უფთხილობისათჳს სპასპეტისა; მოაბმევინა სპასპეტი ცხენის ძუასა
Line of ed.: 13     და რბენით დაგლიჯეს; ხოლო ჯუანშერ იყო წინაშე მისა წელი
Line of ed.: 14     შჳდი, შემდგომად წარმოგზავნა ნიჭითა დიდითა და მოვიდა ქართლს
Line of ed.: 15     ქ{რისტე}სა ღ̃ლჱ, ქართულსა უ̃ჟ. არამედ ჟამთა ამათ შინა განირყუნა
Line of ed.: 16     ქუეყანა, რამეთუ რომელი გამოჩნდის ღირსი მეფედ ხოსროვანი,
Line of ed.: 17     აგარიანთაგან შემცირდიან, ვინაჲთგან განდიდნა ძალი სარკინოზთა
Line of ed.: 18     და დაიპყრეს ქართლი და ტფილისი და განმრავლდნენ მთავარნი.
Line of ed.: 19     და იქმნა განდგომილება, ურთი-ერთთა ჴდომა და კლვანი; ხოლო
Line of ed.: 20     ჯუანშერ შეირთო ასული ადარნასესი სტეფანოსის ძის-ძის ძისა
Line of ed.: 21     ლატავარ, რამეთუ მათ ეპყრათ კლარჯეთი. ამათ ჟამთა შინა მოვი\და
Line of ed.: 22     ამირ აგარიანი სახელით ხუასრო და მთავრობდა სომხითს,
Line of ed.: 23     ქართლს და ჰერეთს. Manuscript page: B_103  ამან აღაშენა ტფილისი მოოჴრებული ხაზარ\თაგან,
Line of ed.: 24     რამეთუ მოუძლურებულ იყვნენ ბერძენნიცა აგარიანთაგან,
Line of ed.: 25     ვინაჲთგან მიუღეს ზღჳს-გარეთი. მაშინ ძმისწულმან ლეონ აფხაზ\თა
Line of ed.: 26     ერისთავისამან მეორემან ლეონ დაიპყრა სრულიად ეგრისი და
Line of ed.: 27     იწოდა მეფედ აფხაზთა, ვინაჲთგან მოკუდა იოანე ერისთავი ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 28     ღ̃პვ, ქართულსა ვ̃, და ჯუანშერმა დაბერებულ იყო და მოკუდა
Line of ed.: 29     იგიცა ქ{რისტე}სა ღ̃პზ, ქართულსა ზ̃. კუალად განდგა გრიგოლი მთავა\რი
Line of ed.: 30     და ამან დაიპყრა კახეთი.



Section: 9  
Page of ed.: 127  
Page of ed.: 128  
Line of ed.: 1   მ̃ვ. მეფე აშოტ კურადპალატი.
Line of ed.: 2   ლ̃თ წელი მეფა


Line of ed.: 3        ხოლო კუალად ამათ ჟამთავე განადიდა უფალმან მეფობა აშოტ
Line of ed.: 4     კურადპალატისა ბაგრატოვანისა, რამეთუ სახლად აქუნდა ტფილი\სი
Line of ed.: 5     და ბარდავი და გარემო ქუეყანანი. მაშინ შევიდა მასლამ საბერ\ძნეთს
Line of ed.: 6     და უკუ-იქცა გაწბილებული და მოუძლურდნენ სარკინოზნი,
Line of ed.: 7     ხოლო ტფილისს არღარავინ დაშთნენ სარკინოზნი, თჳნიერ ალიშუა\ბისა
Line of ed.: 8     ძისა. ამავე ჟამსა შემოიკრიბა აშოტ კურადპალატმან სპანი და
Line of ed.: 9     მოვიდა ქართლს; ამის მწედ იყო თეოდოსი აფხაზთა მეფე რამეთუ
Line of ed.: 10     ლეონ გაედაცვალებულ იყო და ესე თეოდოსი სიძე იყო აშოტ კუ\რადპალატოსა;
Line of ed.: 11     ხოლო გრიგოლი კა\\ხთა Manuscript page: R_93  მთავარი მოვიდა და მას
Line of ed.: 12     უშუელეს მთიულთა და ამირ ტფილელმან. შეიბნენ კსანსა ზედა;
Line of ed.: 13     შემდგომად ბრძოლისა იძლია გრი\\გოლი Manuscript page: d_25a  მთავარი და მოისრნენ
Line of ed.: 14     სპანი მისნი და დაიპყრა აშოტ კურადპალატმან კსნიდამ კლარჯეთამ\დე.
Line of ed.: 15     შემდგომად მოვიდა ხალილ იაზი\\თის Manuscript page: A_41  ძე არაბი ქ{რისტე}სა ღ̃ჟა, ქარ\თულსა
Line of ed.: 16     ი̃გ; და დაიპყრა სომხითი, ქართლი , ჰერეთი და ვერ წინაა\ღუდგა
Line of ed.: 17     აშოტ კურადპალატი და ეძიენდნენ აშოტს. ხოლო აშოტ წარ\სრული
Line of ed.: 18     გარდამჴდარ იყო ტბის პირსა ფანავარისასა დედა-წულითურთ
Line of ed.: 19     და რა ჭამეს პური, მიირულეს მცირ\\ედ; Manuscript page: B_104  დაესხნეს მძინარეთა სპანი
Line of ed.: 20     სარკინოზთა. მაშინ შეეწია აშოტს ღმერთი და მცირედითა სპითა
Line of ed.: 21     მოსწყჳდნეს სარკინოზნი ურიცხუნი და წარიოტნა ყოველნი. შემ\დგომად
Line of ed.: 22     წარვიდა შავშეთს; რამეთუ შავშეთი იყო უშენი ყრუსა შემ\დგომად,
Line of ed.: 23     ხოლო რომელნი დაშთომილ იყვნეს, მოეგებნენ აშოტსა
Line of ed.: 24     და შეიყუარეს ფრიად. ამან აშოტ აღაშენა და მოიყიდა დაბნები და
Page of ed.: 129   Line of ed.: 1     განამრავლა სოფლები და კუალად აჴელმწიფა ღმერთმან შავშ\კლარჯთა
Line of ed.: 2     ზედა და მრავალგზის მოსცა ღმერთმან ძლევა ძლიერი
Line of ed.: 3     სარკინოზთა ზედა და დაიპყრა ქუეყანა ნებითა ბერძენთათა. კუა\ლად
Line of ed.: 4     გამოვიდა აშოტ, რათა შემოიკრიბოს სპანი; არამედ სპათა შე\მოკრებამდე
Line of ed.: 5     დაესხნენ სარკინოზნი და ივლტოდა აშოტ ნიგალით
Line of ed.: 6     კერძო, რათა ჰპოვოს სპანი თჳსნი; მიუდგნენ სარკინოზნი კუალსა,
Line of ed.: 7     ხოლო აშოტ შეივლტოდა ციხესა არტანუჯისასა; შეჰყვნენ სარკი\ნოზნი
Line of ed.: 8     ციხესა შინა; არამედ აშოტ შევიდა ეკლესიასა შინა პეტრე\პავლესსა;
Line of ed.: 9     შეუჴდნენ სარკინოზნი და დაკლეს აშოტ კურადპალატი
Line of ed.: 10     საკურთხეველსა ზედა ქ{რისტე}სა ყ̃კვ, ქართულსა მ̃ვ. ამისნი მცნობელ\ნი
Line of ed.: 11     ერნი აშოტ კურადპალატისანი ეწივნენ სარკინოზთა და მოს\წყჳდნეს,
Line of ed.: 12     რომელ ვერ განერინა ერთიცა; ხოლო შემდგომად აშოტ
Line of ed.: 13     კურადპალატისა წარუღეს ძეთა მისთა გარემონი ქუეყანანი; არამედ
Line of ed.: 14     იგინი იზრდებოდნენ შავშეთს და კლარჯეთს და ციხესა არტანუჯი\სასა.
Line of ed.: 15     ხოლო სრულ რა იქმნენ ჰასაკითა, დაიპყრეს ნაქონები მათივე
Line of ed.: 16     მამისა თჳსისა და ხარკსა მისცემდნენ სარკინოზთა.

Line of ed.: 17        მაშინ იყო ტფილისს ალი შუაბის მე, რომელი დაედგინა ხალილს
Line of ed.: 18     ამირად. მას ჟამსა განდგნენ გარდაბანელნი და დასუეს ქორიკოზი
Line of ed.: 19     დაჩი, ძე იოანე ქობულისძისა. მოკუდა დაჩი და დასუეს სამოელ დო\ნაური.
Line of ed.: 20     შემდგომად მოვიდა ხალილ არაბი; ეწყუნენ გარდაბანელნი,
Line of ed.: 21     აოტნეს და მოსწყჳდნეს სარკინოზნი უამრავნი და დაჯდა ტფილისს
Line of ed.: 22     ამირ სააკ ისმაილის ძე. კუალად შემოვიდა მესამედ ხალილ და მოკ\ლ\\ეს Manuscript page: R_94 
Line of ed.: 23     ჯავახეთს. შემდგომად მოვიდა მომედ ძე ხალილისა ქართლს.
Line of ed.: 24     ამას მოერთო ბაგრატ ძე აშოტ კურადპალატისა; მისცა ქართლი და
Line of ed.: 25     ჰყო მეფედ. ხოლო Manuscript page: B_105  სააკ ტფილისით გამოვიდა და დადგა რეხსა.
Line of ed.: 26     მივიდნენ მომედ და ბაგრატ და შეიბნენ მუნ; ვერცა მან სძლო და
Line of ed.: 27     ვერცა ამათ და წარვიდა მომედ ბარდავს ქ{რისტე}სა ყ̃მა, ქართულსა ჲ̃ა.



Section: 10  
Page of ed.: 129  
Line of ed.: 28   მ̃ზ. მეფე ბაგრატ. 35 წელი მეფა


Line of ed.: 29        ხოლო ბაგრატ ძე აშოტ კურადპალატისა მეფე იქმნა ამ ქრონი\კონსა
Line of ed.: 30     ზედა და ამის მეფობისამდე გარდასრულ იყვნენ მაჰმადის გა\მოჩინებიდამ
Page of ed.: 130   Line of ed.: 1     წელნი ს̃ით. შემდგომად მოვიდა ბუღა თურქი, წარ\მოვლინებული
Line of ed.: 2     ბაღდადის ამირ-მუმლისაგან, შემუსრა სომხითი.
Line of ed.: 3     ტყუე-ჰყვნა მთავარნი მათნი, მოვიდა და მოადგა ტფილისს. მოერ\თო
Line of ed.: 4     ამას ბაგრატ მეფეცა, შემუსრა ტფილისი, გამოიყვანა სააკ და
Line of ed.: 5     მოკლა, რამეთუ არა მორჩილებდა მას.

Line of ed.: 6        ამას ზედა გამოვიდა თეოდოსე მეფე აფხაზთა ბრძოლად,
Line of ed.: 7     ხოლო ბუღამ წარავლინა სპასალარი თჳსი ზირაქი და ბაგრატ მეფე;
Line of ed.: 8     შეიბნენ აოტეს თეოდოსე მეფე და ივლტოდა დვალეთის გზით; არა\მედ
Line of ed.: 9     მოქცეულსა ბუღას გარდაუდგნენ გარდაბანელნი ჯუარის-ბო\ლოს
Line of ed.: 10     და ავნეს დიდი სპათა მისთა. ხოლო ბუღა მივიდა და დადგა
Line of ed.: 11     ჭართალეთს და ლამოდა შესვლასა ოვსეთად, არამედ აზრახნეს
Line of ed.: 12     მთიულნი აბუბაზ სომხითის ერისთავმან და გუარამ მამფალმან არა
Line of ed.: 13     შეშუებად ბუღაჲ; ამისთჳს განწირნეს მძევალნი მთიულთა და და\უდგნენ
Line of ed.: 14     სიმაგრესა; ესწრათ თოვლიცა და მოსწყდნენ ურიცხუნი
Line of ed.: 15     ბუღასნი. კუალად მოსწყჳდნა ცხენნი მათნი იელმან; შემოიქცა და
Line of ed.: 16     დაიზამთრა ბარდავს; შეიპყრა ხუცისა ვისიმე ძე, რომელი მთავარ
Line of ed.: 17     იყო გარდაბანს და შემუსრა გარდაბანი; განაღო კარი დარუბანდისა,
Line of ed.: 18     გამოიყვანნა ხაზარნი სახლი სამასი და დასხნა შანქორს; კუალად
Line of ed.: 19     დარიელით გამოიყვანნა ოვსნი სახლნი სამი ათასნი და დასხნა დბა\ნისს
Line of ed.: 20     და ენება შესლვა ოვსეთად. ამისმან მცნობელმან ამირ მუმლ\მან,
Line of ed.: 21     რამეთუ ბუღა ზრახავს ხაზართა, წარიყვანა ბაღდადს, და მის
Line of ed.: 22     წილ დაადგინა მომედ ხალილის ძე, შემდგომად Manuscript page: d_25b  გარდაადგინეს მო\მედ
Line of ed.: 23     და დაადგინეს ისე შიხის ძე და ქორიკოზი იყო კახეთს გაბრიელ
Line of ed.: 24     დონაური. კუალად გარდაადგინეს ისე და დაადგინეს ამ\\ირ Manuscript page: B_106  აბრაამ.
Line of ed.: 25     შემდგომად მოვიდა იგივე მომედ და უფროს ნებიერად დაიპყრა
Line of ed.: 26     სომხითი, ქართლი და რანი და წარვიდა. დადგა მის წილ ამირად
Page of ed.: 131   Line of ed.: 1     კაცი სააკის მონათესავეთაგანი გაბუც და განდიდნაცა ფრიად. ესე
Line of ed.: 2     გაბუც შეიპყრა გურამ ძმამან ბაგრატ მეფის კურადპალატისამან,
Line of ed.: 3     Manuscript page: R_95  და წარსცა საბერძნეთს. ამანვე გურამ დაიპყრა ჯავახეთი, თრიალე\თი,
Line of ed.: 4     ტაშირი, აბოცი და არტანი და ბრძოდა მარადის სარკინოზთა:
Line of ed.: 5     ზოგჯერ მათ სძლიან და უმეტეს მრავალგზის ამან. ხოლო ამანვე
Line of ed.: 6     განუყო ძმათა თჳსთა ქუეყანა და სომხითის მეფესა ცოლის ძმასა
Line of ed.: 7     თჳსსა. შემდგომად მოკუდა ბაგრატ კურადპალატი წელსა ქ{რისტე}სა ყ̃ოვ,
Line of ed.: 8     ქართულსა ჟ̃ვ.



Section: 11  
Page of ed.: 131  
Line of ed.: 9   მ̃ჱ. მეფე დავით. ე̃ წელი მეფა


Line of ed.: 10        გამეფდა ძე ბაგრატისა დავით. ჟამსა ამას გამოვიდა მეფე აფ\ხაზთა
Line of ed.: 11     და დაიპყრა ქართლი და დაუტევა ერისთავად ჩიხას ტინენ ძე
Line of ed.: 12     დიმიტრისა. ხოლო შემდგომად, გარდაიცვალა რა გიორგი მეფე
Line of ed.: 13     აფხაზთა, ცოლმან მისმან მოკლა ტინენ ძე დიმიტრისა და ეცრუა
Line of ed.: 14     იოანე მთავარსაცა და შთააგდეს ძე დიმიტრისავე ბაგრატ ზღუასა
Line of ed.: 15     შინა; არამედ ღმერთმან განარინა იგი და მივიდა კოსტანტინეპო\ლედ.
Line of ed.: 16     ხოლო მოჰგუარა მეფემან იოანე ძესა თჳსსა ცოლად ასული
Line of ed.: 17     გუარამ აშოტ კურადპალატის ძისა. შემდგომად მოკუდა იოანე და
Line of ed.: 18     დაჯდა ძე მისი ადარნასე მეფედ აფხაზთა. მაშინ ეპყრა ლიპარიტს
Line of ed.: 19     თრიალეთი, ამან Manuscript page: A_46  მოიყვანა და იპატრონა მეფე დავით ძე ბაგრატ
Line of ed.: 20     კურადპალატისა; არამედ ამ დავითს აღუდგა მტრად ნარსე ძე გუა\რამ
Line of ed.: 21     მამფალისა, რამეთუ ესე ნარსე და გუარამ იყვნენ აფხაზთა კერ\ძოსანი.
Line of ed.: 22     ხოლო მეფესა დავითს და ლიპარიტს უშუელდნენ სომეხნი
Line of ed.: 23     და ბრძოდნენ ქართლსა ზედა. დღესა ერთსა მოიტყუა ნარსემ მეფე
Line of ed.: 24     დავით და მოკლა იგი ღალატით ქ{რისტე}სა ყ̃პა, ქართულსა რ̃ა.



Section: 12  
Page of ed.: 131  
Line of ed.: 25   მ̃თ. მეფე ადარნასემ. მ̃ბ წელი მეფა.


Line of ed.: 26        გამეფდა ძე დავითისა ადარნასე. ხოლო შემოკრბნენ სომეხნი
Line of ed.: 27     და ქართველნი და აშოტ ძმა დავით მეფისა Manuscript page: B_107  და სარკინოზნი ამის
Page of ed.: 132   Line of ed.: 1     ადარნასეს თანა; ეწყუნენ ნარსეს. აოტეს და წარუღეს ციხე და
Line of ed.: 2     წარვიდა ნარსე კოსტანტინეპოლედ. მაშინ შესრულსა კოსტანტინე\პოლეს
Line of ed.: 3     ძესა დიმიტრისასა ბაგრატს მოსცა კეისარმან სპანი, მოვიდა
Line of ed.: 4     ზღჳთ და დაიპყრა აფხაზეთი, მოკლა ადარნასე ძე იოანესი და შე\ირთო
Line of ed.: 5     ცოლი მისი ასული გუარამ მამფალისა. ამან ბაგრატ გამო\იყვანა
Line of ed.: 6     ნარსე ცოლის-ძმა თჳსი, მისცა სპანი და აშუელნა ოვსნი;
Line of ed.: 7     გარდამოვიდნენ სამცხეს და დაიპყრნეს ციხენი ოძრახე, ჯუარის\ციხე
Line of ed.: 8     და ლომსიათი; მუნცა შეიკრიბა ნარსემ ლაშკარი და მომართა
Line of ed.: 9     ადარნასეს. ხოლო ადარნასეს უშუელა გუარამ და სომეხთა, შეიბნენ
Line of ed.: 10     მტკუარსა ზედა, ბრძოლასა იძლია ნარსე და ბაყათარ ოვსი; შეიპ\ყრეს
Line of ed.: 11     ნარსე და მოკლეს ჴევსა შინა ასპინძისასა და აღიჴოცა თესლი
Line of ed.: 12     მისი.

Manuscript page: R_96 
Line of ed.: 13        ხოლო გურგენ კურადპალატი აშოტ დიდის ძისწული წარვიდა
Line of ed.: 14     ტაო-კალმახით და სცხორებდა შავშეთს და არტანს. შემდგომად შე\იმტერნენ
Line of ed.: 15     გურგენ და ადარნასე მეფე და უშუელა ადარნასეს ბაგრატ
Line of ed.: 16     არტანუჯელმან; შეიბნენ ჴევსა არტანისასა, ბრძოლასა სწყლეს
Line of ed.: 17     გურგენ, შეიპყრეს და მოკუდა წყლულებითა მით და დაიპყრა ადარ\ნასემ
Line of ed.: 18     ნაქონები მისი. შემდგომად განძლიერდა ფადალა ქორიკოზი
Line of ed.: 19     და დაიმორჩილა გარდაბანი. და შემდგომად მისა დაჯდა კჳრიკე და
Line of ed.: 20     ქართლს იპყრობდნენ აზნაურნი. დროსა ამას გამოვიდა კოსტანტი\ნე
Line of ed.: 21     მეფე აფხაზთა და დაიპყრა ქართლი. ამას ემტერა სომეხთა მეფე
Line of ed.: 22     სუმბატ; მოვიდა და შემუსრა უფლისციხე; არამედ ზავ-ჰყვეს და
Line of ed.: 23     იმზახლნენ კოსტანტინე და სუმბატ; მოსცა უფლისციხე კოსტანტი\ნეს
Line of ed.: 24     და წარვიდა სუმბატ.

Line of ed.: 25        შემდგომად ამისა მოვიდა ამირ არაბი კასიმის ძე აგარიანი;
Line of ed.: 26     ვერ დაუდგა სომეხთა მეფემან სუმბატ, არამედ წარვიდა მთათა აფ\ხაზეთისათა.
Line of ed.: 27     ხოლო ამირ შემუსრა ყოველი სომხითი და მოვიდა
Line of ed.: 28     ტფილისს და მუნ იყო ამირ ჯაფარ ალის ძე; ტფილისიდამ მოადგა
Page of ed.: 133   Line of ed.: 1     უჯარმას, რამეთუ იყვნენ სამასოდენ კაცნი ციხესა შინა და ებრ\ძოლნეს
Line of ed.: 2     მრავალ-დღე. შემდგომად დაუტევეს მეციხოვნეთა ციხე და
Line of ed.: 3     წარვიდნენ. იხილეს რა Manuscript page: B_108  ესე ბოჭორმელთა, დაუტევეს მათცა ციხე
Line of ed.: 4     და წარვიდნენ; არამედ სარკინოზნი, მხილველნი ბოჭორმისანი,
Line of ed.: 5     იტყოდნენ: "რომელი იყო ბაკი, ფიცხელად შებმა გვიყვეს; ხოლო
Line of ed.: 6     ციხე უკაცური არს". მაშინ მოვიდა კჳრიკე ქორიკოზი ფიცითა ამი\რისათა
Line of ed.: 7     წინაშე ამირისა; ხოლო ამირ ეტყოდა: "ვინ გაწვია მოსლ\ვად
Line of ed.: 8     ჩემთან?" მიუგო კვრიკემ: Manuscript page: d_26a  "დედამან ჩემმან", რქუა ამირმან:
Line of ed.: 9     "უკეთუ გაწვია დედამან, არა ვატკინო გული" და განუტევა. არა\მედ
Line of ed.: 10     ბოჭორმა თჳთ დაიპყრა; შემოიქცა, მოაოჴრა ქართლი და შე\ვიდა
Line of ed.: 11     სამცხეს; მოაოჴრა ჯავახეთი და მოადგა თმოგუს; ვერ დაიპ\ყრა
Line of ed.: 12     და მოადგა ყუელს.

Line of ed.: 13        მაშინ ციხესა შინა იყო ჭაბუკი ახოვანი სახელით გობრონ. ესე
Line of ed.: 14     ბრძოდა დღე-ყოველ მრავალ-ჟამ მოყუსებითურთ თჳსით და ავ\ნებდა
Line of ed.: 15     დიდ ფრიადსა. შემდგომად შემუსრეს ყუელის-ციხე და შე\იპყრეს
Line of ed.: 16     გობრონ მოყუსებითურთ და აიძულებდნენ დატევებასა ქრის\ტესსა
Line of ed.: 17     და არა თავს იდებდნენ და შემდგომად ტანჯვით მოიკლა გობ\რონ
Line of ed.: 18     მოყუსებითურთ მათ მიერ და მიიღეს წამებისა გჳრგჳნნი. ხო\ლო
Line of ed.: 19     მუნიდამ მოვიდა დვინს; მუნ სცნა, რამეთუ სომეხთა მეფე სუმ\ბატ
Line of ed.: 20     არს კაპოეტის ციხესა შინა, მსწრაფლ გარემოდგომილ ჰყო,
Line of ed.: 21     მცირეს ხანს გამოიყვანა Manuscript page: R_97  დედა-წულით და სუმბატ ჩამოჰკიდა ძელ\სა
Line of ed.: 22     ზედა დვინს.

Line of ed.: 23        შემდგომად ამისა ჟამ-რაოდენმე მოეშენა ქუეყანა; მაშინ უჴმო
Line of ed.: 24     კჳრიკე ქორიკოზმან კოსტანტინეს აფხაზთა მეფესა; მივიდნენ ჰე\რეთს
Line of ed.: 25     და მოადგნენ ვეჯინს; ამისად მოვიდა ადარნასე პატრიკი, მი\უპყრა
Line of ed.: 26     ჯუარი, მოსცა კოსტანტინეს არეში, გავაზი და კჳრიკეს ბო\ჭორმა;
Line of ed.: 27     დაიზავნენ და წარმოვიდა კოსტანტინე.

Line of ed.: 28        შემდგომად მოკუდა კოსტანტინე მეფე აფხაზთა, დაუტევნა ძე\ნი
Line of ed.: 29     გიორგი და ბაგრატ; არამედ ესენი მარადის ბრძოდნენ ურთი\ერთს;
Page of ed.: 134   Line of ed.: 1     ხოლო უშუელდა ბაგრატს გუარამ ერისთავთ-ერისთავი (რა\მეთუ
Line of ed.: 2     სიძე იყო გუარამისა) და ვიდრე არა მოკუდა ბაგრატ, არა იყო
Line of ed.: 3     მათ შორის მშჳდობა.

Line of ed.: 4        ხოლო მოკუდა რა ბაგრატ, დაიპყრა აფხაზეთი გიორგიმ. ამას\ვე
Line of ed.: 5     ჟამსა გარდაიცვალა ქორიკოზი კჳრიკე და დაჯდა ძე მისი
Line of ed.: 6     ფადალა; ამისვე ჟამსა მოვიდნენ სარკინოზნი, რომელთა უჴმობდ\ნენ
Line of ed.: 7     საჯობით; დაწვეს ჯუარი და მცხეთა, შეიქცნენ და წარიტანეს
Line of ed.: 8     ჯუარი დაჭრილი; არამედ გზასა ზედა შეედვათ სენი და მოსწყდნენ
Line of ed.: 9     ურიცხუნი; სცნეს ჯუარისა მიერობა და წარმოგზავნეს ქართლსა\ვე;
Line of ed.: 10     ხოლო იშხანიკის ჟამამდე ჰერეთი მწუალებელი იყო, არამედ
Line of ed.: 11     იშხანიკ დისწული იყო გუარამ ერისთავთ-ერისთავისა და დედო\ფალმან
Line of ed.: 12     დინარ, დამან გუარამისმან, მოაქცივნა მართლმადიდებე\ლად.
Line of ed.: 13     მაშინ სალართა დაეპყრათ ბარდავი და ადრაბაგანი, და მოკუ\და
Line of ed.: 14     ადარნასე მეფეცა კურადპალატი წელსა შ̃კგ, ქართულსა რ̃მგ.



Section: 13  
Page of ed.: 134  
Line of ed.: 15   ნ̃. მეფე სუმბატ ო̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 16        ხოლო იქმნა მეფედ შემდგომად ძე მისი სუმბატ ქართველთა
Line of ed.: 17     ჟამსა ამას გარდამოვიდა გიორგი მეფე აფხაზთა და მისცა ქართლი
Line of ed.: 18     კოსტანტინეს, ძესა თჳსსა (ხოლო ესე ქართველთა მეფენი ბაგრა\ტიონნი
Line of ed.: 19     დასხდიან ქართლის მეფედ და ოდეს მტერთა მიერ იძლე\ოდიან,
Line of ed.: 20     ეპყრათ სამცხე, რომელ არს ზემო-ქართლი, ტაო, ჯავახე\ხეთი,
Line of ed.: 21     თრიალეთი, სამშჳლდე, ხუნანის საერისთაონი, თჳნიერ გარდა\ბანისა
Line of ed.: 22     და კლარჯეთს თჳსნი წილნი ციხე-ადგილნი და ჟამად სომ\ხითიცა
Line of ed.: 23     და შიდა-ქართლი). არამედ კოსტანტინე აფხაზთა მეფის ძე\მან
Line of ed.: 24     მეფა ქართლს სამი წელი; შემდგომად იწყო მტერობა მამისა
Line of ed.: 25     თჳსისა. სცნა გიორგი მეფემან, მოვიდა და ვერ წინააღუდგა ძე მი\მისი,
Line of ed.: 26     ვინაჲთგან ტაოელნი ყოველნი მეფენი მოიწვია და ემწნენ ყო\ველნი
Page of ed.: 135   Line of ed.: 1     ბოროტებისათჳს კოსტანტინესა; არამედ კოსტანტინემ გა\ნამაგრა
Line of ed.: 2     უფლისციხე; და გარ-მოდგომილმან გიორგი მეფემან ვერ
Line of ed.: 3     შემუსრა ციხე; შემდგომად აბირნა აზნაურნი გამოტყუებად კონსტან\ტინემად
Line of ed.: 4     და ეტყოდნენ კოსტანტინეს: "ვინაჲთგან არს მეფე გარე
Line of ed.: 5     აფხაზეთისა, გამოვედ, შენ გყოთ მუნ მეფედ". ხოლო იგი მრწმენე\ლი
Line of ed.: 6     გამოვიდა ტივით და მიეტევნენ შეპყრობად; ივლტოდა კოს\ტანტინე
Line of ed.: 7     და დაიმალა ნაპრალსა ქლდისასა; ჰპოვეს და მოჰგუარეს
Line of ed.: 8     გიორგი მეფესა (ხოლო მან გამოჰყუერა უთესლობისათჳს და შემ\დგომად
Line of ed.: 9     მოკუდა); Manuscript page: B_110  აღიღო ციხეცა და წარვიდა.

Line of ed.: 10        მოკუდა ქორიკოზი ფადალა და დაჯდა კჳრიკე. შემდგომად გან\დგნენ
Line of ed.: 11     გარდაბანელნი, აწვიეს გიორგი მეფე; მოსრული შთავიდა კა\ხეთს,
Line of ed.: 12     მოსწყჳდნა და მოწვა და შეიქცა თჳსსავე ქუეყანასა; მერმე
Line of ed.: 13     მოვიდა ატენს გიორგი შთასვლად კახეთს და ძე მეფისა ლეონ იყო
Line of ed.: 14     ერისთავი ქართლისა. სცნა კჳრიკემ, რამეთუ ვერ დაუდგებოდა; მო\ვიდა
Line of ed.: 15     წინაშე გიორგი მეფისა და ლამობდა კუალად ზაკჳთ გაპარვასა;
Line of ed.: 16     აგრძნა მეფემან, შეიპყრა კჳრიკე და წარვიდა კახეთს, რათა აკრი\ბოს
Line of ed.: 17     დედაწულითურთ.

Line of ed.: 18        სცნეს ესე აზნაურთა ქართველთა, აცნობეს და გარდაიხვეწნენ;
Line of ed.: 19     არამედ მოერთო ძმა კჳრიკესი შურტა და მოუტანა უჯარმა და მოს\ცა
Line of ed.: 20     სხუანიცა ციხენი კახეთისანი, თჳნიერ ნახჭევან-ბოჭორმისა და
Line of ed.: 21     ლორწობნისა; გარნა ლორწობანს არუშენა შურის-ციხე და მოუდ\გინა
Line of ed.: 22     სპანი; მოადგა მარილისს, შემუსრა იგი, გამოიყვანა არსის ძე
Line of ed.: 23     და წარგზავნა ჯიქეღს ექსორიად; არამედ ნახჭევანი გამაგრდა და
Line of ed.: 24     ვითარ სცნა კჳრიკემ, რომელ არღარა იყო სხუა ღონე, ითხოვა გან\ტევება
Line of ed.: 25     და დაულოცა გიორგი მეფესა კახეთი; არამედ ლეონ მეფის
Line of ed.: 26     ძე არა ლამოდა განტევებასა; გარნა აღიღო მეფემან ნახჭევანი და
Line of ed.: 27     განუტევა კჳრიკე; ხოლო მეფე წარვიდა აფხაზეთს. შემდგომად შე\ეზრახნენ
Line of ed.: 28     აზნაურნი კჳრიკეს და წარიღო ყოველნი ციხენი კახეთი\სანი
Line of ed.: 29     და კუალად ეუფლა მამულსა თჳსსა.

Line of ed.: 30        ესმა გიორგი მეფესა, დაუმძიმდა წარღება კახეთისა; არამედ
Line of ed.: 31     აბრალა რომელნი განტევებასა უთქმიდეს კჳრიკესსა; გარნა ზამთარ
Page of ed.: 136   Line of ed.: 1     წარგზავნა ძე თჳსი ლეონ; ესე შევიდა და მოწვა კახეთი; მუნ მო\ართუეს
Line of ed.: 2     ლეონს სიკუდილი მამისა თჳსისა. მაშინ მოუწოდა კჳრიკეს
Line of ed.: 3     ტბასა ზედა ბაზალეთისასა, დაიზავნენ და იმზახლნენ; ხოლო ლეონ
Line of ed.: 4     შემოიქცა და გამეფდა აფხაზეთს და მცირედისა შემდგომად მოკუ\და
Line of ed.: 5     ასული ლეონისა, რომელი მიეცა კჳრიკეს ძისათვის და კუალად
Line of ed.: 6     იწყეს მტერობა ლეონ და კჳრიკემ. გამოვიდა ლეონ. ასწყჳდნა
Line of ed.: 7     მუხრანი, ხერკი და ბაზალეთი. მ\\უნ Manuscript page: B_111  დასნეულდა, უკუ-იქცა Manuscript page: R_99  და მოკუ\და
Line of ed.: 8     მეფე ლეონ აფხაზეთსა და დაჯდა ძმა მისი დიმიტრი. ამასვე ჟამ\სა
Line of ed.: 9     მოკუდა მეფე ქართლისა სუმბატ ქ{ორონი}კ{ო}ნსა შ̃ნჱ, ქართულსა რ̃ოჱ.



Section: 14  
Page of ed.: 136  
Line of ed.: 10   ნ̃ბ. მეფე ბაგრატ ანუ დავით რეგვენი.
Line of ed.: 11   ლ̃გ წელი მეფა


Line of ed.: 12        დაჯდა მეფედ ქართლისა ძე სუმბატისა დავით ანუ ბაგრატ რეგ\ვენი;
Line of ed.: 13     ხოლო დიმიტრი მეფემან მოიწყო სამეფო თჳსი აფხაზეთი,
Line of ed.: 14     გარნა შემდგომად მთავართა აფხაზეთისათა მოიწვიეს თეოდოსი
Line of ed.: 15     ძმა დიმიტრისა კოსტანტინეპოლიდამ (რომელი მამასვე წარეგზავნა
Line of ed.: 16     ორნი ძენი მშჳდობისათვის ძმათა). მაშინ გამოვიდა თეოდოსი და
Line of ed.: 17     მოვიდა სამცხეს და შეიკრებდა სპათა; მცნობმან დიმიტრი წარმო\ავლინა
Line of ed.: 18     ლაშკარი და დაესხნენ თეოდოსის უეცრად, ივლტოდა და
Line of ed.: 19     მოვიდა ძელულ-მთავრისა; მან შეიყვანა ციხესა ძამისასა და მუნი\დამ
Line of ed.: 20     ეძიებდა ღონესა. კუალად წარმოავლინა დიმიტრიმ სპანი; მო\ადგნენ
Line of ed.: 21     ძამის ციხესა და ბრძოდნენ სამ თთუე; არამედ შესჭირდათ
Line of ed.: 22     რა ციხოვანთა, ზამ-ჰყვეს ფიცით და განუტევეს თეოდოსი მშჳდო\ბით,
Line of ed.: 23     და მივიდა წინაშე დავით კურადპალატისა (ხოლო ესე დავით
Line of ed.: 24     მეფე იყო ძე ადარნასესი და ადარნასე იყო ძე სუმბატ მეფე კურად\პალატისა).
Line of ed.: 25     არამედ იყო დავით ყოვლითა სიკეთითა სრული, სამ\ღრთო-სამჴედროთი.
Line of ed.: 26     ამას ეპყრა ბასიანი, ტაო და მიმდგომნი მისნი.
Page of ed.: 137   Line of ed.: 1     შემდგომად ორისა წლისა წარმოვიდა თეოდოსი დავითისაგან
Line of ed.: 2     და მოვიდა კახეთს. მაშინ მოუგზავნა დიმიტრიმ კჳრიკეს, რათა მო\ამშჳდობოს
Line of ed.: 3     ძმანი; ხოლო კჳრიკემ ფიცით წინაშე კათალიკოსისა
Line of ed.: 4     მცხეთას და ეპისკოპოსთათა მიათუალა დიმიტრის თეოდოსი; არა\მედ
Line of ed.: 5     შემდგომად ჟამსა მცირესა დაივიწყა დიმიტრიმ ფიცი ღვთისა;
Line of ed.: 6     შეიპყრა ძმა თჳსი თეოდოსი და დასწუნა თუალნი; მაშინ აფხაზთა
Line of ed.: 7     იძიეს ჩალა მეფედ, გარნა ვერ შეუძლეს, რამეთუ იყო დიმიტრი მჴნე
Line of ed.: 8     და ახოვანი.

Line of ed.: 9        ხოლო შემდგომად, მოკუდა რა დიმიტრი მეფე და არღარა დარ\ჩა
Line of ed.: 10     მკჳდრი, გამოიყვანეს თეოდოსი და დასუეს მეფედ აფხაზთა;
Line of ed.: 11     ჟამსა ამას მოადგნენ კახნი უ\\ფლისციხეს. Manuscript page: B_112  მაშინ იყო ერისთავი
Line of ed.: 12     ქართლისა მარუშისძე იოვანე; ამან აწვია დავით კურადპალატი ტა\ოდამ,
Line of ed.: 13     რათა აღიღოს ქართლი ანუ თჳთ იპყრას ანუ მისცეს ბაგრატს
Line of ed.: 14     ძესა გურგენისასა, მეფის ბაგრატ რეგვენის ძის-ძესა (რომელი აღე\ზარდა
Line of ed.: 15     ამასვე დავითს ძედ თჳსად, რამეთუ მას არა ესუა ძე); ხოლო
Line of ed.: 16     ესე ბაგრატ იყო ასულის-წული გიორგი აფხაზთა მეფისა და ეყოდა Manuscript page: R_100 
Line of ed.: 17     აფხაზეთი დედით. ამისი მსმენელი დავით კურადპალატი წარმოემარ\თა
Line of ed.: 18     ყოვლითა ძალითა თჳსითა და მოვიდა ქართლს; მხილველთა კახ\თა
Line of ed.: 19     დაუტევეს უფლისციხე და წარვიდნენ; ხოლო დავით დაადგინა
Line of ed.: 20     მეფედ ბაგრატ ქ{ორონი}კ{ონ}სა შ̃პ, ქართულსა ს̃.



Section: 15  
Page of ed.: 137  
Line of ed.: 21   ნ̃დ. მეფე ბაგრატ. ლ̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 22        არამედ ესე ბაგრატ არა იყო ჯერეთ ჰასაკითა სრული, ამისთჳს
Line of ed.: 23     დაუდგინა (დავითმა) მამა თჳსი გურგენ და ამცნო ქართველთა მორ\ჩილება
Line of ed.: 24     ბაგრატისა და თჳთ წარვიდა ტაოდ. შემდგომად ჟამ-რაო\დენმე
Page of ed.: 138   Line of ed.: 1     შეითქუნენ აზნაურნი ქართველნი (ვითარცა არს ჩუეულება
Line of ed.: 2     მათი) და მოიყვანეს კახნი, გასცეს უფლისციხე, შეიპყრეს გურგენ
Line of ed.: 3     და ძე მისი და დედა ბაგრატისა გურანდუხტ და წარიყვანეს კახეთს.
Line of ed.: 4     ესმა რა ესე დავით კურადპალატსა, შეკრბა ყოვლითა ძალითა თჳსი\თა
Line of ed.: 5     და მოიმწ\\ნო Manuscript page: A_48  სომეხნი; ხოლო მოვიდა რა თრიალეთს შთასლვად
Line of ed.: 6     კახეთად, მოუგზავნეს ზავისა-პირი კახთა და განუტევეს გურგენ
Line of ed.: 7     და მეფე ბაგრატ და გურანდუხტ, დედა ბაგრატისა, და უკუ-სცეს
Line of ed.: 8     უფლისციხეცა; არამედ წირქვალი და გრუმი თჳთ დაიჭირეს და და\ვით
Line of ed.: 9     შეიქცა თჳსადვე და ეპყრა უფლისციხე გურანდუხტს.

Line of ed.: 10        ხოლო ვითარ გარდაჴდენ წელიწადნი სამნი და მეფობდა აფხა\ზეთს
Line of ed.: 11     თეოდოსი მწუხარე და განირყვნა ყოველი წესი აფხაზთა, მა\შინ
Line of ed.: 12     ამანვე მარუშისძემ იოანემ და ყოველთა დიდებულთა ქართლი\სათა
Line of ed.: 13     და აფხაზეთისათა მოითხოვეს დავით კურადპალატისაგან მე\ფედ
Line of ed.: 14     ბაგრატ ა\\ფხაზთა; Manuscript page: B_113  არამედ მან ძნიად აღუსრულა და შემდგო\მად
Line of ed.: 15     მოსცა ბაგრატ და აკურთხეს მეფედ აფხაზთა ქ{ორონი}კ{ო}ნსა შ̃პე, ქარ\თულსა
Line of ed.: 16     ს̃ე.

Line of ed.: 17        მაშინ დაჯდა ესე ბაგრატ აფხაზთა და ქართველთა მეფედ; არა\მედ
Line of ed.: 18     ვინაჲთგან სრულ ქმნილ იყო ჰასაკითა, დაემორჩილნენ ყოველ\ნი
Line of ed.: 19     აფხაზნი და ორისა წლისა შემდგომად იწყო მან განგებად სამე\ფოსა
Line of ed.: 20     თჳსისა მგზავსად პაპისა თჳსისა გიორგისა ანუ დავით აღ\მზრდელისა
Line of ed.: 21     თჳსისა; ხოლო წარგზავნა თეოდოსი წინაშე დავით
Line of ed.: 22     კურადპალატისა, რამეთუ უმჯობესად გამონახა; მერმე გარდამოვიდა
Line of ed.: 23     ქართლს, რათა განაგოს დაშლილნი საქმენი მანდაურნი, არამედ
Line of ed.: 24     ქართველთა არა ინებეს, რამეთუ განდგნენ თჳს-თჳსად და იწინამ\ძღურეს
Line of ed.: 25     ქავთარ ტბელი და დაუდგნენ მუღრისს ბაგრატს. მაშინ
Line of ed.: 26     მეფემან აღუზახნა სპათა თჳსთა და ბრძოლასა ივლტოდნენ ქარ\თველნი;
Line of ed.: 27     მოსწყჳდნეს და უმეტესნი შეიპყრნეს და მოართუნეს ბაგ\რატს,
Line of ed.: 28     აღიღო მეფემან უფლისციხე და დაჰყო Manuscript page: R_101  მუნ მცირე ხანი, გა\ნაგო
Page of ed.: 139   Line of ed.: 1     მუნებურნი, ვითარცა ჴელოვანმან მენავეთ-მოძღუარმან, წარ\მოიყვანა
Line of ed.: 2     დედა თჳსი და შთავიდა აფხაზეთს.

Line of ed.: 3        შემდგომად რაოდენთამე წელთა შეიკრიბნა სპანი თჳსნი ბაგ\რატ
Line of ed.: 4     და მოვიდა ქართლს (რამეთუ იყო კლდეკარის ერისთავი რატი;
Line of ed.: 5     ამას აქუნდა თრიალეთი, მანგლისის-ჴევი, სკჳრეთი და არა მორჩი\ლებდა
Line of ed.: 6     ბაგრატს), რათა შეიერთოს რატი; არამედ აუწყეს დავით
Line of ed.: 7     კურადპალატსა, რამეთუ სიკუდილად შენდა გამოვიდაო ბაგრატ.
Line of ed.: 8     მსმენელმან დავით შეიკრიბნა სპანი, იწვია სომეხნიცა და მივიდა
Line of ed.: 9     მის თანა ბაგრატ რეგვენი, პაპა ბაგრატისა, რამეთუ ეშინოდა ძისა
Line of ed.: 10     თჳსისა გურგენისაგან მეფობის წარღებისა. ხოლო გურგენ ძემან
Line of ed.: 11     ბაგრატ რეგვენისამან შეიკრიბნა სპანი და მოვიდა თავსა შავშეთი\სასა
Line of ed.: 12     და შეიბნენ დავით და იგი გარდათხრილსა ზედა; იძლია გურ\გენ
Line of ed.: 13     და შეიხუეწა ციხესა წეფთისასა. ხოლო ბაგრატ მეფე მოწევ\ნილ
Line of ed.: 14     იყო თრიალეთს; სცნა, რომელ არა ეგების ძალითა დამართე\ბად
Line of ed.: 15     დავით კურადპალატისა, დაუტევა ლაშკარი და მივიდა მარტოდ
Line of ed.: 16     წინაშე დავითისა, და ეტყოდა: "არა-რად გამოველ გარნა დამორ\ჩილებად
Line of ed.: 17     რატისა". ხოლო დავით მიუთხრა: "მითხრეს მე, რამეთუ
Line of ed.: 18     გამოსულხარ სიკუდილად ჩემდა, გარნა აწ ვინაჲთგან მართალ ხარ,
Line of ed.: 19     მითავისუფლებიხარ რატის ზედა". და წარმოვიდა ბაგრატ აფხა\ზეთს.
Line of ed.: 20     შემდგომად გარდაიცვალა ბაგრატ რეგვენი ქ{რისტ}ესა შ̃ჟდ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 21     ს̃იდ.



Section: 16  
Page of ed.: 139  
Line of ed.: 22   ნ̃გ. მეფეთ-მეფე გურგენ. ი̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 23        იქმნა მეფედ მამისა მისისა დავითის წილ გურგენ, მამა ბაგრატ
Line of ed.: 24     აფხაზთა მეფისა (ხოლო ამ გურგენს ამისთჳს ეწოდა მეფეთ-მეფე,
Line of ed.: 25     რამეთუ ძე ამისი ბაგრატ უწინარესვე მეფე იქმნა). შემდგომად რა
Line of ed.: 26     მოვიდა ჟამი ზამრისა, წარმოვიდა ბაგრატ აფხაზეთით ყოვლითა
Line of ed.: 27     ძალითა თჳსითა და მოადგა რატის; არამედ რატიმ გამოიტანა შვი\ლი
Line of ed.: 28     თჳსი ლიპატიტ და მოსცა ბაგრატს იგიცა და ციხენისა თჳსნი;
Line of ed.: 29     თჳთ წარვიდა და დაჯდა არგვეთს.



Section: 17  
Page of ed.: 139  
Page of ed.: 140  
Line of ed.: 1   გამოსლვა ბასილი კეისრისა


Line of ed.: 2        ხოლო გარდაიცვალა რა დავით კურადპალატი, ქ{რისტე}სა ჩ̃ა, ქარ\თულსა
Line of ed.: 3     ს̃კა, მაშინ გამოვიდა ბასილი კეისარი და მისცეს მას ცი\ხენი
Line of ed.: 4     დავით კურადპალატისანი აზნაურთა მისთა; მაშინ მივიდნენ
Line of ed.: 5     წინაშე მისსა გურგენ და ბაგრატ მეფენი, არამედ ბასილიმ იძმაცუა
Line of ed.: 6     მამა-ძესა შორის და მისცა ბაგრატს კურადპალატობა და გურგენს
Line of ed.: 7     მაგისტროსობა; გარნა ვერ უძლო, რამეთუ გურგენ ჭეშმარიტი
Line of ed.: 8     კაცი იყო და უკუ-იქცა ბასილი კეისარი; შემდგომად მოკუდა გურ\გენ
Line of ed.: 9     მე\\ფეთ-მეფე Manuscript page: R_102  ქ{რისტე}სა ჩ̃ჱ, ქართულსა ს̃კჱ.



Section: 18  
Page of ed.: 140  
Line of ed.: 10   ნ̃დ. მეფე ბაგრატ აფხაზთა და ქართველთა
Line of ed.: 11   ანუ სრულიად გიორგიისა. ლ̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 12        ხოლო შემდგომად მამისა თჳსისა დაიპყრა ბაგრატ აფხაზთა
Line of ed.: 13     მეფემან ნაქონები მამისა და მამობილისა დავითისა. მაშინ განაგნა
Line of ed.: 14     აფხაზეთი და დაადგინნა ბრძანებისა თჳსისა მორჩილნი; მოვიდა
Line of ed.: 15     ქართლს, მიუგზავნა კახეთს, რათა მოსცენ ციხენი; არამედ დავით
Line of ed.: 16     Manuscript page: d_27b  ქორიკოზმან მოუმცნო: "უკეთუ გნებავს ციხენი, იყოს დამჯერებე\ლი
Line of ed.: 17     ჩუენ\\და Manuscript page: B_115  ჴრმალი". მსმენელი მეფე ბაგრატ განწყრა და მოუწოდა
Line of ed.: 18     აფხაზთა, ტაოელთა, მესხთა და ქართველთა, (რამეთუ მას ეპყრნეს
Line of ed.: 19     ესე ყოველნი); მან განვლო ჴიდი მცხეთისა და მუნ მოერთნენ სპა\ნი
Line of ed.: 20     თჳსნი; მივიდა და დადგა თიანეთს; ვერ წინააღუდგა დავით;
Line of ed.: 21     მეფემან იწყო ბრძოლად ციხეთა, აღიღო ჰერეთი და განაჩინა აბუ\ლალ
Line of ed.: 22     მთავრად მუნ და წარმოვიდა მეფე. შემდგომად კუალად უკუ\დგნენ
Line of ed.: 23     ჰერნი და მივიდნენ დავითისადვე.

Line of ed.: 24        ხოლო შემდგომად მოკუდა დავით ქორიკოზი; მაშინ გამოვიდა
Line of ed.: 25     კუალად მეფე ბაგრატ და აღიღო ჰერეთი და დაიჭირა დედოფალი
Line of ed.: 26     დინარ და ორს წელს აღიღო კახეთიცა და შეაწყუდივა კჳრიკე ბო\ჭორმას;
Page of ed.: 141   Line of ed.: 1     აღიღო ციხე და დაიპყრა კახეთი და ჰერეთი; არამედ
Line of ed.: 2     კჳრიკე დაიჭირა ქარსა ზედა თჳსსა.

Line of ed.: 3        ამ ჟამს განდიდნა ამირ-ფადლონ განძისა და იწყო კირთებად
Line of ed.: 4     ჰერ-კახეთისა მეკობრობითა და პარვით. იხილა რა ბაგრატ კად\ნიერება
Line of ed.: 5     მისი, აცნობა სომეხთა მეფესა გაკის შაჰან-შასა, რათა შუ\რი
Line of ed.: 6     იძიონ ფადლონსა ზედა. გაკიმ განიხარა და მსწრაფლად მოვიდა
Line of ed.: 7     წინაშე ბაგრატისა ზორტაკეთს და წარვიდნენ ფადლონსა ზედა; ხო\ლო
Line of ed.: 8     ფადლონ შეშინდა და შევიდა სიმაგრეთა შინა; მაშინ მეფემან
Line of ed.: 9     მოსტყუევნა რანი და მოადგა შანქორს და დაულეწნეს ზღუდენი;
Line of ed.: 10     არამედ ფადლონ დამე მოგზავნა მეფისა და ითხოვა ზავი; განუკუ\ეთა
Line of ed.: 11     ხარკი და დღეთა მისთა ლაშქრობა მის თანა; შეიწყნარა ბაგ\რატ
Line of ed.: 12     და მისცა ზავი მას პირსა ზედა; გამოვიდა ფადლონ, უძღუნა
Line of ed.: 13     ურიცხუნი მეფესა.

Line of ed.: 14        შემდგომად შემოიქცა ბაგრატ გამარჯუებული (ამის ბაგრატის\ზე
Line of ed.: 15     იყო ეფთვიმე ქართველი მთარგმნელი წიგნისა ჩუენისა და ესენი\ცა:
Line of ed.: 16     იოანე გრძელისძე, არსენ ნინოწმიდ\\ელი, Manuscript page: A_49  იოანე ხახულელი
Line of ed.: 17     ოქროპირი, ზაქარია მირდატისძე ანუ შარიტისძე).

Line of ed.: 18        ამან ბაგრატ დაიპყრნა ყოველნი კავკასიელნი ჯიქიდამ გურგა\ნის
Line of ed.: 19     ზღუამდე; ადრაბაგანი და შარვანი მოხარკე ჰყო. სპარსთა მეფე
Line of ed.: 20     ერთგულად მომსმენელი და ბერძენთა მეფეთაცა შიში აქუნდათ, რა\მეთუ
Line of ed.: 21     იყო ღვთის-მსახურ ყოვლითა სათ\\ნოებ Manuscript page: R_103  ითა. კუალად რაო\დენნი
Line of ed.: 22     მეფენი კურადპალატნი ბაგრატიონთა ჴსენებულნი ზემორე
Page of ed.: 142   Line of ed.: 1     ზოგნი ქართლს და სამცხეს და ტაო-კლარჯეთს მეფობდნენ ბაგრა\ტისამდე.
Line of ed.: 2     ჟამსა ამისსა არღარავინ იყო სუმბატისა და ძისა მისი\სა
Line of ed.: 3     გურგენისგან კიდე, რომელნი მეფობდნენ კლარჯეთს; ხოლო
Line of ed.: 4     მან ბაგრატ მოიწვივნა იგინი ფანასკეტის ციხესა შინა, შეიპყრნა
Line of ed.: 5     იგინი და პატიმარ-ჰყო და შვილნი მათნი წარვიდნენ ბასილი კეის\რისა
Line of ed.: 6     წინაშე და იგინი მუნ მოისრნენ, და დაიპყრა ამან ბაგრატ ყო\ველი
Line of ed.: 7     ივერია სიბრძნე-ძლიერებითა თჳსითა; შემდგომად მოვლო
Line of ed.: 8     ყოველი სამეფო თჳსი და კუალად მოვიდა ციხესა შინა ფანასკეტი\სასა
Line of ed.: 9     და მუნ გარდაიცვალა მაისსა ზ̃ დღესა, ქ{რისტე}სა ჩ̃იდ, ქართულსა
Line of ed.: 10     ს̃ლდ.



Section: 19  
Page of ed.: 142  
Line of ed.: 11   ნ̃ე. მეფე გიორგი ი̃გ წელი მეფა


Line of ed.: 12        და დაჯდა ძე მისი გიორგი მეფედ წლისა ი̃ჱ, ამან დაიპყრა სა\მეფო
Line of ed.: 13     მამისა თჳსისა აფხაზეთი, ქართლი, ჰერ-კახნი, ტაო, სამცხე,
Line of ed.: 14     კლარჯეთი. შემდგომად მცირედისა ჟამისა განდგნენ კახნი და გა\მოაძნეს
Line of ed.: 15     ერისთავნი გიორგი მეფისანი და იპატრონეს პირველი უფა\ლი
Line of ed.: 16     მათი; შემდგომად წელსა მეფობისა გიორგისსა ზ̃სა გამოვიდა
Line of ed.: 17     ბასილი კეისარი გიორგი მეფესა ზედა.

Line of ed.: 18        მაშინ გიორგი მეფემან შეიკრიბნა სპანი და მივიდა ბასიანს და
Line of ed.: 19     დაიბანაკეს ორთავე მუნ; არამედ არა ეწყუნენ ურთიერთსა დღეთა
Line of ed.: 20     მრავალთა. შემდგომად შემოიქცა გიორგი მეფე და მოუდგა კუალსა
Line of ed.: 21     მისსა კეისარი; ხოლო უკანა-მავალნი გიორგისანი და მეწინავენი
Line of ed.: 22     კეისრისანი შეკრბნენ დაბასა შირიმთასა; იქმნა მუნ ბრძოლა ძლიე\რი,
Line of ed.: 23     მოისრნენ ორ-კერძოვე უამრავნი და წარჩინებულნიცა მრავალ\ნი,
Line of ed.: 24     მიიქცა გიორგი მეფეცა და მოისწრაფა კეისარმანცა. მაშინ იქმნა
Line of ed.: 25     უძლიერესი ბრძოლა, რამეთუ მისდრიკნეს გიორგიელთა ბერძენნი
Line of ed.: 26     და აღიღეს ალაფი დიდი; გარნა სულმოკლე იქმნენ; შემდგომად გი\ორგიელნივე
Line of ed.: 27     დაიძლივნენ; ხოლო გიორგი მეფე წარმოვიდა ნიგა\ლით;
Line of ed.: 28     მოუდგა კეისარი, მოაოჴრა ქუეყანა და მოადგა თრიალეთს.
Line of ed.: 29     ამისთჳს გიორგი მეფემან მოიყვანა წანარნი და განიმრავლნა სპანი.
Page of ed.: 143   Line of ed.: 1     მხილველი კეისარი უკუნიქცა და უმეტეს მოაოჴრნა ქყეყანანი და
Line of ed.: 2     დაიზამთრა მახლობელად ტრაპიზონისა; და ვიდოდა კეისარსა და
Line of ed.: 3     გიორგის შორის დესპანი მშჳდობისათჳს; ხოლო კეისარს ოდეს აღუ\შფოთდნენ
Line of ed.: 4     ბერძენნი, ჴელთ იგდო იგინი და ექსორია-ჰყვნა.

Line of ed.: 5        გაზაფხულს კუალად წარმოემართა გიორგი მეფესა ზედა. ხოლო
Line of ed.: 6     გიორგიმ წარავლინა ზვიადა ერისთავი ზავისა ყოფად და თჳთცა
Line of ed.: 7     წარუდგა სპითა დიდითა მეტყუელი: "უკეთუ ჰყოს მშჳდობა, კე\თილ;
Line of ed.: 8     უკეთუ არა, ვბრძოდე". ხოლო რომელთა არა ენებათ მშჳდო\ბა,
Line of ed.: 9     იწყეს ბრძოლა და აოტნეს სპანი კეისრისანი. მაშინ კეისარმან
Line of ed.: 10     მოიღო წიგნი გიორგი მეფისა, მოჰკიდა შუბის წუერსა და ჯუარი პა\ტიოსანი
Line of ed.: 11     დასდვა მანდილითა მიწასა ზედა და თქუა: "არღარა თაყ\ვანის-გცე,
Line of ed.: 12     უკეთუ მიმცე ჴელთა მტერთასა". შემდგომად აღუზახნა
Line of ed.: 13     სპათა და იქმნა ბრძოლა ძლიერ ფიცხელი, და ვითარ გიორგი მეფე
Line of ed.: 14     უძლიერესითა სპითა არღარა მისრულიყო, იძლივნენ გიორგიისანი
Line of ed.: 15     და მოისრნენ ყოველნი, რომელთა არა ენებათ მშჳდობა; მოუდგა
Line of ed.: 16     კეისარი და მოაოჴრნა ქუეყანანი. კუალად იწყეს ზავი (რამეთუ შიში
Line of ed.: 17     აქუნდა კეისარსა განდგომილებისა ბერძენთასა) და მისცა გიორგი
Line of ed.: 18     მეფემან მძევლად ძე თჳსი ბაგრატ კეისარსა და ციხენი გუარამ კუ\რადპალატისანი,
Line of ed.: 19     რომელნი პირველ დაიპყრნა ბაგრატ მეფემან, და Manuscript page: B_118 
Line of ed.: 20     წარვიდა კეისარი; არამედ აღუთქუა შემდგომად სამისა წლისა წარ\მოგზავნად
Line of ed.: 21     ძე მეფისა.

Line of ed.: 22        ხოლო პაემანსა წარმოგზავნა ბასილი კეისარმან ძე მეფისა,
Line of ed.: 23     არამედ მოვიდა რა ტაოს მამულსა თჳსსა, ეწია წიგნი კატაბანსა
Line of ed.: 24     კეისრისა შექცევად კუალად მუნვე ბაგრატისა (რამეთუ ბასილი მომ\კუდარიყო
Line of ed.: 25     და კოსტანტინე ქმნილ იყო კეისრად). მაშინ კატაბანსა
Line of ed.: 26     არღარა ძალ-ედვა შექცევა მისი და თჳთ მიიქცა უქმი. ხოლო ბაგ\რატ
Line of ed.: 27     მოვიდა მამისა თანა და იქმნა სიხარული დიდი და უმეტეს სა\კჳრველებისათჳს,
Line of ed.: 28     ვითარ იჴსნა ღმერთმან ბაგრატ. შემდგომად ორი\სა
Line of ed.: 29     წლისა გარდაიცვალა მეფე გიორგი ყოვლითა სიკეთე-ახოვნებითა
Line of ed.: 30     აღმატებით სრული ქ{რისტე}სა ჩ̃კზ, ქართულსა ს̃მზ. აგვისტოსა თთუესა
Line of ed.: 31     ი̃ვ თრიალეთს, ადგილსა მყინვარსა.



Section: 20  
Page of ed.: 143  
Page of ed.: 144  
Line of ed.: 1   ნ̃ვ. მეფე ბაგრატ მ̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 2        შემდგომად მისა წლისა თ̃ გამეფდა ძე გიორგისა ბაგრატ. მა\შინ
Line of ed.: 3     განდგნენ ტაოელნი ვაჩე კარიჭისძე, ბანელი იოანე, მათ თანავე
Line of ed.: 4     აზნაურნი ციხოვან-უციხონი და წარვიდნენ კოსტანტინეპოლედ;
Line of ed.: 5     ხოლო კეისარმან კოსტანტინემ მოსცა სპანი უფროს ბასილისა, მო\ვიდნენ
Line of ed.: 6     და მოაოჴრნეს ქუეყანანი იგინივე; შემდგომად მოადგნენ
Line of ed.: 7     კლდეკარს, არამედ ლიპარიტ ეწყო ძლიერად, უკუნ-იქცნენ და და\იპყრეს
Line of ed.: 8     ციხე გარყლობისა და წეფთისა; ხოლო მტბევარმან საბამ
Line of ed.: 9     აღაშენა ციხე და დაიჭირა შავშეთი, და ერდგულად დაადგრა ბაგ\რატის
Line of ed.: 10     კერძოდ, არა მისცა ციხე და ქუეყანა გარმოდგომილთა ბერ\ძენთა
Line of ed.: 11     მათგან ფრიად შეიწროებასა შინა; არამედ შურ-აგო ღმერთ\მან
Line of ed.: 12     ბაგრატის Manuscript page: R_105  ქუეყანის მოოჴრებისათვის კეისარსა და მიუწოდა
Line of ed.: 13     სპათა თჳსთა სალმობიერმან და, მივიდნენ რა, მოკუდა კოსტანტინე.
Line of ed.: 14     ამან დასუა რომანოზ კეისრად და მისცა ასული თჳსი ზოია ცოლად.

Line of ed.: 15        შემდგომად სამისა წლისა წარვიდა დედოფალი დედა ბაგრატი\სა
Line of ed.: 16     ელენე, ასული არშაკუნიანთა, წინაშე რომანოზისა მომშჳდობი\სა,
Line of ed.: 17     მზახლობისა და კურადპალატობისათჳს. ხოლო კეისარმან აღუ\სრულა
Line of ed.: 18     სათხოველი, მოსცა ელენე ასული თჳსი ცოლად ბაგრატს,
Line of ed.: 19     სამსჭუალი უფლისა და ხატი ოქონისა და საუნჯე მრავალი ზითვად
Line of ed.: 20     (მთარგმნელნი ამ ჟამთა იყვნენ: ბერი გრძელი, ახალი აბრამ, არ\სენი,
Line of ed.: 21     ანტონი მნათე) ბასილი ბაგრატის ძე; ეფთვიმესაც და მთაწმი\დელსაც
Line of ed.: 22     მოესწრნენ). ხოლო მოიწია რა დედოფალი ტაოს, მიეგება
Line of ed.: 23     ბაგრატ მეფე, მოიყვანა და ჰქმნა ქორწილი. შემგზავსებული. შემ\დგომად
Line of ed.: 24     გარდაჴდა რაოდენიმე ხანი, მოკუდა ელენე, ცოლი ბაგრატ
Line of ed.: 25     მეფისა, ქუთათისს; ხოლო მეფემან შეირთო ასული ოვსთა მეფისა
Page of ed.: 145   Line of ed.: 1     ბორენა. და შემდგომად ეუფლა ბაგრატ ყოველთა სამეფოთა მისთა
Line of ed.: 2     ზემო-ქუემოთა Manuscript page: A_50  და მოირჭმა ფრიად.

Line of ed.: 3        ჟ{ა}მსა ამას ფადლონ განძელი ავად ექცეოდა სამეფოსა ამას; შე\მოკრბნენ
Line of ed.: 4     ბაგრატ მეფისა თანა ლიპარიტ, იოვანე აბაზაძე, კჳრიკე
Line of ed.: 5     კახთა მეფე და ჰერთა, და სომეხთა მეფე დავით და ამირ ტფილე\ლი,
Line of ed.: 6     მიუჴდნენ ფადლონს ეკლეცს, მუწ ბრძოლა ჰყვეს; ივლტოდა
Line of ed.: 7     ფადლონ; მოსწყჳდნეს სპანი მისნი, მოსტყუევნნეს რანი და წარმო\იღეს
Line of ed.: 8     იავარი. მიერით ვერღარა იკადრა ფადლონ წყინება. (ესენი
Line of ed.: 9     მთარგმნელნი ამ ჟამებთა იყვნენ: იოანე ანუ ილარიონ თუალელი,
Line of ed.: 10     მოძღუარი გიორგი მთაწმიდელისა, გიორგი შეყენებული, მოძღუა\რი
Line of ed.: 11     გიორგისავე გიორგი და გიორგი ოლთისელი).

Line of ed.: 12        შემდგომად ლიპარიტ და იოანე აბაზაძემ გამოიტყუეს მუხათ\გუერდს
Line of ed.: 13     ამირ-ჯაფარ ტფილისელი, შეიპყრეს და პატიმარ ჰყვეს ჟამ\რაოდენმე
Line of ed.: 14     და წარუღეს ბირთვისი; არამედ მეფემან ბაგრატ შეიწყა\ლა
Line of ed.: 15     ჯაფარ და განუტევა ტფილისსავე. ამისთჳს შეიქმნა მტერობა
Line of ed.: 16     ჯაფარსა და ლიპარიტს შორის; ხოლო კუალად სხუა ძე ჰყვა გიორ\გი
Line of ed.: 17     მეფესა ოვსთა მეფის ასულისა თანა დიმიტრი და იყო იგი ანაკო\ფიას.
Line of ed.: 18     ამისი ინებეს მთავართა ამათ გამეფებად; გარნა ვერ იკადრეს
Line of ed.: 19     და ვერცა ბაგრატ მეფემან გამოიყვანა ძმა თჳსი თჳს-თანა. ესე წარ\\ვიდა Manuscript page: R_106 
Line of ed.: 20     შემდგომად კოსტანტინეპოლეს და წარიტანა ანაკოფიაცა.

Manuscript page: B_120 
Line of ed.: 21        ჟამსა ამას ლიპარიტ აზრახა ბაგრატ მეფესა წარღება ტფილი\სისა
Line of ed.: 22     და მოადგნენ ტფილისს; ხოლო ემწნენ ჰერ-კახნი და მოადგნენ
Line of ed.: 23     ისნით, რამეთუ მას ჟამსა მოეკლა დიდი კჳრიკე ოვსსა ვისმე სისხლი\სათჳს
Line of ed.: 24     მეფისა, რომელი ბრძოლასა კჳრიკესსა მომკუდარ-იყო. მაშინ
Line of ed.: 25     იყო კახთ მეფე გაკი, ძე სომეხთა მეფისა, სამშჳლდელისა, არამედ
Line of ed.: 26     შეამჭირვეს ტფილისი ფრიად, რამეთუ ჴორცი ვირისა ლიტრა იყო
Line of ed.: 27     ხუთ დრამად, ვინაჲთგან ორ წელს ადგნენ და მოსტყვევნეს სპათა
Line of ed.: 28     ბაგრატისათა ციხე ორბეთისა და ფარცხისისა. შემდგომად აღუთქუ\ეს
Line of ed.: 29     ტფილისელთა მოცემა ქალაქისა, ამისთჳს ამირ შექმნა ტივი და
Line of ed.: 30     ნავი სპითა თჳსითა წარსვლად ღამით განძას; არამედ რომელთამე
Line of ed.: 31     აზრახეს მეფე არა განდიდებისათჳს ლიპარიტისა, რათა ეგოს ამირ
Page of ed.: 146   Line of ed.: 1     ტფილისსავე და დაამტკიცა მეფემან ამირ ტფილისსავე და იბირნა
Line of ed.: 2     მეფემან ბაგრატ მთავარი მარილელი, სიძე კჳრიკესი აშოტ, და ხა\ხულ-გურთა
Line of ed.: 3     ჯუარის ციხისა, მოეყარა ტფილისს და ემტერა კახეთს
Line of ed.: 4     (და იქმნა ლიპარიტ ქუე-განმხედველი მეფის ბაგრატისა).

Line of ed.: 5        მაშინ ბრძოლა უყო ბაგრატ კახთა მთასა მიქელ გაბრიელისასა,
Line of ed.: 6     სძლო და შეიპყრა სტეფანოს პანკისის ერისთავი, ვაჩე ხორნაბუჯის
Line of ed.: 7     ერისთავი, დაჯე მაჭის ერისთავი და გარდავიდა თიანეთს, დაწვა
Line of ed.: 8     დარბაზი კჳრიკესი სახელოვანი. ხოლო ერისთავნი ესენი ვედრებით
Line of ed.: 9     აძლევდნენ ციხეებთა მეფესა, არამედ განდგა ლიპარიტ; ამისთჳს
Line of ed.: 10     ვერღარა შთავიდა მეფე კახეთს და უკუ-მოიქცა. მაშინ გამოიყვანა
Line of ed.: 11     ლიპარიტ დიმიტრი ძმა ბაგრატისა სპითა ბერძნისათა და მიერთნენ
Line of ed.: 12     აზნაურნიცა ვიეთნიმე და კახნი მას, მოვიდნენ არე-არე, მოწვნეს
Line of ed.: 13     ქუეყანანი, მოადგნენ ატენს, არამედ ციხე ვერ დაიპყრეს; ხოლო ბაგ\რატ
Line of ed.: 14     მეფე მოვიდა ჯავახეთს, განამაგრა ახალქალაქი. უკუნ იქცა
Line of ed.: 15     ლიპარიტ და წარვიდნენ ბერძენნიცა და წარიყვანეს დიმიტრი.

Line of ed.: 16        შემდგომად განძლიერდა ბაგრატ მეფე, მოერთო ვესტი ცხრა
Line of ed.: 17     ციხითა და ანისი მოსცეს დედასა ბაგრატისასა, ხოლო გაზაფხულ
Line of ed.: 18     მეფე ბაგრატ მოსდგომოდა გარს ანაკოფიას და მიეწურა წაღებასა;
Line of ed.: 19     მაშინ მომკუდარ-იყო ამირ ტფილელი, ანაკოფიას მოვიდნენ
Line of ed.: 20     ტფილისელნი და მიაწვივეს მეფე; მუნ დაუტევა სპანი მოდგომილნი
Line of ed.: 21     ანაკოფიას და თჳთ მოვიდა ქუთათისს, მოუყენნა ლაშქარნი და
Line of ed.: 22     ფელაკონნი. მუნიდამ თჳთ მოვიდა ტფილისს; მოეგებნენ Manuscript page: R_107  ტფი\ლელნი
Line of ed.: 23     მოართვეს კლიტენი, შევიდა და დაჯდა სახლსა საამიროსა
Line of ed.: 24     და დაიპყრა ქალა-ტფილისი; არამედ ისანი არა მოსცეს და ბრძოდ\ნენ
Line of ed.: 25     ძლიერად.

Line of ed.: 26        მაშინ მოვიდა კახთა მეფე გაკი და ყოველნი კახნი დარბაზო\ბად
Line of ed.: 27     ბაგრატისა; განვიდა ბაგრატ ველსა ისნისასა, ითაყვანნა იგინი
Line of ed.: 28     და განუტევნა მშვიდობით; არამედ გაზაფხულს კუალად იწყო ლი\პარიტ
Page of ed.: 147   Line of ed.: 1     ქუე-გამხედველობა, გამოიტყუა დედოფლისაგან ანისი და შე\იპყრნა
Line of ed.: 2     აბუსერი არტანუჯის ერისთავი, ხიხა ციხისჯვარისა, იოვანე
Line of ed.: 3     ერისთავი, იოვანე დადიანი, გურამ ბეჭის-ციხისა და აწყურის ციხის
Line of ed.: 4     პატრონი. მსმენელმან ბაგრატ დაუტევა ტფილისი და მოვიდა ჯავა\ხეთს,
Line of ed.: 5     მოერთო მაწყუერელი მესხით მეფესა; ხოლო ლიპარიტ მო\ვიდა
Line of ed.: 6     კახითურთ ფოკას და მიერთო მაწყუერელიცა ლიპარიტს.
Line of ed.: 7     მხილველმან ბაგრატ მეფემან გარდაიარა შავშეთი ბუქთა შინა ძლი\ერთა
Line of ed.: 8     და შთავიდა ქართლს; მაშინ ლიპარიტ კუალად გამოიყვანა დი\მიტრი
Line of ed.: 9     და მიერთნენ ზოგნი ბაგრატისანიცა; არამედ ჰყვანდა მძევ\ლად
Line of ed.: 10     ბაგრატს ძე ლიპარიტისა; ითხოვა ლიპარიტ და განუტევა აბუ\სერი
Line of ed.: 11     ციხითურთ და მიიღო ძე თჳსი. ხოლო ბაგრატს მო\ერთნენ
Line of ed.: 12     სამი ათასნი ვარანგნი; მოიტანა მეფემან
Line of ed.: 13     შჳდასი მათგანი და შიდა-ქართველნი, გარნა მესხნი ვერღარა მოი\ცადა
Line of ed.: 14     და ლიპარიტცა მოვიდა კახით და სომეხთა მეფით დავითით;
Line of ed.: 15     შეიბნენ სასირეთის ჭალასა შინა; არამედ იძლივნენ ბაგრატისანი და
Line of ed.: 16     შეიპყრეს კუალად აბუსერი და სხუანი დიდებულნიცა და ვარანგთა
Line of ed.: 17     ვერღარა უყვეს ბრძოლა. მისცა ლიპარიტ პაშტანი. მათ გარდავლეს
Line of ed.: 18     ეგრეთვე ლიხნი; არამედ ამ ბრძოლის წინარე მოკუდარ-იყო დი\მიტრი
Line of ed.: 19     და გაქცევისათჳს შეშინდა ბაგრატ მეფე და განხეთქისათჳს
Line of ed.: 20     სამეფოჲსა, წარვიდა ლიპარიტისა თანა. ხოლო ლიპარიტ არა იხი\ლა,
Line of ed.: 21     არამედ მიჰრიდა და ბაგრატ უკუნ-იქცა აფხაზეთს.

Line of ed.: 22        შემდგომად ერისთავმან კალმახისამან და გრიგოლი ერისთავ\მან
Line of ed.: 23     აწვივეს ბაგრატ; ხოლო ბაგრატ გარდავლო გზა რკინის-ჯუარი\სა
Line of ed.: 24     სპითა შეკრბნენ არყის-ციხეს. მცნ\\ობმან Manuscript page: B_122  ლიპარიტ შეიკრიბნა
Line of ed.: 25     სპანი და მწენი თჳსნი კახნი და სომეხნი და ბერძენნი; დაესხა მეფეს
Line of ed.: 26     და იქმნა ბრძოლა ძლიერი; არამედ კუალად იძლია მეფე; შეიპყრა
Line of ed.: 27     ლიპარიტ სულა, სთხოვა კალმახი; მან არ მისცა, ხოლო გრიგოლიმ
Page of ed.: 148   Line of ed.: 1     მისცა არტანუჯი. შემდგომად ულაშქრა ლიპარიტ Manuscript page: A_51  ბერძენთა დვინს
Line of ed.: 2     და შემოიქცა მუნიდამ. ხოლო მოქცევასა წლისასა გამოჩნდნენ თურქ\ნი
Line of ed.: 3     ბასიანს, მოვიდნენ ბერძენნი, მიუწოდეს ლიპარიტს, ეწყუნენ თურ\ქთა
Line of ed.: 4     უკუმიას ქშენით იძლივნენ თურქთაგან და შეიპყრეს ლიპარიტ
Line of ed.: 5     და წარიყვანეს ხუარასანს. მაშინ დიდებულთა და ძეთა ლიპარიტის\თა
Line of ed.: 6     გამოიყვანეს მეფე ბაგრატ და განდიდნა კუალად და დაიპყრნა
Line of ed.: 7     ყოველნი. ხოლო მოადგნენ განძას თურქნი და მიეწურათ წარღე\ბად;
Line of ed.: 8     მოვიდნენ ბერძენნი შუელად მისა; აწვივეს ბაგრატ მეფე და
Line of ed.: 9     უშუელა მეფემან. ამათ მისლვასა უკუ-რიდეს თურქთა განძას და
Line of ed.: 10     დაშთა მშჳდობით. მუნიდამ მოქცეულს მოსცეს ტფილისი ბაგრატ
Line of ed.: 11     მეფესა, შევიდა და დაიპყრა ციხე-ქალაქი. შემდგომად დაეხწა ლი\პარიტ
Line of ed.: 12     თურქთა, მოვიდა და დაიპყრნა თჳსნი ყოველნი; ხოლო
Line of ed.: 13     სცნა რა განდიდება ბაგრატ მეფისა, წარვიდა კოსტანტინეპოლედ,
Line of ed.: 14     რამეთუ მსახურებისა მათისათჳს ტყუე იქმნა; მოიცა მუნიდამ ძალი
Line of ed.: 15     სპითა, ვერღარა დაუდგა ბაგრატ მეფე, დაუტევა ძე თჳსი გიორგი მე\ფედ
Line of ed.: 16     აფხაზთა ქუთათისს და თჳთ წარვიდა კოსტანტინეპოლედ, არა\მედ
Line of ed.: 17     კეისარმან სათნოებისათჳს ლიპარიტისა არღარა გამოუტევა სამ
Line of ed.: 18     წელ დიდსა დიდებასა შინა მყოფი მუნ კოსტანტინე მონომახისაგან.

Line of ed.: 19        აქა ყოფასა შინა მეფისა თანა იყო გიორგი მთაწმიდელი, ხო\ლო
Line of ed.: 20     ლიპარიტ მოითხოვა ძე ბაგრატ მეფისა გიორგი მეფედ. მოსცეს
Line of ed.: 21     დიდებულთა აფხაზთა და აკურთხა რუისს მეფედ და მოედგინა დაჲ
Line of ed.: 22     ბაგრატ მეფისა გურანდუხტ მზრდელად. შემდგომად გურანდუხტ
Line of ed.: 23     მოითხოვა მეფე ბაგრატ კეისრისაგან და მან წარმოავლინა დიდითა
Line of ed.: 24     დიდებითა და ნიჭითა; მოვიდა ზღჳთ, შემოვიდა ქუთათისს, მეფობ\და
Line of ed.: 25     ლიხს იქით მიწყობით; ხოლო ძესა მისსა გიორგის ზრდიდა ლი\პარიტ
Line of ed.: 26     სახელით ოდენ მეფობისად.

Line of ed.: 27        შემდგომად მოეწყინათ უფლება ლიპარიტისა მთავართა; შეი\თქუნენ
Line of ed.: 28     სულა კალმახელი და მესხნი; შეიპყრეს ლიპარიტ და ძე მისი
Line of ed.: 29     იოვანე ქ{რისტე}სა ჩ{ვე}ნთ, ქართულსა ს̃ოთ (ამავ წელსა მოწოდებითა მეფი\სათა
Page of ed.: 149   Line of ed.: 1     მოვიდა გიორგი მთაწმიდელი ქართლს); ხოლო ნიანიამ მიმარ\თა
Line of ed.: 2     კლდეკარს და არა შეუშუნეს მეციხოვნეთა მამისათა და წარვი\და
Line of ed.: 3     საბერძნეთს. ესე აუწყეს ბაგრატ მეფესა; წარსრულსა მოერთნენ
Line of ed.: 4     დაჲ და ძე თჳსი გიორგი ახალქალაქს და მუნ მოართუეს ლიპარიტცა
Line of ed.: 5     და იოანე ძე მისი (ამის წილ სულას უბოძა მეფემან მამულნი დიდ\დიდნი).
Line of ed.: 6     მერმე მოსცეს მეფესა არტანუჯი და ყოველნი ლიპარი\ტისანი
Line of ed.: 7     და მოადგნენ კლდეკა\\რს, Manuscript page: R_199  განსუეს ლიპარიტ და იოანე ძელ\სა;
Line of ed.: 8     ამით მოსცეს ციხე და გამოიდო საჭურჭლე ლიპარიტისა, მხილ\ველი
Line of ed.: 9     ლიპარიტ ეფუცა მეფესა და შეიმოსა ჩოჴა მონაზონებისა;
Line of ed.: 10     ხოლო იოანეს უბოძა მეფემან არგუეთი. შემდგომად გაიპარნენ მამა\ძენი
Line of ed.: 11     და მივიდნენ კოსტანტინეპოლედ და ნიანია მოკუდა ანისს ბერ\ძენთა
Line of ed.: 12     თანა; ხოლო იოანე კუალად გამოიყვანა მეფემან, მისცა არ\გუეთივე
Line of ed.: 13     და შერთო დიდებულთა თჳსთა თანა და ლიპარიტ მოკუდა
Line of ed.: 14     კოსტანტინეპოლის, წარმოიღეს აღზრდილთა მისთა და დაფლეს სა\ფლავსა
Line of ed.: 15     მათსა კაცხს.

Line of ed.: 16        ამისა შემდგომად გამოვიდა სპარსთა მეფე უეცრად დასხმის
Line of ed.: 17     გუარ ქ{რისტ}ესა ჩ̃ჲდ, ქართულსა ს̃პდ. შემოიარა კანგარი, თრიალეთი და
Line of ed.: 18     დღესა ერთსა მოვიდა მარბიელი მისი ყუელის-ყურს, ტაოს, შავ\შეთს,
Line of ed.: 19     კლარჯეთს, თორს, და ღვიის-ჴევს და თჳთ დაადგრა
Line of ed.: 20     თრია/ლეთს.

Line of ed.: 21        ხოლო მეფე დედით, დით და ძით გიორგით მომავალი ტაოდამ
Line of ed.: 22     იდგა ხეკრებულთა, აყრილსა. ეწივნენ სპანი სპარსნი; არამედ მეფე
Line of ed.: 23     შთაესწრა ქართლს და სპარსნი მიიქცნენ, შემუსრეს ახალქალაქი,
Line of ed.: 24     მოსწყჳდნეს მუნ-მყოფნი ესრეთ, რამეთუ შეიღება მდინარე იგი
Line of ed.: 25     სისხლითა. მაშინ ითხოვა სპარსთა მეფემან ზავი ბაგრატისაგან და
Line of ed.: 26     მზახლობა; ესენი აღუსრულა ბაგრატ და მიიქცა სულტანი, შემუსრა
Line of ed.: 27     ანი და მისცა მანუჩარს; არამედ დისწული ბაგრატისა, რომელსა
Line of ed.: 28     ითხოვდა სულტანი, იყო ძმისწული სომეხთა მეფისა კჳრიკესი და
Line of ed.: 29     არა მოსცა იგი ბაგრატს; ამისთჳს აბირნა ბაგრატ კაცნი და სამ\შჳლდეს
Page of ed.: 150   Line of ed.: 1     შემომავალნი შეიპყრნეს კჳრიკე და ძმა მისი სუმბატ, მო\ართუეს
Line of ed.: 2     ბაგრატ მეფესა; მოადგა მეფე სამშჳლდეს; მოსცეს სამ\შჳლდე,
Line of ed.: 3     ოფრეთი და სხუანი ციხენიცა; არამედ ბაგრატ შეიწყალა
Line of ed.: 4     კჳრიკე და მისცნა ყოველნი, სამშჳლდისაგან კიდე. გარნა იგი და\იპყრა
Line of ed.: 5     სახლად თჳსად; შემდგომად მისცა ასული თჳსი მარიამ ბერ\ძენთა
Line of ed.: 6     მეფესა ცოლად ქ{რისტ}ესა ჩ̃ჲე, ქართულსა ს̃პე, და დისწული
Line of ed.: 7     მისცა სპარსთა მეფესა ცოლად (ამასვე ქ{ორონი}კ{ო}ნს წარვიდა გიორგი მთა\წმიდელი
Line of ed.: 8     მთაწმიდასა.

Line of ed.: 9        შემდგომად სამისა წლისა გამოვიდა სულტანი, შემუსრა რანი;
Line of ed.: 10     მაშინ ერთგულად დგნენ ჰერ-კახნი ბაგრატ მეფისად და სპანი ბაგ\რატისანი
Line of ed.: 11     იყვნენ მუნ მდგომარენი ვიეთთა ციხეთა ზედა, რამეთუ
Line of ed.: 12     თჳთცა შთასლვად იყო. მცნობნი სულტანის მოსლვისანი მოიქცნენ
Line of ed.: 13     და აუწყეს ბაგრატს. მაშ\\ინ Manuscript page: R_110  უქ-მოიქცა მეფეცა ქართლს; ხოლო აღ\სართან
Line of ed.: 14     მივიდა წინაშე სულტნისა და მიიქცა სარკინოზად და წინა\დაიცვითა.
Line of ed.: 15     ამისთჳს მისცნა სულტანმან ციხენი ჰერ-კახთა ბაგრა\ტის
Line of ed.: 16     ნაქონებნი; მერმე მოვიდა სულტანი ჯაჭუს და განუტევა მუნი\დამ
Line of ed.: 17     მარბიელი ცისკრისად და მწუხრამდე აღივსო ყოველი ქართლი
Line of ed.: 18     და გარდავიდნენ არგუეთს, მიუწივეს სვერამდე ქ{რისტ}ესა ჩ̃ჲთ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 19     ს̃პთ, დეკემბერს ი̃ ოთხშაბათს, და მოისრნეს ურიცხუნი
Line of ed.: 20     ქრისტიანენი და იქმნა დღე ბნელი, ვითარცა წყუდიადი და წჳმა სი\სხლისა.
Line of ed.: 21     კუალად იყო ზამთარი სასტიკი, რამეთუ რომელი განერა,
Line of ed.: 22     მოისრნენ ყინვისაგან.

Line of ed.: 23        მაშინ მიგზავნა ბაგრატ მეფემან ლიპარიტის ძე იოანე წინაშე
Line of ed.: 24     სულტანისა მშჳდობისა ზავისათჳს; ხოლო მან ითხოვა ხარკი და
Line of ed.: 25     ყინელისაგან ვერღარა დაადგრა, უკუნ-იქცა, შემუსრა ტფილისი და
Line of ed.: 26     მისცა განძის პატრონსა (ესე არა მტერობისათვის ბაგრატისა ჰყო
Line of ed.: 27     სულტანმან, არამედ იყო ვერაგი, რამეთუ კეთილისათჳს მიაგოს ბო\როტი
Line of ed.: 28     უღმრთოობითა, და ლაშკრობასა ამას შინა იყო სპა მისი ხუ\თასი
Line of ed.: 29     ათასი), და მერმე Manuscript page: B_125  წარვიდა სპარსეთად.

Page of ed.: 151  
Line of ed.: 1        კუალად გაზაფხულს იქმნა ესეოდენი სიმდიდრე მდინარე-წყალ\თა,
Line of ed.: 2     რომელ გარდავიდა ნადინებთაგან და წარიღო მრავალნი სულ\ნი,
Line of ed.: 3     რომელნი დაუშთნენ სულტანსა. ამასვე ჟამსა განდიდდნა ფად\ლონ,
Line of ed.: 4     Manuscript page: A_52  შემოვიდა ტფილისს, გამოიყვანა ჴელოსანნი; ხოლო მეფე
Line of ed.: 5     ბაგრატ იდგა დიდგორსა ზედა, არა-რაჲ რიდა ფადლონ მეფესა და
Line of ed.: 6     დაიბანაკა ისნის ველსა ზედა ლ̃ ჩ̃ (30.000) სპითა. მუნ დაუტევნა
Line of ed.: 7     კარავნი, შემოვლო მუხრანი დარბევად ქართლისა. აქადგან ბაგრატ
Line of ed.: 8     წარავლინნა სპანი თჳსნი მესხნი; ვერღარა გაუსწრეს ფადლონს და
Line of ed.: 9     განვიდნენ წილკნის გორასა ზედა და მოვიდნენ სპანი ფადლონისანი,
Line of ed.: 10     ეკუეთნენ და პირველსავე ჴრმლის მოკიდებასა აოტნეს სპანი ფად\ლონისანი,
Line of ed.: 11     მიჰყვნენ ხერკის მთამდე, მოსწყჳდნეს რომელ აღივსნეს
Line of ed.: 12     ჴევნი მძორითა მათითა; არამედ ფადლონ ხუთითა ცხენოსნითა
Line of ed.: 13     წარივლტოდა კახეთს და ჰყო თავი თჳსი დესპანად ფადლონისა;
Line of ed.: 14     იხილა იგი ნიანიამ, წარიყვანა Manuscript page: d_30a  და მიგუარა იგი ისააკს; გარნა ისააკ
Line of ed.: 15     არა მოიჴსენა, რამეთუ აზნაური მესხი იყო, რათამცა მოეყვანა მემ\კჳდრისა
Line of ed.: 16     თჳსისა ბაგრატ მეფისა; გარნა მიგუარა თელავს აღსარ\თანს;
Line of ed.: 17     ხოლო აღსართან გამოუხუნა ხორნაბუჯი და არადეთი; ესე
Line of ed.: 18     შეუძნდა ბაგრატს, მისცა ბოჭორმა და უჯარმა კახთა განუტევებ\ლობისათჳს
Line of ed.: 19     ფადლონისა. მაშინ მოსცეს ფადლონ მეფესა, გასუეს
Line of ed.: 20     ძელსა ფადლონ და მოსცეს ტფილისი, და არა დაიმჭირა თავისად
Line of ed.: 21     მეფემან, არამედ მისცა სითლარბს და თჳთ აღიღო რუსთავი, ფარ\ცხისი,
Line of ed.: 22     აგარა, გრიგოლ-წმიდა, ქავაზანი, მ̃დ ჩ̃ (44.000) დრაჰკანი
Line of ed.: 23     და მძევალნი თავადთა განძისათანი (მთარგმნელნი ამ ჟამთა იყვნენ:
Line of ed.: 24     იოვანე პატრიკ-ყოფილი, პეტრიწი ფილოსოფოსი და სტეფანე).

Line of ed.: 25        შემდგომად გაგზავნა სულტანმან სარანგი შუამდგომელობისა\თჳს
Line of ed.: 26     ფადლონისა, განუტევა ფადლონ და კუალად აღიღო გაკი ბაგ\რატ
Line of ed.: 27     მეფემან. შემდგომად ეცრუა ფადლონ ფიცსა, წარიღო ქავაზანი,
Line of ed.: 28     მოადგა აგარათა, გასცა ციხისთავმან და დაიპყრა ფადლონ. მცნო\ბელი
Page of ed.: 152   Line of ed.: 1     ბაგრატ გამოვიდა, წარუხუნა აგარანი, გამოიყვანა დურღუ\ლელი
Line of ed.: 2     ოვსთა მეფე მ̃ ჩ̃ (400.000) მჴედრითა, წარუძღუანა ძე თჳსი
Line of ed.: 3     გიორგი, მოაოჴრ\\ეს Manuscript page: B_126  განძა, აღიღეს ტყუენი და ნატყუენავი და ალა\ფი,
Line of ed.: 4     შემოიქცნენ გამარჯუებულნი; მერმე წარვიდნენ ოვსნი თჳსად
Line of ed.: 5     შემდგომად მოვიდა ოვსთა მეფე დარბაზობად ბაგრატისა და ხილ\ვად
Line of ed.: 6     ასულისა თჳსისა; გაეგება ბაგრატ მეფე მყოფი ნაჭარმაგევს,
Line of ed.: 7     ისტუმრა ი̃ბ დღეს; უძღუნა ურიცხუნი და განუტევა. არამედ ავლი\ნებდა
Line of ed.: 8     სულტანი ძღუენსა მეფისა თანა და ითხოვდა ხარკსა; ეგრეთვე
Line of ed.: 9     ბაგრატ სძღნობდა და არა მისცემდა ხარკსა.

Line of ed.: 10        შემდგომად დასნეულთა ბაგრატ მეფე სამშჳლდის ბარს მდგო\მი
Line of ed.: 11     და წარმოიყვანეს ქართლს ჰორლეთი; მოვიდნენ ცოლი, დედა
Line of ed.: 12     და დაჲ მისნი; რქუა დედასა: "დედაო, მეწყალვი, რამეთუ წარიქციენ
Line of ed.: 13     ყოველნი ნაშობნი შენნი პირველ შენსა და მერმეღა მოკუდები შენ".
Line of ed.: 14     და გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა ჩ̃ობ, ქართულსა ს̃ჟბ და ვერა სცნა დიდმან
Line of ed.: 15     სულტანმან და ბაგრატ სიკუდილი ურთი-ერთისანი, რამეთუ იგი შე\სრული
Line of ed.: 16     სამარყანდად ღ̃ ჩ̃ (700.000) სპითა მოიკლა ხარგასა თურქი\სა
Line of ed.: 17     ვისგანმე.

Line of ed.: 18        არამედ ესე იყო ბაგრატ პირველად კურადპალატი, შემდგომად
Line of ed.: 19     ნოველისიმოსი, მერმე სევასტოსი და უშუენიერესი ყოველთა კაცთა,
Line of ed.: 20     სიბრძნითა ფილოსოფოსი, ენითა სვიანი, უმდიდრესი ყოველთა მე\ფეთა
Line of ed.: 21     აფხაზეთისათა, მოწყალე, უხჳ, შემცოდეთა შემნდობელი;
Line of ed.: 22     არამედ ქუეყანათა ჟამსა ამისსა დაწყნარება არა აქუნდა: ეკლესიანი,
Line of ed.: 23     გლახაკნი აზნა\\ურნი Manuscript page: R_112  ვერ იკადრებდნენ მოცალებად.



Section: 21  
Page of ed.: 152  
Line of ed.: 24   ნ̃ზ. მეფე გიორგი. ი̃ზ წელი მეფა


Line of ed.: 25        შემდგომად მისსა გამეფდა ძე მისი გიორგი; განვლო შჳდი
Line of ed.: 26     თთუე მშჳდობით. შემდგომად განდგნენ ერისთავნი: იოვანე ლიპა\რიტის
Line of ed.: 27     ძემ მოირთო კახნი და დადგა ქსნის პირსა; ნიანიამ წარიღო
Line of ed.: 28     ქუთათისი და საჭურჭლე; ვარდან განადგინნა სუანნი და აღსწყჳდა
Page of ed.: 153   Line of ed.: 1     საეგრო. მაშინ მეფემან გიორგი სიმჴნე-ახოვნებითა თჳსითა სძლო
Line of ed.: 2     მათ ყოველთა და წარუღო ყოველნი, არამედ არა მიაგო ბოროტისა
Line of ed.: 3     წილ, გარნა მიანიჭნა ნიჭ-ქუეყანანი და დაჰფარნა ერთგულ-ორ\გულნი
Line of ed.: 4     წყალობითა და დაიმორჩილნა სრულიად; კუალად განდგა
Line of ed.: 5     იოვანე ლიპარიტის ძე: მიუჴდა გიორგი მეფე მორთული მესხით და
Line of ed.: 6     აღსართან მოიყვანა კახეთით. ვერღა დაუდგა იოვანე, ივლტოდა სომ\ხითს;
Line of ed.: 7     წარუღო ლორწობანი Manuscript page: B_127  მეფემან აღსართანს; მერმე მოეყარა
Line of ed.: 8     მეფე სამშჳლდეს, მოიყვანა იოვანე ჯავახეთს, აფუცა ერთგულობა\სა
Line of ed.: 9     ზედა, მისცა კუალად სამშჳლდე და კლდეკარი. შემდგომად კუა\ლად
Line of ed.: 10     განდგა იოვანე, წარიღო გაგი და მიჰყიდა ფადლონ განძელსა.

Line of ed.: 11        შემდგომად მოვიდა სულტანი მალიქ-შაჲ მტერად ყოველთა
Line of ed.: 12     ქრისტეანეთა; მიეგება იოვანე; მცირედისა შემდგომად გამოეპარა
Line of ed.: 13     სულტანს და შევიდა სამშჳლდეს. მოადგა სულტანი, აღიღო, გამო\იყვანა
Line of ed.: 14     იოვანე ცოლშვილით და აზნაურნი დედაწულით ტყუე-ჰყვნა;
Line of ed.: 15     მუნიდამ მოარბია ქართლი, უკუნ-იქცა და აღიღო განძა და დააგდო
Line of ed.: 16     სარანგი მუნ მ̃ჱ ჩ̃ (48.000) კაცითა ბრძოლად ქუეყანათა ამათ\თჳს;
Line of ed.: 17     ხოლო ფადლონ პატი\\მარ Manuscript page: d_30b  ჰყო და წარვიდა.

Line of ed.: 18        შემდგომად შეკრბა სარანგი და მოჰმართა გიორგი მეფესა; ხო\ლო
Line of ed.: 19     გიორგი ყოვლითა სპითა თჳსითა მიეგება და მოირთო აღსართან
Line of ed.: 20     კახთა მეფეცა. შეიბნენ ფარცხისს, ძალითა ჯუარისათა სძლო გიორ\გი
Line of ed.: 21     მეფემან და მოსწყჳდნა სპანი სარანგისანი ურიცხუნი; გარნა
Line of ed.: 22     ნეშტი დაარჩინა სიღამემან; შემდგომად წარუღო გიორგიმ ბერძენ\თა
Line of ed.: 23     ანაკოფია, კუალად კლარჯეთი შავშეთი, ჯავახეთი, არტანუჯი
Line of ed.: 24     და აღიღოცა ქალაქი კარი, ვანანდი, ანი და იოტნა თურქნი მის ქუე\ყანისანი
Line of ed.: 25     შეწევნითა ღვთისათა.

Line of ed.: 26        შემდგომად კუალად მოვიდა სულტანი მალიქ-შა, შემუსრა სამ\შჳლდე,
Line of ed.: 27     კუალად ტყუე-ჰყო იოანე ლიპარიტის ძე, მოაოჴრა სომხი\თი
Line of ed.: 28     და წარვიდა. ამასვე წელსა მოვიდა კუალად სარანგი ძალითა
Line of ed.: 29     სულტანისათა და ჩამოდგა სამშჳლდის ბარს; მოუჴდნენ სპანი გი\ორგი
Page of ed.: 154   Line of ed.: 1     მეფისანი, ეკუეთნენ, აოტეს სარანგი დიდითა ძლევითა და მოს\წყჳდნეს
Line of ed.: 2     სპანი მისნი.

Line of ed.: 3        შემდგომად წარვიდა მეფე გიორგი ტაოდ, მუნ მოერთო გრი\გოლი
Line of ed.: 4     ბაკურისძე, რომელსა აქუნდა ოლთისი და კარნუ-ქალაქი,
Line of ed.: 5     მოსცა მეფესა კარი და მიმდგომი მისი და წარვიდა. Manuscript page: A_53  მაშინ მეფემან
Line of ed.: 6     დაუტევნა კარს აზნაურნი შავშელნი და თჳთ წარმოვიდა.



Section: 22  
Page of ed.: 154  
Line of ed.: 7   დიდი თურქობა


Line of ed.: 8        არამედ ამ ჟამად განძლიერდნენ თურქნი, რამეთუ დაუტევებ\დნენ
Line of ed.: 9     ბერძენნი აღმოსავლეთსა და წარვიდოდნენ; ხოლო თურქნი
Line of ed.: 10     დაიპყრობდნენ მათთა ნაქონებთა ქუეყანათა. ამათ იწყეს რბევად
Line of ed.: 11     ქრისტიანეთა ცოდვათა ჩუენთათჳს; გარნა გ\\ანცემითა Manuscript page: B_128  ქრისტია\ნეთაგანვე
Line of ed.: 12     დაესხნენ მეფესა ყუელს მდგომს აჰმად ამირ სპითა თჳსი\თა,
Line of ed.: 13     რომელსა მას ჟამს აღეღო ქარიცა, და აოტეს მეფე გიორგი და
Line of ed.: 14     წარვიდა გზით აჭარისათი აფხაზეთს. ხოლო თურქთა წარიღეს სიმ\დიდრე
Line of ed.: 15     მეფისა უზომო სამსახურებელნი ბაგრატოვანულნი, გარნა
Line of ed.: 16     უკუნქცეულთა მათ ემთხვიათ სხუანი თურქნი, რომელნი მოვიდო\დნენ
Line of ed.: 17     საბერძნეთს სახელით იასი და ბუჟღობა. ამათ რა იხილეს სიმ\დიდრე
Line of ed.: 18     და ლტოლვა მეფისა, რქუეს: "აჰა ქართლი უკაცური და სავ\სე
Line of ed.: 19     ესევითარითა. რად მიხვალთ საბერძნეთს?" და მსწრაფლ მო\იქცნენ
Line of ed.: 20     იგინი და მოვიდნენ ქ{რისტე}სა ჩ̃პ, ქართულსა ტ̃, ივნისსა კ̃დ,
Line of ed.: 21     და აღივსო ყოველი გიორგია. ამავ დღეს დაწვეს ქუთათისი, არტანი,
Line of ed.: 22     კლარჯეთის უდაბნონი, ჭყონდიდი და ქართლი. არამედ დაჰყვეს
Line of ed.: 23     ზამთარიცა, მოსწყჳდეს ქუეყანა, მოჭამეს და წარვიდნენ.

Line of ed.: 24        ესე იყო დიდი თურქობა და თუ ვინმე დაშთნენ კლდეთა, ქუაბ\თა,
Line of ed.: 25     მთათა და სიმაგრეთა, იგინიცა მოსწყდნენ ზამთრისაგან; ხოლო
Line of ed.: 26     განძლიერდა ჭირი ესე, რამეთუ ზაფხულს მოიქციან და ეგრეთვე
Line of ed.: 27     ყვიან; გატყევდა ქუეყანა და არღარა იყო მუშაკობა, რამეთუ წმი\დანი
Page of ed.: 155   Line of ed.: 1     ეკლესიანიცა სახლად პირუტყუთა იქმნენ და არა სადა იყო
Line of ed.: 2     ღონისძიება, ვინაჲთგან ბერძენთაცა მოღებოდათ ძალი; ამისთჳს
Line of ed.: 3     განიზრახა გიორგი მეფემან წარსლვა წინაშე სულტანისა, რათა და\დვას
Line of ed.: 4     სული თჳსი ერისა თჳსისათჳს და მივიდა ასპანად; ხოლო სულ\ტანმან
Line of ed.: 5     შეიტკბო და პატივ-სცა დიდად, რამეთუ იყო სულტანი კაცი
Line of ed.: 6     სიკეთით სრული და ყოველთა ზედა აქუნდა უბოროტება: აღუსრუ\ლა
Line of ed.: 7     მეფესა ყოველი სათხოველი, ათავისუფლა ქუეყნითურთ, მოსცა
Line of ed.: 8     ჰერეთი და კახეთი და სპანი, რათა აღართუან ჰერ-კახნი, კუალად სა\ბოძვარნი
Line of ed.: 9     დიდნი და წარმოავლინა; არამედ ხარკი ითხოვა; მოვიდა
Line of ed.: 10     მეფე სპითა სულტნისათა, მოადგა ვეჯინის ციხესა. მაშინ გარ-\\მო\დგომასა Manuscript page: R_114 
Line of ed.: 11     შინა მოვიდა თოვლი, მოაგონდა მეფესა ნადირობა აჯამე\თისა,
Line of ed.: 12     განუტევნა სპანი Manuscript page: B_129  ბოძითა და მისცა იორის პირი სადგურად და
Line of ed.: 13     თჳთ მოვიდა აჯამეთს.

Line of ed.: 14        ამისი მხილველი აღსართან წარვიდა მალიქ-მასა წინაშე, დაუ\ტევა
Line of ed.: 15     ქრისტე და იქმნა სარკინოზი, ამისთჳს მოსცა კუალად მასვე
Line of ed.: 16     კახეთი და ჰერეთი. ხოლო გარნა არავე დასცხრა რისხვა ღვთისა
Line of ed.: 17     ცოდვათა ჩუენთათჳს, და დღესა აღდგომისასა ესეოდენ შეიძრა
Line of ed.: 18     ქუეყანა, რამეთუ დაირღუნენ კლდენი, ქალაქნი, ციხენი, ნაშენებნი
Line of ed.: 19     და მრავალნი მოსწყდნენ ქ{რისტ}ეს ჩ̃პჱ, ქართულსა ტ̃ჱ, რათა არა
Line of ed.: 20     იტყოდნენ, რამეთუ სოფლისა ქცევათა მიერ არს ოჴრება და არა
Line of ed.: 21     ცოდვათა ჩუენთათჳს, რამეთუ განირყუნა ქუეყანა, არამედ იყო
Line of ed.: 22     ესევითარი ძრვა ერთ წელ. შემდგომად მიიცვალა მეფე გიორგი
Line of ed.: 23     ქ{რისტ}ესა ჩ̃პთ, ქართულსა ტ̃თ.



Section: 23  
Page of ed.: 155  
Line of ed.: 24   ნ̃ჱ. მეფე დავით. მ̃ა წელი მეფა


Manuscript page: d_31a 
Line of ed.: 25        დაჯდა ძე გიორგისა მეფედ დავით წლისა ი̃ვ; არამედ იყო გი\ორგია
Line of ed.: 26     ოჴერ. თჳნიერ ციხეთაგან, მთათა და კლდეთა, არა იყო კაცი,
Page of ed.: 156   Line of ed.: 1     რამეთუ წარჩინებულნიცა ჟამად-ჟამად იყვნენ წინაშე მეფისა; ხოლო
Line of ed.: 2     სადგური იყო მეფისა წაღვლის თავი, არამედ სიმრავლე ნადირთა
Line of ed.: 3     ესეოდენი იყო, რამეთუ ოდესცა ენება მეფესა მონადირება ნაჭარმა\გევისა
Line of ed.: 4     ანუ სხუათა, წარავლინიან მაფრთხედ მჴედარნი და შემდგო\მად
Line of ed.: 5     თჳთ მოინადირის; ხოლო გარდაჴდა რა წელიწადი ოთხი, მო\კუდა
Line of ed.: 6     სულტანი მელიქ-შა. კუალად იწყო ლიპარიტ მამა-პაპურთა
Line of ed.: 7     კუალთა სლვა; შეიპყრა მეფემან, სწუართა და განუტევა, არამედ
Line of ed.: 8     კუალად მიიქცა ძაღლი ნათხევარსა, ვინაჲთგან კუდიცა ძაღლისა
Line of ed.: 9     არა განიმართების, ეგრეთ გული ბაღუშთა მეფეთა ზედა. ამისთჳს
Line of ed.: 10     კუალად შეიპყრა მეფემან, და წარსცა კოსტანტინეპოლედ და მო\კუდა
Line of ed.: 11     მუნ. ხოლო მამული მისი აღიღო მეფემან. ამას შინა მოშენდა
Line of ed.: 12     ქუეყანა და განიმრავლა სპანი მეფემან და არღარა მისცა ხარკი
Line of ed.: 13     სპარსთა. შემდგომად გამოვიდნენ ფრანგნი, აღიღეს იერუსალიმი
Line of ed.: 14     ქ{რისტ}ესა ჩ̃რა, ქართულსა ტ̃კა.

Line of ed.: 15        ამავ ქ{ორონი}კ{ო}ნს აღიღო ციხე ზედაძენი მეფემან კჳრიკე მეფისაგან, Manuscript page: B_130 
Line of ed.: 16     არამედ იყო ესე კჳრიკე ყოვლითა სიკეთითა სრული და ჭეშმარიტი
Line of ed.: 17     ქრისტეანე. შემდგომად წელიწადისა მიიცვალა კჳრიკე და დასუეს
Line of ed.: 18     ძმისწული მისი აღსართან, კაცი უმგზავსი და ცუნდრუკი; არამედ
Line of ed.: 19     განიხილა მეფემან, რამეთუ სახლნი ღვთისანი ქუაბ ავაზაკთა ქმნილ
Line of ed.: 20     იყვნენ, მწყემსნი არა მწყემსნი, გარნა მგელნი.

Line of ed.: 21        ამისთჳს შეკრიბნა კათალიკოზ-ეპისკოპოზნი და სამღვდელონი
Line of ed.: 22     მა\\მულისა Manuscript page: R_115  თჳსისანი და სხუა-კერძონიცა; ქმნა კრება ქ{რისტე}სა ჩ̃რგ,
Line of ed.: 23     ქართულსა ტ̃კგ და თჳთცა მუნ მჯდომი არა ვითარცა მეფე, არა\მედ
Line of ed.: 24     ვითარცა მონა: განამტკიცეს ი̃ბ კრებათა დამტკიცებული ჭეშ\მარიტი
Line of ed.: 25     სარწმუნოება; უღირსნი განკუეთნეს და დააწესეს ერად, ხო\ლო
Line of ed.: 26     ღირსნი საყდართა მათთა დასხნეს. ჟამსა ამას შეიპყრეს წარჩინე\ბულთა
Line of ed.: 27     ჰერ-კახთა აღსართან და მოსცეს მეფესა დავითს და და\იპყრნა
Line of ed.: 28     ჰერ-კახნი მეფემან ნებიერად; არამედ ვიეთთამე არა ინებეს
Page of ed.: 157   Line of ed.: 1     და შეკრბნენ სულტანის სპითურთ და განძელის ათაბაგისა თანა და
Line of ed.: 2     სხჳთაცა მწეობითა უქმნეს წყობა ერწუხს მეფესა: გარნა მცირე\დითა
Line of ed.: 3     სპითა მეფემან მოსწყჳდნა სიმრავლე მათი სიმჴნე-გოლიათო\ბითა
Line of ed.: 4     თჳსითა, [რამეთუ რაჟამს აღიჴადა აბჯარი, ეგოდენი შეყინე\ბულნი
Line of ed.: 5     სისხლნი გამოჴდენ წიაღით მისით მისის ჴრმლის ნაცემობი\საგან
Line of ed.: 6     ჩანაწუეთნი სხჳსანი, რომელსა ჩუენ ვგონებდით
Line of ed.: 7     მის-მიერო/ბასა].

Line of ed.: 8        მაშინ უმეტეს დაიპყრნა ჰერ-კახნი ნებიერად, არამედ ჟამთა
Line of ed.: 9     ამათ შინა ტფილისი, რუსთავი, სომხითი, სამშჳლდე და ყოველნი
Line of ed.: 10     აგარანი ეპყრათ თურქთა; ხოლო თრიალეთი აქუნდა ჭყონდიდლის
Line of ed.: 11     დისწულსა თეოდორეს. გარნა მეფე რა გარდავიდის იმერეთს, უმ\ცროსი
Line of ed.: 12     შიში აქუნდათ ციხოვანთა და მეფე იყო აფხაზეთს, შეკრბნენ
Line of ed.: 13     გიორგი ჭყონდიდელისა თანა თეოდორე აბულ\\ელი Manuscript page: A_54  და იოვანე ორ\ბელი
Line of ed.: 14     და სიმარჯჳთ მოიპარეს სამშჳლდე და ძერანა ქ{რისტ}ესა 1110,
Line of ed.: 15     ქართულსა ტ̃ლ. მაშინ თურქთა დაუტევეს სხუანიცა ციხენი და ღა\მე
Line of ed.: 16     ივლტოდნენ და დაიპყრნეს ჩუენთა იგინიცა.

Line of ed.: 17        ჟამსა ამას ჩამოდგიან თურქნი მტკურისა და იორის პირსა
Line of ed.: 18     დიღმითგან განძამდე დედაწულითურთ [ვინაჲთგან არს ადგილი Manuscript page: B_131  იგი
Line of ed.: 19     ზამთარ ბალახიან-ტყიანი და ნადირითა სავსე], განისუენებდნენ;
Line of ed.: 20     ხოლო ზაფხულს არარატს და აბოცს იყვნიან. შემდგომად თრია\ლეთს
Line of ed.: 21     მოვიდა თურქობა სულტნისა ს̃ ჩ̃ (200.000) სპანი ქ{რისტე}სა ჩ̃რიე,
Line of ed.: 22     ქართულსა ტ̃ლე. სცნა მეფემან ნაჭარმაგევს მდგომმან, ჩ̃, ფ̃
Line of ed.: 23     (1500) ტაძრეულითა სპითა მიეგება და პირველსავე ბრძოლასა
Line of ed.: 24     ივლტოდნენ თურქნი; არამედ მეფე და ერნი ურწმუნებელნი ლტოლ\ვისათჳს
Line of ed.: 25     ვერ სდევნიდნენ ჟამადმდე. სცნეს რა ჭეშმარიტი, ეწიე\ნენ,
Line of ed.: 26     მოსრნეს, მოსწყჳდნეს უამრავნი და აღიღეს ალაფნი დიდნი.
Line of ed.: 27     კუალად ჭყონდიდელმან გიორგი აღიღო რუსთავი, რომლისაგან
Line of ed.: 28     ზარ-ცემულ იქმნენ თურქნი; მაშინ მეფეცა მოიმს\\ტრობდა Manuscript page: R_116  თურქ\თა,
Page of ed.: 158   Line of ed.: 1     ჩამომდგართა მტკუარსა და იორსა ზედა, დაესხმოდის და მოსრ\ნის
Line of ed.: 2     უმრავლესნი არა ერთგზის, არამედ მრავალგზის; მერმე ჩამო\დგნენ
Line of ed.: 3     თურქნი ტაოს მინდობილნი სიმაგრეთა ზამთართა და თოვლ\თა,
Line of ed.: 4     ხოლო მეფემან, ქუთათისს მყოფმან, იპირნა სპანი თჳსნი სი\მარჯუესა
Line of ed.: 5     და თჳთ შევ\\ლო Manuscript page: d_31b  ჭოროხის პირი, მოერთნენ სპანი მისნი\ცა
Line of ed.: 6     და დაესხა ტაოს თურქთა, მოსწყჳდნა დედაწულითურთ, ვიდრე
Line of ed.: 7     ბასიან-კარნიფორამდე, წარმოიღო ალაფი, რომლითა აღივსო ყო\ველი
Line of ed.: 8     გიორგია ქ{რისტე}სა ჩ̃რივ, ქართულსა ტ̃ლვ, თებერვალსა.

Line of ed.: 9        ამასვე წელსა შერთო ასული თჳსი კატა ბერძენთა მეფესა; მე\ორე
Line of ed.: 10     ასული თამარ შერთო შარვანსა (ამის ჟამს იყვნენ მთარგმნელ\ნი:
Line of ed.: 11     ეფრემ მცირე, თეოფილე, არსენი იყალთოელი და იოვანე ტარი\ჭის
Line of ed.: 12     ძე).

Line of ed.: 13        კუალად დაიპყრა მეფემან ასამ გრიგოლის ძე და შოთა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 14     ჩ̃რიზ, ქართულსა ტ̃ლზ. შემდგომად აღიღო გიში. კუალად წარ\გზავნა
Line of ed.: 15     ძე თჳსი დიმიტრი შარვანს, რომელმანცა ქმნა ბრძოლა ძლი\ერი
Line of ed.: 16     და აღიღო ქალაძორი და გამარჯუებული შემოიქცა მამისა თანა
Line of ed.: 17     ალაფითა დიდითა.

Line of ed.: 18        შემდგომად წარვიდა მეფე ღანუხიდამ რახსის პირს, ზატიკი
Line of ed.: 19     გარდაიჴადა ნაჴიდურს; არამედ მუნ მოართუეს ამბავი სიკვდილი
Line of ed.: 20     ბეშკენ ჯაყელისა თრიალეთს შინა თურქთაგან. ამისთჳს უშლიდნენ
Line of ed.: 21     დიდებულნი წარსლვა\\სა, Manuscript page: B_132  გარნა წარვიდა მეფე და დაესხა რახსის
Line of ed.: 22     პირს თურქთა, მოსრნა სიმრავლენი მათნი და წარმოიღო ტყუე და
Line of ed.: 23     ალაფი დიდი.

Line of ed.: 24        შემდგომად აღიღო ციხე ლორე და აგარანი, მერმე მოკუდა ძე
Line of ed.: 25     მალიქშასი მელიქ-სულტანი და ალექსანდრე მეფე ბერძენთა და
Line of ed.: 26     ვერა სცნეს ერთმანცა ქ{რისტე}სა ჩ̃რიჱ, ქართულსა ტ̃ლჱ.

Line of ed.: 27        მაშინ განიხილა მეფემან, რამეთუ არა კმა-ეყოფის სპანი მისნი
Line of ed.: 28     ესეოდენთა ციხეთა და ქუეყანათა დაპყრობად, განიზრახა გონიე\რებითა
Line of ed.: 29     და წარვიდა ოვსეთად, რათა გამოიყვანოს სიმრავლე მათი,
Line of ed.: 30     ვინაითგან მოეყვანა ასული ყივჩაყთა მეფისა ცოლად თჳსად გუ\რანდუხტ
Page of ed.: 159   Line of ed.: 1     დედოფალად გიორგიისა. მისრულსა მოეგებნენ ყოველ\ნი
Line of ed.: 2     მეფენი ოვსთანი და აღიხუნა მძევალნი მათნი მეფემან და კარი
Line of ed.: 3     დარიელისა და შეაერთნა ყივჩაყნი და ოვსნი, გამოიყვანა სიმრავ\ლით
Line of ed.: 4     სიმამრი და ცოლის-ძმა თჳსი, ქმნა გზა მშჳდობისა; არამედ
Line of ed.: 5     Manuscript page: R_117  მოკუდა მუნ ყოფასა გიორგი ჭყონდიდელი, გამზრდელი მეფისა;
Line of ed.: 6     იგლოვეს, ვიდრემდის იშვა ვახტანგ და მით დაიჴსნა გლოვა. ხოლო
Line of ed.: 7     ყივჩაყთა დაუდგინა სპასალარი-მთავარნი დას-დასად და შეიძინე\ბოდნენ
Line of ed.: 8     მრავალნი ქრისტეანედ; გარნა არა ცუდად დაშურა, რამეთუ
Line of ed.: 9     მათით მოსრნა სიმრავლე თურქთა; არამედ აქუნდა ჩუეულება მე\ფესა
Line of ed.: 10     -- გარდავიდის აფხაზეთს, ჩამოიტყუვის თურქნი სადგურთა
Line of ed.: 11     მათთა, უეცრად მოვიდის და მოსწყჳდნის. ჟამსა ერთსა გარდავიდა
Line of ed.: 12     მეფე გეგუთს და მუნით ხობს; სცნეს თურქთა მეფის შორს ყოფაჲ და
Line of ed.: 13     ჩამოვიდნენ საზამთროსა მათსა თებერვალსა ი̃დ. უცნაურად გარ\დმოფრინდა
Line of ed.: 14     მეფე და დაესხა თურქთა. გარნა თუ ვინმე ცნეს შემს\წრენი
Line of ed.: 15     ივლტოდნენ; სხუანი ყოველნი მოსწყჳდნა და ტყუე-ყო ქ{რისტ}ესა
Line of ed.: 16     ჩ̃რკ, ქართ{ულსა} ტ̃მ.

Line of ed.: 17        ამასვე პირ-მარხუას აღიღო ქალაქი ყაბალა და მოვიდა ქართ\ლსა
Line of ed.: 18     სავსე ალაფითა. კუალად თთუესა მაისსა მოსტყუევნნა შარ\ვანი,
Line of ed.: 19     ქურდევანი შიმშატამდე და შემოიქცა ქართლსა. ჟამსა ამასვე
Line of ed.: 20     შეიბნენ შარვან-დარუბანდელნი, მოკლეს აფრი\\დონ Manuscript page: B_133  და მოსწყჳდ\ნეს
Line of ed.: 21     შარვანელნი; ხოლო ნოენბერს წარვიდა მეფე აშორანს, დაესხა
Line of ed.: 22     თურქთა და მოსწყჳდნა ყოველნ; მგზავრად ჩამოვლო, დაესხა
Line of ed.: 23     თურქთა სევგელამენჯს და არა დაუტევა მოტირალი კარავთა
Line of ed.: 24     მათ/თა.

Line of ed.: 25        ამასვე ზამთარს ჩავიდა მეფე ბიჭვინტას, განაგო მუნებურნი,
Line of ed.: 26     შემცოდენი სტანჯნა და ერთგულთა პატივ-სცა. სცნეს თურქთა
Line of ed.: 27     შორს ყოფა მეფისა, ჩამოდგნენ მტკუარსა და იორსა ზედა; მაშინ
Line of ed.: 28     გარდმოსთხარა მეფემან მთა ლიხი, რომელ თოვლისა სიმაღლე იყო
Page of ed.: 160   Line of ed.: 1     სამი მჴარი, დაესხა თურქთა, მოსწყჳდნა რომელ არღარა დაშთნენ
Line of ed.: 2     მომთხრობელნი ერთიცა და აღივსნენ ლაშკარნი ნატყუენავითა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 3     ჩ̃რკა, ქართულსა ტ̃მა.

Line of ed.: 4        კუალად გაზაფხულს, განდიდნა რა მდინარე, ნადინებთა არღა\რა
Line of ed.: 5     ეტეოდა, ჩამოდგნენ თურქნი ბარდას, გულდებით განცურა მე\ფემან
Line of ed.: 6     ალონს მტკუარი და დაესხა თურქთა, მოსრნა, მოსწყჳდნა
Line of ed.: 7     ყოველნი, დაარბივა ბარდა, დაყო მუნ დღე ორი, რამეთუ თთუე იყო
Line of ed.: 8     ივნისი, და მოვიდა შინ მძლეველი. ხოლო ამა ჭირთა შინა მყოფთა
Line of ed.: 9     თურქთა განძელთა, ტფილელთა და ბანელთა Manuscript page: d_32a  შეიღებნეს პირნი და
Line of ed.: 10     ჴელნი, შეიმოსნეს შავნი, წარვიდნენ და აუწყეს სულტანსა. ამისთჳს
Line of ed.: 11     სულტანმან მოაწვია არაბთა მეფე დურბეზ, და მან წარმოუვლინა
Line of ed.: 12     ძე თჳსი მელიქი ყოვლითა ძალითა თჳსითა. ხოლო სულტანმან აჩი\ნა
Line of ed.: 13     სპასალარად იელღუზი ძე არდუხისა, კაცი მრავალ-ღონე; ამას
Line of ed.: 14     Manuscript page: R_118  უბოძა ყოველი თურქობა დამასკოსი, ალაბისა და სხუანი ყოველნი
Line of ed.: 15     დიდ-შემძლენი, ათაბაგი განძისა და სომხითისა ამირნი. ესენი შეკ\რბნენ
Line of ed.: 16     და მოვიდნენ აგვისტოს ი̃ჱ, ვითარცა ქჳშანი ზღჳსა თრი\ალეთს,
Line of ed.: 17     მანგლისს, დიდგორს კნინღა და არა ეტეოდნენ ადგილებთა
Line of ed.: 18     ამათ შინა.

Line of ed.: 19        ხოლო მეფემან დავით განაწყო სპანი თჳსნი უშიშრად, და ვი\თარ
Line of ed.: 20     გონიერად და ვითარ შუენიერად ეწყო და იქმნა ბრძოლა რა\მეთუ
Line of ed.: 21     თჳთვე სარკინოზნი აღიარებდნენ, რომელ წმიდა მთავარმო\წამე
Line of ed.: 22     გიორგი იბრძოდა წინაშე სპათა მეფისათა, რომელი იხილეს
Line of ed.: 23     ყოველთა განცხადე\\ბულად, Manuscript page: B_134  რამეთუ ლტოლვილნი ძეძვთაგან ნაპ\რალთა
Line of ed.: 24     და ტყეთაგან გამოჰყვანდათ სამ დღემდე, არამედ გეხილამ\ცა
Line of ed.: 25     ოდეს არაბთა და სპარსთა მთავარნი ჩუენთა გლეხთა მოჰყვან\დათ
Line of ed.: 26     წინაშე დავით მეფისა; გარნა ალაფთა ურიცხუელობასა ვდუ\მებ,
Line of ed.: 27     ვინაჲთგან გლეხნიცა თჳნიერ ოქრო-ვეცხლთასა არა რასავე
Page of ed.: 161   Line of ed.: 1     აღიღებდნენ ქ{რისტე}სა ჩ̃რკგ, ქართულსა ტ̃მგ. შემდგომად აღიღო ქალა\ქი
Line of ed.: 2     ტფილისი უ̃ წელთა სპარსთა ნაქონები და დაუმკჳდრა ძეთა
Line of ed.: 3     თჳსთა ქ{რისტე}სა ჩ̃რკე, ქართულსა ტ̃მე.



Section: 24  
Page of ed.: 161  
Line of ed.: 4   მოსლვა სულტნისა


Line of ed.: 5        ხოლო შემდგომად ამისა მეორესა წელსა მოვიდა სულტანი
Line of ed.: 6     შარვანს, შეიპყრა შარვანშა, აღიღო შამახია და მოგზავნა დავით
Line of ed.: 7     მეფისა: "შენ ტყეთა მეფე ხარ, ანუ წარმოგზავნე ძღუენი საკადრო,
Line of ed.: 8     ანუ გამოვედ ნახვად ჩემდა". მსმენელმან მეფემან იჴმო სპანი და
Line of ed.: 9     წამსავე შემოკრბნენ, და იყო ყივჩაყი, თჳნიერ გიორგიელთა, ნ̃ ჩ̃
Line of ed.: 10     (50.000) და წარემართა სულტანსა ზედა. სცნა რა სულტანმან მი\მავალობა
Line of ed.: 11     მეფისა და სპათა სიმრავლე, შეშინდა და მირიდა შამა\ხიას,
Line of ed.: 12     სადაცა ცალ-კერძ ზღუდითა ქალაქისათა და ცალ-კერძ ხან\დაკითა
Line of ed.: 13     მოიმტკიცა და დადგა შეძრწუნებული; მცნობი დავით არ\ღარა
Line of ed.: 14     მივიდა, არამედ დავარდა მიწასა და შესწირა ღმერთსა მადლო\ბა
Line of ed.: 15     და დაადგრა მუნვე. ხოლო სულტანმან არღარა ძღუენისა მთხო\ველმან,
Line of ed.: 16     არღარა სულტანურისა სიამაყითა, არამედ მოაჯემ მოუმ\ცნო
Line of ed.: 17     დავითს, რათა მისცეს გზა და განუტეოს, რამეთუ შესჭირდა
Line of ed.: 18     ფრიად უსაზრდელობითა.

Line of ed.: 19        ხოლო ამასვე დღესა სულტნისა თანა მომავალი ათაბაგი რანი\სა
Line of ed.: 20     სპითა მრავლითა ემთხვია სპათა მცირეთა მეფისათა, ბრძვეს და
Line of ed.: 21     მოსწყჳდეს სპათა ჩუენთა წ̃ (4.000) კაცნი; ხოლო ათაბაგი
Line of ed.: 22     მლტოლვარე შეშინებული მივიდა წინაშე სულტნისა. მხილველი
Line of ed.: 23     სულტანი ღამესა მას გაპა\\რვით Manuscript page: R_119  წარვიდა შეძრწუნებული სპარსე\თად;
Line of ed.: 24     ხოლო დავით ძლევა-შემოსილი უკ-მოიქცა, განისუენა მცი\რედ,
Line of ed.: 25     შემდგომად კუალად წარვიდა შირვანს ივნისსა, აღიღო გულის\ტანი,
Line of ed.: 26     სახლი შარვანისა და აღავსნა სპანი კეთილითა; სთუელს გარ\დამოვიდა
Line of ed.: 27     გეგუთს და განაგნა მანდაურნი; მარტს წარმოვიდა და
Line of ed.: 28     აღიღო ქალაქი დბანისი; აპრილს დაესხა ბაბურს დარუბანდს და
Line of ed.: 29     მოსწყჳდნა ქურდნი, Manuscript page: B_135  ლეკნი და დარუბანდის ყივჩაყნი; აღიღო ციხე
Page of ed.: 162   Line of ed.: 1     ღისანნი, ხოზაონდი და მიმდგომნი მისნი ქუეყანანი; მაისს აღიმ\თო
Line of ed.: 2     ვითარცა არწივმან, აღიღო ციხენი სომხითისანი გაგი, ტერნა\კალი,
Line of ed.: 3     ქავაზანი, ნორბედი, მანასგომი და ტალინჯაქარი; ივნისს
Line of ed.: 4     წარვლო ჯავახეთი, კოლა, კარნიფორა, ბასიანი ვიდრე სპერამდე და
Line of ed.: 5     მოსრნა თურქობა, სადა ვინ პოვნა და ტყუე-ყვნა, მუნით ჩამოვლო
Line of ed.: 6     ბუიათ-ყური, დაწვა ოლთისი და მოვიდა თრიალეთს
Line of ed.: 7     გამარჯუე/ბული.

Line of ed.: 8        მაშინ აგვისტოს კ̃ ბოჟანოს მდგომს მეფეს მოერთო ანისის
Line of ed.: 9     ქალაქის მოცემა, მყის აწვივნა სპანი თჳსნი და თჳთ წარემართა,
Line of ed.: 10     რამეთუ მარადის ჲ̃ ჩ̃ მჴედარნი კარსა ზედა უდგიან. მისრულმან
Line of ed.: 11     ანისს სამ დდე აღიღო ქალაქი, ციხე და დაბნები მისი უჭიროდ, შე\იპყრნა
Line of ed.: 12     ალფასარიანნი და მოსწყჳდნა რომელთა ეკლესია ანისისა
Line of ed.: 13     მიზგითად ექმნათ (რომელი აღეშენა ბერძენთ მეფის ასულს დე\დოფალს
Line of ed.: 14     კატრონიკეს და მუნვე დაფლულ იყო). შემოკრიბნა მეფე\მან
Line of ed.: 15     კათალიკოსი, ეპისკოპოსნი და განაახლა კურთხევა. მაშინ მეფე\მან
Line of ed.: 16     უყივლა კატრონიკეს საფლავსა: "გიხაროდენ, დედოფალო, რა\მეთუ
Line of ed.: 17     იჴსნა ღმერთმან ეკლესია შენი აგარიანთაგან"; ხოლო საფ\ლავით
Line of ed.: 18     ჴმა უყო მან: "მადლობა ღმერთსა" და განცჳფრდებოდნენ
Line of ed.: 19     მსმენელნი, Manuscript page: d_32b  ქ{რისტე}სა ჩ̃რკთ, ქართულსა ტ̃მთ. დაუტევნა ანისს აზნაურ\ნი,
Line of ed.: 20     წარმოიყვანა ბულასვარ ჱ̃ ძითა, რძლითა, მჴევლებითა და ჩაგ\ზავნნა
Line of ed.: 21     აფხაზეთს და მეფე თჳთ მოვიდა ქართლს. შემდგომად წარ\ვიდა
Line of ed.: 22     მეფე შირვანს, აღიღო შამახია, ციხე ბივრიტი და ყოველი
Line of ed.: 23     შარვანი და დაუტევნა მუნ ჰერ-კახნი, უჩინა ზედამხედველად მწიგ\ნობართ-უხუცესი
Line of ed.: 24     სჳმონ ჭყონდიდელი, დაამშჳდნა ქურდნი, ლეკნი,
Line of ed.: 25     თარასნი და მოვიდა ქართლს; მაშინ უჩინა ყივჩაყთა საზამთრო ად\გილნი
Line of ed.: 26     და დასხნა იგინი.

Page of ed.: 163  
Line of ed.: 1        ხოლო მეფესა დავითს ამისთჳს ეწოდა აღმაშენებელი, რამეთუ
Line of ed.: 2     ოდეს იქმნა Manuscript page: R_120  მეფედ, იყო ქუეყანა ესე სრულიად ოჴერ; ამან განავსნა
Line of ed.: 3     და აღაშენნა, რომელ არღარა ეტეოდა ამით, რამეთუ იყო მოშიში და
Line of ed.: 4     მოყუარე ღვთისა, გლახაკთა, ქურივთა და Manuscript page: B_136  ობოლთა მოწყალე, სნე\ულთა
Line of ed.: 5     თჳთმსახური, ეკლესიათა, ქსენონთა მაშენებელი, სამღუდე\ლოთა
Line of ed.: 6     მოპატივე, წერილთა სამღთოთა მოყუარე, რამეთუ ზიდვიდა
Line of ed.: 7     მისთანა ჯორ-აქლემთა ყათარნი და მკითხველი მარადის ნადირო\ბა-ლაშკრობასა
Line of ed.: 8     შინა, არამედ რა ჟამი იყმის, მისცის წიგნი, თჳთ
Line of ed.: 9     მიეტევის და აღასრულის საწადელი. რამეთუ წელსა ერთსა, თჳნი\ერ
Line of ed.: 10     სხუათა წერილთა, სამოციქულო კ̃დ გზის წარეკითხა, გარნა
Line of ed.: 11     ვთქუათ ერთი: არღარა აღეღო ტფილისი ჯერეთ, ავჭალას დაუ\ტევნა
Line of ed.: 12     სამასნი და წარიყვანნა ი̃ბ მჴედარნი მოხილვად ტფილისი\სად;
Line of ed.: 13     ხოლო მჴედარნი წარავლინნა წარმოღებად მროწლეთა ტფი\ლისისათა
Line of ed.: 14     და თჳთ იკითხვიდა ღვთისმეტყუელსა, არამედ მჴედართა
Line of ed.: 15     აღმასრულებელთა ეწივნენ ასნი ტფილისელნი და დაუჴოცნეს ცხენ\ნი
Line of ed.: 16     და კუალად ქუეითნი ბრძოდნენ მჴედარნი. ხოლო მეფესა, შემქ\ცევსა
Line of ed.: 17     წიგნისასა, ესმა ჴმა ზახილისა, შეკრა წიგნი და წარადგა მჴე\დართა
Line of ed.: 18     ფიცხლად მბრძოლთა, მიეტევა და მოსრნა, რომელ აღჴსნა
Line of ed.: 19     ი̃ბ ცხენთა ზედავე, შემდგომად წარიქცივნა და მიჰყვნენ კარადმდე
Line of ed.: 20     ქალაქისა. იხილე რამეთუ მაშინდელმან ჴრმალმან დავითისამან
Line of ed.: 21     სიღვლარჭნით უარ-ჰყო ქარქაში; აჰა სიმჴნე! ხოლო ნიჭი ღვთისა
Line of ed.: 22     მის ზედა, რამეთუ სცნის, კეთილნი თუ ბოროტნი თქჳან სპათა შო\რის
Line of ed.: 23     მისთა, ანუ სამღუდელოთა წესიერ-უწესურობანი.

Line of ed.: 24        კუალად ჟამსა რომელსამე ინებეს სომეხთა შეერთება სარწმუ\ნოებისა
Line of ed.: 25     ქართველთა თანა და შეკრბნენ კათალიკოზი ქართლისა
Line of ed.: 26     იოვანე, ეპისკოპოზნი და მეუდაბნოენი და სომეხნი ყოვლითა თჳსი\თა
Line of ed.: 27     და იწყეს ზრახვა ვიდრე თ̃ ჟამამდე, რამეთუ შევიდიან შეუ\ვალსა
Line of ed.: 28     და ძნიად გამოვიდიან.

Page of ed.: 164  
Line of ed.: 1        იხილა ესე მეფემან და იწყო ზრახვად მათდა და დაუყვნა პირ\ნი,
Line of ed.: 2     რამეთუ იგინივე ეტყოდნენ: "მეფეო! ვგონებდით თქუენსა ამათ
Line of ed.: 3     თანა მოწაფეობასა, გარნა ვსცანით, რამეთუ შენ ხარ მოძღუარი
Line of ed.: 4     ამათი", რომელი განადიდა ღმერთმან ესრეთ, რამეთუ სულტანი
Line of ed.: 5     შიშით ძღუენსა უკრებდა მშჳდობისათჳს; კეისარი მეგობრობდა
Line of ed.: 6     სათნოდ; არაბნი მეოტად; ისმაიტელნი იავარად; სპარსნი მტუე\რად;
Line of ed.: 7     ჴელმწიფე\\ნი Manuscript page: B_137  მონად ყვნეს. განავსნა ქუეყანანი და განამდიდრ\ნა
Line of ed.: 8     ეკლესიანი, არა გარნა თჳსნი ეკლესიანი, არამედ საბერძნეთისა\ცა
Line of ed.: 9     ეკ\\ლესია-მონასტერნი Manuscript page: R_121  მრავალნი დაიჴსნნა და განაშუენნა.

Line of ed.: 10        ხოლო არიანცა რომელნი აბრალებენ მეფესა განუსუენებლობა\სა
Line of ed.: 11     სპათასა და ამაღლებასა უაზნოთასა და დამდაბლებასა გუარიან\თასა:
Line of ed.: 12     არამედ ვი\\ნაჲთგან Manuscript page: A_56  ნათესავნი ქართველნი ორგულ-ბუნება
Line of ed.: 13     არიან პირველითგანვე თჳსთა უფალთა, რამეთუ რაჟამს განდიდ\ნიან,
Line of ed.: 14     განსუქდიან და განისუენიან, იწყებენ განზრახვასა ბოროტსა,
Line of ed.: 15     ვითარცა მოგვითხრობს მატიანე ქართლისა ძუელი და ახალო ამის\თჳსცა
Line of ed.: 16     მეფე დავით არა სცემდა სპათა თჳსთა განსუენებასა. ხოლო
Line of ed.: 17     დამდაბლება-ამაღლებისათჳს არა უწყი, უგუნურო! რამეთუ ღმერ\თიცა
Line of ed.: 18     სათნოთა თჳსთა მისცემს სუფევასა, ხოლო ურჩთა ჯოჯო\ხეთსა
Line of ed.: 19     და უკეთუ ამასაც ეგრეთვე არა ექმნა, რომელსა არა ჰყვა სპა,
Line of ed.: 20     თჳნიერ მცირედი გუნდი აფხაზთა და იგიცა ფრიად მოუძლურე\ბულნი
Line of ed.: 21     უცხენო-უსაჭურველონი და ფრიად მოშიშარნი თურქთა
Line of ed.: 22     წყობისანი, ვითარ განემართა მოუძლურებული ქუეყანა და განემ\ჴნო
Line of ed.: 23     სპანი თჳსნი? ამისთჳს დაიყვნა პირნი, ვითარცა ღმერთსა ზედა\ცა
Line of ed.: 24     ბოროტ-მზრახველთა. არამედ მეფესა ამას ენება გაზაფხულს
Line of ed.: 25     უდიდესი ლაშკრობა, გარნა მას ზედაცა მოიწია ბუნებისა იგი ვალი,
Line of ed.: 26     რამეთუ რაოდენთა ბრძოლათა, განსაცდელთა და ჭირთა და ღაღატ\თა
Line of ed.: 27     ყივჩაყთაგან და სხუათა განერა, ვითარცა ოდეს მუხრანს ნადი\რობასა
Line of ed.: 28     შინა Manuscript page: d_33a  ირემსა ზედა მორბედისა ცხენი დაეცა, და სამ დღე
Page of ed.: 165   Line of ed.: 1     უსულთქმო იდვა, ვიდრე არა წარმოანთხია სისხლნი შეყინებულნი
Line of ed.: 2     ნაკუეთ-ნაკუეთნი და განერა მისგან.

Line of ed.: 3        კუალად ციხისა რომლისამე მომდგარი იდგა პერანგით წინა\შე
Line of ed.: 4     კარვისა და სტყორცეს ისარი ციხიდამ, რომელი განგებით მო\სწვდა
Line of ed.: 5     ხატსა ყელსა ზედა მკიდარესა მისსა და განერა უვნებელად
Line of ed.: 6     მადლითა ღვთისათა ყოველსავე ესეოდენთა და უმრავლესთა სხუა\თა;
Line of ed.: 7     ხოლო აწ გარდაიცვალა დასაბამითგან ჭ̃ოთ, ბერძულსა ხ̃ქლჱ
Line of ed.: 8     ქ{რისტე}სა ჩ̃რლ ქართულსა ტ̃ნ, იანვარსა კ̃დ, დღესა შაბათსა და იხა\რებს
Line of ed.: 9     აწ წინაშე წმიდისა სამებისა, ინდიკტიონს ჱ̃ს.



Section: 25  
Page of ed.: 165  
Line of ed.: 10   ნ̃თ. მეფე დიმიტრი კ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 11        მეფე იქმნა მის წილ ძე მისი დიმიტრი და ამასვე წელსა მოადგა
Line of ed.: 12     დიმიტრი მეფე დბანისს და აღიღო იგი ციხითურთ და მოსტყუევნნა
Line of ed.: 13     ყარასუნღულიანნი. შემდგომად ამისა მოუჴდა სალდუხ ყეენი ანისის
Line of ed.: 14     ქალაქს და გარმოდგომილ ყო. ამისი მცნობი დიმიტრი მეფე მოუჴ\და
Line of ed.: 15     სპითა თჳსითა და იკუეთნენ ძლიერად და აოტნა Manuscript page: R_122  სალდუხ და სპა\ნი
Line of ed.: 16     მისნი და მოსრნა პირითა მახჳლისათა უმრავლესნი; აღიღო ალა\ფნი
Line of ed.: 17     მათნი და შემოიქცა გამარჯუებული. არამედ ესე დიმიტრი მეფე
Line of ed.: 18     მიემგზავსა ყოვლითურთ მამასა თჳსსა და მეფობდა კეთილად; შემ\დგომად
Line of ed.: 19     დასუა ძე თჳსი დავით მეფედ და თჳთ მონაზონ იქმნა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 20     ჩ̃რნ, ქართულსა ტ̃ო.



Section: 26  
Page of ed.: 165  
Line of ed.: 21   ჲ̃. მეფე დავით. ვ̃ თვე მეფა


Line of ed.: 22        ხოლო ამან ძემან დიმიტრი მეფისამან დავით იმეფა თთუე
Line of ed.: 23     ექუსი ნებიერ, უშფოთველად; შემდგომად მოკუდა ქ{რისტე}სა ჩ̃რნ,
Line of ed.: 24     ქართულსა ტ̃ო. ამასვე ქორონიკონსა მიიცვალა დიმიტრი მეფეცა
Line of ed.: 25     შემონაზონებული, და თამარ დაჲ მისი თიღვას აღმაშენებელი ეკლე\სიისა,
Line of ed.: 26     და კატა დაჲ მათივე ბერძენთა მეფის ცოლი.



Section: 27  
Page of ed.: 165  
Line of ed.: 27   ჲ̃ა. მეფე გიორგი, კ̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 28        გამეფდა ძმა დავით მეფისა და ძე დიმიტრი მეფისა გიორგი
Line of ed.: 29     (რამეთუ ძე დავით მეფისა დიმიტრი მცირე ყრმა იყო). ხოლო ესე
Page of ed.: 166   Line of ed.: 1     გიორგი იყო მშჳდი, უხვ, მოწყალე, ქურივ-ობოლთა შემწყნარე, ეკ\ლესიათა
Line of ed.: 2     მაშენებელი, მჴნე, ახოვანი, მოისარ-მონადირე უდარო;
Line of ed.: 3     არამედ მამასავე სიცოცხლესა შინა თჳსსა მოეყვანა ამისთჵს ოვს\თა
Line of ed.: 4     მეფის ქალი ბურდუხან ცოლად, სახითა კეკლუც-შუენიერებითა
Line of ed.: 5     ზე-აღმატებული.

Line of ed.: 6        ხოლო ამან გიორგიმ, დაიპყრა რა სამეფო თჳსი სპერის ზღჳთ
Line of ed.: 7     კასპიისამდე, აღიჭურა მოსლვად აგარიანთა და პირველად მიჰფინა
Line of ed.: 8     წყალობა ამერ-იმერთა ზემო-ქუემოთა და მერმე მიმართა ქალაქს
Line of ed.: 9     კათირევანს და წარმოსტყუევნნა ჴევნები კლდოანი და ქალაქი აშო\რანი
Line of ed.: 10     სომეხთა მეფედ წოდებულისა; შემდგომად Manuscript page: B_139  წარვიდა ქალაქად
Line of ed.: 11     არარატის ძირს მყოფისა, აღიღო ქალაქი ბრძოლითა, მოსტყუევნ\ნა
Line of ed.: 12     და წარმოიღო ტყუენი და ალაფნი დიდნი, რამეთუ ტფილისს
Line of ed.: 13     ტყუე დრამად იყიდებოდა. შემდგომად ამისა იშუებდა და ნადი\რობდა,
Line of ed.: 14     რამეთუ იყო მშჳლდოსანი რჩეული.

Line of ed.: 15        შემდგომად გაილაშქრა ანისის კარს, რამეთუ მას ჟამსა შანშე
Line of ed.: 16     დადიანისა თანა განდგომილ იყო იგი, მოადგა და შანშე დადიანი\თურთ
Line of ed.: 17     ჴელთ-იგდო ქალაქი, განაგნა მუნებურნი და დაუტევა მუნ
Line of ed.: 18     იოვანე ორბელის ძე და თჳთ მოვიდა თჳსსა სანადიროსა შინა. ამის\თჳს
Line of ed.: 19     აღიძრნენ აგარიანნი ისმაიტელნი და შარიერად სულტნად წო\დებული
Line of ed.: 20     იასი, ესე მაწუეველ ექმნა შამსა ჯაზირასა დიარბექირსა
Line of ed.: 21     თურქთა თანა გარმიანელთა. და დიდთა ამპარიანთა ფაშაბაშთა
Line of ed.: 22     სპარსეთისა თანა ამათ ყოველთა აღილესნეს კბილნი მათნი, წარ\მოემართნენ
Line of ed.: 23     და მოადგნენ ანისს. ესმა რა ესე გიორგი მეფესა ნაჭარ\მაგევს
Line of ed.: 24     მდგომსა, და მოუწოდა Manuscript page: R_123  სპათა დას-დასთა და არღარა მოი\ცადნა
Line of ed.: 25     იმერნი ლომნი ჭაბუკნი და წარმომართებული მოვიდა შირა\კად.
Line of ed.: 26     მაშინ განმხილველმან აგარიანთამან იოვანე მწიგნობართ-უხუ\ცესმან
Line of ed.: 27     და სუმბატ სჳმონ ქმნილმან მოაჴსენეს მეფესა სპათა თჳსთა
Page of ed.: 167   Line of ed.: 1     სიმცირისათჳს არა-მისლვა ისმაიტელთა ზედა. მსმენელი მეფე გარ\დაჴდა
Line of ed.: 2     ცხენიდამ და ევედრა ღმერთსა ცრემლით, შემდგომად აღ\მჴედრდა
Line of ed.: 3     და განამჴნო სპანი თჳსნი მხიარულითა პირითა; მერმე
Line of ed.: 4     განყო სპანი, მისცა სუმბატ ამილახორსა და ბეშკენს სურამელსა
Line of ed.: 5     სამ-სამი ათასნი მჴედარნი, და სხუანი თჳთ დაიმჭირნა და რქუა მათ:
Line of ed.: 6     "ჩუენ სამთაგან რომელმან უხეთქოთ პირველად დროშასა მათსა, იგი
Line of ed.: 7     ვსჯობთ". მყის ამჴედრდნენ და ეკუეთნენ სამად.

Line of ed.: 8        მაშინ მეფემან Manuscript page: d_33b  შევლო სიმჴნითა თჳსითა რაზმნი და უხეთქა მე\დროშესა
Line of ed.: 9     და დაეცა დროშითურთ. მხილველნი აგარიანნი დროშისა
Line of ed.: 10     დაცემისა თანა წამსა შინავე ივლტოდნენ, ხოლო გიორგიანნი მოს\რვიდნენ
Line of ed.: 11     მახჳლითა და მზის დასვლისამდე სდევნიდნენ; შემდგომად
Line of ed.: 12     შემოიქცნენ კარავთა შინა აგარიანთასა, რომელნი სავსენი იყვნენ
Line of ed.: 13     ოქრო-ვეცხლითა, თუალ-მარგალიტითა და ლარითა ძჳრფასითა,
Line of ed.: 14     რომელთათჳს სხუათა არღარა მოვი\\ჴსენებ Manuscript page: B_140  ნაალაფევთა მათთა მა\შინდელთა,
Line of ed.: 15     ხოლო მეფე მადლობისა შემწირველი ღვთისა მიმართ
Line of ed.: 16     და არა მკლავისა თჳსისა მსასოებელი შემოიქცა სახლად თჳსად;
Line of ed.: 17     არამედ ესე შემუსრვა აგარიანთა განისმა ყოველგნით და მიესმა
Line of ed.: 18     სულტანსა ხუარასნისა და ერაყისასა და ხალიფასა ბაღდადისასა და
Line of ed.: 19     ვარაგ ათაბაგსა სპარსეთისასა. ამათ ყოველთა მოაწვივნეს ყოვე\ლი
Line of ed.: 20     ცრუ-რჯულობა, ისმაილთა; შეკრებულნი წარმოემართნენ და მო\ადგნენ
Line of ed.: 21     სომხითს, აღიღეს გაგი და მოაოჴრნეს საზღვარნი მისნი.

Line of ed.: 22        სცნა გიორგი მეფემან, შემოიკრიბნა სპანი თჳსნი იმერ-ამერნი,
Line of ed.: 23     ზემო-ქუემონი; გამოიყვანნა ოვსნი დიდძალნი და გარდავლო მთა
Line of ed.: 24     ბუბაქარისა. ესე მისლვა მეფისა სცნეს რა ისმაიტელ-აგარიანთა,
Line of ed.: 25     შეძრწუნდნენ და იტყოდიან: "არა არს დღეს კაცი ქუეყანასა ზედა
Line of ed.: 26     შემბმელი გიორგი მეფისა; არამედ Manuscript page: A_57  მივრიდოთ". და დამყრელნი
Line of ed.: 27     სამსახურებელთა და საჴმართანი აღიძრნენ გაგიდამ და წარვიდნენ.
Line of ed.: 28     ამათ განმსლველთა ეკლეცის წყლისა ეწივნენ სპანი მეფისანი და
Line of ed.: 29     რომელთამე ჩამოჰყრიდნენ და დაჴოცდნენ აგარიანთა.

Page of ed.: 168  
Line of ed.: 1        ამისი მხილველი მეფე მიეტევა, არამედ არა უტევებდნენ დიდე\ბულნი
Line of ed.: 2     მეტყუელნი: "ესევითარი სულტანი მოსლვითა შენითა ივლ\ტვის,
Line of ed.: 3     არღარა ჯერ-არს დევნად შენგან, Manuscript page: R_124  რამეთუ ზუაობა არს წინა\შე
Line of ed.: 4     ღვთისა". არა მნებებელმან მეფემან, გარნა ფრიად ამაიძულე\ბელთა
Line of ed.: 5     უსმინა (გარნა არა იყო ზრახვა არცა საქმე საქნელი) და
Line of ed.: 6     შემოიქცა მეფე; ხოლო ისმაილნი აღვიდნენ გელაქუნს და მუნიდამ
Line of ed.: 7     მოადგნენ ანისის კარს სულტანი, ათაბაგი და არაბნი. და ანისს ამა\გრებდა
Line of ed.: 8     თორელი დიდი ყოვლითა მანქანებითა; ხოლო მეფე იდგა
Line of ed.: 9     ტაშირს და დესპანი სულტნისა მშჳდობისათჳს წინაშე იყო მეფისა
Line of ed.: 10     თანა.

Line of ed.: 11        მაშინ განმხილველმან სპისამან დესპანმან მან მოიხსნა ფრთე\ნი,
Line of ed.: 12     ვითარცა არს ბუ-ყვავისა არაკი ქილილა-დამანასა შინა, და მი\ვიდა
Line of ed.: 13     სულტნისა თანა და ეტყოდა: "აჰა ჟამი მეფისა ჴელთ-გდებისა
Line of ed.: 14     და თჳნიერ ამისა ცუდ არს შრომა თქუენი". მყის წარმოემართნენ და
Line of ed.: 15     დაესხნენ მძინარესა მეფესა, ვითარ ძლი\\ვღა Manuscript page: B_141  შეჭურვით შეასწრნეს
Line of ed.: 16     ცხენთა აღმჴედრებად; გარნა არა ივლტოდა მეფე მბრძოლი ძლიე\რად.
Line of ed.: 17     ამისთჳს ეტყოდნენ დიდებულნი: "მეფეო, ჟამი არს ლტოლვი\სა
Line of ed.: 18     და არა ჟამი ბრძოლისა". ეჰა საკჳრველება ღვთისა! რამეთუ არცა
Line of ed.: 19     ერთი ვინ დამკლე ექმნენ, თჳნიერ ჯუარის-მტჳრთველისა, გარნა
Line of ed.: 20     ჯუარიცა წარმოსუენებულ იქმნა; ხოლო ისმაიტელთა რა იხილეს
Line of ed.: 21     ესევითარი უვნებელობა მეფისა, მსწრაფლ უკუნ იქცნენ ანიდამცა
Line of ed.: 22     და წარვიდნენ თჳსად; მერმე მეფემან უბოძა ანი თჳსსა მემამულესა
Line of ed.: 23     და იყმო; შემდგომად შუამდგომელობითა დისა მეფისა რუსუდანი\სათა,
Line of ed.: 24     სულტნის ცოლ-ყოფილისათა, იქმნა მშჳდობა ათაბაგისა,
Line of ed.: 25     სულტნისა და გიორგი მეფისა ჟამამდე.

Line of ed.: 26        ხოლო ამათ შინა მთვლიდა მეფე აფხაზეთს, ალანთა, გურია\სპერამდე
Line of ed.: 27     იმერ-ამერთა, ზემო-ქუემოთა ზღუად პონტო-კასპიამდე
Line of ed.: 28     და იშუებდა და ნადირობდა და განაგებდა მუნებურთა.

Page of ed.: 169  
Line of ed.: 1        მერმე კუალად ითხოვეს სპათა მეფისათა ლაშკრობა. უსმინა
Line of ed.: 2     მეფემან დამასკუნელმან დღესა ერთსა ტაო-კლარჯ-შავშთა მორბე\ვად
Line of ed.: 3     ოლთისისა, მესხთა, თორელთა, ქარისა და აშორანისა, ამირ\სპასალარს,
Line of ed.: 4     სომხითელთა მტკურის სამჴრით ვიდრე განძამდე, ჰერ\კახთა
Line of ed.: 5     ალაზნის შესართავიდამ შარვანამდის და თჳთ მეფე ამერ\იმერითა
Line of ed.: 6     გელაქუნ-მასისისა და იქმნა უცხო ესე ლაშკრობა ბრძანე\ბისაებრ
Line of ed.: 7     და შოებულნი და გამარჯუებულნი ურიცხჳთა ალაფითა მო\იქცნენ
Line of ed.: 8     და წამსა შინა იპოვა მეფე გეგუთს.

Line of ed.: 9        ამ ჟამთა მოვიდა ანდრონიკე კომნინოსი სახლეულითა, მამის
Line of ed.: 10     ძმისწული მანოელ კეისრისა, რომელსა განუსუენა მეფემან და მის\ცა
Line of ed.: 11     ციხენი და დაბა\\ნი Manuscript page: R_125  და დაუდგა საყდარი პირისპირ თჳსსა, ახლოს
Line of ed.: 12     აღსართან დისწულისა თჳსი\\სა, Manuscript page: d_34a  რამეთუ იყო ესეცა შემოხუეწილი
Line of ed.: 13     დარუბანდელთაგან.

Line of ed.: 14        ამასვე ჟამსა წარვიდა მეფე და წარიყვანა ანდრონიკე და მი\ვიდნენ
Line of ed.: 15     კარსა დარუბანდისასა, მოაოჴრა მუსკური და შაბრანი, აღი\ღო
Line of ed.: 16     ქალაქი შაბურანი (რომლისა კარსა მჴნედ იხილა მეფემან ან\დრონიკე)
Line of ed.: 17     და მისცა მამის დისწულსა თჳსსა ქუეყანა ესე. და წარ\მოსრულმან
Line of ed.: 18     მუნით მოარბია ბასიანი, რომ\\ელიცა Manuscript page: B_142  საკჳრველი იყო
Line of ed.: 19     კაცთაგან, და მოვიდა გამარჯუებული, არამედ ჟამითი-ჟამად წარ\გზავნიდის
Line of ed.: 20     სპათა და მიუწივიან ნახჭევნამდე, კარ-მასისამდე, ღა\ღუამდე,
Line of ed.: 21     ბარდაბალყუნამდე და შემოიქციან გამარჯუებულნი. არა\მედ
Line of ed.: 22     განიმრავლა საჭურჭლეცა და დასდვა ციხესა უჯარმასა; ხოლო
Line of ed.: 23     ჟამთა ამათ მოიწიფა ძე დავით მეფისა დიმიტრი; გარნა თუმცა იყო
Line of ed.: 24     სიკეთითა სრული, არამედ ცუდ იქმნა მისთჳს ვიეთთა კაცთა მიერ,
Line of ed.: 25     რამეთუ ვითარცა მამამან მისმან, ოდეს განდგომილებისათჳს მამი\სა
Line of ed.: 26     თჳსისა მოსწყჳდნა დიდებულ-აზნაურნი მრავალნი და რომელ\ნიმე
Line of ed.: 27     ექსორია ჰყვნა წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃რმდ, ქართულსა ტ-ჲდ, ეგრეთვე
Line of ed.: 28     ამანცა ჰყო ბიძასა თჳსსა ზედა, მიჰყვნენ ორბელიანნი, ტაოელნი,
Line of ed.: 29     სამცხელნი, ჰერ-კახნი და იწყეს რბევა და ტყუევნა ქუეყანათა.
Page of ed.: 170   Line of ed.: 1     მცნობმან გიორგი მეფემან, ტფილისს მყოფმან, შემოიკრიბნა სპანი,
Line of ed.: 2     ეკუეთა დიმიტრის და სამართალმან ღვთისამან აოტა დიმიტრი და
Line of ed.: 3     ლტოლვილი შეიხუეწა ციხესა ლორეს, ხოლო მეფემან წარუხუნა
Line of ed.: 4     ყოველნი, რომელნიცა დაეპყრა, და მეფე დადგა აგარათა. აქა მო\ერთვნენ
Line of ed.: 5     სარგის მჴარგრძელი ძმისწულით თჳსით და საყუარელი
Line of ed.: 6     ორბელი, არამედ დიმიტრიმ კუალად წარავლინნა მეჭურჭლეთუხუ\ცესი
Line of ed.: 7     და სპანი შეკრიბნა: ჰერ-კახნი, ლეკნი და კავკასნი და მოჰმარ\თეს
Line of ed.: 8     მეფესა, ხოლო მკუეთელმან ზე-გარდამომან ძალითა ზესთათი
Line of ed.: 9     აოტნეს მეფისათა იგინიცა, მოსრნეს, მოსწყჳდნეს და შეიპყრნეს
Line of ed.: 10     დიდებულნი მრავალნი. მერმე აიყარა აგარიდამ და მოადგა ციხესა
Line of ed.: 11     ლორეს. მაშინ წარავლინა დიმიტრიმ ერისთავი ლიპარიტის ძე სუმ\ბატ
Line of ed.: 12     და ქავთარ იოვანეს ძე შაერმანისა თანა და ელდიგუზის ძეთა
Line of ed.: 13     თანა, რათა მოსცენ შეწევნა; ხოლო მათ აღუთქუეს, არამედ ღმერთ\მან
Line of ed.: 14     დააცადა ესეცა, ვინაჲთგან უღონო იქმნენ ციხოვანნი და შემ\ჭიდრდნენ,
Line of ed.: 15     ამისათჳს Manuscript page: B_143  მოიბა საბე\\ლი Manuscript page: R_126  დიმიტრიმ, გარდმოეშუა ციხი\დამ
Line of ed.: 16     და მოჰმართა ბიძასავე. ამისა შემდგომად სხუანიცა ყოველნი გა\მოიყვანნეს,
Line of ed.: 17     აღიღო ციხე და დაიჭირა თავისად; ხოლო ორბელნი
Line of ed.: 18     მოსწყჳდნა და შემცოდენი სხუანი ექსორია-ყო სხუათა ქუეყანათა
Line of ed.: 19     შინა და დიმიტრი შეაყენეს კლდეკარს (შემდგომად დასწუნეს თუალ\ნი
Line of ed.: 20     და მოკუდა და დაფლეს მცხეთას), და მეფე მოვიდა ნაჭარმაგევს.

Line of ed.: 21        ამისა შემდგომად განეზრახა დედოფალსა, რათა დასუას ასული
Line of ed.: 22     თჳსი თამარ მეფედ. მოიყვანნა კათალიკოზნი და ეპისკოპოზნი და
Line of ed.: 23     ყოველთა დიდებულთა განზრახვითა დასუეს თამარ მეფედ ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 24     ჩ̃როა, ქართულსა ტ̃ჟა; ფიცითა და აღთქმითა სამეფოსათა აკურ\თხეს,
Line of ed.: 25     ამისთჳს იყო შუება და სიხარული დიდი.

Line of ed.: 26        შემდგომად ერთისა წლისა მოკუდა დედოფალი დედა თამარისა
Line of ed.: 27     და მოქცევასა წლისასა იქმნა განჴსნა გლოვისა, არამედ მეფობდა
Line of ed.: 28     ესე გიორგი კეთილად, რამეთუ ჰრომთა და ბერძენთა მეფენი მეგობ\რობდნენ,
Line of ed.: 29     სპარსნი და არაბნი სძდუნობდნენ და ძრწოდნენ. გარნა
Line of ed.: 30     მოკლედ თქუა ქება ამის აღმწერელმან, რამეთუ წმიდის გიორგის
Line of ed.: 31     შედარებით, უკეთუ მან ერთი მოკლა ვეშაპი, რამდენით ამან ვეშაპ\თა
Line of ed.: 32     უბოროტესნი წარმართნი მოსრნა; არამედ შემდგომად აღირჩია
Page of ed.: 171   Line of ed.: 1     ზეციერი საწუთოჲსა ამისგან და გარდაიცვალა მგზეფსსა ვნებისასა,
Line of ed.: 2     წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃როდ, ქართულსა ტ̃ჟდ. ამას იგლოვდნენ კათალიკო\ზი
Line of ed.: 3     მიქელ, ეპისკოპოზნი და დიდებულნი ყოველნი.



Section: 28  
Page of ed.: 171  
Line of ed.: 4   ჲ̃ბ. მეფე თამარ კ̃ზ წელი მეფა


Line of ed.: 5        დაჯდა მეფედ ასული გიორგი მეფისა თამარ. ხოლო გარდაჴდა
Line of ed.: 6     რა ჟამი გლოვისა, შემოიკრიბნენ ნიკოფსიით დარუბანდი\\თურთ Manuscript page: A_58  კა\თალიკოზნი,
Line of ed.: 7     ეპისკოპოზნი, დიდებულნი და აკურთხეს კ{უალა}დ თამარ მე\ფედ;
Line of ed.: 8     მერმე განსცა საუნჯე გლახაკთა და დავრდომილთა ზედა;
Line of ed.: 9     კუალად აღავსნა სპანი საბოძვრითა; ხოლო ყუთლუდ-არსლან მის\ტაცა
Line of ed.: 10     სპასალარობა ყუბასარს, რომელი განდიდებული იყოს Manuscript page: B_144  ფრიად
Line of ed.: 11     მეფეთაგან და სნეულებდა ასოთა მოღებითა ფილენჯისაგან და იტ\ყოდა
Line of ed.: 12     ყოვლისა ამის დაკლებასა და სხუათა მრავალთა დამდაბლე\\\ბასა, Manuscript page: d_34b 
Line of ed.: 13     რამეთუ არიან უაზნონი. კუალად ინება ყოვლისა საქმისა თჳთ
Line of ed.: 14     განგებად Manuscript page: R_127  და მერმე თამარის მოჴსენებად და, ენებოს თუ არა ენებოს,
Line of ed.: 15     თამარ დაამტკიცოს. ამისმა არა სათნო-მყოფელმან თამარ შეიპყრა
Line of ed.: 16     ყუთლუღ-არსლან და არა რაჲ დააკლო სხუათა მათ შესმენილთა.
Line of ed.: 17     ამისთჳს განდგნენ მიმდგომნი მისნი და სხუანიცა დიდებულნი დამ\ცირებულნი.
Line of ed.: 18     არამედ თამარ სიბრძნითა თჳსითა დაამშჳდნა და დაი\მორჩილნა
Line of ed.: 19     ყოველნი, ვითარცა მოსწყჳდნეს კახაბერის ძეთა ანტონი
Line of ed.: 20     ჭყონდიდელის ორნი ძმანი; არამედ თამარ შეიპყრნა იგინი და შესხ\ნა
Line of ed.: 21     ციხესა; შემდგომად წარგზავნნა მაკედონიას და მუნ მოსწყდნენ
Line of ed.: 22     ბრძოლასა შინა. ამისა შემდგომად ქმნა კრება და ყოველნი შეშლილ\ნი
Line of ed.: 23     განაგნეს და დაამტკიცეს მართლმადიდებლობა; ხოლო მოკუდა
Line of ed.: 24     ყუბასარ სპასალარი და მისცეს სარგის მჴარგრძელსა.

Page of ed.: 172  
Line of ed.: 1        არამედ ჴელისუფალნი თამარის პირველ მეფობასა ესენი იყვ\ნენ:
Line of ed.: 2     სპასალარი სარგის მჴარგრძელი; მანდატურთუხუცესი ჭიაბე\რი;
Line of ed.: 3     მეჭურჭლეთუხუცესი კახაბერ ვარდანისძე; მსახურთუხუცესი
Line of ed.: 4     ვარდან დიდი; ჩუნჩერახი მარუშის ძე; ამილახორი თორელი გამ\რეკელი.
Line of ed.: 5     და ერისთავნი ესენი: ბარამ ვარდანისძე სუანთა; კახაბე\რი
Line of ed.: 6     კახაბერისძე რაჭისა; დაღათო შარვაშისძე აფხაზთა; ამუნელის
Line of ed.: 7     ძე ცხომისა; ბედიელი ოდიშისა; ლიხთიმერ-ამერთა რატი სურამე\ლი;
Line of ed.: 8     ბაკურ ძაგანისძე კახეთისა; გრიგოლ ასათისძე ჰერეთისა; ბო\ცო
Line of ed.: 9     ჯაყელი სამცხისა და სპასალარი მუნებურთა სხუათა ერისთავთა.

Line of ed.: 10        შემდგომად წელიწადისა იყო შუება და განსუენება და არავინ
Line of ed.: 11     იყო წინააღმდეგი, არამედ შემოკრბნენ ყოველნი სამღუდელონი და
Line of ed.: 12     დიდებულნი და მოაჴსენებდიან, რათა იქორწინოს თამარ, ხოლო
Line of ed.: 13     მეფესა არა ენება, გარნა არცაღათუ ვინ იყო შესატყჳსი მისი, უკე\თუ
Line of ed.: 14     ალექსი ნათესავი მანუილ კეისრისა (რომელი აქა იყოფებო\და),
Line of ed.: 15     მას იტყოდნენ, არამედ თამარ უბრძანებდა დაცადებასა, რამეთუ
Line of ed.: 16     იყო თამარ ფრიად უმეტეს ზესთა შუენიერებით აღმა\\ტებული Manuscript page: R_128  და
Line of ed.: 17     საღმრთოთა მუშაკობითა წარმატებული, Manuscript page: B_145  რამეთუ ლოცვა-მოწყა\ლებათაგან
Line of ed.: 18     კიდე ჴელითაცა თჳსითა იჭირვოდა, ვითარცა ესე. რამე\თუ
Line of ed.: 19     იხილა სიზმარ სახლი შუენიერი და საყდარი აღმკული; წარვლო,
Line of ed.: 20     რათა დაჯდეს მას ზედა, არამედ აყენებდნენ მსახურნი; ეტყოდა თა\მარ:
Line of ed.: 21     "ვარ მეფე; უკეთუ ჩემდა არა ჯერ-არს, ვისი არს საჯდომი?"
Line of ed.: 22     ეტყოდნენ: "არს მოჯალაბისა შენისა, რომელმან ათორმეტთა მღუ\დელთა
Line of ed.: 23     შესამოსნი წირვისანი თითითა თჳსითა მატყლისაგან სთუ\ლი
Line of ed.: 24     უქსოვნა". განიფრთხო თამარ და მოუწოდა მოჯალაბესა და მან
Line of ed.: 25     აღიარა ჭეშმარიტ-ყოფად ამისი; მაშინ თამარცა იწყო სთუად
Page of ed.: 173   Line of ed.: 1     და აღასრულა ეგრეთვე და შემოსნა მღუდელნი. ამის მიმართ იცნო\ბების
Line of ed.: 2     სათნოება.

Line of ed.: 3        ხოლო მჭმუნვარეთა დიდებულთა ვერ მპოვნელთა საქმროჲსა
Line of ed.: 4     თამარისათა წარმოუდგათ კაცი ვაჭარი ტფილელი მეტყუელი: "მე
Line of ed.: 5     საქრმო უწყი შესატყჳსი თამარისა, რომელი არს სვიაჯა ქალაქსა
Line of ed.: 6     შინა ყივჩაყეთს, ძე რუსთა მეფისა, ბიძისა თჳსისაგან ვსევოლოდი\სა
Line of ed.: 7     მცირე ექსორია-ქმნილი და აწ ჰასაკითა სრული". მსმენელთა
Line of ed.: 8     მსწრაფლ წარავლინეს ვაჭარი იგი და მოიყვანეს. ხოლო იყო ესე
Line of ed.: 9     ხილვითა შუენიერი და ახოვანი; სთნდა ყოველთა და აწუევდნენ
Line of ed.: 10     თამარს ქორწინებად, არამედ თამარი იტყოდა: "უკეთუ შუენიერ
Line of ed.: 11     არს, გარნა განიცადენითცა შინაგანნიცა შუენიერებანი". ხოლო
Line of ed.: 12     იგინი მიზეზ უყოფდნენ უძეობასა და ითხოვდნენ წინამძღუარსა
Line of ed.: 13     სპათასა და აიძულებდნენ ყოფად ამისსა. გარნა თამარ ვერ დაჰყარ\ნეს;
Line of ed.: 14     მერმე დაიმოწმეს დედოფალი რუსუდან, მამიდა და გამზრდე\ლი
Line of ed.: 15     თამარისა, და ამას უსმინა თამარ და ქმნეს ქორწილი შემგზავსე\ბული
Line of ed.: 16     მათი ქ{რისტე}სა ჩ̃როზ, ქართულსა ტ̃ჟზ. მაშინ იწინამძღურეს რუ\სი
Line of ed.: 17     მეფე, და უმეტეს გიორგიისა, ილაშკრეს ქუეყანასა კარისა და კარ\ნიფორისასა,
Line of ed.: 18     მოარბივეს და მოვიდნენ გამარჯუებულნი. არამედ პირ\ველვე
Line of ed.: 19     მოვიდნენ თურქნი გელაქუნისანი და მოარბივეს პალაკაციოს
Line of ed.: 20     ძაღლის-ჴევად წოდებული. ამათ ეწიათ გამრეკელი კახ\\ას Manuscript page: B_146  ძე მცირი\თა
Line of ed.: 21     სპითა, მოსწყჳდნა და მოიღო არმაღანი წინაშე მეფისა.

Line of ed.: 22        ამასვე ჟამსა კარნუქალაქ[ელ]ნი, შამელნი თურქ-გარმიანელნი
Line of ed.: 23     ცხენოსან-ქუეითნი მოვიდნენ და აღიღეს შავშ-კლარჯნი. შეიკრიბ\\\ნა Manuscript page: d_35a 
Line of ed.: 24     გუზან ტაოელმან მის ქუეყანისა ლაშკარნი. ამას მიესწრნენ მეს\ხნიცა
Line of ed.: 25     და მათ მარბიელ-გაშუებულთა შეებნენ Manuscript page: R_129  ესენი. მისლვასავე
Line of ed.: 26     აოტნეს, მოსწყჳდნეს და მოიღეს ნატყუენავი წინაშე მეფისა.

Line of ed.: 27        შემდგომად წარვიდა მჴარგრძელის სარგისის ძე და ილაშკრა
Page of ed.: 174   Line of ed.: 1     დვინს, მოსწყჳდნა და წარმოვიდა ალაფითა. ამათ ეწივნენ ლაშკარ\ნი
Line of ed.: 2     დვინელნი, სურმანელნი, მიექცნენ და იქმნა ბრძოლა ძლიერო
Line of ed.: 3     შემდგომად აოტნეს, მოსწყჳდნეს და შემოიქცნენ გამარჯუებულნი.
Line of ed.: 4     კუალად ლაშკრობდნენ ქუემონი ქუემოთ და ზემონი ზემოთ და შუა\ნი
Line of ed.: 5     შუათ, და არავინ იყო წინააღმდგომი, რომელთაცა არა სძლიან
Line of ed.: 6     გიორგიანთა.

Line of ed.: 7        შემდგომად შეიკრიბნა მეფემან სპანი და მიმართა დვინად, მო\აოჴრა
Line of ed.: 8     ქუეყანა პართთა, წარუხუნა ქალაქნი და წარმოიღეს საუნჯე
Line of ed.: 9     დიდი და მოვიდნენ წინაშე თამარისა. ხოლო ჟამად მოვლიდიან
Line of ed.: 10     ქუეყანათა თჳსთა იმერ-ამერთა ზემო-ქუემოთა, ნადირობდიან და
Line of ed.: 11     განისუენებდიან.

Line of ed.: 12        შემდგომად შემოიკრიბნა სპანი მეფემან და მიმართა გელაქუნს
Line of ed.: 13     სიმრავლეთა თურქთათა, მოსწყჳდნეს თურქობა და წარმოიღეს ნატ\ყუენავნი
Line of ed.: 14     დიდნი. მაშინ მოეწიათ ყოველი თურქობა შამელთა როს\ტომ
Line of ed.: 15     და იალღუზ-ალფესთა; უკუნ-იქცნენ ქართველნი და ბრძვეს
Line of ed.: 16     ძლიერად. აოტნეს და მოსწყჳდნეს სიმრავლე მათი და შემოიქცნენ
Line of ed.: 17     წინაშე თამარისა მხიარულნი. მერმე აწვივა გრიგოლ ასათის ძემან
Line of ed.: 18     და ყვეს ლაშკრობა დიდი განძას, ქუემორე ბალღუნდს რახსის პირს
Line of ed.: 19     ზემორე მასისამდე ვარდან დიდმან, ოთხთავე მჴარგრძელთა და დი\დებულ-აზნაურთა
Line of ed.: 20     და ძლიერად გამარჯუებულნი და ალაფითა დი\დითა
Line of ed.: 21     შემოიქცნენ.

Line of ed.: 22        ხოლო ესენი ესრეთ; არამედ არა მრავალთა ჟამთა მოიღო აღ\სასრული
Line of ed.: 23     უარ-\\თქმამან Manuscript page: A_59  თამარისამან, რამეთუ იწყო რუსმან მან
Line of ed.: 24     სიმთვრალე, სიღოდა და მრავალთა უგუანთა ქმნად, ვიდრე მამად\მავლობისაცა
Line of ed.: 25     ჴელმყოფელი. ამას Manuscript page: B_147  ითმენდა თამარ მწურთნელი რუ\სისა
Line of ed.: 26     განყენებად უგუანთა წელსა ორ-ნახევარსა; გარნა განცხადნა
Line of ed.: 27     ბოროტნი მისნი თჳნიერ თამარისა; ამის მცნობელთა სამღუდელო\თა
Line of ed.: 28     და დიდებულთა შეუძნდათ და სირცხჳლეულ იქმნენ თამარისა\გან;
Page of ed.: 175   Line of ed.: 1     არამედ თამარ ეტყოდა წურთნასა მისსა და განყენებასა უჯე\როჲსაგან;
Line of ed.: 2     ხოლო რუსმან არა ინება, გარნა ეგო უკურნებელად. შე\მდგომად
Line of ed.: 3     მოუწოდა თამარ კათალიკოზთა, ეპისკოპოზთა და დიდე\ბულთა
Line of ed.: 4     და ეტყოდა რუსსა წინაშე ყოველთა: "უკეთუ გვებრძანების
Line of ed.: 5     არა განყენებად მეუღლისაგან, არამედ ბრძანებულცა არს არა შეგი\ნებად
Line of ed.: 6     ტაძარი ჴორცთა, და ოდესცა ვსცან ესე, არღარა შემიგინე\ბიეს
Line of ed.: 7     ტაძარი მაგისგან; გარნა თუ განეყენოს უსჯულოებასა, ვეგო
Line of ed.: 8     მისთანა; Manuscript page: R_130  ხოლო უკეთუ არა, აჰა მტუერი ფერჴისა განვიყარო მის\გან".
Line of ed.: 9     და წარვიდა თამარ; ხოლო რუსი იგი რაოდენ სწუართეს, არა
Line of ed.: 10     ინება განყენებად უგუნურებისა; არამედ განეხუა მშუენიერებისა\გან
Line of ed.: 11     თამარისა და განაძეს იგი სიკუდიდ დასჯილი ქ{რისტე}სა ჩ̃რპ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 12     უ̃; გარნა თამარ მოწყალებითა მიუბოძა ოქრო მრავალი,
Line of ed.: 13     შთასუეს ნავსა და განუტევეს და მივიდა კოსტანტინეპოლედ.

Line of ed.: 14        ხოლო ამისა შემდგომად უმეტეს წარემატებოდა საქმენი თამა\რისნი
Line of ed.: 15     ძალითა ზეგარდამოთი. ამას სძღუნობდიან მეფენი აღმოსავ\ლეთ-დასავლეთისანი
Line of ed.: 16     და მეტრფედ ექმნენ მრავალნი, რამეთუ მო\ვიდნენ
Line of ed.: 17     ოვსთა მეფენი ძმანი ორნი, შუენიერებითა და ახოვნებითა
Line of ed.: 18     წარმატებულნი და ჭაბუკობისა მინდობილნი და ბედისა მეცადუნენი,
Line of ed.: 19     უკეთუ ინებოს რომელიმე თამარ და დირს იქმნენ მისსა; არამედ
Line of ed.: 20     უქმ იქმნა წადილი მათი და წარვიდნენ; ერთი მათგანი მოუთმენე\ლისა
Line of ed.: 21     სურვილისა სენითა მოკუდა ნიქოზს და დაფლეს მუნ ეკლესია\სა
Line of ed.: 22     შინა და კუალად თჳთ ევმანოელ კეისრის ძე, არა თუმცა ანდრო\ნიკეს
Line of ed.: 23     მოეწყჳდნა, კუალად ასურასტანისა, შუამდინარისა, ანტიო\ქიის
Line of ed.: 24     მეფეთა Manuscript page: B_148  ძენი და სულტნის ყიასდინის ძე, რომელი მამისა მიერ
Line of ed.: 25     შეპყრობილ იქმნა რჯულისა დატევებისათჳს. კუალად სალდუხის
Line of ed.: 26     ძის ძე მუტაფრადინ, ურჩ-მყოფელი მშობელთა და დამგდები მაჰმა\დის
Line of ed.: 27     რჯულის სიტკბოსი, მოვიდა მრავლისა დიდებითა მეტრფედ
Line of ed.: 28     თამარისა; ისტუმრა და პატივ-სცა მგზავსი მათი. შემდგომად მტი\რალმან
Page of ed.: 176   Line of ed.: 1     არა ღირს-ყო\\ფისა Manuscript page: d_35b  თამარისმან შეირთო ხარჭისაგან ნაშო\ბი
Line of ed.: 2     მეფისა; უქმნეს ქორწილი და დიდითა ნიჭითა წარგზავნეს. კუა\ლად
Line of ed.: 3     მოვიდა დარბაზობის სახითა შარვანი აღსართან მეტრფედ
Line of ed.: 4     (რომელი ეყოდაცა თამარს დავითის ძეობით), ინება დატევება რჯუ\ლისა,
Line of ed.: 5     თუცა ეწიოს ნებასა თჳსსა; არამედ უქმ იქმნა წადილი მისი,
Line of ed.: 6     რამეთუ ეტყოდნენ არღარა თქმასა და წარვიდა მწუხარე ნიჭითა
Line of ed.: 7     დიდითა.

Line of ed.: 8        ხოლო აწ ამიერითგან იწყების საქმენი თამარისნი, რამეთუ ვი\თარცა
Line of ed.: 9     ლომი ტოტთაგან, ეგრეთ თამარ ამბავთაგან იცნობების, რო\მელმან
Line of ed.: 10     შემუსრნა და მოხარკე ყვნა გარემონი მეფენი. არამედ წარ\ჩინებულნი
Line of ed.: 11     მისნი ჭმუნვიდნენ უძეობასა მისსა; გარნა მაშინ პოვეს
Line of ed.: 12     ყრმა ეფრემის ძისაგან ოვსთა მეფისა, რომელი აღეზარდა რუსუ\დანს
Line of ed.: 13     მამიდასა თამარისასა. არამედ ესე დავით იყო მეფის გიო\\რგის Manuscript page: R_131 
Line of ed.: 14     ძის დიმიტრისაგან, რომელი წინარევე ვაჴსენეთ; რამეთუ დიმიტრის
Line of ed.: 15     ანაკოფიას აფხაზეთს დაშთა ძე და ივლტოდა ბებიით ოვსეთს; მუნ
Line of ed.: 16     შვილებულმან იქორწინა ოვსთა მეფის ასულსა ზედა და ძე იგი მისი
Line of ed.: 17     ოვსეთს მყოფი მამულით იწოდა მეფედ ოვსთა და ძის ძის-ძე დი\მიტრისა,
Line of ed.: 18     და ამ დავითის მამა შერთეს რუსუდანს, რომელმან შეი\ყუარა
Line of ed.: 19     ქალწულება ოთხმოცისა წლისა დღეთა, ხოლო ესე ნუ გი\კჳრნ,
Line of ed.: 20     რამეთუ ორნი ესე რუსუდან დანი იყვნენ: თამარის გამზრდე\ლი
Line of ed.: 21     ხვარასნის სულტნის ცოლი იყო, და დაჲ მისი რუსუდანვე შემ\ყუარე
Line of ed.: 22     ქალწულებისა ოვსთა მეფის რძალი იყო; ორნივე დანი იმ\ყოფებოდნენ
Line of ed.: 23     სახლსა თჳსსა. ხოლო ქმარსა ამისსა სხუას ცოლთა\\ნ Manuscript page: B_149 
Line of ed.: 24     ესუა ძე დავით, რომელი წარმოიყვანა ამან რუსუდან და აღზარდა
Line of ed.: 25     ძედ თჳსად, არამედ ეყოდა თამარს დედით, რამეთუ დედა თამარისა
Line of ed.: 26     ოვსთა მეფის ქალი იყოი რამეთუ დედით მესამე ნათესავი იყო, ხო\ლო
Line of ed.: 27     დიმიტრით მეხუთე, და იყო წარჩინებული შუენიერებითა და
Line of ed.: 28     ახოვნებითა და სამღთო-სამჴედროთი სრული. ინებეს ამისი შერ\თვა
Page of ed.: 177   Line of ed.: 1     თამარისა და ჰკადრეს რუსუდანს, ხოლო მან განაღამცა სათნო
Line of ed.: 2     იყო და მოაჴსენებდნენ თამარს: "უკეთუმცა არა ღმერთსა სათნო
Line of ed.: 3     ეყო არამცა გამოჩენილ-იყო ესე ესრეთ, რამეთუ რაოდენნი მეტრ\ფენი
Line of ed.: 4     მოიწივნენ და არა ინება ღმერთმან". მცნობმან თამარ ამის
Line of ed.: 5     ყოვლისავესათჳს ნება სცა და ქმნეს ქორწილი სახლსა დიდუბისასა
Line of ed.: 6     დიდებითა დიდითა; მერმე შემოვიდნენ ტფილისს და დასხდნენ
Line of ed.: 7     ტახტსა ზედა ქ{რისტე}სა ჩ̃რპა, ქართულსა უ̃ა.

Line of ed.: 8        შემდგომად მოკუდა კათალიკოზი ქართლისა და ჭყონდიდელი
Line of ed.: 9     მწიგნობართ-უხუცესი მიქელ; დასუა თეოდორე კათალიკოზად და
Line of ed.: 10     ჭყონდიდლად ანტონი, რომლისათჳს მიქელს მიეტაცა ჭყონდი\დელ-მწიგნობრობა.
Line of ed.: 11     ესე იყო გარეჯელი; გარნა ქება ანტონისა არ\ღარა
Line of ed.: 12     მოვიჴსენოთ, რამეთუ ქმნულნი მისნი წამებენ ეკლესია-მო\ნასტერთა
Line of ed.: 13     ზედა.

Line of ed.: 14        შემდგომად მოიწია რუსი იგი კარნუ-ქალაქს. პირველად მიერ\თო
Line of ed.: 15     მას კლარჯთა ერისთავი, მერმე მესხნი და ლიხთ-იქითნი; მო\იყვანეს
Line of ed.: 16     და დასუეს ქუთათისს. ეჰა საკჳრველი! რამეთუ რომელნი
Line of ed.: 17     უმეტეს განდიდებულ იყვნენ თამარისაგან, მათ ჰყვეს ესრეთ. ამის\მან
Line of ed.: 18     მცნობმან თამარ მოუწოდა ქართველთა, ჰერ-კახთა, სომხითარ\თა
Line of ed.: 19     და დაირწმუნა მათგან ფიცითა ძლიერითა არა შეერთებად მათ\თანა;
Line of ed.: 20     გარნა კათალიკოსი აფხაზეთისა და ქუთათელი არა შეერთე\ბულ
Line of ed.: 21     იყვნენ ზრახვასა მას ბო\\როტსა Manuscript page: R_132  და წინაშე იყვნენ თამარისა
Line of ed.: 22     და წარავლინნა ესენი მათდა არა ყოფად ზრახვისა მის; არამედ მათ
Line of ed.: 23     არა ინებეს და გარდამოვიდნენ, მოსტყუევ\\ნნეს Manuscript page: A_60  ნაჭარმაგევი გორამ\დე;
Line of ed.: 24     ხოლო დადიან-ბედ\\იელმან Manuscript page: B_150  გარდავლეს რკინის-ჯუარი და დაწ\ვეს
Page of ed.: 178   Line of ed.: 1     ოძრაჴე; ჰლამოდნენ აღებად ჯავახეთისა, თრიალეთისა, სომ\ხითისა
Line of ed.: 2     და მოსლვად თამარსა ზედა. მაშინ თამარ უბრძანა ამირ\სპასალარსა
Line of ed.: 3     გამრეკელსა, თორელს და სპათა თჳსთა მიგებებად ჯა\ვახეთს,
Line of ed.: 4     და განამჴნო იგინი შევედრებითა ღვთისათა; წარავლინა
Line of ed.: 5     და მიეგებნენ ესენი მათ ორთავე კრებულთა მტკუარსა ზედა და ერთ\გულნიცა
Line of ed.: 6     თამარისანი მესხნი, ვინცა იყვნენ, მოერთნენ მათ. მაშინ
Line of ed.: 7     შეიბნენ ჴიდსა ზედა, არამედ Manuscript page: d_36a  წყალთა შუალობამან სიღამით გან\ჰყარნა.
Line of ed.: 8     გარნა სცნეს რა სიმჴნე-მომჭირნეობა სპისა თამარისა მათ,
Line of ed.: 9     უკუნ იქცნენ იგინი სიმაგრეთა; ხოლო მათ არა დააცადნეს და მიჰყვ\ნენ
Line of ed.: 10     განგებითა ზეგარდამოჲთა, არამედ განჴდნენ რა ჴიდსა, ვერღა\რა
Line of ed.: 11     დაუდგნენ; და მივიდნენ მდინარესა ხინგისასა ერუშეთსა და
Line of ed.: 12     თმოგუს შუა, მიჰყვნენ და მუნ ჰყვეს ბრძოლა, რომელი ხუდებო\დათ
Line of ed.: 13     იმერთ-ამერთა ჭაბუკობასა, ვითარცა ძუელთა გოლიათთა
Line of ed.: 14     სძლეს სპათა თამარისთა და მოსწყჳდნეს და ტყუე-ჰყვნეს მრავალ\ნი,
Line of ed.: 15     არამედ იხილე შეწევნა ღვთისა, რამეთუ არა დააკლდა კაციცა
Line of ed.: 16     ერთი სპათა თამარისათა, გარნა დაიჭრა იოვანე ძე სარგისისა და
Line of ed.: 17     არღარა სდევნეს, რათა არა დამკლე ექმნას თამარს ბრწყინვალესავე
Line of ed.: 18     და შემოიქცნენ მხიარულნი წინაშე თამარისა. ხოლო სცნეს ესე
Line of ed.: 19     ჭიაბერ, ჰერ-კახთა დიდებულთა და ყივჩაყ-ოვსთა ქართლს მყოფ\თა,
Line of ed.: 20     რომელთა ენებათ თამარის თავს-დასხმა; ხოლო ამის გამო ვერ\ღარა
Line of ed.: 21     იკადრეს, არამედ ითხოვეს წინააღმდგომთა ზედა ლაშკრობა
Line of ed.: 22     და ნება ჰსცა თამარცა. შემდგომად სპათა თჳსთა მიანიჭნა ურიცხუ\ნი
Line of ed.: 23     საბოძვარნი და ღირსთა ქალაქნი და ციხენი; არამედ მერმე გან\დგომილნიცა
Line of ed.: 24     რომელნიმე ყელ-თოკოსანნი, რომელნიმე მჴარ\კრულნი,
Line of ed.: 25     ზოგნი ბიძა-ძმათა მკლველნი განდგომილებისა ამისთჳს,
Line of ed.: 26     მოვიდნენ წინაშე თამარისა შენდობისა მთხოველნი და ფიცით აღ\მთქმელნი
Line of ed.: 27     შუამდგომელობითა რუსუდანისათა, ხოლო თამარ მია\ნიჭა
Line of ed.: 28     მათ შენდობა და ითაყვანნა ნაჭარმაგევს მდგომმან, გარნა რუ\სი
Line of ed.: 29     კუალად განუტევეს.

Page of ed.: 179  
Line of ed.: 1        არამედ შემდგომად კუალად იყო შუება, განცხრომა და გან\სუენება
Line of ed.: 2     და სადა თუ Manuscript page: B_77a(151)  ილაშკრის დავით, Manuscript page: R_133  განემარჯვის ყოველთა ზედა.

Line of ed.: 3        ხოლო მოკუდა გამრეკელი ამირსპასალარი და უბოძეს ამირ\სპასალარობა
Line of ed.: 4     ზაქარია მჴარგრძელსა. ამ ჟამს განდგა გუზან, წარი\ტაცა
Line of ed.: 5     ტაო, კარი, ვაშლოვანი და ციხენი მრავალნი და წარვიდა
Line of ed.: 6     ქუეყანასა შაერმანისასა. ამისა მცნობმან თამარ წარგზავნა სარგის
Line of ed.: 7     თმოგველი, კახა სამძივარი და აზნაურნი. ამათ მისრულთა მოეგება
Line of ed.: 8     ფანასკეტელი ზაქარია და კალმახელნი; ხოლო ლაშკარი გუზანი\სა
Line of ed.: 9     მის ცოლ-შვილისა წასაყვანად და აღებად ციხეთა მოსრულ იყვ\ნენ;
Line of ed.: 10     გარნა თუ მცირენი იყვნენ თამარისანი და იგინი ი̃ბ დროშო\სანნი,
Line of ed.: 11     არამედ სჳთა თამარისათა არა ჰრიდეს და მსწრაფლ მიეტევ\ნენ,
Line of ed.: 12     მოსრნეს სიმრავლით, აოტნეს და ჴელთ-იგდეს ცოლ-შვილი
Line of ed.: 13     გუზანისა და დაიპყრნეს ციხენიცა ყოველნი, და კუალად აგეს სამე\ფოსავე
Line of ed.: 14     და მოვიდნენ წინაშე თამარისა.

Line of ed.: 15        ხოლო ამას წყალობასა შინა ღვთისასა იშუებდნენ; არამედ
Line of ed.: 16     ჭმუნვიდნენ უნაყოფოებასა თამარისასა; გარნა ჰყო წყალობა ღმერ\თმან,
Line of ed.: 17     მიუდგა და შვა ძე გიორგი ქ{რისტე}სა ჩ̃რპგ, ქართულსა უ̃გ და
Line of ed.: 18     დაურთეს კუალად ლაშა (რომელ არს განმანათლებელი); ჰყვეს მად\ლობა
Line of ed.: 19     ღვთისა და სიხარული გამოუთქმელი. კუალად ერთისა წლისა
Line of ed.: 20     შემდგომად შვა ასული რუსუდან. მაშინ სუესა ზედა ლაშასსა გაი\ლაშქრეს
Line of ed.: 21     პირველად ბარდას ქალაქსა ზედა, მოსწყჳდნეს რანი, აღი\ღეს
Line of ed.: 22     ბარდა, აღივსნენ ტყჳთა და საუნჯითა; გარნა განუტევნეს
Line of ed.: 23     ტყუენი ლ̃ ჩ̃ (30.000) დღეგრძელობისათჳს თამარისა და ლაშა\სათჳს.
Line of ed.: 24     მუნითგან მოსრულთა მსწრაფლ ილაშქრეს აზრუმსა ზედა,
Line of ed.: 25     კარნუ-ქალაქსა; არამედ იყო მუნ ომთა სიმრავლენი; ხოლო მათ\ნი
Line of ed.: 26     მეშუელნი იყვნენ სურმანელნი, კარელნი, სპერელნი და სალდუ\ხის
Line of ed.: 27     ძე ნასრადინ ორითა ძმითა თჳსითა. ხოლო ცისკრით ბინდამდე
Page of ed.: 180   Line of ed.: 1     იყო ბრძოლა, სძლეს ჩუენთა და წარმოიღეს ალაფი უზომო; არა\მედ
Line of ed.: 2     ქალაქ-შინანი იტყოდიან ღრჭენითა კბილთა; "ვითარ ვიძლივ\ნეთ
Line of ed.: 3     ქრისტიანეთაგან, რომელ აღგვითქუა მაჰმედ ჴრმალი". განთიად
Line of ed.: 4     კუალად გამოვიდნენ ბუკ-ცემითა და ზღუდეთა ქალაქისათა სდგნენ
Line of ed.: 5     მოისარ-მეშურდულენი. მხილველი მეფე დავით ეწყო სპითა თჳსი\თა,
Line of ed.: 6     პირველსავე მისლვასა ჰსძლეს და აოტნეს, შესჯარნეს კართა ქა\ლაქისათა
Line of ed.: 7     და მო\\ისრვოდენ Manuscript page: B_77b(152)  თჳსითავე ფერჴითა ურიცხუნი და ბას\რობდნენ
Line of ed.: 8     მაჰმადს აღმთქმელსა მათსა ამისთჳს. შემდგომად შემო\იქცნ\\ენ Manuscript page: R_134 
Line of ed.: 9     და მოვიდნენ წინაშე თამარისა მძლეველნი ალაფითა დიდი\თა.
Line of ed.: 10     კუალად შეკრბნენ და განვი\\დნენ Manuscript page: d_36b  გელაქუნად, ჩავლეს ხაჩინი, ჩა\ვიდნენ
Line of ed.: 11     ყარაყარს და მიიწივნენ ბალყუნამდე. მოარბიეს და მოს\ტყუევნნეს;
Line of ed.: 12     შემოიქცნენ, შემოვლეს კარი განძისა, მუნცა ძლიერი
Line of ed.: 13     ბრძოლა ჰყვეს, აოტნეს და მოწყჳდნეს, გარნა ყარყურიდამ შანქო\რადმდე
Line of ed.: 14     ექუს დღე მარადის იყო ბრძოლანი; არამედ ესენი ყოველ\ჟამ
Line of ed.: 15     მძლე ექმნებოდნენ და მოვიდნენ გამარჯუებულნი წინაშე მეფი\სა.
Line of ed.: 16     კუალად ლორიდამ წარვიდნენ ორნი ძმანი სარგისის ძენი ზაქა\რია
Line of ed.: 17     და იოვანე მორბევად რახსის პირისა, არამედ მოსრულ იყვნენ
Line of ed.: 18     ლაშკარნი დვინელნი, ბიჯნელნი და ამბერდელნი, მეკობრენი მზი\რად
Line of ed.: 19     ქარავანთა: ამათ ემთხვივნენ საშუალსა გზასა ზედა ესენი და
Line of ed.: 20     ეკუეთნენ ფიცხელად, გარნა მცირედთა სპათა თამარისთა წარიქ\ცივნეს
Line of ed.: 21     იგინი, მოსწყჳდნეს და ალაფითა სავსენი მოვიდნენ თამარ
Line of ed.: 22     ღვთივ დაცულისა. შემდგომად ჰკადრა კაენის პატრონმან დავითს
Line of ed.: 23     მორბევა გელაქუნისა, სპარსი ბაზირისა და გორალაუქისა, უსმინა
Line of ed.: 24     და მყის მივიდნენ, მოსრნეს და აღიღეს ტყუენი და ხვასტაგნი ური\ცხუნი
Line of ed.: 25     და სადაცა ლა\\შკარნი Manuscript page: A_61  ემთხჳვნენ, მოსწყჳდნეს, ხოლო ესე
Line of ed.: 26     საკჳრველი, რამეთუ სულტნის ასპარეზსა შინა იწყეს ასპარეზობად
Line of ed.: 27     და მუნით უქმოქცეულნი მოვიდნენ წინაშე თამარისა; არამედ კუა\ლად
Line of ed.: 28     იგივე ექსორია ქმნილი რუსი კოსტანტინეპოლიდამ მოვიდა
Page of ed.: 181   Line of ed.: 1     სპარსეთის ათაბაგისა თანა და მისგან აღიღო რანის ქვეყანა; შეკრე\ბული
Line of ed.: 2     სპითა მოვიდა და მოარბია კამბეჩოვანის მინდორი და აღიღო
Line of ed.: 3     ნატყუენავი დიდი. მაშინ ხორნაბუჯელმან საღირ მახატლის ძემან
Line of ed.: 4     სამითა ძითა თჳსითა განწირა თავი, მიეწია მცირედითა სპითა, წა\რიქცივნა
Line of ed.: 5     და მოსრნა მახჳლითა, უკ-მოიხუნა ყოველნი ტყუენი და
Line of ed.: 6     ნაალაფევნი; გარნა რუსი ივლტოდა ორითა მონითა საძაგელი.

Line of ed.: 7        ხოლო ესოდენთა საქმეთა ესე უმეტეს საცჳფრებელ რამეთუ
Line of ed.: 8     ოდესმე ლომის ბოკუერი წარმოევლინა შარვან-შას და იქმნა იგი
Line of ed.: 9     დიდ, რომელ არცა ვის ველური უხილავს ეგრეთი. ამან რა ნახის
Line of ed.: 10     თამარ, იწყის რირილი და იქმნის მშჳდ, ვითარცა ციცა. Manuscript page: B_78a(153)  მოვიდის და
Line of ed.: 11     ჩაუდვას თავი უბესა და ლოშნიდის; არამედ რა განაშორიან, კუა\ლად
Line of ed.: 12     იწყის ტირილი; ამისნი მხედველნი და მსმენელნი უმეტეს
Line of ed.: 13     ძრწოდიან ესევითარისა მჴეცისა მომშჳდებისათჳს.

Line of ed.: 14        ამ ჟამებთა მოიკლა ყიზილ-არსლან ათაბაგი და დაშთნენ სამ\ნი
Line of ed.: 15     ძენი ფალავანდისნი. ამათ განუყვნა ქუეყანა: უხუცესს ხუტლუ
Line of ed.: 16     ინანჩის მისცა ერაყი, ხვარასანი და ბაბილოვანი, ბუბაქარს -- ად\რაბაგანი
Line of ed.: 17     და Manuscript page: R_135  სომხითი, ამირ-მირს გურგენის ზღჳდამ გელაქუნამდე.
Line of ed.: 18     არამედ საშუალმან ამირ-ბუბაქარ სძლო და დაჯდა სულტნად, ამირ\მირან
Line of ed.: 19     შეესია შარვანს; შეიბნენ და სძლო მანვე. ხოლო ამათ უღო\ნო-ქმნილთა
Line of ed.: 20     იზრახეს წინაშე თამარისა მოსლვა მოაჯეთ. ამასვე
Line of ed.: 21     ჟამსა იქმნა დიდი ძრვა, დაიქცა ქალაქი შამახია, მოსწყდეს ყოველ\ნი
Line of ed.: 22     მყოფნი მას შინა და ცოლ-შვილნიცა შარმანისნი. ამათ მოგზავ\ნეს
Line of ed.: 23     დესპანი და მოითხოვეს ასული თამარისა და შუელა მტერთა ზე\და.
Line of ed.: 24     არამედ თამარ არა-მკადრებელმან სიძობისამან, ხოლო მისცა
Line of ed.: 25     შუელის პირი და მოიწვივნა თჳს წინაშე და მოუწოდა სპათა თჳსთა\ცა;
Line of ed.: 26     მაშინ მოსრულთა სპათაგან აღივსო ოთხნი ესე მდინარენი;
Line of ed.: 27     მტკუარი, ალგეთი, ქცია და ბერდუჯი. შემდგომად მოვიდნენ ამირ\მირან
Page of ed.: 182   Line of ed.: 1     და აღსართან შარვანი; ხოლო თამარ ითაყვანნა იგინი, პირ\ველ
Line of ed.: 2     აღსართან აბარას მდგომმან შინაურობისათჳს, და მერმე ამირ\მირ
Line of ed.: 3     და მისცეს პატივი შემგზავსებული, შეუკაზმეს პური და ინადი\მეს
Line of ed.: 4     და მიანიჭნეს ურიცხუნი და დაასადგურეს დამსკუნელთა შუე\ლის
Line of ed.: 5     პირთა ზედა და ეკაზმოდენცა. ჟამსა ამასვე შეკრბა ისმაილო\ბა,
Line of ed.: 6     შეიღებნენ შავითა და აუწყნეს ჭირნი თჳსნი სულტანსა; ხოლო
Line of ed.: 7     მან წარუვლინა ყოველთა სპარსეთთა საუნჯე და შეკრიბნა ინდოე\თითგან
Line of ed.: 8     ვიდრე დარუბანდამდე და მოვიდნენ ადრაბაგანს დროშითა
Line of ed.: 9     ხალიფისათა. ამისმან მცნობმან თამარ უბრძანა ჭყონდიდელს მოწ\ვევად
Line of ed.: 10     ლაშქართა და მონასტერთა მოცალებად ლოცვისად; მოკრბ\ნენ
Line of ed.: 11     სპანი და დაიბანაკეს წინაჴსენებულთავე მდინარეთა ზედა. განი\ხილვა
Line of ed.: 12     თამარ, მოეწონნეს და თჳთ ამირ-შირს და აღსართანს უმე\ტესად
Line of ed.: 13     მისცნა სპანი მეფისანი. მაშინ ძმა ყივჩაყთა მეფისა Manuscript page: d_37a  Manuscript page: B_78b(154)  სევინჩი
Line of ed.: 14     წინაშე თამარისა იყო სპითა დიდითა წვეული. განმხილველმან თა\მარ
Line of ed.: 15     განამჴნო სპანი თჳსნი, წარუძღუანა ჯუარი პატიოსანი და ან\ტონი
Line of ed.: 16     ჭყონდიდელი, ხოლო თჳთ ფერჴ-შიშვლივ მოვიდა მეტეხს და
Line of ed.: 17     მარადის ევედრა ცრემლითა ღმერთსა ძლევისათჳს სპათა თჳსთა\სა.
Line of ed.: 18     არამედ თთუესა ივნისსა მიიწია დავით ეკლეცის მდინარესა ზე\და,
Line of ed.: 19     მუნ ემთხვია განმსტრობელი, რომელი იტყოდა: "არიან სპანი
Line of ed.: 20     უამრავნი, რომელთა უპყრავთ შანქორითგან მიდრე მთამდე შოფი\სა
Line of ed.: 21     და ვარდანაშტისა განძის კარამდე". ხოლო ხვალისად განთენდე\ბოდა
Line of ed.: 22     დღე პარასკევი (რომელსა შინა მოკლა სიკუდილი მჴსნელმან
Line of ed.: 23     ჩუენ\\მან), Manuscript page: R_136  აღიჭურნენ და შეჯდა მეფე ზერდაგსა და ბრძანა წარძღუ\ანება
Line of ed.: 24     ჯუარისა და მიიწივნენ შანქორს. მუნ იქმნა ბრძოლა ძლიერი;
Line of ed.: 25     არამედ მოსწრაფე მეფე განსლვად მდინარისა ადრედ და განჴდნენ
Page of ed.: 183   Line of ed.: 1     რა, უმეტეს ეკუეთნენ და განძლიერდა ბრძოლა, რამეთუ მტილთა
Line of ed.: 2     და გზათა სივიწროვისაგან მალიად ვერ განვიდა დავით; გარნა და\ვითის
Line of ed.: 3     მისლვადმდე მოისრნენ წინამბრძოლნი კნინღა არა
Line of ed.: 4     უკუნ/ქცევად.

Line of ed.: 5        მხილველმან ამირსპასალარმან ზაქარიამ ძმით იოვანეთი მიის\წრაფა
Line of ed.: 6     და მიესწრაცა რაზმი მეფისა, ეკუეთნენ სასტიკად და მყის
Line of ed.: 7     დაეცათ რისხვა ღვთისა აგარიანთა და განსქდა რაზმი მათი და ივლ\ტოდნენ;
Line of ed.: 8     ხოლო მოსრვიდნენ თამარისნი; მიაწივეს მდევართა გან\ძისკარ-გელაქუნამდე,
Line of ed.: 9     იპყრობდნენ დიდთა ამირთა, ვითარცა ქა\თამთა,
Line of ed.: 10     ქ{რისტ}ესა ჩ̃რჟგ, ქართულსა უ̃იგ; არამედ განერა ათაბაგი
Line of ed.: 11     მხოლოდ და ამათ დაიონარეს სამნი ქალაქნი: ათაბაგისა, ათაბაგის
Line of ed.: 12     ძისა და სათამაზ-ედ-დინის ძისა. მაშინ მოართუეს სოსლან-დავითს
Line of ed.: 13     დროშა ათაბაგისა და აღივსნენ ოქრო-ვერცხლითა თუალ-გოვარი\თა,
Line of ed.: 14     ჯორ-აქლემ-ცხენ-ტჳრთულითა, რომლისა არა იყო შეგება,
Line of ed.: 15     მუყრთა წილ რეკეს ძელთა, მიზგითნი ეკლესიად იქმნებოდნენ; მო\ართუეს
Line of ed.: 16     შანქორელთა კლიტენი ქალაქისანი და დაიპყრეს ამათ. შემ\დგომად
Line of ed.: 17     მოსცეს განძა, შევიდა სოსლან-დავით და დაჯდა სასულტ\ნო\\სა Manuscript page: B_79a(155) 
Line of ed.: 18     ტახტსა ზედა და იყო ზარი და ზეიმი, და ჰქმნეს პურობა ღო\რითა.
Line of ed.: 19     ხოლო ჰყვეს დავით და ზაქარიამ უთამაროდ თხოვნითა ამირ\მირისათა
Line of ed.: 20     და მიათვალეს განჯა მას. არამედ წარმოვიდნენ რა, გამო\ვიდა
Line of ed.: 21     ლტოლვილი მიწასა შინა მალული ბუბაქარ ათაბაგი; მისცეს
Line of ed.: 22     მასვე განჯა და განაძეს ამირ-მირან. შემდგომად წარმოგზავნეს მა\ხარებელი
Line of ed.: 23     წინაშე თამარისა, ხოლო თქმულ არს, რამეთუ მეტეხს
Line of ed.: 24     წირვასა ზედა თქუა რა მღვდელმან "შიშითა ღვთისათა", ეტყოდა
Line of ed.: 25     თამარს: "გიხაროდენ მეფეო, რამეთუ მისცა ღმერთმან ძლევა სპა\თა
Line of ed.: 26     შენთა". მერმეღა მცირედ მახარებელისა მოვიდნენ იგინიცა სავ\სენი
Page of ed.: 184   Line of ed.: 1     ალაფითა. მაშინ მადლობის შემწირველი ღვთისა თამარ მიე\გება
Line of ed.: 2     მათ და მათ მიუძღუნეს ძღუენნი ურიცხუნი; არამედ თამარცა
Line of ed.: 3     მიანიჭნა შემგზავსებულნი მათნი. ხოლო წარგზავნა დროშა ათაბა\გისა
Line of ed.: 4     ხახულისა ღვთის-მშობელისა წინაშე, ვითარცა პაპამან მისმან
Line of ed.: 5     Manuscript page: R_137  მანიაკი ყიასის ძისა. თამარ მეფემ რომ ხალიფაზედ გაიმარჯვა, ხა\\\ხულისა Manuscript page: d_37b 
Line of ed.: 6     ღვთისმშობელს დროშაჲ და მანიაკი მიართვა. ესე იამბიკო\ნი
Line of ed.: 7     ხუთმუჴლედნი ოცდახუთ ლექსად წარსწერაო:


Line of ed.: 8        ცასა ცათასა დამწყები ღმერთ-მთავრობა,
Line of ed.: 9        ძე საუკუნობს პირველივე და კუალადცა;
Line of ed.: 10        სულმან ღვთისამან სრულ-ჰყო არ ოდეს ქმნადი.
Line of ed.: 11        სამებით სრულმან, ერთითა ღვთაებითა,
Line of ed.: 12        მიწით პირველის, პირმშოისა კაცისა
Line of ed.: 13        შენ მიერ მისთვის დრკუჲსა მის განმგები,
Line of ed.: 14        როს დრკუჲ მისდრკა, უვნები ვნებისადმი
Line of ed.: 15        ივნო და ვნება პირველი უვნებელ ჰყო
Line of ed.: 16        შენგან შობილმან; ჩუენ ღირს გვყნა აღმოშობად
Line of ed.: 17        ბნელით ნათელსა, ნათლითა მხედველობად,
Line of ed.: 18        შენგან ქალწულო, რომელსა შენთვის დავით
Line of ed.: 19        როკვიდა ძისა ღვთისა ძედ შენდა ყოფად.
Line of ed.: 20        მე, თამარ, მიწა ესე შენი და მიერვე (?)
Line of ed.: 21        ცხებულობასა ღირს მყავ და თვისობასა
Line of ed.: 22        ედემს ღადირად, სამხრით უკუე და ჩრდილოთ
Line of ed.: 23        შუამფლობელი იავარ შენდა ვმრთმელობ.
Line of ed.: 24        ხალიფას დროშას თანავე მანიაკსა
Line of ed.: 25        შევრთე ცრუ-რჯულთა მოძღურისა ღაზოდ მძღუანი:
Line of ed.: 26        დავით ეფრემის ძეებრმან მოისარმან
Line of ed.: 27        მოირთხნა, მოსრნა სულტნითა ათაბაგი;
Line of ed.: 28        ირანს ებრძოლნეს ჩუენ მიერ მისთა სპათა
Line of ed.: 29        ჩუენნი მხედარნი მოსავნი შენნი, სძალო!
Page of ed.: 185   Line of ed.: 1        მოსწყლნეს, მოსწყვიდნეს აგარის ნათესავნი.
Line of ed.: 2        მუნით მოხმულთა ნიჭთაგან ერთსა ამას
Line of ed.: 3        შენდა შევსწირავ, მიოხე ძეებრ, ღმერთო!


Line of ed.: 4        შემდგომად ამისა იქმნა სასწაული დიდი, რამეთუ ოდეს აღა\სრულა
Line of ed.: 5     წირვა იოვანე კათალიკოზმან, ინება ამირსპასალარმან ზა\ქარიამ
Line of ed.: 6     სეფის მიღება, არამედ არა მისცა კათალიკოსმან, რამეთუ
Line of ed.: 7     იყო იგი სარწმუნოებით სომეხი. შეუძნდა ზაქარ\\იას Manuscript page: A_62  და წინააღუდ\გა
Line of ed.: 8     კათალიკოზსა. ხოლო იგი ამხილებდა ძლიერად და ვერღარა სცა
Line of ed.: 9     სიტყვა; მოიყვანა კათალიკოზი სომხითისა და რჯულის მეცნიერნი
Line of ed.: 10     მათნი და შეკრებულთა იუბნეს მრავალ-დღე; არამედ გარდამწყუე\დელი
Line of ed.: 11     იოვანე კათალიკოზი ეტყოდა სომეხთა: "ვყოთ წირვა და ვი\ყოლიოთ
Line of ed.: 12     სადგურსა ძაღლნი მომყმარნი სამ-დღე მე და შენ, და სამ\ღთო
Line of ed.: 13     იგი კრავი ჩემი მიუგდო ძაღლსა შენსა და შენ მიუგდე ჩემსა
Line of ed.: 14     და რომელიცა დაიცვას მიუახლებელი ძაღლისაგან, იგი არს
Line of ed.: 15     ჭეშმა/რიტება".

Line of ed.: 16        მსმენელთა შეუძნდათ ყოველთა; გარნა მაიძულებელი მა\თი
Line of ed.: 17     იოვანე დაამტკიცებდა; ხოლო სომეხნიცა არა-მნებებელნი ძლით
Line of ed.: 18     ნებასა სცემდნენ და ჰყვნეს ეგრეთ თქმულისაებრ. შემდგომად იოვა\ნე
Line of ed.: 19     აღმასრულებელმა წირვისმან მოიღო კრავი და მიუგდო ძაღლსა
Line of ed.: 20     სომეხთასა; ხოლო ძაღლი Manuscript page: d_38a  იგი მიეტევა, და მიახლებული მყის უკუნ
Line of ed.: 21     იქცა, ვითარცა ნაცემი ცხვირსა ზედა მწკავწკავებული და ივლტო\და
Line of ed.: 22     გარე; მერმე სომეხთაცა აიძულებდა იოვანე და მიუგდეს მათცა
Line of ed.: 23     უნებსიოთ; მყის მიეტევა, აღიტაცა, შთანთქა ძაღლმან და ივლტო\და;
Line of ed.: 24     ამისთჳს იოვანე შესწირვიდა მადლობასა ღმერთსა; აღიღო
Line of ed.: 25     კრავი იგი და მოვლო ყოველი ლაშკარი ლიტანიობითა შედგომილ\მან
Line of ed.: 26     ერითურთ; ხოლო სომეხნი წარვიდნენ სირცხვილეულნი; არა\მედ
Line of ed.: 27     ზაქარია დაადგრა ურწმუნოებასავე მეტყუელი: "მან ჰსცეს
Line of ed.: 28     ღმერთსა სიტყუა, ვინცა ჰყო განწუალება". გარნა იოვანე ძმამან
Line of ed.: 29     მისმან აღიარა ჭეშმარიტება.

Page of ed.: 186  
Line of ed.: 1        ამ ჟამებთა იყო კარი ჯერეთ თურქთა პყრობილი. წარავლინნა
Line of ed.: 2     თამარ სპანი და განივლტნენ თურქნი; ხოლო მუნ დაადგინეს ახალ\ციხელი
Line of ed.: 3     იოვანე და დაიპყრა მან გარემონი ქუეყანანი და მოსრნა
Line of ed.: 4     ყოველნი; Manuscript page: R_139  მისცა მასვე მეფემანცა კარი და ათაბაგობა.

Line of ed.: 5        კუალად შეკრბნენ მაჰმადიანნი და მივიდნენ მაღლისა ხალიფისა
Line of ed.: 6     არღარა ზუავად, არამედ მდაბლად ეტყოდიან, რათა ევედროს თა\მარს
Line of ed.: 7     დადებად ხარკისა და არღარა სრვად მათდა; ამისთჳს ხალიფა\მან
Line of ed.: 8     მოუგზავნა დესპანი და ძღუენი დიდი ამისა ვედრებით. უსმინა
Line of ed.: 9     თამარ და შეჰკუეთნა ხარკი და აღუსრულა თხოვა მისი; არამედ
Line of ed.: 10     ყოვლისა აღმოსავლეთისა სულტანი, რომელსა ეპყრა ეგჳპტიდამ
Line of ed.: 11     პონტომდე ჩარასლანის ძე ნუქარდინ უკრებდა დესპანითა თამარს
Line of ed.: 12     ძღუენსა, აგრეთვე თამარ მას; გარნა ზაკჳთ და განმსტრობით
Line of ed.: 13     ჰყოფდა.

Line of ed.: 14        ამან რა ისმინა დადება ხარკთა მოჰმადიანთა ზედა, განახუნა
Line of ed.: 15     საუნჯენი მამა-პაპათანი და განსცა როქნი ორ-წილად და შეკრიბნა
Line of ed.: 16     სპანი უ̃ ჩ̃ (400.000). მაშინ მოუვლინა თამარს წიგნი, ვითარ "დია\ცთა
Line of ed.: 17     უგუნურებითა გიბრძანებიეს ჴრმალი და დადებად ხარკი მოჰ\მედიანთა
Line of ed.: 18     ზედამ, რომელი ბრძანებულ არს ჩუენ მოჰმადიანთა მიერ.
Line of ed.: 19     აწ მოვსრულ\\ვარ Manuscript page: B_156  მე მგზავსი ღვთისა და უკეთუ უარ-ჰყო ქრისტე
Line of ed.: 20     და დამუსრო ხატ-ჯუარნი და თაყვანისცე წინაშე ჩემსა მოჰმადს,
Line of ed.: 21     ცოცხალ იქმნე და უკეთუ არა, მოსწყდეთ ყოველნი". ხოლო მოიწია
Line of ed.: 22     დესპანი იგი და წარმოდგა წინაშე თამარისა მკადრე: "უკეთუ დაუ\ტეო
Line of ed.: 23     ქრისტე, იქმნე ხარჭი სულტანისა და თუცა არა, მოისრნეთ".
Line of ed.: 24     მყის აღხლტა ამირსპასალარი ზაქარია, სცა პირსა დესპანსა ესრე\თი,
Line of ed.: 25     რამეთუ დაეცა მყის ქუეყანასა ზედა, ვითარცა მკუდარი; ხოლო
Line of ed.: 26     ოდეს სულებულ იქმნა, რქუა: "ჯერ-იყო სიკუდილი შენი, არამედ
Line of ed.: 27     დესპანთა არა ჴამს; წარვედ, აცნობე სულტანსა: მოგეგებით წინა
Page of ed.: 187   Line of ed.: 1     და ვსცნათ ვისი არს ღმერთი ძლიერი". მსწრაფლად მოკრბნენ სპა\ნი
Line of ed.: 2     თამარისანი სამცხეს; ხოლო თამარ წარუძღუანა სოსლან-დავით
Line of ed.: 3     და მუხლმოდრეკით აკურთხნა სპანი და მინდობილნი ღვთისანი
Line of ed.: 4     წარავლინნა და თჳთ მოვიდა ოძრაჴესა კათალიკოზით თეოდოსით,
Line of ed.: 5     ეპისკოპოსებით და წინამძღურებით, და ჰყოფდნენ მარადის ლოც\ვასა,
Line of ed.: 6     მღჳძარებასა და ვედრებასა ღვთისასა.

Line of ed.: 7        ხოლო დავით მისრულმან ბასიანს იხილა სპანი სულტნისა და\ბანაკებულნი
Line of ed.: 8     ბოლოკერტს, რომელნი თვალუწდომელნი და დაუტე\ველნი
Line of ed.: 9     იყვნენ მუნ, არამედ ესრეთ ლაღნი, რამეთუ არა ჰყვაო და\რაჯა-ტალანი,
Line of ed.: 10     მაშინ აჩინა დავით მჴარგრძელი ზაქარია, შალვა და
Line of ed.: 11     იოვანე ახალციხელნი და თორელნი. ხოლო Manuscript page: R_140  ერთკერძ იმერ-აფხაზ\ნი,
Line of ed.: 12     ერთკერძ ამერნი ჰერ-კახნი და მიმართეს ცხენ-ჩქარად; არამედ
Line of ed.: 13     მათ რა იხილნეს ფიცხლად მიმავალნი, და სცათ ღმერთმან ზარი და
Line of ed.: 14     მირიდნეს სიმაგრეთა. ამას ზედა განმჴნდნენ სპანი თამარისანი, მიე\ტევნენ
Line of ed.: 15     და მოსწყდნენ ურიცხუნი ბრძოლასა იმიერ და ამიერ და
Line of ed.: 16     დაუჴოცნეს ცხენნი ზაქარიას, შალვას, იოვანეს, გრიგოლის, მათ\თანანი
Line of ed.: 17     სხუანიცა; გარდაჴდნენ და ბრძოდნენ ქუეითნი ძლიერად,
Line of ed.: 18     გარნა ესრეთ განძლიერდა რამეთუ კნინღა და არა მისდრკნენ სპანი
Line of ed.: 19     თამარისანი, არამედ მხილველთა დავით და ამირსპასალარმან ზაქა\რია
Line of ed.: 20     მირიდნეს ქუეითთა მათ ამიერ და იმიერ, რათა არა დაითრგუ\ნონ
Line of ed.: 21     და მოუჴდნენ სიმრავლესა მას, და სცეს რისხვა ღვთისა, გან\ხეთქნეს
Line of ed.: 22     რაზმნი მათნი და ივლტოდნენ სულტანისანი. მაშინ აღსხდ\ნენ
Line of ed.: 23     ქუეითნიცა იგინი და მიეტევნენ, მოსრვიდნენ, ტყუე-\\ჰყოფდიან Manuscript page: B_157 
Line of ed.: 24     და იპყრობდიან, რომელ ასსა ერთი მოიყვანებდა (ქ{რისტე}სა ჩ̃რჟკ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 25     უ̃ივ), და შემოიქცნენ ბარგითა მათითა, რომლისა არა Manuscript page: d_38b  იყო
Line of ed.: 26     რიცხჳ და შევება ოქრო-ვერცხლთა, თუალ-გოვართა, რამეთუ
Line of ed.: 27     სხჳსაღა თქმა არა საჴმარღა არს სიმრავლისათჳს და წარმოიღეს
Line of ed.: 28     საკიდარითავე მათითა (არამედ ევლოგი სალოსი წინაშე იყო თამა\რისა
Line of ed.: 29     მწირველი. განცჳფრებულმან აღიტყუელნა ჴელნი და დაეცა
Line of ed.: 30     სამგზის; მერმე აღხლტა და შესწირა კურთხევა ღმერთსა. შემდგო\მად
Page of ed.: 188   Line of ed.: 1     მის მკითხველს იოვანეს გამოუცხადებდა ევლოგი: "რაჟამს და\ვეცემოდი,
Line of ed.: 2     კნინღა მიდრკენდა სპანი ჩუენნი; ხოლო აღვხლტი რა,
Line of ed.: 3     მოსცა ღმერთმან ძლევა სპათა ჩუენთა". შემდგომად მოვიდა მახა\რობელი
Line of ed.: 4     წინაშე თამარისა, მერმეღა სპანი მისნი ოძრაჴეს შემოვიდ\ნენ
Line of ed.: 5     მხიარულნი, მუნიდამ ტფილისს დიდითა შუება-სიხარულითა;
Line of ed.: 6     ხოლო დიდებულნი სულტანისანი განყიდნა ნალსა ზედა თამარ დი\დებად
Line of ed.: 7     სახლისა თჳსისა. (კუალად ესეცა თქმულ არს: "მოყვანებუ\ლი
Line of ed.: 8     დიდებული სულტნისა წინაშე თამარისა დაეცა და იღვლარჭნო\და,
Line of ed.: 9     ვითარცა გუელი და უტყუ-ქმნილი; ამისთჳს განიყვანეს გარე
Line of ed.: 10     და რა იქმნა მრთელ-გონიერ, ჰკითხვიდნენ, რასათჳს ყოფასა ეგ\რეთ;
Line of ed.: 11     ხოლო იგი იტყოდა, "რომელი არს თავსა ზედა თამარისასა,
Line of ed.: 12     მან ჰყო ძლევა ესე ჩუენ ზედა და აწცა შევშინდი მის მიერ". ხოლო
Line of ed.: 13     ჟამსა მას იყო ხატი მთავარანგელოზის მიქაელისა თა\\ვსა Manuscript page: A_63  თამარი\სასა
Line of ed.: 14     მკიდარე. ამით იუწყეს მის-მიერობა და შესწირეს უმეტესი
Line of ed.: 15     მადლობა ღმერთსა).

Line of ed.: 16        ხოლო წყალობათა ამათ შინა ღ{მრთ}ისათა თამარცა მწყალობელი
Line of ed.: 17     არა გარნა სამეფოთა Manuscript page: R_141  თჳსთა, არამედ საბერძნეთისათაცა მრავალნი
Line of ed.: 18     მონასტერნი განამდიდრნა და ობოლ-ქურივნი არავსნა, რამეთუ
Line of ed.: 19     არავინ სიკუდილითა და ასოთა მოკლებითა დაისაჯა ჟამსა მისსა,
Line of ed.: 20     თჳნიერ გუზანისა, რომელი მეკობრობდა მთასა კოლისასა. ესე შე\იპყრეს
Line of ed.: 21     მთიბავთა და მოართუეს დავითს მეფესა; ხოლო ამან უცნო\ბელად
Line of ed.: 22     თამარისა დასწუნა თუალნი სის\\ხლთათჳს Manuscript page: B_158  ქრისტიანეთა.

Line of ed.: 23        კუალად მოვიდნენ შავის-მთის მონაზონნი. ამათ მისცნა ური\ცხუნი
Line of ed.: 24     ოქრონი და წარავლინნა. არამედ კეისარმან ალექსი ანგარმან
Line of ed.: 25     და ძმის მკულელმან შეიპყრნა იგინი და წარუხუნა ოქრონი. მცნობ\მან
Line of ed.: 26     თამარ მიუმცნო კეისარსა, რათა უკუნ-სცეს და მან არა ინება.
Line of ed.: 27     არამედ თამარ მისცა კუალად მონაზონთა მათ უმეტესი, და წარავ\ლინნა
Page of ed.: 189   Line of ed.: 1     იმერნი და წარუღო კეისარსა ტრაპიზონი და მიმდგომნი მის\ნი,
Line of ed.: 2     და მისცა ალექსი კომონიანოსს ანდრონიკეს ძესა, რომელი იყო
Line of ed.: 3     წინაშე თამარისა. ესე სცნეს ევროპელთა, რამეთუ მიეღო ძალი აღ\მოსავლით
Line of ed.: 4     კეისარსა, მოვიდნენ და წარუღეს კოსტანტინეპოლი ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 5     ჩ̃რჟჱ, ქართულსა უ̃იჱ, და მოკუდა ალექსი ანგარი ოქროს საუნ\ჯესა
Line of ed.: 6     შინა სიყმილით სიმამრისაგან თჳსისა.

Line of ed.: 7        ჟამთა ამათ იკითხა თამარ საქმე კარისა, რომელ თამარის მე\ფობის
Line of ed.: 8     წელი აღვიდოდა ოცდა ოთხად, რამეთუ მრავალგზის ბრძო\დნენ
Line of ed.: 9     მჴარგრძელნი და ვერ წარუღნეს, ამისთჳს წარავლინა სოსლან\დავით
Line of ed.: 10     და თჳთ დადგა ჯავახეთს. მისრული დავით მოადგა კარსა და
Line of ed.: 11     მოვიდეს თამარ და მივეცეთ მას"; რამეთუ სხუათაგან აქუნდათ
Line of ed.: 12     შიში. მცნობი ამისი თამარ მოვიდა და მოსცეს ციხე და თამარ მისცა
Line of ed.: 13     ძესა თჳსსა გიორგის ვედრებითა კარელთათვე და დაიპყრა რახსი\დამ
Line of ed.: 14     სპერადმდე და განძლიერდა ფრიად სათნოებისა მისისათჳს; არა\მედ
Line of ed.: 15     სიხარულსა ამას შინა მოკუდა ქმარი თამარისა სოსლან-დავით
Line of ed.: 16     ყოვლითა სიკეთითა აღმატებული ქ{რისტე}სა ჩ̃რჟთ, ქართულსა უ̃ით,
Line of ed.: 17     და დაუტევა გლოვა ძლიერი. შემდგომად ზამთრისა ჟამსა იყო მე\ფე
Line of ed.: 18     გეგუთს; აღძრა ეშმაკმან არდაელის სულტანი; ესე მოვიდა
Line of ed.: 19     ბრწყინვალესა კჳრიაკესა ანისს ქალაქსა ზედა; მზა-ყოფილთა ან\ელთა
Line of ed.: 20     განცხრომა-სიხარულად დდესასწაულისად უგრძნეულოდ შე\უჴდა
Line of ed.: 21     ცისკრისად სულტანი და მოსრნა ურიცხუნი ქრისტიანენი,
Line of ed.: 22     თჳნიერ რომელნი დაიმალნენ ქუაბთა, კლდეთა, ჴურელთა და გა\ნერნეს
Line of ed.: 23     მუ\\ნ; Manuscript page: B_159  რამეთუ Manuscript page: R_142  ი̃ბ ჩ̃ (12.000) ეკლესიათა შინა მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 24     და წარვიდა სულტანი ტყუე-ალაფითა სავსე. ამისი მსმენი მეფე მწუ\ხარე
Line of ed.: 25     მარადის ეძიებდა შურსა მის ზედა. ხოლო შემდგომად საძაგსა
Line of ed.: 26     მარხუასა მათსა რამაზანად წოდებულსა ამირ-სპასალარმან ზაქა\რია
Line of ed.: 27     შე\\კრიბნა Manuscript page: d_39a  ჰერ-კახ-სომხითარნი, ჩავლო გელაქუნი და უცნობ
Page of ed.: 190   Line of ed.: 1     მივიდა ჟამსა ცისკრისასა. და რა ჴმა-ჰყო ბილწმან მუყრმან აზანი,
Line of ed.: 2     რომელ განთენდებოდა აიდი მათი აღვსება, მოერტყა არდაველს
Line of ed.: 3     და გამაგრდა ქალაქი ძლიერად.

Line of ed.: 4        იხილა რა ზაქარიამ, გარდაჴდა ცხენით და ყოველნი სპანიცა
Line of ed.: 5     მის თანა, ბრძვეს ქუეითად, შეუჴდნენ და მიზგითსა მათსა ი̃ბ ჩ̃
Line of ed.: 6     (12.000) მოსწყჳდნეს უწყალოდ და მოსრნეს სულტანი ცოლ-შვილ\ნათესავითა
Line of ed.: 7     და მოქალაქენი არცა ერთი დაუტევეს ცოცხალი. აღი\ღეს
Line of ed.: 8     ალაფი დიდძალი და წარმოვიდნენ და მოვიდნენ წინაშე თამარი\სა
Line of ed.: 9     გამარჯუებულნი. შემდგომად მოწევნილსა შემოდგომას ითხოვა
Line of ed.: 10     ზაქარიამ ლაშქრობა ხვარასანს და დართო ნება მეფემანაცა. მაშინ
Line of ed.: 11     შემოკრბა ყოველი გიორგია; წარსრულთა ჩავლეს მარანდი და მუნ
Line of ed.: 12     ვერ პოვნეს კაცნი, ჰგონებდენ მთასა მას შინა სპათა, ამისთჳს წა\რავლინა
Line of ed.: 13     ზაქარიამ ფ̃ (500) მჴედარნი ტალად. ესენი აღვიდნენ მთა\სა
Line of ed.: 14     ზედა. იცოტავეს მარანდელთა; მოუჴდნენ და იქმნა ბრძოლა ძლი\ერი,
Line of ed.: 15     არამედ სძლეს ჩუენთა და მოსწყჳდნეს. ხოლო ზაქარია ვერა
Line of ed.: 16     რისა მცნობი მათი, აღვიდა მთასა და იხილა ნაომარი, სადა ფ̃ შუ\ბი
Line of ed.: 17     ფ̃ კაცთა ზედა ესო. გარნა შეწუხნა, რამეთუ არა-სადა იყვნენ.
Line of ed.: 18     მცირედისა შემდგომად მოეგებნენ იგინიცა გამარჯუებულნი ალა\ფითა;
Line of ed.: 19     მუნით წარმოსრულთა დაიმორჩილეს თავრიზი და მიანა, რა\მეთუ
Line of ed.: 20     იგინი მოერთუნენ სულტნითურთ; არამედ ზანგანა არა ერჩ\დათ
Line of ed.: 21     გარ-მოდგომასა, შეუთხარეს მესხთა, რამეთუ აქუნდა ზღუდე
Line of ed.: 22     ალიზისა, შევიდნენ და მოსრნეს სრულიად; მუნით მივიდნენ ყაზმინს
Line of ed.: 23     და არცა იგინი ერჩდნენ, არამედ ივლტოდნენ მთად, ეწივნენ, მოსრ\ნეს
Line of ed.: 24     იგინი და ქალაქი ტყუე-ჰყვეს და წარვიდნენ ხუარასანს, სრუ\ლიად
Line of ed.: 25     მოსტყუევნნეს და აღიღეს ალა\\ფი Manuscript page: B_160  დიდი, ვიდრე გურგანამდე
Line of ed.: 26     მოაოჴრეს, არამედ ვერღარა ზიდვისათჳს ალაფთასა შემოიქცნენ,
Line of ed.: 27     წარმოვლნეს იგივე გზანი და ვერვინ წინააღუდგა ესოდენთა ქუეყა\ნათა
Line of ed.: 28     შინა. ხოლო მოიწივნენ რა მიანას, მოეწყჳდა მათ მცველნი
Page of ed.: 191   Line of ed.: 1     ქართველნი. ესე მათგან განრომილმან ერთმან აუწყა ზაქარიას,
Line of ed.: 2     ამისთჳს მოსრნა იგინი სულტანითურთ სრულიად მოქალაქითა.
Line of ed.: 3     არამედ მუნით წარმოსრულთა სძღუნობდიან ყოველნი ქალაქნი სა\ფასე\\თა Manuscript page: R_143 
Line of ed.: 4     დიდ-დიდთა. შემდგომად მოვიდა ტფილისს წინაშე თამარ
Line of ed.: 5     მეფისა დიდითა ალაფითა, რომელ განკჳრდებოდნენ ყოველნი
Line of ed.: 6     მხილ/ველნი.

Line of ed.: 7        ამისა შემდგომად მოკუდა ამირსპასალარი ზაქარია და მისცა
Line of ed.: 8     მეფემან ამირსპასალარობა ძმასა მისსა იოვანეს; არამედ მან არა
Line of ed.: 9     ინება ამირსპასალარობით წოდება, არამედ ათაბაგობით.

Line of ed.: 10        ამათ ჟამთა განდგნენ მთიულნი, ფხოელნი და დიდონი და იწ\ყეს
Line of ed.: 11     რბევა და ტყუენვა.მაშინ წარავლინა მათ ზედა მეფემან თამარ
Line of ed.: 12     ათაბაგი იოვანე სპითა. ხოლო იოვანე აღვიდა მთასა ჴადისასა და
Line of ed.: 13     წარვლო წუერ-წუერად და წარადგა ფხოელთა, დიდოთა, ძურძუკ\თა,
Line of ed.: 14     და უწყო რბევანი, ტყუენვა და სრვანი. ხოლო ძურძუკნი მო\ერთნენ
Line of ed.: 15     სრულიად ძღუენითა დიდითა; არამედ იოვანემ დაჰყო მუნ
Line of ed.: 16     თთუე სამი, აღიხუნა მძევალნი ნებიერად, დაიმორჩილნა მოხარკედ,
Line of ed.: 17     უკ-მოიქცა და მოვიდა წინაშე თამარისა გამარჯუებული.

Line of ed.: 18        ხოლო აწ ესოდენსა სიხარულსა შეუდგების მწუხარება, რამე\თუ
Line of ed.: 19     ნაჭარმაგევს მდგომი თამარ დასნეულდა და არღარა იქმნა კურ\ნება,
Line of ed.: 20     დაღაცათუ ჰაერ-ცვლილობისათჳს მიიყვანეს ტფილისს, მერ\მე
Line of ed.: 21     დასოდ და აგარათა; გარნა არა რაჲ ერგო; არამედ განვიდა ამი\ერით
Line of ed.: 22     და მივიდა წინაშე ქრისტესა წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃სა, ქართულსა
Page of ed.: 192   Line of ed.: 1     უ̃კა, იანვარს ი̃ჱ. ხოლო სანატრელსა თამარს თჳსითა ჴელითა
Line of ed.: 2     დაედგა გჳრგჳნი ძისა თჳსისა გიორგისათჳს ქ{რისტე}სა ჩ̃რჟვ, ქართულსა
Line of ed.: 3     უ̃ივ.



Section: 29  
Page of ed.: 192  
Line of ed.: 4   მეფაჲს თამარის შესხმად თქმულნი იროიკონი


Line of ed.: 5        სრულიად საქართუჱლოჲსა, ანუ სრულიად გიორგიისა და
Line of ed.: 6     ივერიისა თჳთ მფლობელ-მპყრობელისა, დიდისა მეფაჲსა თამა\რისა.
Line of ed.: 7     დავითიან-ბადგრატოვანისა მეფის გიორგის ასულისათჳს:

Line of ed.: 8        შესხმად თქმული იროიკონი ესე ოცდა ათ მუხლედნი, თითო\ნი
Line of ed.: 9     ხუთ-ტაეპოვანი ათორმეტ-მარცვლოვანნი:

Line of ed.: 10        სიბრძნისა-მოყუარისა. კეთილშობილის ალექსისძის და სრუ\ლიად
Line of ed.: 11     კახეთის სამეფოს რეკტორისა და სამეცნოთა მოძღუარად
Line of ed.: 12     მასწავლელისა დავითის მიერ:


Section: 30  
Page of ed.: 192  
Line of ed.: 13   წელსა ქრისტესა -- 1811: თთუჱსა აპრილსა: 12:


Line of ed.: 14   ჴმა. დ̃ : სამ-სახეობა:


Line of ed.: 15        1. ატლანტიკოსთა, ყოვლადუჱ მრუმოანთა,
Line of ed.: 16        პსიხებითა ორბით, მცურუჱლთა პელეღოდმი,
Line of ed.: 17        მარტივთ კამპაზით, შეუდგმელ-მოძრაობით,
Line of ed.: 18        მიუწდომსაცა. მიწთომად მეუფსკრულნი,
Line of ed.: 19        სულის-ფიცართა, დამტჳფრნი ნამდვილ-ყოფით:

Line of ed.: 20        2. დოღმატუჱნ ეს-ფერ, ურღუავთა აქსიომთა,
Line of ed.: 21        ნამდჳლ ხედჳთა აღმცის-მკარებელნი,
Line of ed.: 22        ერთსარე წარჰსთქმენ, მეორეს აქსიომად,
Line of ed.: 23        ხოლო მესამეს, შეუდგმენ მცნობელობას.
Line of ed.: 24        და მეოთხითა შეუძლოდ დარღუჱვასა:

Line of ed.: 25        3. ძლიერად ნესტუჱნ, უნამდჳლეს ყოფითა,
Line of ed.: 26        რომელი იგი წინააღმდგომ-თქმობითსა,
Line of ed.: 27        იპყრობს თჳს შორის, სრულიად საჭიროსებრ,
Line of ed.: 28        არა განაგდებს, არცა ერთსა პურობითა,
Line of ed.: 29        სამად წარჰსწერენ, სოფისტთა გონებისთა.

Page of ed.: 193  
Line of ed.: 1        4. ხოლო აქარე, მარტივთა მოგონებათ,
Line of ed.: 2        არ შენაზავთა, ვით მყოფთა გონებისთა,
Line of ed.: 3        საჭიროდ შეუდგს, ჴმითარე წარმოდგომა,
Line of ed.: 4        რომელ კერპთაგან ჴმათ შინა ხატულება,
Line of ed.: 5        ქადაგად იქმნეს წევროან დათხზულებით:

Line of ed.: 6        5. განკუეთა სამად, ერთისა განუკუჱთლის
Line of ed.: 7        რომელსა ზედან, სამნივე განწუალუანი,
Line of ed.: 8        ერთსა ქუჱდებულსა, შეეხნენ შესმენითა
Line of ed.: 9        ვითა მოჰაზრე, მისთარე ორობისა
Line of ed.: 10        ორთა სამად ქმნას, წარუწერ რომელი აწ:

Line of ed.: 11        6. ხოლო სამთაცა, მისთაუჱ განწუალუასა,
Line of ed.: 12        ორობად უკუჱ ძუჱლთაებრ სხოლასტიკოსთ
Line of ed.: 13        რომელნი ერთსა, შეუდგენენ ეს-გუარად,
Line of ed.: 14        მეტაფისიკებრს, საზოგადო ყოვლადსა,
Line of ed.: 15        და ორთა ერთსა, ფისიკებრ სხეულად ჰსთქმენ:

Line of ed.: 16        7. მეორე იგი ფისიკებრი სხეული,
Line of ed.: 17        სხუათა და სხუათა, ნათესავთა ქუჱშეი
Line of ed.: 18        სხუადასხუად კერძოდ, განაღა თანა-ჴმობილი,
Line of ed.: 19        უწინა-აღმდგოდ, არამჰხრწნელ ერთი ერთსა,
Line of ed.: 20        ეგრეთ მესამეც კერძოი ყოვლითურთი:

Line of ed.: 21        8. შემადგნი მეფავ, შენისა ყოვლადისა,
Line of ed.: 22        არ შენაზავნი, განაღა შემაზავნი,
Line of ed.: 23        პსიხის რომელი, წარმოებს არსებისგან,
Line of ed.: 24        ხოლო მეორე, კერძოი განყოფილებ
Line of ed.: 25        გულის-ხმის ყოფა, და ნება ნიჭებული:

Line of ed.: 26        9. ორნივე ესე. შემაზავნი შენისა,
Line of ed.: 27        ვითა სამყარო, უბრყჳლოდ მოელუარე.
Line of ed.: 28        მუნით განვლილი ღრუბელთა სიტყჳერთა,
Line of ed.: 29        სკიპტრათ რომელნი, მოგეცნეს სავლინონი,
Line of ed.: 30        გონიერების, სამარადოთ მაარნი.

Line of ed.: 31        10. მუნით მძოვარნი, არგნითა შენ სიბრძნისათ,
Line of ed.: 32        რომელსა მოგაქუს, არსებისგან ძალ-ყოფა,
Line of ed.: 33        ხოლო სიბრძნითა, მადლითებრ მოქმედება,
Line of ed.: 34        და განნერგუანი. სიტყჳთა მცენარეთა
Line of ed.: 35        განკარგულებით, ერთსარე ზოგადობას:

Line of ed.: 36        11. ამას გიყოფენ, ორნი იგი კერძონი.
Line of ed.: 37        გზავენ რა ესგუარ, ზოგადად ყოვლადობით,
Line of ed.: 38        რომელნი დაგდგმენ, თხემთარე დიაღდიმას,
Line of ed.: 39        ყოვლთა საჩინოდ. ჵ თამარ მეფავ დიდო,
Line of ed.: 40        და სიბრძნის კალმით, დაგბეჭდევენ გულთა შინა:

Page of ed.: 194  
Line of ed.: 1        12. გიქმნა რა ორთა, ფისიკებრთა ყოვლადთა,
Line of ed.: 2        სხუადა სხუაობა, კერძოთა განწუალულთა,
Line of ed.: 3        კნინღა ურიცხუთა, შენ შორისთა სარაცხთა
Line of ed.: 4        ითქმიან რაჲ, შემადგნი დიდებისა,
Line of ed.: 5        აფიკარობის, ცხოვლადრე წარმომდგენნი:

Line of ed.: 6        13. ვიეთთ რაჲთმე, აქა წინადებულ-ვჰყოფ,
Line of ed.: 7        მოვიხსენებ რა, ძუჱლთა შინა საქმეთა,
Line of ed.: 8        ოდენ მას გიტყჳ, და ოდენმე სხუად ვინმედ,
Line of ed.: 9        სიმშჳდეს რაჲ, შეაუღლენ სიმდაბლე,
Line of ed.: 10        დავით მამისებრ, შენისა მსირავისა:

Line of ed.: 11        14. ხოლო გონების, შერავანდის ხედჳთა,
Line of ed.: 12        ივერიელთა, ჰსჯულნი ეც სოლონისებრ
Line of ed.: 13        და განაშუჱნენ, ზევიათან მღელუარის,
Line of ed.: 14        შინა მავალნი, დიდებულნი სიტყჳთნი,
Line of ed.: 15        სოლომონისებრ, შენისა მაწარმის.

Line of ed.: 16        15. იქმნენ რა ლომთა, მძჳნუარეთა განმბძარვი,
Line of ed.: 17        ყბათა განბებით, სიმჴნისა სეფურითა,
Line of ed.: 18        ხალიფას ცრუსა, ანუ მძლავრ ნუქარდინის.
Line of ed.: 19        მტერთა ქრისტესთა და შენდამო წინ მეწყუთა
Line of ed.: 20        რომელთ ჰმუსრვიდი, ერთი ბევრთ წარმაქცევი:

Line of ed.: 21        16. ემჰსგავსე ამით, ძლიერსა ძლიერიუჱ,
Line of ed.: 22        და დაეც შემთქრნი, ძლიერად სპარაზენნი,
Line of ed.: 23        ბევრგზის დაანთქენ გუნდნი რა უარმქმნელთა
Line of ed.: 24        ქრისტეს სახელის, შენ ჯუარით განმლახურელი,
Line of ed.: 25        ამით დაიცევ, ქართუჱლნი ჭირუჱულნი:

Line of ed.: 26        17. სხუა ვინ იუდა მაკაბელი იპოვე
Line of ed.: 27        ვინ იივდითე, სიმჴნეთა შინა დიდთა,
Line of ed.: 28        რომლითა ჰსძლიენ, დიდ-დიდნი ბევრეულნი
Line of ed.: 29        და დაეც ლახურით, აზიით გოლიათნი
Line of ed.: 30        კნინღა შესაძლოდ, და მანთქი ერის შენის:

Line of ed.: 31        18. სხუათა რომელთა შემაზავთა კერძონი
Line of ed.: 32        ითქმიან მისუჱ ყოვლითურთთა ყოვლადის.
Line of ed.: 33        მისუჱ სახისა ქუჱშე დაწესებულნი,
Line of ed.: 34        მოიღებიან რომელნიცა შენდამო
Line of ed.: 35        ყოვლითურთ კერძოდ უწოდენ რომელს ბრძენნი:

Line of ed.: 36        19. ამათ სამთაუჱ, მაღალთა ფილოსოფოსთ
Line of ed.: 37        ესგუარ განმწუალუჱლ, რომელიცა წარწერით
Line of ed.: 38        სიმაღლისადმი, ესეგუარად აღვიყუანენ,
Page of ed.: 195   Line of ed.: 1        რიტორებითთა ჴელყოფისა გუარებითა
Line of ed.: 2        ათ-სამეულთა, გამოთქმისა სტიხებთა:

Line of ed.: 3        20. იგი ჰყოფს ამას, სადითცა გონებაჲ,
Line of ed.: 4        არა დამბრმალი ხუთთაგან ხუთითავე
Line of ed.: 5        რვათა აღჳრ-სხამს, სამთა შინა და ბეჭდჳთ:
Line of ed.: 6        რომელმან ესე, მოიგენ ანაგებად,
Line of ed.: 7        და დაჰსდუჱნ შინა კაცსავე შინა ყოფით.

Line of ed.: 8        21. კნინღა შეუძლო თქუჱნდამო შესმენანი,
Line of ed.: 9        დიდებულების, სიმჴნეთა ქუჱლობისა
Line of ed.: 10        მოიგენ ვინა შემთხუჱვანი შუჱნიერ,
Line of ed.: 11        რათამცა ჰრიცხუდეს მკობით ანუ ქებითა
Line of ed.: 12        და დასაბამსა, საშუალ დასრულვიდეს:

Line of ed.: 13        22. მდედრმან რა მამრი, მოქადულნი და მჴდომნი,
Line of ed.: 14        დააკუჱთენ რა, წარქცევითა ძლიერად,
Line of ed.: 15        ვით იაილმან, უცხოთესლი გამანვით
Line of ed.: 16        აგარიანთა, შემოსრულთა ბანაკნი,
Line of ed.: 17        ლახვრით განგმირენ, მეფაო სახელდიდო:

Line of ed.: 18        23. ივერიელთა, მიერ ჟამით საჴსენად,
Line of ed.: 19        გიციან ყოვლთა, და შენით მოქადულან,
Line of ed.: 20        სპარსნი მძრწოლარნი, ინდია არაბადმდე,
Line of ed.: 21        თჳთ კეისარი, ჰანგარად წოდებული
Line of ed.: 22        ვით შეაძრწუნენ, წარტყუჱნვით ქუჱყანათა:

Line of ed.: 23        24. თჳთოულნი, აღრიცხუად შეუძლონი,
Line of ed.: 24        შინანი ქმნილნი, შესრულნი არ საჭირო,
Line of ed.: 25        არა მიმართნი, განაღა ვითარ ყოფა,
Line of ed.: 26        რომელი იგი, სხუაობა სხუაობათა,
Line of ed.: 27        მოგვეთხრობისუჱ, შენთჳსვე მეცნთაგანთა:

Line of ed.: 28        25. თჳთმოქმედება, მრავალ-სახელობითად,
Line of ed.: 29        მოგიწოდს ეს გუარ, ვით კერძო შემაზავნი,
Line of ed.: 30        სამფლობელოთა, კიროსებრ განვრცელებით
Line of ed.: 31        იგი ჰყავ ვით მან, ისრაილნი ტყუჱ-ქმნილნი,
Line of ed.: 32        ივერნი შენცა, განათავისუფლენვე:

Line of ed.: 33        26. ხოლო მე გიტყჳ, დიდისა ალექსანდრებრ,
Line of ed.: 34        ზარის დამცემსა, რაზმებთა შენაკეცთა,
Line of ed.: 35        ან აგჳსტოსებრ, კესარისა ჰრომისა,
Line of ed.: 36        კეთილმოქმედსა, სახლთა ღ{მრთ}ისა ტაძართა:
Line of ed.: 37        შემამკობელსა და უნჯთა წარმგებელსა:

Line of ed.: 38        27. მაწუჱვს გონება, რათამცა ესთერებრად,
Line of ed.: 39        გთქმიდე გონებით, და საქმისა ხედჳთურთ,
Page of ed.: 196   Line of ed.: 1        დამოჰკიდა რა, ამან ძელსა მოშთობით,
Line of ed.: 2        ეგრეთუჱ შენთა სპასალარ და მჴნე სპათა,
Line of ed.: 3        დამოკიდესუჱ, სულტანი უღმერთო თესლი:

Line of ed.: 4        28. კოსტანტინესად, სხუად გიტყჳ ნამდჳლადუჱ,
Line of ed.: 5        რომელმან მარად, აღმართენ გულთა შინა,
Line of ed.: 6        ხე რა ცხოველი, შობითა მის ზედითუჱ,
Line of ed.: 7        და შემოსრულნი, აგარის უცხოთესლნი,
Line of ed.: 8        ჯუარით განლახურენ, რა წინა უბავრაყენ:

Line of ed.: 9        29. სახელნი ზესთა, განფენილნი მარადის,
Line of ed.: 10        ჰოი მეფაო თამარ ქუჱლ-დიდებულო,
Line of ed.: 11        ყოელ სიკეთითა, ბუნებრივ შუჱნიერო,
Line of ed.: 12        სად და ჰხდა ხატი, ელუარე ეთერებრი,
Line of ed.: 13        ვჰძრწი თქმად და სიტყუად, უმჯობეს მდუმარება:

Line of ed.: 14        30. ესე რა ითქუნეს, არ აჩრდილთ შესაბამნი,
Line of ed.: 15        გლახაკ გონების, ჩემ მიერ ნასიტყულნი,
Line of ed.: 16        ჰსდგა რა შენ ღ{მრთ}ისა, მცირენი ესე მწულილნი,
Line of ed.: 17        ალექსის ძისგან, რექტორის დავითისნი,
Line of ed.: 18        შეიწირენ და, მიითუალენ კნინად:



Section: 31  
Page of ed.: 196  
Manuscript page: A_64 
Line of ed.: 19   ჲ̃გ. მეფე ლაშა გიორგი ი̃ წელი მეფა


Line of ed.: 20        ხოლო შემდგომად დედისა თჳსისა იქმნა მეფედ ლაშა გიორგი,
Line of ed.: 21     ძე თამა\\რ Manuscript page: B_161(82a)  მეფისა, წლისა ი̃ჱ და იყო ესე ტანითა ძლიერი, ძალითა
Line of ed.: 22     მჴნე-ახოვანი, მოისარი რჩეული, მჴედრობასა შინა შემმართებელი,
Line of ed.: 23     ლაღი, თჳთ-ბუნება. ამან დაიპყრა სამეფო დედისა თჳსისა და გარე\მონი
Line of ed.: 24     ყოველნი მოართმიდიან ხარკთა და შემდგომად გლოვისა იყო
Line of ed.: 25     შუება სიხარულსა შინა. მერმე განდგნენ განძელნი და არღარა მოს\ცეს
Line of ed.: 26     ხარკი; ამისთჳს შემოიკრიბნა მეფემან წარჩინებულნი და სპანი
Line of ed.: 27     თჳსნი და ეტყოდა მეფე: "დამძიმებულ ვარ განდგომილებისა ამის\თჳს
Line of ed.: 28     და აწ მიიღეთ ჩემგან, ვითარცა დედისა ჩემისაგან, ნიჭი და ნუ
Line of ed.: 29     ვიქმნებით მათგან დაწუნებულნი". ხოლო მათ განიხარეს და შემო\კრებულნი
Line of ed.: 30     სრულიად წარემართნენ განძას. მაშინ განძელნი ვერ
Line of ed.: 31     წინააღუდგნენ ველთა ზედა და განმაგრდნენ ქალაქსა შინა, და მე\ფემან
Page of ed.: 197   Line of ed.: 1     მოადგინა გარემო სპანი, ერთ-კერძ მესხნი და მჴარგრძელნი,
Line of ed.: 2     ერთ-კერძ ჰერ-კახნი, ერთ-კერძ ქართველ-სომხითელ-თორელნი,
Line of ed.: 3     ერთ-კერძ ლიხთ-იქითნი ბედიელ-დადიანით. ხოლო დღესა ერთსა
Line of ed.: 4     ინება მეფემან გარ-მოვლა და მოთუალვა ქალაქისა და გარ-მომვლე\ლი
Line of ed.: 5     იხილეს მოქალაქეთა და სცნეს მეფედ. მყის განახუნეს კარნი,
Line of ed.: 6     რამეთუ აღუჩნდათ მცირედ და მოეტევნენ მეფესა. მაშინ თანმყოლ\ნი
Line of ed.: 7     სპანი ეტყოდნენ მეფესა: "განვსწიროთ თავნი ჩუენნი და არა
Line of ed.: 8     ვარცხვინოთ დღეს პირველსა მეფობასა შენსა". მიეტევნენ მეფი\თურთ
Line of ed.: 9     და იქმნა ბრძოლა ძლიერი. შემდგომად წარიქცივნეს სრვი\თა,
Line of ed.: 10     შესჯარნეს კართა ქალაქისათა და მოსრვიდნენ, ხოლო გარ\მოდგომილთა
Line of ed.: 11     სპათა თჳსთა. ჴმა ტყებისა დედათა მათთაგან ქალაქი\დამ
Line of ed.: 12     და მიისწრაფოდნენ მეფისა; არამედ მეფე გამარჯუებული მოე\გება
Line of ed.: 13     სპათა თჳსთა. გარნა აღუძნდათ დიდებულთა და ამხილებდნენ
Line of ed.: 14     მეფესა. ესე მეფემან თავს-იდვა უგონებელ-ყოფად და დაამშჳდნა
Line of ed.: 15     იგინი. შემდგომად მცირედთა დღეთა შემჭირდა ქალაქი და მო\ითხოვეს
Line of ed.: 16     მშჳდობა ვედრებით და აღუთქუეს ხარკი. შეიწყალა მეფე\მან
Line of ed.: 17     და დაიმორჩილნა მოხარკედ და წარმოვიდა მძლეველი.

Line of ed.: 18        ხოლო ვინაჲთგან დამორჩილებულ იყვნენ ყოველნი გარემონი
Line of ed.: 19     თამარისაგან და მისცემდნენ ხარკსა ხლათნი და ძღუენსა სძღუნობ\დნენ
Line of ed.: 20     ბერძენნი და არა-სადა იყო მტერი, ამის\\თჳს Manuscript page: B_162  იშუებდნენ და
Line of ed.: 21     იხარებდნენ და მიდრკა მეფე სიბოროტედ და განიშორნა ვაზირნი
Line of ed.: 22     დედისანი და შეიყუარნა თანამოასაკე-აღზრდილნი თჳს თანა და
Line of ed.: 23     აქმენი მათნი: მღერანი, როკვა\\ნი, Manuscript page: R_151  დედათა თანა აღრევანი, რამე\თუ
Line of ed.: 24     ღამე ვიდოდა, რათა განიძღოს სიბოროტე. ვერ მცნობელთა
Line of ed.: 25     რაინდთა შეიპყრეს მეფე და ეგოდენ ჰგუემეს, ვიდრე თუალი მარ\ჯუენე
Line of ed.: 26     ხედვისაგან დაკლებულ ჰყვეს. კუალად შეუდგინა, რამეთუ
Line of ed.: 27     არა ისუა ცოლი, რამეთუ თუმცა აიძულებდნენ წარჩინებულნი, არა\მედ
Line of ed.: 28     არა ჰყო, ხოლო კახეთს ველისციხეს მყოფმან იხილა დედაკაცი
Line of ed.: 29     და ეტრფიალა მეფე, წაჰგუარა ქმარსა და მოიყვანა თჳსად, მიუდგა
Line of ed.: 30     და შვა წული სახელით დავით.

Page of ed.: 198  
Line of ed.: 1        მხილველნი დიდებულნი, კათალიკოზნი, ეპისკოპოზნი ეტყოდ\ნენ
Line of ed.: 2     არა-ყოფად ესრეთ; წაგუარეს დედა დავითისა, რათა იქორწი\ნოს
Line of ed.: 3     სხუასა ზედა, ანუ მას ზედავე და განეყენოს უჯეროსა. მაშინ
Line of ed.: 4     მეფემან აღმთქმელმან არწმუნათ თჳნიერ მათსა არა რაჲსა ყოფად,
Line of ed.: 5     გარნა ცოლისა სმა და ქორწინება ვერ დაარწმუნეს და კუალად მის\ცეს
Line of ed.: 6     ქალი იგი დედა დავითისა და არცა მას ზედა ქმნა ქორწილი.



Section: 32  
Page of ed.: 198  
Line of ed.: 7   შემოსლვა თათართა


Line of ed.: 8        ხოლო ჟამსა ამას გამოჩინებულ იყო აღმოსავლეთით თათარ\თა
Line of ed.: 9     გუარისა ყიაზდინ თემურჩი, ჩინგის-ყაენად წოდებული, ამან და\იპყრა
Line of ed.: 10     ჩინ-მაჩინი და დიდი თათარი წელსა ჩ̃სბ, შემდგომად ამან\\\ვე Manuscript page: d_40a 
Line of ed.: 11     წარმოავლინნა ორნი მთავარნი ი̃ბ ჩ̃ (12.000) მჴედრითა გან\მსტრობად
Line of ed.: 12     ქუეყანისად, რომელნი იყვნენ უცხო-სახენი, უცხო-ენა\ნი
Line of ed.: 13     და რჯულად დაედვა ჩინგიზსავე ერთისა ღ{მრთ}ისა თაყვანისცემა.
Line of ed.: 14     ამათ გამოვლეს თურქეთი, ჯეონი, სპარსეთი, სძლეს ყოველთა წი\ნააღმდგომთა
Line of ed.: 15     და მოიწივნენ საზღვართა ქართლისათა და აოჴრებ\დნენ
Line of ed.: 16     სომხითს, გაგს. ესე მოსლვა თათართა აცნობეს მეფესა. მაშინ
Line of ed.: 17     მეფემან შემოიკრიბნა სპანი ჟ̃ ჩ̃ მჴედარნი და წარვიდა მათ ზე\და.
Line of ed.: 18     ხოლო გზასა ზედა მოერთო ათაბაგი იოვანე დიდითა ლაშ\ქრითა.
Line of ed.: 19     ხოლო თათარნი დგნენ წყალსა ზედა Manuscript page: B_163  საგიმს და მუნ ეწყუ\ნენ
Line of ed.: 20     ურთიერთს. მაშინ თათარნი ნახევარნი ივლტოდნენ და ნახე\ვარნი
Line of ed.: 21     მზირ-უყოფდნენ, მოეტევნენ ზურგით-კერძო და ეკუეთნენ
Line of ed.: 22     ქართველთა და იქმნაცა რისხვა ღ{მრთ}ისა, რამეთუ სახელოვანი დრო\მა
Page of ed.: 199   Line of ed.: 1     დავითისაგან ამ ჟამამდე უძლეველი იძლივა და ივლტოდნენ
Line of ed.: 2     ქართველნი მეფითურთ და მოისრვოდნენ მჴნენი და ძლიერნი
Line of ed.: 3     მბრძოლნი თათართაგან ურიცხუნი და შემოვიდნენ ტფილისს მწუ\ხარენი
Line of ed.: 4     და მეტყუელნი: "ვინაჲთგან შევაწუხეთ ღმერთი, შეგვაწუხა
Line of ed.: 5     ჩუენცა და სირცხვილეულ გვყვნა წინაშე მტერთა ჩუენთა". ქ{რისტე}სა ჩ̃სთ,
Line of ed.: 6     ქართულსა უ̃კთ. ხოლო თათარნი Manuscript page: R_152  მოვიდნენ სამშჳლდედმდე, უკუ\იქცნენ,
Line of ed.: 7     განვლეს კარი დარუბანდისა, შემოვლეს ზღუა კასპიისა და
Line of ed.: 8     მივიდნენ წინაშე ჩინგიზ-ყეენისა. ეჰა უცხო! რამეთუ უჭედელითა
Line of ed.: 9     ცხენითა და მხოლოდ მშჳლდ-ისრისაგან კიდე არა რაჲსა საჭურვე\ლისა
Line of ed.: 10     მქონებელთა ყოველგან ბრძოლით ჰყვეს ესრეთ.

Line of ed.: 11        ხოლო შემდგომად ამისა კუალად მშჳდობასა შინა იშუებდნენ
Line of ed.: 12     და იხარებდნენ. ამას შინა მოითხოვა დაჲ მეფისა რუსუდან ხალათის
Line of ed.: 13     სულტანმან, რომელსა ეპყრა ეგჳპტეცა, არამედ დააყენა მოწყალე\ბამან
Line of ed.: 14     ღ{მრთ}ისამან. კუალად რაოდენისამე ჟამისა შემდგომად მოითხო\ვა
Line of ed.: 15     შარვან-შამ და მისცეს პირი; ამისთჳს წარვიდა მეფე ბაგავს,
Line of ed.: 16     რათა მისცეს მუნიდამ, არამედ აქაცა არა დასცხრა გულისწყრომა
Line of ed.: 17     ღ{მრთ}ისა, რამეთუ დასნეულდა ლაშა გიორგი მეფე; გარნა სცნა რა
Line of ed.: 18     სიკუდილი თჳსი, შემოკრიბნა ყოველნი დიდებულნი და მიათუალა
Line of ed.: 19     დაჲ თჳსი რუსუდან და ძე თჳსი დავით და უბრძანა დისა რუსუდა\ნისა
Line of ed.: 20     დასმა მეფედ, ვინაჲთგან დიდად მოყუარულ იყვნენ და აქუნდა
Line of ed.: 21     სასოება აღთქმის აღსრულებისა. ხოლო რუსუდანს ამცნო დიდე\ბულთა
Line of ed.: 22     მოწმობითა, ფიცითა და შეხედებითა ღ{მრთ}ისათა, რაჟამს მოი\წიფოს
Line of ed.: 23     დავით ძე ჩემი, ჰყავ მეფედ და დიდებულთაცა ესე ეს\რეთ
Line of ed.: 24     ყოფად. შემდგომად შეისუენა მეფემან ლაშა გიორგიმ ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 25     ჩ̃სია, ქართულსა უ̃ლა, იანვარსა ი̃ჱ, დღესა ოთხშაბათსა, და მო\იღეს
Line of ed.: 26     მუნიდამ ტფილისს და ტფილისიდამ გელათს.



Section: 33  
Page of ed.: 199  
Line of ed.: 27   ჲ̃დ. მეფე რუსუდან კ̃ვ წელი მეფა


Line of ed.: 28        შემდგომად შემოკრბნენ ყოველნი დიდებულნი, კათალიკოზნი
Line of ed.: 29     და ეპისკოპოზნი ნიკოფსიით და\\რუბანდამდე Manuscript page: B_164  და აკურთხეს რუსუ\დან
Line of ed.: 30     ტფილისს და დასუეს მეფედ. ხოლო იყო ესე რუსუდან ხილვი\თა
Line of ed.: 31     შუენიერი, ვითარცა დედა თჳსი, სამღუდელოთა და დიდებულ\თა
Page of ed.: 200   Line of ed.: 1     პატივისმცემელი და უხჳ. ამან მოიწყო ყოველნი საბრძანებელ\ნი
Line of ed.: 2     დედისა თჳსისანი და იყო განცხრომასა, შუებასა და სიმღერასა Manuscript page: A_65 
Line of ed.: 3     შინა, ვითარცა ძმა მისი, არამედ ვინაჲთგან დაუტევეთ ღმერთი,
Line of ed.: 4     მანცა დაგვიტევა. და წინაჴსენებულნი თათარნი რა მიიწივნენ წი\ნაშე
Line of ed.: 5     ჩინგიზისა და სცნა რა ვერავისი წინააღმდგომობა სპათა მის\თა,
Line of ed.: 6     განყო სპანი თჳსნი დედაწულითურთ და წარავლინა სპარსეთს,
Line of ed.: 7     რუსეთს, ინდოეთს.



Section: 34  
Page of ed.: 200  
Line of ed.: 8   შემოსლვა სულტნის ჯალალდინისა


Line of ed.: 9        მაშინ იყო სულტანი ხუარასნისა, რომელსა ეპყრა ინდოეთით\გან
Line of ed.: 10     სრულიად სპარსეთი ჯეონამდე, სახელით ჯალალდინ. ესე მრა\ვალგზის
Line of ed.: 11     ეწყო თათართა ჯეონს იქით და აქათ, არამედ მარადის მათ
Line of ed.: 12     სძლიან. ამან ძლეულმან მათგან განიზრახა დედაწულით წარმოსლ\ვა
Line of ed.: 13     ჩუენ კერძოდ. წარმოვიდა Manuscript page: R_153  და მოვიდა ადარბაგანს სპითა რ̃მ ჩ̃
Line of ed.: 14     (140.000) და დაუწყო რბევა სომხითს, გაგს და მოსრვიდა ვიდრე
Line of ed.: 15     ჩჩჳლთაცა. მცნობელმან რუსუდან შეკრიბნა სპანი, უჩინა იოვანე
Line of ed.: 16     ათაბაგი, მისცა სეფე-დროშა და წარავლინა სულტანსა ზედა. მი\იწივნენ
Line of ed.: 17     დვინს ესენი.

Line of ed.: 18        ხოლო ხუარასნელთა დაებანაკათ გარნისს. განაწყუეს რაზმი
Line of ed.: 19     და აჩინეს მეწინავედ შალვა და იოვანე ახალციხელნი და თორელ\ნი.
Line of ed.: 20     მუნიდამ მოვიდა სულტანი ჯალალდინ, რომელი იყო მჴნე, ახო\ვანი
Line of ed.: 21     და გამოცდილი Manuscript page: d_40b  ბრძოლათა შინა. არამედ მიეახლნენ რა მეწინა\ვენი,
Line of ed.: 22     არღარა წარდგა ათაბაგი შუელად მათდა; ხოლო შალვა და
Line of ed.: 23     იოვანე უვლინებდნენ კაცთა, რათა იყოს შეწევნა, რამეთუ დაახ\ლოებულ
Line of ed.: 24     ვართო, და არა ინება ათაბაგმა შეწევნა, რამეთუ ჰყო შუ\რითა
Line of ed.: 25     და არა შიშითა, არამედ ვითარ არღარა იყო ღონე, მიეტევნენ
Line of ed.: 26     შალვა და იოვანე, იქმნა ბრძოლა და მოწყდნენ ორგნითვე ურიცხუ\ნი;
Line of ed.: 27     კუალად არავე მწე იყო ათაბაგი. ჵი, შური ბოროტი! რამეთუ
Line of ed.: 28     მონათესავეთა თჳსთა სჭურეტდა მოწყუედად და არა რაჲვე თავს\იდვა,
Line of ed.: 29     არამედ ეგო უძრავად. შემდგომად ივლტოდნენ რა მეწინავე\ნი,
Line of ed.: 30     შეიპყრეს შალვა მჴნედ მბრძოლი, რამეთუ ჴრმალიცა ჩაბალახსა
Page of ed.: 201   Line of ed.: 1     ზედა გასტეხოდა; ხოლო იოვანე ქუეითი კლდესა შინა მლტოლვარე
Line of ed.: 2     ქვითა მოკლეს. გარნა ათაბაგი სპითა უვნოდ წარმოვიდა მოსწრა\\\ფედ Manuscript page: B_165 
Line of ed.: 3     ქ{რისტე}სა ჩ̃სიგ, ქართულსა უ̃ლგ და სულტანიცა უკუნ-იქცა; გარ\ნა
Line of ed.: 4     მარადის სრვიდა და აოჴრებდა საზღვარსა ქართლისასა და არა\ვინ
Line of ed.: 5     იყო ნუგეშინისმცემელი. არამედ სულტანი პყრობილს შალვას
Line of ed.: 6     აიძულებდა დატევებისათჳს ქრისტესა, გარნა იგი არა ერჩდა და
Line of ed.: 7     სიმჴნე-ახოვნებისა მისისათჳს შეიყუარა, და ლიქნიდა ნიჭითა მრა\ვლითა;
Line of ed.: 8     და ვითარ არა თავს-იდვა, მოკლა იგი ფიცხელითა ტანჯვი\თა
Line of ed.: 9     და შეირაცხა წმიდათა მოწამეთა შორის. შემდგომად მოკუდა
Line of ed.: 10     ფარულად შემონაზონებული და მის საქმისა მყოფელი იოვანე ათა\ბაგი
Line of ed.: 11     ქ{რისტე}სა ჩ̃სიდ, ქართულსა უ̃ლდ.

Line of ed.: 12        ამასვე წელსა იქორწინა რუსუდან ტუღრულის ძესა ზედა, რო\მელი
Line of ed.: 13     მძევლად ჰყვანდა, სიშუენიერე-ჰაეროვნებისათჳს და სიმჴნე\ახოვნებისა.
Line of ed.: 14     მიუდგა და შვა ასული თამარ. შემდგომად მიუდგა და
Line of ed.: 15     შვა ძე დავით. ამისა შემდგომად მოიწია უდიდესი ბოროტი,
Line of ed.: 16     რამეთუ მოვიდა იგივე სულტანი ტყუენვად და ოჴრებად საქართვე\ლოჲსა
Line of ed.: 17     და ენება თავისა თჳსისა მეფედ ყოფად აქა და აოჴრებდა
Line of ed.: 18     დვინს, ანისს და გარემოთა. ხოლო რუსუდან შესძინა ბოროტსა ბო\როტი
Line of ed.: 19     და არღარა მოიჴსენა ანდერძი და აღთქმა ძმისა თჳს\\ისა, Manuscript page: R_154  და
Line of ed.: 20     რა იქმნა ძე მისი დავით წლისა ვ̃, ინება მეფობა მისი და შემო\იკრიბნა
Line of ed.: 21     იმერნი, კათალიკოზი, ეპისკოპოსნი, წარჩინებულნი და
Line of ed.: 22     აკურთხა მეფედ ქ{რისტე}სა ჩ̃სკბ, ქართულსა უ̃მბ; არამედ ამერნი დი\დებულნი
Line of ed.: 23     უცალოებისათჳს არავინ იყვნენ მუნ და არავე შეიშინა,
Line of ed.: 24     რამეთუ ბოროტისათჳს მოუშვა ღმერთმან სულტანი. მერმე აღი\ზარდა
Line of ed.: 25     რა თამარ, მოითხოვა სულტანმან ყიასდინ ცოლად, აღ\მთქმელმან
Line of ed.: 26     არა დატევებად რჯულისა ქრისტესა. ამა პირსა ზედა
Line of ed.: 27     მისცა რუსუდან ასული თჳსი და მზითვად აწყუერი ქ{რისტე}სა ჩ̃სკჱ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 28     უ̃მჱ.

Page of ed.: 202  
Line of ed.: 1        შემდგომად მცირედისა ჟამისა წარუვლინა ძე ლაშასი დავით
Line of ed.: 2     სულტანსა სიძესა თჳსსა, რათა მოკლას იგი, არამედ იგი კეთილსა
Line of ed.: 3     უყოფდა. ხოლო სულტანმან ჯალალდინ ამცნო ავაგ ათაბაგის ვა\ზირ-ყოფა
Line of ed.: 4     მეფისა. ამას მიუწოდა და აღიჭურნენ ორნივ: იქით მო\ადგა
Line of ed.: 5     ჴევის-პირს სულტანი ერთითა მონითა და აქათ ავაგ ეგრეთვე.
Line of ed.: 6     მაშინ ეტყოდა სულტანი ავაგს: "მე არა მტრად თქუენდა მოვსრულ\ვარ,
Line of ed.: 7     გარნა ფიცხლად შემომებენით; აწ ვინაჲთგან გამოჩნდ\\ნენ Manuscript page: B_166  თა\თარნი
Line of ed.: 8     და ვერვინ წინააღუდეგით, მოველ მე, რათა შემრთოთ მეფე
Line of ed.: 9     თქუენი, ვინაჲთგან არს ქალი და შევკრბეთ ორნივე და ვსძლოთ თა\თართა,
Line of ed.: 10     რამეთუ არა ძალ-გიცთ მარტოდ ბრძოლა და არცა მე; ხო\ლო
Line of ed.: 11     უკეთუ არა ჰყოთ, პირველად მოგაოჴრო თქუენ და მერმე ვბრძო
Line of ed.: 12     თათართა. "ესე ყოველი ამცნო ავაგ რუსუდანს; არამედ რუსუდან
Line of ed.: 13     არცაღა თუ სმენად ინება. ხოლო სულტანმან რა სცნა ავაგისაგან,
Line of ed.: 14     შემოვიდა სომხითს, მოსრნა, რომელ არა დაუტევა მამაკაცი, და მუ\ნით
Line of ed.: 15     მოადგა ტფილისს. რამეთუ რუსუდან პირველვე წარსრულ
Line of ed.: 16     იყო ქუთათისს და ტფილისს მცველნი დაედგინნა; არამედ მცველ\თა
Line of ed.: 17     ტფილისისათა ძლიერი ბრძოლა უჩვენეს სულტანსა, რამეთუ
Line of ed.: 18     აღებადცა უსასო იქმნა. გარნა განსცეს სპარსთავე ტფილისს მყოფ\თა,
Line of ed.: 19     რამეთუ მემნას განსლვასა საბრძოლად კარსა ქალაქისასა უხეთ\ქეს
Line of ed.: 20     ძლიერად აფთითა თავსა და მოკუდა და განუხუნეს კარნი. მაშინ
Line of ed.: 21     მოიწია რისხვა ღვთისა: შემოვიდნენ და მოსრვიდნენ ქ{რისტე}სა ჩ̃სკჱ,
Line of ed.: 22     ქართულსა უ̃მჱ. კუალად მოარღვივა სულტანმან სიონს გუმბათი, Manuscript page: R_155 
Line of ed.: 23     და დაიდგა საჯდომი და დაჯდა მას ზედა, და მუნიდამ სრვიდა, რო\მელ
Line of ed.: 24     მდინარე სისხლისა დიოდა, რამეთუ პირველვე ნებითა რუსუ\დამისათა
Line of ed.: 25     დაუტევა ბოცომ ციხე კალისა და ისნ\\ისა Manuscript page: d_41a  და წარმოვიდა.
Line of ed.: 26     კუალად სულტანმან მოიღო ხატი სიონისა ყოვლად-წმიდისა და
Line of ed.: 27     დაასუენა ჴიდსა ზედა, და რომელი არა ნერწყვიდა, მოჰკლვიდნენ.
Line of ed.: 28     მაშინ მრავალთა მოწამეობისა გჳრგჳნი აღსარებით მოიგეს, არამედ
Page of ed.: 203   Line of ed.: 1     მოსრვილნი ტფილისისანი რ̃ ჩ̃ (100.000) აღიწივნენ. შემდგომად
Line of ed.: 2     იწყო რბევად და ტყუენვად ქართლისა, კახეთისა, ჰერეთისა, ჯავა\ხეთისა,
Line of ed.: 3     ტაოსი, არტანისა, სამცხისა, ანისა, კარნიფორისა და გან\მრავლდა
Line of ed.: 4     და განგრძელდა ესევითარი ტყუენვა ხუთ წელს. არამედ
Line of ed.: 5     რუსუდან ჭირსა და იწროებასა ამას შინა მყოფმან არა მოიჴსენა
Line of ed.: 6     ღმერთი და არა შეიშინა, და ვითარ სცნა, რამეთუ არა მოკლა სულ\ტანმან
Line of ed.: 7     დავით ძე ლაშასი, ჵი სოფლის-მოყუარება ბოროტი! მიუ\წერა
Line of ed.: 8     სულტანსა: "სული ჩემი თანაეყოფის დავითს და მის გა\\მო Manuscript page: A_66 
Line of ed.: 9     უყოფს კეთილსა". მსმენელმან ამისმან განრისხებულმან სულტან\მან
Line of ed.: 10     შეიპყრა თამარ, გუემა მწარედ და შეუმუსრნა ხატნი და ჯუარ\ნი
Line of ed.: 11     წინაშე თუალთა მისთა და დაატევებინა ქრისტე, ხოლო დავით
Line of ed.: 12     შთააგდო ზღუასა და ღმერთმან განარინა იგი, რომელი პოვა Manuscript page: B_167  ვა\ჭარმან
Line of ed.: 13     ვინმე ზღჳს-კიდესა და მიიყვანა სახიდ თჳსად. კუალად
Line of ed.: 14     მცნობმან სულტანმან წაგყარა ვაჭარსა და შთააგდო მღჳმესა გუელ\გესლიანთა
Line of ed.: 15     თანა, რომელსა უცა გუელმან ერთმან, ხოლო სხუათა
Line of ed.: 16     მათ გუელთა შესჭამეს გუელი იგი და დავითს მოსწოვეს გესლი იგი
Line of ed.: 17     კბენილისა და განჰკურნეს მქონებელსა ხატისა ყოვლადწმიდისა
Line of ed.: 18     ღვთისა დედისა სასოდ თჳსად, რომელი მის მიერ დაცული იმყო\ფოდა
Line of ed.: 19     შჳდისა წლისა განსაცდელსა მავედრებელი ღვთისა და მონა
Line of ed.: 20     ერთი მიართმიდა მოთხოვილსა პურსა და წყალსა დღიურად.

Line of ed.: 21        ხოლო მათ მოჴსენებულთა თათართა გამოვლეს ჯეონი და ად\ვილად
Line of ed.: 22     ჴელთ იგდეს სასულტნო. ესენი მოსრვიდნენ ურჩთა და მინ\დობილთა
Line of ed.: 23     კეთილსა უყოფდნენ. ამისი მცნობელი ჯალალდინ აიყა\რა
Line of ed.: 24     ტფილისიდამ ქ{რისტე}სა ჩ̃სლგ, ქართულსა უ̃ნგ, და მივიდა ადრაბა\განს;
Line of ed.: 25     მუნიდამ წარუვლინა დესპანი ბაღდადის ხალიფასა და სულტანს
Line of ed.: 26     ხალადინს, რათა სცენ შეწევნა თა\\თართა Manuscript page: R_156  ზედა; არამედ მათ არა
Line of ed.: 27     ინებეს.



Section: 35  
Page of ed.: 203  
Page of ed.: 204  
Line of ed.: 1   მეორედ შემოსლვა ჯალალდინისა.


Line of ed.: 2        ამისი მსმენელი უიმედო-ქმნილი ჯალალდინ მწყობისა მათისა
Line of ed.: 3     და მოახლებული თათართა წარმოემართა კუალად ტფილისსავე.
Line of ed.: 4     მაშინ რუსუდან შეჰკრიბნა იმერნი-ამერნი, ზემო-ქუემონი და გა\მოიყვანა
Line of ed.: 5     ოვსნი და მთიულნი, ესე ყოველნი შეიყარნენ ნაჭარმა\გევს;
Line of ed.: 6     ხოლო სულტანი დაბანაკებული იყო ბოლნისს; მივიდნენ გი\ორგიელნი
Line of ed.: 7     და ეწყუნენ მუნ. პირველსა ბრძოლასა სძლეს და მიდ\რიკნეს
Line of ed.: 8     სივლტოლვად სულტანისანნი, გარნა კუალად მოჰხედნა
Line of ed.: 9     ღმერთმან რისხვით ცოდვათა ჩუენთათჳს, შემოიქცნენ და მოისრ\ვოდენ
Line of ed.: 10     ივერიელნი და შემოვიდა კიდევ სულტანი ტფილისსა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 11     ჩ̃სლდ, ქართულს უ̃ნდ. ეგრეთვე მყოფი აოჴრებდა ქრისტიანეთა.

Line of ed.: 12        არამედ მოიწივნენ თათარნიცა და მთავარნი მათნი ოთხნი ნო\ინნი:
Line of ed.: 13     ჭარმაღან, ჭაღატარ, იოსერ და ბიჩვის. ამათ გამოვლეს ყო\ველი
Line of ed.: 14     სპარსეთი და გამოვიდნენ რახსს და მოადგნენ განძას მ̃ ჩ̃
Line of ed.: 15     (40.000) მჴედრითა და დედაწულითა თჳსითა. მესამესა დღესა ჴელთ\იგდეს
Line of ed.: 16     განძა და მოსრნეს ყოველნი, რამეთუ საძაგელ უჩნდათ სჯული
Line of ed.: 17     მაჰმადისა, ქ{რისტე}სა ჩ̃სლდ, ქართულსა უ̃ნდ. ესე რა ესმა ჯალალდინს,
Line of ed.: 18     მსწრაფლ აიყარა ტფილისიდამ და წარვიდა საბერძნეთს. მცნობელ\თა
Line of ed.: 19     თათართა დევნა-უყვეს და მიეწივნენ ბასიანს და განეფანტნენ
Line of ed.: 20     სპანი თჳსნი ჯალა\\ლდინს Manuscript page: B_168  და დაშთა მარტოდ. იხილა იგი მძინარე
Line of ed.: 21     მეცხვარემან ვინმე, მოკლა და აღიღო სამკაული მისი ცხენისა და კა\ცისა,
Line of ed.: 22     რომელი იყო ძვირფასი. ესე სცნა სულტანმან ყიასდინ, შე\იპყრა
Line of ed.: 23     მეცხვარე იგი და მოაღებინა სამკაული იგი. მხილველი ყიას\დინ
Line of ed.: 24     განჰკჳრდა თუალ-გოვარის კეთილობისათჳს და პაცი იგი დას\წუა
Line of ed.: 25     კადრებისათჳს ჯალალდინისა.

Line of ed.: 26        ამისნი მცნობელნი თათარნიცა უკ-მოიქცნენ, მოაოჴრნეს ხა\ლათი,
Line of ed.: 27     ვალაშკერტი და მივიდნენ თავრიჟს და დაიპყრეს იგიცა. მერ\მე
Page of ed.: 205   Line of ed.: 1     წელსა მეორესა მოვიდნენ ბარდას და იწყეს ოჴრებად სომხითი\სა,
Line of ed.: 2     ქართლისა, დარუბანდისა რანისა, ჰერ-კახეთისა და დვინისა.
Line of ed.: 3     ესრეთ თათართა მოახლე\\ბისა Manuscript page: d_41b  მცნობელმან რუსუდან დაუტევა
Line of ed.: 4     ტფილისი და წარვიდა ქუთათისს: არამედ ამცნო მჴარგრძელს Manuscript page: R_157  გო\ჭას,
Line of ed.: 5     თუცაღა მოვიდეს თათარნი, მოწუას ტფილისი, რათა არა იპყ\რან
Line of ed.: 6     მათ სადგურად, და რა მივიდნენ თათარნი, მოსწუა ტფილისი
Line of ed.: 7     გოჭამან და მოოჴრდა ჟამადმდე.

Line of ed.: 8        მაშინ შემოვიდნენ თათარნი, თჳნიერ იმერეთისა, ყოველსა გი\ორგიასა
Line of ed.: 9     შინა და სომხითსა, და მოეფინნენ, ვითარცა მკალნი
Line of ed.: 10     მსრველნი უწყალოდ; ხოლო დიდებულნი შევიდნენ სიმაგრეთა, მთა\თა
Line of ed.: 11     და ციხეთა; ხოლო ჰერ-კახნი და ქართველნი კავკას-მთიულთა
Line of ed.: 12     ნე რაჲ, არცა ერთი შეწევნა რისამე, მიენდვნენ წარჩინებულნი ყო\ველნი
Line of ed.: 13     ნებითავე რუსუდანისათა ამერნი და ზემო-ქუემონი, ვინა\ჲთგან
Line of ed.: 14     არა-რას ავნებდნენ მინდობილთა, რამეთუ განბრძმედილს
Line of ed.: 15     ოქროს წყალსა შინა გაავლებდიან და შესვიან, რომელი ფიცად ესე
Line of ed.: 16     აქუნდათ; ამით არავითარ უტყუიან და ტყუილი არა აღმოჴდის
Line of ed.: 17     პირთა მათთა.

Line of ed.: 18        ხოლო ოთხთა მათ ნოინთა განიყვეს ესე ყოველი ქუეყანა და
Line of ed.: 19     ადიდებდნენ ხარკსა. სცნა რა რუსუდან სიმტკიცე პირის თათართა,
Line of ed.: 20     წარმოუვლინა დესპანი მინდობისათჳს ძისა თჳსისა დავითისა, რათა
Line of ed.: 21     მისცენ მეფობა. ამის მსმენელთა ნოინთა განიხარეს და აღუთქუეს
Line of ed.: 22     ყოველი; გარნა იყვნენ ზამთარ ბარს და ზაფხულ მთასა და არავინ
Line of ed.: 23     იყო წინააღმდგომი მათი.

Line of ed.: 24        ჟამსა ამას ინებეს აღმჴედრება სულტანსა ზედა ყიასდინსა და
Line of ed.: 25     წარიტანეს ქართველნი სრულიად. სცნა რა სულტანმან მისლვა ამა\თი,
Line of ed.: 26     შეიკრი\\ბნა Manuscript page: B_169  უ̃ ჩ̃ (400.999) კაცნი და წარმოემართა. ამისი მსმე\ნელი
Line of ed.: 27     ბიჩვის ნოინი მოვიდა ქართველთა თანა და ეტყოდა: ვარ მა\ხარობელი
Line of ed.: 28     და რაჲ არს ნიჭი ჩემი, რამეთუ მოვალს სულტანი უ̃ ჩ̃
Page of ed.: 206   Line of ed.: 1     (400.000) მჴედრითა? ხოლო სარგის ეტყოდა: "უწყით სიმჴნე თქუ\ენი,
Line of ed.: 2     გარნა სიმრავლისათჳს არა გიჴმთ სიხარული". მაშინ ბიჩვის
Line of ed.: 3     ეტყოდა; "არა თურე იცით ჩუენ მოლიდთათჳს, რამეთუ ვინაჲთ
Line of ed.: 4     მოგვცა ძლევა ღმერთმან, რაოდენ სხუანი უმრავლეს არიან, ესე
Line of ed.: 5     უმჯობეს ჩუენდა არს, რამეთუ უმეტეს აღვივსებით ნიჭ-ქონებითა".
Line of ed.: 6     და ესრეთ განლაღებულ იყენენ ყოვლთა ზედა.

Line of ed.: 7        ხოლო დღესა მეორესა ეწყუნენ სულტანსა და პირველსავე მისლ\ვასა
Line of ed.: 8     იწყეს ალა, ალა, ალა! სამგზის და მოუჴ\\დნენ Manuscript page: R_158  მარცხნივ, განხეთ\ქეს
Line of ed.: 9     რაზმი მათი, აოტნეს, მოსწყჳდნეს და მოსრნეს ბრძოლასა მას
Line of ed.: 10     შინა. ვინაჲთგან ქართველნი მჴნედ ბრძოდნენ, მოეწონათ სიმჴნე მათი
Line of ed.: 11     და შეიყუარეს ფრიად. მერმე მოადგნენ ქალაქსა სულტანისასა გარე\მოს
Line of ed.: 12     და ბრძოდნენ ძლიერად. შემდგომად შემჭირვებულმან ყიასდინ
Line of ed.: 13     ზამ-უყო და აღუთქუა მორჩილება და ხარკი. მუნით წამოსრულთა
Line of ed.: 14     მოეგება ხალათის სულტანი აღმთქმელი ხარკისა და უძღუნა ური\ცხუნი
Line of ed.: 15     და მას დაუდგინეს შანა. წარმოვიდნენ და მოვიდნენ გელაქუნს
Line of ed.: 16     სავსენი ალაფითა. Manuscript page: A_67  მაშინ წარმოავლინნეს რუსუდანისა თანა, რათა
Line of ed.: 17     ქმნას ზავი მათ შორის; არამედ რა დაიპყრნეს ესე ყოველნი, აცნო\ბეს
Line of ed.: 18     ყეენსა, რამეთუ მომკუდარ იყო ჩინგიზი და ძე მისი ოქროფა და
Line of ed.: 19     ძე ოქროფასი ქუქ; ხოლო აწ იჯდა მანგუ. ამას მიუმცნეს ქარ\თველთა
Line of ed.: 20     კეთილობა და სიმჴნე ბრძოლათა შინა და სპარსთა გარ\დამატებული
Line of ed.: 21     სიბოროტე. ამისთჳს უბრძანა ქართველთა პატივის\ცემა
Line of ed.: 22     და ბრძოლასა მათ თანა დაპყრობად, ხოლო სპარსთა სრუ\ლიად
Line of ed.: 23     მოწყუედა და წარჩინებულთა მის წინაშე წარგზავნა.

Line of ed.: 24        ამას ჟამსვე წარგზავნეს ძე იოვანე ათაბაგისა ავაგ ათაბაგი წი\ნაშე
Line of ed.: 25     ყეენისა, არამედ მგზავრ დავით ეჯიბი მისი ეტყოდა ავაგს: "მე
Line of ed.: 26     ვიყო პატრონად და შენ მონად, რამეთუ არს თემი უცხო და თუმცა
Line of ed.: 27     ინებონ სიკუდილი პატრონისა, მე მომკლვენ და შენ ცოცხალ იმყო\ფი".
Line of ed.: 28     და ავაგცა ჰყო ეგრეთ. შემდგომად მივიდნენ მანგუ-ყეენისა
Page of ed.: 207   Line of ed.: 1     წინაშე. მან შეიწყალა და პატივ-სცა დღესა ერთსა მიუწოდეს წი\ნაშე
Line of ed.: 2     მანგუსა, მაშინ ავაგ წინარ\\ე Manuscript page: B_170  მივიდა და დავით უკანა მისა; შე\რისხა
Line of ed.: 3     მანგუ-ყეენმან: "არა ჯერ არს, რომელ პატრონი შენი დგას
Line of ed.: 4     უკანის შენსან. წარმოდგა დავით და აუწყა ყოველი ყოფილი ყეენ\სა;
Line of ed.: 5     ხოლო ყეენი განცჳფრდა და ეტყოდა: "ვინაჲთგან ხართ ნათე\სავნი
Line of ed.: 6     ქართველნი ეგოდენ კეთილნი, ვბრძანებ, რათა უმეტეს ყო\ველთა
Line of ed.: 7     ნათესავთა იყოთ თქუენ წინაშე ჩუენსა". ხოლო აქა რუსუ\დან
Line of ed.: 8     ზავისა მნებელი მოვიდა ტფილისს, წარავლინა ძე თჳსი დავით
Line of ed.: 9     ნოინთა თანა და წარყვნენ ყოველნი წარჩინებულნი ამერნი, იმერ\ნი,
Line of ed.: 10     ზემო-ქუემონი. მისრული დავით ნოინთა კეთი\\ლად Manuscript page: R_159  შეიწყნარეს
Line of ed.: 11     და Manuscript page: d_42a  პატივ-სცეს და უწოდეს ნარინ (ესე არს მოსრული); არამედ ვერ
Line of ed.: 12     დაუმტკიცეს მეფობა და წარავლინეს ბითუ-ყეენისა წინაშე ქ{რისტ}ესა
Line of ed.: 13     ჩ̃სლზ, ქართულსა უ̃ნზ.



Section: 36  
Page of ed.: 207  
Line of ed.: 14   წარვიდა დავით ყარაყუმს


Line of ed.: 15        გარნა ვითარცა ჰყო დავითსა ზედა რუსუდან, ეგრეთცა მიეგო,
Line of ed.: 16     რამეთუ ძეცა მისი წარგზავნეს უცხოთა ქუეყანათა, ვითარცა ექსო\რია-ქმნილი.
Line of ed.: 17     ხოლო დავით წარვიდა მცირედითა კაცითა კუალსა
Line of ed.: 18     ავაგისასა და სულტანი ხალათისა, რომელი წარეგზავნათ ნოინთა.
Line of ed.: 19     და სხუანი მივიდნენ წინაშე ბითუ-ყეენისა. მან პატივით შეიწყნარა
Line of ed.: 20     და დაიპყრნა ორ წელ წინაშე თჳსსა; მერმე წარგზავნა ყარაყურუმს
Line of ed.: 21     წინაშე მანგუ-ყეენისა და იგიცა კეთილსა უყოფდა.

Line of ed.: 22        ხოლო ოთხთა ამათ ნოინთა ინებეს აღმჴედრება ალმულ\თელთა
Line of ed.: 23     ზედა და აუწყეს რუსუდანს, რათა წარუვლინოს ქართველ\თა
Line of ed.: 24     ლაშკარნი. არამედ მაშინ რუსუდან განილეოდა ძისა თჳსისა
Line of ed.: 25     მწუხარებითა, დასნეულდა და მოკუდა ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃სლზ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 26     უ̃ნზ, ხოლო ვინაჲთგან არღარა ვინ იყო მეფეთა ნათე\სავი,
Line of ed.: 27     ერთი დავით იყო დაკარგული და ერთი დავით, რომელი წარ\გზავნეს
Line of ed.: 28     თათართა, ყარაყურუმს იყო, ამისთჳს განიყვეს ნოინთა
Page of ed.: 208   Line of ed.: 1     ოთხად და უწოდეს ბევრის-მთავრად ყოველი ესე ივერია; ეგარ\სლანს
Line of ed.: 2     ბაკურციხელსა მიათუალეს ლაშკარნი ჰერ-კახთა ტფილისი\დამ
Line of ed.: 3     შამახიის მთამდე; შანშეს მამული თჳსი და ავაგისა; ვარამ გა\გელს
Line of ed.: 4     ყოველი სომხითი; გრიგოლ სურამელს ქართლი; თორელს
Line of ed.: 5     გამრეკელს ჯავახეთი; სამცხე კარნუქალაქადმდე ცოტნე დადიანს;
Line of ed.: 6     ხოლო რაჭის ერისთავსა ყოველი ლიხთ-იმერეთი და წა\\რიტანეს Manuscript page: B_171 
Line of ed.: 7     ალმუთს, არამედ იყვნენ ნახევარნი ერთს წელსა და ნახევარნი მეო\რეს
Line of ed.: 8     წელსა. ამათ ოთხთა ნოინთა ყოფასა შინა ალმუთს მოიყიდეს
Line of ed.: 9     კაცი გოლიათი, რათა მოკლას ერთი ნოინთაგანი. ესე შევიდა იდუ\მალ
Line of ed.: 10     ჩაღატარ ნოინის კარავსა შინა და განაწონა გულსა ლახუარი
Line of ed.: 11     და მოკლა; ხოლო მხილველთა დილას მსახურთა მისთა მტყებელ\მტირალთა
Line of ed.: 12     თქუეს ქართველთაგან სიკუდილი მისი, რამეთუ არიან
Line of ed.: 13     ჭირსა დიდსა ლაშკრობითა ამით და ლამოდნენ მოსრვასა ქარ\თველთასა,
Line of ed.: 14     არამედ სხუანი ნოინნი აყენებდნენ და იგინი არა უსმენ\დნენ
Line of ed.: 15     და წარმოემართნენ ქართველთა ზედა; ხოლო ქართველნი
Line of ed.: 16     განკჳრდნენ და იტყოდიან ვიეთნიმე ომსა და ვიეთნიმე აყენებდნენ.

Line of ed.: 17        მაშინ გრიგოლ სუ\\რამელი Manuscript page: R_160  იტყოდა: "არა არს, ძმანო, ჟამი
Line of ed.: 18     ბრძოლისა, რამეთუ ვართ მცირენი; არამედ ვგონებ, ჩუენ მთავარ\ნი
Line of ed.: 19     მოგვწყჳდონ და არა ყოველნი ერნი; გარნა ვედრება ღვთისა და
Line of ed.: 20     ყოვლად-წმიდისა ღვთისმშობლისა ჯერ არს", და უბრძანა ყოველ\თა
Line of ed.: 21     სამისა მუჴლისა მოდრეკა სავედრებელითურთ. ხოლო ამის აღ\მასრულებელთა
Line of ed.: 22     აღიხილნეს და ნახეს, რომელ ლელწმით გამოვი\დოდა
Line of ed.: 23     კაცი ჴელთ-ლახუროსანი მზახებელი ესრეთ: "მან ქუშტემ ჩა\ღატარ",
Line of ed.: 24     რომელი არს: "მე მოვკალ ჩაღატარ". ხოლო თათართა
Line of ed.: 25     განცჳფრებულთა შეიპყრეს და ჰკითხვიდნენ მიზეზსა; ხოლო იგი
Line of ed.: 26     იტყოდა: "დამალულ მიყავ ლელწმოვანთა; მოყიდა დედაკაცი
Line of ed.: 27     ბრწყინვალე და მეტყოდა: "შენით მოსწყდებიან სულნი ეგზომნი;
Line of ed.: 28     აწვე შემომიდეგ და იტყოდი: "მე მოვკალ ჩაღატარ". განცჳფრდნენ
Line of ed.: 29     თათარნი და მოკლეს იგი.

Page of ed.: 209  
Line of ed.: 1        ხოლო ქართველთა პატივ-სცეს და ესრეთ იჴსნა ღმერთმან და
Line of ed.: 2     ღვთისმშობელმან ერი თჳსი. გარნა განგრძელდა ლაშკრობა ალმუ\თელთა
Line of ed.: 3     შჳდ წელ; არამედ განდიდნაცა ეგარსლან, რომელ კნინღა
Line of ed.: 4     არა მეფედ სახელ-იდვა, რამეთუ იყო მჴნე, ახოვანი და ჰმორჩი\ლებდნენ
Line of ed.: 5     მას ყოველნი მთავარნი.

Line of ed.: 6        ხოლო ვითარ სცნეს თურქთა უმეფობა და ალმუთს ლაშკრობა
Line of ed.: 7     ქართველთა, შეკრბნენ ჲ̃ ჩ̃ (60.000) კაცნი ყარახანისანი და წარმო\ვიდნენ
Line of ed.: 8     მოოჴრებად გიორგიისად და მოვიდნენ ვალაშკერტ-რახსს
Line of ed.: 9     იქით სურმადმდე, რომელი მაშინ ეპყრა შანშე მანდატურთუხუ\ცესსა.
Line of ed.: 10     შეკრბა თჳთ და ავაგ ათაბაგისათ ლ̃ ჩ̃ მჴედრითა. განვლეს
Line of ed.: 11     რახსი და მივიდნენ ვალაშკერტს, ეწყუნენ მუნ და იქმნა ბრძოლა
Line of ed.: 12     ძლიერი; ხოლო ძალითა ჯუარისათა აოტნეს და მოსწყჳდნეს ხა\ლათადმდე;
Line of ed.: 13     ადიდნეს ალთუნი ურიცხუნი და შემოიქცნენ
Line of ed.: 14     გამარჯუე/ბულნი.

Line of ed.: 15        კუალად აღიძრნენ საბერძნეთით და სხუათა ქალაქთაგან თურქ\ნი
Line of ed.: 16     რბევად საქართველოსა. მცნობთა შავშთა, კლარჯთა, ტაოელთა,
Line of ed.: 17     Manuscript page: d_42b  კოლაარტანელთა, კარნიფორელთა, აუწყეს ყუარყუარე ციხის\ჯუარელსა,
Line of ed.: 18     რათა შეეწიოს. ხოლო მან მოუწოდა მესხთა და შეკრი\ბა
Line of ed.: 19     მჴედარი ჵ (10.000) და წარემართა; და თურქნი მოსდგომოდნენ
Line of ed.: 20     ბანას, ოლთისსა და აოჴრებდნენ ტაოს. ხოლო ამათის მისლმის
Line of ed.: 21     მცნობელნი თურქნი აღიჭურნენ და ეწყუნენ ავნისის ვაკესა ზედა.
Line of ed.: 22     მოსცა ღმერთმან ძლევა ივერიელთა და წარიქცივნეს, მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 23     და აღიღნეს ალაფნი ურიცხუნი. ხოლო ყუარყუარემ წარავლი\\ნა Manuscript page: R_161 
Line of ed.: 24     პაპა და ძმა მისი სარგის: ამათ აღიღეს ოლთისი, ბულათ-ყური და
Line of ed.: 25     მოვიდნენ გამარჯუებულნი.

Line of ed.: 26        ამათ ჭირთა შინა მყოფნი შეკრბნენ წარჩინებულნი ამის სამე\ფოსანი
Line of ed.: 27     კოხტის-თავს და იურვოდნენ უმეფობასა და ჭირთა ესრეთ\თათჳს;
Line of ed.: 28     გარნა დაა\\სკუნეს Manuscript page: A_68  განდგომა თათართა და წარვიდნენ ამა
Line of ed.: 29     პირსა ზედა იმერნი კაზმად, ხოლო ამერნი უცდიდნენ მუნვე. ესე
Line of ed.: 30     სცნეს თათართა ბიჩუს და ანგუგ, მოუჰდნენ კოხტისთავს მდგომთა,
Page of ed.: 210   Line of ed.: 1     შეიპყრნეს ყოველნი წარჩინებულნი და წარიყვანეს ანისს შირაკუანს
Line of ed.: 2     და მიიყვანეს ქარმაღანის წინაშე; ხოლო მან მჴარდაკრულთა გან\შიშულებულთა
Line of ed.: 3     წარსცხო თაფლი და განსხნა მზის სიცხესა შინა.

Line of ed.: 4        ხოლო ცოტნე დადიანი რა მოვიდა კოხტას პაემანსა ზედა, არ\ღარავინ
Line of ed.: 5     იხილა და სცნა ყოველი ყოფილი. მაშინ წარვიდა თჳთცა
Line of ed.: 6     ანისს, მისრულმან იხილნა ქართველნი ეგრეთ მყოფნი, მანცა განი\ძარცვა
Line of ed.: 7     შესამოსელი თჳსი, შეისუა თაფლი შიშუელმან და დაჯდა
Line of ed.: 8     მათთანაა, ხოლო დარაჯათა თათართა აცნობეს ესე ნოინთა; ამისნი
Line of ed.: 9     მსმენნი იგინი განკჳრდნენ და მოუწოდეს ცოტნეს და ჰკითხვიდნენ
Line of ed.: 10     ყოფილსა. გარნა იგი ეტყოდა: "არა თქუენისა განდგომისათვს
Line of ed.: 11     ვჰყავით, არამედ რათა განვაგოთ საქმე თქუენი და ხარკნი" და ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 12     სხუათაცა იგივე ვთქუათ, განუტევეს პატივით და აქეს
Line of ed.: 13     სიკეთე მათი და უმეტეს სანდოდ აღუჩნდათ.



Section: 37  
Page of ed.: 210  
Line of ed.: 14   ლაშას ძის დავითის ძიება


Line of ed.: 15        არამედ მაშინ სირცხჳლ უჩნდათ დიდებულთა ეგარსლანის
Line of ed.: 16     მთავრობა და შეკრბნენ, თჳნიერ იმერთა, ამის სამეფოსა წარჩინე\ბულნი
Line of ed.: 17     ყოველნი და ძიება ჰყვეს ლაშას ძის დავითისა: რამეთუ
Line of ed.: 18     სცნეს ვაჭართაგან, რომელ ცოცხალი გუელთა თანა არს მღჳმესა
Line of ed.: 19     შინა. ესე ყოველნი ამისთჳს მივიდნენ ნოინთა თანა და აუწყეს ურ\თიერთთა
Line of ed.: 20     უმორჩილობა უმეფობით და ნარინ-დავითისა არღარა
Line of ed.: 21     მოქცევა და ლაშას ძის დავითის სიცოცხლე და გამოითხოვეს იგი
Line of ed.: 22     მეფედ. ამისნი მსმენელნი თათარნი განკჳრდნენ ყოფილსა რუსუდა\ნისასა
Line of ed.: 23     და წარგზავნეს ანგურგ და წარატანეს ვარამ გაგელი და სარ\გის
Line of ed.: 24     თმოგველი მოსწრაფედ და მიუწერეს სულტანსა და აუწყეს და\ვითის
Line of ed.: 25     მოცემა და მსწრაფლ წარმოვლინება. ხოლო მისრულთა
Line of ed.: 26     უთხრეს რა სულტანსა, არღარა მგონებელ იყო სიცოცხლისა და
Line of ed.: 27     უარ-ჰყოფდა; არამედ ესენი ეტყოდნენ სიცოც\\ხლესა, Manuscript page: R_162  რამეთუ მას
Line of ed.: 28     ჟამსა მოსრულ იყო მონა დავითისა სოსანა, რომელი მიართმიდა
Page of ed.: 211   Line of ed.: 1     პურსა და წყალსა და ეთქუა სიცოცხლე. ნება-სცა სულტანმან და
Line of ed.: 2     აღმოიყვანეს დავით გუელთა თანა მყოფი კნინღა სულიერი ხუთსა
Line of ed.: 3     წელსა; განუსუენეს, განბანეს და შემოსეს სამოსელი სამეფო ქ{რისტ}ესა
Line of ed.: 4     ჩ̃სმ, ქართულსა უ̃ჲ. მაშინ უძღუნა სულტანმან ურიცხჳ და ევედ\რა
Line of ed.: 5     არღარა მოჴსენებად მის ზედა ძჳრი. მუნით მოსრულსა მიეგებ\ნენ
Line of ed.: 6     სრულიად დიდებულნი საქართველოსანი საზღვართა ქართლი\სათა.
Line of ed.: 7     მივიდა ნოინთა თანა დავით და მათ კეთილად შეიწყნარეს და
Line of ed.: 8     პატივ-სცეს' არამედ მეფობა ვერცა ამას დაუმტკიცეს და წარგზავ\ნეს
Line of ed.: 9     ესეცა წინაშე ბითუსა, და წარჰყვნენ წარჩინებულნი თჳსნი.
Line of ed.: 10     მისრულსა ბითუს წინაშე მანცა პატივ-სცა ფრიად, გარნა მეფობა
Line of ed.: 11     ვერცა ამან დაუმტკიცა და წარავლინა მანგუ-ყეენისა წინაშე. მანცა
Line of ed.: 12     პატივით შეიწყნარა და მუნ დახუდა დავით ძე რუსუდანისა და იყო\ფებოდნენ
Line of ed.: 13     მუნ ჟამადმდე.

Line of ed.: 14        ხოლო კუალად ნოინთა ამათ მოუწოდეს სულტანსა ყიასდინს;
Line of ed.: 15     ვერ ურჩ-ექმნა და წარგზავნეს ესეცა ყარაყურუმს, რამეთუ ყოველ\თა
Line of ed.: 16     მუნ წარავლენდიან და ბითუ-ყეენი წარავლენდა მანგუ-ყეენისა
Line of ed.: 17     წინაშე. არამედ მეფენი დაშთნენ ჯერეთ. მაშინ მანგუ-ყეენმან წა\რავლინნა
Line of ed.: 18     ძენი თჳსნი ერთი ინდოეთს სახელით ყუბულ და მეორე
Line of ed.: 19     ბაღდადს სახელით ულუ. ამან ულუმ გამოვლო ჯეონი, ხუარასანი
Line of ed.: 20     და მოვიდა ალმუთს. მაშინ მოკუდა მანგუ-ყეენი და დასუეს ძე მისი
Line of ed.: 21     ყუბულ ყეენად; ხოლო ულუ მოვიდა ადრაბაგანს სპითა ჲ̃ ჩ̃
Line of ed.: 22     Manuscript page: d_43a  (60.000). მიეგებნენ ოთხნივე ესე ნოინნი და წარჩინებულნი საქარ\\\თველოსანი; Manuscript page: B_174 
Line of ed.: 23     ხოლო ივერიელთა პატივ-სცა ყეენმან უგვანითა პა\ტივითა,
Line of ed.: 24     ვიეთთა მემაშიობა, ზოგთა მშჳლდის-მტჳრთველობა და
Line of ed.: 25     ესრეთითა ყოველთა. მერმე მოვიდა აღტაშს და დაჯდა ტახტსა ზე\და,
Line of ed.: 26     და დალოცეს ყოველთა მორჩილთა მისთა: რამეთუ პირველ
Line of ed.: 27     ოთხნი იგი ნოინნი განაგებდნენ საბერძნეთიდამ ინდოეთადმდე;
Line of ed.: 28     არამედ აწ ულუ-ყეენობით თჳთ განაგებდა.

Page of ed.: 212  
Line of ed.: 1        ჟამსა ამას არავის მიერ იცვებოდა ეკლესიანი. იზრახა კათალი\კოზმან
Line of ed.: 2     ნიკოლაოზ და წარვიდა წინაშე ყეენისა დაცვისათჳს ეკლე\სიისა.
Line of ed.: 3     მისრული ულუ-ყეენმან კეთილად შეიწყნარა, მოსცა
Line of ed.: 4     იერლაყი და ჯუარი და არგანი ოქროსანი; არამედ განკჳრდა ქცე\ვასა
Line of ed.: 5     მისსა ზედა და წარმოავლინა შეწყალებული.

Line of ed.: 6        ხოლო მეფ\\ენი Manuscript page: R_163  იყვნენ ყუბულ-ყეენისა წინაშე და აქუნდათ
Line of ed.: 7     ცილობა მეფობისათჳს და დავითისნი იტყოდნენ: "არა ჯერ არს,
Line of ed.: 8     რათა ეპყრას ძესა დედაკაცისასა მეფობა და არა თჳთმპყრობელისა
Line of ed.: 9     მეფისა ძესა". ხოლო ნარინ დავითისნი იტყოდნენ: "თუცა იყო დე\დაკაცი,
Line of ed.: 10     გარნა იყო რუსუდანცა მეფე და ძე მეფისავე არს ნარინ\დავით;
Line of ed.: 11     ამით ჯერ არს მეფობა მისი".

Line of ed.: 12        და რა განგრძელდა მათ შორის სიტყუა, წარმოავლინეს ავაგ
Line of ed.: 13     ათაბაგი და მოსცეს ცოლად ნათესავი მეფეთა სახელით ესლომ დი\დითა
Line of ed.: 14     დიდებითა და მოვიდა წინაშე ულუ-ყეენისა. ამანცა პატივით
Line of ed.: 15     წარმოავლინა მამულსა თჳსსა, მიეგებნენ ქართველნი; არამედ ეგარ\სლან
Line of ed.: 16     არა გარდაჴდა ცხენიდამ, ვინაჲთგან ფრიად განდიდებულ იყო.
Line of ed.: 17     განრისხნა ავაგ და უხეთქა თავსა მათრაჴითა ეგარსლანს, გარდა\მოაგდო
Line of ed.: 18     ცხენიდამ და განსძარცვეს მსახურთა ავაგისთა და გან\კიცხეს
Line of ed.: 19     უპატიოდ და იქმნა საცინელ მიერითგან.

Line of ed.: 20        ხოლო ყეენმან სულტანი ხალათისა და ყიასდინცა წარმოავ\ლინა
Line of ed.: 21     და მეფენი დაშთნენ მუნვე. არამედ შემდგომად ინება ყუბულ\ყეენმან
Line of ed.: 22     და წარმოგზავნნა ორნივე მეფენი ძმისა თჳსისა თანა ულუ\ყეენისა
Line of ed.: 23     და მოუმცნო რომლისათჳსცა ენებოს მისცეს მეფობა, ანუ
Line of ed.: 24     ორთავე მისცეს, და მოიწივნენ წინაშე ულუ-ყეენისა. მან ფრიად
Line of ed.: 25     პატივ-სცა და მისცა ორთავე მეფობა და წარმოგზავნნა ქართლს.
Line of ed.: 26     მაშინ მიეგებნენ ყოველნი წარჩინებულნი ივერიისანი, შემოვიდნენ
Line of ed.: 27     ტფილისს მეტეხს ეკლესიასა შინა და დასხდნენ საყდართა ზედა ორ\ნივე
Line of ed.: 28     ქ{რისტე}სა ჩ̃სმდ, ქართულსა უ̃ჲდ და იკურთხნენ მუნვე ტფილისს
Line of ed.: 29     მეფედ.



Section: 38  
Page of ed.: 212  
Page of ed.: 213  
Line of ed.: 1   ჲ̃ე მეფენი დავით და დავით
Line of ed.: 2   ხ{ოლო} ლაშას ძემ მეფა წელი კ̃ე,
Line of ed.: 3   ნარინ დავით მეფა მ̃თ წელი


Line of ed.: 4        ხოლო მეფობდნენ ესე ორნი დავითნი სრულსა სიყუარულ\სა
Line of ed.: 5     ზედა, და ნიჭსა თუ სიგელსა ორისავე ჴელმოწერითა მისცემდნენ,
Line of ed.: 6     არამედ აქუნდა უპირველესი პატივი დავითს ლაშას ძეობისათჳს და
Line of ed.: 7     ჟამითაცა უხუცესი იყო. ხოლო იყო ლაშას ძე ტანითა დიდ და ახო\ვან,
Line of ed.: 8     მჴნე მოისარი მაგრითა მშჳლდითა, უმანკო, წრ\\ფელი, Manuscript page: A_69  მალე
Line of ed.: 9     მრწმუნებელი და შემდობელი. ხოლო ძე რუსუდანისა იყო ტანითა
Line of ed.: 10     ზომიერ, თხელ ფერითა, ენა-ტკბილ უხჳ, მდაბალი, ცხენსა ზედა
Line of ed.: 11     მჴნე, ფერჳ-მალე და განმგონე.

Line of ed.: 12        არამედ რა განგრძელდა ლაშქრობა ალმუთელთა, წარავლინა
Line of ed.: 13     ულუ-ყეენმან ლაშ\\ქარნი Manuscript page: R_164  და ლაშას ძე დავით მათ თანა; ხოლო მცნო\ბელნი
Line of ed.: 14     ამისნი ალმუთელნი დედაწულითა და ხუასტაგითა წარვიდ\ნენ
Line of ed.: 15     ეგჳპტეს და ულუ-ყეენმან ჴელთ-იგდო ყოველი ხუარასანი,
Line of ed.: 16     აღმჴედრდა თჳთ და სადაცა მივიდის, ესრეთ მოსრვიდიან ურჩთა,
Line of ed.: 17     რამეთუ ი̃ბ დღესა ერთსა ადგილსა ვერ დადგის მძორთა სიმყრა\ლითა,
Line of ed.: 18     არამედ უმეტეს სპარსთა სრვიდიან, რამეთუ საძაგლად უჩნ\დისთ
Line of ed.: 19     სჯული მაჰმადისა. გარნა მარადის იყვნიან დავით და ნარინ
Line of ed.: 20     დავით მეფენი წინაშე ულუ-ყეენისა; ხოლო ულუ-ყეენი ლაშას ძის
Line of ed.: 21     მოყვარული იყო და რუსუდანის ძისა მოძულე. ხოლო იყვნენ რა
Line of ed.: 22     აღტაშს, შეიპყრა ულუ-ყეენმან ნარინ-დავით და წარგზავნა ბარ\დავს.
Line of ed.: 23     არამედ მიიწია რა ნახჭევანს, წარივლტოდა დავით აფხაზეთს.
Line of ed.: 24     მაშინ ლაშას ძე დავით იყო ტფილისს. მიიწია ნარინ-დავით ქუეყა\\\ნასა Manuscript page: B_176 
Line of ed.: 25     ავაგისასა და წარიყვანა სუმბატ ორბელიანმან სახიდ თჳსად.
Line of ed.: 26     ევედრა მას დავით, რათა არა განსცეს და მისცა თუალიცა იგი სახე\ლოვანი;
Line of ed.: 27     მერმე წარავლინა აფხაზეთს და მივიდა ლიპარიტ თორე\ლ\\ისა Manuscript page: d_43b 
Line of ed.: 28     თანა, ლიპარიტმან უძღუნა ცხენი და შესამოსელი და წარიყ\ვანა
Line of ed.: 29     ქუთათისს და ამის მისვლისათჳს განიხარეს იმერთა ფრიად; შე\მოკრბნენ
Page of ed.: 214   Line of ed.: 1     ყოველნი და აკურთხეს მეფედ. და მიერითგან განიყო
Line of ed.: 2     გიორგია ორ სამეფოდ, ვინაჲთგან ამერნი დაშთნეს ლაშას ძეს და
Line of ed.: 3     იმერნი ნარინ დავითს და იწოდა მეფედ იმერთა და არღარა აფხაზთა
Line of ed.: 4     ქ{რისტე}სა ჩ̃სმვ, ქართულსა უ̃ჲვ.

Line of ed.: 5        ამათ ჟამთა ყეენმან ბითუ, რომელსა ეპყრა ხატაეთი დარუ\ბანდამდე
Line of ed.: 6     და რუსეთი ვიდრე სერბადმდე, მიუწოდა ლაშას ძეს და\ვითს
Line of ed.: 7     წინაშე თჳსსა. ხოლო დავით წარვიდა და დაუტევა ჯიგრა-ხა\თუნ
Line of ed.: 8     დედოფალი და განმგედ ჯიქური. ესე ჯიქური იყო კაცი კეთი\ლი,
Line of ed.: 9     რამეთუ ჟამსა ამისსა არა იპოებოდა მპარავი და ავაზაკი. კუა\ლად
Line of ed.: 10     შევედრნა ადგილნი ქუეყანათა თჳს-თჳსად მთავართა, რათა
Line of ed.: 11     მსახურებდნენ დედოფალსა და მორჩილებდნენ ჯიქურსა.

Line of ed.: 12        ხოლო იყო რა მეფე ბითუს წინაშე, ჰგონა პანკისის ერისთავ\მან
Line of ed.: 13     თორღულმან არღარა მოსლვა მეფისა, განდგა და არღარა მორ\ჩილებდა
Line of ed.: 14     ჯიქურსა. ხოლო ოდეს შეიწყალა ყეენმან დავით მეფე,
Line of ed.: 15     მოსცა სურგუჯი, რომელ არს მაჩრდილებელი, რომელსა თჳნიერ
Line of ed.: 16     ყეენთაგანი ვერვინ იქონებდა, და მოუმცნო ულუ-ყეენს, რათა პა\\\ტიე-სცეს Manuscript page: R_165 
Line of ed.: 17     დავითს უმეტეს ყოველთა ნოინთა. მოსრულსა მეფესა
Line of ed.: 18     დავითს მიეგებნენ ყოველნი წარჩინებულნი (არამედ თორღული არა
Line of ed.: 19     შიშისათჳს) და შემოვიდა დავით ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃სმზ, ქართულ\სა
Line of ed.: 20     უ̃ჲზ.

Line of ed.: 21        ხოლო სცნა რა მეფემან, მრავალგზის მოუწოდა თორღულსა;
Line of ed.: 22     არამედ მან არა ინება გამოსლვა, ამისთჳს ჯიქურმან წარავლინა
Line of ed.: 23     ხორნაბუჯელი; ამან წინაშე ალავერდის წმიდის გიორგისა აღუ\თქუა
Line of ed.: 24     ფიცით და მოიყვანა ტაბაჴმელას წინაშე მეფისა; არამედ ჯი\ქურმან
Line of ed.: 25     განზრახჳთა დედოფლისათა, თჳნიერ მეფისა, შეურაცხ ჰყო
Line of ed.: 26     ფიცი, წარგზავნეს თორღული და გარდააგდეს კლდეკარსა ზედა.
Page of ed.: 215   Line of ed.: 1     იხილე რამეთუ ხორნაბუჯელი ერთს წელს მოსწყდა ორითა ძითა
Line of ed.: 2     შურის-გებითა წმიდისა გიორ\\გისათა; Manuscript page: B_177  ხოლო მეფემან განაგნა ყო\ველნი
Line of ed.: 3     დაშლილნი და წარვიდა წინაშე ულუ-ყეენისა ძღუნითა დიდი\თა.
Line of ed.: 4     მან პატივით შეიწყნარა და დაადგინა ზემოთ ყოველთა ნოინთა.

Line of ed.: 5        ჟამსა ამას ამჴედრდა ულუ-ყეენი ბაბილოვნის ხალიფასა ზე\და;
Line of ed.: 6     ხოლო ხალიფა ვერ წინააღმდგომი შევიდა ქალაქსა და მოადგა
Line of ed.: 7     ქალაქს ერთკერძ ულუ-ყეენი, ერთ-კერძ ენგინ ნოინი, ერთკერძ
Line of ed.: 8     დავით მეფე სპითა გიორგიისათა. მაშინ დავით უბრძანა სპათა თჳსთა
Line of ed.: 9     შეთხრად ზღუდისა. ეგრეთ ჰყვეს ქართველთა და შევიდნენ მე\ათორმეტესა
Line of ed.: 10     დღესა, მოსრნეს შინაგანნი და განახუნეს კარნი და
Line of ed.: 11     მერმე შევიდნენ თათარნი; არამედ ხალიფა ივლტოდა ნავით
Line of ed.: 12     და რა სცნა ვერ-წასლვა თჳსი, შემოიქცა კუალად პალატადვე თჳსად;
Line of ed.: 13     ხოლო თათართა მოსრნეს დიდი იგი ქალაქი, რამეთუ ფოლორცნი
Line of ed.: 14     და გზანი სავსენი იყვნენ მკუდრითა; გამოიყვანეს ხალიფაცა დედა\წულითურთ
Line of ed.: 15     და მოიყვანეს თაყვანისცემად ყეენისა; არამედ მან არა
Line of ed.: 16     ინება და რაოდენ დახრიდიან, იგი გულაღმა დაეცის მეტყუელი:
Line of ed.: 17     "უკეთუ განმიტევებს თაყვანის-ვსცემ, და უკეთუ არა, არა". განი\ყვანეს
Line of ed.: 18     გარე და ეტყოდნენ: "შეგიწყალა ყეენმან". და იგი ჰკითხვიდა
Line of ed.: 19     ვითარ და ეტყოდნენ: "შენ მოგკლავს თჳთ ყეენი და ძესა შენსა ძე
Line of ed.: 20     მისი". მან მიუგო: "უკეთუ მომკლავს, გინა მან, გინა ძაღლმან მომკ\ლას";
Line of ed.: 21     შემდგომად მოსწყჳდნეს იგინიცა და მოქალაქენიცა და აღივს\ნენ
Line of ed.: 22     თათარნი და ქართველნი ალაფითა, რამეთუ თჳნიერ ოქროთა
Line of ed.: 23     და ვეცხლთა და თუალთა პატიოსანთაგან კიდე არა რა\\სა Manuscript page: R_166  აღიღებ\დნენ.
Line of ed.: 24     მერმე ნეშტი ბაბილოვნისა სრვისაგან დააყენეს და დააცადეს
Line of ed.: 25     და დაადგინნეს თჳსნი, და წარმოვიდა ყეენი ულუ. ხოლო მეფე ნე\ბითა
Line of ed.: 26     ყეენისათა მოვიდა ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃სმჱ, ქართულსა უ̃ჲჱ.

Line of ed.: 27        ამასვე წელსა მოვიდა აღმწერელი ქუეყანისა არღუნ, რომელი
Page of ed.: 216   Line of ed.: 1     წარმოევლინა ბითუს ყეენსა. ამან აღწერა ყოველი საბრძანებელი
Line of ed.: 2     ყეენისა და მოიწია ულუ-ყეენის წინაშე. მან წარმოგზავნა ქართლს
Line of ed.: 3     აღწერად ყოვლისავე. მოსრულმან არღუნ აღწერა მიწით, ვენახით,
Line of ed.: 4     ხუასტანგით, მტილით, წალკოტით და წისქვილით; ხოლო ათსა კუ\ამლს
Line of ed.: 5     გლეხზედ მეათე მოლაშქრედ წამსლველი და გამოჴდა დავი\\\თის Manuscript page: B_178 
Line of ed.: 6     სამეფოსაგან უ̃ ჩ̃ წარმსლველი ლაშკარსა შინა, არამედ იქმნა
Line of ed.: 7     ჭირი დიდი საქართველოსა შინა, გარნა სამღუდელოთა არარაჲ და\ადვა
Line of ed.: 8     და არცა სხუათა ვის რჯულის თავთა და წარვიდა საბერძნეთს.

Line of ed.: 9        შემდგომად ამისა წარვიდა ყეენი Manuscript page: d_44a  მისრეთს და წარიტანა დავით
Line of ed.: 10     მეფე სპითა თჳსითა. მისრულთა უწყეს შუამდინარეს ოჴრება და
Line of ed.: 11     შამს; არამედ მოეგება სულტანი ეგჳპტისა მდინარესა ზედა ევ\ფრატსა;
Line of ed.: 12     ხოლო თათართა განვლეს ევფრატი და წინამბრძოლნი
Line of ed.: 13     იყვნენ მეფე ქართველით. შეიბნენ და მოსრნეს ურიცხუნი და ივლ\ტოდნენ
Line of ed.: 14     მეგჳტელნი, გარნა ულუ-ყეენი დაადგრა მუნვე, სადაცა იყო
Line of ed.: 15     ქალაქი მცირე, უკან კლდითა და წინ მდინარითა მომტკიცებული,
Line of ed.: 16     და ვითარ უღონო იქმნა Manuscript page: A_70  ბრძოლად ყეენი, ბრძანა დილისად აღმჴედ\რება
Line of ed.: 17     ყოველთა სპათა და გარ-მოდგომად ქალაქისა და ყმუილი
Line of ed.: 18     ძაღლთაებრ. ხოლო ყვეს რა ეგრეთ, განსქდა კლდე იგი და ნახევარი
Line of ed.: 19     ქალაქი შერთო წყალსა მას და ნეშტსა შეუჴდნენ თათარნი, მოსრ\ნეს
Line of ed.: 20     ურჩნი და დაიპყრნეს. მერმე წარმოვიდა ყეენი შამს და შუამდი\ნარეს;
Line of ed.: 21     მოეგებნენ სრულიად ძღუნითა დიდითა. მაშინ დავით ევედ\რა
Line of ed.: 22     ყეენსა, რათა განუტეოს სამეფოსა თჳსსა. ნება ჰსცა ყეენმან და
Line of ed.: 23     მოვიდა სპითა თჳსითა დიდითა შოებულებითა ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃სმთ,
Line of ed.: 24     ქართულსა უ̃ჲთ.

Line of ed.: 25        ხოლო მწუხარე იყვნენ ყოველნი წარჩინებულნი, რამეთუ
Line of ed.: 26     ჯიგრა-ხათუნ არა უშვა შვილი მეფესა. ამისთჳს მეფემან მოიყვანა
Line of ed.: 27     ოვსთა მეფის ქალი კეთილ-სახოვანი, აღმთქმელმან ოდეს ეშვას ძე,
Page of ed.: 217   Line of ed.: 1     არღარა თანა-ეყოს და შემდგომად Manuscript page: R_167  ქორწილისა ოვსთა მეფის ქალ\მან
Line of ed.: 2     ალთუნ შვა ძე გიორგი ქ{რისტე}სა ჩ̃სნ, ქართულსა უ̃ო.

Line of ed.: 3        ესე გიორგი შეიყვანა ჯიგრა-ხათუნ შვილად თჳსად და ზრდიდა
Line of ed.: 4     იგი. კუალად ეშვა ალთუნ მეფესა ასული თამარ და მიერითგან განე\შორა
Line of ed.: 5     ალთუნს მეფე; შემდგომად მოკუდა დედოფალი ჯიგრა-ხათუნ.
Line of ed.: 6     მერმე წარვიდა მეფე წინაშე ყეენისა და დაჰყო მუნ ხანი რაოდენიმე;
Line of ed.: 7     მერმე უბრძანა ყეენმან მეფესა მზა-ყოფად სპათა მისრთა ზედა. წარ\მოვიდა
Line of ed.: 8     მეფე და მოვიდა სახლსა ავა\\გ Manuscript page: B_179  ათაბაგისსა, რამეთუ მომკუ\დარ
Line of ed.: 9     იყო ავაგ და არა დაუშთა წული, არამედ ასული ხუაშაგ. ხო\ლო
Line of ed.: 10     მტირალმან მეფემან ავაგისამან იხილა ცოლი ავაგისა გუანცა
Line of ed.: 11     და ეტრფიალა მას. შემდგომად მოიყვანა და იქორწილა; ხოლო ქა\ლი
Line of ed.: 12     ავაგისა შევედრა მანკაბერს სადუნსა და სახლიცა ავაგისა. ხო\ლო
Line of ed.: 13     მეფე მიუდგა გუანცას და უშვა ძე დიმიტრი ქ{რისტე}სა ჩ̃სნვ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 14     უ̃ოვ. არამედ გუანცას დედოფლობა მძიმედ უჩნდა ჯიქურ\სა;
Line of ed.: 15     ამისთჳს შესმენილ იქმნა წინაშე მეფისა განზრახჳთა სუმბატ
Line of ed.: 16     ორბელიანისათა. გარნა ვინაჲთგან დავით წრფელი იყო, არღარა გა\მოიკითხა
Line of ed.: 17     და გარდააგდო ჯიქური ისნიდამ მტკუარსა შინა. დილასა
Line of ed.: 18     იხილეს მდებარე რიყესა ზედა და განჰკჳრდნენ ერნი და მოითხოვეს
Line of ed.: 19     გლახაკთა დაფლვად, რამეთუ არავინ ჰყვა თჳნიერ მათთა და მათდა
Line of ed.: 20     მას მრავალნი კეთილნი ექმნნეს. მიანიჭა მეფემან და დაფლეს
Line of ed.: 21     გლა/ხაკთა.

Line of ed.: 22        ხოლო ინება რა ულუ-ყეენმან ლაშქრობა მისრეთს, და მოუწე\რა
Line of ed.: 23     დავით მეფესა. არამედ ვინაჲთგან იყო ჭირი დიდი ლაშკრობითა
Line of ed.: 24     და ხარკითა, რომელი დაედვა არღუნს და კუალად დაედგინა ხოჯა
Line of ed.: 25     აზიზ, რომელი სამზარეულოსაცა ზედა მეფისასა აღიღებდა ხარკსა.
Line of ed.: 26     ამისთჳს შეიწრებული მეფე მოვიდა ჯავახეთს და განიზრახა უკუ\დგომა
Page of ed.: 218   Line of ed.: 1     ყეინისა, ანუ-თუ წარვიდეს. ხოლო დიდებულთა ვიეთთამე
Line of ed.: 2     განუზრახეს წარსლვა და ზოგთა განდგომა. არამედ მეფემან ნება\სცა
Line of ed.: 3     დიდებულთა, რომელთაცა ნებავთ, წარვიდნენ წინაშე ყეენისა
Line of ed.: 4     და რომელთა სთნავთ, მისთანა დაადგრენ.

Line of ed.: 5        უკ-მოიქცა მეფე და მოვიდა სარგის ჯაყელისა ციხისჯუარელი\სა
Line of ed.: 6     თანა; ხოლო სხუანი ქართველნი წარვიდნენ წინაშე ყეენისა და
Line of ed.: 7     იმყოფებოდა მეფე სამცხეს და მასპინძლობდა ყოვლითურთ სარ\გის.
Line of ed.: 8     შემდგომად მოვიდა გაზაფხულს ყეენი გამარჯუებული თჳსად
Line of ed.: 9     მისრეთიდამ, სადა მჴმედ იყვ\\ნენ Manuscript page: R_168  მუნ მყოფნი ქართველნი. მაშინ
Line of ed.: 10     იკითხა ყეენმან საქმე დავით მეფისა და სცნა განდგომილება: წარ\მოავლინა
Line of ed.: 11     არღუნ კ̃ ჩ̃ (20.000) მჴედრითა და ქართველნიცა მუნ
Line of ed.: 12     მყოფნი მის თანა. ხოლო მეფემან შეკრიბნა მესხნი, შავშ-კლარჯნი
Line of ed.: 13     ჯ̃ (8.000) მჴედარნი, წარმოავლინნა და დადგნენ ჴევსა შინა მტკუ\რისასა.
Line of ed.: 14     მაშინ არღუნ წარმოავლინა ვ̃ ჩ̃ (6.000) მჴედარნი, ეწყუ\ნენ
Line of ed.: 15     მესხნი, აქედამ ფ̃ (500) მჴედარნი შოლის პი\\რსა Manuscript page: B_180  ზედა; აოტეს
Line of ed.: 16     მესხთა თათარნი, მოსრნეს და ნეშტნი შეიხუეწნენ შინდარას არღუ\ნის
Line of ed.: 17     სპათა შინა.

Line of ed.: 18        მცნობელმან სარგის წარისწრაფა და ესე იხილა რა არღუნ,
Line of ed.: 19     განემზადა სივლტოლად; არამედ აყენებდნენ ქართველნი, მასთან
Line of ed.: 20     მყოფნი, მეტყუელნი: "ჩუენ უწყით ბრძოლა მათი". მოიქცნენ და
Line of ed.: 21     ყვეს ბრძოლა. გარნა კუალად ივლტოდნენ თათარნი, არამედ სიმ\ცირით
Line of ed.: 22     სულმოკლე იქმნენ მესხნი; ხოლო თათარნი ჩუეულებისა\\ებრ Manuscript page: d_44b 
Line of ed.: 23     მათთა უკ-მოიქცნენ და მოსრნეს მესხნი და სარგის მცირედითა სპი\თა
Line of ed.: 24     მოვიდა წინაშე მეფისა და არღუნ წარვიდა გამარჯუებული მკსინ\ვარებისაგან
Line of ed.: 25     ზამთრისა, რამეთუ იყო დეკემბერი. მერმე წარვიდა მე\ფე
Line of ed.: 26     შავშეთ-კლარჯეთად და იყოფებოდა მუნ. კუალად მოვიდა არ\ღუნ
Line of ed.: 27     ივნისსა შინა, მოაოჴრა სამხცე და მოადგა ციხისჯუარს და ავ\ნებდნენ
Line of ed.: 28     ციხით გამო დიდსა თათართა, გარნა ვერ შემუსრეს, არამედ
Line of ed.: 29     ესწრათ ამბავიცა ყეენისა, უკუნ-იქცნენ და წარვიდნენ და დაიჴსნა
Line of ed.: 30     ღმერთმან მესხნი ოჴრებისაგან.

Page of ed.: 219  
Line of ed.: 1        ხოლო აწ განაზრახა მეფესა სარგის ჯაყელმან ესრეთ: "ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 2     ორთავე არს სამეფო იმერეთისა, რათა მივიდეს მუნ". ხო\ლო
Line of ed.: 3     მისრული მუნ დავით მეფე ისტუმრა ნარინ-დავით კეთილად.
Line of ed.: 4     არამედ თუცა დიდებით იყო მუნ დავით მეფე, გარნა ვითარცა უცხო
Line of ed.: 5     ვიდოდა, ამისთჳს განიყვნენ დიდებულნი იმერნი და ინებეს ზოგთა
Line of ed.: 6     დავით მეფედ და ზოგთა ნარინ დავით და იყო შლილობა ჟამ რაო\დენმე,
Line of ed.: 7     და არცა განიყოფებოდა საჭურჭლე სპათა ზედა. არამედ ბე\დიელი
Line of ed.: 8     დაადგრა ერთგულობასა ზედა ნარინ-დავითისასა. რომელი
Line of ed.: 9     იყო კაცი კეთილი, რამეთუ ამის ჟამს არა იპოებოდა მპარავ-ავაზაკი
Line of ed.: 10     ოდიშს. ამისთჳს განიყვეს მეფეთა ქუეყანანი და ქალაქნი ქუთა\თისი
Line of ed.: 11     და ტფილისი ორად, სამეფო ორად; საჭურჭლე ორად; არამედ
Line of ed.: 12     Manuscript page: R_169  ჴომლის ქუაბსა შინა რაჲცა იყო, მცირედი განყვეს და სხუა დაუტე\ვეს
Line of ed.: 13     მუნვე. ხოლო ჯაჭჳ სალამაზო და თუალი იგი პატიოსანი და
Line of ed.: 14     მარგალიტი უსასყიდლო დაშთა ნარინ-დავითს და იქმნა ესრეთ ორ
Line of ed.: 15     სამეფოდ ქ{რისტ}ესა ჩ̃სნთ, ქართულსა უ̃ოთ და დაშთნენ ამერნი
Line of ed.: 16     უმე/ფოდ.

Line of ed.: 17        მოიშალა ლაშქრობა და მსახურება თათართა. Manuscript page: B_181  ამისთჳს ინება
Line of ed.: 18     ზავი მეფისა ყეენმან, რამეთუ დედოფალი გუანცა ძით თჳსით დი\მიტრით
Line of ed.: 19     იყო ურდოსა შინა ტყუედ წარყვანილი და ნოინის ცოლს
Line of ed.: 20     აღეყვანა დიმიტრი ყრმა წიაღსა თჳსსა. მყის განჴმოდა საშოჲ, მიდ\გომილსა
Line of ed.: 21     ეშვა წული; არამედ ვინაჲთგან იყო დედაკაცი იგი უშვი\ლო
Line of ed.: 22     და შვილიერ იქმნა, ამისთჳს პატივსა უყოფდა გუანცას და დი\მიტრის
Line of ed.: 23     ფრიადსა და უბრძანა ყეენმან ნოინსა ამას, რათა წარავლი\ნოს
Line of ed.: 24     ზავისა პირი მეფისა თანა და წარმოვლინებული მოვიდა წინა\შე
Line of ed.: 25     მეფისა. ხოლო მეფემან მიუმცნო: "მიზეზი წარმოსლვისა ჩემი\სა
Line of ed.: 26     Manuscript page: A_71  იყო ხოჯა აზიზ; აწ უკეთუ მომცეთ იგი, წარმოვგზავნო წინა\შე
Page of ed.: 220   Line of ed.: 1     ყეენისა ძე ჩემი გიორგი და იგი ყოს ყეენმან მეფედ, არამედ მო\მეცით
Line of ed.: 2     გუანცა და დიმიტრიცა ძე ჩემი". მსმენელმან ყეენმან დაუმ\ტკიცა
Line of ed.: 3     ფიცით: "უკეთუ მოვიდეს მეფე, მივსცე ხოჯა აზიზ". და ჰყო
Line of ed.: 4     შუამდგომელად ყეენმან ენუქარქუნ, რომელი იყო კაცი კეთილი და
Line of ed.: 5     ქრისტეანე. ესე მოვიდა მეფისა თანა და აღუთქუა ფიცით და წა\რიყვანა
Line of ed.: 6     ძე მეფისა გიორგი. მისრულსა ტფილისს მოეგებნენ ყოველ\ნი
Line of ed.: 7     წარჩინებულნი ამერეთისანი და ბადინ, რომელსა არღუნ შეჰვედ\რა
Line of ed.: 8     ტფილისი და კნინღა მეფობა. ამან უძღუნა გიორგის ურიცხუნი,
Line of ed.: 9     მერმე მივიდნენ ურდოსა ტუნღულ-ხათუნისა თანა, რომელი იყო
Line of ed.: 10     ასული კეისრისა. ამან შეიყუარა და პატივ-სცა გიორგის. შემდგო\მად
Line of ed.: 11     შეიყვანა წინაშე ყეენისა. ხოლო ყეენმანცა პატივ-სცა და მისცა
Line of ed.: 12     მეფობა და წარმოავლინა კუალად, რათა მოვიდეს მეფეცა; არამედ
Line of ed.: 13     მეფე მიზეზ-ჰყოფდა ხოჯა აზიზს; ამისთჳს განწყრა ყეენი გან\ზრახჳთა
Line of ed.: 14     არღუნისათა, რამეთუ მას მძიმედ უჩნდა მიცემა ხოჯა
Line of ed.: 15     აზიზისა, და ბრძანა მოკლვა გიორგისა. ამისი მცნობი ენუქარქუნ
Line of ed.: 16     მსწრაფლ შევიდა ტონღულ-ხათუნისა თანა და აუწყა ესე; ხოლო
Line of ed.: 17     იგი მყის წარდგა წინაშე ყეენი\\სა Manuscript page: R_170  მეტყუელი: "რაჲ არს, დიდო ყე\ენო,
Line of ed.: 18     რამეთუ სტეხ ფიცსა ერთისა სპარსისათჳს და აღსძრავ შფოთ\სა?
Line of ed.: 19     არა უწყია, რამეთუ წინასწარმეტყუელთა, რომელთა ღმერთი
Line of ed.: 20     ეზრახოდა, ნათესავნი არიან ბაგრატიონნი და აწ სიკ\\უდილი Manuscript page: B_182  გიბრ\ძანებიეს?
Line of ed.: 21     უწყოდე, რამეთუ დიდის ბათოს დესპანი წინაშე დავით
Line of ed.: 22     მეფისა თანა არს და სთხოვს გზასა დარიელასსა და უკეთუ ჰყოს
Line of ed.: 23     ესე მეფემან, აღდგების შფოთი დიდი".

Line of ed.: 24        მაშინ ყეენმან მოიყვანა გიორგი, მისცა მეფობა და მისცა ტონ\დულ-ხათუნს
Line of ed.: 25     მეტყუელმან: "წარავლინე გიორგი, დიმიტრი და გუ\ანცა
Line of ed.: 26     და მოიყვანეთ დავით მეფე და მიეცით ხოჯა აზიზცა და და\არწმუნეთ
Line of ed.: 27     ფიცით უვნებელობა მეფესა". მაშინ ენუქარქუნ წარმო\იყვანა
Line of ed.: 28     ორნი ძენი მეფისანი და მოვიდა ქჳშხეთის ბოლოს, მოარ\თუა
Line of ed.: 29     მეფესა დავითს ძენი თჳსნი და ხოჯა აზიზცა, და წამსვე მე\ფემან
Line of ed.: 30     მოჰკუეთა ხოჯა აზიზს თავი და წარგზავნა ტფილისს და მუნ
Line of ed.: 31     მოჰკიდეს ძელსა ზედა. ხოლო მეფე წარჰყვა ენუქარქუნს და მო\ეგებნენ
Page of ed.: 221   Line of ed.: 1     დიდებულნი თჳსნი ყოველნი. არამედ სარგის ჯაყელისა Manuscript page: d_45a 
Line of ed.: 2     ებრძანა ყეენსა მიუნდობელობა; ხოლო სარგის იტყოდა: "უკეთუ
Line of ed.: 3     ევნოს რაჲმე მეფესა, ბრალ ჩემდა იქმნეს" და თქუა: "რამეთუ სარ\გის
Line of ed.: 4     ყო განდგომა, აწ მევნოს მის თანა და დავრჩე მის თანა". და
Line of ed.: 5     წარჰყვა მეფესა. მადლიერ იქმნა მეფე და მიუბოძა ქუაბლოვანი და
Line of ed.: 6     ტბეთის ეკლესია. მერმე მივიდნენ ბარდას წინაშე ყეენისა: მისრულ\სა
Line of ed.: 7     მეფესა ყეენმან მისცა თასი სავსე ღჳნითა (რამეთუ წესი იყო მა\თი)
Line of ed.: 8     და ჰკითხვიდა მიზეზსა განდგომილებისასა, არამედ ვინაჲთგან
Line of ed.: 9     იყო მეფე ენა-ბრგუნილ, მიჰხედა სარგისს; ხოლო სარგის უშიშრად
Line of ed.: 10     წარმოდგა და მოაჴსენებდა მიზეზსა განდგომისასა; ხოლო ყეენმან
Line of ed.: 11     ჰკითხა: "შენ ხარა პაპა სარგის?" და მან ჰრქუა: "მე ვარ, დიდო
Line of ed.: 12     ყეენო".

Line of ed.: 13        და ვითარ ჰზრახჳდნენ, და არა უწყოდნენ, თუ რაჲ ეყოფისთ.
Line of ed.: 14     გარნა იჴსნა ღმერთმან ერი თჳსი, რამეთუ შემოვიდა მალემსრბო\ლი
Line of ed.: 15     მეტყუელი: "არა ჟამი არს ზრახჳსა, რამეთუ გამოვიდა ულუსი
Line of ed.: 16     დიდი და მოვალს ყეენი ბერქა დარუბანდის გზასა". მსმენელი ულუ\ყეენი
Line of ed.: 17     მსწრაფლ შემკრებელი სპათა თჳსთა წარვიდა და თანა-წარი\ტანა
Line of ed.: 18     მეფე დავით ქართველებითურთ; ხოლო მეფე ვედრებითავე
Line of ed.: 19     წინამბრძოლ იქმნა. არამედ სარგის დაადგინა ყეენმან წინაშე თჳსსა
Line of ed.: 20     და განაწყუეს რა რაზმი და მიმართეს, მაშინ რაზმსა მას შინა\\წარხლ\ტა Manuscript page: R_171 
Line of ed.: 21     კურდღელი; შეჭურვილმან მოკლა სარგის; კუალად წარხლტა
Line of ed.: 22     მელი, მოკლა იგიცა სარგის; მერმე წარხლტა შუელი, მოკლა სარ\გისვე.
Line of ed.: 23     ამას ზედა გაჰკჳრდა ყეენი და შეიყუარა ფრიად სარგის.
Line of ed.: 24     ხოლო ეახლნენ რა რაზმნი ურთიერთს, გამო\\ვიდა Manuscript page: B_183  მუნიდამ კაცი სა\შინელი
Line of ed.: 25     დიდი, რომლისაგან შეშინდნენ სპანი მეფისანი; ხოლო მე\ფემან
Line of ed.: 26     განიყენა ცხენი, სტყორცა ისარი კაცსა მას, ჰკრა ცხენსა
Line of ed.: 27     მისსა მკერდსა და დაეცა ცხენი. მხილველთა ქართველთა შეუტიეს
Line of ed.: 28     და იქმნა ბრძოლა ძლიერი და მოსწყდნენ უამრავნი ორგნითვე. ხო\ლო
Line of ed.: 29     სადაცა იბრძოდა სარგის ძლიერად წინაშე ყეენისა, შემდგომად
Page of ed.: 222   Line of ed.: 1     ივლტოდნენ სპანი ბერქასნი და დევნასა შინა იყო ყეენი ოთხითა
Line of ed.: 2     კაცითა ოდენ. მოუჴდნენ შჳდნი შეჭურვილნი მტერთანი ულუ\ყეენსა;
Line of ed.: 3     მიეტევა სარგის სამითა მონითა, ოთხნი მოაკუდინა და სამ\ნი
Line of ed.: 4     გარდაეხუეწნენ. ამას სჭვრეტდა თჳთ ყეენი.

Line of ed.: 5        ხოლო მლტოლვარეთა ბერქას სპათა დევნა უყვეს სამ დღე და
Line of ed.: 6     განვლეს დარუბანდი და მოსწყჳდნეს უამრავნი. შემდგომად შემო\იქცნენ
Line of ed.: 7     და მოვიდნენ ბარდას. ამისთჳს ყეენმან მეფესა და სპათა მის\თა
Line of ed.: 8     პატივს-სცა დიდად და ანიჭნა, ხოლო სარგის მისცა კკარნუ-ქა\ლაქი
Line of ed.: 9     გარემოთი. ამას შეიშურებდნენ სხუანი და ეტყოდნენ მეფე\სა:
Line of ed.: 10     "არღარა იქმნების მორჩილ შენდა სარგის". ირწმუნა მეფემან,
Line of ed.: 11     ვინაჲთგან მარტივი იყო და ეტყოდა ენგინ ნოინს: "უკეთუ მისცეს
Line of ed.: 12     ყეენმან სარგისს კარნუ, მისცეს მეფობაცა". განკჳრდა ენგინ ნოინი
Line of ed.: 13     და ეტყოდა: "მსახურებისა შენისათჳს მისცა და, უკეთუ გნებავს,
Line of ed.: 14     არღარა მისცემს", მოჴსენებულმან ყეენმან არღარა მიანიჭა სარგისს
Line of ed.: 15     კარნუ. ხოლო რა იუწყა სარგის ესე, გულკლებულ იქმნა მეფისაგან.
Line of ed.: 16     შემდგომად წარმოვიდა მეფე სპითა თჳსითა და მოვიდა სახიდ
Line of ed.: 17     თჳსად.

Line of ed.: 18        ჟამსა ამას განდგა ყეენისაგან შანშეს ძე ზაქარია და წარვიდა
Line of ed.: 19     ნარინ დავითის წინაშე; მერმე მოინდო ზაქარია და მოკლა ზაქარია.
Line of ed.: 20     შემდგომად მოკუდა შანშეცა მწუხარებითა და გუანცა დედოფალი\ცა
Line of ed.: 21     მოკუდა თათართა შინა თჳსისა ასულის ხუაშაქის მიერ მოწამლ\ვითა.
Line of ed.: 22     ხოლო მეფემან იქორწინა დიდის ნოინის ჭორმაღის ასულსა
Line of ed.: 23     ესუქანსა ზედა ტფილისს დიდებითა დიდითა ქ{რისტ}ესა ჩ̃სჲგ, ქართულ\სა
Line of ed.: 24     უ̃პგ.

Line of ed.: 25        ამას ჟამსა გარდამოვიდნენ ბერქასაგან ლტოლვილი დედაკაცი
Line of ed.: 26     საკჳრველი და მოვი\\და Manuscript page: R_172  დავითის წინაშე; ხოლო მეფემან პატივით
Line of ed.: 27     შეიწყნარა და წარავლინა ულუს ყეენის წინაშე; მანცა პატივ-სცა და
Line of ed.: 28     კუალად წარმოავლინა მეფისადვე; ხოლო მეფემან განყვნა და დასხ\ნა
Line of ed.: 29     დბანისს და ჟინვ\\ანს Manuscript page: B_184  ქართლს.

Page of ed.: 223  
Line of ed.: 1        შემდგომად მოიწია რა სთველი, წარვიდა ყეენი შირვანს; თეთ\რის
Line of ed.: 2     წყლის პირსა ზედა, შეკრა სიბა, ჰგონებდა გამოსლვასა ბერქა
Line of ed.: 3     ყეენისასა. ამ ჟამით იწყეს დგომად სიბასა ზედა და გაზაფხულ წარ\ვიდიან
Line of ed.: 4     გელაქუ\\ნს. Manuscript page: A_72  მაშინ ულუ-ყეენმან შეიპყრნა სამნი ძენი ყეენი\სანი
Line of ed.: 5     და მოსწყჳდნა იგინი. მცნობელნი საბერძნეთს მყოფნი სპანი
Line of ed.: 6     მათნი შეკრბნენ და გამოვლეს საბერძნეთი, ბასიანი, ტაო, არტანი,
Line of ed.: 7     სამცხე, ჯავახეთი, ქართლი, სომხითი, რანი და შევიდნენ ღუნზუსს;
Line of ed.: 8     განვლეს იგიცა და მივიდნენ წინაშე ბერქა ყეენისა; არამედ ესეოდენ\თა
Line of ed.: 9     ქუეყანათა მარადის ყოველნი ყოველგან ბრძოდიან, გარნა იგინი
Line of ed.: 10     მრე-ექმნენ ყოველთა. ხოლო მოესმათ გამოსვლა ბერქა ყეენისა გან\მზადებულთა;
Line of ed.: 11     გარნა ამათ შეკრეს ღობე თეთრს წყალსა ზედა ბრძა\ნებითა
Line of ed.: 12     ულუ-ყეენისათა.

Line of ed.: 13        ჟამსა ამას განდ\\იდნა Manuscript page: d_45b  ჭყონდიდელი ბასილი და დაიწყო საურა\ვი,
Line of ed.: 14     ვითარცა მეფემან, და თანა-ეყო ესუქანს დედოფალსა და შესმე\ნილი
Line of ed.: 15     მყის მოიკლა მეფისაგან და დამოჰკიდეს ძელსა საშუალ ქა\ლაქისა.
Line of ed.: 16     რამეთუ იყო მეფე წრფელი. შემდგომად სთველსა შინა წარ\ვიდა
Line of ed.: 17     მეფე სიბასა. მუნიდამ გაზაფხულს გელაქუნს მისრული ევედრა
Line of ed.: 18     თანგუშს ძესა ულუ-ყეენისასა, რათა განუტეოს ტფილისს. ნება სცა
Line of ed.: 19     და წარმოვიდა ტფილისს მეფე.

Line of ed.: 20        მაშინ მოკუდა ულუ-ყეენი და დასუეს ყეენად აბაღა. არამედ
Line of ed.: 21     ესე აბაღა ყეენი იყო ფრიად კეთილი, მეტყუელი ესრეთ, რამეთუ
Line of ed.: 22     ღმერთსა ქუეყნის მპყრობელად დაუდგინებივარ; რასაცა არა მივ\ცემ
Line of ed.: 23     ვის, არცა რას მოვაკლებ რამეთუ მრავალთა საჭურჭლისა მპა\რავთა
Line of ed.: 24     შეუნდო. ამან დაიმორჩილნა ყოველნი საბრძანებელნი მამისა
Line of ed.: 25     თჳსისანი და წარვიდა დავით მეფეცა წინაშე მისსა; ხოლო მან პა\ტივით
Line of ed.: 26     შეიწყნარა.

Line of ed.: 27        ჟამსა ამას გამოვიდა ბერქა ყეენი დარუბანდის გზით. მცნობმან
Line of ed.: 28     აბაღა ყეენმან შემოიკრიბა სპათა თჳსთა სიმრავლე, შეკრა მტკურის
Line of ed.: 29     პირი და არაზისა მცხეთამდე. მოვიდა ბერქა, მოაოჴრა მოვაკანი და
Page of ed.: 224   Line of ed.: 1     ჰერეთი ტფილისამდე; არამედ თჳთ დადგა მთასა ზედა გარესჯისა\სა.
Line of ed.: 2     მაშინ შეიწყალა ღმერთმან ქუეყანა ესე და მოკუდა ბერქა ყეენი.
Line of ed.: 3     წარიღეს სპათა მისთა და წარვიდნენ.

Line of ed.: 4        შემდგომად მოვიდა რა შემოდგომა, მიუწო\\დეს Manuscript page: R_173  მეფესა სიბასა
Line of ed.: 5     ზედა. ხოლო მოწოდებითა მეფისა\\თა Manuscript page: B_185  მოვიდა სარგის ჯაყელიცა
Line of ed.: 6     ტფილისს; ხოლო მეფემან მგონმან განდგომილებისა მისისამან შე\იპყრა
Line of ed.: 7     სარგის და არღარა მოიჴსენა მსახურება და კეთილნი მისნი;
Line of ed.: 8     ხოლო აღზრდილნი სარგისისანი ივლტოდნენ წინაშე ყეენისა. მა\შინ
Line of ed.: 9     ყეენმან მოუმცნო მეფესა განტევება სარგისისა და განუტევა და
Line of ed.: 10     იქმნა მიერ-ჟამითგან განდგომილება მესხთა, ვიდრე მეფის ბრწყინ\ვალისადმდე
Line of ed.: 11     გიორგის, არამედ მეფე ჯერეთ არა წარსრულ იყო
Line of ed.: 12     სიბასა, დასნეულდა ძე მისი გიორგი ვიდრე სიკუდილად და იდვა, ვი\თარცა
Line of ed.: 13     მკუდარი. მაშინ მოეჴსენა მეფესა ხატი დბანისის ღვთის-მშო\ბელისა;
Line of ed.: 14     წარვიდა ფერჴთ-შიშუელად და მოიყვანა ხატი იგი და
Line of ed.: 15     დასდვა ძესა თჳსსა; მყის განიკურნა და აღდგა; და განკჳრდებოდ\ნენ
Line of ed.: 16     ფრიად ამისნი მხილველნი. მერმე წარვიდა სიბას და მოიქცა რა
Line of ed.: 17     მუნით დასნეულდა თჳთ მეფე სენითა მუცლისათა, რამეთუ მკურ\ნალთაგანცა
Line of ed.: 18     უსასო იქმნა. მგზავრ მოაყვანინა ხატი მარტყოფისა
Line of ed.: 19     ჴელით-უქმნელი და შეხებისა თანა განიკურნა მეფე და მოვიდა ტფი\ლისს,
Line of ed.: 20     იხარებდა და მეფობდა კეთილად ყოველთა ზედა. გარნა ერის\თავთა
Line of ed.: 21     ვერ სცვლიდა სათნოთა ყეენისათა საქართველოსათა. გარნა
Line of ed.: 22     თქმულ არს, რ̃ მისდრკა დავით. ვითარცა წერილ არს, სოლომონისა
Line of ed.: 23     სიბერისა ჟამსა, რამეთუ ჴელ-ჰყო შლად ეკლესიათა მამულთა და
Line of ed.: 24     შეწირულობათა, ამისთჳს სამხილებელ ექმნა ღუთისა მიერ; რამეთუ
Line of ed.: 25     კუალად დასნეულდა ძე მისი გიორგი მეფისა სიბას ყოფასა შინა და
Page of ed.: 225   Line of ed.: 1     მოკუდა ქ{რისტე}სა ჩ̃სჲჱ, ქართულსა უ̃პჱ. ხოლო მოსრული მეფე სიბი\დამ
Line of ed.: 2     ფრიად მწუხარე იქმნა ძისა თჳსისათვის, რამეთუ მიერ ჟამით
Line of ed.: 3     მარადის სნეულებდა.

Line of ed.: 4        ჟამსა ამასვე განდგომილება იქმნა თათართა, რამეთუ თენგუ\თარ
Line of ed.: 5     შეიშურა ყეენობა აბაღასი და მიუწერა ძმასა თჳსსა ბარხას,
Line of ed.: 6     რომელი იყო თურანს, რათა წარმოემართოს და შემუსროს აბაღა\ყეენი,
Line of ed.: 7     და წარგზავნა წიგნი ისრის თავსა შინა დებული; ხოლო ბარ\ხამ
Line of ed.: 8     მოუწერა პაემანი, რომელი შესცდა მწერალსა მისსა სამის თთჳთ
Line of ed.: 9     და თენგუთარ განდგა სპითა თჳსითა პაემანსა მას შეცთომილსა; მო\ვიდა
Line of ed.: 10     და დადგა მთასა ზედა სამცხისასა. მუნიდამ წარავლინნა ი̃ბ ჩ̃
Line of ed.: 11     (12.000) მჴედა\\რნი, Manuscript page: B_186  რათა შემუსრონ და მოაოჴრონ მონასტერი იო\ვანე
Line of ed.: 12     ნათლისმცემელისა, რამეთუ ჰგონებდნენ საუნჯესა ურიცხუსა.
Line of ed.: 13     მაშინ მოაწია მათ ზედა წინამორბედმან სიჴშო ბნელისა და კუალად
Line of ed.: 14     სტყუა და წჳმა მზაფრი, რამეთუ აღივსო ჴევი იგი წყლითა და წარი\ტაცნა
Line of ed.: 15     მჴედარნი იგი და შერთო Manuscript page: R_174  სრულიად ზღუასა; არამედ მაცნედ
Line of ed.: 16     განერა მხოლოდ ერთი ოდენ კაცი, რომელმან აუწყა თენგუთარს,
Line of ed.: 17     რომელ ადგილი ღვთისა არსო და არა ბრძოლად მისა. ხოლო აბაღა\ყეენმან
Line of ed.: 18     წარმოავლინა სირმონ ნოინი მჴედართ-მთავრად სპითა და
Line of ed.: 19     მოვიდა თენგუთარსა ზედა და ბრძოდა ძლიერად. ვერღარა დაუდგა
Line of ed.: 20     თენგუთარ სირმონს; წარვიდა და განვლო ჭოროხი და აჭარის მთა\სა
Line of ed.: 21     წარუსქდა მთა და წარიღო ვითარ ჩ̃ (1000) მჴედარი დედაწული\თურთ
Line of ed.: 22     და დაინთქნენ სრულიად. ხოლო თენგუთარ შევიდა აფხაზეთს,
Line of ed.: 23     მოეგება ნარინ-დავით, ისტუმრა კეთილად და ნადიმსა ზედა დაუდვა
Line of ed.: 24     ძროხა ფ̃ (500) თჳნიერ ღორთა და ცხოვართა, და ლაშკართა საზრ\დელად
Line of ed.: 25     მისცა ცხენი ექუსასი, ზროხა ჩ̃ფ (1500), ცხვარი ჩ̃ (1000),
Line of ed.: 26     ღორი ჩ̃, ხოლო ღჳნო ჭურითა და ურმებითა ურიცხჳ, რომელსა Manuscript page: d_46a  გან\კჳრდებოდნენ
Line of ed.: 27     თათარნი, და ცოლმან დავით მეფისამან, რომელი იყო
Page of ed.: 226   Line of ed.: 1     ასული მიხაილ პოლეოლოღის კეისრისა, ცოლსა თენგუთარისასა გა\ნუსუენა.
Line of ed.: 2     მერმე ესმა აბაღა-ყეენსა მოსვლა ბარსა-ყეენისა ხუარასანს,
Line of ed.: 3     წარვიდა და წარიყვანა მეფე დავით სპითა თჳსითა, მისრულნი იწყე\ნენ
Line of ed.: 4     ორნივე სპანი, სადა მეფე სპითა თჳსითა წინამბრძოლი იყო;
Line of ed.: 5     აოტეს ბარხა-ყეენი და მოსწყჳდნეს სპანი მისნი ურიცხუნი და შე\მოიქცნენ
Line of ed.: 6     გამარჯვებულნი. არამედ ბარხა-ყეენის მუნ ყოფასა შინა
Line of ed.: 7     გარდამოვიდა თენგუთარ და დადგა ლომისას თავს ღადოსა ზედა და
Line of ed.: 8     არბევდა სამცხესა და ქართლსა. შეკრბნენ ამათ მარბიელთა ზედა
Line of ed.: 9     მესხნი და თორელნი; არამედ აოტნეს მესხნი და მოსრნეს მრავალნი
Line of ed.: 10     და მოვიდნენ თენგუთარისა თანა. ამისთჳს მოსრული აბაღა-ყეენი
Line of ed.: 11     ევედრა ნარინ დავითს და აღუთქუა ნიჭი დიდი, რათა არღარა შეუ\შუას
Line of ed.: 12     თენგუთარ აფხაზეთსა შინა. ხოლო დავით აღმთქმელმან ყეენი\სამან
Line of ed.: 13     ჩახერგნა გზანი. მაშინ აბაღამ წარმოავლინა იგივე სირმონ ნო\ინი;
Line of ed.: 14     მოსრული ეწყო თენგუთარს და სძლევდნენ მრავალჯერ და ვი\თარ
Line of ed.: 15     არღარა იყო ღონე თენგუთარისა სხუა, მოვიდა სირმო\\ნ Manuscript page: B_187  ნოინი\სა
Line of ed.: 16     თანა და Manuscript page: A_73  მან მიიყვანა წინაშე აბაღა-ყეენისა; არამედ არა რაჲ ავნო
Line of ed.: 17     და წარგზავნა პატიმრად პატივითა; და ნარინ-დავითს მიანიჭნა ური\ცხუნი
Line of ed.: 18     ნიჭნი. შემდგომად წარვიდა აბაღა სიბას და წარიყვანა მეფე
Line of ed.: 19     სპითა და მოქცევასა ზაფხულისასა წარმოსრულს დავით მეფესა გზა\სა
Line of ed.: 20     ზედა შეედვა სალმობა მუცლისა და ვერ უძლეს მკურნალთა კურ\\\ნებად; Manuscript page: R_175 
Line of ed.: 21     ხოლო მეფემან კუალად მოითხოვა ხატი მარტყოფისა, არა\მედ
Line of ed.: 22     არღარა ჰყო ლხინება, ამისთჳს ვინაჲთგან მოაკლო მსახურება
Line of ed.: 23     ღვთისა დავითს და გარდაიცვალა მეფე დავით ქ{რისტე}სა ჩ̃სჲთ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 24     უ̃პთ, არამედ თქმულ არს რამეთუ დედოფლის ესუქანის
Line of ed.: 25     მიერ წამლით მოიკლაო შურისათჳს ბასილისა. ხოლო დაშთა მე\ფედ
Page of ed.: 227   Line of ed.: 1     ძე დავითისა დიმიტრი ტფილისს. მაშინ აღალურ და რაჭის ერის\თავი
Line of ed.: 2     კახაბერი შეიზრახნენ და განდგნენ ნარინ-დავითისაგან და მი\ვიდნენ
Line of ed.: 3     ალიყან ბაადურისა, რომელი იდგა ჯავახეთის მთასა ზედა.
Line of ed.: 4     ამან ალიყან მიუმცნო ყეენსა და მიიყვანნა იგინი წინაშე ყეენისა,
Line of ed.: 5     ხოლო ყეენმან პატივით შეიწყნარნა. შემდგომად ჰკადრეს აღალურ
Line of ed.: 6     და კახაბერ ყეენსა: "ჩუენ უწყით გზა, მოგვეც სპანი და ჴელთ-გიგ\დოთო
Line of ed.: 7     ნარინ-დავით". მოხარულმან ამისთჳს ყეენმან წარმოატანა
Line of ed.: 8     სირმონ ნოინი ლ̃ ჩ̃ (30.000) მჴედრითა. ამათ გამოვლეს ჯავახეთი
Line of ed.: 9     და გარდავლეს მთა ლიხისა, უგრძნეულოდ დაესხნენ ქუთაისს ნა\რინ-დავითს
Line of ed.: 10     აბანოსა შინა მყოფსა; არამედ მეფე კაბით ცხენსა შემ\სწრებელი
Line of ed.: 11     ივლტოდა. ხოლო თათართა მოაოჴრნეს ეკლესიანი და
Line of ed.: 12     მრავალნი ტყუე ჰყვნეს, სხუანი მოსწყჳდნეს და შემოიქცნენ უვნე\ბელად
Line of ed.: 13     წინაშე ყეენისა; გარნა ნარინ-დავით კნინღა საკჳრველებითა
Line of ed.: 14     ღვთისათა განერა. კუალად წელსა მეორესა დაიმსტრო კახაბერმან
Line of ed.: 15     ნარინ-დავით მეფე და იჴმო სირმონ ნოინი ზედ დასხმად და მივიდ\ნენ
Line of ed.: 16     ქუთაისს უეცრად; ხოლო მეფემან გარიდა და შემოიკრებდა სპა\თა.
Line of ed.: 17     სცნეს რა თათართა თჳსთა ზედა მისვლა მეფისა, მასვე დღესა
Line of ed.: 18     წარმოვიდნენ ტყჳთა და ალაფითა.

Line of ed.: 19        ჟამსა ამას განდიდებულ იყო კახაბერ სადუნი უმეტეს ყოველთა
Line of ed.: 20     წარჩინებულთა ყეენისა და მეფისაგან. ამ სადუნის მიერ შეკრბნენ
Line of ed.: 21     ყოველნი დიდებულნი და წარიყვანეს დიმიტრი ძე დავი\\თ Manuscript page: B_188  მეფისა
Line of ed.: 22     წინაშე ყეენისა და უურვეს და ითხოვეს მეფედ; ხოლო ყეენმან მოს\ცა
Line of ed.: 23     მეფობა და ყოველი საქართველო, თჳნიერ სარგის ჯაყელისა,
Line of ed.: 24     და წარმოატანა სადუნი, რომელსა ესუა ცოლად ასული ავაგ ათაბა\გისა
Line of ed.: 25     ხუაშაგ; ამის გამო განდიდებულ იყო და ყეენმან ჴელთ-უდვა
Line of ed.: 26     ყოველნი და საბდივანი ავაგისა მას აქუნდა, და მეფეთა მისცეს კა\რი
Line of ed.: 27     და მისი მიმდევი ქუეყანა მოევერაგა და ახალციხელის ასული
Line of ed.: 28     ცოლად მოეყვანა. ამისთჳს დიმიტრიმცა მისცა ათაბაგობა. ხოლო
Line of ed.: 29     ესე სადუნი იგი არს, რომელმანცა ჰკადრა ყეენსა ურდოსა შინა:
Page of ed.: 228   Line of ed.: 1     "აჰა აქა ესეო\\დენნი Manuscript page: R_176  სპანი და უკეთუ ვინ მერკინების, ანუ მედგინე\ბის,
Line of ed.: 2     ანუ ისარსა განასრევს ვინ". და ვერავინ გამოჩნდა დარი მისი,
Line of ed.: 3     ამისთჳს სცა ყეენმან პატივი. ხოლო მოსრულთა თანა ტფილისს
Line of ed.: 4     შემოკრბნენ კათალიკოზი, ეპისკოპოზნი და დიდებულნი სომხითარ\ქართველნი,
Line of ed.: 5     ჰერ-კახნი, ჯავახ-ტაოელ-კლარჯნი და არა სარგის
Line of ed.: 6     ჯაყელი მესხით, და აკურთხეს მეფედ დიმიტრი ქ{რისტე}სა ჩ̃სობ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 7     უ̃ჟბ.



Section: 39  
Page of ed.: 228  
Line of ed.: 8   ჲ̃ვ. მეფე დიმიტრი ი̃ზ წელი მეფა


Line of ed.: 9        ხოლო იყო ესე დიმიტრი მეფე მჴნე, ახოვანი, ჰაეროვანი, შუე\ნიერი,
Line of ed.: 10     სამჴედროთი სრული ღვთის მსახური, მლოცავი და Manuscript page: d_46b  მოწყა\ლე,
Line of ed.: 11     რამეთუ ღამე თჳთ-მვლელი ჴელითა თჳსითა მისცემდა საკმა\როდ
Line of ed.: 12     გლახაკთა; არამედ იყო ჴელთა შინა სადუნისათა. გარნა სადუ\ნი
Line of ed.: 13     კეთილად განაგებდა საქმესა საქართველოსასა, რამეთუ დღეთა
Line of ed.: 14     შინა მისთა არა იყო ძალი რაჲმე თათართა: აღშენდა და მოირჭმო
Line of ed.: 15     საქართველო. მაშინ ყეენმან აბაღა ინება ამჴედრებად ეგჳპტესა ზე\და,
Line of ed.: 16     წარავლინნა სპანი და თანა-წარატანნა ქართველნი და მიუმცნო
Line of ed.: 17     სულტანსა საბერძნეთისასა ფარსმანს (რომელსა შემდგომად ყიას\დინის
Line of ed.: 18     სიკუდილისა მონასა მისსა მიეტაცა სულტნობა და ასული რუ\სუდანისა
Line of ed.: 19     თამარ თჳსად ცოლად ეყო), რათა შეეწიოს სპათა მისთა;
Line of ed.: 20     ხოლო მიიწივნენ ევფრატსა ზედა, შეიკრიბნა მეგჳვპტელმან სულტან\მან
Line of ed.: 21     სპანი და დაესხა მუნ თათართა, მოსრნა უმრავლესნი და აოტნა
Line of ed.: 22     თათარნი, არამედ მჴნედ იყვნენ მუნცა ქართველნი, გარნა მოსწყდ\ნენ
Line of ed.: 23     სიმრავლით, ამისთჳს შეასმინეს სულტანი ფარსმან ყეენსა, რა\მეთუ
Line of ed.: 24     მის მიერ Manuscript page: B_189  იქმნა ლტოლვა ესე; შეიპყრა ყეენმან და მოკლა
Line of ed.: 25     ფარსმან და მისცა სულტნობა ერინჯი-ნოინსა, რომელი იყო ყეენის
Line of ed.: 26     ონხანის გუარისა, ხოლო აწყუერი მისცეს სარგისს და ძესა მისსა
Page of ed.: 229   Line of ed.: 1     ბე/ქას.

Line of ed.: 2        ამიერითგან იწყო დიმიტრი მეფემან სიბას წარსლვა და აღშენ\დაცა
Line of ed.: 3     ქუეყანა მოოჴრებული; ხოლო სიბას მყოფსა მეფესა სთხოვეს
Line of ed.: 4     საფასე განზრახვითა სადუნისათა. მაშინ სადუნმან სთხოვა დბანისი
Line of ed.: 5     მეფესა და მან მისცა საფასე იგი; ხოლო მეფემან მისცა დბანისი და
Line of ed.: 6     სადუნმან გარდაიჴადა საფასე იგი და განდიდნაცა სადუნი უმეტე\სად.
Line of ed.: 7     არამედ ამან სადუნმან განათავისუფლნა უდაბნონი გარესჯი\სანი
Line of ed.: 8     და სხუანიცა და მსახურებდა მეფესა დიმიტრის მორჩილები\თა
Line of ed.: 9     ყოვლითა. ამ ჟამებთავე განდიდნა სამცხის სპასალარი სარგის
Line of ed.: 10     ჯაყელი და ძე მისი ბექა და დაიპყრა ტაშისკარიდამ კარნუ-ქალაქამ\დე,
Line of ed.: 11     რამეთუ იყო ღვთისმსახური ყოვლითავე; გარნა მსახურებდა
Line of ed.: 12     ყეენსა და მორჩილებდა დიმიტრი მეფესა.

Line of ed.: 13        ხოლო მოიყვანა დიმიტრი მეფემან ტრაპიზონის მეფის ასული
Line of ed.: 14     ცოლად, იქორწინა, მიუდგა და შვა ძე დავით ქ{რისტე}სა ჩ̃სოზ, ქართულ\სა
Line of ed.: 15     უ̃ჟზ. შემდგომად მოვიდა კუალად იგივე არღუნ აღმწერელი, რა\თა
Line of ed.: 16     სცნას აღშენდა ანუ აოჴრდა ქუეყანა, არამედ სცნა უფროს აოჴ\რება
Line of ed.: 17     და უმეტეს ჰერეთისა (რამეთუ მოოჴრებულ იყო შემოსლვასა
Line of ed.: 18     ბერქა-ყეენისასა). ამან არღუნ მოითხოვა დაჲ მეფის დიმიტრისა
Line of ed.: 19     თამარ ძისა თჳსისათჳს, რომელი აღეთქუა დავით მეფესავე; არამედ
Line of ed.: 20     დიმიტრი მეფესა მძიმედ აღუჩნდა წარმართის შეგინებისათჳს; გარ\ნა
Line of ed.: 21     არა იყო ღონე სხუა რამე და მისცა მეფემანცა და ჰქმნეს ქორწი\ლი
Line of ed.: 22     ჯეროვანი. ხოლო დიმიტრი მეფესა კუალად უშვა დედოფალმან
Line of ed.: 23     ძე ვახტანგ ქ{რისტე}სა ჩ̃სოჱ, ქართულსა უ̃ჟჱ.

Line of ed.: 24        ამ ჟამთა მოიწყო ნარინ-დავით იმერეთი; ხოლო კახაბერ რა\ჭის
Line of ed.: 25     ერისთავი იყოფოდა ატენს, არა რისაცავე პატივისა მქონებელი
Line of ed.: 26     ყეენისა და მეფისაგან; ევედრა ნარინ-დავითს; მან შეიწყალა და
Line of ed.: 27     მისცა რაჭა მამულ\\ი Manuscript page: A_74  მისივე; არამედ იგი ჟამსა მცირესა მიექცა კუა\ლად
Line of ed.: 28     წუმპესა და მიუწერა ალიყანს, რათა მივიდეს და ადვილად
Line of ed.: 29     ჴელთ-უგდ\\ოს Manuscript page: B_190  მეფე დავით; გარნა უქმ იქმნა ზრახვა მისი, ვითარ\ცა
Line of ed.: 30     აქიტოფელისა. ესე სცნა ნარინ-დავით, შეიპყრა კახაბერი და აღ\მოჴადნა
Line of ed.: 31     თუალნი; მერმე მოჰკუეთნა ჴელნი და ფერჴნი და ორნი
Page of ed.: 230   Line of ed.: 1     ძენი მისნი წარავლინნა ექსორიად კოსტანტინეპოლეს და მოკუდა,
Line of ed.: 2     და აღიჴოცა საჴსენებელი მისი. ხოლო ყეენმან წარგზავნნა გილანს
Line of ed.: 3     სპანი და წარატანნა ქართველნი და არა მეფე დიმიტრი. სპათა მის\რულთა
Line of ed.: 4     გილანელთა ბრძოლა უყვეს, არამედ აოტნეს გილანელნი
Line of ed.: 5     და სცნეს თათართა, რამეთუ არა დაიპყრობის სიმაგრისაგან ტყისა
Line of ed.: 6     და ჭაობისა; შემოიქცნენვე წინაშე ყეენისა გამარჯუებულნი.

Line of ed.: 7        ხოლო ჟამთა ამათ რა დამშჳდდა ქუეყანა და იყო საზრდელ\თა
Line of ed.: 8     იეფობა უხუად, იწყეს საქართველოსათა შუება-განცხრომა და
Line of ed.: 9     შლა ეკლესიათა შეწირულებათა, გარნა უმეტ\\ესად Manuscript page: R_178  მესხთა. ამის\თჳს
Line of ed.: 10     ამხილებდა კათალიკოზი ნიკოლაოზ და მაწყუერელი და არავინ
Line of ed.: 11     მოუსმინებდნენ, არამედ განმრავლდა ბოროტი, ვინაჲთგან მეფემან
Line of ed.: 12     მოიყვანნა სამნი ცოლნი და ეგრეთვე სადუნმაც; ამისგან მოიწია
Line of ed.: 13     სამართალი ღვთისა; რამეთუ არღუნ წარმოემართა ხილვად სარგი\სისა
Line of ed.: 14     და დაიმჭირვნა ქუეყანანი არა ოჴრებითა, არამედ საზრდელი\თა
Line of ed.: 15     და მოვიდა Manuscript page: d_47a  აწყუერს, მოეგება სარგის და ძე მისი ბექა; გარნა
Line of ed.: 16     განკჳრდა არღუნ ორისავე მოსლვასა ზედა მისთანა; არამედ სარგის
Line of ed.: 17     წარიყვანა და ბექა დაუტევა.

Line of ed.: 18        ხოლო მოვიდა რა არღუნ სომხითს, შეიძრა ქუეყანა ხუთშა\ბათსა
Line of ed.: 19     ვნებისასა სამხილებელად ცოდვათა ჩუენთათჳს; კუალად პა\რასკევს
Line of ed.: 20     და შაბათს ეგრეთვე. გარნა არავინ გულისჴმა ჰყო, რათამ\ცა
Line of ed.: 21     აღსძრა ღმერთი მოწყალებად და დღესა აღდგომისასა ესრეთ შე\ირყა,
Line of ed.: 22     რამეთუ დაეცნენ ეკლესიანი, მონასტერნი, მთანი, კლდენი და
Line of ed.: 23     ციხე-ქალაქნი, რომელ კუპრნიცა აღმოჴდებოდიან, რამეთუ აწყუ\ერს
Line of ed.: 24     ლიტანიობის შემდგომად ესუენა ხატი აწყურისა საშუალსა ეკ\ლესიისასა,
Line of ed.: 25     ჩამოიჭრა გუმბათი და დაეხურა, ვითარცა ქუდი ხატსა მას
Line of ed.: 26     დაუქცეველად ქ{რისტე}სა ჩ̃სპგ, ქართულსა ფ̃გ. არამედ ესევითარი ძრვა
Line of ed.: 27     იყო სამცხეს და არა სადა სხუაგან, თჳნიერ დაიქცა მცხეთა. ხოლო
Line of ed.: 28     არღუნ რა მივიდა წინაშე ყეენისა, მოკუდა და ძე მისი დიდად მოვი\და
Line of ed.: 29     მეფისა თანა, დაუტევა ცოლი თჳსი Manuscript page: B_191  თამარ მეფისა თანა, არამედ
Page of ed.: 231   Line of ed.: 1     თამარ წარივლტო მთიულეთს, რამეთუ საძაგელად უჩნდა წარმარ\თი
Line of ed.: 2     ქრმად. ამისი მცნობელი სადუნი წარვიდა წინაშე ყეენისა და
Line of ed.: 3     სთხოვა თამარ, რათა მას მოსცეს ცოლად, ვინაჲთგან მას არღარა
Line of ed.: 4     ნებავს ძე არღუნისა დიდად ქრმად. ნება სცა ყეენმან, მერმე მეფე\მანცა,
Line of ed.: 5     და იქორწინა სადუნმან თამარ და უმეტესად განდიდნა. ამის\თჳს
Line of ed.: 6     კრულ-ყო კათალიკოზმან, რამეთუ ესხნეს სამნი ცოლნი და არა
Line of ed.: 7     რაჲსა ერჩდა კათალიკოზსა.

Line of ed.: 8        ჟამსავე ამას საქმისა რაჲსათჳსმე განდგა სარგის ჯაყელი თა\თართაგან.
Line of ed.: 9     ამას ზედა წარმოგზავნა აბაღა-ყეენმან ბუღას ძმა არუხ
Line of ed.: 10     სპითა კ̃ ჩ̃ (20.000) მოოჴრებად სამცხისად; ხოლო სარგის მირიდა
Line of ed.: 11     მთათა გურიისათა და დახიზნნა ხიზანნი სამცხისა სიმაგრეთა შინა.
Line of ed.: 12     და მოვიდნენ თათარნი და ვერა რაჲ პოვეს, უკუ-იქცნენ და წარვიდ\ნენ.
Line of ed.: 13     შემდგომად ამისა მოკუდა სარგის ფერჴის ტკივილითა და და\იპყრა
Line of ed.: 14     ძემან მისმან ბექამ სამცხე. ხოლო აბაღა-ყეენმან მოუწოდა
Line of ed.: 15     სპათა თჳსთა და მეფესა დიმიტ\\რის. Manuscript page: R_179  ამათ უჩინა ძმა თჳსი მანგუ-დე\მურ,
Line of ed.: 16     რათა წარვიდეს ეგჳპტეს, ანუ დაიპყრას, ანუ მოხარკე ჰყოს.
Line of ed.: 17     ამან მანგუ-დემურ მოუწოდა ბექას; არამედ ბექა ეტყოდა შიშითა
Line of ed.: 18     ვერ მისლვასა; ხოლო მან ფიცით განუმტკიცა უვნებელობისათჳს და
Line of ed.: 19     მივიდა მინდობილი მისი მისთანა სპითა სამცხისათა. მაშინ მანგუ\დემურ
Line of ed.: 20     ახილვა ბექას აბაღა-ყეენიცა; ხოლო მანცა პატივით შეი\წყნარა
Line of ed.: 21     ბექა. შემდგომად წარსრულნი ეგჳპტეს მივიდნენ და რუბაკს
Line of ed.: 22     გამოვიდნენ ქალაქიდამ და იქმნა ბრძოლა ძლიერი, სადაცა ბექამ და
Line of ed.: 23     მესხთა ძლიერი ბრძოლა ჰყვეს, და შესთხივნეს ქალაქადვე. ამისთჳს
Line of ed.: 24     დიდად პატივსცა ბექას და სპათა მისთა მანგუ-დემურ. მერმე მივიდ\ნენ
Line of ed.: 25     ამასიას. ეწყო მუნ სულტანი ეგჳპტისა ნასრ. ხოლო მეფე ქარ\თველით
Line of ed.: 26     წინამბრძოლნი იყვნენ, ამისთჳს ნასრ-სულტანმან ი̃ბ ჩ̃
Line of ed.: 27     (12.000) მჴედარნი მჴედართ-მთავრით თავისა თჳსისა თანა და\იპყრნა,
Line of ed.: 28     რათა განგრძელებასა ბრძოლისასა მოეტეოს ქართველთა
Line of ed.: 29     ზედა. ხოლო იყო რა ბრძოლა ძლიერი და მოისრვო\\დნენ Manuscript page: B_192  ორკერ\ძოვე
Line of ed.: 30     უმრავლესნი, მაშინ ნასრ-სულტანი მოეტევა მეფესა და სპათა
Page of ed.: 232   Line of ed.: 1     მისთა სპითა მით და განძლიერდა უმეტესი ბრძოლა, მოუკლეს ჰუნე
Line of ed.: 2     მეფესა. ამისნი მხილველნი ქართველნი ერთბამად ყოველნი დაქუე\ითდნენ
Line of ed.: 3     და იბრძოდნენ ძლიერად; ხოლო მეფე აღსუა ცხენსა ზედა
Line of ed.: 4     თჳსსა აბაშმან, და შესხდნენ ქართველნიცა ყოველნი და კუალად
Line of ed.: 5     ეკუეთნენ ძლიერად და მოსწყჳდნეს მჴედართ-მთავარნი და სპანი მე\გჳპტელნი
Line of ed.: 6     და ივლტოდენცა, არამედ თათარნი სხუათა სპათა მეგჳპ\ტელთაგან
Line of ed.: 7     ივლტოდნენ და შემდგომად მანგუ-დემურცა.

Line of ed.: 8        მხილველნი ამისნი ქართველნი უღონო-ქმნილნი წარმოვიდნენ
Line of ed.: 9     მოწყუედილნი; არამედ ძალითა ღვთისათა მეფე დაცულ იქმნა; მერ\მე
Line of ed.: 10     მოვიდნენ აბაღას წინამე. ხოლო მოლექსე ვინმე თათარი იტყოდა
Line of ed.: 11     შესხმასა მეფისასა და ქართველთასა ბრძოლისათჳს და ამას ისმენდა
Line of ed.: 12     ყეენი, ამისთჳს მიანიჭნა მეფესა და ქართეელთა ურიცხუნი და წარ\მოავლინა
Line of ed.: 13     ტფილისს. შემდგომად კუალად ეგულებოდა აბაღა-ყეენსა
Line of ed.: 14     შურისგება ეგჳპტისა, არამედ მოკუდა ძმა მისი მანგუ-დემურ, ხოლო
Line of ed.: 15     აქა სადუნი ათაბაგი მოკუდა, და მისცა მეფემან ძესა მისსა ხუტლუ\შაჰს
Line of ed.: 16     პატივი მამისა მისისა. შემდგომად მოკუდა აბაღა-ყეენიცა და
Line of ed.: 17     დასუეს ძმა აბაღა-ყეენისა აჰმად ყეენად; და წა\\რვიდა Manuscript page: R_180  მეფე დიმიტ\რი
Line of ed.: 18     წინაშე მისსა, ხოლო მან პატივ-სცა, მოსცა მეფობა და წარმო\ავლინა.
Line of ed.: 19     არამედ მეფემან მისცა ასული თჳსი რუსუ\\დან Manuscript page: d_47b  შვილისშვი\ლის
Line of ed.: 20     შვილს დიდს ბუღასას, რომლისათჳს განრისხდა კათალიკო\ზი
Line of ed.: 21     ნიკოლაოს წარმართის მიცემისათჳს და აქადებდა ღმერთსა.

Line of ed.: 22        არამედ აქამომდე დიმიტრი კეთილად მართებდა სკიპტრასა,
Line of ed.: 23     ხოლო აწ მიდრკა და ისწავა წესი წარმართთა; შეაცთუნეს დედათა
Line of ed.: 24     და ესხნეს სამნი ცოლნი. Manuscript page: A_75  კუალად ამხილა კათალიკოზმან ნიკო\ლაოზ
Line of ed.: 25     და არა უსმინებდა მეფე. მერმე დაუტევა კათალიკოზობა ნი\კოლაოსმან
Line of ed.: 26     და აკურთხა ჯუარისმტჳრთველი აბრამ კათალიკოზად
Line of ed.: 27     და თჳთ წარვიდა უდაბნოსა შინა და მიიცვალა მუნ მოღუაწებით.

Line of ed.: 28        ხოლო ურდოს ყოფასა მეფისასა ჰყო ბოროტი აჰმად-ყეენმან:
Line of ed.: 29     მოკლა ძმა თჳსი ყონღარდ და მუნიდამ მოსრულსა მეფესა ამხილებ\და
Page of ed.: 233   Line of ed.: 1     კუალად ბასილი ბიძაევფემიოს კათალიკოზისა განყენებასა
Line of ed.: 2     ცოლთაგან და უწესოებათა მოვლინებული ღვთისმშობლისა მიერ
Line of ed.: 3     Manuscript page: B_193  და თავს-იდებდა: უკეთუ განეყენოს მეფე, კეთილად წარემართოს
Line of ed.: 4     მეფობა მისი და უკეთუ არა, განგიხეთქოს და მიმოიბნივნენ ძენი
Line of ed.: 5     შენნი". არამედ არა უსმინა მეფემან; ეგრეთვე პიმენ სალოსი გარეს\ჯელი
Line of ed.: 6     ამხილებდა და არცა მას უსმენდა. ხოლო ნოინთა იხილეს რა
Line of ed.: 7     აჰმად-ყეენის უწესოება, დასუეს ყეენად ძე აბაღა-ყეენისა არღუნ
Line of ed.: 8     ხუარასანს. მცნობელმან აჰმად მოუწოდა სპათა თჳსთა და მეფესა\ცა
Line of ed.: 9     ქართველითურთ. მისრულთა ამათ არღუნ ვერ წინააღუდგა და
Line of ed.: 10     შევიდა ციხესა შინა; ხოლო აჰმად მოადგა და ვითარ უღონო იქმნა
Line of ed.: 11     არღუნ, მოენდო ფიცით აჰმადს. ჟამსა ამას აღეღო რჯული მაჰმადი\სა
Line of ed.: 12     აჰმად-ყეენს და შეკრბნენ კაცნი ცუდნი და ჰკვლიდნენ ქართველ\თა
Line of ed.: 13     იდუმალ ქრისტიანობისათჳს. ამისი მცნობელი სურამელი ბექას
Line of ed.: 14     ძე რატი წარვიდა სამოც ოდენ კაცითა და დაესხა სამასთა მათ, მოს\წყჳდნა
Line of ed.: 15     სრულიად და მოვიდა მეფისა თანა; ხოლო დიმიტრიმ მიანი\ჭა
Line of ed.: 16     ღირსი ბოძი; მერმე მუნიდამ წარმოსრულთა მადლობდა აჰმად\ყეენი
Line of ed.: 17     მეფესა და მოსცა ყოველი საქართველო და დაუტევა აჰმადმან
Line of ed.: 18     არღუნ ჰერეთსა და ნოინნი მის თანა, რათა მოჰკლან არღუნ; არა\მედ
Line of ed.: 19     ნოინთა ძე აბაღასი არღუნვე ჰყვეს ყეენად და წარმოემართნენ
Line of ed.: 20     აჰმადსა ზედა, ხოლო აჰმად გამარჯუებული და ცოლთა თანა მყოფი
Line of ed.: 21     შეიპყრეს და მოაშთვეს; გარნა მეფისათჳს პირველ\\ვე Manuscript page: R_181  მოემცნოთ,
Line of ed.: 22     რათა განეშოროს აჰმადს. მაშინ უკუნ-იქცა მეფე და მივიდა წინაშე
Line of ed.: 23     არღუნ-ყეენისა. მანცა კეთილად შეიწყნარა და მოსცა მეფობა და მა\მული
Line of ed.: 24     ავაგ ათაბაგისა, ვინაჲთგან იყო ყეენი ბუღას ჴელთა, და ბუღა
Line of ed.: 25     მზახალი იყო მეფისა.

Line of ed.: 26        ხოლო ტფილისს მოსრულმან მეფემან წარავლინა ძე თჳსი და\ვით
Line of ed.: 27     სახლსა ავაგ ათაბაგისასა, რეცა საუფლისწულოდ მისცა და მუნ
Page of ed.: 234   Line of ed.: 1     იზრდებოდა და წარემატებოდა მეფობა დიმიტრისა, და აბრაამ კა\თალიკოზიცა
Line of ed.: 2     კეთილად ჰმართებდა საჭესა.

Line of ed.: 3        ხოლო დიმიტრი მეფესა ესხნეს ტრაპიზონის მეფის ასულისა
Line of ed.: 4     თანა ძენი: დავით, ვახტანგ და მანოელ და ასული რუსუდან, ხოლო
Line of ed.: 5     თათრის ასულისა თანა ბაადურ და იედიგარ და ასული ჯიგდა; ბე\ქას
Line of ed.: 6     ასულისა თანა გიორგი მხოლოდ, ვითარცა მარტორქა, რომლი\საცა
Line of ed.: 7     აღმატებულება Manuscript page: B_194  ქუემორე ითქმის.

Line of ed.: 8        ამისა შემდგომად განუდგნენ ყეენსა დარუბანდელნი; წარვიდა
Line of ed.: 9     და მიუწოდა მეფესა დიმიტრის. ხოლო მისრულნი მიადგნენ დარუ\ბანდს,
Line of ed.: 10     რამეთუ ველსა ზედა რაზმითა ვერ წინააღუდგნენ და ვითარ
Line of ed.: 11     განგრძელდა ბრძოლა და ეერ აღიღეს ციხე, უბრძანა მეფესა ყეენმან,
Line of ed.: 12     რათა ბრძოდეს სპითა თჳსითა ციხესა მას.

Line of ed.: 13        მყის აღიჭურა მეფე სპითურთ და შეუჴდნენ დარუბანდს; არა\მედ
Line of ed.: 14     პირველად განვიდა ციხესა ზედა სურამელის ბექას ძე რატი და
Line of ed.: 15     მოსწყჳდნეს დედაწულით და აღიღეს ციხე და ალაფი დიდი, რო\მელსა
Line of ed.: 16     თჳთ ჰხედვიდა ყეენი. გარნა აქუნდა არღუნ-ყეენსა შური
Line of ed.: 17     მეფისა, ამისთჳს სთხოვა ჟამსა მას აბჯარი, რომელი იყო სახელო\ვანი;
Line of ed.: 18     წამსვე აღიჴადა მეფემან და მისცა და წარმოვიდნენ თჳს-თჳსად
Line of ed.: 19     გამარჯუებულნი.

Line of ed.: 20        შემდგომად მრავალთა ჟამთა, მოვიდა რა მოქცევა წლისა მა\თისა,
Line of ed.: 21     რომელ არს მარტი ი̃ე, წარავლინა ყეენმან არღუნ და შე\იპყრა
Line of ed.: 22     ბუღა და მოსწყჳდნა განუკითხველად ყოვლითა სახლეულითა
Line of ed.: 23     და ნათესავით მისითურთ. კუალად წარავლინა საბერძნეთს, შამს,
Line of ed.: 24     ხუარასანს და მოსწყჳდნეს მუნცა ნოინნი მრავალნი და შეიქმნა ესე\ვითარნი
Line of ed.: 25     სრვანი ნოინთა.

Line of ed.: 26        შემდგომად მოუვლინა დესპანი დიმიტრი მეფესა და მიიწვია
Line of ed.: 27     ურდოსა. ხოლო მეფე მსმენელი სიკუდილსა ზედა ბუღასსა დამძიმდა
Line of ed.: 28     ფრიად, შემოიკრიბნა კათალიკოზ-ეპისკოპოზნი და დიდებულ-წარ\ჩინებულნი
Line of ed.: 29     თჳსნი და დაჯდა დალიჭსა ზედა და დასხდნენ ყოველნი
Page of ed.: 235   Line of ed.: 1     წესისაებრ წარჩინებულნი. Manuscript page: R_182  მაშინ იწყო სიტყუად მეფემან: "ღმერთ\მან
Line of ed.: 2     და უბიწოდ მშობელმან მისმან, რომლისაცა წილჴდომილნი
Line of ed.: 3     ვართ, წარმართა Manuscript page: d_48a  მეფობაა ჩემი და მომაწია აქამომდე მშჳდობით;
Line of ed.: 4     ხოლო აწ გვესმა, რამეთუ მოუსრავს ყოველნი ნოინნი ყეენსა და მი\წვევს
Line of ed.: 5     მეცა აწ უკეთუ წარვიდე, მომკლამს მეცა და უკეთუ არა,
Line of ed.: 6     მოოჴრდების ეკლესიანი და ქუეყანა ჩემი. გარნა უწყით, რამეთუ ძა\ლითა
Line of ed.: 7     არა ძალ უძს შეპყრობა ჩემი და ვგონებ, თუ მივიდე მომკლავს
Line of ed.: 8     მე და დაშთების ქუეყანა უვნებელად". მაშინ ყოველთა ერთ-ჴმობით
Line of ed.: 9     ჰრქუეს მეფესა: "ჩუენ მტკიცედ ერთგულებასა შენსა ზედა ვდგე\ვართ
Line of ed.: 10     არა არს ნაცვალი შენდა ქუეყანა, და უკეთუ გაჭირდეს, ივლ\ტოდი
Line of ed.: 11     მთიულეთს ანუ აფხაზეთს, ვითარცა ჰყო მამამან შე\\ნმან". Manuscript page: B_195 
Line of ed.: 12     მიუგო მათ მეფემან: "თქუენ ერთგულებისათჳს ჩემისა იტყვით;
Line of ed.: 13     გარნა თუ დავრჩე მე და ესეოდენნი მოისრნენ, ესე იყოს ტვირთ ჩემ\და,
Line of ed.: 14     რამეთუ არა არს საწუთო ესე ნაცვალი მერმისა მის, ვინაჲთგან
Line of ed.: 15     წარმავალ არს და იგი წარუალი, აწ წარვალ. უკეთუ დავრჩე, კეთილ,
Line of ed.: 16     უკეთუ არა, დავდვა სული ჩემი ერისა ჩემისათჳს, ვითარცა მან დად\ვა
Line of ed.: 17     ჩუენთჳს".

Line of ed.: 18        ხოლო ესმათ რა კათალიკოზ-ეპისკოპოზთა და მოძღუართა და
Line of ed.: 19     წარჩინებულთა, ეტყოდნენ მეფესა: "ჩუენ თავს-მდებ გექმნეთ წინა\შე
Line of ed.: 20     მეუფისა ქრისტესა, რათა შეგინდოს შენ ყოველნი შეცოდებანი
Line of ed.: 21     შენნი და მოგანიჭოს ცხოვრება საუკუნო სასუფეველსა მისსა".
Line of ed.: 22     ამისი მსმენელი მეფე სიხარულითა დიდითა განემზადა წარსლვად და
Line of ed.: 23     ძენი თჳსნი წარგზავნა ზოგი კახეთს, ზოგი მთიულეთს; ხოლო გი\ორგი
Line of ed.: 24     მცირე ყრმა ტაოს იშხანის ციხესა შინა.

Line of ed.: 25        მერმე წარვიდა ურდოსა დიდითა დიდებითა და სიმდიდრითა და
Line of ed.: 26     წარჰყვა მას ქათალიკოზი აბრაამ და მცირედნი ვინამენი; არამედ
Line of ed.: 27     მგონებელსა ყეენსა არა-მისლვისათვის მეფისა წარმოევლინა სიუ\ქოლ-ნოინი,
Line of ed.: 28     რათა მიიყვანოს მეფე. ხოლო ნოინი გზასა ზედა შემო\ემთხვია
Line of ed.: 29     მეფესა და აღიღო ყოველნი სიმდიდრენი მეფისა და თჳთ
Page of ed.: 236   Line of ed.: 1     მეფე ჰყო პყრობილი და მიიყვანა წინაშე ყეენისა. მანცა პყრობილ
Line of ed.: 2     ჰყო მეფე. და განიზრახვიდა ყეენი, უკეთუ მოკლას, არღარავინ არს
Line of ed.: 3     ღირსი მეფობისა და თ\\უ Manuscript page: A_76  განუტეოს, ვითარ მიმდგომი და მოყუასი
Line of ed.: 4     ბუღასი? ამას ზედა წარსდგა ხუტლუ-ბუღა მეტყუელი: "მე მომიყვა\ნო
Line of ed.: 5     ძე ნარინ-დავითისა და შევაერთო ორნივე სამეფონი ამერნი და
Line of ed.: 6     იმერნი და ჰყავ იგი მეფედ". უსმინა ყეენმან და აღწერნეს ქონება დი\მიტრი
Line of ed.: 7     მეფისა ხვასტაგითურთ და მროწლითა ხუტლუ-ბუღამ. მერმე
Line of ed.: 8     მოვიდა ნარინ-დავითის თანა და სთხოვა ძე, ხოლო დავით აღუთქუა
Line of ed.: 9     მას მიცემა ძისა თჳსისა. შემდგომად მოვიდა ხუტლუ-ბუღა წინაშე
Line of ed.: 10     Manuscript page: R_183  ყეენისა და მიუღო ყოველი სიმდიდრე მეფესა დიმიტრის, რომელ
Line of ed.: 11     განკჳრდა თჳთ ყეენიცა ეგზომობასა და არღარა ლამოდა სიკუდილ\სა
Line of ed.: 12     მეფისასა. ხოლო მსახურნი მეფისანი ეტყოდნენ მეფესა: "აჰა თა\ვისუფალ
Line of ed.: 13     ხარ, ვივლტოდეთ". არამედ მეფე მიუგებდა: "იცით, რამე\თუ
Line of ed.: 14     არავის ძალ-ედვა შეპ\\ყრობა Manuscript page: B_196  ჩემი, გარნა დავსდევ სული ჩემი
Line of ed.: 15     ერისა ჩემისათჳს", და აწ თუცა წარვიდე, კუალადცა მოისრვიან
Line of ed.: 16     უბრალონი".

Line of ed.: 17        მერმე კუალად მოვიდა ხუტლუ-ბუღა და მოართვა ამბავი ყეენ\სა
Line of ed.: 18     ნარინ დავითისა მიერ მოცემა ძისა თჳსისა მეფედ. ამისთჳს ბრძა\ნა
Line of ed.: 19     ყეენმან კუერთხითა ცემა მეფისა და სცეს რა, არღარა ჰგონებდ\ნენ
Line of ed.: 20     სიკუდილსა მეფისასა, რამეთუ რომელთა ჰგუემდიან, არღარა
Line of ed.: 21     მოაკუდინებდიან; გარნა არა დასცხრა გულისწყრომა ბოროტებისა
Line of ed.: 22     და მოიწივნენ მტარვალნი, რათა წარკუეთონ თავი მეფესა. ამისი
Line of ed.: 23     მცნობელი მეფე ეზიარა ჴორცსა და სისხლსა მჴსნელისა ჩუენისასა
Line of ed.: 24     ჴელითა აბრაამ კათალიკოზისათა. მერმე აღსუეს ცხენსა ზედა და
Line of ed.: 25     განიყვანეს ვიდრე ერთს უტევანსა და მცირედისა ლოცვისა შემდგო\მად
Line of ed.: 26     მოჰკუეთეს თავი მეფესა ბილწთა მათ, ქ{რისტე}სა ჩ̃სპთ, ქართულსა
Line of ed.: 27     ფ̃თ. იყო ჟამი ი̃, დღე შაბათი, მარხვისა მესამე, თთუე მარტი ი̃ბ.
Line of ed.: 28     ამისთჳს ეწოდა თავდადებული.

Page of ed.: 237  
Line of ed.: 1        ეჰა საკჳრველი, რამეთუ დაბნელდა მზე ვიდრე მწუხრადმდე.
Line of ed.: 2     რომლითა განჰკჳრდებოდნენ ყოველნი წარმართნი, რათა საცნაურ
Line of ed.: 3     იქმნას, რამეთუ პატიოსან არს წინაშე უფლისა ცხებული უფლისა!
Line of ed.: 4     არამედ შეუდგინეს სიბოროტე და მოიცვეს ძე დიმიტრი მეფისა და\ვით,
Line of ed.: 5     რომელი მეფემანვე ჩაიყვანა თჳსთანა უმეტეს ნდობისათვის,
Line of ed.: 6     რათა მოკლან იგიცა. მაშინ იდუმალ მივიდა მღუდელი მოსე ტაჩარ
Line of ed.: 7     ნოინის წინაშე და აუწყა დავითის სიკუდილი, ხოლო იგი შევიდა წი\ნაშე
Line of ed.: 8     ყეენისა და ევედრა და ყეენმანცა მიანიჭა ტაჩარს დავით და
Line of ed.: 9     ზრდიდა იგი ჟამადმდე. არამედ გუამი მეფისა დიმიტრისა დასცვეს
Line of ed.: 10     მრავალდღე. მერმე კათალიკოზმან და მოსე მღუდელმან მოიყიდეს
Line of ed.: 11     კაცი და მოიპარეს გუამი მეფისა და ჰპოეს მეთევზური გან\\გებითა Manuscript page: d_48b 
Line of ed.: 12     ზენათი ტფილისელი: შთადვეს ურემსა მისსა და წარმოგზავნეს ტფი\ლისს.
Line of ed.: 13     ხოლო დავით დაშთა ტაჩარ ნოინისა თანა და სხუანი ცოლ\შვილნი
Line of ed.: 14     მიმოიბნივნენ მანუელ და ვახტანგ. ხოლო სორღალ წარვი\და
Line of ed.: 15     მამისა თჳსისა სახლსა და წარიყვანა ძენიცა თჳსნი ბაადურ და
Line of ed.: 16     იედიგარ. ესრეთ აღსრულდა თქმული ბასილისა, რომელი უწინას\წარმეტყუელა
Line of ed.: 17     მეფესა.

Line of ed.: 18        შემდგომად მო\\უწოდა Manuscript page: R_184  ყეენმან ხუტლუ-ბუღას და Manuscript page: B_197  ეტყოდა: "აჰა
Line of ed.: 19     მოვსრენ მტერნი ჩემნი და მტერიცა შენი მეფე. აწ მოიყვანე ვახტანგ
Line of ed.: 20     ძე დავითისა და განაგებდე ქართლსა, ვითარცა გენებოს". წარმოვი\და
Line of ed.: 21     ხუტლუ-ბუღა; ხოლო ნარინ-დავით მოვიდა ქვიშხეთს მინდორსა
Line of ed.: 22     ზედა და მიეგებნენ მუნ ნოინნი და ყოველნი წარჩინებულნი ქართ\ლისანი.
Line of ed.: 23     ყვეს ფიცი და შემდგომად წარავლინა ძე თჳსი ვახტანგ და
Line of ed.: 24     წარატანნა დიდებულნი იმერნი, და ქართველნი წარჰყვნენ სრუ\ლიად.
Line of ed.: 25     მისრული ვახტანგ წინაშე ყეენისა შეიყუარა ყეენმან ფრიად
Line of ed.: 26     შუენიერება-ახოვნებისა მისისათჳს და მოსცა დაჲ თჳსი ოლჯათ
Line of ed.: 27     ცოლად და საქართველო სამეფოდ; წარმოგზავნა და მოვიდა ტფი\ლისს.
Line of ed.: 28     შემოკრბნენ კათალიკოზ-ეპისკოპოზნი და დიდებულნი, აკურ\თხეს
Line of ed.: 29     მეფედ და დასუეს ტახტსა ზედა ქ{რისტ}ესა ჩ̃სპთ, ქართულსა ფ̃თ.



Section: 40  
Page of ed.: 237  
Page of ed.: 238  
Line of ed.: 1   ჲ̃ზ. მეფე ვახტანგ გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 2        ამან ვახტანგ დაიპყრა კარნიფორითგან დარუბანდამდე, თჳნიერ
Line of ed.: 3     ბექა ჯაყელისა, არამედ იყო ესე ვახტანგ ყოვლითა სათნოებითა
Line of ed.: 4     სრული, საღმრთო-სამჴედროთი, და შეიყუარეს ქართველთა თჳსთა
Line of ed.: 5     მეფეთა გუარობისათჳს. ამან ვახტანგ აღიყვანა ხუტლუ-ბუღა პა\ტივსა
Line of ed.: 6     ათაბაგობისასა, ხოლო დავით, ძე დიმიტრისა, დაშთა თათარ\თა
Line of ed.: 7     შინა და დედა დავითისა იყო სკჳრეთს და სხუანი ძენი დიმიტრი\სანი
Line of ed.: 8     მიმოიბნივნენ. ხოლო გიორგის ზრდიდა პაპა თჳსი ბექა
Line of ed.: 9     ჯა/ყელი.

Line of ed.: 10        მერმე გარდაჴდა რა წელიწადი, შეედვა სენი არღუნ-ყეენსა და
Line of ed.: 11     იქმნა განრღუეული; ამისთჳს ინება ყეენმან და ყოველთა ნოინთა და\ვით
Line of ed.: 12     დიმიტრის ძის გამეფება ქართლს. არამედ არა ჰყვეს ქართველთა
Line of ed.: 13     ერდგულობისათჳს ვახტანგისა, რამეთუ ფრიად უყუარდათ, და მერმე
Line of ed.: 14     მისცეს დავითს ადგილ-ადგილთა სოფლები. ხოლო განგრძელდა
Line of ed.: 15     რა არღუნ-ყეენის განრღუეულება, მოეწყინათ ნოინთა და მოაშთვეს
Line of ed.: 16     არღუნ-ყეენი მასვე დღესა წელიწდისასა, რომელსა შინა მან მოკლა
Line of ed.: 17     მეფე დიმიტრი და დასუეს ქუღთუქონ ძმა არღუნ-ყეენისა. და კუა\ლად
Line of ed.: 18     მოსწყდნენ წელიწადმდე ყოველნი განმზრახნიცა, რომელნი
Line of ed.: 19     იყვნენ და ერივნენ სიკვდილსა შინა დიმიტრი მეფისასა. ამან ქეღთუ\\\ქონ Manuscript page: B_198 
Line of ed.: 20     ყეემან შეიყუარა მეფე ვახტანგ, ჰგონა არღუნის განრღუეულე\ბა
Line of ed.: 21     სიკვდილისათჳს დიმიტრი მეფისა; არამედ შემდგომად სამისა
Line of ed.: 22     წლისა მეფობისა შეედვა სენი ვახტანგ მეფესა და მოკუდა ქ{რისტ}ესა
Line of ed.: 23     ჩ̃სჟბ ქართულსა ფ̃იბ. ხოლო ესმა რა მეფესა ნარინ-დავითს სიკუ\დილი
Line of ed.: 24     ძისა თჳსისა, დამძიმდა ფრიად და დასნეულ\\და Manuscript page: R_185  მიერითგან.
Line of ed.: 25     შემდგომად მოკუდა იგიცა ქ{რისტე}სა ჩ̃სჟგ, ქართულსა ფ̃იგ.

Line of ed.: 26        შემდგომად ნარინ დავითისა მიიღო უხუცესმან ძემან მისმან
Line of ed.: 27     კოსტანტინე მეფობა, არამედ ამას წინააღუდგა უმრწამესი ძმა მისი
Page of ed.: 239   Line of ed.: 1     მიქელ და დაიპყრა მიქელ რაჭა და არგუეთი და დღეთა მათთა აქუნ\დათ
Line of ed.: 2     შლილობანი და შფოთნი და არაოდეს ჰყვეს მშჳდობა. ხოლო
Line of ed.: 3     დაჯდა რა ქეღთუქონ ყეენად, განდგნენ საბერძნეთს ტონღუზალო,
Line of ed.: 4     რამეთუ ჰგონეს უცალოება ყეენისა. ამისმან მსმენელმან ქეღთუქონ\ყეენმან
Line of ed.: 5     მოუწოდა სპათა თჳსთა და ძესა დიმიტრი მეფისასა დავითს
Line of ed.: 6     და მთავართა ქართლისათა; არამედ ტახტი და ცოლშვილნი შეავედ\რა
Line of ed.: 7     ელგინ-ნოინსა და ხუტლუბუღას და დაუტევნა ქართველნიცა მუნ
Line of ed.: 8     მათ თანა, ვინაჲთგან ეჭვობდა გამოსლვასა ბექასსა. ხოლო თჳთ
Line of ed.: 9     წარვიდა სპითა და დავითცა მის თანა. მისრულთა ტონღუზალოს
Line of ed.: 10     მოადგნენ ქალაქსა და ჰბრძოდნე\\ნ Manuscript page: A_77  ოთხ თთუე. მერმე დავით და მცი\რედნი
Line of ed.: 11     ქართველნი მისთანანი შეუჴდნენ და წარუღეს ქალაქი. ხოლო
Line of ed.: 12     მაშინ მუნ მყოფნი ქრისტიანენი მიკრებულ იყვნენ ყურესა ერთსა ქა\ლაქისასა
Line of ed.: 13     და ევედრებოდნენ დავითს, ხოლო დავით დაუდგინნა მათ
Line of ed.: 14     მცველნი, თჳთ უურვა წინაშე ყეენისა და ათავისუფლნა იგინი, ხო\ლო
Line of ed.: 15     სხუათაგან აღიღეს ალაფი და საჭურჭლე დიდი და ხარკი და
Line of ed.: 16     წარ/მოვიდნენ.

Line of ed.: 17        არამედ მუნ ყოფასა შინა ფარეჯან ოვსთა მეფის ძისასა იწყეს
Line of ed.: 18     ოვსთა ოჴრებად და ტყუევნად ქართლისა და ქალაქი გორი მოსტყუ\ევნეს
Line of ed.: 19     და დაიპყრეს თჳთ. ამისთჳს შემოკრბნენ ყოველნი ერისთავნი
Line of ed.: 20     ბექა აჰმადის ძის წინაშე და მოადგნენ გორს და მრ\\ავალნი Manuscript page: d_49a  ოვსნი
Line of ed.: 21     მოსწყდნენ და ქართველნი, და დაწვეს ქართველთა გორი. არამედ
Line of ed.: 22     მისჭირდათ ოვსთა და წარავლინეს ციხიდამ კაცი მუხრანს მდგომს
Line of ed.: 23     თათართა თანა,რათა შეეწიონ. მაშინ თათარნი შუამავალ ექმნენ და
Line of ed.: 24     ჰყვეს ზავი და მიერითგან Manuscript page: B_199  შეიქმნა მტერობა ოვსთა და ქართველთა
Line of ed.: 25     შორის, ვიდრე გიორგის მეფის ბრწყინვალისამდე, რომელმან
Line of ed.: 26     გა/ნასხნა.

Line of ed.: 27        ხოლო მოსრულმან ქეღთუქონ-ყეენმან მოუწოდა დავითს და
Line of ed.: 28     მისცა მეფობა და ქართლი მსახურებისათჳს მისისა. და წარმოავლი\ნა
Page of ed.: 240   Line of ed.: 1     ტფილისს და მოსცნა ყოველნი დიდებულნი საქართველოსანი,
Line of ed.: 2     რომელიცა ეპყრა მამასა მისსა დიმიტრი მეფესა.

Line of ed.: 3        ხოლო მოსრულმან დავით მოუწოდა Manuscript page: R_186  ბექას სამცხიდამ, გარნა
Line of ed.: 4     იგი განდიდებულ იყო ფრიად, არა წარვიდოდა წინაშე ყეენისა და
Line of ed.: 5     არცა მეფისა თანა, არამედ წარმოუგზავნა ძე თჳსი უხუცესი სარგის
Line of ed.: 6     და ყოველი საჭურჭლე დიმიტრი მეფისა და სარტყელიცა იგი ძჳრფა\სი
Line of ed.: 7     და ძღუენი დიდძალი. შემდგომად შემოკრბნენ კათალიკოზი, ეპის\კოპოზნი
Line of ed.: 8     და დიდებულ-წარჩინებულნი, აკურთხეს მეფედ ტფილისს
Line of ed.: 9     დავით ქ{რისტე}სა ჩ̃სჟდ, ქართულსა ფ̃იდ.



Section: 41  
Page of ed.: 240  
Line of ed.: 10   ჲ̃ჱ. მეფე დავით ი̃ვ წელი მეფა


Line of ed.: 11        ხოლო ამან დავით დაიპყრა საქართველო, მამისა თჳსისა ნაქო\ნები
Line of ed.: 12     ყოველი, თჳნიერ ბექა ჯაყელისა, არამედ ბექა ნიჭითა და მსა\ხურებითა
Line of ed.: 13     პატივ-სცემდა კუალად მოსცა ყეენმან დავით მეფესა დაჲ
Line of ed.: 14     თჳსი ოლჯათ ცოლად, რომელი ჰყვა მეფესა ვახტანგს ცოლად. ხო\ლო
Line of ed.: 15     ამ ჟამთა თუცა მსახურებდა ფარეჯან ოვსთა მთავარი დავით მე\ფესა,
Line of ed.: 16     არამედ მტერობა აქუნდათ ოვსთა და ქართველთა. მაშინ მო\ვიდნენ
Line of ed.: 17     ოვსნი სახელით სათხის და უზურბეგ სავაჭროდ ტფილისს,
Line of ed.: 18     ხოლო უკუნქცეულთა ამათ მისცეს დრამა გლახაკსა, რათა ევედროს
Line of ed.: 19     ღმერთსა, რომელ სურამელის რატისა და მათი ჴრმალი დღეს შეიყა\როს
Line of ed.: 20     ბრძოლად. არამედ წარვლეს რა მცირედ, ემთხვიათ რატი უსა\ჭურველოდ
Line of ed.: 21     და დაუდგათ რატი იწროსა წყლისასა. მიეტევა რატის
Line of ed.: 22     სათხისი, ხოლო რატიმ უხეთქა მუზარადსა, განუპო თავი ორად და
Line of ed.: 23     ჩამოვარდა სათხის. ამისი მხილველი უზურბეგ მიუჴდა რატისვე.
Line of ed.: 24     სცა მასცა რატიმ ჯავშნოსანს მჴარსა და მოჰკუეთა მჴარი და სხუა\ნი
Line of ed.: 25     მლტოლვარენი მოსწყჳდნეს მონათა რატისათა და დაამჴო
Line of ed.: 26     ღმერთმან ამპარტავანე\\ბა Manuscript page: B_200  ოვსთა მათ ესრეთ.

Page of ed.: 241  
Line of ed.: 1        ხოლო აჰმად ყეენის ძემ თუქალ მოკლა ქეღთუქონ-ყეენი და
Line of ed.: 2     მრავალნი ნოინნი მოსწყჳდნა მის თანა და დაჯდა თჳთ ყეენად და
Line of ed.: 3     დაიპყრნა ყოველნი საყეენონი. ამან მიუწოდა დავით მეფესა და
Line of ed.: 4     წარვიდა დავით. მისრული შეიყუარა ფრიად დავით მეფე თუქალ\ყეენმან
Line of ed.: 5     და ყვეს ორთავ ფიცი და აღთქმა სიყუარულისა. შემდგომად
Line of ed.: 6     გამოუტევა დავით და მოსცა დბანისი, რომელი აქუნდა ძესა მანგასა\რისასა.
Line of ed.: 7     შემდგომად მცირედისა ჟამისა ნოინნი ლტოლვილნი თუ\ქალ-ყეენისაგან,
Line of ed.: 8     დიდის არღუნის ძე ნავროზ და ალიყანის ძე ყუ\რუმჩი,
Line of ed.: 9     რომლისა მამა მოეკლა თუქალ-ყეენსა, მივიდნენ ხუარასანს
Line of ed.: 10     წინაშე ყაზანისა არღუნ-ყეენის ძისა, რომელსა აქუნდა ხუარასანი,
Line of ed.: 11     რათა მოკლან თუქალ-ყეენი და ყაზან ყონ ყეენად. წარმოემართნენ
Line of ed.: 12     ესენი თუქალ-ყეენის ძმასა ბაადოს ზედა. Manuscript page: R_187  მაშინ ბაადოს შეიკრიბნა
Line of ed.: 13     სპანი და თუქალ-ყეენიცა წარვიდა სწრაფად; არამედ დავით მეფე
Line of ed.: 14     არა მოიცადეს და დაიცვა ღმერთმან შფოთისა ამისგან. მიეგებნენ
Line of ed.: 15     ესენი ზანგანს და ყვეს ბრძოლა ძლიერი და ვერა რომელმან აჯობა,
Line of ed.: 16     რამეთუ ყაზან მუნ არა იყო; ხოლო ნავროზ შეიპყრეს და მოართუეს
Line of ed.: 17     თუქალ-ყეენსა და ყაზან უკუნქცეული წარვიდა კუალად ხუარასანს.
Line of ed.: 18     მაშინ ნავროზ ევედრა თუქალ-ყეენსა განტევებისათჳს და აღუთქუა
Line of ed.: 19     ფიცით წარმოგზავნასა შეკრულისა ყაზანისასა, ესე ირწმუნა თუ\ქალ
Line of ed.: 20     და განუტევა ნავროზ; ხოლო მისრულმან ნავროზ წინაშე ყა\ზანისამან
Line of ed.: 21     შეკრა საბლითა ქუაბი და წარმოუგზავნა თუქალ-ყეენსა,
Line of ed.: 22     ვინაჲთგან ყაზან ქუაბსა ეწოდების თურქულად, და აღუსრულა ფიცი.
Line of ed.: 23     დაუმძიმდა თუქალ-ყეენს ფრიად ესრეთი მომცბიერობა
Line of ed.: 24     ნავრო/ზისა.

Page of ed.: 242  
Line of ed.: 1        შემდგომად კუალად წარმოემართა ყაზან და დაესხა უგრძნე\ულოდ
Line of ed.: 2     უჟანს ბაადოს, შეიპყრა იგი და მოაშთო და მრავალნი ნოინ\ნი
Line of ed.: 3     მისთანა. მცნობელი თუქალ-ყეენი ბაადოს ძმისა თჳსისა სიკუდი\ლისა
Line of ed.: 4     განივლტო და მოვიდა სამცხეს ბექასას და შვილნი წარავლინნა
Line of ed.: 5     დავით მეფისა თანა. მოსრულმან ყაზან თავრიჟს მოუმცნო დავით
Line of ed.: 6     მეფესა და ბექას, რათა მისცენ თუქალ-ყეენი. ესე მრავალგზის მო\უმცნო
Line of ed.: 7     ყაზან, არამედ ამათ არა მისცეს, გარნა უურვეს, რათა შე\უნდოს.
Line of ed.: 8     ხოლო Manuscript page: d_49b  ყაზან მოსცა ფიცი და ბეჭედი და მისცეს ამათ
Line of ed.: 9     თუ/ქალ-ყეენი.

Line of ed.: 10        ამისი მცნობელი ყურუმჩი დაესხა ნაჴიდურს დესპანსა მას, რო\მელსა
Line of ed.: 11     მიჰყვანდა თუქალ. წ\\აჰგუარა Manuscript page: B_201  თუქალ-ყეენი და მოკლა იგი ბა\ადურ
Line of ed.: 12     ძმისა თჳსისა სიკვდილისათჳს. მერმე მისცა მეფემან დავითცა
Line of ed.: 13     შვილნი თუქალისანი ყაზანს და საჭურჭლე, რომელი იყო ციხესა
Line of ed.: 14     ატენისასა ბარებული ფარეჯან ოვსთა მეფისა; და იმადლა ესენი ყა\ზან-ყეენმან
Line of ed.: 15     დიდად; არამედ მეფე შერ გულდებულ იქმნა წარსლვად
Line of ed.: 16     მისთანა სიყუარულისათჳს თუქალ-ყეენისა; გარნა აქუნდა სხუაცა
Line of ed.: 17     შიში ნავროზისა, რომელი იყო მტერი ყოველთა ქრისტიანეთა და
Line of ed.: 18     დაატევებინებდა რჯულსა ჭეშმარიტსა თჳნიერ ყაზან-ყეენისა, ამის\თჳს
Line of ed.: 19     ბოროტადცა წარსწყმდა. ხოლო ესე ნავროზ განდიდნა ფრიად
Line of ed.: 20     და იწყო მტერობა ქრისტიანეთა და მოაოჴრებდა ეკლესიებთა თავ\რიჟისათა.
Line of ed.: 21     ამანვე მოიყვანა ეპისკოპოზი მარაღისა სარწმუნოებით
Line of ed.: 22     ნასრი, რომელი იყო კაცი სახიერი სათნოებიანი და აიძულებდა და\ტევებად
Line of ed.: 23     რჯულისა; არამედ იგი Manuscript page: R_188  ახოვნად წინააღუდგა და დაითმინ\ნა
Line of ed.: 24     ყოველნი სატანჯველნი. ხოლო შემდგომად მისა ჰყო ექსორიად,
Line of ed.: 25     რამეთუ იყო ფრიად Manuscript page: A_78  მოხუცებული და პირველთა ყეენთაგან მამად
Line of ed.: 26     ჴმობილი. კუალად წარმოგზავნა ნავროზ, რათა მოაოჴრონ პირვე\ლად
Line of ed.: 27     ეკლესია ვარძიისა და შემდგომად ყოველნი ეკლესიანი საქარ\თველოსანი,
Line of ed.: 28     და სამკაულნი მათნი გამოიღონ, რამეთუ ჰგონებდა
Page of ed.: 243   Line of ed.: 1     უუმრავლესსა სიმდიდრესა; ხოლო წარმოვლინებული მოიწია რა ნახ\ჭევანს,
Line of ed.: 2     შურ-აგო ვარძიისა ღვთისმშობელმან, ეცა მას მეხი და გან\გალა,
Line of ed.: 3     რამეთუ ვერა-რაჲ ჰპოვეს მისი. შემდგომად მოიწია ნავროზს
Line of ed.: 4     ზედაცა რისხვა ღმრთისა და განუწყრა ყეენი ყაზან უსამართლოები\სა
Line of ed.: 5     მისთჳს, ვინაითგან ყაზან-ყეენი იყო ფრიად სამართლიანი და
Line of ed.: 6     მოყუარე სამართლისა. რამეთუ განება საბელი ეჟვნებ-სხმული ახ\ლოს
Line of ed.: 7     თჳსსა და წუერი საბლისა გარეთ ზღუდისა მისისა. ამას ყო\ველნი
Line of ed.: 8     დაჭირვებულნი განანძრევდნენ. მყის გამოვიდის ყეენი, უსმი\ნის
Line of ed.: 9     და აღუსრულოს სამჭირნონი და ივლტოდა ნავროზ ხუარასანს.
Line of ed.: 10     მიეწია მას ხუტლუ-ბუღა და მოსწყჳდნა შვილით და სახლეულით, და
Line of ed.: 11     მოისპო საჴსენებელი მისი. შემდგომად მოუწოდა ყაზან-ყეენმან და\ვით
Line of ed.: 12     მეფესა ურდოსა შინა და მსმენელი დავით მსწრაფლ განემზადა
Line of ed.: 13     წარსლვად და მივიდა ჰერეთს. შემოკ\\რბნენ Manuscript page: B_202  მუნ ჰერ-კახნი და სხუა\ნი
Line of ed.: 14     წარჩინებულნი ყოველნი. მაშინ დავით განიზრახვიდა, რათა წარ\ვიდეს
Line of ed.: 15     ურდოსა ანუ თუ უკუ-დგეს. არამედ განმზრახთა ყოველთა
Line of ed.: 16     განუზრახეს წარსლვა ურდოსა. გარნა მეფემან არა ინება და არცა
Line of ed.: 17     უსმინა და უკუნ-იქცა რამეთუ შიში რაჲმე აქუნდა თათართაგან
Line of ed.: 18     დიდი და შეკრა ჟინვანს სიბა და თჳთ მეფე გარდავიდა მთიულეთს
Line of ed.: 19     და წარავლინა ძმა თჳსი ვახტანგ ბათო-ყეენის შვილისშვილისა
Line of ed.: 20     თანა და უქადა გზა ყაზან-ყეენსა ზედა. ხოლო მან ვახტანგ კეთი\ლად
Line of ed.: 21     შეიწყნარა და აღუთქუა ქუეყანა და საჭურჭლე. არამედ ვითარ
Line of ed.: 22     სცნა ყაზან-ყეენმან დავით მეფის უკუ-დგომა, წარმოავლინა ხუტ\ლუ-ბუღა
Line of ed.: 23     სპითა დიდითა ტფილისს. მოსრულმან ხუტლუ-ბუღამ მი\გზავნა
Line of ed.: 24     დავით მეფისა თანა და აძლევდა ზავსა, რათა იყოს ერთგულ
Line of ed.: 25     ყაზან-ყეენისა და არა მიიქცეს მტრისა მიმართ. ხოლო მეფემან წა\რუვლინა
Line of ed.: 26     კათალიკოზი აბრაამ და ბურსელი იოვანე და ყადი ტფილი\სისა,
Page of ed.: 244   Line of ed.: 1     ითხოვა ფიცი და მძევალი. მსმენელმან ხუტლუ-ბუღამ მოსცა
Line of ed.: 2     ფიცი და ბეჭედი ყეენისა და მძევლად ხუტლუ-ბუღას შვილი და სხუ\ანი
Line of ed.: 3     ნოინნი უვნებელობისათჳს მეფისა. ამისთჳს მოვიდა მეფე და\ვით,
Line of ed.: 4     და ნახნა Manuscript page: R_189  იგინი და აღუთქუა მათ წარსლვა წინაშე ყეენისა;
Line of ed.: 5     ამის მიერ პატივ-სცა ხუტლუ-ბუღამ მეფესა და განუტევა; არამედ
Line of ed.: 6     მეფე მივიდა რა ჟინვანს, გამოუტევნა მძევალნი ნიჭითა დიდითა და,
Line of ed.: 7     ვითარ მოიწია გაზაფხული, კუალად აწვივეს დავით მეფე, არამედ
Line of ed.: 8     არა ინება წარსლვად ყაზან-ყეენისა თანა და კუალად წარგზავნა
Line of ed.: 9     ძმა თჳსი ბაადურ ორხან-ყეენისა წინაშე და ითხოვა შეწევნა. ამის\მან
Line of ed.: 10     მცნობმან ყაზან-ყეენმან წარმოავლინა იგივე ხუტლუ-ბუღა სპი\თა
Line of ed.: 11     დიდითა. ესე მოვიდა სომხითს და მიუწოდა დავით მეფესა, ხო\ლო
Line of ed.: 12     მეფემან წარმოევლინა ქათალიკოზი, ბურსელი და ყადი; არა\მედ
Line of ed.: 13     იგრძნეს თათართა, რამეთუ მიზეზობს დავით მეფე და არა მო\ვალს
Line of ed.: 14     ჩუენ თანა. წარმოვიდნენ და მომართეს მთიულეთს, მოაოჴ\რეს
Line of ed.: 15     სომხითი, ქართლი, ერწო-თიანეთი და დადგნენ მუხრანს და
Line of ed.: 16     ხერკს და ერწო-თიანეთს და ბაზალეთს, და სტყუევნიდიან, სადა ვის
Line of ed.: 17     მოაჴელიან Manuscript page: d_50a  ამათ ზემო-ჴსენებულ\\თა Manuscript page: B_203  ადგილებთა შინა ცოდვათა
Line of ed.: 18     ჩუენთათჳს.

Line of ed.: 19        ხოლო ჟამსა ამას გამოჩნდა ვარსკულავი კჳმატი ლახურის
Line of ed.: 20     მგზავსი ჩრდილოთ კერძო ოთხ თთუე მყოფი. იტყოდნენ ლახურის
Line of ed.: 21     მომასწავებელ არსო ქ{რისტ}ესა ჩ̃სჟჱ, ქართულსა ფ̃იჱ.

Line of ed.: 22        არამედ კუალად ინებეს თათართა ზავ-ყოფად, რათა დავით მე\ფემან
Line of ed.: 23     არა მისცეს გზა ორხან-ყეენსა, გარნა დავით მეფემანცა წა\რავლინა
Line of ed.: 24     ამა პირსა ზედა დედოფალი დედა თჳსი და ოლჯათ ცოლი
Line of ed.: 25     თჳსი და ძმა თჳსი მანოელ და კათალიკოზი აბრაამ, რათა იურვონ
Line of ed.: 26     საქმე მისი. მაშინ ამათ ზავ-ჰყვეს და მოსცეს მეფესა ტფილისი და
Line of ed.: 27     სამეფო თჳსი და წარვიდნენ თათარნი.

Page of ed.: 245  
Line of ed.: 1        ხოლო ზაფხულს კუალად წარმოავლინა ყაზან-ყეენმან მცნო\ბელი,
Line of ed.: 2     რათა სცნას დავით მეფისა ერთგულად ყოფაჲ. და სცნა კაც\მან
Line of ed.: 3     მან, რამეთუ წარევლინა დავით მეფესა ბაადურ ძმა თჳსი ორ\ხან-ყეენის
Line of ed.: 4     წინაშე; წარვიდა და აუწყა ყაზან-ყეენსა. მაშინ ყაზან
Line of ed.: 5     წარმოავლინა ყურუმჩი და ალინჯი და შანშე მჴარგრძელი. ხოლო
Line of ed.: 6     ამათ მოუწოდეს მცირეს გიორგის, ძმასა დავით მეფისასა, რომელ\სა
Line of ed.: 7     ზრდიდა ბექა სამცხისა. რამეთუ ამ ბექას ეპყრა ტაშისკარს ზეით
Line of ed.: 8     სპერის ზღვადმდე; რომლისათჳსცა მიხაილს კეისარს კომნინსა მო\ეცა
Line of ed.: 9     ტრაპიზონამდე, რამეთუ ასული ბექასი ცოლად ესუა მას და ესე
Line of ed.: 10     ბექა ხარკსა და ლაშკარს აძლევდა ყეენსა, და ჟამად მსახურებდა და\ვით
Line of ed.: 11     მეფესაცა.

Line of ed.: 12        ამან მოსცა მცირე გიორგი, ძე დიმიტრი მეფისა, და ყვეს ესე
Line of ed.: 13     ტფილისს მეფედ. გარნა თუცა მცირე Manuscript page: R_190  იყო, არამედ წინათვე დაუსა\ხვიდა
Line of ed.: 14     ძლიერსა მეფობასა ქ{რისტე}სა ჩ̃სჟთ, ქართულსა ფ̃ით.

Line of ed.: 15        მერმე კუალად რა მოიწია გაზაფხული, წარმოავლინა ყაზან\ყეენმან
Line of ed.: 16     იგივე ხუტლუ-ბუღა და მრავალნი ნოინნი მას თანა. ესენი
Line of ed.: 17     მოვიდნენ და მოაოჴრნეს ზემორე ჴსენებულნი ქუეყანანი, უუბორო\ტესად
Line of ed.: 18     ქართლი. მაშინ ქუენაფლაველი შალვა, რომელი მეფემან და\ვით
Line of ed.: 19     აღავსო საბოძვრითა, წარმოვიდა და მოვიდა თათართა თანა და
Line of ed.: 20     მათ სიხარულითა პატივ-სცეს და განაჩინეს წინამძღურად და შევიდ\ნენ
Line of ed.: 21     გზასა ხუარაზმის ჴევისასა და განვიდნენ შორის მთასა ცხაოტისა
Line of ed.: 22     და ცხრაზმისასა, რომელ არს ლომისა. ხოლო ვითარ სცნა ორგუ\ლება
Line of ed.: 23     ქუენაფლაველისა მეფემან დავით, შევიდა ციკარას და ხუტ\ლუ-ბ\\უღა Manuscript page: B_204 
Line of ed.: 24     გარდავიდა ჴადას და მუნიდამ ჴევს და მიჰმართა გელათს,
Line of ed.: 25     რამეთუ მუნ ჰგონებდნენ მეფესა. მოადგნენ თათარნი სტეფანწმიდას
Page of ed.: 246   Line of ed.: 1     და ვერ წარიღეს, არამედ ითხოვეს საზრდელი და მისცეს სტეფან\წმიდელთა
Line of ed.: 2     მცირედი. მუნიდამ ულ-მოიქცნენ თათარნი და მოვიდნენ
Line of ed.: 3     ჴადასვე, რამეთუ ჰყვანდათ წინამძღოლელი ქუენაფლაველი და ოსვ\თა
Line of ed.: 4     მთავარი ბაყათარ. მაშინ მეფესა დავითს ციკარას მდგომს აბაზა\ძემ
Line of ed.: 5     ჭილამ და აჰმად სურამელმან და აზნაურთა ქართველთა და სომ\ხითართა
Line of ed.: 6     უჩვენეს დიდნი ერთგულებანი, რამეთუ განყო ლაშკარი
Line of ed.: 7     ხუტლუ-ბუღამ და ქუემორე შემომავალთა ცხაოტს მოუჴდნენ სპანი
Line of ed.: 8     მეფის დავითისანი მცირენი და მოწყჳდნეს ურიცხუნი. კუალად
Line of ed.: 9     შემოსრულნი იწროსა მას ხუთასნი ოდენ რომელნიმე მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 10     და სხუანი Manuscript page: A_79  მეფესა მოართუეს. მერმე გამოუჴდნენ ჴადისთავს გო\რასა
Line of ed.: 11     ზედა და იქმნა ბრძოლა ძლიერი და მოისრვოდნენ თათარ\ნი,
Line of ed.: 12     რამეთუ დიდს ავნებდნენ მთიულნი ფერჴმალობითა. გარნა
Line of ed.: 13     შეეწეოდნენ ფრიადს მესხნი, რომელნი წარმოევლინა ბექას მეფისა\თჳს.
Line of ed.: 14     არამედ მწუხრსა უშუელა ღმერთმანცა მეფესა და ცხაოტს შეს\რულნი
Line of ed.: 15     თათარნი ივლტოდნენ და ხუტლუ-ბუღასაცა დიდი ევნო. გარ\ნა
Line of ed.: 16     მცნობი ხუტლუ-ბუღა სიმაგრის შეუვალობისათჳს აიყარა ღამით
Line of ed.: 17     და დაესხა ქართლს და მოსწყჳდნეს სადა ვინ მოიჴელთეს და ტყუე\ჰყვეს,
Line of ed.: 18     და წარვიდა ხუტლუ-ბუღა წინაშე ყაზან ყეენისა.

Line of ed.: 19        შემდგომად კუალად მოვიდა გაზაფხულს იგივე ხუტლუ-ბუღა.
Line of ed.: 20     ამისნი მცნობელნი, შეუშინდნენ ყოველნი ამის ქუეყანისანი და შე\მოკრბნენ
Line of ed.: 21     მეფისა თანა ქართველნი და ჰერ-კახნი და განუზრახეს,
Line of ed.: 22     რათა წარვიდეს წინაშე ყეენისა, ვინაჲთგან სარწმუნო Manuscript page: R_191  კაცი არს
Line of ed.: 23     ხუტლუ-ბუღა და ვიცით მის მიერ არარაჲ გევნების. უსმინა მეფე\მან
Line of ed.: 24     მათ და დაასკუნა წარსლვა თათართა თანა და იყო ამისი შუამა\ვალი
Line of ed.: 25     ბურსელი იოვანე ხუტლუ-ბუღას თანა. ხოლო ხუტლუ-ბუღამ
Line of ed.: 26     განიხარა და აღუთქუა ფიცით უვნებელობა მეფისა და დაცვა ქუეყ\ნისა.
Line of ed.: 27     არამედ კუალად არა წარვიდა მეფე, ვინაჲთგან აქუნდა შიში და\დი
Page of ed.: 247   Line of ed.: 1     რაჲმე თათართაგან; გარნა ნება-სცა წა\\რჩინებულთა Manuscript page: B_205  მისლვა თა\თართა
Line of ed.: 2     თანა და მივიდნენცა უმრავლესნი და თათართა პატივით შე\იწყნარეს
Line of ed.: 3     იგინი, Manuscript page: d_50b  არამედ მოაოჴრეს ზემოჴსენებულნი იგინივე ქუე\ყანანი
Line of ed.: 4     კუალად მთიულეთამდე და წარვიდნენ თათარნი. ხოლო ჩა\მოდგა
Line of ed.: 5     მეფე დავით სთველსა შინა ცხაოტს და აოჴრებდა მამულსა
Line of ed.: 6     ქუენაფლაველისასა. ამისი მხილველი და უღონო-ქმნილი ქუენაფლა\ველი
Line of ed.: 7     ევედრა ქართლის ერისთავსა აჰმადს, რათა უურვოს მეფისა თა\ნა.
Line of ed.: 8     მის მიერ მოჴსენებულმან მეფემან მიანიჭა მასვე აჰმადს ქუენა\ფლამელი.
Line of ed.: 9     მაშინ ქუენაფლაველმან შალვამ გარდაიყარა თავსა ნაცა\რი
Line of ed.: 10     ესრეთ მეტყუელმან: "ესემცა არს მისაგებელი მეფეთა ორგულ\თა".
Line of ed.: 11     ამისთჳს მიუტევა მეფემანცა შეცოდებანი. ხოლო მეფესა და\ვითს
Line of ed.: 12     შეეპყრა ძმა თჳსი ვახტანგ მცირესა რასმე ზედა და პყრობილი
Line of ed.: 13     ჰყვა ჟინვანს ციხესა შინა. ესე განევლტო და მივიდა ბურსელისა თა\ნა,
Line of ed.: 14     ევედრა, რათა უურვოს მეფისა თანა უვნებელობისათჳს და მცი\რედისა
Line of ed.: 15     სარჩოს მიცემისათჳს და, უკეთუ უქმნას ესე მეფემან, არა წარ\ვიდეს
Line of ed.: 16     ურდოსა. ამან ბურსელმან აცნობა ესე მეფესა, ხოლო მეფემან
Line of ed.: 17     განიხარა და აღუთქუა ფიცით უვნებელობა და სარჩო. ამით პირითა
Line of ed.: 18     მოვიდა მეფისა თანავე ვახტანგ, არამედ არარაჲთ კეთილად იპყრობ\და
Line of ed.: 19     დავით მეფე, ვინაჲთგან ვახტანგს ესუა ცოლად შაბურის ძმის
Line of ed.: 20     ასული; ამის გამო უპატიო ჰყოფდა მეფე.

Line of ed.: 21        მხილველი და უიმედო ვახტანგ წარმოვიდა კუალად დავით მე\ფისაგან
Line of ed.: 22     და მივიდა ყაზან-ყეენის წინაშე. მან პატივ-სცა და წარმო\ატანა
Line of ed.: 23     ხუტლუ-ბუღა, მოსცა მეფობა ვახტანგს და მოვიდნენ ტფი\ლისს
Line of ed.: 24     თათარნი, ქართველნი და სამცხის ბექას ძე.

Line of ed.: 25        ხოლო სცნა რა ესე დავით მეფემან, წარმოუვლინა კუალად ბურ\სელი
Line of ed.: 26     ზავისათჳს და, უკეთუ მოსცენ ფიცი, წარვიდეს ურდოსა. ხო\ლო
Line of ed.: 27     ხუტლუ-ბუღამ აღუთქუა ფიცით. ამისთჳს წარმოავლინა მეფე\მან
Line of ed.: 28     ოლჯათ ცოლი თჳსი, კათალიკოზი და ბურსელი, და აღუთქუა
Line of ed.: 29     ფიცით მისლვა ურდოსა, მოეგება ხუტლუ-ბუღა ოლჯათს და ვითარ\ცა
Page of ed.: 248   Line of ed.: 1     ყეენსა პატივ-სცა და კუალად წარმოევლინა დავითს ფიცი და
Line of ed.: 2     ჴელმანდილი ყეენისა, რომელიცა წესი აქუნდათ მ\\ინდობისათჳს Manuscript page: R_192  Manuscript page: B_206  და
Line of ed.: 3     ოლჯათ არღარა. ესე მიზეზ-ჰყო დავით მეფემან ოლჯათის მიუსვ\ლელობა
Line of ed.: 4     და მიუმცნო: "უკეთუ მომცეთ ოლჯათ, მოვიდე ურდოსა".
Line of ed.: 5     ამას ზედა განრისხნა ხუტლუ-ბუღა მცბიერობისათჳს ესრეთისა, შე\იპყრა
Line of ed.: 6     ბურსელი მეტყუელმან: "კაცო, რაჲ არს სატყუარი? მე ფიცით
Line of ed.: 7     დაგიმტკიცე და არა ინებეთ". და მოჰკუეთა თავი ბურსელსა და ოლ\ჯათ
Line of ed.: 8     წარიყვანეს თათართა. სოლო ვახტანგს დაუმტკიცეს მეფობა
Line of ed.: 9     ქ{რისტე}სა ჩ̃ტა, ქართულსა ფ̃კა და შემოვიდნენ მთიულეთს.

Line of ed.: 10        არამედ მეფე დავით იყო გელათს, გარნა თათართა დიდ-დიდთა
Line of ed.: 11     ავნებდნენ მთიულნი; გარნა სიმრავლითა არა-რაჲ აკლდებოდათ.
Line of ed.: 12     შემდგომად მკსინვარებისაგან და სიმაგრისათჳს არა-რაჲ აკლდებოდათ.
Line of ed.: 13     შემდგომად მკსინვარისაგან და სიმაგრისათჳს ქუეყანისა უკ-მო\იქცნენ
Line of ed.: 14     თათარნი და მოსწყუედდნენ მრავალთა თათართა და უმეტეს
Line of ed.: 15     ზანდუკლის ჴევს მოსწყჳდნეს. ჩამოვლეს ქართლი, წარვიდნენ და
Line of ed.: 16     მიგვარეს ოლჯათ ყეენსა.

Line of ed.: 17        გარნა ესეოდენთა შლილობათა შ{ინ}ა არა იყო თესვა და მკა და უმე\ტესნი
Line of ed.: 18     მოსწვდებოდნენ გლეხნი სიყმილითა და წარვიდოდნენ სამ\ცხეს,
Line of ed.: 19     რამეთუ მუნ იყო მცირედი საზრდელი, რომელთა გამოზრდი\დნენ
Line of ed.: 20     ბექა და მეუღლე მისი ვახახი.



Section: 42  
Page of ed.: 248  
Line of ed.: 21   ჲ̃თ. მეფე ვახტანგ. გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 22        ხოლო დაჯდა რა მეფედ ვახტანგ, ძე დიმიტრისა, ამას მოსცეს
Line of ed.: 23     ყოველი საქართველო; არამედ არა წინა აღუდგებოდა ძმასა თჳსსა
Line of ed.: 24     დავით მეფესა, რამეთუ იყო ღვთის მოშიში, სამღუდელოთა პატივის\მცემელი,
Line of ed.: 25     მოწყალე და ყოვლითა კეთილითა სრული და არავისი მო\შურნე.
Line of ed.: 26     ამის ჟამსა შინა უმეტეს განდიდნა ბექა სამცხის სპასალარი.
Line of ed.: 27     ხოლო მეფემან დავით იხილა, რამეთუ არღარა მოსცემენ ოლჯათს
Page of ed.: 249   Line of ed.: 1     თათარნი, მოიყვანა აჰმადის ასული, ქმნული ფრიად კეკლუც-სახო\ვანი,
Line of ed.: 2     კეთილი და იქორწინა მის ზედა ქ{რისტე}სა ჩ̃ტბ, ქართულსა ფ̃კბ.

Line of ed.: 3        ამასვე ჟამსა გამოჩნდნენ თურქნი, რომელთა მთავარი იყო
Line of ed.: 4     აზატ-მოსე. ესენი დგიან ზაფხულ მთასა პარხალისასა და ზამთარს
Line of ed.: 5     პონტოს ესე აზატ-მოსე წარმოვიდა მოოჴრებად ყოვლისა სა\ქართველოსა
Line of ed.: 6     და მოიწია Manuscript page: B_207  ბასიანს და ტაოს და იწყო ოჴრებად მძჳნვა\რედ,
Line of ed.: 7     რამეთუ ჩჩვილთა დედათა ძუძუთა მოკიდებულთაცა მოჰკლვი\დიან,
Line of ed.: 8     გარნა სხუათა გაღანამცა უმეტეს მოსრვიდნენ. ამათ მოსწყჳ\დეს
Line of ed.: 9     ტაო, ვინაჲთგან ტაოელნი არა ჰგონებდნენ მოსლვასა მათსა და
Line of ed.: 10     შეუძრველად იმყოფებოდნენ. კუალად Manuscript page: d_51a  ჩამოვიდნენ მუღრისს და
Line of ed.: 11     ნიგალის-ჴევს, მოსრეს აზნაური ხერხეულიძე, არამედ ტაოს ერის\თავმან
Line of ed.: 12     თაყა ფანასკერტელმან ბრძოლა უყო მათ თორთომის ციხის\ძირს
Line of ed.: 13     მცირედითა სპითა და ავნო დიდი; გარ\\ნა Manuscript page: R_193  სიმრავლისაგან თურქ\თა
Line of ed.: 14     ვერ განასხნა. ამისმან მცნობმან ბექამ შეიკრიბნა სპანი და წარვი\და;
Line of ed.: 15     არამედ ვერღარა ეწიათ რამეთუ უკუნქცეულ იყვნენ თურქნი. ესე
Line of ed.: 16     დაუმძიმდა და უკუ-მოიქცა ბექაცა. Manuscript page: A_80  გარნა შემოიკრიბა ყოველნი
Line of ed.: 17     შავშნი, კლარჯნი, მესხნი და თჳსქუეშე დაწესებულნი და ეტყოდა:
Line of ed.: 18     "ერთსჯულნო და ერთპირნო, ისმინეთ, რამეთუ სკიპტრის-მპყრო\ბელმან
Line of ed.: 19     მეფემან დავით ოდითგან განასხნა თურქნი საზღვართაგან
Line of ed.: 20     საქართველოსათა და არღარა ვის გვიხილავს ამის ჟამისამდე; ხოლო
Line of ed.: 21     აწ ცოდვათა ჩუენთათჳს გამოჩნდნენ და მოსწყჳდნეს ტაო, რამეთუ
Line of ed.: 22     ვინაჲთგან არღარავინ არს მეფე ჩუენი მძლავრებისაგან თათართა,
Line of ed.: 23     რომელიცა გვიძღოდეს ჩუენ, და დავრჩომილვართ მარტოდ, რამეთუ
Line of ed.: 24     მთავარნიცა საქართველოსანი და ქუეყანანი განდგომილნი არიან
Line of ed.: 25     თჳს-თჳსად, აწ ამისთჳს მნებავს, რათა შევიკრიბნეთ და შევიწიოთ
Line of ed.: 26     ღმერთი და შურ-ვაგოთ მტერთა ჩუენთა ძალითა ჯუარისათა".

Line of ed.: 27        მაშინ მსმენელთა მესხთა განიხარეს და აღუთქუეს მზა-ყოფად.
Line of ed.: 28     მერმე მოიწია ზაფხული და მოვიდნენ თურქნი. მაშინ მოუწოდა ბე\ქამ
Page of ed.: 250   Line of ed.: 1     ტაშისკარიდამ ბასიანადმდე და შეკრიბნა ი̃ბ ჩ̃ (12.000) მჴედარ\ნი
Line of ed.: 2     და მიმართა თურქთა; ხოლო თურქნი აღმოსრულ იყვნენ მთასა
Line of ed.: 3     პარხალისასა და წარმოევლინნეს მჴედარნი ტყუენვად ვაშლოვანისა
Line of ed.: 4     და თჳთ ლამოდნენ მისლვად სამცხესა, ხოლო მოვიდნენ ი̃ ჩ̃
Line of ed.: 5     (10.000) მჴედარნი ვაშლოვანს და წინა-განეწყუნენ მათ ხუთასნი
Line of ed.: 6     ბექას მჴედარნი სიმაგრეთა შინა, ბრძვეს ძლიერად და აოტნეს თურქ\ნი;
Line of ed.: 7     არამედ აზატ-მოსემ არა რაჲმე იცოდა ბექასი და მცნობელმან
Line of ed.: 8     ბექა გაქცევისათჳს თურქთა წარისწრაფა და მიმართა სპერს და
Line of ed.: 9     შამ\\ბერდს, Manuscript page: B_208  სადაცა იყვნენ თურქნი; ხოლო აზატ-მოსემ უცნობელ\მან
Line of ed.: 10     ბექასმან გამოირჩია ლ̃ ჩ̃ (30.000) მჴედარნი და წარმოვიდა ვაშ\ლოვანს
Line of ed.: 11     და დანაშთუნებულთა სპათა ეტყოდა: "თქუენ მივედით ტაოს
Line of ed.: 12     და ნეშტი მოსწყჳდეთ მუნ და მე მოვიდე გამარჯუებული ბანას. მერმე
Line of ed.: 13     იქიდამ წარმოვიდეთ ქართლს". რამეთუ მრისხანებდა მოწყუედისა\თჳს
Line of ed.: 14     სპათა თჳსთა ვაშლოვანს. არამედ მიმავალთა ბექას მეწინავეთა
Line of ed.: 15     ემთხვივნენ ოთხნი თურქნი, შეიპყრეს იგინი და მოართუეს ბექას და
Line of ed.: 16     ჰკითხვიდნენ ამბავსა; ხოლო იგინი უთხრობდნენ წინთქმულთა აზატ\მოსეს
Line of ed.: 17     განმზადებასა. ამისმან მცნობმან ბექამ განყო ლაშკარი თჳსი
Line of ed.: 18     და ურჩეულესი მისცა ძესა თჳსსა პირმშოსა სარგისს და წარგზავნა
Line of ed.: 19     ვაშლოვანს; და თჳთ წარვიდა მუნვე თურქთა ზედა. მოსრულთა
Line of ed.: 20     თურქთა ვაშლოვანს იხილეს რა მცირე ლაშკარნი, მსწრაფლ მიეტევ\ნენ
Line of ed.: 21     და იქმნა ბრძოლა ძლიერი. მაშინ პირველვე ხუთასთა სარგისი\თა
Line of ed.: 22     ხუთასი თურქი ჩამოაგდეს რაზმსა შინა და იძ\\ლივნენცა Manuscript page: R_194  თურქნი,
Line of ed.: 23     რამეთუ ლტოლვილნი ფერჴითა სთრგუნვიდნენ ურთიერთსა; არა\მედ
Line of ed.: 24     სარგის ბრძოდა ძლიერად, გუარისაებრ ვითარცა მოსდგამდაცა.
Line of ed.: 25     ხოლო თურქთა აქეთ რა იხილეს ბექა მიმავალი, მსწრაფლად ივლ\ტოდნენ
Line of ed.: 26     და დედაწულნი მათნი მათთანა მთათა, კლდეთა და ღრატე\თა,
Line of ed.: 27     რამეთუ დაჰყარნესცა ყოველნი ქონებანი თჳსნი და სპანი ბექას\ნი
Line of ed.: 28     მოსწყუედდნენ ურიცხუთა: ხოლო ნეშტნი თურქნი შეივლტოდ\ნენ
Page of ed.: 251   Line of ed.: 1     სპერის ციხესა შინა და ქალაქსა და ნორ-ქალაქსა. არამედ ბექას
Line of ed.: 2     სპათა შესჯარნეს იგინი იწროებთა შინა და ვითარცა ცხოვართა
Line of ed.: 3     ჴოცდიან და ჰკლვიდიან. ხოლო სარგისის გამოქცეულნიცა თურქნი
Line of ed.: 4     ეწივნენ ბექას სპათა; მიიქცნენ და მოსწყჳდნეს იგინიცა; მერმე გა\რემოადგნენ
Line of ed.: 5     ქალაქსა სპერს, მცირეს ჟამს ადიღეს ქალაქი თჳნიერ ცი\ხისა
Line of ed.: 6     და აღივსნენ ალაფითა, ოქრო-ვეცხლითა, ცხენითა, ჯორითა,
Line of ed.: 7     აქლემითა და წარმოვიდნენ გამარჯუებულნი ბექა და ძე მისი სარგის
Line of ed.: 8     და მიერითგან ვერღარა იკადრეს თურქთა მოსლვა.

Line of ed.: 9        ხოლო შემდგომად მოკუდა ყაზან-ყეენი და დაჯდა ძე მისი ხარ\ბად
Line of ed.: 10     ყეენად. და ამან ხარბად-ყეენმან ინება შესლვად გილანს Manuscript page: B_209  და და\პყრობა
Line of ed.: 11     მისი; და მიუწოდა მეფესა ვახტანგს ქართველითურთ და ბე\ქას
Line of ed.: 12     სამცხითურთ. ხოლო ბექამ წარგზავნნა სპანი თჳსნი და თჳთ არა
Line of ed.: 13     წარვიდა. მაშინ მივიდა ვახტანგ და წარვიდნენ გილანს. მუნ Manuscript page: d_51b  განყო
Line of ed.: 14     ყეენმან სპა თჳსი ოთხად: ვახტანგ მეფე დაიპყრა თჳს თანა; ერთ\კერძ
Line of ed.: 15     წარავლინა ხუტლუ-ბუღა და სპანი ბექასნი; ერთკერძ ჩოფან
Line of ed.: 16     ნოინი და ზოგნი სპანი ვახტანგ მეფისანი და ერთკერძ უსენ-ნოინი და
Line of ed.: 17     ოვსნი.

Line of ed.: 18        არამედ გილანელთაცა ეგრეთვე ოთხად მომართეს. შეკრეს ხარ\ხალი
Line of ed.: 19     და დაუდგნენ სიმაგრეთა: ერქაბაზ დაუდგა ყეენსა და იქმნა
Line of ed.: 20     ბრძოლა ძლიერი, რამეთუ ვახტანგ წინამბრძოლი იყო; არამედ ტყე\თა
Line of ed.: 21     და ლამთა და იწროთაგან ძნიად ვიდოდნენ და ყეენი ხარბად თჳთ
Line of ed.: 22     სჭვრეტდა, ვითარ მჴნედ იბრძოდნენ ვახტანგ და სპანი მისნი, რამე\თუ
Line of ed.: 23     ათისაგან ორნი ძნიად მორჩიან და მოსწყდნენ მრავალნი აზნაურ\ნი
Line of ed.: 24     და უმკჳდრო იქმნენ; გარნა არა უკუნ იქცა ვახტანგ და დაიჭრა
Line of ed.: 25     თჳთცა მცირედ ბაყუსა ზედა, ხოლო იხილა რა სიმაგრე ყეენმან,
Line of ed.: 26     აიყარა ღამე და წარმოვიდა. მოეწივნენ გილანელნი და დიდად ავ\ნეს.
Line of ed.: 27     კუალად მეორემან მთავარმან უბაშიმ შეკრა ხარხალი და და\უდგა
Line of ed.: 28     ხუტლუ-ბუღას. მაშინ გარდაჴდა ცხენიდამ ხუტლუ-ბუღა, და\იდგა
Page of ed.: 252   Line of ed.: 1     სკამი და დაჯდა მას ზედა და უბრძანა სპათა ბექასთა მისლვა.
Line of ed.: 2     შეუჴდნენ მესხნი და სრვიდნენ გილანელთა; არამედ ეცა ისარი ხუტ\\\ლუ-ბუღას Manuscript page: R_195 
Line of ed.: 3     თავსა შიშუელსა. ჩამოვარდა სკამიდამ და მოკუდა. ამისი
Line of ed.: 4     მხილველი ძე მისი ივლტოდა და სპანი მისნი მის თანა და მესხნი დაშ\თნენ
Line of ed.: 5     ხარხალსა შინა და მოისრნენ უმეტესნი, ვინაჲთგან გილანელთა
Line of ed.: 6     ნაბრინჯალთა ჩაეგდოთ წყალი და ვერღარა ვიდოდნენ ცხენნი, ვერ\ცა
Line of ed.: 7     კაცნი. ეგრეთვე ჩოფანსა განეწყო როსტომ მელიქი ვაკესა ზედა;
Line of ed.: 8     სძლო მას ჩოფან და არღარა შეჰყვა სიმაგრეთა შინა, და უჩინა სპათა
Line of ed.: 9     თჳსთა ჯავახისშვილი უკან-მავალად, სადაცა მჴნედ იბრძოდა ჯავა\ხისშვილი
Line of ed.: 10     და გარდამოვიდა მშჳდობით. ხოლო უსენს და ოვსთა შე\მოება
Line of ed.: 11     ისხან და სწორი ძლევა იქმნა და იგიცა გამოქცეული წარმო\ვიდა.
Line of ed.: 12     ესენი ყოველნი შემოკრბნენ უჟანს ხარბად-ყეენის წინაშე და
Line of ed.: 13     განაჩინა ყეენმან ჩოფან მონაცვლედ ხუტლუ-ბუ\\ღას Manuscript page: B_210  ნოინისა წილ.
Line of ed.: 14     ხოლო მეფესა ვახტანგს და სპათა მისთა დიდად პატივ-სცა ყეენმან
Line of ed.: 15     სიმჴნისა მათისათჳს და მისცნა ნიჭნი და ჯილდონი და წარმოავლინ\ნა
Line of ed.: 16     ქართლს.

Line of ed.: 17        ჟამსა ამას მოუჴდნენ ხარბად-ყეენსა კაცნი სარკინოზნი, მტერნი
Line of ed.: 18     ქრისტიანეთანი, და ეტყოდნენ. "უკეთუმცა არა დაატევებინო ქრის\ტიანეთა
Line of ed.: 19     სჯული და არა ჰყო მოჰმადიან და არა მოაოჴრო ეკლესიანი
Line of ed.: 20     მათნი, ვერაოდეს სძლო მტერთა შენთა და არცა წარგემართოს ჴელ\\\მწიფება Manuscript page: A_81 
Line of ed.: 21     შენი". ესე ცბიერება ირწმუნა ყეენმან და წარმოავლინა
Line of ed.: 22     ნოინი ერთი, რათა დაატევებინოს ქართველთა ქრისტე და მოაოჴროს
Line of ed.: 23     ეკლესიანი. და ამან ნოინმან იწყოცა შლად ეკლესიათა და მოეწია
Line of ed.: 24     ნოინი მეფესა ვახტანგს ნახჭევანს სპითურთ. ამისი მსმენელი ვახტანგ
Line of ed.: 25     არა შეშინდა, არამედ უმეტეს განმჴნდა და განამჴნობდა სპათა თჳსთა
Line of ed.: 26     მომაჴსენებელი ქრისტეს მცნებათა და აღთქმულთა და მოწამეთა
Line of ed.: 27     სიმჴნეთა, რათა წარვიდნენ წინაშე ყეენისა და მუნ აღიარონ ქრისტე
Line of ed.: 28     და მოსწყდნენ მისთჳს. მხიარულად უსმინეს სპათა მისთა და
Line of ed.: 29     წარ/ვიდნენ.

Page of ed.: 253  
Line of ed.: 1        ხოლო მივიდნენ რა წინაშე ყეენისა, განკჳრდა ყეენი მისვლისა\თჳს
Line of ed.: 2     მეფისა. მაშინ მეფე ვახტანგ წინააღუდგა დატევებისათჳს ქრის\ტესა
Line of ed.: 3     და მოოჴრებისათჳს ეკლესიებთა. არამედ საქართველოსათაცა
Line of ed.: 4     უარ-ჰყვეს მოგზავნილი იგი ნოინი. ამისთჳს მოკლა ყეენმან მეფე
Line of ed.: 5     ვახტანგ ტანჯვითა ანუ ექსორია-ყო სპითურთ და მუნ მოკლა.

Line of ed.: 6        ხოლო შემდგომად რისხვითა ღუთისათა სამხილებელ ექმნა სენი
Line of ed.: 7     ბოროტი ხარბად-ყეენსა, რომელი აიძულებდა ქრისტიანეთა. ამის\თჳს
Line of ed.: 8     უკუნ-იქცა წარმოვლინებული იგი ნოინი და ქართველნი ვახ\ტანგისა
Line of ed.: 9     თანა ექსორია-ყოფილნი განუტევნა. მერმე მითვე სენითა
Line of ed.: 10     მცირედისა მოკუდა ხარბად-ყეენი და დააცადა ღმერთმან აღძრვა ეკ\ლესიათა
Line of ed.: 11     ზედა ამის გამო და დაჯდა ყეენად ულჯათ-სულტანი. ამან
Line of ed.: 12     ულჯათ-სულტანმან წარმოავლინა ლაშკრითა ურიცხჳთა ჩოფან\ნოინი
Line of ed.: 13     სამცხის ბექასა ზედა; და კუალად ყოსცა მეფედ ვინმე, ვინა\ჲთგან
Line of ed.: 14     უმეფო იყო ქართლი, და დავით მეფე იყო თჳსად უკუ-მდგარი.
Line of ed.: 15     ესე ჩოფან Manuscript page: B_211  მოვიდა არსიანის მთამდე და აწვია ბექას; არამედ ბექა არა
Line of ed.: 16     Manuscript page: d_52a  მივიდა და წარავლინა ძე თჳსი უმრწემესი შალვა, და კუალად ძე დი\მიტრი
Line of ed.: 17     მეფისა გიორგი, რომელი წინათცა მეფედ ყვეს, რათა აწ და\უმტკიცონ
Line of ed.: 18     მეფობა. და რა მივიდნენ ესენი, უკუნ-იქცა ჩოფან სომხე\თად
Line of ed.: 19     და დაშთა ქუეყანა ბექასი მშჳდობით. ხოლო ჩოფან მიიყვანა
Line of ed.: 20     გიორგი წინაშე ყეენისა და ყეენმან შეიწყნარა და პატივ-სცა; არამედ
Line of ed.: 21     არა მისცა მეფობა, ვინაჲთგან დავით მეფე იყო უკუმდგარი და სთხო\ვა
Line of ed.: 22     დავით მეფესა ყეენმან ძე და მან წარმოუვლინა ძე თჳსი მცირე
Line of ed.: 23     ურდოსა.



Section: 43  
Page of ed.: 253  
Line of ed.: 24   ო̃. მეფე გიორგი დავით მეფის ძე
Line of ed.: 25   10 წელი მეფა


Line of ed.: 26        ხოლო მისცა ყეენმან ამ მცირესა გიორგის მეფობა და ტფილი\სი,
Line of ed.: 27     და უჩინა მზრდელად და მოურნედ ძე დიმიტრი მეფისა გიორგი.
Page of ed.: 254   Line of ed.: 1     ესენი წარმოსრულნი მოვიდნენ ტფილისს ქ{რისტე}სა ჩ̃ტჱ, ქართულსა
Line of ed.: 2     ფ̃კჱ. ამასვე წელსა მოკუდა მთავარი სამცხისა ბექა, საღმრთო-სა\ეროთი,
Line of ed.: 3     სათნოებითა და მოწყალებითა აღმატებული და უმეტეს ვა\ხახი
Line of ed.: 4     მეუღლე მისი ყოვლითა კეთილითა და დაუტევნა ძენი სამნი: სარ\გის,
Line of ed.: 5     ყუარყუარე და შალვა და ამათ სამთა დაიპყრეს სამცხე.

Line of ed.: 6        ამისა შემდგომად მესამესა წელსა მოკუდა დავით მეფე მწარისა
Line of ed.: 7     სენითა გარჯილი ქ{რისტე}სა ჩ̃ტი, ქართულსა ფ̃ლ, და დაუტევა ძე თჳსი
Line of ed.: 8     გიორგი ორის წლისა მეფედ ქმნილი.

Line of ed.: 9        შემდგომად ინება ყეენმან აღმჴედრებად შამს ციხესა ზედა რაბა\შანს,
Line of ed.: 10     რომელი აქუნდა სულტანსა მისრისასა. მივიდა და მიადგა ყოვ\ლითა
Line of ed.: 11     ძალითა თჳსითა სუთ თთუე და ვერარაჲ ავნო მას. მერმე უკ\მოიქცა
Line of ed.: 12     და მოგზაურ ჰყვანდა ექუსნი არწივნი დამართულნი, რომ\ლისა
Line of ed.: 13     ძალი ესეოდენი იყო და მოვიდა შინ თავისად. არამედ ამიერით\გან
Line of ed.: 14     არა სადა ილაშქრა ცამეტ წელ ყეენად მყოფმან.

Line of ed.: 15        ამისა შემდგომად კუალად წარმოავლინა ულჯათ-სულტანმან
Line of ed.: 16     იგივე მცირე გიორგი, ძე დავით მეფისა, მეფედ და ზაალ მელიქი ხუა\რასნელი
Line of ed.: 17     და ხარუნჩი Manuscript page: B_212  ბიძა ჩოფან-ნოინისა, რათა შეკრიბონ საქარ\თველო
Line of ed.: 18     გიორგი მეფისად, და ამათ აჩინეს მჴარგრძელი შანშე და ზა\ქარია
Line of ed.: 19     ავაგის Manuscript page: R_197  ასულის ხუაშაგის ნაშობი. ესენი მოვიდნენ კოხტის-თავს
Line of ed.: 20     და აწვიეს სარგის და ყუარყუარე, არამედ ამათ არა ინებეს გამოსლვა.

Line of ed.: 21        ამავ ჟამს განდგა საბერძნეთს კომსი ქალაქი დიდი და ფარსმა\ნის
Line of ed.: 22     შვილი. ამისმან მცნობელმან ყეენმან წარავლინა ჩოფან და წარა\ტანნა
Line of ed.: 23     მას ქართველნი და წარჰყვა გიორგიცა ძე დიმიტრი მეფისა;
Line of ed.: 24     არამედ გოგზალ მელიქ შანშე და ზაქარია არა წარჰყვნენ და შევიდ\ნენ
Line of ed.: 25     ტფილისს. ხოლო ჩოფანს მისრულსა ვერ წინააღუდგნენ ფარსმა\ნის
Line of ed.: 26     ლაშკარნი. მაშინ ჩოფან მოსცნა ყოველნი მუნ მყოფნი ქართ\ველნი
Line of ed.: 27     გიორგის, ძესა დიმიტრი მეფისასა, ჯავახნი და თორელნი; და
Line of ed.: 28     სადაცა ბრძოლა ყო გიორგიმ სპითა თჳსითა, მძლეველად გამოჩნდა
Line of ed.: 29     ყოველთა ზედა. ხოლო ჩოფან დაიმორჩილნა ურჩნი ერთსა ოდენ
Page of ed.: 255   Line of ed.: 1     წელსა და მერმე მოიქცა და ჟამსა სთულისასა მოვიდა წინაშე ყეენისა
Line of ed.: 2     ჩოფან და დაყო რა თთუე ერთი, მოკუდა ყეენი ულჯათ-სულტანი.
Line of ed.: 3     ამან დაუტევა ძე მუსაით შჳდისა წლისა და ჰყვეს იგი ყეენად. ესე
Line of ed.: 4     ესმა რა გიორგის, ძესა დიმიტრი მეფისასა, წარვიდა წინაშე ყეენისა.
Line of ed.: 5     მისრული ურდოსა იხილა და განიხარა ფრიად ჩოფან-ნოინმან და შე\იტკბო,
Line of ed.: 6     ვითარცა შვილი, და მოსცა ყოველი საქართველო და ყო\ველნი
Line of ed.: 7     მთავარნი საქართველოსანი და შვილნი დავით მეფისანი და
Line of ed.: 8     ძენი ბექა სამცხისანი და მესხნი და წარმოგზავნა ტფილისს. ესე გი\ორგი
Line of ed.: 9     მოვიდა და შემოკრბნენ კათალიკოზი, ეპისკოპოსნი და დიდე\ბულნი
Line of ed.: 10     წარჩინებულნი და ძენი ბექასნი სამცხე-ტაო-კლარჯ-შავშე\თითურთ
Line of ed.: 11     და აკურთხეს ტფილისს მეფედ ქ{რისტე}სა ჩ̃ტიჱ, ქართულსა ვ̃.



Section: 44  
Page of ed.: 255  
Line of ed.: 12   ო̃ა. მეფე გიორგი კ̃ჱ წელი მეფა


Line of ed.: 13        დაჯდა მეფედ გიორგი, ძე დიმიტრი მეფისა თავდადებულისა, და
Line of ed.: 14     დაიწყო მთიებმან აღმობრწყინეებად. ხოლო მე ენასა ვერ ძალ-მიცს
Line of ed.: 15     საკჳრველებათა და საშინელებათა თქმად. თუ რაოდენ შუენიერად და
Line of ed.: 16     გონიერად განაგებდა და ქმნა Manuscript page: B_213  ანუ წყობანი და ბრძოლანი, ანუ შემა\ტებანი
Line of ed.: 17     სამეფოსანი და ქუეყანისანი; არამედ რაჲ ძალ-გვედვას მოკ\ლედ
Line of ed.: 18     ვიტყოდეთ. რამეთუ ამან ბრწყინვალემან გიორგი დაიპყრა სა\ქართველონი,
Line of ed.: 19     სომხითი, ჰერ-კახნი, ქართლი, მესხნი, ტაო, შავშ\კლარჯნი
Line of ed.: 20     და ვიდრე სპერადმდე და ზღვადმდე. გარნა თუმცა ძენი ბე\ქასნი
Line of ed.: 21     ფრიად განდიდებულნი იყვნენ და დაეპყრათ სრულიად სამცხე\კლარჯ\\ეთი, Manuscript page: R_198 
Line of ed.: 22     არამედ ვინაჲთგან მოეც\\ნეს Manuscript page: d_52b  მეფესა გიორგის ყეენისაგან,
Page of ed.: 256   Line of ed.: 1     ამისთჳს ვერღარა ურჩ-ექმნენ ძენი ბექასნი; გარნა ბიძის ძენიცა მე\ფისანი
Line of ed.: 2     იყვნენ ამისის განძლიერებისა მცდელნი პირველითვე და სი\ხარულით
Line of ed.: 3     მოერთნენ და მორჩილებდნენ მონებრივითა მსახურები\\თა, Manuscript page: A_82 
Line of ed.: 4     რამეთუ ვინაჲთგან ურჩთა ჩოფან-ნოინის გამო, რომელი მწედ ჰყვან\და,
Line of ed.: 5     მრე ექმნებოდა და სიბრძნე-გონიერებითა და ძლიერებითა თჳსი\თა
Line of ed.: 6     დაიმორჩილებდა. მაშინ იჯდა კათალიკოზად ეფთვიმე, არამედ
Line of ed.: 7     დიდებულნი და ერისთავნი ვერ სცვალნა ჟამამდინ რიდითა ყეენისა\თა,
Line of ed.: 8     ხოლო მძლავრებდნენ ოვსნი ქართლს და დაეპყრათ ადგილ ად\გილთა
Line of ed.: 9     დაბნები და ციხენი, ამან მეფემან განასხნა ძლიერებითა თჳსი\თა
Line of ed.: 10     და წარუხუნა ციხენი და დაბნები. მერმე შევიდა და შემუსრნა კავ\კასსა
Line of ed.: 11     შინა მყოფნი, ურჩნი მოსრნა და დაიმორჩილნა და მოხარკე
Line of ed.: 12     ჰყვნა ყოველნი იგინი და დაამშჳდა ქართლი ოვსთაგან, ვინაჲთგან
Line of ed.: 13     გზანი ყოველნი თჳთ დაიპყრნა.

Line of ed.: 14        ხოლო შემდგომად სიკუდილისა ჩოფან-ნოინისა იკლეს რაჲმე
Line of ed.: 15     ნოინთა მუსაით-ყეენისაგან სიყრმისათჳს მისისა; რამეთუ მოკლეს
Line of ed.: 16     მუსაით-ყეენი და განდგნენ ნოინნი თჳს-თჳსად და რომელთამე და
Line of ed.: 17     იპყრეს სპარსეთი, სხუამან ხუარასანი, სხუამან ერაყი, სხუამან ადრა\ბაგანი
Line of ed.: 18     და სხუათა საბერძნეთნი.

Line of ed.: 19        მაშინ იცა ჟამი ბრწყინვალე გიორგი მეფემანცა და განასხნა თა\თარნი
Line of ed.: 20     საქართველოსაგან, რომელნიმე გონიერებითა, რომელნიმე
Line of ed.: 21     ბრძოლითა და ძლიერებითა და მოსპნა ყოველნი საზღვართაგან
Line of ed.: 22     თჳსთა. მერმე მოიყვანნა ყოველნი ამის ქუეყანის ერისთავნი და
Line of ed.: 23     წარჩინებულნი, რეცა დარბაზობად ცივსა ზედა ჰერეთისასა და მოს\წყჳდნა
Line of ed.: 24     მუნ ურჩნი თჳსისა მეფობისანი და დაადგინნა ყოველთა ად\გილთა
Line of ed.: 25     წარვლინებულნი ერისთავნი თჳსნი მორჩილებისანი და და\იპყრნა
Line of ed.: 26     ამი\\თ Manuscript page: B_214  უმეტეს ყოველნი. მაშინ მიუბოძა სარგის ჯაყელსა
Line of ed.: 27     ათაბაგობა და ამირსპასალარობა. კუალად შემოიკრიბნა სპანი და შე\ვიდა
Line of ed.: 28     რანს; ვერვინ წინააღუდგა და მუნიდამ შევიდა შირვანს და
Page of ed.: 257   Line of ed.: 1     დაიმორჩილნა იგინიცა და მოხარკე-ჰყვნა დარუბანდამდე ქურდის
Line of ed.: 2     ლეკითურთ. შემდგომად მოიქცა ტფილისს განძლიერებული.

Line of ed.: 3        ხოლო იმერეთს, ვითარცა აღვწერეთ, შემდგომად ნარინ-დავით
Line of ed.: 4     მეფისა, იყო შლილობა ძმათა შორის მრავალთა წელთა და ამის მიერ
Line of ed.: 5     განდიდნენ მთავარნი და განმკჳდრდნენ ერისთავნი მის ქუეყანისანი.
Line of ed.: 6     ხოლო შემდგომად მოკუდა კოსტანტინეცა და არა დაუტევა ძე, არცა
Line of ed.: 7     ასული და დაჯდა მის წილ მე\\ფედ Manuscript page: R_199  ძმა მისი მიქელ. მოკუდა მიქელცა
Line of ed.: 8     და დაუტევა ძე ყრმა ბაგრატ. ამან ბაგრატ სიყრმით თჳსით და დაუ\მორჩილებლობითა
Line of ed.: 9     მთავართათა ვერ იკადრა მეფობა, რამეთუ არღა\რა
Line of ed.: 10     მოერთნენ ერისთავნი.

Line of ed.: 11        მაშინ იხილა ესევითარება იმერთა ბრწყინვალემან მეფემან გი\ორგი
Line of ed.: 12     და ეზრახა იმერთა. ხოლო ამისთჳს სათნო იჩინეს მათცა მე\ფობა
Line of ed.: 13     მისი, ვინაჲთგან განძლიერდებოდა. მერმე შემოიკრიბნა სპანი
Line of ed.: 14     თჳსნი ძლიერნი, გარდავლო მთა ლიხისა სპითა და ამისი მხილველნი
Line of ed.: 15     იმერნი ყოველნი მოერთოდნენ სიხარულითა.

Line of ed.: 16        ხოლო ბაგრატ ძე მიქელ მეფისა შეიყვანეს აღმზრდელთა და
Line of ed.: 17     ერთგულთა მისთა ქუთათისს და განამაგრეს ციხე. მცნობი გიორგი
Line of ed.: 18     მეფე მოადგა ქუთათისს. მაშინ ბაგრატ ვერღარა წინააღმდგომი და
Line of ed.: 19     შემჭირვებელი რაოდენსამე ჟამსა ევედრა მეფესა გიორგის, რათა
Line of ed.: 20     არა-რაჲ ევნოს სიკუდილითა ანუ პატიმრობითა და სცეს სარჩო იმე\რეთსავე
Line of ed.: 21     მეფემან, მივიდეს წინაშე მისსა და მისცეს ყოველნი ციხენი\ცა
Line of ed.: 22     იმერეთისანი მეფესა, ვინაჲთგან მოგცა ღმერთმან ძლევა. ამისმან
Line of ed.: 23     მსმენელმან მეფემან განიხარა და აღუთქუა ყოველნივე აღსრულებად
Line of ed.: 24     საწადელნი მისნი. მსმენელი პირისა ამის გამოვიდა ბაგრატ და მოვი\და
Line of ed.: 25     წინაშე გიორგი მეფისა და მისცნა ყოველნი ციხე-ქალაქნი და სი\მაგრენი
Line of ed.: 26     იმერეთისანი. ხოლო გიორგი მეფემან პატივ-სცა, ვითარცა
Line of ed.: 27     მონათესავესა თჳსსა, და შეიწყნარა იგი ფრიად სიყუარულითა და
Line of ed.: 28     აღიხუნა ყოველნი ციხენი და ქალაქნი და სიმაგრენი იმერიეთისანი
Line of ed.: 29     ბრწყინვალემან მეფემან გიორგი ქ{რისტე}სა ჩ̃ტლ, ქართულსა ი̃ჱ, და
Page of ed.: 258   Line of ed.: 1     დასხნა ერისთავნი თჳსნი; ხოლო ბაგრატს მისცა საერისთო შორაპ\ნისა
Line of ed.: 2     და ჰყო მუნ ერისთავად.

Line of ed.: 3        ამისნი მხილველნი დადიანი მამია და გურიელი და სუანთა ერის\თავი
Line of ed.: 4     და აფხაზეთისა შარვაშიძე მოერთნენ ნიჭითა დიდითა და დაუ\ლოცეს
Line of ed.: 5     მეფობა იმერეთისა და ყოვლისა გიორგიისა. მერმე შთავიდა
Line of ed.: 6     ოდიშს, მუნიდამ აფხაზეთს, განაგნა მუნებურნი და დაიპყრნა ციხენი
Line of ed.: 7     თჳსად და მისცა ცხომის საერისთო ბედიელს, ვითარცა პირველ ცხო\მისა
Line of ed.: 8     იყო, უკმოიქცა, შემოვლო გურია, განაგნა მუნებურნი და მო\ვიდა
Line of ed.: 9     სამცხეს. არამედ სამცხეს ყოფასა შინა Manuscript page: d_53a  მეფისასა მოკუდა ათაბა\გი
Line of ed.: 10     სარგის ქ{რისტ}ესსა ჩ̃ტლდ, ქართულსა კ̃ბ. ხოლო მეფემან მიუბოძა ძე\სავე
Line of ed.: 11     მისსა ყუარყუარეს ათაბაგობა და დასხნა ერისთავნი თჳსნი კლარ\ჯეთს,
Line of ed.: 12     სპერს კალმახს, არტანუჯს და სამცხეს არტანისა და წუნისა და
Line of ed.: 13     ამ საე\\რისთოთაგან Manuscript page: R_200  რომელიმე მიუბოძა ბიძათა და ბიძის ძეთა ყუარ\ყუარე
Line of ed.: 14     ათაბაგისათა და იყვნენ ესენი მორჩილებასა ათაბაგისასა. ხო\ლო
Line of ed.: 15     განაგნა მუნებურნი, ვითარცა კეთილმან ხუროთმოძღუარმან,
Line of ed.: 16     ყოველნივე და წარმოვიდა და მოვიდა ტფილისს. მერმე კუალად განი\ხილნა
Line of ed.: 17     მეფემან მთიულთა და კავკასთა საქმენი, რამეთუ მრავალნი
Line of ed.: 18     უჯერონი იქმნებოდნენ. რომლისათჳსცა შემოიკრიბნა სპანი, შე\ვიდა
Line of ed.: 19     და დაიმორჩილნა ყოველნი უმეტეს პირველისა კავკასსა შინა
Line of ed.: 20     მყოფნი. ხოლო მუნიდამ ჩამოვლო ცხრაზმასა ზედა, მოვიდა მუხრანს
Line of ed.: 21     და ჩამოიყვანნა მუნ რომელნი კავკასიასა შინა ქრისტიანენი იყვნენ
Line of ed.: 22     თავნი მათნი და ჴევისბერნი. შემოვიდა ტფილისს და შემოიტანნა
Line of ed.: 23     იგინიცა და განუჩინა მათ სამართალი და წესნი დაუსხნა წიგნით, რა\თა
Line of ed.: 24     ჰყოფდნენ წაღმართ ეგრეთ.

Line of ed.: 25        შემდგომად მოკუდა კათალიკოზი ეფთვიმე და დასუა ბასილი.
Line of ed.: 26     არამედ რომელმან ნოინთაგანმან დაიპყრა ადრაბაგანი, ამანვე იწყო
Line of ed.: 27     პყრობად სომხითისა, რანისა და მოვაკანისა და მოვიდა განჯას, რა\თა
Line of ed.: 28     დაიმორჩილოს გიორგი მეფეცა. ამისი მცნობელი მეფე მიეგება
Line of ed.: 29     სპითა თჳსითა, ეწყო და ბრძოლა ძლიერი; გარნა ძალითა
Page of ed.: 259   Line of ed.: 1     ღუთისათა მოსრნა მეფემან ბანაკნი მათნი Manuscript page: B_216  და ივლტოდნენ და მოსწ\ყუედდნენ
Line of ed.: 2     სპანი მეფისანი მახჳლითა და შემოიქცა გამარჯვებული
Line of ed.: 3     ალაფითა დიდითა. კუალად ეგრეთვე საბერძნეთის სულტანმან ორხან
Line of ed.: 4     ინება, რათა დაიპყრას კლარჯეთი და მიმდგომნი მისნი. მცნობმან
Line of ed.: 5     გიორგი მეფემან მიუვლინა მას ზავისა პირი, ხოლო მან არა ინება და
Line of ed.: 6     შეკრებული სპითა მეფე ეწყო სულტანსა, მოსცა ღმერთმან ძლევა და
Line of ed.: 7     მოსრნა ურიცხუნი თურქნი და ივლტოდნენ სულტნითურთ. ხოლო
Line of ed.: 8     მეფე მხიარული ალაფითა მათითა სავსე შემოიქცა გამარჯუებული
Line of ed.: 9     და მოვიდა კუალად ტფილისს. ამისა შემდგომად უმეტესად დაიმორ\ჩილნა
Line of ed.: 10     მან რანი და მოვაკანი და სომხითი და მარადი\\ს Manuscript page: A_83  მოსცემდიან
Line of ed.: 11     ხარკსა და არცაღა იყვნენ თათარნი საბრძანებელსა მისსა. ხოლო ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 12     დაიმორჩილნა და დაიმონნა ყოველი გიორგია ნებასა შინა
Line of ed.: 13     თჳსსა და კავკასნიცა მორჩილებასა მისსა იყვნენ ნოკოფსიიდამ და\რუბანდამდე;
Line of ed.: 14     კუალად რანი, მოვაკანი და შარვანში მოხარკედ აქუნ\და
Line of ed.: 15     და არღარავინ იყო წინააღმდეგი და ურჩი მისი, შემოიკრიბნა კათა\ლიკოზნი
Line of ed.: 16     და ეპისკოპოზნი ივე\\რიისანი Manuscript page: R_201  და განაახლნეს წესნი და რიგნი
Line of ed.: 17     საეკლესიონი და სამღუდელონი განმართნეს, და დაადგინნეს მოწესე\ნი
Line of ed.: 18     წესსა ზედა თჳსსა და უწესურნი განჰკუეთნეს. ხოლო კუალად ამის
Line of ed.: 19     მეფობასავე შინა მოკუდა დადიანი მამია და მიუბოძა მეფემან გიორგი
Line of ed.: 20     ძესა მისსავე გიორგის დადიანობა ქ{რისტე}სა ჩ̃ტმე, ქართულსა ლ̃გ.

Line of ed.: 21        ხოლო ამისთჳს ეწოდა მეფესა ამას გიორგი ბრწყინვალე, რამე\თუ
Line of ed.: 22     იყო ჰაეროვნებითა, შუენიერებითა და ახოვნებითა უებრო, მოწ\ყალე,
Line of ed.: 23     უხჳ, ობოლთა და ქურივთა და დავრდომილთა შემწყნარებე\ლი.
Line of ed.: 24     მეორედ, ვინაჲთგან იყო ივერია დაფანტული, სამთავროდ და
Line of ed.: 25     სამეფოდ დაყოფილი, ამან სიბრძნე-გონიერებითა და ძლიერებითა
Line of ed.: 26     თჳსითა კუალად შემოიკრიბნა და იგონა, ვითარცა აღმაშენებელმან,
Page of ed.: 260   Line of ed.: 1     განავსნა და აღაშენნა ქუეყანანი, რჯული და სამოქალაქო წესნი განა\ბრწყინვა,
Line of ed.: 2     ეკლესიანი დარღუეულნი და მოოჴრებულნი აღაშენნა, გა\ნაახლნა
Line of ed.: 3     და განანათლნა; ხოლო რანი, შარვანში და მოვაკანი მოხარ\კედ
Line of ed.: 4     ჰყვნა თავისად; სძლო ყოველთა, სადა ჯერ იყო ბრძოლითა და
Line of ed.: 5     Manuscript page: B_217  ძლიერებითა და სადა ჴამდა სიბრძნე-გონიერებითა და მეცნიერები\თა
Line of ed.: 6     თჳსითა დაამშჳდნა, და მეფობდა მეფობითა კეთილითა ივერიასა
Line of ed.: 7     ზედა კ̃ჱ წელსა, შემდგომად გარდაიცვალა ყოვლითა კეთილითა და
Line of ed.: 8     ღუთისმსახურებითა სავსე ტფილისს ქ{რისტე}სსა ჩ̃ტმვ, ქართულსა ლ̃დ.



Section: 45  
Page of ed.: 260  
Line of ed.: 9   ო̃ბ. მეფე დავითი ი̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 10        ხოლო შემდგომად მეფის გიორგისა დაჯდა ძე მისი დავით მეფედ.
Line of ed.: 11     შემოკრბნენ კათალიკოზ-ეპისკოპოსნი და დიდებულნი Manuscript page: d_53b  ნიკოფსიით,
Line of ed.: 12     სპერით, დარუბანდამდე და აკურთხეს მეფედ. ამან დავით მეფემან
Line of ed.: 13     დაიპყრნა ყოველნი საბრძანებელნი მამისა თჳსისა და მატა უმეტეს
Line of ed.: 14     შენებასა ეკლესიათა და ციხე-სიმაგრეთა, რომელნი მოოჴრებულ იყვ\ნენ
Line of ed.: 15     და დაუშთნეს ბრწყინვალესა მეფესა გიორგის, ვინაჲთგან მოსცნა
Line of ed.: 16     ღმერთმან ჟამნიცა მშჳდობისანი. ამის ჟამს მოკუდა კათალიკოსი ბა\სილი
Line of ed.: 17     და ამან დასუა კათალიკოზად დორათეოს და ამისვე ჟამსა წელ\სა
Line of ed.: 18     ქ{რისტ}ესსა ჩ̃ტნზ, ქართულსა მ̃ე დაბნელდა მზე. კუალად ამავ დავით
Line of ed.: 19     მეფის ნებითა შეირთო ბაგრატ ერისთავმან მიქელ მეფის ძემან ასუ\ლი
Line of ed.: 20     ყუარყუარე ათაბაგისა. ხოლო ამან დავით მეფემან მეფა კეთილად
Line of ed.: 21     დღეთა მისთა მშჳდობით და ღვთისმსახურებით, ვინაჲთგან მეფესა
Line of ed.: 22     გიორ\\გის Manuscript page: R_202  დაემორჩილნეს და დაემშჳდნეს ყოველნი, და მოვლიდა ესე
Line of ed.: 23     დავით მეფე სამეფოსა თჳსსა ზემო-ქუემოსა, ამერ-იმერთა და განა\გებდა,
Page of ed.: 261   Line of ed.: 1     ნადიმობდა, ნადირობდა და იშუებდა; არამედ გეგუთს ყოფასა
Line of ed.: 2     შინა გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა ჩ̃ტჲ, ქართულსა მ̃ჱ, დაუტევა დედოფალი
Line of ed.: 3     ცოლი თჳსა სინდუხტარ და ძე ბაგრატ. მიმღეს და დაფლეს გელათს.



Section: 46  
Page of ed.: 261  
Line of ed.: 4   ო̃გ. მეფე ბაგრატ ლ̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 5        გამეფდა შემდგომად დავით მეფისა მე მისი ბაგრატ. შემოკრბნენ
Line of ed.: 6     კათალიკოზ-ეპისკოპოზნი, დიდებულნი და წარჩინებულნი და აკურ\თხეს
Line of ed.: 7     ქუთათისს. ამან დაიპყრა ყოველი ივერია საბრძანებელსა შინა
Line of ed.: 8     თჳსსა, რამეთუ იყო მჴნე, ახოვანი, ტანითა ძლიერი, შუენიერებითა
Line of ed.: 9     ჰაეროვანი, უცთური მოისარი, სამჴედროთა სრული, სამღუდელო\\თა Manuscript page: B_218 
Line of ed.: 10     პატივისმცემელი, მშჳდი, მოწყალე, შემმართებელი ძლიერი. არამედ
Line of ed.: 11     ამის მეფობისა მეორესა წელსა დაბნელდა მზე და უკუ-დგნენ სუან\ნი,
Line of ed.: 12     გარდამოვიდნენ, მოსტყუევნნეს ქუთათისი და მოწუეს. სცნა რა
Line of ed.: 13     ესე ბაგრატ მეფემან, მსწრაფლ მოვიდა ქუთათისს. მუნ შემოიკრიბნა
Line of ed.: 14     სრულიად სპანი გიორგიისანი და ჰერ-კახთა, წარუძღუანნა რაჭველნი
Line of ed.: 15     და უბრძანა მათ მისლვა რაჭიდამ და დადიანი, გურიელი და აფხაზნი
Line of ed.: 16     და სომხითარნი მოგზავნა ოდიშიდამ ეცერსა ზედა; ხოლო თჳთ წა\რიძღუანნა
Line of ed.: 17     ლეჩხუმელნი და მიატანნა მესხნი, კლარჯნი და იმერით\ამერით
Line of ed.: 18     მიჰყვა თჳთცა და შევიდა ესრეთ. არამედ მხილველნი სუან\ნი
Line of ed.: 19     ძლიერებისა მისისანი ვერღარა წინააღუდგნენ. მაშინ მეფემან
Line of ed.: 20     ურჩნი და შემცოდენი თჳსნი მოსწყჳდნა, მოსტყუევნნა და დაიმორ\ჩილნა
Line of ed.: 21     ნებასა შინა თჳსსა, აღიხუნა ციხენი და სიმაგრენი მათნი და
Line of ed.: 22     უმეტეს პირველისა მორჩილ ჰყვნნა (ხოლო იტყჳან, მაშინ იყო ერის\თავი
Line of ed.: 23     სუანთა ვარდანისძევე. შეიპყრა იგი მეფემან და პატიმარ ჰყო.
Line of ed.: 24     შემდგომად რაოდენთამე ჟამთა შეიწყალა და მისცა გურია საერის\თოდ
Line of ed.: 25     და სუანთა ერისთავად დასუა სხუა, რომელსა იტყჳან გელოვან\სა),
Line of ed.: 26     მოხარკედ და მსახურ სასახლისა თჳსისა და უქ-მოიქცა გამარ\ჯუებული
Line of ed.: 27     ქუთათისს.

Page of ed.: 262  
Line of ed.: 1        ამავ ჟამთა მოერთუა ამბავი, რამეთუ თურქთა მოარბივეს სამ\ცხე.
Line of ed.: 2     მსმენელი მეფე მსწრაფლ წარვიდა ი̃ბ ჩ̃ (12.000) რჩეულითა
Line of ed.: 3     მჴედრითა, გარდავლო ფერსათი და სამ დღე-ღამე მსვლელი მიეწია
Line of ed.: 4     რახსს იქით; ხოლო თურქთა მათ ემცნოთ ტყუ\\ეთაგან Manuscript page: R_203  მეფისა და
Line of ed.: 5     სპათა შორს ყოფნა და ვიდოდნენ უშიშად; არამედ რა იხილნეს სპა\ნი
Line of ed.: 6     მიმწეველნი მათნი, მოიქცნენ ფიცხლად და ეკუეთნენ და იქმნა
Line of ed.: 7     ბრძოლა ძლიერი. შემდგომად ძალითა ღუთისათა სძლო მეფემან ბაგ\რატ,
Line of ed.: 8     მოსწყჳდნა ესრეთ, ვითარ მცირედნი გარდაეხუეწნენ, უკ-მოი\ხუნა
Line of ed.: 9     ტყუენი და ალაფნი მათნი და მოვიდა სამცხეს.

Line of ed.: 10        ამასვე წელსა მოკუდა ათაბაგი ყუარყუარე და მიუბოძა ათაბა\გობა
Line of ed.: 11     მეფემან ბაგრატ ძესა მისსა ბექას, რომელი იყო პირველ მან\დატურთ-უხუ\\ცესი. Manuscript page: B_219 
Line of ed.: 12     შემდგომად მოვიდა მეფე ბაგრატ ტფილისს. არა\მედ
Line of ed.: 13     რა იხილეს სიმჴნე და მომჭირნეობა მეფისა. დამშჳდდა ქუეყანა
Line of ed.: 14     შიშითა მისითა და არღარა-ვინ იყო მავნებელი, და შენდებოდა და
Line of ed.: 15     აღშენდებოდა ქუეყანა. გარნა მშჳდობასა ამას შინა იქმნა მომსრველი
Line of ed.: 16     ჟამი, სრვა Manuscript page: A_84  და სიკუდილი ძლიერი. და მოისპნენ სულნი ურიცხუნი და
Line of ed.: 17     მოკუდა ცოლი მეფისა ბაგრატისა დედოფალი ელენე და დაუტევნა
Line of ed.: 18     ძენი გიორგი და დავით ქ{რისტე}სა ჩ̃ტჲე, ქართულსა ნ̃დ. შემდგომად კუა\ლად
Line of ed.: 19     დაბნელდა მზე ქ{რისტ}ესსა ჩ̃ტობ, ქართულსა ჲ̃. არამედ ესეოდენი
Line of ed.: 20     დაბნელება მზისა მოაუწყებდა ქუემო-თქმულთა ბოროტთა საქარ\თველოსა
Line of ed.: 21     ზედა.

Line of ed.: 22        ამასვე წელსა მოკუდა ბაგრატ ერისთავი იმერთა. ხოლო მეფე\მან
Line of ed.: 23     ბაგრატ დაადგინა მის წილ ძე მისვე ბაგრატისა ალექსანდრე
Line of ed.: 24     ერისთავად. ამისა შემდგომად აქუნდა მეფესა ი̃დ წელნი მშჳდობისა
Line of ed.: 25     და იყო ყოველი გიორგია შენობასა შინა, Manuscript page: d_54a  შუებასა, ნადიმობასა და
Line of ed.: 26     ნადირობასა. ხოლო მეფე მოვლიდა ყოველსა საბრძანებელსა თჳსსა
Page of ed.: 263   Line of ed.: 1     თჳს-თჳსთა ჟამთა ქუეყანათა და, თუმცა ვინ წინააღმდეგომ იქნებო\დიან,
Line of ed.: 2     მცირედითა შერისხჳთა დაიმორჩილებდის. არამედ აქუნდა მას
Line of ed.: 3     მოხარკედ რანი, მოვაკანი და დვინი. ხოლო მოკუდა კათალიკოსი
Line of ed.: 4     დოროთეოს და ამან მეფემან დასუა გიორგი.

Line of ed.: 5        არამედ შემდგომად წელსა ქ{რისტე}სსა ჩ̃ტოე, ქართულსა ჲ̃გ მოსრნა
Line of ed.: 6     ლანგთემურ თურქთა მეფე და დაიპყრა ყოველი თურქეთი. ესე თე\მურ
Line of ed.: 7     იყო ჩინგიზთავე გუარისა და ტომისა. ამან განიმრავლა სპანი,
Line of ed.: 8     დაიპყრა თურქეთი, ინდოეთი, სპარსეთი და მოისმა რა ძლიერება მი\სი,
Line of ed.: 9     იწყო მეფემან ბაგრატ ციხეთა, ქალაქთა და სიმაგრეთა განმაგრე\ბად
Line of ed.: 10     და სპათა განმრავლებად. ხოლო მოკუდა დადიანი გიორგი და ამან
Line of ed.: 11     მეფემან დასუა ვამიყ. არამედ თემურ დაიპყრა რა სრულიად სპარსე\თი,
Line of ed.: 12     და წარმოემართა ჩუენ კერძოდ და შემოვიდა სომხითს, მოსრნა,
Line of ed.: 13     მოსწყჳდნა, შემუსრნა სიმაგრენი და მოსტყუევნნა. მერმე ნოენბერსა
Line of ed.: 14     შინა მოადგა კარს, შემუსრა იგიცა და დაადგრა მუნ ზამთარსა მას,
Line of ed.: 15     რამეთუ იყო მკსინვარება ძლიერი და\\თოვლი Manuscript page: R_204  დიდ-ფრიად. მაშინ მე\ფემან
Line of ed.: 16     ბაგრატ მკსინვარებითა ჰაერისათა და სიმრავლისათჳს სპათა
Line of ed.: 17     თემურისათა ვერღარა იკადრა გარე საზღვართა ბრძოლა. გარნა ამა\გრებდა
Line of ed.: 18     ქუეყანათა და ხიზნვიდა თემთა და თემთა გაზაფხულ ბრძო\ლისათჳს
Line of ed.: 19     მზამყოფელი, არამედ Manuscript page: B_220  ათაბაგმან ბექამ იხილა რა ძლი\ერება
Line of ed.: 20     თემურისა, შეუშინდა, უარ-ჰყო მეფე თჳსი და მივიდა თემუ\რის
Line of ed.: 21     წინაშე; ხოლო მან პატივითა შეიწყნარა, მოსცნა ნიჭნი და განუ\ტევა,
Line of ed.: 22     რათა არღარა მიერთნენ მესხნი ბაგრატ მეფესა. ამისი მსმენე\ლი
Line of ed.: 23     მეფე დამძიმდა ფრიად; გარნა წარავლინა ძე თჳსი გიორგი იმე\რეთს,
Line of ed.: 24     რათა არა იქმნეს მუნცა განდგომილება, და თჳთ შემოიკრიბნა
Line of ed.: 25     სპანი იმერთა, ამერთა ჰერ-კახთა და რომელთამე მესხთა; განამაგრა
Line of ed.: 26     და განამტკიცა ტფილისი და განავსნა სპითა და დაადგრა მათ შინა.

Page of ed.: 264  
Line of ed.: 1        ესმა ლანგ-თემურს მეფისაგან მაგრება და ბრძოლისა მზადება,
Line of ed.: 2     განძჳნდა და წარმოემართა გაზაფხულს; გამოვლო აბოცი და მოგ\ზაური
Line of ed.: 3     მოსრვიდა და მოსტყუევნიდა ყოველთავე გარემოთა; მოვიდა
Line of ed.: 4     და მოადგა ტფილისს. მაშინ გაუჴდის თჳთ მეფეცა და უმრავლესად
Line of ed.: 5     სპანი მარადის ქალაქისა და ციხისაგან. იყვის ბრძოლანი ძლიერნი
Line of ed.: 6     თთუეთა ექუსთა დღე ყოველ და მოისრვოდნენ თემურისანი უამრავნი,
Line of ed.: 7     ვინაჲთგან საქართველოსანი მარადის გამარჯუებულნი და ალაღე\ბულნი
Line of ed.: 8     შემოვიდიან. არამედ აღუძნდა ესევითარი თემურს და ვერა\რისაღა
Line of ed.: 9     ღონის-მძიებელმან ბრძოლისამან მოიჴელოვნა და ბრძანა შე\ქმნად
Line of ed.: 10     ჩელტნი რკინისანი მრავალნი და მოუძღუანნა სპათა თჳსთა და
Line of ed.: 11     მოვიდა. მხილველნი სპანი ბაგრატისანი მიეტევნენ კადნიერად; არა\მედ
Line of ed.: 12     ჩელტის გამო ვერღარა შეუძლეს მიახლებად სპათა თემურისათა;
Line of ed.: 13     ხოლო სპანი თემურისანი მოსრვიდნენ უწყალოდ ქართველთა, აოტ\ნეს
Line of ed.: 14     და მოჰყვნენ და ვერღარა დაუდგეს სიმრავლეთა მათთა; შემო\ვიდნენ
Line of ed.: 15     ქალაქსა შინა, მოსწყჳდნეს მრავალნი და სხუანი მოსტყუევნ\ნეს.
Line of ed.: 16     გარნა სპანი რომელნიმე ივლტოდნენ, ვითარცა განივლტო ალექ\სანდრე,
Line of ed.: 17     ერისთავი იმერთა. შემდგომად მოადგნენ ციხესა და მცირესა
Line of ed.: 18     ხანსა შინა გამოიყვანეს მეფე ბაგრატ დედოფალით თჳსით ანნათი
Line of ed.: 19     ქ{რისტ}ესა ჩ̃ტპზ ქართულსა ო̃ე. ხოლო თემურ ტყუე-ჰყვნა მეფე და დე\დოფალი,
Line of ed.: 20     შეაყენნა ციხესა შინა მცველნი გუშაგნი თჳსნი და წარვი\და
Line of ed.: 21     თჳთ, ჩავლო ყარაია ნადირობითა და მივიდა ბარდავს. მუნ აიძუ\ლებდა
Line of ed.: 22     მეფესა ბაგრატსა, რა\\თა Manuscript page: B_221  და\\უტეოს Manuscript page: R_205  ქრისტე და იქმნას მაჰმა\დიან,
Line of ed.: 23     რამეთუ თჳთ იყო სუნი. გარნა შეიყუარა მეფე ჰაეროვნებისა
Line of ed.: 24     და სიმჴნისა მისისათჳს, და არა ენება ბოროტის-ყოფა მის ზედა; არა\მედ
Line of ed.: 25     შიშისათჳს, რათა იქმნას მაჰმადიან, აქადებდა ტანჯვასა და უპა\ტიობასა
Line of ed.: 26     და კუალად, თუ ჰყოს ნება მისი, ნიჭსა დიდსა და თავისუფ\ლებასა
Page of ed.: 265   Line of ed.: 1     აღუთქმიდა სამეფოსავე თჳსსა; გარნა მეფემან არა ინება,
Line of ed.: 2     არცა ერჩდა.

Line of ed.: 3        შემდგომად განვიდა თემურ ბარდავიდამ შირვანს, დაიპყრა იგი
Line of ed.: 4     და შემუსრნა ლეკნი და დასხნა მთის ძირთა ზედა და კალთათა ელნი
Line of ed.: 5     მაჰმადიანნი ვიდრე თერგის მდინარემდე. უკმოიქცა მუნიდამ, ჩავლო
Line of ed.: 6     და დაიპყრა გილანი და მაზანდარანი და თანა ჰყვა ბაგრატ მეფე.

Line of ed.: 7        ხოლო ძე მეფის ბაგრატისა გიორგი დამძიმდა ფრიად სმინები\თა
Line of ed.: 8     ესრეთითა, წარმოვიდა იმერეთიდამ და მოვიდა ქართლს. ვერ
Line of ed.: 9     ბრძოდა ტფილისს, რამეთუ ეშინოდა ვნებისათჳს მამისა თჳსისა; გა\ნაგნა
Line of ed.: 10     და განამაგრნა მუნებურნი; შემოიკრიბნა სპანი, რათა მივიდეს
Line of ed.: 11     და შემოიმტკიცოს კუალად ათაბაგი ბექა, არამედ ალექსანდრე, იხი\ლა
Line of ed.: 12     რა გიორგის წარმოსლვა იმერეთიდამ და ვითარებანი ესე, განდგა
Line of ed.: 13     თჳთცა და ეკურთხა მეფედ იმერთა, და ბრძოდა ციხეთა ბაგრატ მე\ფისათა.
Line of ed.: 14     და ვინაჲთგან არა მოერთნენ ერისთავნი, დადიანი, გურიე\ლი,
Line of ed.: 15     აფხაზთა და სუანთა, ვერ აღიღო ქუთათისი. გარნა სხუანი რო\მელნიმე
Line of ed.: 16     ციხენი აღიხუნა.

Line of ed.: 17        შემდგომად მოკუდა ალექსანდრე და და\\ჯდა Manuscript page: d_54b  მის წილ ძმა მისი
Line of ed.: 18     გიორგი მეფედ. ხოლო ძე მეფისა ბაგრატისა გიორგი ვერც ეკურთხა,
Line of ed.: 19     ვინაჲთგან ჰყვა მამა პყრობილი და ვერცა ბრძოდა მტერთა და გან\დგომილთა
Line of ed.: 20     თჳსთა და ეპყრნა ნეშტნი ქუეყანანი; ამისთჳს ეზრახე\ბოდა,
Line of ed.: 21     რათა არა ჰყონ განდგომილება, რამეთუ არს მტერი ძლიერი და
Line of ed.: 22     მძჳნვარე და შეუერთებელნი მოვისრვით ყოველნი. შემდგომად მო\კუდა
Line of ed.: 23     ათაბაგი ბექა ქ{რისტ}ესა ჩ̃ტჟა, ქართულსა ო̃თ და ნებითა მეფის ძის
Line of ed.: 24     გიორგისათა დაჯდა ათაბაგად ძე ბექასი იოვანე. არამედ გიორგი
Line of ed.: 25     Manuscript page: B_222  იმერთა მეფესა არ მოერთუნენ მეგრ\\ელნი Manuscript page: A_85  ერთგულებითა ბაგრატ მე\ფისათა;
Line of ed.: 26     ამისთჳს შეკრებულითა სპითა მიუჴდა გიორგი მეფე ოდიშს.
Line of ed.: 27     ეწყო მას დადიანი აფხაზთა შეწევნითა და მოკლეს მეგრელთა მეფე
Line of ed.: 28     გიორგი და ივლტოდნენ სპანი მისნი.

Line of ed.: 29        მაშინ მიუწოდა დადიანმან გიორგის, ძესა ბაგრატ მეფისასა, იმე\რეთს;
Line of ed.: 30     ხოლო გიორგი წარვიდა სპითა და დაიპყრა იმერეთი სრუ\ლიად.
Page of ed.: 266   Line of ed.: 1     შემდგომად მოკუდა კათალიკოზი გიორგი და ამან გიორგიმ
Line of ed.: 2     დასუა კათალი\\კოზად Manuscript page: R_206  ელიოზ. ხოლო ბაგრატ მეფე ჰყვა თემურს და
Line of ed.: 3     მარადის აიძულებდა მაჰმადიანობად. მაშინ უღონო-ქმნილმან ბაგ\რატ
Line of ed.: 4     სხჳსა ვერარისადა ღონისა მძიებელმან, ვინაჲთგან ჰყვა დედო\ფალიცა
Line of ed.: 5     მუნ, ჰყო ბოროტი ესე და იქმნა მაჰმადიან, რათა დაეღწეს
Line of ed.: 6     თემურს და შურ-აგოს ამათთჳს. განიხარა თემურ ფრიად და პატივ\სცა,
Line of ed.: 7     ვითარცა ძესა თჳსსა და მიანიჭნა ნიჭნი დიდ-დიდნი და ჰყო
Line of ed.: 8     განმზრახი და მისანდობელი თჳსი. მერმე ეტყოდა ბაგრატ თემურს:
Line of ed.: 9     ვინაჲთგან ვსცან რჯულთა შენთა ქეთილობა, აწ მნებავს, რათა მომ\ცნე
Line of ed.: 10     სპანი შენნი, მე წარვიდე და ვჰყო ყოველნი სამეფონი ჩემნი
Line of ed.: 11     მაჰ/მადიან".

Line of ed.: 12        სთნდა ესე თემურს ფრიად და ჰმადლობდა ბაგრატს, აღავსო ნი\ჭითა
Line of ed.: 13     დიდ-დიდითა, მოსცა დედოფალი და ტყუენი ყოველნი საქარ\თველოსანი
Line of ed.: 14     და სპანი თჳსნი ი̃ბ ჩ̃ (12.000) მჴედარნი და წარმოავ\ლინა
Line of ed.: 15     ქართლს, თჳთ თემურ უკუნიქცა და წარვიდა სპარსეთად. ხო\ლო
Line of ed.: 16     ბაგრატ მოვიდა რა მდინარესა არეზსა ზედა, აცნობა ძესა თჳსსა
Line of ed.: 17     გიორგის: "მომყავს სპანი თემურისანი და ტყუენი ყოველნი საქარ\თველოსანი.
Line of ed.: 18     აწვე შეკრიბენ სპანი და მზირ-გვექმნე, რათა მოვსწყ\ჳდოთ
Line of ed.: 19     ესე ყოველნი". მაშინ იმერეთს მყოფს გიორგის ესმა რა ესენი,
Line of ed.: 20     შემოიკრიბნა სპანი იმერთა, გარდმოვლო ლიხი, მუნ მოერთო ათაბა\გი
Line of ed.: 21     იოვანე სპითა სამცხისათა (არა მგონებელი ვნებად თემურის სპი\სა,
Line of ed.: 22     არამედ მალისა მომქონი ბაგრატ მეფისაგან), კუალად ქართველნი
Line of ed.: 23     და ჰერ-კახნი. ხოლო ბაგრატ მოვიდა და დადგა ხუნანის პირისპირ
Line of ed.: 24     Manuscript page: B_223  აღმოსავლით კიდესა ბერდუჯისასა. რიჟრაჟს მოერტყა გიორგი სპი\თა
Line of ed.: 25     საქართველოსათა, გარნა შინათ გამო ბრძოდა ბაგრატ ფიცხელად;
Line of ed.: 26     არამედ მოსრნეს სრულიად, რამეთუ ვერ განერა მატყჳცა ერთი და
Line of ed.: 27     აღიღო ალაფი მათი და მოვიდა გამარჯუებული და მოადგა ტფილისს
Line of ed.: 28     ქ{რისტ}ესა ჩ̃ტჟგ, ქართულსა პ̃ა და ჟამსა მცირესა აღიღო ციხე, მოსრნა
Page of ed.: 267   Line of ed.: 1     თათარნი და დაიპყრა თჳთ, და იძია შური თემურისა ესრეთ ბაგრატ
Line of ed.: 2     მეფემან. არამედ იწყო მამრებად ციხე-სიმაგრეთა და დახიზნვად ყო\ველთა
Line of ed.: 3     მდაბიურთა, რამეთუ მოელოდა თემურს.

Line of ed.: 4        შემდგომად მიესმა რა თემურს მოწყუედა სპისა თჳსისა, გან\რისხებული
Line of ed.: 5     მოვიდა ბარდავს და დაუტევნა მუნ სამძიმონი და წარ\მოემართა
Line of ed.: 6     ბაგრატსა ზედა, გამოვლო ჴიდის განმდებელმან მტკუა\რი;
Line of ed.: 7     ხოლო ბაგრატს დაებანაკა მარტყოფიდამ ავჭალამდე სპითა
Line of ed.: 8     თჳსითა ამერ-იმერითა, მესხ-კლარჯითა, ჰერ-კახითა და სომხითა\რითა
Line of ed.: 9     მგონებელსა თემურისაგან ტფილისის მოდგო\\მისასა. Manuscript page: R_207  არამედ
Line of ed.: 10     თემურ მოვიდა პირისპირ ბაგრატ მეფისა. მაშინ განვიდა ბაგრატ ყოვ\ლითა
Line of ed.: 11     ძალითა თჳსითა და ეწყუნენ ომანის-ჴევს ზემორე და იქმნა
Line of ed.: 12     ბრძოლა ძლიერი და სასტიკი ქ{რისტე}სა ჩ̃ტჟდ, ქართულსა პ̃ბ, ვიდრე
Line of ed.: 13     შუადღემდე, და მიდრეკასა მზისასა სძლეს ქართველთა და მოსრნეს
Line of ed.: 14     თემურისანი მრავალნი რაზმნი და მწყობრნი, და სხუანი ურიცხუნი
Line of ed.: 15     ივლტოდნენ.

Line of ed.: 16        იხილა რა თემურ ძლევა ესე თჳსი, განძჳნებული განვიდა საკუ\თრითა
Line of ed.: 17     სპითა თჳსითა და მოუჴდა მარცხენეთა კერძოთა ქარ\თველთა,
Line of ed.: 18     მოსრნა მკჳრცხლნი და შემოეჴდა გუერდით მჴედართა\ცა
Line of ed.: 19     შინა. ამით კუალად მოჰხედნა რისხუამან ზენამან ქართველთა,
Line of ed.: 20     იძლივნენ და ივლტოდნენ; არამედ უმეტეს მორჩებოდნენ და განე\როდნენ
Line of ed.: 21     ჴელთაგან მათთა ტყეთა, ღრატეთა და სიმაგრეთა სიახლო\ვითა
Line of ed.: 22     და ბაგრატ მეფეცა წარმოვიდა ზემოთვე. ხოლო თემურ შე\მოუსია
Line of ed.: 23     ლაშ\\კარნი. Manuscript page: d_55a  შემუსრნეს მცხეთა და ყოველნი ეკლესიანი, ცი\ხენი
Line of ed.: 24     და სიმაგრენი ქართლისა და სომხითისანი და რომელნიმე მოს\წუნეს
Line of ed.: 25     ცეცხლითა, ვითარცა მჩენარებს დღესაცა ქუაბთა-ჴევს ეკლე\სიისა
Line of ed.: 26     იატაკი. გარნა კაცთა ეგდენ ვერ ავნეს სრვითა და ტყუეობითა,
Line of ed.: 27     რამეთუ განმზადებულ იყვნენ ბრძოლად.

Page of ed.: 268  
Line of ed.: 1        ამისი მყოფელი ლანგთემურ უკუნიქცა, ჩავლო ჰერ-კა\\ხნი, Manuscript page: B_224  მოა\ოჴრნა
Line of ed.: 2     იგინიცა ყოვლითა შენებულებითა; მერმე კუალად მივიდა და
Line of ed.: 3     დაიმორჩილა დაღისტანი უმეტეს პირველისა. იტყჳან, რომელ მიერ
Line of ed.: 4     ჟამითგან იქმნა მუნ მაჰმადიანობა დასხმულითა მისგან ელითა, რამე\თუ
Line of ed.: 5     პირველ იყენენ შერეულნი ქრისტიანენი, ვითარცა სხუანი კავ\კასიელნი.
Line of ed.: 6     და მუნიდამ წავიდა სპარსეთადვე.

Line of ed.: 7        ხოლო ბაგრატ მეფემან იწყო კუალად შენებად მოოჴრებულთა
Line of ed.: 8     ციხეთა და სიმაგრეთა მაგრებად და კუალად ეგრეთვე გებად. არამედ
Line of ed.: 9     წარავლინებდა სპათა თჳსთა და ოდესმე თჳთცა წარვიდის და მოს\წყუედდა
Line of ed.: 10     გარემოთა თათართა თემურის დასხმულთა ამის საზღვარ\თა
Line of ed.: 11     შინა და გარე. გარნა შემდგომად ამისა გარდაიცვალა დიდი მეფე
Line of ed.: 12     ბაგრატ ქ{რისტე}სა ჩ̃ტჟე, ქართულსა პ̃გ. ხოლო ამას დიდი მეფე ბაგრატ
Line of ed.: 13     იმისთჳს ეწოდა, რამეთუ იყო მძლეველი და გამარჯუებული, თჳნიერ
Line of ed.: 14     თემურისა, ყოველთა წინააღმდგომთა თჳსთა ზედა, რამეთუ ორასი\თა
Line of ed.: 15     მჴედრითა არა ჰრიდებდა ათასთა და უმეტესთა და მოსწყუედდა
Line of ed.: 16     სრულიად. კუალად არა დაჰმორჩილდა მძლავრსა და იღუაწა ქუეყნისა
Line of ed.: 17     თჳსისათჳს; არა განხეთქა სამეფო თჳსი, გარნა თუ მცირედ იკად\რეს.
Line of ed.: 18     არამედ შიშითავე მისითა ეგნენვე მორჩილებასა ქუეშე მისსა.
Line of ed.: 19     კუალად იტყჳან, ვინაჲთგან ბა\\გრატ Manuscript page: R_208  მიქელ მეფის ძე იგიცა მეფეთა
Line of ed.: 20     ჩამომავალი იყო, ამის გამო ეწოდა დიდი ბაგრატ მეფესა ამას.



Section: 47  
Page of ed.: 268  
Line of ed.: 21   ო̃დ. მეგე გიორგი ი̃ბ წელი მეფა


Line of ed.: 22        შემდგომად ბაგრატისა იქმნა ძე მისი გიორგი მის წილ მეფედ.
Line of ed.: 23     შემოჰკრბნენ დიდებულნი კათალიკოზნი, ეპისკოპოზნი და აკურ\თხეს.
Line of ed.: 24     ამან უკუე გიორგიმ პირველად დაიპყრნა ყოველნი საბრძანე\ბელნი
Line of ed.: 25     მამისა თჳსისანი მორჩილებასა შინა თჳსსა. ხოლო ამის მე\ფობის
Page of ed.: 269   Line of ed.: 1     მეორესა წელსა მოკუდა დადიანი ვამიყ და ამან მეფემან და\სუა
Line of ed.: 2     მამია დადიანად. ამანვე მეფემან მიუბოძა საერისთო ცხომისა
Line of ed.: 3     დადიანს მამიას ერთგულობისათჳს თჳსისა, რამეთუ არა მორჩილ
Line of ed.: 4     ექმნა ძეთა ბაგრატისთა. შემდგომად მოკუდა კათალიკოზი ელიოზ
Line of ed.: 5     და ამანვე მეფემან დასუა კათალიკოზად მიქელ.

Line of ed.: 6        ხოლო ესმა რა თემურს გამეფება გიორგისა თჳნიერ მისსა, შე\უძნდა
Line of ed.: 7     ფრიად და წარმოავლინა სპასპეტი თჳსი ყარალათი და შემ\დგომად
Line of ed.: 8     შეუდგა იგიცა Manuscript page: B_225  კუალსა მისსა და მოვიდა რანს, აწ ყარაბა\ღად
Line of ed.: 9     წოდებულსა; მოუვლინა დესპანი გიორგი მეფესა და მოუმცნო:
Line of ed.: 10     "მე დავიპყარ აღმო\\სავლეთი Manuscript page: A_86  და მეფენი მისნი და ვარ მეფეცა შენ
Line of ed.: 11     ზედა. აწ მოვედ და მორჩილ მექმენ, მოგანიჭებ ნიჭსა დიდსა და ქუე\ყანასაცა
Line of ed.: 12     შენსა უვნოდ. უკეთუ არა ჰყო, მოვსრნა ყოველნი მკჳდარნი
Line of ed.: 13     ქუეყანისა შენისანი და ტყუე ვჰყო შენითურთ". მიუგო მეფემან გიორ\გი:
Line of ed.: 14     "უკეთუ ხარ მეფე, გარნა წარმავალი, დღეს მყოფი და ხვალე არ\ღარა,
Line of ed.: 15     და მე ვარ მკჳდრი. ამისთჳს პატივ-გცემ, მოგცემ ხარკსა, რათა
Line of ed.: 16     დაიცვა ქუეყანა მშჳდობით და მე არა მოვიდე წინაშე შენსა. გნებავს
Line of ed.: 17     ესე არს, უკეთუ არა, ჰყავ რაჲ ძალ-გიძს და გნებავს". მსმენელი ამისი
Line of ed.: 18     თემურ განრისხნა და მოვიდა შიდა ქართლს. ხოლო გიორგი მეფემან
Line of ed.: 19     პირველვე გამოიყვანა დარიელიდამ ოვსნი დიდძალნი და კავკასნი.
Line of ed.: 20     და დაჰხუდა თემურს შეკრებული სპითა თჳსითა. ეკუეთნენ ურთი\ერთს
Line of ed.: 21     ქ{რისტ}ესა ჩ̃ტჟვ, ქართულსა პ̃დ და განძლიერდნენ საქართველო\სანი
Line of ed.: 22     ძლიერად, რამეთუ ვინაჲთგან მტუერნიცა სპათა თემურისთა
Line of ed.: 23     პირთა ეყრებოდა და იყო ბრძოლა მწუხრადმდე. ხოლო მისდრიკნეს
Line of ed.: 24     ქართველთა: სძლევდნენ და ივლტოდნენ მრავალნი. იხილა რა თე\მურ
Line of ed.: 25     სპანი თჳსნი, ესრეთ აღუზახა თჳსთა თანა მყოფთა სპათა: "აჰა
Line of ed.: 26     დღე სიკუდილისა ჩემისა" და მოვიდა, ვითარცა გრიგალი, დამაშუ\რალთა
Line of ed.: 27     ქართველთა ზედა. მაშინ კუალადცა რისხჳთ მოხედნა ღმერ\თმან
Line of ed.: 28     ცოდვათა ჩუენთა და გარე უკუნ-იქცნენ გიორგიელნი და ივლ\ტოდნენ
Line of ed.: 29     სიმაგრეთა შინა, რამეთუ უსწრათ სიღამემან და განერნენ
Page of ed.: 270   Line of ed.: 1     უფროს, ვიდრე მოისრნენ. მიიქცა თემურ, მოადგა ტფილისს, ვერ
Line of ed.: 2     დაუდ\\გა Manuscript page: R_209  და აღიღო; შეაყენნა მცველად ხუარასნელნი. მუნითგან
Line of ed.: 3     მოვიდა და დადგა მუხრანს და მოაოჴრნა ნეშტნი. არამედ მუნ მიერ\თოდნენ
Line of ed.: 4     თემურს რომელნიმე ქართველნი და ჯანდიერ წარჩინებული.
Line of ed.: 5     გარნა ფრიად მცდელობდა თემურ შეპყრობას მეფისა გიორგისასა და
Line of ed.: 6     მიინდობდა ყოველთა, გარნა ვერ შეუძლო Manuscript page: d_55b  შეპყრობა; ამისთჳს თჳთ
Line of ed.: 7     უკუნ-იქცა ყარაბაღსვე და მუნიდამ წარმოავლინა ხოჯა შიხი და
Line of ed.: 8     ამირჯან სპ\\ასპეტნი Manuscript page: B_226  თჳსნი სპითა დიდითა მოოჴრებად ურჩთა და გან\დგომილთა
Line of ed.: 9     და აღუთქუნა ნიჭნი დიდნი, უკეთუ ვინმე შეიპყრობს მე\ფესა
Line of ed.: 10     გიორგის. შემოვიდნენ ესენი და მოაოჴრნეს სადა-ვინ ჰპოვნეს
Line of ed.: 11     ქუეყანათა შინა. მერმე უკუნქცეულნი მივიდნენ თემურის წინაშე;
Line of ed.: 12     არამედ დაჭმუნდა თემურ, ვინაჲთგან არა პყრობილი მიჰგუარეს მე\ფე
Line of ed.: 13     გიორგი.

Line of ed.: 14        ამ ჟამად განდგა კუალად ძე ბაგრატისავე კონსტანტინე, დაიპყ\რა
Line of ed.: 15     იმერეთი და იწოდა მეფედ. ხოლო გიორგი მეფემან არა მიჰხედა
Line of ed.: 16     მას, არამედ გამოიყვანნა კუალად ოვსნი, კავკასნი და ძურძუკნი. წა\რუძღუა
Line of ed.: 17     შეკრებული სპითა თჳსითა და მიუჴდა ციხესა ალიჯანს, შე\მუსრა
Line of ed.: 18     იგი და გამოიყვანა სულტანი თირ ჯალათისა პატიმარ-ყოფი\ლი
Line of ed.: 19     თემურისაგან, მოაოჴრნა და მოსწყჳდნა გარემონი მაჰმადიანნი,
Line of ed.: 20     აღიღო ალაფი დიდძალი და მოვიდა გამარჯუებული შინავე და განუ\ტევნა
Line of ed.: 21     ოვსნი, კავკასნი და ძურძუკნი შოებულნი ალაფითა
Line of ed.: 22     ფრია/დითა.

Line of ed.: 23        შემდგომად ამისა განიხილა მეფემან გიორგი განდგომილება
Line of ed.: 24     კუალად იმერთა და ქუეყანათა თჳსთა შეავება ესრეთი ოჴრებისა, გა\ნიზრახა
Line of ed.: 25     დიდებულთა თჳსთა თანა, რათა ზავ-ჰყოს თემურისა თანა.
Line of ed.: 26     მაშინ დაუმტკიცეს დიდებულთა სიხარულით, არამედ თირ სულტანი
Line of ed.: 27     ჯალადისა უარს თქმიდა ზავსა, რომელიცა ჰყვანდა მეფესა პატივით.
Line of ed.: 28     გარნა არღარა უსმინეს სულტანსა და წარავლინა მეფემან სახელით
Page of ed.: 271   Line of ed.: 1     ისმაილ მაჰმადიანი ვინმე წინაშე თემურისა, აღმთქმელი მორჩილე\ბისა
Line of ed.: 2     პირსა ზედა და ხარქისაცა მიცემად, და არღარა იყოს ქუეყანათა
Line of ed.: 3     ოჴრებანი. მსმენელმან თემურ განიხარა და მოუმცნო მეფესა: "უკე\თუ
Line of ed.: 4     მოხვიდე ჩემდა, პატივითა და ნიჭითა დიდითა მიგითუალო და
Line of ed.: 5     დავიცვა ქუეყანა შენი უვნოდ". არამედ მრისხანებდა ალიჯანის ციხის
Line of ed.: 6     შემუსვრისათჳს და იტყოდა: "მაცთუნებს გიორგი მეფე მოსლვად წი\ნაშე
Line of ed.: 7     ჩემსა და ამისთვს წარმოემართა ათაბაგსა იოანეს ზედა, რო\მელი
Line of ed.: 8     მტკიცედ ს\\დგა Manuscript page: R_210  მეფესა ზედა, რათა შემუსროს იგი და ჩამოდგა
Line of ed.: 9     სამცხესა შინა, მოაოჴრა ქუეყანა და ეკლესიანი ყოველნი, ხატნი და
Line of ed.: 10     ჯუარნი შემუსრნა, სადა რა ჰპოვნა მოსტყუევნნა და მოვიდა მანგ\ლისს
Line of ed.: 11     და დაადგრა მუნ თთუე ორი.

Line of ed.: 12        აქა ევედრნენ მაჰმადიან\\ნი Manuscript page: B_227  მესამზღვრენი ქართლისანი თემურს,
Line of ed.: 13     რომელსა აოჴრებდნენ ქართველნი, რამეთუ რა ჟამი იციან მოსწყუ\ედდიან
Line of ed.: 14     და ალაფობდიან. უსმინა თემურ და მისცნა სპანი, მოვიდნენ
Line of ed.: 15     და მოაოჴრეს კუალად ქართლი. ხოლო მანგლისს ყოფასა შინა თე\მურს
Line of ed.: 16     მოართუეს ძე კეისრისა. ამან პატივით შეიწყნარა, მისცა ნიჭი
Line of ed.: 17     და განუტევა თჳსადეე მშჳდობით.

Line of ed.: 18        შემდგომად წარმოემართა თემურ შესლვად მთიულეთს, რამეთუ
Line of ed.: 19     გამოჰყავს გიორგი მეფესა მუნიდამ შემწენი და კუალად ჰგონებდა
Line of ed.: 20     მეფესაცა მუნ. შეუჴდა არაგუს, შემუსრნა სიმაგრენი და მოაოჴრნა,
Line of ed.: 21     არამედ ავნებდნენ დიდ-დიდსა მთიულნი და სპანი მეფისანი მუნ
Line of ed.: 22     მყოფნი სპათა თემურისათა, რომელთა ვერა-რა ტყუე-ჰყვეს და
Line of ed.: 23     უკ/მოიქცნენ.

Line of ed.: 24        კუალად წარავლინა თემურ ძენი თჳსნი: სულტანი უსეინ, ფირ\მაჰმად,
Line of ed.: 25     ამირ-შიხ და აბუბექირ და სპასპეტნი სხუანი. ესენი მოადგნენ
Line of ed.: 26     ერიჯანს, რომელი ეპყრა მეფესა გიორგის. ხანსა მცირესა შინა შემუ\სრეს
Line of ed.: 27     და მცველნი ციხისანი მოართუეს თემურს მანგლისსავე. მაშინ
Line of ed.: 28     მეფემან შუამდგომელ ჰყვნა ძენი თემურისანი მამისა თანა. უსმინა
Page of ed.: 272   Line of ed.: 1     მათ თემურ ჟამადმდე და წარავლინნა ძენი თჳსნი ბაღდადს და და\იპყრა
Line of ed.: 2     ბაღდადი; და თჳთ თემურ მოვიდა თავრიზს ხილვად ციხისა
Line of ed.: 3     ალიჯანისა. შემდგომად მოვიდა გელაქუნს და მუნ ყოფასა შინა წა\რუვლინა
Line of ed.: 4     თემურს მეფემან ძმა თჳსი კოსტანტინე ძღუნითა დიდითა,
Line of ed.: 5     ითხოვა შენდობა და აღუთქუა მორჩილება. სათნო იყო თემურ და
Line of ed.: 6     შეიწყნარა ძღუენი, პატივ-სცა კოსტანტინეს და გამოუტევა ნიჭითა
Line of ed.: 7     და მოუმცნო მეფესა: "იყავ მშჳდობით და ნურღარასამცა ავნებთ მაჰ\მადიანთა".
Line of ed.: 8     ხოლო თჳთ თემურ მოვიდა ბარდავს; მუნიდამ წარავ\ლინნა
Line of ed.: 9     სპანი ოვსეთად. განვლეს სპათა მათ დარუბანდი, ლ\\ეკეთი Manuscript page: A_87  და
Line of ed.: 10     მივიდნენ ოვსეთს, მოსწჳდნეს, ტყუე-ყვნეს და მოიქცნენ წინაშე თე\მურისადვე.
Line of ed.: 11     ესე ჰყო თემურ რამეთუ უწყოდა, მეფე ძალს-იცემს მუ\ნიდამ.
Line of ed.: 12     ხოლო კუალად იტყჳან, მიერითგან იწოდა ჩერქეზი და იქმნა
Line of ed.: 13     მაჰმადიანობა მათ შორის.

Line of ed.: 14        შემდგომად ამისა მოქცევასა წლისასა მოვიდა თემურ მანგლის\სვე,
Line of ed.: 15     რათა სცნას აღთ\\ქმული Manuscript page: d_56a  მეფისა მტკიცე არსა, ანუ არა. ხოლო
Line of ed.: 16     იყო მუნ წარჩინებული ვინმე სახელით იესე, რომელსა აღეთქუა მი\სლვა
Line of ed.: 17     წინაშე თემურისა და არღარა მისრულ იყო. Manuscript page: R_211  მაშინ უღონო\ქმნილმან
Line of ed.: 18     იესემ აღიღო ძღუენი დიდი და ასული თჳსი ქმნულ-კეთილ\სახოვანი
Line of ed.: 19     და კეკლუც-შუენიერი და მივიდა თემურის ძის აბუბექირისა
Line of ed.: 20     თანა და შესძღუნა ყოველნი, ხოლო აბუბექირ შეიყუარა ქალი იგი
Line of ed.: 21     ფრიად და უურმა მამისა თანა და შეაწყნარა თემურსაცა. იხილა რა
Line of ed.: 22     ესე ათაბაგმან იოვანე, მივიდა იგიცა ძღუნითა წინაშე თემურისა. მან
Line of ed.: 23     პატივით შეიწყნარა იგიცა. ამისნი მხილველნი მიერთოდიან თე\მურს
Line of ed.: 24     სომხითარ-ქართველნი. ამისთჳს მეფემან კუალად წარავლინა
Line of ed.: 25     ძმა თჳსი კოსტანტინე წინაშე თემურისა და ევედრა მას მშჳდობასა.
Line of ed.: 26     უსმინა თემურ, უკუნ-იქცა და დაიპყრა ქურთისტანი.

Page of ed.: 273  
Line of ed.: 1        გარნა კუალად არა დასცხრა გულის-წყრომად. ვინაჲთგან ენება
Line of ed.: 2     მოოჴრება და მაჰმადიანობა საქართველოსი, წარმოავლინა შიხ-ბა\რამ
Line of ed.: 3     შირვანშა, რათა სცნას დებულება გლეხთა და შემოსავალი მე\ფისა
Line of ed.: 4     და თჳთ თემურ მოვიდა კარს. ამისმან მხილველმან მეფემან წა\რუვლინა
Line of ed.: 5     მთავარი იესე სომხითარი ვედრებით, რათა არა მოაოჴროს
Line of ed.: 6     ქუეყანა, რამეთუ რაცა იგი აღგვითქუამს, აღგვისრულებიეს. განრის\ხნა
Line of ed.: 7     თემურ და არღარა მიითუალა ძღუენი მეტყუელმან: "შეიკრებს
Line of ed.: 8     მოსავალთა და მიენდობიან სიმაგრეთა". არამედ ამისთჳს მოუმცნო
Line of ed.: 9     მეფესა: "გნებავს თუ რათა იქმენ მაჰმადიან, მაშინ მოგცნე ქუეყანანი
Line of ed.: 10     და განგათავისუფლო. უკეთუ არა ჰყო, დავასრულო სპანი და ძლიე\რება
Line of ed.: 11     ჩემი შენ ზედა, მოვაოჴრო ქუეყანა შენი და ტყუე-ვყვნა ყოველ\ნი
Line of ed.: 12     სახლეულით შენითურთ და შენცა. გარნა თუ მოხვიდე ჩემდა და
Line of ed.: 13     ყო ესე, ვფუცავ მაჰმადსა, პატივით განგიტევო ქუეყანითურთ შე\ნით,
Line of ed.: 14     ვითარცა განვუტევე ძეცა კეისრისა". და წარმოუვლინა მეფესა
Line of ed.: 15     და მოუდგა თჳთცა უკან. ხოლო მეფემან უბრძანა შემოტანად ნაშ\რომთა,
Line of ed.: 16     მომკად და დახიზნვად ყოველთა.

Line of ed.: 17        მაშინ მოვიდა თემურ და ჩამოდგა შიდა ქართლს, არამედ რა
Line of ed.: 18     ვერარაჲღა ჰპოვა, შეიქცა და მოადგა ბირთჳსის ციხესა. რამეთუ მუნ
Line of ed.: 19     დგნენ მრავალნი წარჩინებულნი და აზნაურნი დედაწულითურთ და
Line of ed.: 20     მრავალგზის მოეწყჳდათ სპანი თემურისანი, ვითარცა ლომთა თხანი.
Line of ed.: 21     მოეტევნენ ციხიდამ სპათა თემურისათა და მოსწყჳდნეს ურიცხუნი
Line of ed.: 22     და მიაქციეს ლტოლვად. არამედ მუნ მზირ-ეყო თემურს და რა მი\იწივნენ
Line of ed.: 23     მეციხოვნენი სპათა სრვითა, მოეტევა თე\\მურ, Manuscript page: B_229  გარნა იქმნა
Line of ed.: 24     უფიცხესი ბრძოლა; არამედ აოტა თემურ მეციხოვნენი და მოსწყჳ\დნა
Line of ed.: 25     მრავალნი; ხოლო ნეშტნი შევიდნენ ცი\\ხესა Manuscript page: R_212  შინა და განამაგრეს
Line of ed.: 26     ციხე. მომხილველმან ციხისამან თემურ სცნა სიმტკიცე ციხისა და
Page of ed.: 274   Line of ed.: 1     ბრძანა უკუნ-ქცევა ციხისაგან. მაშინ გამოჩნდა კაცი ვინმე მისრელი
Line of ed.: 2     სახელით ბეგიჯან, რომელი იტყოდა აღებასა ციხისასა. განიხარა თე\მურ
Line of ed.: 3     და აღუთქუა ნიჭი დიდი. ხოლო კაცმან მან შექმნა კიბე საბლისა
Line of ed.: 4     და ჰპოვა კლდესა ზედა აღსავალი. აღვიდა ღამე კლდესა მას ზედა და
Line of ed.: 5     აღიყვანა თხა ერთი და მოაბნა წუერნი კიბისანი კლდესა ზედა და დაა\ძახა
Line of ed.: 6     თხა სამგზის მერმე დაკლა თხა იგი. მაშინ კიკინის მსმენელნი
Line of ed.: 7     სპანი თემურისანი აღეიდნენ კიბესა მას ზედა; ხოლო სისხლის მხილ\ველნი
Line of ed.: 8     მეციხოვნენი ჰგონებდნენ მოსრვასა მუნ მყოფთა მეციხოვნე\თასა
Line of ed.: 9     და იწყებდნენ თჳსთა მაგრებათა. გარნა აღივსო რა ციხე სპითა
Line of ed.: 10     თემურისათა, დაუწყეს ბრძოლა ქუემო-მეციხოვნეთა; არამედ მოს\რვიდნენ
Line of ed.: 11     მათ მეციხოვნენი, მერმე სიმრავლითა მძლე-ექმნენ და გა\ნუხუნეს
Line of ed.: 12     კარნი ქუემორე ციხისანიცა და შემოვიდნენ სპანი ურიცხუ\ნი,
Line of ed.: 13     მოსრნეს და მოსტყუევნნეს ციხოვანნი და მოართუეს ციხისთავი
Line of ed.: 14     ნაზარ დედაწულით თემურს და სხუანიცა მრავალნი მთავარნი და აზ\ნაურნი.
Line of ed.: 15     ხოლო თემურ ყოველთა მათ წარჰკუეთნა თავნი და ცოლი
Line of ed.: 16     ნაზარისა მისცა შირვანის მპყრობელსა და ბირთჳსს შეაყენნა სპანი
Line of ed.: 17     თჳსნი და ამცნო ციხისთავსა აჰმადს მოოჴრება ყოველთა გარემოთა
Line of ed.: 18     ეკლესიათა და ქუეყანათა და თჳთ წარვიდა თემურ, არამედ ამან
Line of ed.: 19     ლანგთემურ შეიპყრა ბრძოლასა შინა სულტანი ბაიეზით და შთასუა
Line of ed.: 20     რკინის გალიასა შინა და დაჰყვანდა ეგრეთ სადაცა ვიდოდა.

Line of ed.: 21        ხოლო ესე ბაიეზით იყო ძის ძის ძე ოთმანისა და ესე ოთმან იყო,
Line of ed.: 22     ვითარცა თჳთ იტყჳან, ჩინგიზთა ტომისა, რამეთუ საგონებელ არს ერ\ინჯი-ნოინისაგან
Line of ed.: 23     ყეენის ონხანის გუარისა, რომელმან დაიპყრა სულ\ტნობა
Line of ed.: 24     ყიასდინისა, და ოთმან დაიპყრა აღმოსავლეთი ქ{რისტე}სა ჩ̃ტგ, და
Line of ed.: 25     შემდგომად მოკუდა ქ{რისტე}სა ჩ̃ტკზ და დაჯდა ძე მისი ორხან. ესე უმეტეს
Page of ed.: 275   Line of ed.: 1     განძლიერდა და აღიღო ტარსუ, შემდგომად მოკუდა ქ{რისტე}სა ჩ̃ტჲჱ და
Line of ed.: 2     Manuscript page: d_56d  დაჯდა ძე მისი მურად, ესე განვიდა ნებითა Manuscript page: B_230  ბერძენთათა კალიოპო\ლის
Line of ed.: 3     და აღიღო ანდრიანე და ფილიპეპოლე. შემდგომად მოკუდა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 4     ჩ̃ტოთ და დაჯდა ძე მისი ბაიეზით, ესე მოადგა კოსტანტინეპოლს და
Line of ed.: 5     მუნ ესმა მას აღება თემურისაგან აღმოსავლეთისა, დაუტევა იგი, მო\ვიდა
Line of ed.: 6     და ეწყო თემურს, იძლია და შეპყრობილ იქმნა ბაიეზით თემუ\რისაგან
Line of ed.: 7     ქ{რისტე}სა ჩ̃ტჟა.

Line of ed.: 8        ხოლო ლანგთემურმან დაიპყრა ყოველი აღმოსავლეთი და წარ\ვიდა
Line of ed.: 9     სამარყანდს, რათა შევიდეს ჩინეთს, არამედ მოკუდა სამარყანდ\სვე.
Line of ed.: 10     ხოლო შემდგომად წარსლვისა თემურისა, დაიპყრა მეფემან
Line of ed.: 11     გიორგი ქართლი, სომხითი, Manuscript page: R_213  ჰერ-კახნი და იწყო შენებად მოოჴრე\ბულთა
Line of ed.: 12     და ბრძოდა ციხოვანთა. ხოლო შემდგომად მოკლეს მეფე კოს\ტანტინე
Line of ed.: 13     იმერეთს და არა დაშთა ძე, არამედ ძმისწული Manuscript page: A_88  დიმიტრი. ამი\სი
Line of ed.: 14     მხილველი მეფე გიორგი შთავიდა სპითა და დაიპყრა ყოველი იმე\რეთი.
Line of ed.: 15     მოერთუნენ ყოველნი წარჩინებულნი: დადიანი მამია, გურიე\ლი,
Line of ed.: 16     შარვაშიძე და სუანნი. ხოლო მოსცეს მეფესა დიმიტრი ძე ალექ\სანდრე
Line of ed.: 17     მეფისა უმეტეს გულდებისა და ერთგულებისათჳს; არამედ მე\ფემან
Line of ed.: 18     არარაჲ ავნო, გარნა წარმოავლინა ქართლის სომხითს და
Line of ed.: 19     მისცა საზრდო და ყოველნი სამჭირონი მისნი.

Line of ed.: 20        შემდგომად მეფემან გიორგი განაგნა იმერეთი ყოვლითა დამორ\ჩილებითა
Line of ed.: 21     თჳსითა. მუნიდამ გარდმოვლო ლომსია და მოვიდა სამ\ცხეს.
Line of ed.: 22     მოეგება ათაბაგი იოვანე და ყოველნი მესხნი და კლარჯნი; გა\ნაგნა
Line of ed.: 23     მეფემან მუნებურნიცა, ვითარცა განეგნეს ბრწყინვალესა მეფე\სა
Line of ed.: 24     გიორგის და უბრძანა მოოჴრებულთა შენებად ეკლესიათა, ციხე\თა,
Line of ed.: 25     ქალაქთა და სიმაგრეთა; მერმე მოვიდა ქართლს და ჰბრძოდა მე\ფე
Line of ed.: 26     ციხეთა ქართლისათა და უმეტეს ტფილისს. რამეთუ შემდგომად
Line of ed.: 27     თემურის სიკუდილისა იწყეს ბრძოლანი ძეთა მისთა ურთიერთთა ზე\და
Line of ed.: 28     და დაშთა ქუეყანა და მეფე მათგან მშჳდობით. ხოლო მეფემან გა\ნასხნა
Page of ed.: 276   Line of ed.: 1     თათარნი და აღიხუნა ციხენი ქართლ-სომხითისანი სრულიად;
Line of ed.: 2     შთავიდა კახეთს და ჰერეთს, აღაშენნა მოოჴრებულნი მუნებურნიცა
Line of ed.: 3     და განაგნა ყოველნი მშჳდობასა და შენობასა შინა.

Line of ed.: 4        შემდგომად თემურის წარსლვისა დაადგრა ექუსი წელი ქუეყანა
Line of ed.: 5     მშჳდობით და მეფე მოვლიდა, განასხმიდა თათართა საზღვართა
Line of ed.: 6     თჳსთაგან და მოსრვიდა მათ და ადიდებდა ალაფთა მათთა დიდ-დიდ\თა.
Line of ed.: 7     კუალად მოკუდა კათალიკოზი მიქელ, ამანვე მეფემან დასუა კა\თალიკოზად
Line of ed.: 8     და\\ვით. Manuscript page: B_231  ხოლო ვითარ იყო ჭირი დიდი გიორგი მეფისა\გან
Line of ed.: 9     ყოველთა გარემოთა მაჰმადიანთა ზედა, ვიდრე რახსისა კიდემდე
Line of ed.: 10     მოსრვითა და ალაფობითა, ამისთჳს შეიკრიბნენ ყოველნი თურქთა
Line of ed.: 11     ლაშკარნი დიდძალნი, უკეთუ არა ესუათ ყეენი, არამედ ბილწისა
Line of ed.: 12     რჯულისა მათისა მჴურვალებითა წარმოემართნენ ქართლსა ზედა.
Line of ed.: 13     მოესმა რა მეფესა მოსლვა მათი და ვითარ გამარჯუებული იყო მათ
Line of ed.: 14     ზედა მრავალგზის, სისწრაფითა არღარა მოიცადნა სხუანი სპანი
Line of ed.: 15     თჳსნი, გარნა რაოდენნი ესწრნენ თჳსთანა, მიეგება წინა და იქმნა
Line of ed.: 16     ბრძოლა ძლიერი და სასტიკი, რამეთუ მოისრნენ თურქნი უმრავლეს\ნი;
Line of ed.: 17     არამედ ძლიერსა ბრძოლასა მოიკლა მეფე გიორგი თურქთაგან
Line of ed.: 18     ქ{რისტე}სა ჩ̃უზ, ქართულს ჟ̃ე Manuscript page: R_214  და მოსრნეს სრულიად სპანი მისნი. შემო\ვიდნენ
Line of ed.: 19     და მოაოჴრეს ქართლი მარბიელობით და წარვიდნენ, ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 20     იხილეს მცირეთა სპათაგან ბრძოლა ძლიერი და უგონებელცა
Line of ed.: 21     იყვნენ სიკუდილსა მეფისასა, რათა არა ეწიონ სხუანი სპანი
Line of ed.: 22     სიდი/დითა.



Section: 48  
Page of ed.: 276  
Page of ed.: 277  
Line of ed.: 1   ო̃ე. მეფე კონსტანტინე ზ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 2        შემდგომად გიორგი მეფისა დაჯდა მეფედ ძმა მისი კოსტანტინე
Line of ed.: 3     და დაიპყრა ყოველი გიორგია. ამან მოიღო გუამი გიორგი მეფისა და
Line of ed.: 4     დაფლა მცხეთას. ამან კუალად იწყო უმეტესი კირთება და სრვანი
Line of ed.: 5     მაჰმადიანთა და მამრებად ციხეთა, ქალაქთა, სიმაგრეთა და ქუაყანა\თა
Line of ed.: 6     და აღშენებად ეკლესიათა. არამედ ვითარ განამრავლა მან მოსრ\ვითა
Line of ed.: 7     იავარი მაჰმადიანთა და მრავალგზის დიდ-დიდთა შეკრებულთა
Line of ed.: 8     ლაშქართა მათ სძლო და მოსწყჳდნა, წარვიდნენ და აუწყეს ვეზირსა
Line of ed.: 9     ანუ ბეგლარ-ბეგსა ანატოლისასა. ხოლო მან მიუწერა სულტა\\ნსა Manuscript page: B_232  მუ\სას,
Line of ed.: 10     რომელი იყო ძის ძე ბაიეზითისა. ხოლო ძემან ბაიეზითისამან სუ\ლეიმან
Line of ed.: 11     ანუ კალეპინ იწყო მეფობად შემდგომად მამისა თჳსისა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 12     ჩ̃უგ და დაიპყრა მან ედრენა და ფილიპეპოლი და ყოველი აღმოსავ\ლეთი,
Line of ed.: 13     რომელნი ეპყრნეს მამასა მისსა.

Line of ed.: 14        ხოლო მოკუდა კალეპინ ქ{რისტ}ესა ჩ̃უი და დაჯდა მის წილ ძე მისი
Line of ed.: 15     მუსა. ესე განძლიერდა და Manuscript page: d_57a  დაიპყრა თესალონიკე. ამანვე მოუწერა
Line of ed.: 16     ბეგლარბეგსა, რათა წარვიდეს სპითა ძლიერითა და დაიპყრას ყო\ველნი
Line of ed.: 17     ივერიელნი. მცნობელმან მეფემან კოსტანტინე განამაგრნა
Line of ed.: 18     ციხე-სიმაგრენი და შემოიკრიბნა სპანი სრულიად გიორგიისანი და
Line of ed.: 19     მიეგება მას ბრძოლად. ეკუეთნენ ურთიერთსა და მოსწყდნენ ორგ\ნითვე
Line of ed.: 20     გარნა უმეტეს უმრავლესნი თურქნი, რამეთუ მისდრიკეს სივლ\ტოლად.
Line of ed.: 21     მაშინ მეფე სიფიცხითა გულისათა შევიდა გუნდთა შინა მათ\თა
Line of ed.: 22     და მოსწყუედდა უშიშად, არამედ მოიკლა მათგან მუნ ბრძოლასა
Line of ed.: 23     შინა თურქთაგან ქ{რისტე}სა ჩ̃უიდ, ქართულსა რ̃ბ და იძლივნენ საქარ\თველოსანი.
Line of ed.: 24     მოჰყვნენ თურქნი, შემოვიდნენ კლარჯეთს, ვერ ჰპოვნ\ნეს
Line of ed.: 25     ხიზანნი, მოარბივნეს ქუეყანანი. გარნა ციხენი ვერ შემუსრნეს,
Page of ed.: 278   Line of ed.: 1     ვინაჲთგან გამაგრებულნი იყვნენ; ამისთჳს უკუნ-იქცნენ და წარვიდ\ნენ
Line of ed.: 2     ფიცხად, ვინაჲთგან მოსწყდნენ მრავალნი მათგანნი ბრძოლათა
Line of ed.: 3     და რბევათა შინა.



Section: 49  
Page of ed.: 278  
Line of ed.: 4   ო̃ვ. მეფე ალექსანდრ კ̃ჱ წელი მეფა.


Line of ed.: 5        შემდგომად მეფის კოსტანტინეს წილ დაჯდა მეფედ ძმისწული
Line of ed.: 6     მისი და ძე გიორგი მეფისა ალექსანდრე. ამან მოიღო გუამი კოსტან\ტინესი
Line of ed.: 7     და დაფლა ვარძიას. არამედ იხილა რა მამია დადიანმან ესე-ვი\თარებანი,
Line of ed.: 8     ინება დამორჩილება აფხაზთა, ამასვე წელსა შეიკრიბნა
Line of ed.: 9     სპანი ოდიშარნი მეგრელნი და წარვიდა, მისრულს აფხაზეთს ეწყო
Line of ed.: 10     შარვაშიძე აფხაზით სიმაგ\\რით Manuscript page: R_215  გამო. მოსწყჳდნეს მეგრელნი და მოკ\ლეს
Line of ed.: 11     დადიანი მამია და ნეშტნი სპანი აოტნეს და ლტოლვილნი მო\ვიდნენ
Line of ed.: 12     ოდიშს.

Line of ed.: 13        ესმა რა ესე ალექსანდრე მეფესა, შემოიკრიბნა სპანი თჳსნი და
Line of ed.: 14     წარვიდა; ხოლო შთასრულსა ოდიშს მოეგება მეფესა ძე მამია დადია\ნისა
Line of ed.: 15     ლიპარიტ და ითხოვდა შენდობასა, უკეთუ სცოდა რაჲ Manuscript page: B_233  მამამან
Line of ed.: 16     მისმან. შეუნდო მეფემან, რამეთუ იყო ტკბილ და მოწყალე და არა\რაჲ
Line of ed.: 17     ვის ავნო; გარნა ლიპარიტ აღიყვანა პატივსა მამისასა.

Line of ed.: 18        მერმე წარვიდა აფხაზეთს და წარიყვანა ლიპარიტ დადიანი. მო\ეგება
Line of ed.: 19     შარვაშიძე და დაემორჩილა ბრძანებასა მისსა, ვითარცა პირ\ველთა
Line of ed.: 20     მეფეთასა; განაგნა მუნებურნი და დაამშჳდნა იგინი და მოვი\და
Line of ed.: 21     ქუთათისს. შემოკრებული იმერ-ამერთა დიდებულთა და კათალი\კოზთა
Line of ed.: 22     და ეპისკოპოსთაგან ეკურთხა მეფედ მუნ. არამედ ვინაჲთგან
Line of ed.: 23     ათაბაგი მიზეზობდა თურქთაგან ძალ-ყოფასა, და არღარა მოვიდა.
Line of ed.: 24     ამისთჳს განაგნა საქმენი იმერთანი. კუალად მოიყვანა დიმიტრი
Line of ed.: 25     ძე ალექსანდრესი და მისცა ერისთობა იმერეთისა, რამეთუ ამის დი\მიტრის
Line of ed.: 26     დაჲ კოსტანტინე ბიძისა თჳსისა სიცოცხლესა შინა მოეყვანა
Page of ed.: 279   Line of ed.: 1     ალექსანდრეს ცოლად თამარ და ექმნა ქორწილი და ამით დაამშჳდნა
Line of ed.: 2     Manuscript page: A_89  იმერნი, და დიმიტრი ერისთობდა მორჩილებასა შინა
Line of ed.: 3     ალექსანდ/რესსა.

Line of ed.: 4        მერმე შემოიკრიბნა სპანი იმერთანი, წარმოვიდა და ქართლს
Line of ed.: 5     მოერთუნენ ქართველნი, სომხითარნი და ჰერ-კახნი, მივიდა და დად\გა
Line of ed.: 6     თავსა კოხტისასა. ამცნო ათაბაგს, რათა არა ჰყოს განდგომილება;
Line of ed.: 7     არამედ ათაბაგმან არა ინება და შემოიკრიბნა მიმდგომნი თჳსნი და
Line of ed.: 8     ეწყო მეფესა კოხტის-თავს. მაშინ შემდგომად ფიცხელისა ომისა იძ\ლია
Line of ed.: 9     ათაბაგი და მოსწყდნენ სპანი მისნი. შეიპყრეს ათაბაგი იოვანე
Line of ed.: 10     და მოართუეს მეფესა ქ{რისტე}სა ჩ̃უიე, ქართულსა რ̃გ. ხოლო მეფემან პა\ტიმარ-ჰყო
Line of ed.: 11     ათაბაგი და შევიდა სამცხეს და დაიპყრა ყოველნი ციხენი
Line of ed.: 12     და ექსორია-ჰყვნა ურჩნი და რომელნიმე უმკვიდრო-ჰყვნა და დასხნა
Line of ed.: 13     ერისთავნი თჳსნი. მერმე ევედრა ათაბაგი შენდობასა შეცოდებისასა,
Line of ed.: 14     რათა იყოს საუკუნოსა მონებასა შინა, ხოლო მეფე ვინაჲთგან იყო მო\წყალე
Line of ed.: 15     და შემნდობელი და კუალად წინა ერთგულობისა მისისათჳს
Line of ed.: 16     აფუცა მონებრივსა ერთგულობასა ზედა და აღიყვანა ათაბაგობასავე;
Line of ed.: 17     განაგნა და დაამშჳდნა მუნებურნი სიბრძნე-მეცნიერებითა თჳსითა და
Line of ed.: 18     მოვიდა ტფილისს.

Line of ed.: 19        ხოლო მაშინ ვინაჲთგან დაემშჳდნეს ყოველნი თჳსნი ქუეყანანი,
Line of ed.: 20     შემოიკრიბნა კათალიკოზ-ეპისკოპოზნი და ყოველნი დიდებულნი და
Line of ed.: 21     თანა აღშენებისათჳს კათოლიკე ეკლესიისა მცხეთისა და რომელთა\მე
Line of ed.: 22     მოოჴრებულთა ეკლესიებთა, რამეთუ ვინაჲთგან განმკჳდრებულ
Line of ed.: 23     იყვნენ Manuscript page: R_216  მთავარნი, ვითარცა ათაბაგი, დადიანი, გური\\ელი, Manuscript page: B_234  შარვაშიძე
Line of ed.: 24     და სუანთა. ხოლო დაღათუ გამოსცვლიდიან და იყვნიან მორჩილე\ბასა
Line of ed.: 25     ქუეშე მეფეთასა, არამედ მონათესავეთავე აღიყვანონ პატივთა
Line of ed.: 26     ზედა მათთა.

Page of ed.: 280  
Line of ed.: 1        ხოლო მთავართა ესმათ რა ბრძანება ესე მეფისა, განიხარეს Manuscript page: d_57b  ყო\ველთა
Line of ed.: 2     და შეჰკუეთეს ყოველთა საბრძანებელთა თჳსთა, თჳნიერ სა\მეფოსა
Line of ed.: 3     გამოსაღებისა, ყოველსა გლეხსა ერთსა კუამლსა ზედა სამი
Line of ed.: 4     კირმანაული, რომელი არს ექუსი შაური აწინდელი, და მოჰკრებდიან
Line of ed.: 5     ამას წლითი-წლად და ამით იწყო შენებანი მცხეთისა, რუისს ღვთაე\ბისა
Line of ed.: 6     ეკლესიისა და სხუათა ეკლესიათა. გარნა მოეცაცა მას მშჳდობა
Line of ed.: 7     ღუთისაგან ათხუთმეტსა წელსა და შეასრულნა განზრახვანი თჳსნი.

Line of ed.: 8        კუალად გარდაიცვალნენ ჟამსა ამისსა კათალიკოზნი სამნი: და\ვით,
Line of ed.: 9     ელიოზ და თეოდოსი, და ამანვე მეფემან დასუა შიო. ხოლო
Line of ed.: 10     წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ულ ქართულსა რ̃იჱ იყო მეფე იმერეთს.

Line of ed.: 11        მოვიდნენ სარკინოზნი და ანაზდის უცნობლობით აღიღეს ლო\რე
Line of ed.: 12     და თჳთ დაიპყრეს, მოარბიეს სომხითისანი სამცხემდე, უკუნ\იქცნენ
Line of ed.: 13     და წარვიდნენ, გარნა ავნეს დიდი ქართველთა და აცნობეს მე\ფესა.
Line of ed.: 14     წარმომართებული მეფი მოვიდა ქართლს წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ულა,
Line of ed.: 15     ქართულსა რ̃ით. შემდგომად შემოიკრიბნა მეფემან სპანი და მოვი\და
Line of ed.: 16     ამბერდს, განაგნა მუნებურნი და დაიმორჩილნა თჳსად. კუალად
Line of ed.: 17     წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ულბ, ქართულსა რ̃კ მოადგა მეფე ლორეს, აღიღო იგი
Line of ed.: 18     და მოსრნა სარკინოზნი და დაიპყრა თჳსად ლორე. კუალად მოხარკე\ჰყვნა
Line of ed.: 19     რანი, მოვაკანი და შარვანი; მოვლო სამეფო თჳსი და მოვიდა
Line of ed.: 20     კუალად ტფილისს.

Line of ed.: 21        ხოლო აქამომდე ვინაჲთგან სპარსეთი იყო უმეფო და მრავლად
Line of ed.: 22     განყოფილი, არამედ წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃ულ ქართულსა რ̃იჱ გამოჩნდა
Line of ed.: 23     კაცი, შარუხ და ამან დაიპყრნა რომელნიმე სპარსეთისანი. მოვიდა და
Line of ed.: 24     დაიპყრა ადრიბეჟანიცა და შემოვიდა სომხითს. მაშინ ამისთჳს განი\ზრახა
Line of ed.: 25     მეფემან ალექსანდრე შემოკრებულთა დიდებულთა თჳსთა თა\ნა
Page of ed.: 281   Line of ed.: 1     რაჲ ჰყონ: ბრძოლა ანუ ზავი. არამედ დაამტკიცეს პირველ ზავი და
Line of ed.: 2     უკეთუ არა ინებოს, მერმე ვბრძოთ შეწევნითა ღუთისათა. ამისთჳს
Line of ed.: 3     აღიღო მეფემან ძღუენი დიდი და ძე თჳსი დიმიტრი წარავლინა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 4     ჩ̃ულე, ქართულსა რ̃კგ და მოით\\ხოვა Manuscript page: B_235  მშჳდობა. ხოლო შარუხ სიხა\რულით
Line of ed.: 5     შეიწყნარა და პატივ-სცა ძისაებრ დიმიტრის. შემდგომად
Line of ed.: 6     ანიჭნა ნიჭნი დიდ-დიდნი და წარმოუვლინა მამასვე მშჳდობით ზავი\სა
Line of ed.: 7     მყოფელმან და თჳთ შარუხ უკუნ-იქცა და წარვიდა.

Line of ed.: 8        არამედ იხილეს ესე რა განძელთა და შირვანელთა მეფობა სპარ\სეთისა,
Line of ed.: 9     არღარა ინებეს მათ ხარკისა მოცემა Manuscript page: R_217  ალექსანდრე მეფისად.
Line of ed.: 10     განრისხნა მეფე ალექსანდრე, შემოიკრიბნა სპანი თჳსნი რჩეულნი
Line of ed.: 11     და შთავიდა ყარაბაღს ქ{რისტე}სა ჩ̃ულზ, ქართულსა რ̃კე. ვერ წინააღუდ\გნენ
Line of ed.: 12     მას განძელნი; მოსრნა ურჩნი და ჰყვნა კუალადცა მოხარკედვე.
Line of ed.: 13     ამისნი მხილველნი შირეანელნი და დარუბანდელნი შეშინდნენ ძლიე\რებითა
Line of ed.: 14     მისითა და მოერთნენ ყარაბაღსავე ძღუნითა დიდითა. ხოლო
Line of ed.: 15     მეფემან დაამშჳდნა და განუჩინა მათ ხარკნი და დაიმორჩილნა ყოვ\ლითამე.
Line of ed.: 16     მერმე უკმოიქცა და მოვიდა ტფილისს გამარჯუებული. ამის\თჳს
Line of ed.: 17     წარუმართა მას ღმერთმან, რამეთუ იყო მშჳდი, მოწყალე, შემ\ნდობელი,
Line of ed.: 18     მიმტევებელი ქურივთა და ობოლთა და დავრდომილთა
Line of ed.: 19     შემწყნარე, სამღუდელოთა პატივისმცემელი, ეკლესიათა მაშენებე\ლი
Line of ed.: 20     და შემამკობელი, მჴნე-ახოვანი, შემმართებელი, შუენიერ-ჰაე\როვანი.
Line of ed.: 21     არამედ ესე ალექსანდრე მეფე მოვლიდა ყოველსა სამეფოსა
Line of ed.: 22     თჳსსა, ზამთარ იმერეთს, ზაფხულ სამცხეს, კლარჯეთს და თრია\ლეთს,
Line of ed.: 23     შემოდგომა-გაზაფხულს სომხითს, ქართლს, ჰერ-კახეთს და
Line of ed.: 24     იყო შუება ნადირობა-ნადიმობასა შინა და განგებასა შინა ქუეყა\ნისასა,
Line of ed.: 25     არამედ ამისა შემდგომად მოკუდა მეფე ალექსანდრე ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 26     ჩ̃უმბ, ქართულსა რ̃ლ და დაფლეს მცხეთას.



Section: 50  
Page of ed.: 281  
Page of ed.: 282  
Line of ed.: 1   ო̃ზ. მეფე ვახტანგ გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 2        შემდგომად მეფის ალექსანდრეს წილ გამეფდა ძე მისი ვახტანგ.
Line of ed.: 3     შემოკრებითა კათალიკოზ-ეპისკოპოზთათა და დიდებულ-წარჩინე\ბულთათა
Line of ed.: 4     ეკურთხა მცხეთას და დაიპყრნა ყოველნი საბრძანებელ\ნი
Line of ed.: 5     მამისა თჳსისანი. რამეთუ იყო ძლიერი, ტანითა ახოვანი, შემმარ\თებელი,
Line of ed.: 6     ჰაეროვან-შუენიერი, მრისხანე საშინელი, უხჳ, მდაბალი
Line of ed.: 7     და სამჴედროთი სრული. მეფესა ამას უთხრეს შუენიე\\რება Manuscript page: B_236  და სიკეკ\ლუცე
Line of ed.: 8     ფანასკეტელის ასულის სითი-ხათუნისა. ეტრფიალა მეფე და
Line of ed.: 9     მოიყვანა ცოლად და ჰყო მისთანა ქორწილი ჯეროვანი და შეიყუა\რა
Line of ed.: 10     ფრიად.

Manuscript page: A_90 
Line of ed.: 11        ხოლო სპარსეთს მოკუდა შარუხ და დაჯდა მის წილ ჯაანშაჰ
Line of ed.: 12     ქ{რისტე}სა ჩ̃უმ, ქართულსა რ̃კჱ. ესე ჯაან-შა მცდელობდა დაპყრობასა
Line of ed.: 13     სრულიად სპარსეთისასა და გარემოთა ყოველთა. წარმოემართა და
Line of ed.: 14     უგრძნეულოდ მოვიდა სამცხეს, მოუჴდა ახალციხეს და ბრძოდა ძლი\ერად
Line of ed.: 15     ქ{რისტე}სა ჩ̃უმდ, ქართულსა რ̃ლბ. Manuscript page: d_58a  ამისმან მსმენელმან მეფემან ვა\ხტანგ
Line of ed.: 16     მოსწრაფედ შემოიკრიბნა სპანი იმერ-ამერთა, ჰერ-კახთა, სომ\ხითართა
Line of ed.: 17     და მივიდა სამცხეს და მუნ მოერთნენ მესხნი სრულიად.
Line of ed.: 18     ეწყო ჯაან-შას და იქმნა ბრძოლა ძლიერი დილით მწუხრადმდე და
Line of ed.: 19     მოსწყდნენ მრავალნი ორგნითვე, გარნა უმრავლესნი ჯაან-შასნი,
Line of ed.: 20     არამედ სწორი ძლევა იქმნა და ვერცა ერთმან სძლო და სიღამით უკუ\დგნენ
Line of ed.: 21     Manuscript page: R_218  ბრძოლისაგან და ხვალისად ორნივე მემუქარენი. არამედ მასვე
Line of ed.: 22     ღამესა აღიყარა ჯაან-შა ყეენი სპითა თჳსითა იდუმალ, რომელი ვე\რავინ
Line of ed.: 23     უგრძნა და წარვიდა ფიცხელად. ხოლო დილას იხილა რა მე\ფემან,
Line of ed.: 24     ინება დევნა მისი, გარნა დიდებულნი არღარა აუფლებდნენ მე\ტყუელნი:
Line of ed.: 25     "აწ ჯერ-არს მადლობა ღუთისა, ვინაჲთგან არა რაჲ წა\რაქუს
Line of ed.: 26     ჩუენი, არამედ თჳსისაცა დამტევებელი ივლტის". უსმინა მე\ფემან
Line of ed.: 27     და მოიქცნენ გამარჯუებულნი. შემდგომად მცირედისა ჟამისა
Page of ed.: 283   Line of ed.: 1     ამავ ქორონიკონსა ზედა მოკუდა იოვანე ათაბაგი და ამანვე მეფემან
Line of ed.: 2     აღიყვანა ძე იოვანე ათაბაგისა აღბუღა პატივსა ათაბაგობისასა. კუა\ლად
Line of ed.: 3     ამასვე წელსა მოკუდა დედოფალი სითი-ხათუნ და დაფლა მეფე\მან
Line of ed.: 4     ბანას. ამისა შემდგომად იმეფა ვახტანგ წელი ერთი მწუხარებით
Line of ed.: 5     ცოლისა თჳსისათჳს. გარნა მეფობდა კეთილად განგებითა ქუეყნისა\თა,
Line of ed.: 6     მერმე გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა ჩ̃უმე, ქართულსა რ̃ლგ და არა დაუტე\ვა
Line of ed.: 7     ძე, არცა ასული, და დაფლეს ბანასავე ცოლისა თჳსისა თანა.



Section: 51  
Page of ed.: 283  
Line of ed.: 8   ო̃ჱ. მეფე გიორგი. კ̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 9        დაჯდა მეფედ ძმა ვახტანგ მეფისა და ძე ალექსანდრე მეფისა გი\ო\\რგი. Manuscript page: B_237 
Line of ed.: 10     ხოლო შემოკრებულთა კათალიკოზ-ეპისკოპოზთა და დიდე\ბულთა
Line of ed.: 11     აკურთხეს მეფედ. ხოლო იყო ესე გიორგი მეფე ყოვლითა
Line of ed.: 12     სიკეთითა და სამღთო-სამჴედროთი სრული და აღმკული, პირველს
Line of ed.: 13     მეფობასა ბედნიერი და წარმატებული და წარმართებული. არამედ
Line of ed.: 14     შემდგომად უბრკმა ბრძოლისა სვიანობამან შარავანდედობისამან და
Line of ed.: 15     განსქდა ჟამსა ამისსა სამეფო სამ სამეფოდ და ხუთ სამთავროდ.
Line of ed.: 16     არამედ დაჯდა რა ესე გიორგი მეფედ, ამან დაიპყრნა ყოველნი საბრძა\ნებელნი
Line of ed.: 17     მამისა და ძმისა თჳსისანი და მართვიდა კეთილად. ამას უკუე
Line of ed.: 18     მოსცემდნენ ხარკსა შარვანდი, რანი და შირვანი, არამედ ათაბაგი
Line of ed.: 19     აღბუღა იყო კაცი მშჳდი და უშფოთველი და სამართლის-მოქმედი,
Line of ed.: 20     ვითარცა გვაუწყებს მის მიერ აღწერილი სამართლის წიგნი, რომელი
Line of ed.: 21     დაუდვა მესხთა ბრძანებითა მეფისათა.

Line of ed.: 22        ხოლო ბიძასა მისსა ყუარყუარეს აქუნდა გულსა მანკიერება, რო\მელი
Line of ed.: 23     ქუემორე გამოიცხადების. ამან ყუარყუარემ იხილა რა ესე\ვითარნი
Line of ed.: 24     აღბუღას მოქმედებანი, იწყო გარდაბირვად მესხთა. აგრძნა
Line of ed.: 25     ესე აღბუღამ და მივიდა, რათა შეიპყრას ყუარყუარე. მაშინ ყუარყუა\რე
Page of ed.: 284   Line of ed.: 1     ეწყო ძლიერად ქ{რისტე}სა ჩ̃უმზ, ქართულსა რ̃ლე, და იძლია აღბუღა
Line of ed.: 2     ათაბაგი და მოვიდა წინაშე გიორგი მეფისა. განრისხნა მეფე, წარვი\და
Line of ed.: 3     და მივიდა სამცხეს. ხოლო ყუარყუარე მოეგება მეფესა და იტყო\და
Line of ed.: 4     უცოდველ-ყოფასა არამედ მეფემან Manuscript page: R_219  აღიყვანა კუალად აღბუღავე
Line of ed.: 5     პატივსა ათაბაგობისასა და ყუარყუარე დაიმჭირა კარსა თჳსსა ზედა.
Line of ed.: 6     გარნა მიერითგან იქმნა ყუარყუარე ქუეგამხედველი მეფისა.

Line of ed.: 7        შემდგომად წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უნა, ქართულსა რ̃ლთ გამოვიდნენ
Line of ed.: 8     ორმოცდა ათნი კატარღანი სავსენი სპითა სულტან მურადისა მაჰ\მადის
Line of ed.: 9     ძისა, და აღაოჴრნეს და მოსწყჳდნეს ცხომი და აფხაზეთი და
Line of ed.: 10     ზღჳს პირნი. უკუნ-იქცნენ და წარვიდნენ. ამისი მცნობელი მეფე გი\ორგი
Line of ed.: 11     წარვიდა მოსწრაფედ, არამედ ვერა რაჲსაღა ეწია. გარნა
Line of ed.: 12     მკჳდრნივე დასხნა და უქმნა სიმაგრენი და განაგნა მუნებურნი და მო\ვიდა
Line of ed.: 13     გეგუთს.

Line of ed.: 14        ხოლო ამასვე წელსა მოკუდა ათაბაგი აღბუღა და შემდგომად
Line of ed.: 15     მისსა ამან მეფემან გიორგი მიუბოძა Manuscript page: B_238  ბიძასა მისსა ყუარყუარეს მობი\რებითა
Line of ed.: 16     ვეზირთათა ათაბაგობა. შემდგომად ნადირობასა შინა მოკლა
Line of ed.: 17     ცხენმან დიმიტრი ძე ალექსანდრე მეფისა და ძმა გიორგი მეფისა ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 18     ჩ̃უნბ, ქართულსა რ̃მ. კუალად უკუ-დგნენ შირვანელნი და არღარა
Line of ed.: 19     მოსცნეს ხარკნი. ამისთჳს შეიკრიბნა მეფემან სპანი და მივიდა ყაბა\ლას.
Line of ed.: 20     წარავლინნა სპანი და მოსრნა ურჩნი და დაამშჳდნა სხუანი,
Line of ed.: 21     შეჰკუეთა ხარკი და მოვიდა თჳსად.

Line of ed.: 22        კუალად ამის ჟამსა წინა განრისხნა ღმერთი ქრისტიანეთა ზედა
Line of ed.: 23     ცოდვათა ჩუენ ქრისტიანეთათჳს და აღიღო სულტანმა მაჰმად კოს\ტანტინეპოლი
Line of ed.: 24     ქ{რისტე}სა ჩ̃უნგ, ქართულსა რ̃მა, რამეთუ მოკუდა კალე\პინ
Line of ed.: 25     ქ{რისტე}სა ჩ̃უი და დაჯდა ძე მისი მუსა. მოკლა მუსა ძმამან თჳსმან მაჰ\მად
Line of ed.: 26     ქ{რისტე}სა ჩ̃უიგ და დაჯდა თჳთ მაჰმად. მოკუდა მაჰმად ქ{რისტე}სა ჩ̃უკბ და
Page of ed.: 285   Line of ed.: 1     დაჯდა ძე მისი მურად, რომლისა კატარღებმან მოსტყუევნნეს ზღჳს
Line of ed.: 2     პირნი. მოკუდა მურად ქ{რისტე}სა ჩ̃უნა და დაჯდა Manuscript page: d_58b  შემდგომად მისა ძე მისი
Line of ed.: 3     მაჰმად. ამან მაჰმად მეორესა წელსა მეფობისა თჳსისასა წარიღო სა\მეფო
Line of ed.: 4     ქალაქი. გარნა წაღება ესე დაუსახვიდა საქართველოს დიდსა
Line of ed.: 5     ბოროტსა, რომელიცა ქუემორე შეუდგების. ხოლო მოკუდა იმერთ
Line of ed.: 6     ერისთავი დემეტრე და მეფემან დასუა ბაგრატ ძე მისი, და კუალად
Line of ed.: 7     გარდაიცვალა ამის გიორგის მეფობისა ჟამსა შინა კათალიკოზი შიო
Line of ed.: 8     და ამან მეფემან დასუა კათალიკოზად დავით.

Line of ed.: 9        ხოლო წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უჲბ ქართულსა რ̃ნ განზრახჳთა ყუარ\ყუარე
Line of ed.: 10     ათაბაგისათა იწყო ზრახუად იმერთა ერისთავმან ბაგრატ ძე\მან
Line of ed.: 11     დიმიტრისამან, რათა ჰყონ იგი მეფედ, და აღუთქუა თავისუფლება
Line of ed.: 12     დადიანსა, გურიელსა, შარვაშიძეს და სუანთა. ესე სთნდათ მთავართა
Line of ed.: 13     მათ ამისი ესრეთ ყოფა და მისცეს მას პირი მტკიცე და ჰყვეს მეფედ
Line of ed.: 14     იმერთა. ესმა რა ესე გიორგი მეფესა, აღუძნდა ფრიად და შემოიკრიბ\ნა
Line of ed.: 15     სპანი ქართლ-სომხითისა და Manuscript page: R_200  ჰერ-კახთა და უბრძანა ათაბაგსა შთა\მოსლვა
Line of ed.: 16     სპითა სამცხისათა ფერსათიდამ იმერეთსა შინა. და მეფე გი\ორგი
Line of ed.: 17     შთ\\ავიდა Manuscript page: A_91  იმერეთს სპითა თჳსითა. ხოლო ათაბაგი არღარა მო\ვიდა
Line of ed.: 18     მჭურეტელი საქმისა. თუ რაჲ იქმნების, და არცა უშუელეს ბაგ\რატს
Line of ed.: 19     დადიანმან, გურიელმან, აფხაზთა და სუანთა. ხოლო მეფე გი\ორგი
Line of ed.: 20     და ბაგრატ ეწყუნენ ჩიხორს ურთიერთასა და ძლიერისა ბრძო\ლითა
Line of ed.: 21     მო\\სწყდნენ Manuscript page: B_239  მრავალნი იმერნი და ამერნი. შემდგომად იძლია
Line of ed.: 22     მეფე გიორგი და ივლტოდა ქართლს.

Line of ed.: 23        მაშინ ბაგრატ დაიპყრა იმერეთი, აღიღო ქუთათისი და ეკურთხა
Line of ed.: 24     მუნ მეფედ. შემდგომად მცირედისა ჟამისა შემოიკრიბნა მეფემან გი\ორგი
Line of ed.: 25     სპანი და მოვიდა სამცხეს, რათა შურ-აგოს ათაბაგსა; ხოლო
Line of ed.: 26     ათაბაგი ყუარყუარე ვერ წინააღუდგა მუნებურთა ერისთავთა ერთ\გულობისა
Line of ed.: 27     გამო და წარვიდა იმერეთს ბაგრატისა თანა ლტოლვილი.
Page of ed.: 286   Line of ed.: 1     მაშინ სამცხეს ყოფასა შინა მეცადინეობდა გიორგი მეფე, თუ ვითარ
Line of ed.: 2     განაგოს მუნებურნი განსამტკიცებლად თავისად.

Line of ed.: 3        არამედ ჟამებთა ამათ მომკუდარიყო ჯაან-შა ყეენი და სპარსეთს
Line of ed.: 4     იჯდა ასანბეგ ყეენად. ამან ასანბეგ წარმოავლინა სპანი და სპასპეტნი
Line of ed.: 5     ქართლსა ზედა. მაშინ მოერთო ამბავი გიორგი მეფესა სამცხეს ყო\ფასა
Line of ed.: 6     შინა, ვითარმედ "მოვიდა თავრიჟ გილაქი და თემურ, მოუჴდ\ნენ
Line of ed.: 7     ქართლს და აოჴრებენ სომხითსაცა". მსმენელი მეფე უკმოიქცა
Line of ed.: 8     სამცხიდამ და ეწყო მათ ძლიერად; არამედ იძლია მეფე გიორგი მათ\გან
Line of ed.: 9     ცოდვათა ჩუენთათჳს და მოსწყდნენ უმრავლესნი სპანი მისნი ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 10     ჩ-უჲგ, ქართულსა რ̃ნა. ხოლო თავრიჟ გილაქმან და თემურ მოაოჴ\რეს
Line of ed.: 11     ქართლი და საგანძურნი მეფისანი, უკუნ-იქცნენ და წარვიდნენ.

Line of ed.: 12        ამისნი მხილველნი არღარა მოსცემდნენ რანი, მოვაკანი და შარ\ვანდი
Line of ed.: 13     ხარკთა. კუალად ამისმან მხილველმან ბაგრატ უშუელა ყუარ\ყუარე
Line of ed.: 14     ათაბაგსა, მოვიდნენ და დაიპყრა ყუარყუარემ კუალადცა სამ\ცხე.
Line of ed.: 15     ამისთჳს მისტაცა ყუარყუარემ აჭარა და რომელნიმე ჭანეთისა
Line of ed.: 16     გურიელს კახაბერს, რათა მწე ექმნას ერისთავთა ზედა სამცხისა და
Line of ed.: 17     კლარჯეთისათა. სოლო გურიელმან კახაბერ სიხარულით მიიღო ქუე\ყანანი
Line of ed.: 18     და მოჰყვა ყუარყუარეს სპითა, მოსპობდნენ და განასხემდენ
Line of ed.: 19     ერისთავთა გიორგი მეფისათა და რომელთამე დაიმორჩილებდა და
Line of ed.: 20     აქუნდა ბაგრატცა მარადის მწედ.

Line of ed.: 21        კუალად შემდგომად ამისა შემოიკრიბნა მეფემან გიორგი სპანი
Line of ed.: 22     ქართველნი, სომხითარნი და ჰერ-კახნი, მივიდა და დადგა ფანავარსა
Line of ed.: 23     ზედა, რათა დაიმორჩილოს Manuscript page: R_221  სამცხე ყუარყუარე ათაბაგითურთ ქ{რისტ}ეს
Line of ed.: 24     ჩ̃უჲე, ქართულსა რ̃ნგ.

Line of ed.: 25        არამედ აქა დგომასა შინა შემოუჩინნეს განდგომილთა მეფი\\სა\თა Manuscript page: B_240 
Line of ed.: 26     გიორგი მეფესა მოღალატენი, რათა მოკლან იგი და ტაძრეულნივე
Page of ed.: 287   Line of ed.: 1     თჳსნი. ხოლო სცნა ესე იოთამ ზედგინიძემ და ამხილა მეფესა ყოვე\ლივე;
Line of ed.: 2     არამედ მეფემან არა ირწმუნა, ვინაჲთგან უგონებელ იყო მათ\გან
Line of ed.: 3     ღალატი მეფისა. მაშინ იოთამ ეტყოდა მეფესა: "უკეთუ ვცბი და
Line of ed.: 4     არა ჭეშმარიტ არს სიტყუა ჩემი, აწ გევედრები, რათა არა მოიკლა
Line of ed.: 5     თავი ცუდად, არამედ ღამესა ამას მე დავწვე საგებელსა შინა შენსა
Line of ed.: 6     და უკეთუ მომკლან მე მგონებელთა შენთა მეფედ, გარნა ნუ დაივიწ\ყებ
Line of ed.: 7     ძეთა ჩემთა".

Line of ed.: 8        უსმინა მეფემან და ჰყვეს ეგრეთ, ვითარცა იტყოდა იოთამ. ხო\ლო
Line of ed.: 9     ღამესა მას შემოვიდნენ მობირებულნი იგი და მოკლეს იოთამ და
Line of ed.: 10     განერა მეფე მათგან. დილისად შეიპყრნა მეფემან მტერნი თჳსნი და
Line of ed.: 11     მოსწყჳდნა ყოველნი და შფოთსა და ძიებასა ამას შინა დაესხა ყუარ\ყუარე
Line of ed.: 12     ათაბაგი ყოვლითა შემწითა თჳსითა გიორგი მეფესა და აოტნა
Line of ed.: 13     სპანი მეფისანი და შეიპყრა მეფე გიორგი, წარიყვანა სამცხეს და ჰყო
Line of ed.: 14     პატიმრად პატივითა დიდითა.

Line of ed.: 15        ამისა შემდგომად მოკუდა ათაბაგი Manuscript page: d_59a  ყუარყუარე ქ{რისტე}სა ჩ̃უჲვ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 16     რ̃ნდ იანვარსა შინა, და დაჯდა ძე მისი ბაადურ. არამედ ამას\ვე
Line of ed.: 17     ქორონიკონსა იხილა რა შეპყრობა გიორგი მეფისა ბაგრატ იმერ\თა
Line of ed.: 18     მეფემან, შემოიკრიბნა სპანი თჳსნი, გარდმოვლო ლისი და დაიპყ\რა
Line of ed.: 19     ქართლი ფებერვალსა შინა. ამისი მხილველი განდგა დავითცა ნე\ბითა
Line of ed.: 20     ჰერ-კახთათა, რათა არა დაიპყრას ბაგრატ ჰერ-კახნიცა და იწ\ყო
Line of ed.: 21     წოდებად მეფედ კახთა დავით.

Line of ed.: 22        მაშინ ამათი განმხილველი ათაბაგი ბაადურ განიზრახვიდა, უკე\თუ
Line of ed.: 23     დაიპყრას ბაგრატ ქართლი, კუალად ეძიოს თჳსად დაპყრობად
Line of ed.: 24     სამცხისასაცა და დამორჩილებასა შინა თჳსსა. ამისთჳს ეზრახა მეფესა
Line of ed.: 25     გიორგის, რათა არღარა მოიჴსენოს შური მას ზედა და არა ეცილოს
Line of ed.: 26     სამცხეს ათაბაგსა; ხოლო მეფემან დაიპყრას ქართლი, სომხითი, ჰერ\კახნი
Page of ed.: 288   Line of ed.: 1     და განუტეოს და მიჰყვეს თჳთ ათაბაგი ამათთა დაპყრობისა\თჳს.
Line of ed.: 2     მაშინ მეფემან უღონო ქმნილმან აღუთქუნა ყოველნი ნებისაებრ
Line of ed.: 3     მისისა და გულ-პყრობილმან ათაბაგმან ბაადურ გიორგი მეფისაგან
Line of ed.: 4     შემოიკრიბნა სპანი სამცხისანი და კლარჯეთისანი სრულიად და შთა\მოიყვანა
Line of ed.: 5     მეფე გიორგი სომხითს. მუნ მიერთუნენ ყოველნი
Line of ed.: 6     სომხითარ-ქა\\რთველნი Manuscript page: B_241  მეფესა. ხოლო ესე რა იხილა ბაგ\რატ
Line of ed.: 7     მეფემან, არღარა ინება ბრძოლად და წარვიდა იმე\რეთს.
Line of ed.: 8     მაშინ დაიპყრა გიორგი მეფემან ქართლი და სომხითი; მერმე
Line of ed.: 9     განვიდა კახეთს, მიჰყვა ბაადურ ათაბაგიცა. ამისნი მხილველნი ჰერ\კახნი
Line of ed.: 10     მოერთუნენ მეფესა გიორგის. ხოლო დავით ვერ წინააღმდეგი
Line of ed.: 11     და მოშიშარე მეფისაგან ივლტოდა დედაწულით დიდოეთს და გი\ორგი
Line of ed.: 12     მეფემან კუალად დაიპყრა კახეთი და ჰერეთი. და ვითარცა პირ\ველ
Line of ed.: 13     იყო ერისთავთა მიერ, ეგრეთვე განაგნა. კუალად ეზრახა დიდო\თა,
Line of ed.: 14     რათა მოსცენ დავით და მიიღონ ნიჭი დიდი, არამედ მათ არა ინე\ბეს
Line of ed.: 15     დავითის მოცემა მეფისა. ხოლო მეფემან ვერღარა იკადრა შე\რისხუა
Line of ed.: 16     დიდოთა მათ, რათა არა შეუდგეს უდიდესნი ბოროტნი სიმა\გრეთა
Line of ed.: 17     შინა მათთა. ამისთჳს განიმტკიცნა ჰერ-კახნი სარწმუნოდ
Line of ed.: 18     ერთგულობასა ზედა თჳსსა და განაგნა მუნებურნი და მოვიდა ტფი\ლისს;
Line of ed.: 19     ხოლო ათაბაგი ბაადურ წარვიდა სამცხეს.

Line of ed.: 20        ხოლო ამისა შემდგომად ეპყრა და განაგებდა მეფე გიორგი ქარ\თლსა,
Line of ed.: 21     სომხითსა და ჰერ-კახთა. მაშინ მოიყვანა Manuscript page: A_92  ძე იოთამისა, მიუ\ბოძა
Line of ed.: 22     მას ციხენი და მამულნი და სპასპეტობა ქართლისა, მოურაობა
Line of ed.: 23     გორისა და სასაფლაო სამთავისი და კარისა თჳსისა ამილახორობა
Line of ed.: 24     მსახურებისათჳს მამისა მისისა, ვითარცა აჩენენ გუჯარნი მათნი. გა\რნა
Line of ed.: 25     მეფე გიორგი ამათი მყოფელი და განმგე ნეშტთა ქუეყანათა იყო
Line of ed.: 26     ფრიად მწუხარე განხეთქილებისათჳს სამეფოსა ესევითარითა. არამედ
Line of ed.: 27     კუალადცა მცდელობდა შეერთებასა და ეგრეთვე გებასა გიორგიისა\სა;
Line of ed.: 28     გარნა ვერღარა ღონის-მძიებელი და მპოებელი გარდაიცვალა
Line of ed.: 29     წელსა ქ{რისტე}სა ჩ̃უჲთ, ქართულსა რ̃ნზ მეფე გიორგი. დაფლეს მცხეთას.

Line of ed.: 30        ხოლო ძისა მეფისა გიორგის კონსტანტინესასა და მის ქუემო\რეთა
Line of ed.: 31     მეფეთა ქმნილებათა ვიწყებთ წარწერასა თჳსთა ქარტათა
Line of ed.: 32     ზედა, ვინაჲთგან იქმნენ განყოფილებანი.




Next part


This text is part of the TITUS edition of Kartlis Cxovreba IV: Vakhushti Bagrationi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.9.2017. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.