TITUS
Kartlis Cxovreba IV: Vakhushti Bagrationi
Part No. 4
Previous part

Text: Sak.Dzv.Ist.  
Page of ed.: 47  
Line of ed.: 1   [საქართველოს ძველი ისტორია]


Part: Cilt.  
Line of ed.: 2   ნათესავთ აღწერისა და წილთათჳს


Line of ed.: 4        ხოლო ქართლოს იყო ნოეს ძის იაფეთისაგან, რამეთუ იაფეთ
Line of ed.: 5     Manuscript page: R_30  შვა ავანან, ავანან შვა თარში, თარშმა შვა თარგამოს, თარგამოს
Line of ed.: 6     შვა რვანი გმირნი ესე: ჰაოს, ქართლოს, ბარდოს, მოვაკანოს, ლევა\ნოს,
Line of ed.: 7     ჰეროს, კავკასოს და ეგროს. არამედ რაჟამს განიყვნენ ძენი
Line of ed.: 8     ნოესნი, დასაბამითგან ჩ̃ღნჱ, ბერძულსა ც̃ღპე, ქართულსა ს̃კა,
Line of ed.: 9     მაშინ თარგამოსს წილად ხუდა ქუეყანა ესე სამზღვრული: აღმოსავ\ლით
Line of ed.: 10     ზღუა გურგანისა, დასავლით ზღუა ჭონტოსი, სამჴრით მთა
Line of ed.: 11     ორეთისა გინა ქურთისა, ჩდილოდ მთა კაეკასიისა, და მორჩილებ\დენ
Line of ed.: 12     ნებროთს. ხოლო შემდგომად განუყო რა თარგამოს წილი თჳსი
Line of ed.: 13     ქუეყანა ძეთა თჳსთა და მისცა ხუედრნი მათნი, ამათ რვათა ძმათა
Line of ed.: 14     არღარა ინებეს მორჩილება ნებროთისა თჳსისა გმირობისათვის
Line of ed.: 15     [რამეთუ იყვნენ ფრიად გმირნი]; მსმენელი ნებროთ განწყრა, მო\უჴდა
Line of ed.: 16     და ბრძოდენ მრავალ დღე; არამედ შემდგომად მოიკლა ნებ\როთ
Line of ed.: 17     ჰაოსისგან ისრითა მთასა ზედა არარატსა დასაბამითგან ჩ̃ყკთ,
Line of ed.: 18     ბერძ"ულს ც̃ყნვ, ქართულს ს̃ჟბ და განთავისუფლდნენ მონებისაგან.
Line of ed.: 19     ხოლო პირველვე განთავისუფლებისა თარგამოს განუყო რა ძეთა
Line of ed.: 20     თჳსთა, ესენი არიან წილნი მათ რვათა ძმათანი ქუეყანანი და საზ\ღვარნი
Line of ed.: 21     ხვედრთა მათთანი.



Section: 1  
Page of ed.: 47  
Line of ed.: 22   ჰაოსის წილისათჳს


Line of ed.: 23        ჰაოსს მისცა აღმოსავლით საზღვარი ზღუა კასპიისა, სამჴრით მთა
Line of ed.: 24     ორეთისა, ჩდილოთ მთა, რომელი წარმოივლის პონტოს ზღჳსა\გან
Line of ed.: 25     და გამოვლის ბასიანის ქარს და მოვალს ბარდა არაზადმდე, და
Page of ed.: 48   Line of ed.: 1     დასავლით ზღუა პონტოსი. ხოლო სხუა ხუედრი თჳსი ესე: აღმო\სავლით
Line of ed.: 2     ზღვა კასპიისა, სამჴრით არაზი და მთა წინა-ჴსენებული,
Line of ed.: 3     Manuscript page: d_7b  რომელსა მოსდის მდინარენი ამიერ მომრთველნი მტკურისანი და
Line of ed.: 4     პონტოს ზღჳსანი, და იმიერ რახსისანი, ჩდილოდ მთა დიდი კავკა\სისა,
Line of ed.: 5     სამჴრით ჩდილოდ კერძი და დასავლით ზღუა პონტოსი, და
Line of ed.: 6     ორთა ამათ მთათა რომელნი მდინარენი გამოსდიან და მიერთვიან
Line of ed.: 7     ზღუათა ამათ, განუყო შჳდთა ძეთა თჳსთა.



Section: 2  
Page of ed.: 48  
Line of ed.: 8   ქართლოსის წილისათჳს


Line of ed.: 9        ხოლო საზღვარი ქართლოსისა არს: აღმოსავლით ბერდუჯის
Line of ed.: 10     მდინარის მცირე მთა და გამართებით ხუნანისა ვიდრე გულგულა
Line of ed.: 11     ტყე-ტბადმდე მიდგმით კავკასისა, სამჴრით მთა წინა-ჴსენებული,
Line of ed.: 12     Manuscript page: R_31  რომელი განვლის არაზიდამ პონტოს ზღუადმდე და გამომდინარენი
Line of ed.: 13     მდინარენი ერთვიან მტკუარსა და შავ ზღუასა, და ჩდილოდ მთა
Line of ed.: 14     კავკასი და მთა ღადოსი ვიდრე ზღუადმდე სპერისა, და დასავლით
Line of ed.: 15     მთა მცირე-ლიხი და მთა, რომელი განვლის ტაოსა და კლარჯეთს
Line of ed.: 16     შორის და მივალს ზღუადმდე, და იგივე ზღუა პონტოსი, და ამათ
Line of ed.: 17     შოვრისი ქუეყანა არს წილი ქართლოსისა.



Section: 3  
Page of ed.: 48  
Line of ed.: 18   ბარდოსის წილისათჳს


Line of ed.: 19        ხოლო ბარდოსის წილი არს: აღმოსავლით მდინარე რახსი,
Line of ed.: 20     სამჴრით მთა წინათივე, რომელსა მოხდიან მდინარენი და ერთვიან
Line of ed.: 21     მტკუარსა, დასავლით ბერდუჯის მდინარის მცირე მთა და ჩდილოთ
Line of ed.: 22     მდინარე მტკუარი.



Section: 4  
Page of ed.: 48  
Line of ed.: 23   მოვაკანოს წილისათჳს


Line of ed.: 24        ხოლო ნაწილი მოვაკანისა არს: აღმოსავლით ზღუა გურგანი\სა,
Line of ed.: 25     სამჴრით მტკუარი, ჩდილოდ მთა კავკასი და დასავლით მცირე
Line of ed.: 26     და დიდი ალაზნის შესართავიდამ ვიდრე მტკუარადმდე და გამართე\ბით
Line of ed.: 27     კავკასამდე.



Section: 5  
Page of ed.: 48  
Page of ed.: 49  
Line of ed.: 1   ჰეროსის წილისათჳს


Line of ed.: 2        ხოლო ნაწილი ჰეროსისა არს: სამჴრით საზღვარი მოვაკანისა,
Line of ed.: 3     Manuscript page: B_27  დასავლით მტკუარი, აღმოსავლით კავკასი და ჩრდილოდ ხუნანიდამ
Line of ed.: 4     განვლილი გულგულა ტყე-ტბა კავკასადმდე.



Section: 6  
Page of ed.: 49  
Line of ed.: 5   ეგროსის წილისათჳს


Line of ed.: 6        ხოლო ეგროსის წილი არს: აღმოსავლით მთა მცირე ლიხისა,
Line of ed.: 7     სამჴრით მთა ღადოსი, ჩდილოთ კავკასი, დასავლით შავი ზღუა ანუ
Line of ed.: 8     პონტოსი.



Section: 7  
Page of ed.: 49  
Line of ed.: 9   ლეკანის წილისათჳს


Line of ed.: 10        ხოლო ლეკანის წილი არს: აღმოსავლით ზღუა კასპიისა, სამ\ჴრით
Line of ed.: 11     და დასავლით მთა კავკასია და საზღვარი კავკასოსი, ჩდილოდ
Line of ed.: 12     მდინარე დიდი ხაზარეთისა.



Section: 8  
Page of ed.: 49  
Line of ed.: 13   კავკასოს წილისათჳს


Line of ed.: 14        ხოლო კავკასოს წილი არს: კავკასიის მთის ჩრდილოდ კერძი,
Line of ed.: 15     ლეკანის საზღვრიდამ ვიდრე ზღუადმდე პონტოსი ანუ შავისა.



Section: 9  
Page of ed.: 49  
Line of ed.: 16   შენობისა და კ{უალა}დ განყოფისათჳს


Line of ed.: 17        ხოლო ოდეს მოიწივნენ შჳდნი ესე ძმანი თჳს-თჳსთა ხუედრ\\\თა Manuscript page: R_32 
Line of ed.: 18     ქუეყანათა, იწყეს შენობად; არამედ ქართლოს უხუცესი და მთა\ვარი
Line of ed.: 19     მათი მოვიდა, სად ერთვის მტკუარს არაგჳ და ამის დასავ\ლით,
Line of ed.: 20     სადაცა ერთვის მცირე მდინარე მტკუარსავე სამჴრიდამ, მის
Line of ed.: 21     მდინარის ორს მთასა შორის აღაშენა ქალაქი და უწოდა სახელი
Line of ed.: 22     თჳსი ქალაქსა მას ქართლოს [რომლისა გამო ეწოდა ქუეყანასა ამას
Line of ed.: 23     ქართლი] და დაიპყრა ქუეყანა ბერდუჯით ტყე-ტბიდამ ზღუადმდე
Line of ed.: 24     სპერისა წილ-ჴდომილი თჳსი; ხოლო შვილთა შორის ქართლო\სისათა
Line of ed.: 25     გამოჩნდენ ხუთნი გმირნი: მცხეთოს, გაჩიოს, გარდაბანოს,
Line of ed.: 26     კახოს და კუხოს; არამედ გმირობით უწარჩინებულესი და უხუცესი
Page of ed.: 50   Line of ed.: 1     იყო მცხეთოს; და შემდგომად სიკუდილისა ქართლოსისა დედამან
Line of ed.: 2     მათმან წილი ქართლოსისა განუყო ხუთთა მათ ძმათა და მისცა
Line of ed.: 3     გარდაბანოს ხუნანი და გარდაბანი, გაჩიოს მისცა ობის (ორბის)
Line of ed.: 4     ციხე და გარდაბანს სკჳრეთს ზეითი აბოცის მთამდე და ფანავარამ\დე,
Line of ed.: 5     Manuscript page: A_16  და კახოს მისცა კახეთი და კუხოს კუხეთი. ხოლო მცხეთოსს
Line of ed.: 6     უწარჩინებულესს ძესა მისცა ტფილისისა და არაგჳს დასავლეთი
Line of ed.: 7     ლიხის მთადმდე და ზღუადმდე სპერისა და საზღვარი ქართლოსისა
Line of ed.: 8     ტაო-კლარჯეთს შორისი მთა ზღუადმდე და მთა, რომელსა სდიან
Line of ed.: 9     Manuscript page: d_8a  მდინარენი და ერთვიან შავს ზღუასა და მტკუარსა. ხოლო შემდგო\მად
Line of ed.: 10     ამისა მცხეთოსის ძეთა შორის უმეტეს წარჩინებულნი იყვნენ
Line of ed.: 11     სამნი ესე გმირნი: პირველი უფლოს, მეორე ოძრახოს და მესამე ჯა\\ვახოს, Manuscript page: B_28 
Line of ed.: 12     რომელთა მცხეთოსვე განუყვნა ქუეყანა და ნათესავნი თჳს\ნი,
Line of ed.: 13     და უფლოსს მისცა ტფილის-არაგვჳს მდინარის დასავლეთი ტა\შისკარ
Line of ed.: 14     ლიხის მთამდე და ფანავრამდე თრიალეთი. ხოლო ოძრა\ხოსს
Line of ed.: 15     მისცა ტაშისკარს ზეითი და მტკურის დასავლეთი ზღვამდე
Line of ed.: 16     პონტოსა და ადგილი კლდოვანი ქართლოსის საზღვრამდე; და ჯავა\ხოს
Line of ed.: 17     მისცა მტკურის აღმოსავლეთით ფანავრამდე და თავადმდე
Line of ed.: 18     მტკურისა. ხოლო უფლოს დაშთა სამკჳდრებელსა მამისა თჳსისასა
Line of ed.: 19     მცხეთას, და მორჩილებდენ ყოველნი ქართლოსიანნი ამას ჟამადმ\დე;
Line of ed.: 20     არამედ შემდგომად, მოკუდა რა მცხეთოს, არღარა მორჩილ
Line of ed.: 21     ექმნენ უფლოსს და იწყეს შფოთებად და ჴდომად ურთიერთთა და
Line of ed.: 22     განძლიერდა მათ შორის ესევითარი შური და ჴდომა, ვიდრე ღმერ\თი\\ცა Manuscript page: R_33 
Line of ed.: 23     დამბადებელი თჳსი დაუტევეს და მსახურებდენ მზესა, მთო\ვარესა
Line of ed.: 24     და ვარსკულავთა, და უმეტეს იყო მათდა საფიცველად საფ\ლავი
Line of ed.: 25     ქართლოსისა დასაბამითგან ც̃სჲზ, ქართულსა რ̃ჟჱ. არამედ
Line of ed.: 26     ოდესცა დაიზავიან, ეგრეთვე იყო მათდა უწარჩინებულესი და უფა\ლი
Line of ed.: 27     მცხეთას ქალაქსა შინა მჯდომარე, რამეთუ განდიდებულ იყო
Line of ed.: 28     ფრიად მცხეთა, გარნა არა უჴმობდენ მეფედ მუნ მჯდომსა, არცა
Page of ed.: 51   Line of ed.: 1     მთავრად, არამედ მამასახლისად, გარნა მორჩილებდნენ ყოველნი
Line of ed.: 2     მას. კუალად უკეთუ შეშფოთდიან და ჴდომა იწყიან, თჳს-თჳსნი მთა\ვარნი
Line of ed.: 3     ისხნიან და იყენენ ეგრეთ ჟამადმდე.

Line of ed.: 4        ხოლო ამისა შემდგომად განძლიერდენ ხაზარნი და უწყეს
Line of ed.: 5     ბრძოლა ძეთა კავკასოსთა; არამედ ძეთა შორის კავკასოსათა უწარ\ჩინებულესი
Line of ed.: 6     იყო პირველად ძურძუკოს ძე ტინენისა. ესე ეზრახა
Line of ed.: 7     ექუსთა ნათესავთა ძმათა (რამეთუ მაშინ იყვნენ სიყუარულსა ზედა
Line of ed.: 8     ურთიერთასა და მორჩილებასა მცხეთელ მამასახლისისასა), რათა მწე
Line of ed.: 9     ეყვნენ. მაშინ შეითქუნენ შვიდნივე ნათესავნი ესე, შეკრბნენ და
Line of ed.: 10     გარდავლეს მთა კავკასი, მოსრნეს და მოსტყუევნეს ხაზარეთი, და
Line of ed.: 11     აღაშენეს პირსა ხაზარეთისას ციხე (ბერძულსა ძ̃ყჲა, რამეთუ ხა\ზარეთის
Line of ed.: 12     მდინარე არს დონის წყალი და ხაზარეთი დონის წყლიდამ
Line of ed.: 13     დნესტრამდე შავი ზღვის პირი ლიტოვამდე და რუსეთამდე) და წარ\მოვიდენ
Line of ed.: 14     თჳს-თჳსად დასაბამითგან ც̃ტბ, ქართულსა ს̃ლგ. შემ\დგომად
Line of ed.: 15     ამისა იჩინეს ხაზართა მეფე და შეკრბნენ მის ქუეშე და გა\\მოვლეს Manuscript page: B_29 
Line of ed.: 16     გზა დარუბანდისა. ამათ ვერ წინა აღუდგენ თარგამოსიან\ნი,
Line of ed.: 17     შემოვიდენ, მოსრნეს და მოსტყუევნეს თარგამოსიანნი დასაბა\მით
Line of ed.: 18     ც̃ტი, ქართულსა ს̃მა, და დაისწავეს გზა დარუბანდისა და
Line of ed.: 19     არაგჳსა, და განამრავლეს შემოსლვა თარგამოსიანთა ზედა და იყვნეს
Line of ed.: 20     მოხარკედ მათდა ჟამ რაოდენმე.



Section: 10  
Page of ed.: 51  
Line of ed.: 21   სპარსთა მეფე ფრიდონ


Line of ed.: 22        კუალად ამისა შემდგომად განძლიერდენ სპარსნი და წარმო\გზავნა
Line of ed.: 23     სპარსთა მეფემან აფრიდონ ერისთავი თჳსი არდამ. ამან
Line of ed.: 24     შეკრა გზა ზღჳსა და ეწოდა დარუბანდი, ესე იგი "დაჴშა კარი".
Line of ed.: 25     ამანვე იწყო მცხეთას ქვითკირი დასაბამით ც̃ტმბ, ქართულსა
Line of ed.: 26     ს̃ოგ, და დაიპყრა ამან არდამ შჳდნივე ესე ნათესავნი; Manuscript page: R_34  არამედ
Line of ed.: 27     შემდგომად, რაჟამს განეყენენ ძენი სპარსთა მეფის აფრიდონისანი
Page of ed.: 52   Line of ed.: 1     და იწყეს ჴდომად ურთიერთთა, მაშინ შეიზრახნენ შჳდნივე ესე ნა\თესავნი
Line of ed.: 2     და მოსწყჳდნეს ერისთავნი სპარსთანი და დაემორჩილნენ
Line of ed.: 3     ბერძენთა: რამეთუ მათ მიერ იცეს ძალი სპარსთა ზედა და არღარა
Line of ed.: 4     ერჩდენ მცხეთელ მამასახლისსა; ეგრეთვე რანი და მოვაკანი დაშ\თა
Line of ed.: 5     სპარსთა და ნეშტნი მცხეთელ მამასახლისსა მორჩილებასა შინა.



Section: 11  
Page of ed.: 52  
Line of ed.: 6   ქექეოს მეფე სპარსთა


Line of ed.: 7        ხოლო შემდგომად განძლიერდენ სპარსნი და მოვიდა ქექეოს
Line of ed.: 8     მეფე სპარსთა ლეკეთს და ვერ შევიდა, რამეთუ ბრმა ჰყო ლეკმან
Line of ed.: 9     ვინმე, ამან კუალად მოხარკე ჰყო ქართლი და წარვიდა დასაბამით
Line of ed.: 10     ც̃ულდ, ქართულსა ტ̃ჲე.



Section: 12  
Page of ed.: 52  
Line of ed.: 11   ისრაილთა გამოსვლა ზღჳსა


Line of ed.: 12        ამისა შემდგომად მოვიდა ამბავი, ვითარ ისრაილთა განვლეს
Line of ed.: 13     ზღუა დასაბამით ც̃უნდ, ქართულსა ტ̃პე და აქეს ყოველთა წარ\მართთა
Line of ed.: 14     ღმერთი ისრაილთა. ამისა შემდგომად უცალო იქმნენ
Line of ed.: 15     სპარსნი და იცეს ჟამი ქართველთა და განდგნენ, და მორჩილებდენ
Line of ed.: 16     მცხეთელ მამასახლისსა.



Section: 13  
Page of ed.: 52  
Line of ed.: 17   ფარემუზ მეფე სპარსთა


Line of ed.: 18        მცნობმან სპარსთა მეფემან ფარშოტ წარმოგზავნა ძე თჳსი
Line of ed.: 19     Manuscript page: d_8b  თარგამოსიანთა ზედა; არამედ შეკრბენ ესენიცა და მიეგებნენ ად\რაბაგანს;
Line of ed.: 20     მუნ ეწყუნენ და აოტნეს სპარსნი და მოსრნეს ურიცხუნი
Line of ed.: 21     დასაბამით ც̃უპბ, ქართულსა უ̃იგ, და მოვიდენ გამარჯუებულნი
Line of ed.: 22     თჳსად.



Section: 14  
Page of ed.: 52  
Line of ed.: 23   ქაიხოსრო მეფე სპარსთა


Line of ed.: 24        შემდგომად კუალად წარმოგზავნა ძე თჳსი სპარსთა მეფემან
Line of ed.: 25     ხოსრომ; შემოვიდენ და შემუსრნეს ციხე-ქალაქნი და მოსტყუევ\ნეს,
Line of ed.: 26     მოხარკე ყვეს და წარვიდენ დასაბამით ც̃უჟ ქართულსა უ̃კა.
Page of ed.: 53   Line of ed.: 1     კუალად უცალო იქმნენ სპარსნი თურქთაგან და განთავისუფლდენ
Line of ed.: 2     ქართველნი დასაბამით ც̃ფკე, ქართულსა უ̃ნვ მოხარკეობისაგან
Line of ed.: 3     Manuscript page: B_30  სპარსთასა და ერჩდნენ მცხეთელ მამასახლისსა მრავალ წელ.

Line of ed.: 4        ხოლო ამათ ჟამთა შინა შემოვიდნენ თურქნი სახლნი ვითარ
Line of ed.: 5     ც̃ყ (2800) ლტოლვილნი სპარსთაგან და უჩინა მცხეთელ მამასახ\ლისმან
Line of ed.: 6     ადგილნი და დასხნა იგინი; რამეთუ ამათ ჟამთავე შინა ვინ\ცა
Line of ed.: 7     ვინ მოვიდიან -- ასურნი, ბერძენნი, ხაზარნი, ყოველთა ემეგობ\რებოდიან
Line of ed.: 8     ქართველნი შიშისათჳს სპარსთა და შეიწყნარიან თჳსთა
Line of ed.: 9     ქუეყანათა და ამაგრებდიან ციხექალაქთა მოლოდინისათჳს
Line of ed.: 10     სპარს/თასა.



Section: 15  
Page of ed.: 53  
Line of ed.: 11   ნაბუქოდორნოსო[რ] მეფე სპარსთა


Line of ed.: 12        შემდგომად კუალად მოვიდნენ ლტოლვილნი ურიანი ნაბუქო\დორ\\ნოსორისაგან Manuscript page: R_35 
Line of ed.: 13     დასაბამით ძ̃ტჲგ, ქართულსა ს̃ლ, და დასხნა
Line of ed.: 14     იგინიცა მცხეთელ მამასახლისმან ხერკს, არაგჳს ჩდილოდ კერ\ძოდ,
Line of ed.: 15     გარნა ამ ჟამამდე იყო საქართველოს ენა სომხური და ესოდენ\თა
Line of ed.: 16     ნათესავთაგან იწყეს ენისა ქართულისა თქმად და აქუნდათ სჯუ\ლიცა
Line of ed.: 17     უბოროტესი ყოველთა, რამეთუ არა იცოდენ ნათესავი, არცა
Line of ed.: 18     ცოლ-ქმრობა, ყოველსა სულიერსა სჭამდენ შეგინებულისადმდე,
Line of ed.: 19     მკუდარსა კაცსა სჭამდენ.



Section: 16  
Page of ed.: 53  
Line of ed.: 20   გოსტასაბ მეფე სპარსთა


Line of ed.: 21        არამედ შემდგომად კუალად მოცალე იქმნენ სპარსნი და გვას\ტასაბ
Line of ed.: 22     მეფემან წარმოავლინა ძე თჳსი სპანდიერ რვალი და მოვიდა
Line of ed.: 23     ადრაბაგანს; ამას შეუშინდნენ ქართველნი და განამაგრებდენ
Line of ed.: 24     ციხე-ქალაქებთა, რამეთუ არა ძალ-ედვათ წინააღმდეგობა; არამედ
Page of ed.: 54   Line of ed.: 1     ეწია ამ\\ბავი Manuscript page: A_17(21)  ძესა სპარსთა მეფისასა სპანდიერს და გარე-უკუნ იქცა
Line of ed.: 2     სპარსეთადვე დასაბამით ძ̃უზ ბერძულსა წ̃შჲვ, ქართულსა ს̃ოდ
Line of ed.: 3     და დაშთნენ მშჳდობით ქართველნი. არამედ შემდგომად კუალად
Line of ed.: 4     განძლიერდენ სპარსნი და სპარსთა მეფემან ბაამან ბერძენნი და
Line of ed.: 5     რონნი მოხარკე ყვნა და ყოველნი ნათესავნიცა ესენი თჳსად მო\ხარკედ
Line of ed.: 6     ჰყო დასაბამითგან ძ̃უით, ქართულსა ს̃პვ. არამედ ესო\დენთა
Line of ed.: 7     ნათესავთაგან იზრახებოდა საქართველოსა შინა ექუსნი ენა\ნი
Line of ed.: 8     -- სომხური ქართული, ხაზარული, ასურული, ბერძული, ებრა\ული
Line of ed.: 9     და უბნობდიან მამანი და დედანი ყოველნი.



Section: 17  
Page of ed.: 54  
Line of ed.: 10   ალექსანდრე მაკედონელი


Line of ed.: 11        ხოლო ოდეს გამოჩნდა ალექსანდრე ბერძენი მაკედონელი და
Line of ed.: 12     Manuscript page: B_31  დაიპყრა დასავლეთი, შემდგომად დაიპყრა ეგჳპტე და შემოვიდა აღ\მოსავლეთს,
Line of ed.: 13     სძლო სპარსთა და მეფესა მათსა. მერმე მოვიდა
Line of ed.: 14     ქართლს დასაბამითგან ძ̃ქკგ, ქართულსა უ̃ჟ, და იხილა ნათესავი
Line of ed.: 15     ესე უუბოროტეს ყოველთა წარმართთა. ხოლო ამან ალექსანდრემ
Line of ed.: 16     მოსწყჳდნა ყოველნი ნათესავნი შერეულნი, თჳნიერ ქართლოსი\ანთა
Line of ed.: 17     და ურიათა, და დაიპყრა საქართველო და დაუტევნა ლაშქარ\ნი
Line of ed.: 18     რ̃ ჩ̃ (ასი ათასნი), და მათ ზედა მთავარი აზონ ძე იარედისა მაკე\დონელი;
Line of ed.: 19     არამედ მოსპო ჭამაცა მკუდართა და სჯულად დაუდვა
Line of ed.: 20     დამბადებელისა ერთისა ღვთისა თაყვანისცემა და მზისა და მთოვა\რისა
Line of ed.: 21     და ვარსკულავთა პატივი და თჳთ წარვიდა. ხოლო ესე აზონ
Line of ed.: 22     იყო კაცი მესისხლე და მეშურნე, და უკეთუ ვინ კეთილ-ჰასაკოვანი გა\მოჩნდის
Line of ed.: 23     საქართველოსანი, მოაკუდინებდა და თჳსთა ლაშკართაცა
Line of ed.: 24     ეგრეთ უყოფდა. ამით იყო ჭირი დიდი საქართველოსა შინა აზონის
Line of ed.: 25     Manuscript page: R_36  გამო. ხოლო ოდეს მოკუდა ალექსანდრე მაკედონელი და განიყვეს
Page of ed.: 55   Line of ed.: 1     Manuscript page: d_9a  მთავართა მისთა ქუეყანანი ესე, აზონ დაშთა ბერძენთა. მაშინ დაუ\ტევა
Line of ed.: 2     აზონ სჯული ალექსანდრესი და ქმნა კერპნი დიდნი -- გაცი
Line of ed.: 3     ოქროსა და გაიმ ვეცხლისა და მსახურებდა მეფესა მცირისა ასიისასა.
Line of ed.: 4     ამის აზონის ჟამს იწყეს ქართველთა შვილთა თჳსთა კერპთა შეწირ\ვად
Line of ed.: 5     და არა აყენებდა აზონ, ვინაჲთგან თჳთცა ჰკლვიდა.



Section: 18  
Page of ed.: 55  
Line of ed.: 6   ამბავი ფარნაოზისა


Line of ed.: 7        ჟამთა ამათ შინა იყო ჭაბუკი სახელით ფარნაოზ ნათესავით
Line of ed.: 8     ქართლოსიანი და ბიძა ფარნაოზისა სახელით სამარა მოსლვასა ში\ნა
Line of ed.: 9     ალექსანდრე მაკედონელისასა მცხეთას მამასახლისობდა. ხოლო
Line of ed.: 10     მოიკლა სამარა და მამა ფარნაოზისა და ძმა სამარისა ალექსანდრე\საგან,
Line of ed.: 11     და ესე ფარნაოზ სამის წლისა წარეტაცა დედასა თჳსსა [რო\მელი
Line of ed.: 12     იყო ნათესავით სპარსი] კავკასიად და მუნ აღეზარდა და შემ\დგომად
Line of ed.: 13     კუალად მოსრულიყო მცხეთადვე. ესე ფარნაოზ იყო მჴნე,
Line of ed.: 14     ახოვანი და შუენიერი, მონადირე და კისკასი და ჩაუქი; არამედ ამას
Line of ed.: 15     აკრძალვიდა დედა თჳსი აზონისაგან და უთქმიდა წარსვლად სპარსე\თად;
Line of ed.: 16     გარნა ძნიად აღუჩნდებოდა ფარნავაზს დატევებანი მამული\სანი.
Line of ed.: 17     ხოლო დღესა ერთსა იხილა სიზმრად ფარნაოზ, რათა განვი\დეს
Line of ed.: 18     სახლიდამ და ვერ შეუძლო; მაშინ შემოადგა სარკმლითგან მზე
Line of ed.: 19     Manuscript page: B_32  და მოერტყა წელსა მისსა, განზიდა და განიყვანა გარე და იხილა მზე
Line of ed.: 20     მდებარე ქუეშე თჳსსა, მოჴოცა ცუარი მზესა მას და იცხო პირსა
Line of ed.: 21     ზედა თჳსსა. ხოლო განიფრთხო რა, თქუა: "წარვიდე სპარსეთად და
Line of ed.: 22     მოვიპოვო მუნვე კეთილნი". ამისა შემდგომად ჩუეულებისაებრ გან\ვიდა
Line of ed.: 23     ნადირობად სანახებსა დიღმისასა, ტყორცნა ისარი ირემსა და
Line of ed.: 24     მოწყლული ირემი ივლტოდა ტფილისის კერძოთ, მიჰყვა და გარ\დაჴდა
Line of ed.: 25     და ცემულსა ირემსა ჰკლვიდა რა, ესწრა ბინდი და წჳმა
Line of ed.: 26     მძაფრი და ეძიებდა სავანესა; მაშინ პოვა ქუაბი, რომლისა კარი აღ\მოქოლვილ
Line of ed.: 27     იყო, იჴადა ჩუგლუგი და გამოჰკოდა კარი; ხოლო შეს\რულმან
Line of ed.: 28     მას შინა იხილა საუნჯე დიდი ოქროსა და ვეცხლისა, და
Page of ed.: 56   Line of ed.: 1     განიხარა ფრიად. დილასა აღმოჰქოლა კარი მისი, და წარმოვიდა
Line of ed.: 2     მცხეთას და იწყო მუნით გამოქრებად ღამით საუნჯისა მის და დაფ\ლვად
Line of ed.: 3     სიმარჯუედ თჳსად. მაშინ იყო ნათესავით ქართლოსანი, სა\ხელით
Line of ed.: 4     ქუჯი; ამას თანა წარგზავნა კაცი, რათა შეეწიოს განძითა
Line of ed.: 5     ამით და უმტერონ აზონს. ხოლო მან განიხარა და მიიყვანა თჳსთა\ნა
Line of ed.: 6     ფარნაოზ; ამათ შეკრიბნეს ოსნი და ლეკნი (რამეთუ სიბოროტი\\სათჳს Manuscript page: R_37 
Line of ed.: 7     აზონისა სძულობდნენ იგინიცა და არა ენებათ მიცემა ხარკთა).
Line of ed.: 8     შეკრებულნი ესე ყოველნი წარმოემართნენ აზონსა ზედა. ესე რა
Line of ed.: 9     სცნა აზონ, შეკრბა ესეცა სპითა წყობად მათდა, არამედ განევლტ\ნენ
Line of ed.: 10     აზონს ჰრომნიცა იგი ათასნი მჴედარნი და მიერთნენ ფარნაოზს.
Line of ed.: 11     ამისი მხილველი აზონ შეშინდა სპათაგანცა თჳსთა, წარვიდა და
Line of ed.: 12     განამაგრა კლარჯეთი.



Section: 19  
Page of ed.: 56  
Line of ed.: 13   ა̃. მეფე ფარნავაზ ჲ̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 14        ხოლო დაიპყრა ყოველი საქართველო ფარნაოზ დასაბამით\გან
Line of ed.: 15     ძ̃ქმზ, ქართულსა ფ̃იდ, ბერძულსა ჭ̃სვ, შემოვიდა მცხეთას,
Line of ed.: 16     იქმნა მეფედ და დაემორჩილნენ ყოველნი საქართველოსანი; არამედ
Line of ed.: 17     წარავლინა დესპანი წინაშე ასურეთის მეფისა და აღუთქუა მორჩი\ლება,
Line of ed.: 18     რათა შეეწიოს აზონსა ზედა. ხოლო მან წარმოსცა გჳრგჳნი
Line of ed.: 19     სამეფო და უწოდა ძედ და მოუწერა ერისთავთა სომხითისათა, რა\თა
Line of ed.: 20     შეეწეოდეს ფარნაოზს აზონსა ზედა, და შემდგომად ორისა წლი\სა
Line of ed.: 21     მოირთო ძალი აზონ ბერძენთაგან და წარმოემართა ბრძოლად;
Line of ed.: 22     მაშინ ფარნაოზ შემოკრიბნა საქართველოსანი, და მოირთო ერისთავ\ნი
Line of ed.: 23     სომხითისანიცა. ეწყო აზონს ნაქალაქევსა ერუშეთისასა, არამედ
Line of ed.: 24     ძლიერისა ბრძოლისა შემდგომად ივლტოდა ბანაკი აზონისა და მო\იკლა
Line of ed.: 25     აზონცა, და მოსწყდა სპა მისი. მაშინ ფარნაოზ დაიპყრა კლარ\ჯეთიცა,
Line of ed.: 26     მუნით შევიდა და მოსტყუევნა საზღვარი საბერძნეთისა
Line of ed.: 27     ანძიძორი და ეკლეცი და დაირთო საუნჯე და ქონება აზონისა და
Page of ed.: 57   Line of ed.: 1     Manuscript page: B_33  გარდაემატა სიმდიდრითა. ფარნაოზ მოქცეული შემოვიდა მცხეთას
Line of ed.: 2     და განაგო სამეფო თჳსი; მოიყვანა ქალი ძურძუკით და შეირთო
Line of ed.: 3     ცოლად და ქმნა საქართველო ცხრა საერისთოდ.



Section: 20  
Page of ed.: 57  
Line of ed.: 4   საერისთოთათჳს


Line of ed.: 5        პირველს ქუჯის მისცა ქუეყანა რიონის დასავლეთი ზღუამ\დე
Line of ed.: 6     და ეგრისის წყლამდე სუანეთით და დაჲ თჳსი ცოლად; ხოლო ეგ\რისს
Line of ed.: 7     იქითთა არა ინებეს განდგომა ბერძენთა, და კუალად მეორე დაჲ
Line of ed.: 8     მისცა ოვსთა მეფესა ცოლად. მეორე ერისთავი დასუა მარგუეთი\სა
Line of ed.: 9     შორაპანს და მისცა მცირე ლიხიდამ ვიდრე ზღუამდე ღადოს მთისა
Line of ed.: 10     და რიონს Manuscript page: A_22  შუათი. მესამე დასუა კახეთს, კუხეთს და ჰერეთს. მეო\თხე
Line of ed.: 11     დასუა ხუნანს და მისცა ბერდუჯსა და მტკუა\\რს Manuscript page: d_9b  შუა ტფილი\სამდე
Line of ed.: 12     გარდაბანითურთ. მეხუთე დასუა სამშჳლდესა და მისცა
Line of ed.: 13     სკჳრეთის მდინარიდამ გაჩიანს ზეითი ფანავრამდე აბოცითურთ.
Line of ed.: 14     მეექუსე დასუა წუნდსა და მისცა მტკურის აღმოსავლეთი ფა\ნავრამდე
Line of ed.: 15     და თავამდე მტკურისა: მეშჳდე ოძრახოს და მისცა ტა\შის-კარს
Line of ed.: 16     ზეითი ზღუამდე პონტოსა და ჭოროხამდე. მერვე კლარ\ჯეთსა
Line of ed.: 17     და მისცა რომელი თჳთ დაიპყრა საზღვრით მისით ზღუამდე
Line of ed.: 18     პონტოსა. მეცხრე დაადგინა შიდა ქართლს და სპასპეტად Manuscript page: R_38  ყოველ\თა
Line of ed.: 19     ერისთავთა და სპათა ზედა, და ესევე მოიღებდა ამათ მიერ ხარკთა
Line of ed.: 20     ქუეყანისაგან. ხოლო რომნი იგი ათასნი განყო ადგილთა და ჴეობა\თა
Line of ed.: 21     შინა და დასხნა და უწოდა აზნაურნი. არამედ ესე ფარნაოზ იყო
Line of ed.: 22     პირველი მეფე ქართლისა; მან აღაშენა და განავსნა ქუეყანა თჳსი,
Line of ed.: 23     მოზღუდნა ქალაქნი და ციხენი განამაგრნა, და შექმნა წიგნი ქართუ\ლი
Line of ed.: 24     და განავრცელა ენა ქართული, და უბრძანა რათა არღა-რა ზრახ\ვიდნენ
Line of ed.: 25     ენათა სხუათა თჳნიერ ქართულისა, და ქმნა კერპი დიდი სა\ხელისა
Page of ed.: 58   Line of ed.: 1     თჳსისა არმაზ (რამეთუ პირველად არმაზ ეწოდებოდა ფარ\ნაოზს),
Line of ed.: 2     და აღმართა საფლავსა ზედა ქართლოსისასა გაცის და გაიმს
Line of ed.: 3     კერპთა შორის. ესე ფარნაოზ 27 წლისა მეფე იქმნა და ჲ̃ე წელი
Line of ed.: 4     მეფა მშჳდობით და უშფოთველად; შემდგომად მოკუდა დასაბა\მით
Line of ed.: 5     ძ̃ღიბ, ბერძულსა ჭ̃სოა, ქართულსა მ̃ზ და დაფლეს წინაშე
Line of ed.: 6     კერპისა თჳსისა არმაზისა, მთასა ქართლს.



Section: 21  
Page of ed.: 58  
Line of ed.: 7   ბ̃. მეფე საურმაგ ო̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 8        შემდგომად მისა დაჯდა ძე მისი საურმაგ მეფედ; არამედ მეფო\ბა
Line of ed.: 9     მისი არა სთნდათ ქართველთა, რათა არა მონონ მონათესავესა\ვე
Line of ed.: 10     თჳსთა და ამისთჳს შეიზრახნენ მოკლვად საურმაგისა. სცნა სა\ურმაგ
Line of ed.: 11     და ივლტოდა ძურძუკეთს დედეულთა თჳსთა თანა; გარნა
Line of ed.: 12     ჰრომნიცა იგი მიივლტოდნენ ყოველნი საურმაგისა თანა კეთილ\ყოფისათჳს
Line of ed.: 13     ფარნავაზისა; მაშინ შემოიკრიბნა საურმაგ ძურძუკნი
Line of ed.: 14     და ოვსნი, შთამოვიდა და დაიპყრა კუალად საქართველო. ამისთჳს
Line of ed.: 15     დაამდაბლნა ქართველნი და აღამაღლნა დედეულნი თჳსნი და აზნა\ურნი
Line of ed.: 16     ჰრომაელნი იგი. მაშინ ძურძუკეთი ვერღა-რა იტევდა კაცთა
Line of ed.: 17     სიმრავლისაგან, აჰყარა კავკასითურთ საურმაგ და დასხნა დიდოეთს
Line of ed.: 18     და სუანეთს ეგრისამდე, და დაიპყრნა ესენი მისანდობელად. ამან
Line of ed.: 19     აღმართნა კერპნი ანიან და დანიან გზასა ზედა მცხეთისასა; არამედ
Line of ed.: 20     არა ესუა ძე, ამისთჳს მოიყვანა ცოლის დედის დისწულის შვილი
Line of ed.: 21     სახელით მირვან მემკჳდრედ სამეფოსა თჳსისა და მისცა გაჩიანი
Line of ed.: 22     და საერისთოდ სამშჳლდე და კუალად მისცა ასული თჳსი და მეორე
Line of ed.: 23     ასული მისცა ძესა ქუჯისასა; შემდგომად მოკუდა საურმაგ დასაბა\მით
Line of ed.: 24     ძ̃ღპზ, ქართულსა რ̃კბ.



Section: 22  
Page of ed.: 58  
Line of ed.: 25   გ̃. მეფე მირვან ნ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 26        ხოლო დაჯდა მის წილ მირვან სიძე და შვილებული მისი. შემ\დგომად
Line of ed.: 27     მცირედისა ჟამისა დაივიწყეს სიყუარული ფარნავაზისა
Line of ed.: 28     ძურძუკთა, გარდმოვიდენ და მოსტყუევნნეს კახეთი და ბა\\ზალეთი Manuscript page: R_39 
Page of ed.: 59   Line of ed.: 1     და წარვიდენ ნატყუენავითა. მაშინ მირვან შეიკრიბნა სპანი, მივიდა
Line of ed.: 2     და შეუჴდა ძურძუკეთს, რამეთუ იყო გმირი და გოლიათი, რომელსა
Line of ed.: 3     ვერ ჰკუეთდა მახჳლი ძურძუკთა, ვითარცა კლდესა მყარსა, სძლო,
Line of ed.: 4     მოსრნა და მოსტყუეენა და მოვიდა გამარჯუებული მცხეთას. შემ\დგომად
Line of ed.: 5     ეზრახა სომეხთა მეფესა არშაკს და მისცა ასული თჳსი ძესა
Line of ed.: 6     მისსა არშაკსვე. ხოლო იყო ესე მირვან ნებროთიანი უხჳ და კეთი\\ლის-მოყუარე Manuscript page: B_35 
Line of ed.: 7     და შეიყუარეს ქართველთაცა სიკეთისა მისისათჳს
Line of ed.: 8     და მეფობდა კეთილად. შემდგომად მოკუდა დასაბამითგან ძ̃ყლზ,
Line of ed.: 9     ქართულსა რ̃ობ.



Section: 23  
Page of ed.: 59  
Line of ed.: 10   დ̃. მეფე ფარნაჯომ ი̃თ წელი მეფა


Line of ed.: 11        და მეფე იქმნა ძე მისი ფარნაჯომ. ამან შეიყუარა სჯული სპარ\სთა
Line of ed.: 12     და მოიძულნა კერპნი ქართველთანი და ქმნა საცეცხლე მცხე\თას;
Line of ed.: 13     ამისთჳს მოიძულეს ქართველთა, რამეთუ სასოება დიდი აქუნ\დათ
Line of ed.: 14     კერპთა თჳსთა ზედა და ეზრახნენ სომეხთა მეფესა ქართველ\ნი,
Line of ed.: 15     რათა მოსცეს ძე თჳსი, რომელსა ჰყვა ასული მირვანისა. ხოლო
Line of ed.: 16     მან მოსცა ძე თჳსი და სპანი თჳსნი. ამისმან მცნობმან ფარნაჯომ
Line of ed.: 17     მოირთო ძალი სპარსთა და ეწყუნენ ურთიერთს ტაშირსა ზედა;
Line of ed.: 18     მაშინ იძლია ფარნაჯომ Manuscript page: d_10a  და მოისრნენ სპანი მისნი პირითა მახჳლი\სათა
Line of ed.: 19     და მოკლეს თჳთ მეფე ფარნაჯომცა დასაბამით ძ̃ყნმ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 20     რ̃ჟა.



Section: 24  
Page of ed.: 59  
Line of ed.: 21   ე̃. მეფე არშაკ. ი̃ბ წელი მეფა


Line of ed.: 22        მოიყვანეს და დასუეს ძე სომეხთა მეფისა არშაკ არშაკუნიანი
Line of ed.: 23     მეფედ ყოვლისა საქართველოჲსად; ხოლო ძე ფარნაჯომისა წარი\ყვანეს
Line of ed.: 24     წლისა ერთისა სპარსეთად; არამედ ამან არშაკ მეფა უშ\ფოთველად
Line of ed.: 25     და მატა ციხეთა და ქალაქთა და სიმაგრეთა ყოველთა
Line of ed.: 26     საქართველოთა შინა; შემდგომად მოკუდა დასაბამითგან ძ̃ყჲჱ,
Line of ed.: 27     ქართულსა ს̃გ.



Section: 25  
Page of ed.: 59  
Page of ed.: 60  
Line of ed.: 1   ვ̃. მეფე არტაგ. ი̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 2        შემდგომად მისა დაჯდა ძე მისი არტაგ მეფედ. ხოლო შემ\დგომად
Line of ed.: 3     ორისა წლისა არტაგის მეფობისასა მოვიდნენ სპარსნი ძი\ებად
Line of ed.: 4     სისხლთათჳს სპათა თჳსთა; ამათ ვერ წინააღუდგა არტაგ და
Line of ed.: 5     განამაგრნა ციხე-ქალაქნი. მაშინ სპარსთა მოსტყუევნნეს ქართლი,
Line of ed.: 6     ციხე-ქალაქთაგან კიდე, და წარვიდნენ. არამედ შემდგომად ჟამ რა\ოდენმე
Line of ed.: 7     მეფობისა მოკუდა არტაგ დასაბამითგან ძ̃ყპგ, ქართულსა
Line of ed.: 8     ს̃იჱ.



Section: 26  
Page of ed.: 60  
Line of ed.: 9   ზ̃. მეფე ბარტომ. ლ̃გ წელი მეფა.


Line of ed.: 10        გამეფდა ბარტომ ძე მისი და შეირთო ცოლად ქალი არშაკუნი\ანი,
Line of ed.: 11     და მატა სიმაგრე-ქალაქთა საქართველოსათა; არამედ არა ეს\უა
Line of ed.: 12     ძე, ამისთჳს მოიყვანეს ქუჯის ძის წულისაგანი ქართამ, Manuscript page: R_40  და ასუ\ლის
Line of ed.: 13     წულისაგანი საურმაგ მეფისა, და მისცა ასული თჳსი ცოლად,
Line of ed.: 14     და გაიშვილა მეფობის მემ\\კჳდრედ. Manuscript page: B_36  (ამისთჳს ჰყო ესე, რამეთუ არა
Line of ed.: 15     უნდათ ქართველთა მეფედ თჳსად თჳნიერ ფარნავაზიანთაგანი, და
Line of ed.: 16     ამას შესდგმიდა ფარნავაზიანობა ქუჯის ცოლისაგან და საურმაგის
Line of ed.: 17     ასულისაგან). ხოლო რაჟამს აღიზარდა მირვან ძე ფარნაჯომ მე\ფისა
Line of ed.: 18     სპარსეთს, რამეთუ იყო გმირი და გოლიათი და გამოცდილი
Line of ed.: 19     ბრძოლათა და წყობათა შინა, ამან შეიკრიბნა სპანი სპარსეთისანი,
Line of ed.: 20     მოვიდა და მოუგზავნა ქართველთა: "რამეთუ მამა ჩემი მოიკლა სა\მართლად
Line of ed.: 21     უსჯულოებისათჳს, არამედ მე ვარ რჯულსა ზედა თქუ\ენსა
Line of ed.: 22     და შვილი მეფეთა თქუენთა; აწ მოვედით ჩემთანა და მიიღეთ
Line of ed.: 23     ნიჭი დიდი ჩემგან. ხოლო ესე არა ინებეს ქართველთა, რამეთუ ერთ\გულებასა
Line of ed.: 24     ზედა სდგ\\ნენ Manuscript page: A_23  ბარტომ მეფისასა, გარნა მცირენი არა
Line of ed.: 25     წარჩინებულთაგანნი მიერთნენ; მაშინ ბარტომ შემოიკრიბნა სპანი
Line of ed.: 26     და მოირთო ძალი სომხითით და დაადგრა ხუნანს და დაიპყრა ზურ\გად
Line of ed.: 27     ციხე. ხოლო გამოჩნდნენ ორთავე სპათა შორის ბუნბერაზნი და
Line of ed.: 28     იბრძოდნენ თთუე ერთ; არამედ მოკლა მირვან ათორმეტი ბუნბე\რაზი
Line of ed.: 29     თავით თჳსით და არღარავინ გამოჩნდა მბრძოლი მისი (და
Line of ed.: 30     თჳთ ბარტომ მეფეცა არა იყო გოლიათობითა დარი მისი). შემდგო\მად
Line of ed.: 31     ყოვლითა სპითა დაესხა დილას ბარტომ მირვანს და იქმნა
Page of ed.: 61   Line of ed.: 1     ბრძოლა ძლიერი და იძლია ბარტომ მეფევე და მოისრა სპა მისი და
Line of ed.: 2     მოიკლა ბარტომცა და შვილებულიცა ბარტომისა ქართამ მოიკლა
Line of ed.: 3     მუნვე ბრძოლასა შინა დასაბამითგან ძ̃შივ, ქართულსა ს̃ნა.



Section: 27  
Page of ed.: 61  
Line of ed.: 4   ჱ̃. მეფე მირვან ი̃ წელი მეფა


Line of ed.: 5        მაშინ შემოვიდა მირვან და დაიპყრა საქართველო, მოინდო ყო\ველნი
Line of ed.: 6     ქართველნი ფიცითა და მეფე იქმნა; კუალად გამოიყვანა ცო\ლი
Line of ed.: 7     ბარტომისა სამშჳლდისაგან და შეირთო ცოლად (არამედ ცოლი
Line of ed.: 8     ქართამისა წარიყვანეს უძლები მიდგომილი სომხითს და მუნ შვა ძე
Line of ed.: 9     ადერკი). ხოლო ამან მირვან იმეფა კეთილად ჟამ რაოდენმე, შემ\დგომად
Line of ed.: 10     მოკუდა დასაბამითგან ძ̃შკზ, ქართულსა ს̃ჲბ.



Section: 28  
Page of ed.: 61  
Line of ed.: 11   თ̃. მეფე არშაკ კ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 12        და გამეფდა ძე მისი არშაკ; არამედ იყო ესე შუენიერი, ახოვანი,
Line of ed.: 13     ძლიერი და გოლიათი. ხოლო რაჟამს აღიზარდა ადერკი სომხითს,
Line of ed.: 14     შემოიკრიბა სპანი სომხითისა, რამეთუ იყო ჰაეროვან, ფრიად შუე\\ნიერ, Manuscript page: B_37 
Line of ed.: 15     გმირ, ახოვან და მოეკლნა მრავალნი გოლიათნი სპარსთა, ბერ\ძენთა,
Line of ed.: 16     არაბთა, და გამოცდილ იყო ლაშკრობათა შინა დიდად. წელსა
Line of ed.: 17     Manuscript page: R_41  კ̃ მეფობასა არშაკისასა მოვიდა თრიალეთს. სცნა რა არშაკ, შეკრიბნა
Line of ed.: 18     სპანი და მოირთო ძალი სპარსთა და მივიდა ესეცა მუნ. მაშინ ადერკიმ
Line of ed.: 19     გამოითხოვა არშაკ ბრძოლად თავისად, რამეთუ რომელმანცა სძლოს,
Line of ed.: 20     იგი მეფობდესო, განიხარა არშაკ, აღიჭურვა და წარვიდა და ადერ\კიცა
Line of ed.: 21     ეგრეთვე გამოვიდა: ეკუეთნენ ერთი ერთსა და იბრძოლეს შუ\ბითა,
Line of ed.: 22     ლახტითა, ჴრმლითა და ჩუგლუგითა სას\\ტიკად; Manuscript page: d_10b  გარნა ვერა
Line of ed.: 23     რომელმან აჯობა დღესა მას შინა და მიმწუხრს უკუდგნენ. მეორესა
Line of ed.: 24     დღესა კუალად გამოვიდნენ შეჭურვილნი და დაასხნეს ისარნი ერთ\მანერთსა;
Line of ed.: 25     არამედ განფიცხდა ადერკი და ჰკრა ისარი ადერკიმ
Line of ed.: 26     მკერდსა არშაკს: ვერ უფარა საჭურველმან და განვლო იქით, ჩამო\ვარდა
Line of ed.: 27     ცხენიდამ და მოკუდა არშაკ მეფე. ხოლო ადერკიმ აღიზახა
Line of ed.: 28     ჴმა "იი ვერიე" და მიიქცა სპათა თჳსთა მიმართ და ევედრა, რათა
Page of ed.: 62   Line of ed.: 1     არა განმარტონ მახჳლი ქართველთა ზედა. კუალად მოიქცა და ეტ\ყოდა
Line of ed.: 2     ქართველთა: "მე ვარ ძე მეფისა თქუენისა; აჰა, არა მოუშუნი
Line of ed.: 3     სპანი სომეხთანი მოწყუედად თქუენდა". მაშინ ქართველთა მოიღეს
Line of ed.: 4     გჳრგჳნი არშაკისა და დაადგეს ყოველთა თავსა ადერკის და ყვეს
Line of ed.: 5     მეფედ დასაბამითგან ჰრომაულსა ძ̃შმზ, ბერძულსა ჭ̃ფვ, ქართულ\სა
Line of ed.: 6     ს̃პბ ინდიკტიონსა პირველსა.



Section: 29  
Page of ed.: 62  
Line of ed.: 7   ი̃. მეფე ადერკი ნ̃ზ წელი მეფა


Line of ed.: 8        და დაიპყრა ადერკიმ ყოველი საქართველო და შეირთო ასული
Line of ed.: 9     სომეხთა მეფისა ცოლად. ხოლო ამის მეფობის პირველსა წელსა იშ\ვა
Line of ed.: 10     უფალი ჩუენი იესო ქრისტე და მოვიდა ამბავი, ვითარ შევიდნენ
Line of ed.: 11     სპარსნი იერუსალიმს მოტყუენმად და შეწუხდენ ურიანი მცხეთელ\ნი;
Line of ed.: 12     არამედ კუალად მოვიდა ამბავი ვითარმედ არა მოტყუენვად,
Line of ed.: 13     არამედ ყრმისა ახალშობილისა თაყვანისცემად. შემდგომად მეოც\დაათესა
Line of ed.: 14     წელსა მოითხოვეს მცხეთელთა ურიათა იერუსალიმიდამ
Line of ed.: 15     განკითხვისა და ჯუარ-ცმისათვის იესოს ქრისტესა. ხოლო წარვიდ\ნენ
Line of ed.: 16     ელიოზ მცხეთელი და ლონგინოს კარსნელი ურიანი და ამათ
Line of ed.: 17     მოიღეს კუართი უფლისა მცხეთას. და კუალად ლ̃ჱ წელსა მოვიდ\ნენ
Line of ed.: 18     მოციქულნი ანდრია პირველწოდებული და სჳმონ კანანელი.
Line of ed.: 19     Manuscript page: B_38  ანდრიამ მოაქცივნა მეგრელნი და წარვიდა, ხოლო სჳმონ მოკუდა
Line of ed.: 20     მუნ და დაფლეს ნიკოფსიას. სცნა რა ადერკიმ, შერისხნა მეგრელთა
Line of ed.: 21     და მათ დამალნეს ხატნი და ჯუარნი; კუალად შერისხნა ერისთავსა
Line of ed.: 22     კლარჯეთისასა მშჳდო\\ბით Manuscript page: R_42  განტევებისათჳს ანდრიასსა. კუალად
Line of ed.: 23     ამისვე ჟამსა იწყო მეფობად სპარსეთს აჟღალან (რამეთუ ოდით
Line of ed.: 24     შესრულ იყო ალექსანდრე დიდი, არღარა იყო მეფობა სპარსთა), და
Line of ed.: 25     მორჩილებდნენ სომეხნი და ქართველნი. ხოლო ადერკის ესხნეს
Line of ed.: 26     ორნი ძენი -- ბარტომ და ქართამ; ამათ განუყო სამეფო: ბარტომს
Page of ed.: 63   Line of ed.: 1     მისცა მცხეთა და ჩრდილო-კერძი ჰერეთით ვიდრე ეგრისით ზღუამ\დე;
Line of ed.: 2     ხოლო ქართამს -- არმაზი და სამჴრით კერძი ბერდუჯითგან
Line of ed.: 3     ვიდრე ზღუადმდე პონტოსა. რამეთუ ამის მეფობამდე რაოდენნი
Line of ed.: 4     ჰყვნენ ძენი მეფეთა, იყვის მეფე ერთი; ხოლო ამან განყო ესრეთ,
Line of ed.: 5     არამედ თჳთ გამეფდა ლ̃ წლისა და მეფა ნ̃ზ წელი მშჳდობით და
Line of ed.: 6     ნებიერად; შემდგომად მოკუდა დასაბამით წ̃დ, ქ{რისტ}ესა ნ̃ე, ქართულ\სა
Line of ed.: 7     ტ̃ლთ.



Section: 30  
Page of ed.: 63  
Line of ed.: 8   ი̃ა. მეფენი ბარტომ და ქართამ ი̃ზ
Line of ed.: 9   წელი მეფეს


Line of ed.: 10        და გამეფდნენ ძენი ადერკისანი -- მცხეთას ბარტომ, ხოლო არ\მაზს
Line of ed.: 11     ქართამ. არამედ ამათ მეფობასა შინა წარმოსტყუევნა იერუსა\ლიმი
Line of ed.: 12     ტიტე ვესპასიანემ, და მოვიდნენ ურიანი ლტოლვილნი, რო\მელთა
Line of ed.: 13     თანა ერთო ძე ბარაბასი, რომელი განუტევეს ჯუარცმასა
Line of ed.: 14     უფლისასა, და დასხნეს სხუათა ურიათა თანა. გარნა იმეფეს ამათ
Line of ed.: 15     სიყუარულსა ზედა ერთმანეთისასა; შემდგომად მოკუდნენ დასაბა\მითგან
Line of ed.: 16     წ̃კა, ქ{რისტ}ესა ო̃ბ, ქართულსა ტ̃ნვ.



Section: 31  
Page of ed.: 63  
Line of ed.: 17   ი̃ბ. მეფენი კაოს და ფარსმან
Line of ed.: 18   ი̃ე წელი მეფეს


Line of ed.: 19        შემდგომად მათსა დასხდნენ ძენი მათნი, ბარტომის ძე კაოს
Line of ed.: 20     მცხეთას და ქართამის ძე ფარსმან -- არმაზს; არამედ იყვნენ ზემო\\თნი Manuscript page: B_39 
Line of ed.: 21     მეფენი სიყუარულსა ზედა სომეხთასა. ხოლო მირვან მეფემან
Line of ed.: 22     სომეხთამან დაივიწყა სიყუარული მათი და მიუღო საზღვარი ქარ\თლისა
Line of ed.: 23     წუნა და არტანი მტკურამდე და უწოდა წუნას ქაჯთა-ტუნი,
Line of ed.: 24     (რომელ არს დევთა სახლი); არამედ ვერ უძლეს ძიებად საზღვარნი
Line of ed.: 25     Manuscript page: A_24  თჳსნი ამათ მეფეთა და შემდგომად მწუხარენი მოკუდნენ დასაბა\მითგან
Line of ed.: 26     წ̃ლე, ქ{რისტ}ესა პ̃ზ, ქართულსა ტ̃ოა.



Section: 32  
Page of ed.: 63  
Page of ed.: 64  
Line of ed.: 1   ი̃გ. მეფენი არმაზელ და აზორკ
Line of ed.: 2   ი̃ვ წელი მეფეს


Line of ed.: 3        გამეფდნენ -- მცხეთას კაოსის ძე არმაზელ და არმაზს -- ფარ\სმანის
Line of ed.: 4     ძე აზორკ; არამედ ესენი იყვნენ მჴნე-ახოვანნი და შემმარ\თებელნი.
Line of ed.: 5     მაშინ შეიზრახნენ, რათა იძიონ საზღვარი ქართლისა და Manuscript page: d_11a 
Line of ed.: 6     მოიყვანეს ოვსთ მეფე ორნი ძმანი ბაზუკ და ამბაზუკ სპითურთ, და
Line of ed.: 7     კუალად ლეკნი; შევიდნენ და მოსწყჳდნეს სომხი\\თი Manuscript page: R_43  უგრძნეულოდ
Line of ed.: 8     მათდა; გამოვლეს მტკუარი და მოვიდნენ კანბეჩოვანს. ხოლო მცნო\ბელი
Line of ed.: 9     სუმბატ ბივრიტიანი მოუდგა უკანით სპითა მცირითა და მო\უმცნო
Line of ed.: 10     მეფეთა, რათა უკუ სცენ ტყუენი; ხოლო ნაალაფევი თქუენ\და
Line of ed.: 11     იყოს და უკუნ ვიქცე. მაშინ ჩდილოსათა მიუგეს: "შენ გეძიებ\დით
Line of ed.: 12     და ვერ გპოვეთ; აწ გამოვედ, რათა ადრე მოიკლა ჩუენ მიერ".
Line of ed.: 13     ესმა რა სუმბატს, აღიჭურა და გამოვიდა; აქათ გაუჴდა ბაზუკ. სცა
Line of ed.: 14     ოროლი სუმბატ ბაზუქს და განავლო იქით; აღიღო უნაგირისაგან
Line of ed.: 15     და დასცა ქუეყანასა ზედა და მოკლა. იხილა ამბაზუკ და მიეტევა;
Line of ed.: 16     ხოლო სუმბატ მოსწოდა ოროლი ბაზუკს, სცა ამბაზუქს, აღიღო
Line of ed.: 17     იგიცა და სცა ქუეყანასა ზედა და მოკლა და ჴმა ჰყო: "ესე სისხლ\თათჳს
Line of ed.: 18     სომეხთა". მაშინ ყოველთა ჩდილოსათა ერთჴმობით შე\უტივნეს
Line of ed.: 19     და მოსწყდეს ორგნითვე ურიცხუნი; არამედ იძლივნენ
Line of ed.: 20     ჩდილოსანი და შემოიხვეწნენ მეფენი მცხეთას და არმაზს და განამა\გრნეს
Line of ed.: 21     ციხე-ქალაქნი. ხოლო სუმბატ შემოვიდა ქართლს და მოს\ტყუევნა,
Line of ed.: 22     რამეთუ არა განმზადებულ იყო მოდგომად ციხეთა, და
Line of ed.: 23     დემოთს სამცხეს დაუტევნა სპანი მწედ წუნისა და შურად ოძრახოს\სა
Line of ed.: 24     და წარვიდა. გარნა მეფენი ესენი არა შეშინდნენ სიმჴნითა თჳსი\თა
Line of ed.: 25     და დაემეგობრნენ ოვსნიცა სისხლისათჳს მეფეთა Manuscript page: B_40  მათთასა, რო\მელნი
Line of ed.: 26     მოიკლნენ, და ეკირთებოდნენ მარადის სომხითს რამეთუ
Line of ed.: 27     ერისთავნი კლარჯეთისა და ოძრახესი მტკიცედ დგნენ ერთგულება\სა
Line of ed.: 28     ზედა არმაზელისასა, ემწნენ ამათ ეგრისელნი და ეკირთებოდნენ
Page of ed.: 65   Line of ed.: 1     სომხითს. შემდგომად მოვიდა არტაშან მეფე სომეხთა და სუმბატ
Line of ed.: 2     მის თანა და ვერ წინააღუდგნენ ქართველნი, არამედ განამაგრნეს
Line of ed.: 3     ციხე-ქალაქნი, და მოადგა მცხეთას ოთხ თთუე ოდენ; შემჭირდნენ
Line of ed.: 4     ქართველნი და ზამ-ყვეს და წარვიდნენ სომეხნი. შემდგომად იწყეს
Line of ed.: 5     ბრძოლა სომეხთა სპარსთა ზედა და ქართველთა იცეს ჟამი და იწ\ყეს
Line of ed.: 6     რბევად სომხითისა. მაშინ წარმოგზავნა სომეხთა მეფემან ძე
Line of ed.: 7     თჳსი ზარდე სპითა; ეწყუნენ ქართველნი და ოვსნი, აოტნეს სპანი
Line of ed.: 8     ზარდესნი და შეიპყრეს ზარდე; არამედ ოვსნი ლამოდნენ სიკუდილ\სა
Line of ed.: 9     სისხლისათჳს; გარნა არა აუფლეს ქართველთა და პატიმარ-ყვეს
Line of ed.: 10     დარიელასა Manuscript page: R_44  შინა. შემდგომად სამისა წლისა მოიქცნენ სომეხნი გა\მარჯუებულნი
Line of ed.: 11     სპარსთაგან; მცნობთა ქართველთა განამაგრნეს ციხე\ქალაქნი.
Line of ed.: 12     მაშინ მოვიდნენ ორნი ძენი სომეხთა მეფისანი და სუმბატ\ცა
Line of ed.: 13     თრიალეთს და ჰყვეს მოციქულობა, შემდგომად ზავ-ყვეს და უკ\მოსცეს
Line of ed.: 14     სომეხთა საზღვარი ქართლისა. ხოლო ქართველთა მისცეს
Line of ed.: 15     ძე მეფისა ზარდე და აღუთქუეს მტერ-ყოფა მტერთა მათთა და დრა\მაცა
Line of ed.: 16     ხატითა სომეხთა მეფისათა დავსცეთო, და წარვიდნენ სომეხ\ნი;
Line of ed.: 17     არამედ იხარებდნენ ესე მეფენი უკ-მოხმისათჳს საზღვართა ქარ\თლისათა
Line of ed.: 18     სიმჴნითა თჳსითა. ამან არმაზელ ძიება ყო კუართისა უფ\ლისა;
Line of ed.: 19     არამედ ვერ უძლო პოვნად, რათა არა შეიმწიკულოს წარმარ\თისა
Line of ed.: 20     მიერ. შემდგომად მეფეს ამათ მეფეთა მშჳდობით და მოკუდ\ნენ
Line of ed.: 21     დასაბამით წ̃ნბ, ქ{რისტ}ესა რ̃გ, ქართულსა ტ̃პზ.



Section: 33  
Page of ed.: 65  
Line of ed.: 22   ი̃დ. მეფენი ამზასპ და დეროკ
Line of ed.: 23   ი̃ წელი მეფეს


Line of ed.: 24        და მეფენი იქმნენ მცხეთას არმაზელის ძე ამზასპ და არმაზს
Line of ed.: 25     აზორქის ძე დეროკ. ხოლო მეფობდნენ ესენი უშფოთველად და შემ\დგომად
Line of ed.: 26     მოკუდნენ დასაბამით წ̃ჲბ, ქ{რისტ}ესა რ̃იგ, ქარ{თულსა} ტ̃ჟზ.



Section: 34  
Page of ed.: 65  
Line of ed.: 27   ი̃ე. მეფენი მირდატ და ფარსმან ი̃ვ წელი მეფეს


Manuscript page: B_41 
Line of ed.: 28        შემდგომად გამეფდნენ მცხეთას ამზასპის ძე მირდატ, ხოლო
Line of ed.: 29     არმაზს დეროქის ძე ფარსმან; არამედ მირდატ და ფარსმანისამდე
Page of ed.: 66   Line of ed.: 1     ზემოჴსენებულნი მეფენი იყვნენ სიყუარულსა ზედა ურთიერთისასა;
Line of ed.: 2     არამედ მირდატ იწყო მტერობა ფარსმანისა, რამეთუ მირდატ მე\სისხლე
Line of ed.: 3     და მედგარი იყო, ხოლო ფარსმან ქუელი, გონიერი, ახოვანი
Line of ed.: 4     და გოლიათი. დღესა ერთსა ხადა მირდატ ფარსმანს ნადიმობად, რა\თა
Line of ed.: 5     მოკლას ღალატად; არამედ ვინამემ ამხილა სიკეთისათჳს ფარს\მანისსა
Line of ed.: 6     ფარსმანს, რამეთუ მას ჰყვარობდნენ ქართველნი და მირ\დატს
Line of ed.: 7     სძულობდნენ. აგრძნა რა ფარსმან, არღარა მივიდა და იქმნა
Line of ed.: 8     შური მათ შორის. მაშინ დაუტევებდნენ მირდატს და მიერთოდიან
Line of ed.: 9     ფარსმანს. შემდგომად ივლტოდა მირდატ სპარსეთად, რამეთუ ცო\ლი
Line of ed.: 10     ესუა სპარსთა მეფისა მონათესავე, და Manuscript page: d_11b  შეიკრიბა მუნ სპა სპარსთა
Line of ed.: 11     მრავალი მირდატ და მოვიდა რკინის ჴევთა, ხოლო ფარსმან სპი\თა
Line of ed.: 12     ქართლისათა და შეიწია სომეხნიცა და მიეგება მუნ და ბრძოდ\ნენ
Line of ed.: 13     ძლიერად ბუმბერაზნი, არამედ ფარსმან მოკლნა ათჩვიდმეტნი
Line of ed.: 14     ბუმბერაზნი და სპასპეტმან მისმან ფარნავაზ მოკლა ოც და სამი
Line of ed.: 15     (რომელი იყო ძუძუსმტე ფარსმანისა) ამას წყობასა შინა; შემდგომად
Line of ed.: 16     სთხოვა მუქარა სპარსმან ბუმბერაზმან Manuscript page: R_45  ჯუანშერ (რომელი ლომსა
Line of ed.: 17     ჴელითა შეიპყრობდა) და ეძიებდა ფარსმანს; ხოლო ფარსმან განვი\და
Line of ed.: 18     სიხარულითა, კუეთებასავე მოკლა სპარსი ფარსმან და არღარა
Line of ed.: 19     შემოიქცა, აღუზახნა სპათა თჳსთა და მიეტევნენ, სძლიეს და აოტ\ნეს
Line of ed.: 20     და მოსწყჳდნეს მრავალნი და წარვიდა მირდატ კუალად სპარ\სეთს
Line of ed.: 21     მეოტი. კუალად წელსა მესამესა მოვიდა მირდატ უუმრავლე\სითა
Line of ed.: 22     ლაშკრითა და დადგა ჯაჭუს. ხოლო ფარსმან მცხეთას მყოფ\მან
Line of ed.: 23     არა ეგოდენისა სპისა მყოლემან იწყო ბრძოლად ბუნბე\რაზთა
Line of ed.: 24     და მოკლა ფარსმან ათორმეტი ბუმბერაზი, ხოლო სპასპეტ\მან
Line of ed.: 25     მისმან ფარნავაზ ათექუსმეტი. შემდგომად კუალად დაესხა
Line of ed.: 26     ფარსმან და მოსრნა მირდატის სპანი სპარსნი და აოტნა და წარვიდა
Line of ed.: 27     მირდატ კუალად სპარსეთადვე. არამედ მიერითგან ვერღარა იკადრეს
Line of ed.: 28     წყინებად ფარსმანისა სპარსთა. მაშინ განისმა სიმჴნე ფარს\\მანისა Manuscript page: A_25 
Line of ed.: 29     და უწყო ფარსმან ტყუენვა და ოჴრება სპარსეთსა მრავლად; ამის\\თჳს Manuscript page: B_42 
Line of ed.: 30     სპარსთა მოიყიდეს მზარეული, რათა შეეწყნაროს ფარსმანს და
Line of ed.: 31     მოკლას იგი წამლითა; ხოლო მზარეულმან ჰყო ეგრეთ და მოკლა
Page of ed.: 67   Line of ed.: 1     ფარსმან ქუელი დასაბამითგან წ̃ა, ქ{რისტე}სა რ̃კბ, ქარ{თულსა} უ̃ვ. მაშინ ფარნა\ვაზ
Line of ed.: 2     სპასპეტმან წარიტაცა ცოლი და ძე ფარსმანისა სომხითს. ხოლო
Line of ed.: 3     მირდატ გამოიყვანეს სპარსთა და დაიპყრეს ქართლი ფარსმანის წი\ლი
Line of ed.: 4     სპარსთა და მირდატს უკუ-სცეს წილი თჳსი. შემდგომად რა იქმ\ნა
Line of ed.: 5     ძე ფარსმანისა სრული ჰასაკსა ზედა სახელით ადამ, ამან მოირთო
Line of ed.: 6     სომეხნი და ბერძენნი და მოვიდა ქართლს. აქათ მირდატ ქართლისა
Line of ed.: 7     და სპარსთა სპითა შეიბნენ რეხსა ზედა; იძლია მირდატ და მოსწყდა
Line of ed.: 8     სპანი მისნი და მოკლეს მირდატცა დასაბამით წ̃ჱ, ქ{რისტე}სა, რ̃კთ, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 9     უ̃იგ.



Section: 35  
Page of ed.: 67  
Line of ed.: 10   ი̃ე. მეფე ადამ


Line of ed.: 11        მაშინ დაიპყრა ყოველი ივერია (ორთავე მეფეთა) ძემან ფარსმან
Line of ed.: 12     ქუელისამან ადამ და მეფობდა კეთილად სამ წელ და მოკუდა და და\უტევა
Line of ed.: 13     ძე წლისა ერთისა სახელით ფარსმან, და აღზრდამდე მისა მე\ფობდა
Line of ed.: 14     ცოლი ფარსმან ძუელისა სახელით ღადან. ხოლო შემდგომად
Line of ed.: 15     ჰასაკისა დაჯდა მეფედ ფარსმან ძე ადამისა. დასაბამით წ̃ჟე ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 16     რ̃მვ, ქარ{თულსა} უ̃ლ.



Section: 36  
Page of ed.: 67  
Line of ed.: 17   ი̃ზ. მეფე ფარსმან ლ̃ვ წელი მეფა


Line of ed.: 18        ხოლო ესე ფარსმან მეფობდა ყოველსა ივერიასა ზედა მშჳდო\ბით
Line of ed.: 19     და უშფოთველად დღეთა თჳსთა. შემდგომად მოკუდა დასაბა\მითგან
Line of ed.: 20     წ̃რლა, ქ{რისტე}სა რ̃პგ ქარ{თულსა} უ̃ჲვ.



Section: 37  
Page of ed.: 67  
Line of ed.: 21   ი̃ჱ. მეფე ამზასპ დ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 22        დაჯდა ძე ფარსმანისა ამზასპ მეფედ. ესე იყო მჴნე, ახოვანი და Manuscript page: R_46 
Line of ed.: 23     გოლიათი, ვითარცა ფარსმან ქუელი. ხოლო ჟამსა ამისსა გარდამო\ვიდნენ
Line of ed.: 24     ოვსნი უგრძნეულოდ გარდამომსვლელნი გზისა დვალეთისა
Line of ed.: 25     და დადგნენ შიდა ქართლს შემუსრვად მცხეთისად. ხოლო ამზასპ გა\ნამაგრა
Line of ed.: 26     ქალაქი და განვიდა საფურცლეს; მაშინ წყობათა შინა შო\რად
Page of ed.: 68   Line of ed.: 1     ჰკლვიდა ამზასპ ისრითა, რომელ ძნიად სახილველ იყო, და მას
Line of ed.: 2     დღესა მოკლა ბუნბერაზი ოვსთა ათხუთმეტი და შემოვიდა მცხეთას.
Line of ed.: 3     კუალად მეორესა დღესა განვიდა ამზასპ და მისლვასავე მოეტევა
Line of ed.: 4     ბუნბერაზი ოვსთა სახელით ხუხუ; არამედ კუეთებასავე სცა ამზასპ
Line of ed.: 5     Manuscript page: B_43  ოროლი ხუხუს და განავლო იქით და მოკლა. მერმე მიეტევა ამზასპ
Line of ed.: 6     და მოკლნა ორნი სხუანი ბუნბერაზნი ოვსთანი და შემოვიდა მცხე\თასვე;
Line of ed.: 7     მეორეს დილას გამოიტანნა სპანი თჳსნი და დაესხა ოვსთა,
Line of ed.: 8     მოსწყვჳდნა, აოტნა და მოკლა მეფე მათი და შემოვიდა გამარჯუე\ბული
Line of ed.: 9     მცხეთას. წელსა მეორესა შემოიკრიბნა სპანი ამზასპ. გარდავ\ლო
Line of ed.: 10     კავკასი და შთავიდა ოვსეთს; ხოლო იგინი ვერ წინააღუდგნენ;
Line of ed.: 11     ამან მოსწყჳდნა, მოსტყუევნნა და ალაფითა სავსე მოვიდა მცხეთას.
Line of ed.: 12     ამის მიერ იწყო ამზასპ განლაღებად და მოსწყჳდნა მრავალნი წარ\ჩინებულნი
Line of ed.: 13     საქართველოსანი და შეიყუარნა Manuscript page: d_12a  სპარსნი; ამისთჳს უკუ\დგნენ
Line of ed.: 14     ერისთავნი ოძრახისა, კლარჯეთისა და ეგრისისანი და შეეზ\რახნენ
Line of ed.: 15     მეფესა სომხეთისასა, რათა მოსცეს ძე მისი რევ მეფედ (რო\მელი
Line of ed.: 16     იყო დისწული ამზასპისა). მან მოსცა ძე თჳსი და შეკრბნენ
Line of ed.: 17     სომეხნი და ერისთავნი წინათქმულნი და მოუწოდეს ოვსთა; ხოლო
Line of ed.: 18     ოვსთა სიხარულით გარდმოვლეს გზა თაკუერისა (ვინაჲთგან მესის\ხლენი
Line of ed.: 19     იყვნენ ამზასპისა) და შეიკრიბნენ მათ თანა. ამისმან მცნობ\მან
Line of ed.: 20     ამზასპ შემოიკრიბნა სპანი და მოირთო ძალი სპარსთაგან და
Line of ed.: 21     მივიდა გუთის ჴევს და მოვიდნენ იგინიცა მუნვე; არამედ არავინ იყო
Line of ed.: 22     მარტოდ-მბრძოლი ამზასპისა სპათა მათთა შორის და ეწყუნენ ურ\თიერთს.
Line of ed.: 23     შემდგომად ძლიერისა ბრძოლისა იძლივნენ სპანი ამზას\პისანი
Line of ed.: 24     და ლტოლვასა მოკლეს ამზასპ და სპანი მისნი მოსწყჳდნეს
Line of ed.: 25     დასაბამითგან წ̃რლე, ქ{რისტე}სა რ̃პვ, ქართ{ულსა} უ̃ო.



Section: 38  
Page of ed.: 68  
Line of ed.: 26   ი̃თ. მეფე რევ კ̃ზ წელი მეფა


Line of ed.: 27        მაშინ მოიყვანეს ძე სომეხთა მეფისა რევ და ყვეს მეფედ არშა\კუნიანი.
Line of ed.: 28     ამან მოიყვანა ასული ლოღოთელისა საბერძნეთით სახე\ლით
Line of ed.: 29     სეფორა. არამედ იყო ესე რევ მოწყალე და ნუგეშინის-მცემე\ლი
Page of ed.: 69   Line of ed.: 1     ჭი\\რვეულთა Manuscript page: R_47  (რამეთუ სმენოდა მცირედ რაჲმე სახარება უფლი\სა
Line of ed.: 2     ჩუენისა იჳსო ქრისტესი). ხოლო ოდეს ალექსანდრე დიდმან მო\უკუეთნა
Line of ed.: 3     ჭამანი მკუდართა, მიერით დაუკლვიდნენ ძეთა და ასულთა
Line of ed.: 4     თჳსთა შეწირვად კერპთა თჳსთა Manuscript page: B_44  ქართველნი და ამან რევ არღარა
Line of ed.: 5     აუფლნა დაკლვად შვილთა მათთა, არამედ ნაცვლად მათდა ძროხა\ცხოვართა
Line of ed.: 6     უბრძანა შეწირვად და ამისთჳს უწოდეს რევ მართალი;
Line of ed.: 7     გარნა მეფა ყოველსა ივერიასა ზედა მშჳდობით და უშფოთველად;
Line of ed.: 8     შემდგომად მოკუდა დასაბამით წ̃რჲბ, ქ{რისტე}სა ს̃იგ, ქარ{თულსა} უ̃ჟზ.



Section: 39  
Page of ed.: 69  
Line of ed.: 9   კ̃, მეფე ვაჩე ი̃ჱ წელი მეფა


Line of ed.: 10        შემდგომად გამეფდა ძე მისი ვაჩე. ამანცა იმეფა ყოველსა ივე\რიასა
Line of ed.: 11     ზედა მშჳდობით და უშფოთველად, მერმე მოკუდა დასაბამით\გან
Line of ed.: 12     წ̃რპ, ქ{რისტე}სა ს̃ლა, ქარ{თულსა} ფ̃იე.



Section: 40  
Page of ed.: 69  
Line of ed.: 13   კ̃ა. მეფე ბაკურ. ი̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 14        მეფე იქმნა ძე ვაჩესი ბაკურ და მეფობდა ყოველსა ივერიასა ზე\და,
Line of ed.: 15     ვითარცა მამა მისი; შემდგომად მოკუდა დასაბამითგან წ̃რჟე,
Line of ed.: 16     ქ{რისტე}სა ს̃მვ ქარ{თულსა} ფ̃ლ.



Section: 41  
Page of ed.: 69  
Line of ed.: 17   კ̃ბ. მეფე მირდატ ი̃ვ წელი მეფა


Line of ed.: 18        და იქმნა მეფედ ძე ბაკურისა მირდატ და დაიპყრა ყოველი ივე\რია
Line of ed.: 19     და მეფა სიწყნარესა შინა და მოკუდა დასაბამით წ̃სია, ქ{რისტე}სა
Line of ed.: 20     ს̃ჲბ, ქარ{თულსა} ი̃დ.



Section: 42  
Page of ed.: 69  
Line of ed.: 21   კ̃გ. მეფე ასფაგურ გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 22        გამეფდა ძე მირდატისა ასფაგურ. ამ ასფაგურის ჟამსა შინა მოს\რა
Line of ed.: 23     მეფე სპარსთა ქასრე სასანიანმან და გამეფდა თჳთ. ხოლო სო\მეხთა
Line of ed.: 24     ზედა იქმნა მეფედ კოსორ. ამან მეფემან კოსორ უწყო ბრძო\ლა
Page of ed.: 70   Line of ed.: 1     ქასრე მეფესა და მწედ ჰყვა მეფე ასფაგურ; ხოლო ასფაგურ გა\ნახუნა
Line of ed.: 2     ქარნი დარიელასი და გამოიყვანა ოვსნი და ლეკნი, და შეკრბ\ნენ
Line of ed.: 3     სომეხთა თანა, ეწყუნენ სპარსთა, აოტნეს და მოსწყჳდნეს უმრავ\ლსი.
Line of ed.: 4     ხოლო შემდგომად ამისა ვერღარა წინააღუდგნენ სპარსნი
Line of ed.: 5     და მარადის აოჴრებდნენ და ეკირთებოდნენ სპარსეთს. ამისთჳს მწუ\ხარემან
Line of ed.: 6     ქასრე მეფემან ზრახვა ჰყო წარჩინებულთა თჳსთა თანა; მა\შინ
Line of ed.: 7     მუნ იყო ანაკ ნათესავი სომეხთა მეფისა ლტოლვილი; ამან ამ\ცნო
Line of ed.: 8     იდუმალ ქასრეს: "მე წარვიდე განდგომილი შენგან და შევე\\წყნარო Manuscript page: B_45 
Line of ed.: 9     კოსორს და სჳთა შენითა ვიცე ჟამი და მოვჰკლა იგი". და
Line of ed.: 10     განიხარა ქასრემ ფრიად და აღუთქუა ნიჭი დიდი. ესრეთ წარმოვიდა
Line of ed.: 11     ანაკ და მოსრულ შეწყნარებულმან მოკლა მეფე კოსორ ნადირობასა
Line of ed.: 12     შინა და ივლტოდა, არამედ ეწივნენ სომეხნი და Manuscript page: R_48  მოკლეს ანაკცა. Manuscript page: A_30-1  ხო\ლო
Line of ed.: 13     ძე კოსორ მეფისა ყრმა თრდატ წარიტაცეს საბერძნეთს. მსმე\ნელმან
Line of ed.: 14     ქასრე მეფემან სპარსთამან შემოიკრიბნა სპანი ურიცხუნი და
Line of ed.: 15     შემოვიდა სომხითს; ამისთჳს ასაფაგურ მეფემან განამაგრნა ციხე\ქალაქნი
Line of ed.: 16     და წარვიდა ოვსეთად, რათა განიმრავლოს სპანი, არამედ
Line of ed.: 17     ეწია მუნ სიკუდილიდა მოკუდა დასაბამით წ̃სიდ, ქ{რისტე}სა ს̃ჲე, ქარ{თულსა}
Line of ed.: 18     ი̃ზ და არა დაუტევა ძე, გარნა ასული ერთი სახელით აბეშურა. Manuscript page: d_12b  ამის
Line of ed.: 19     მიერ მწუხარენი ქართველნი შემოკრბნენ მცხეთას და განიზრახვი\დნენ
Line of ed.: 20     თუ რაჲ ჰყონ. მაშინ აღდგა მათ შორის მაიჟან სპასპეტი და
Line of ed.: 21     თქუა: "თუ გვყვეს მკჳდრი ძე მეფეთა ჩუენთა, მოვსწყდეთ და არა
Line of ed.: 22     ვერჩდეთ სხუასა; ვითარცა სჭამდენ მამანი ჩუენნი მკუდართა, ვჰყოთ
Line of ed.: 23     ეგრეთვე ჩუენცა; გარნა არა გვივის ძე, არამედ ასული და იგიცა მცი\რე,
Line of ed.: 24     და აწ ესე არს განზრახვა ჩემი, რამეთუ მასმიეს, ვითარმედ უვის
Line of ed.: 25     სპარსთა მეფესა ძე; წარვავლინოთ დესპანი და ვთხოვოთ ძე თჳსი
Line of ed.: 26     მეფედ ჩუენდა, და შეერთოთ მას ასული მეფისა ჩუენისა, და უკეთუ
Line of ed.: 27     არა გვაუფლნოს სპარსნი და არცა სჯული და კერპნი ჩუენნი შლად
Line of ed.: 28     ჴელ-ყოს კეთილ; ხოლო უკეთუ არა ყოს, მოვსწყდეთ და ნუ თავს\ვიდებთ".
Line of ed.: 29     მსმენელთა ყოველთა სთნდათ განზრახვა ესე და მიუმცნეს
Page of ed.: 71   Line of ed.: 1     ქასრე მეფესა. მან კეთილად შეიწყნარა და აღუსრულნა თხოვანი
Line of ed.: 2     მათნი ფიცით და მოვიდა მცხეთას, შერთო ძესა თჳსსა აბეშურა და
Line of ed.: 3     დაუტევა მცველად ძისა თჳსისა ჴ̃ მჴედარნი სპარსნი, რამეთუ იყო
Line of ed.: 4     Manuscript page: B_46  მირვან ყრმა ზ̃ წლისა, ნაშობი მჴევლისა; და კუალად დაუტევა
Line of ed.: 5     ოცდაცამეტი ათასი მჴედარი სომხითს, რანს, მოვაკანს შუელად და
Line of ed.: 6     მწედ მირვანისად, ხოლო დაიპყრნა კავკასელნიცა და წარვიდა სპარ\სეთად
Line of ed.: 7     მეფე ქასრე.



Section: 43  
Page of ed.: 71  
Line of ed.: 8   მეფე მირიან ო̃ზ წელი მეფა


Line of ed.: 9        ხოლო გამეფდა მირვან, რომელსა უწოდეს მირიან, დასაბამით
Line of ed.: 10     წ̃სიდ, ბურძულსა ჭ̃ღოგ, ქ{რისტე}სა ს̃ჲე, ქართულსა ი̃ზ, ინდიკტიონსა
Line of ed.: 11     ი̃გ ივერიასა, რანსა, მოვაკანსა და სომხითსა ზედა, არამედ რაჟამს
Line of ed.: 12     იქმნა ი̃ე წლისა, მოკუდა აბეშურა და მოსწყდა ნათესავი თარგა\მოს-ნებროთიან-არშაკუნიანთა.
Line of ed.: 13     გარნა მირიან შეიყუარეს ქართველ\თა
Line of ed.: 14     და მირიან უმეტეს ქართველნი. შემდგომად მოიყვანა მირიან ასუ\ლი
Line of ed.: 15     ულიოტორისა პონტოდამ სახელით ნანა, და შეირთო ცოლად
Line of ed.: 16     და ბრძოდა მარადის ხაზართა, რამეთუ ხაზარნი ბრძოდენ დარუ\\ბანდს, Manuscript page: R_49 
Line of ed.: 17     რათა დაიპყრან თჳსად, და ეკირთებოდნენ სპარსეთს; ამის\თჳს
Line of ed.: 18     მირიან ბრძოდა და მარადის სძლევდაცა. შემდგომად იქმნა რა
Line of ed.: 19     მირიან მ̃ წლისა, მოკუდა მამა მირიანისა ქასრე და დასუეს ძე მისი
Line of ed.: 20     ბარტომ სპარსთა მეფედ. მსმენელმან მირიან შემოიკრიბნა სპანი
Line of ed.: 21     თჳსნი და წარვიდა, რათა იქმნეს თჳთ მეფედ. მაშინ ბარტომცა მო\ვიდა
Line of ed.: 22     ჴევსა ნასიბისასა სპითა; არამედ მოხუცებულთა სპარსთაგან
Line of ed.: 23     იქმნა მათ შორის ბჭობა და არღარა ბრძოლა: რამეთუ იტყოდა მი\რიან:
Line of ed.: 24     "მე ვარ პირმშო ძე, ამისთჳს ჩემდა ჯერ არს ტახტი, ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 25     მრავალგზისცა დამიცავს სპარსეთი სიმჴნითა ჩემითა ხაზართა\გან".
Line of ed.: 26     ხოლო ბარტომ იტყოდა: "გარნა თუ პირმშო ხარ, არამედ ხარ
Line of ed.: 27     მჴევლისა შობილი და მე ინდოთა მეფის ასულისა, რომელსა დამად\გა
Page of ed.: 72   Line of ed.: 1     თჳსითა ჴელითა მამამან ჩემმან გჳრგჳნი". მაშინ განსაჯეს სპარ\სთა
Line of ed.: 2     უხუცესთა და დაუმტკიცეს ბარტომს მეფობა სპარსთა და მი\რიანს
Line of ed.: 3     რაჲცა ეპყრა, დაურთეს მას ზედა შამი, ჯაზირა და ადრაბაგა\ნი,
Line of ed.: 4     ზავ-ყვეს ძმათა შორის და შეიქცნენ თჳს-თჳსად. ხოლო მირია\ნის
Line of ed.: 5     მუნ ყოფასა შინა გარდმოვიდნენ ოვსნი, მოსტყუევნეს ქართლი
Line of ed.: 6     და წარვიდნენ. მოსრულმან მირიან მცხეთას შემოიკრიბნა სპანი და
Line of ed.: 7     გარდავიდა ოვსეთად; ვერ წინააღუდგნენ ოვსნი; მოსწყჳდნა, მოს\\ტყუევნნა Manuscript page: B_47 
Line of ed.: 8     და მოწვა ვიდრე ხაზარეთამდე და შემოვლო გზა დარუ\ბანდისა
Line of ed.: 9     და მოვიდა მცხეთას გამარჯუებული. შემდგომად მოვიდნენ
Line of ed.: 10     ხაზარნი წარღებად დარუბანდისა და მირიან წარვიდა შუელად, და
Line of ed.: 11     მუნ ბრძოლასა შინა მოვიდა ძე კოსორისა თრდატ სომხითს მა\მულსა
Line of ed.: 12     თჳსსა სპითა ბერძნისათა და დაიპყრა სომხითი (რამეთუ ამან
Line of ed.: 13     თრდატ გოლიათობითა თჳსითა მოკლა მეფე გუთთა მბრძოლი კეი\სრისა
Line of ed.: 14     და ამისთჳს მოსცა კეისარმან სპანი). ამისმან მცნობმან მი\რიან
Line of ed.: 15     დაუტევა ბრძოლა ხაზართა და მოიყვანა სპარსეთით ტომი მე\ფეთა
Line of ed.: 16     ფეროზ და მისცა ასული თჳსი და ერისთაობა რანისა; კუალად
Line of ed.: 17     მოირთო სხუაცა ძალი სპარსთაგან და მარადის ბრძოდა თრდატს;
Line of ed.: 18     არამედ უკეთუ მოირთვის თრდატ ძალი ბერძენთაგან, სძლევდის მი\რიანს,
Line of ed.: 19     ხოლო უკეთუ მირიან მოირთვის ძალი სპარსთაგან, სძლევ\\და Manuscript page: d_13a 
Line of ed.: 20     თრდატს, და არავინ იყო მარტოდ-მბრძოლი თრდატისა და იყო
Line of ed.: 21     მარა\\დის Manuscript page: R_50  ბრძოლა მათ შორის.

Line of ed.: 22        ხოლო ჟამსა ამას მოვიდა წმიდა ნინო მცხეთას ქადაგებად
Line of ed.: 23     ქრისტეს სახარებისად წელსა დასაბამით წ̃სჲგ, ბერძულსა ჭ̃ყკბ,
Line of ed.: 24     ქ{რისტე}სა ტ̃იდ, ქართულსა ჲ̃ვ, აგვისტოს დღესა ვ̃. რამეთუ რაჟამს დიდი
Line of ed.: 25     მთავარ-მოწამე გიორგი იწამა ქრისტესთჳს კაბადოკიას, იყო კაცი
Line of ed.: 26     კაბადოკიას ნათესავი წმიდის გიორგისა, მთავარი და მონა ღვთისა
Line of ed.: 27     ზაბილონ; ესე წარვიდა რომედ წინაშე მაქსიმიანე კეისრისა ნიჭისა
Page of ed.: 73   Line of ed.: 1     მოღებად. კუალად კაცი ვინმე იყო კოსტრა ქალაქსა შინა და ესხნენ
Line of ed.: 2     ძე სახელით იობენალი და ასული სოსანა, ხოლო აღსრულდნენ რა
Line of ed.: 3     მშობელნი მათნი, დაშთნენ ობლად; შემდგომად წარვიდნენ და-ძმა\ნი
Line of ed.: 4     იერუსალიმსა შინა მსასოებელნი მისნი და მუნ იობენალ მიემთხ\ვია
Line of ed.: 5     დევტალარობასა; ხოლო დაჲ მისი მსახურებდა ნიაფორას სარა
Line of ed.: 6     ბეთლემელსა; ხოლო ზაბილონ წინაშე კეისრისა ნიჭებულ იქმნა და
Line of ed.: 7     განდგნენ კეისრისაგან ბრანჯნი. Manuscript page: B_48  მაშინ წარვლინებულმან მათ ზედა
Line of ed.: 8     ზაბილონ სძლო მათ ველსა ზედა პატალონისასა და შეიპყრა მეფე
Line of ed.: 9     მათი მთავრებითურთ და მოიყვანა წინაშე კეისრისა. განმხილველ\მან
Line of ed.: 10     კეისარმან განაწესნა იგინი მოსიკუდიდ; მაშინ ტიროდნენ ბრან\ჯნი
Line of ed.: 11     და ევედრებოდნენ ზაბილონს, რათა ნათელ-სცეს და მისცეს
Line of ed.: 12     სჯული ქრისტესი და შემდგომად მოსწყდნენ. შეეწყალნეს ზაბილონს
Line of ed.: 13     და აუწყა პატრიაქსა; მან ნათელ-სცა და აზიარნა სისხლსა და ჴორცსა
Line of ed.: 14     უფლისასა, ასწავა და განამტკიცა სარწმუნოებასა ზედა. მმადლო\ბელნი
Line of ed.: 15     ღვთისა ბრანჯნი სიხარულით განვიდნენ საკილმოთა ზედა და
Line of ed.: 16     ღაღადებდნენ: "მოვედინ მეჴრმლე და აღიხუნეს თავნი ჩუენნი ჩუ\ენგან".
Line of ed.: 17     ამისი მხილველი ზაბილონ შევიდა წინაშე კეისრისა და იურ\ვა
Line of ed.: 18     მათ-თჳს; ხოლო კეისარმან მიანიჭნა იგინი ზაბილონს და მან გა\ნუტევნა,
Line of ed.: 19     მაშინ ვედრებით წარიყვანეს ზაბილონ, რათა ნათელ-სცეს
Line of ed.: 20     ქუეყანათაცა მათთა. ხოლო მისრულთა დღისა სავალთა, მოეგებნენ
Line of ed.: 21     სრულიად ბრანჯნი, ვინაჲთგან სცნეს ცოცხლება მეფისა და მთა\ვართა;
Line of ed.: 22     მაშინ ნათელ-სცა ყოველთა წყალსა ღრმასა მას შინა და
Line of ed.: 23     დაუდგინა მღუდელი და ესრეთ იქმნა ნათლის-მცემელი ბრანჯთა და
Line of ed.: 24     თჳთ წარმოვიდა რომედმე. შემდგომად განყიდა ყოველი მონაგები
Page of ed.: 74   Line of ed.: 1     თჳსი და მისცა გლახაკთა და თჳთ წარმოსრული მოვიდა
Line of ed.: 2     იერუსა/ლიმს.

Manuscript page: R_51 
Line of ed.: 3        ხოლო ჟამსა ამას დევტალარი Manuscript page: A_30-2  იგი პატრიაქ ქმნულ იყო და მე\გობარ
Line of ed.: 4     იქმნენ ფრიად პატრიაქი და ზაბილონ. მხედველი სარა ნია\\ფორ Manuscript page: B_49 
Line of ed.: 5     ეტყოდა პატრიაქსა ქმნულსა ზაბილონისასა და სიკეთესა და
Line of ed.: 6     განუზრახვიდა, რათა მისცეს სოსანა (ზაბილონს) დაჲ თჳსი ცო\ლად.
Line of ed.: 7     ესე სთნდა პატრიაქსა, აქორწინა და წარვიდა ზაბილონ კოს\ტრადვე.
Line of ed.: 8     ხოლო ესე წმიდა ნინო ამათგან იშვა და აღზარდა დედამან
Line of ed.: 9     მსახურებასა შინა გლახაკთასა. შემდგომად იქმნა რა ნინო ი̃ბ წლი\სა,
Line of ed.: 10     მშობელთა მისთა განყიდეს ყოველნი ქონებანი და მოვიდნენ იე\რუსალიმს.
Line of ed.: 11     ზაბილონ იჯმნა სოფლისაგან, იკურთხა პატრიაქისაგან
Line of ed.: 12     და მიათუალა ღმერთსა და პატრიაქსა ასული თჳსი სულთქმითა და
Line of ed.: 13     ტირილითა დიდითა; თჳთ განვიდა იორდანეს და აღსასრული მისი
Line of ed.: 14     უწყის თჳთ ღმერთმან. ხოლო ცოლი მისი სოსანა მისცა პატრიაქ\მან
Line of ed.: 15     მსახურებად გლახაკთა დედათა; არამედ წმიდა ნინო მსახურე\ბდა
Line of ed.: 16     ნიაფორს დვინელსა სომეხსა ორ წელ, ჰკითხვიდა და ისწავებდა
Line of ed.: 17     სარწმუნოებასა, ქმნულებასა ქრისტესსა და ვნებასა მისსა. ხოლო
Line of ed.: 18     ისმინა რა, რამეთუ კუართი უფლისა მცხეთელთა ურიათაგან წარღე\ბულ
Line of ed.: 19     არს, გამოჰკითხვიდა ნინო: "სადა არს მცხეთა?" მიუგო ნიაფორ\მან:
Line of ed.: 20     "არს ქუეყანა ჩდილოეთისა საწარმართო მთიულეთი, რომელი
Line of ed.: 21     ჟამსა ამას იქმნა უჟიკთა საჴელმწიფოდ". ამის დამმარხველი ნინო
Line of ed.: 22     გულსა შინა მადლობდა ღმერთსა. მათ დღეთა შინა მოვიდა დედაკა\ცი
Line of ed.: 23     ვინმე ეფესოთ თაყვანის-ცემად წმიდათა ადგილთა, რომელსა
Line of ed.: 24     ჰკითხა ნიაფორმან: "ჯერეთ ცთომათავე შინა არსა დედოფალი
Line of ed.: 25     ელენე?"; ხოლო იგი ეტყოდა: "ვარ მჴევალი მათი და უწყი, რამე\\თუ Manuscript page: d_13b 
Line of ed.: 26     დიდი წადიერება აქუს ქრისტეს სარწმუნოებისათჳს". ამისი
Line of ed.: 27     მსმენელი ნინო ეტყოდა ნიაფორს: "წარმგზავნე ელენე დედოფლისა
Line of ed.: 28     მიმართ, ნუ თუ უკუე მივემთხვიო სიტყვის გებად ქრისტესთჳს".

Line of ed.: 29        ესე ნიაფორმან აუწყა პატრიაქსა; ხოლო პატრიაქმან მოუწო\და
Line of ed.: 30     დისწულსა თჳსსა ნინოს და დაადგინა წინაშე საკურთხეველისა,
Page of ed.: 75   Line of ed.: 1     დაასხნა ჴელნი, აკურთხა ცრემლით მადლობისა ღვთისადმი აღ\მვლენმან
Line of ed.: 2     და რქუა: "წარგავლენ შენ, ვითარცა ცხოვარსა
Line of ed.: 3     მგელთა, ვითარცა წარვლინებულთა Manuscript page: B_50  ქრისტესთა". შემდგომად უჯმნა
Line of ed.: 4     დედისაგანცა და განუტევა. მაშინ წარჰყვა წმიდა ნინო დედაკაცსა
Line of ed.: 5     მას და მიიწივნენ რომედ სახლსა დედაკაცისა ეფესელისასა და იხი\ლეს
Line of ed.: 6     მუნ დედოფალი ტო\\მისაგან Manuscript page: R_52  მეფეთასა რიფსიმე და დედა-მძუ\ძე
Line of ed.: 7     მისი გაიანე, რომელნი იყოფოდნენ მონასტერსა შინა ქალწულ\თა
Line of ed.: 8     სავანისასა მომლოდნენი ნათლის-ცემად იერუსალიმით. ამას
Line of ed.: 9     აუწყა დედაკაცმან საქმენი ნინოსნი და რიფსიმემ მოწლედ შეიწყნა\რა
Line of ed.: 10     ნინო დამასვე წელსა ნათელ-იღო რიფსიმემ და გაიანემ და სახ\ლეულთა
Line of ed.: 11     მისთა რიცხვთ ნ̃ სულთა ჴელთა შინა წმიდისა ნინოსათა
Line of ed.: 12     და იყოფოდა მუნ წელსა ბ̃.

Line of ed.: 13        მათ დღეთა შინა წარმოევლინა კეისარსა, რათა პოვონ მის\თჳს
Line of ed.: 14     საცოლედ ქალი კეთილ-ქმნული შუენება-კეკლუცებითა და მო\ვიდნენ
Line of ed.: 15     მონასტერსა მას. ხოლო გან-რა-იხილეს რიფსიმე და გამო\კითხეს
Line of ed.: 16     გუარი მისი და სცნეს მეფეთა ნათესაობა, სთნდათ შუენიერე\ბისა
Line of ed.: 17     მისისათჳს და გამოსახეს ხატი მისი და მიართუეს კეისარსა,
Line of ed.: 18     რომელმან იხილა, ეტრფიალა და განაწესა ქორწილი. ხოლო გან\მხილველი
Line of ed.: 19     რიფსიმე მანქანებისა მტრისასა იურვოდა და ევედრებოდა
Line of ed.: 20     ღმერთსა განრომასა; შემდგომად განივლტო ნ̃გ სულითა და მოი\წივნენ
Line of ed.: 21     სომხითის ახალქალაქს დვინს, საყოფელსა სომეხთა მეფე\თასა,
Line of ed.: 22     და შევიდნენ საწნახლის ტალავარსა ჩდილოთ აღმოსავლით
Line of ed.: 23     კერძოთა და იზრდებოდნენ მუნ ფარულად ჴელ-მოქმედებითა
Page of ed.: 76   Line of ed.: 1     თჳსითა.

Manuscript page: B_51 
Line of ed.: 2        ხოლო კეისარი რა ვერღარა მწია ნებასა თჳსსა, წარავლინ\ნა
Line of ed.: 3     ყოველგნით მეძიებელნი და მოუწერა თრდატს, ვითარმედ "ქრი\სტიანენი,
Line of ed.: 4     რომელნი ჯუარ-ცმულსა ესუენ, ხოლო ღმერთთა და მე\ფობათა
Line of ed.: 5     ჩუენთა ჰგმობენ, მათგანი ქალი ვინებე ცოლად ჩემდა, არა\მედ
Line of ed.: 6     მან შეურაცხ-მყო და განმევლტვა. აწ ძმობით მომიძიე და რა\ჟამს
Line of ed.: 7     ჰპოვო რიფსიმე, წარმომივლინე და, უკეთუ გთნდეს, შეირთე
Line of ed.: 8     შენ, რამეთუ ვერ ჰპოვო მგზავსი მისი იონთა სოფელთა შინა
Line of ed.: 9     და მშჳდობითმცა ხარ". მსმენელმან თრდატ ძიება ყო
Line of ed.: 10     და პოვნა იგინი საწნახელსა მას შინა და იწამნენ მისგან რიფ\სიმე
Line of ed.: 11     და გაიანე მოყუსებითურთ, ვითარცა მოგვითხრობს ცხოვ\რება
Line of ed.: 12     სომეხთა. მაშინ წმიდამან ნინო დამალულმან ვარდის
Line of ed.: 13     ეკალსა შორის, რომელსა ჯერეთ არა გამოეღო ყუავილი, აღ\იხილნა
Line of ed.: 14     ზეცად თუალნი და იხილა ანგმლოზი გარდამომავალი, სიმ\რავლითა
Line of ed.: 15     მკმეველი საკმეველისა, რომელთა აღყვანდათ სულნი წმი\დათა
Line of ed.: 16     მათ მოწამეთანი ცათა შინა, ამისთჳს სულთ-ითქუნა: "რად
Line of ed.: 17     დამიტევებ უფალო ასპიტსა და ვასილისკოთა შორის"? ხოლო ესმა
Line of ed.: 18     ჴმა ზეგარდამო: "შენიცა წარყვანა იყოს ეგრეთვე სასუფეველსა ში\ნა;
Line of ed.: 19     არამედ აღდეგ და წარვედ ჩდილოთ კერძო, სადა არს სამკალი
Line of ed.: 20     ფრიად, ხოლო მუშაკი არა". Manuscript page: R_53  წარმოსრული მოიწია ორბანად საზ\ღვარსა
Line of ed.: 21     სომხეთისასა, და მუნ დაიზამთრა; შემდგომად თთუესა ივ\ნისსა
Line of ed.: 22     მომიდა ჯავახეთს ტბასა ფანავარსა ზედა და იხილნა მთანი
Line of ed.: 23     ჩდილოთ კერძო, კრულნი თოვლითა, შეუძნდა და თქუა: "უფალო,
Line of ed.: 24     მიიღე სული ჩემი". არამედ მუნ ორ დღე მყოფმან ითხოვა საზრდე\ლი
Line of ed.: 25     ტბისა მეთე\\ვზურთაგან, Manuscript page: B_52  ხოლო მუნვე მწყსიდნენ სამწყსოსა
Line of ed.: 26     არვე-მროწლეთასა და ჰხადოდენ მწედ არმაზს და ზადენს ღმერთად
Page of ed.: 77   Line of ed.: 1     და აღუთქმიდნენ შესაწირავთა მშჳდობისათჳს, რომელნი იტყოდნენ
Line of ed.: 2     ენითა სომხურითა, რომელი ესწამა ნინოს მცირედი ნიაფორასა\გან
Line of ed.: 3     და ჰკითხვიდა მათ სადაურობასა; ხოლო ეტყოდნენ საფურცლი\სა,
Line of ed.: 4     ქინძარისა და ქალაქისა მცხეთისანი, სადა ღმერთნი ღმერთობენ
Line of ed.: 5     და მეფენი მეფობენ. მიუგო ნინომ: "სადა არს მცხეთა?" ჰრქუეს:
Line of ed.: 6     "გარდამდინარე ამის ტბისა მიმდინარებს ქალაქსა მცხეთას". Manuscript page: d_14a  შეუძნ\და
Line of ed.: 7     წმიდასა სიგრძე და სიფიცხე გზისა და სულ-მთქმელმან მიიდვა
Line of ed.: 8     ლოდი გარდასადინელსა ტბისასა და მიერულა. მაშინ ჩუენებასა ში\ნა
Line of ed.: 9     მოვიდა კავი, მოსმა წიგნი ნინოს და ეტყოდა: "მიართვი ესე მე\ფესა
Line of ed.: 10     მცხეთას". მიუგო ნინო: "უფალო, მე დედაკაცი ვითარ მი\ვიდე
Line of ed.: 11     უცხოთა თემთა და ქუეყანათა შინა?" ამისთჳს განუჴსნა კაც\მან
Line of ed.: 12     მან წიგნი იგი, რომელი იყო რომაულებრ, და მისცა კითხვად
Line of ed.: 13     ნინოს, რომელსა შინა იყვნენ ი̃ ესე სიტყუანი:



Section: 44  
Page of ed.: 77  
Line of ed.: 14   ი̃ სიტყუანი წ{მიდ}ის ნინოს მოცემულნი


Line of ed.: 15        ა̃. სადაცა იქადაგოს სახარება ესე, ითქმოდეს დედაკავი ესე.

Line of ed.: 16        ბ̃. არცა მამაკაცება, არცა დედაკაცება, არამედ თქუენ ყო\ველნი
Line of ed.: 17     ერთ ხართ.

Line of ed.: 18        გ̃. წარვედით და მოიმოწაფენით ყოველნი წარმართნი და ნა\თელ-სცემდით
Line of ed.: 19     მათ სახელითა მამისათა, და ძისათა, და სულისა
Line of ed.: 20     წმი/დისათა.

Line of ed.: 21        დ̃. ნათელი გამობრწყინებად წარმართთა ზედა და დიდებად
Line of ed.: 22     ერისა შენისა ისრაელისა.

Line of ed.: 23        ე̃. სადაცა იქადაგოს სახარება ესე Manuscript page: A_30-3  სასუფეველისა, მუნცა ითქმო\დეს
Line of ed.: 24     დედაკაცი ესე ყოველსა სოფელსა.

Line of ed.: 25        ვ̃. რომელმან თქუენ შეგიწყნაროს, მე შემიწყნარა და რომელ\მან
Line of ed.: 26     მე შემიწყნარა, შეიწყნარა მომამლინებელი ჩემი.

Manuscript page: R_54 
Line of ed.: 27        ზ̃. რამეთუ ფრიად უყუარდა მარიამ უფალსა, რამეთუ მარა\დის
Line of ed.: 28     ისმენდა სიტმუასა მისსა ჭეშმარიტსა.

Page of ed.: 78  
Line of ed.: 1        ჱ̃. ნუ გეშინინ მათგან, რომელთა მოსწყჳდნეს ჴორცი, ხოლო
Line of ed.: 2     სულისა ვერ შემძლებელ არიან მოწყუედად.

Line of ed.: 3        თ̃. რქუა მარიამ მაგდალინელსა იესო: წარვედ დედაკაცო და
Line of ed.: 4     ახარე ძმათა ჩემთა.

Manuscript page: B_53 
Line of ed.: 5        ი̃. სადაცა მქადაგებდეთ სახელითა მამისა და ძისა და სულისა
Line of ed.: 6     წმიდისათა.

Line of ed.: 7        ხოლო წარმკითხველმან წმიდამან ნინო იუწყა ზეგარდამოსა
Line of ed.: 8     ყოფად ესე და ითხოვა ღვთისაგან შეწევნა, მიჰყვა მდინარესა მას
Line of ed.: 9     ურვეული გზისა სიფიცხისა და მშიშარე მჴეცთაგან და მივიდა ქა\ლაქსა
Line of ed.: 10     ურბნისს. მუნ იხილნა ერნი, რომელნი მსახურებდნენ ღვთად
Line of ed.: 11     ქვათა, ძელთა და ცეცხლთა; ამისთჳს შეურვებული შევიდა უბანსა
Line of ed.: 12     ურიათასა და ზრახვიდა მათ ენითა ებრაულითა, სადა დაჰყო მუნ
Line of ed.: 13     თთუე ერთი. შემდგომად აღიძრნენ ერნი ურბნისით ვაჭრობად და
Line of ed.: 14     ზორვად არმაზისა და ზადენისა, და წარვიდნენ მცხეთას, რომელთა
Line of ed.: 15     წარყვა წმიდა ნინო და მისრულმან მცხეთას იხილნა საცთურნი და
Line of ed.: 16     ცეცხლის მსახურება მათი; ტიროდა წარწყმედასა მათსა და იგლოვ\და
Line of ed.: 17     უცხოობასა თჳსსა. ხოლო დღესა მეორესა იყო ოხვრა საყვირთა
Line of ed.: 18     და ზარი დიდი და შეამკუნეს გზანი და შოლორცნი, ვითარცა ყუა\ვილნი
Line of ed.: 19     ველთა და გამოვიდნენ ერნი; შემდგომად გამოვიდა ნანა დე\დოფალი,
Line of ed.: 20     მერმე მირიან მეფე დიდებით და აქებდნენ ყოველნი მე\ფესა.
Line of ed.: 21     მაშინ ჰკითხა ნინო ურიასა ვისმე: რაჲ არს ესე? მიუგო: "ღმერ\თნი
Line of ed.: 22     მათნი უწესთ მათ თაყვანის-ცემად". მსმენელმან ნინო მიისწ\რაფა
Line of ed.: 23     და შეასწრა ციხესა შინა არმაზს და შევიდა ზღუდისა ნაპრალ\სა
Line of ed.: 24     და მხილველმან კერპთამან, რომელი იყო არმაზ რვალისა ოქროს
Line of ed.: 25     ჯაჭუ-ცმული, ჴელსა მახჳლი მქცეველი შორის და იმიერ და ამიერ
Line of ed.: 26     გაიმ და გაციმ ოქროსი და ვეცხლისა და მოვიდიან მეფე და ერნი
Line of ed.: 27     შიშით თაყვანის-მცემელნი და კრძალვით მვედრებელნი; სულთ\ითქუნა
Line of ed.: 28     წმიდამან და მოეჴსენა დედისძმისა თჳსისა, რაჟამს ეტყოდა:
Line of ed.: 29     "წარგავლენ შენ მამაკაცსა სრულსა და მიიწიო ქუეყანასა უცხოსა
Page of ed.: 79   Line of ed.: 1     ღვთის-მბრძოლთა და მჴდომთასა; წამს იწყო ვედრებად ღვთისა,
Line of ed.: 2     რათა გამოიჴსნას ქუეყანა იგი და შემუსრნეს კერპმნი.



Section: 45  
Page of ed.: 79  
Line of ed.: 3   კერპთ შემუსრვა ნინოსაგან


Manuscript page: R_55 
Line of ed.: 4        მყის შემდგომად ლოცვისა მოჰბერა ქარმან მყრალმან ბნელმან
Line of ed.: 5     და მძაფრმან თთუესა აგ\\ვისტოსა Manuscript page: B_54  ექვსსა, წელსა ქ{რისტე}სა ტ̃იდ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 6     ი̃ვ, და ივლტოდა მეფე ერითურთ ქალაქად და დაბნებად.
Line of ed.: 7     მაშინ მოუშვა სეტყუა ძნიად ორის ჴელის სატყორცი და შემუსრნა
Line of ed.: 8     კერპნი, და აწვლილნა და შთასთხია სიღრმესა. დღესა მეორესა გა\მოვიდა
Line of ed.: 9     მირიან ძიებად კერპთა თჳსთა და ვერარასა ჰპოვებდნენ და
Line of ed.: 10     იტყოდნენ: "ქალდეველური ღმერთი და არმაზ მტერ იყვნენ და ამან
Line of ed.: 11     ოდესმე მოაქცივა მას ზედა ზღუა; ხოლო მან აწ უქმნა ესე". სხუა\ნი
Line of ed.: 12     იტყოდნენ: რომლისა ღვთისაგან თრდატ ეშუად შეიცვალა და
Line of ed.: 13     კუალად კაცადვე, მან ღმერთმან ჰყო ესეცა"; რამეთუ მიერითგან
Line of ed.: 14     დიდება ქრისტესი დაუფარველად იყო ქართლს შინა და მადლსა
Line of ed.: 15     ღვთისასა ეწყო მოფენად. ხოლო ნინო გამოვიდა ნაპრალით და პოვა
Line of ed.: 16     თუალი იგი ბივრიტი, რომელი უჯდა არმაზს; აღიღო და მოვიდა Manuscript page: d_14b 
Line of ed.: 17     ბრინჯის ხისა ქუეშე ახლოს მუნვე, რომელი იყო საგრილი ბარტომ
Line of ed.: 18     მეფისა; გამოსახა ხესა ჯუარი და ევედრებოდა ღმერთსა მუნ ექუს\დღე,
Line of ed.: 19     რათა მოხედოს და იჴსნას ერი იგი ეშმაკისაგან. ხოლო ხესა მას
Line of ed.: 20     ქუეშე მოვიდა სეფე-ქალი შროშანა და ჰკითხვიდა ვინაობასა და
Line of ed.: 21     წმიდამან აუწყა ყოველივე თჳნიერ მშობელთა თჳსთა და იჩემა
Line of ed.: 22     ტყუეობა თჳსი; მაშინ შროშანა აიძულებდა, რათა წარჰყვეს სახ\ლად
Line of ed.: 23     მეფისად; არამედ არა ინება წმიდამან და წარვიდა შროშანა.
Line of ed.: 24     შემდგომად სამისა დდისა განმლო ნინომ მტკუარი და მივიდა სამო\თხესა
Line of ed.: 25     სამეფოსა, სადა აწ არს სუეტი-ცხოველი, და შევიდა სახლაკ\სა
Line of ed.: 26     მესამოთხისასა, რომლისა ცოლმან ანასტასია მოწყალედ შეი\წყნარა
Page of ed.: 80   Line of ed.: 1     და დაბანნა ფერჴნი, სცხო ზეთი, დაუგო პური და ღჳნო და
Line of ed.: 2     განუსუენა და დაჰყო მის თანა თთუენი თ̃. ხოლო მესამოთხენი იყვ\ნენ
Line of ed.: 3     მწუხარე უშვილობისათჳს; ამისთჳს იხილა წმიდამან ჩუენება\სა
Line of ed.: 4     შინა კაცი, ნათლით მოსილი, რომელი ეტმოდა: "შევედ სამოთხე\სა
Line of ed.: 5     და Manuscript page: B_55  ჰპოვო ნაძჳსა ქუეშე მცირე ბაბილო სურნელი; აღიღე მი\წა
Line of ed.: 6     მისი, აჭამე მეუღლეთა მათ და ესუათ შვილნი. ხოლო წმიდამან
Line of ed.: 7     მოიღო, ულოცა და შეაჭამა მათ და შვნეს შვილნი და რწმენათ ქრის\ტე
Line of ed.: 8     და დაემოწაფნენ ნინოს. შემდგომად წმიდამან პოვა გარე ზღუდი\სა
Line of ed.: 9     ძოჩი ბრწამლისა ერთი, სადა აწ არს ზემო-ეკლესიის საკურთხე\ველი
Line of ed.: 10     განგებითა ღვთისათა; შევიდა მას შინა და დაასუენა ჯუარი,
Line of ed.: 11     რომელი გამოეკუეთა ნასხლევისაგან და იყოფებოდა მას შინა ლოვ\ვითა
Line of ed.: 12     და ვედრებითა Manuscript page: R_56  ღვთისათა ღამე და დღე და განკჳრვებულნი მე\სამოთხენი
Line of ed.: 13     ღუაწლისა მისისათჳს მსახურებდნენ მას და ესრეთ მას
Line of ed.: 14     შინა მმოში მრავალგზის შევიდოდა უბანთა ურიათასა, რათა გა\მოიძიოს
Line of ed.: 15     კუართი უფლისა, რომელი ეუწყა ნიაფორისაგან წარღე\ბული
Line of ed.: 16     მცხეთას.

Line of ed.: 17        ხოლო პოვა აბიათარ ურია მღუდელი და ასული მისი სიდონია,
Line of ed.: 18     რომელთა უქადაგა სახარება და დაიმოწაფნა იგინი და მათ თანა ექუ\სნი
Line of ed.: 19     სხუანი დედანი ურიათანი დაემოწაფნენ, თჳნიერ ნათლისცემისა,
Line of ed.: 20     მრწმუნებელნი ქრისტესნი, ვინაჲთგან მას ჟამსა არა იყო მღუდელი
Line of ed.: 21     და იქმნებოდა სასწაულნი და კურნებანი მრავალნი სენთანი ნინოს
Line of ed.: 22     მიერ, რომელი იქცეოდა წლისა სამისა ჟამთა მცხეთას.



Section: 46  
Page of ed.: 80  
Line of ed.: 23   აბიათარის ამბავი


Line of ed.: 24        მაშინ იტყოდა აბიათარ: "მე ვიყავ წილჴდომილი წელსა მას,
Line of ed.: 25     ოდეს წმიდა ნინო მოვიდა მცხეთას. მასვე ჟამსა მომივიდა წიგნი
Line of ed.: 26     ანტიოქიით ურიათა მღუდელთაგან, ვითარ განხეთქა ღმერთმან მე\ფობა
Line of ed.: 27     მათი და არღარა მოაქცია მათდა უფლება მიერით, ოდეს მოკ\ლეს
Line of ed.: 28     მამათა მათთა ქრისტე და ჯუარს აცვეს, და დაიპყრეს ჰრომთა
Line of ed.: 29     ადგილი მათი, და შეურაცხ იქმნენ მიერ ჟამითგან. ხოლო მე ამას
Page of ed.: 81   Line of ed.: 1     ყოველსა ვკითხვიდი წმიდასა ნინოს და იგი მომითხრობდა დასაბა\მითგან
Line of ed.: 2     წიგნთაგანვე ჩუენთა ზეპირად და მაუწყებდა ყოველსავე
Line of ed.: 3     ქრისტესთჳს და ნათლისცემასა და ზიარებასა, რომელსა ღირს ვიქ\მენ
Line of ed.: 4     მე და რომლისა სუროდა წინასწარმეტყუელსა დავითს და მარ\წმუნა
Line of ed.: 5     ჭეშმარიტი მე ღვთისა და ვიხილვიდი მრავალსა სასწაულსა
Line of ed.: 6     და კურნებასა წმიდი\\სა Manuscript page: B_56  ნინოსაგან. და აწ მე აბიათარ მოგითხრობ,
Line of ed.: 7     რომელი მეუწყა მამის-დედისა ჩემისაგან. და უწყი წიგნთაგანცა, რა\მეთუ
Line of ed.: 8     მათცა პაპათა და მშობელთა თჳსთაგან მოთხრობილ-სმენილი
Line of ed.: 9     უწყოდნენ, რამეთუ რაჟამს მეფობდა ჰეროდე იერუსალიმს, მოვიდა
Line of ed.: 10     ამბავი მცხეთას, ვითარმედ შევიდნენ სპარსნი დაპყრობად. ხოლო
Line of ed.: 11     წარვიდნენ აქედამ მგლოვარენი ურიანი შუ\\ელად Manuscript page: A_30-4  იერუსალიმს; არა\მედ
Line of ed.: 12     შემდგომად მოვიდა ამბავი არა მოტყუენვისათჳს, არამედ ყრმი\სა
Line of ed.: 13     ახალშობილისა დავითის ტომისა ძღუნისა შეწირვად მოვიდნენ
Line of ed.: 14     სპარსნი, რომელთა უძღუნეს ბეთლემს მწირად შობილსა ოქრო, მუ\რი
Line of ed.: 15     და გუნდრუკი და თაყვანისცეს. მსმენელთა ურიათ ყვეს სიხარუ\ლი
Line of ed.: 16     დიდი ქართლსა შინა. ხოლო შემდგომად ლ̃ წლისა მოეწერა ან\ნა
Line of ed.: 17     მღუდელსა იერუსალიმითგან პაპისა ჩემისა ელიოზისა თანა, რომ\ლისად
Line of ed.: 18     სპა\\რსნი Manuscript page: R_57  ძღუენით მოვიდნენ, იგი აღზრდილ არს და იტყჳს
Line of ed.: 19     თავსა თჳსსა ძედ ღვთისად, აწ მოვედით სიკუდიდ მისდა, რათა აღვა\სრულოთ
Line of ed.: 20     მცნება მოსესი. ამისთჳს წარვიდნენ პაპა ჩემი ელიოზ, რო\მელსა
Line of ed.: 21     ჰყვა დედა ტომისაგან ელი მღუდლისა და დაჲ ერთი. მაშინ
Line of ed.: 22     ევედრებოდა ელიოზს დედა თჳსი: წარვედ, გარნა ნუ შეეზრახები
Line of ed.: 23     ზრახვასა, რომელსა განიზრახვენ; რამეთუ იგი არს თქმული წინას\წარმეტყუელ\\თა: Manuscript page: d_15a 
Line of ed.: 24     "მოლოდება წარმართთა, ცხორება საუკუნო", და
Line of ed.: 25     ესრეთ წარვიდა ლონგინოზ კარსნელიცა. ხოლო რაჟამს ჯუარს
Line of ed.: 26     აცვეს და ჰკრეს უფალსა სამსჭუალი, ესმა დედასა ელიოზისასა ჴმა
Line of ed.: 27     იგი მცხეთას, მყის იკრჩხიალა და თქუა: "მშჳდობით მეფობაო ურია\თაო,
Line of ed.: 28     რამეთუ მოჰკალთ მეუფე თქუენი. ვაჲ ჩემდა! ნეტარმცა სმე\ნადვე
Line of ed.: 29     მომკუდარმცა ვიყავ", და მოკუდა. ხოლო კუართი უფლისა
Line of ed.: 30     წილად ხუდათ ელიოზს და ლონგინოზს და მოვიდნენ მცხეთას; მიე\გება
Page of ed.: 82   Line of ed.: 1     დაჲ თჳსი ელიოზს და მოეხვია ყელსა, გამოუღო კუართი, შე\იტკბო
Line of ed.: 2     მკერდსა და მყისვე სული წარჴდეს სამთა ტკივილთათჳს.
Line of ed.: 3     ა̃. ქრისტეს ჯუარცმისათჳს, ბ̃. სიკუდილისა დედისათა. გ̃. თანა
Line of ed.: 4     შერთვისათჳს ძმისა თჳსისა ქრისტეს უარისმყოფელთა. ამისთჳს
Line of ed.: 5     იქმნა შფოთი დიდი მცხეთას, რამეთუ განკჳრდებოდა დიდი მეფე
Line of ed.: 6     ადერკი Manuscript page: B_57  და ინება კუართი იგი, არამედ საკჳრველებისა მისგან ვერ\ღარა
Line of ed.: 7     იკადრა გამოღებად, ვინაჲთგან მაგრად და სურვილით შემო\ემკერდნეს
Line of ed.: 8     და დამარხა ელიოზ დაჲ თჳსი კუართითავე ადგილსა,
Line of ed.: 9     რომელი უწყის ღმერთმან. გარნა ესე ვუწყით, რამეთუ არს ხალენი
Line of ed.: 10     ელიასი ადგილსავე მას და ესეცა მეუწყა მამისა ჩემისაგან, რამეთუ
Line of ed.: 11     არს ადგილი მახლობელ ნაძჳსა მის ლიბანისა. და ამისთჳს მაბირებ\და
Line of ed.: 12     მე მრავალგზის წმიდა ნინო, რათა გამოვიკითხო მამისა ჩემისა\გან;
Line of ed.: 13     არამედ მან იგივე მომითხრის, რამეთუ არს ადგილსა ამას და
Line of ed.: 14     არს ვითარცა კიბე იაკობისა ზეცად აღწევნილი. შემდგომად ამისა
Line of ed.: 15     ძისწულის-წულმან ადერკისამან, მეფემან არმაზელ ძიება ჰყო ურია\თა
Line of ed.: 16     თანა და ვერ უძლო პოვნად კუართი იგი, რამეთუ მასცა ეგრეთვე
Line of ed.: 17     უთხრობდნენ ნაძჳსა მის მახლობელობასა.



Section: 47  
Page of ed.: 82  
Line of ed.: 18   ჩუენება ნინოსი ხისათჳს


Line of ed.: 19        ხოლო ჟამთა ამათ იხილა წმიდამან ნინო სამ-ოთხ-გზის ძილსა
Line of ed.: 20     შინა ჩუენება. რამეთუ მოვიდიან ფრინველნი შავნი, შთასრულნი
Line of ed.: 21     მტკუარსა შინა იბანიან, განთეთრდებოდიან და შესხდიან ბაბი\\ლოსა Manuscript page: R_58 
Line of ed.: 22     მას ზედა, მოისთულიან ნაყოფნი მისნი და მოუღიან წმიდასა ნინოსა
Line of ed.: 23     და მოკრბიან გარემო მისსა შუენიერად ჟღივილითა. ესე აუწყა წმიდა\მან
Line of ed.: 24     აბიათარის ასულსა სიდონიას, რომელმან მიუგო: შენ, ტყუეო,
Line of ed.: 25     ტყუეთა მჴსნელო, შენ ზედა აღსრულდეს ჩუენება ესე და შენით შე\იცვალოს
Line of ed.: 26     რჯული ქუეყანისა ამის და იცნან გზა ჭეშმარიტი. ჵი
Line of ed.: 27     იერუსალიმ! ვითარ განგიმარტებიეს ფრთენი და შეჰკრებ ყოველთა
Line of ed.: 28     და აქაცა მოსრულ არს დედაკაცი ესე, რომელმან შესცვალოს ყო\ველნი
Line of ed.: 29     წესნი!"



Section: 48  
Page of ed.: 82  
Page of ed.: 83  
Line of ed.: 1   შესლვა საბერძნეთს მირიანისა


Line of ed.: 2        მათ დღეთა შინა სპარსეთს მოკუდა ბარტომ მეფე, ძმა მირიანი\სა
Line of ed.: 3     და დაჯდა ძე მისი მეფედ. ამან მოუმცნო მირიანს, რათა შეიკრიბ\ნენ
Line of ed.: 4     და შევიდნენ საბერძნეთს. მსმენელი მირიან სიხარულით წარვი\და
Line of ed.: 5     და შეკრბნენ ორნივე ერთად, რომელთა სპათა სიმრავლე, ვითარ\ცა
Line of ed.: 6     ფურცელნი ხეთანი. ამათ ვერ წინააღუდგა თრდატ, არამედ განა\\მაგრნა Manuscript page: B_58 
Line of ed.: 7     ციხე-ქალაქნი. ხოლო ამათ გარდავლეს სომხითი და შევიდ\ნენ
Line of ed.: 8     საბერძნეთს. ჟამსა ამას აღეარა ქრისტე დიდსა კოსტანტინეს
Line of ed.: 9     და იყო ქრისტიანედ. ესე კოსტანტინე მოვიდა წინამძღუანებელი
Line of ed.: 10     ჯუარისა, ეწყო მცირედითა სპითა და კუეთებასავე აოტნა სპარსნი
Line of ed.: 11     და მირიანისანი და მოსწყჳდნა; უმრავლესნი სპარსნი შეივლტოდ\ნენ
Line of ed.: 12     სპარსეთად. ხოლო მირიან მცხეთას. მოუდგა კოსტანტინე. შეუ\შინდა
Line of ed.: 13     მირიან, ეზრახა და მისცა ძე თჳსი ბაქარ მძევლად და ზავ\ჰყო.
Line of ed.: 14     მაშინ კოსტანტინემ ამზახლა მირიან და თრდატ და მოსცა
Line of ed.: 15     თრდატ ასული თჳსი ძესა მირიანისსა რევს და უჩინა საზღვრად
Line of ed.: 16     მთა, რომელსა გასდის იმიერ მდინარენი და მიერთჳს არაზსა, თრდა\ტის
Line of ed.: 17     კერძოდ დაყარნა, და ამიე რმრთუელნი მტკურისანი მირია\ნის
Line of ed.: 18     კერძად, და აზავნა და წარვიდა კოსტანტინე. მაშინ მოქცევასა
Line of ed.: 19     ამას მირიანისასა ჴმამაღლად ჰქადაგებდა ნინო და გამოეჩინეს ჯუა\რი
Line of ed.: 20     იგი ნასხლევისა და იქმოდა შეხებითა მისითა კურნებათა მრავალ\თა.
Line of ed.: 21     ეგრეთვე მოწაფენი მისნი სიდონია და ვ̃ იგინი და ახალი პავლე
Line of ed.: 22     აბიათარ ქადაგებდნენ დაუცხრომელად; ამისთჳს აღიძრნენ ურიანი
Line of ed.: 23     აბიათარსა ზედა, რათა ქვა დაჰკრიბონ; არამედ მეფემან წარავლინ\ნა
Line of ed.: 24     მსახურნი და გამოიტაცა იგი, Manuscript page: R_59  რამეთუ სმენოდა მირიანს საბერძნე\თით
Line of ed.: 25     და სომხითით სასწაულნი მრავალნი ქრისტეს-მიერნი და არა
Line of ed.: 26     დააბრკოლებდა ნინოს და მოწაფეთა მისთა; გარნა ბრძოდა მტერი
Line of ed.: 27     იგი და ვერ აღეარა ქრისტე, და ნანა დედოფალიცა ფრიად მტერ იყო
Line of ed.: 28     ქრისტეს რჯულისა. ხოლო წმიდა ნინო ლოცვით იყოფოდა საყო\ფელსა
Page of ed.: 84   Line of ed.: 1     თჳსსა, და უკჳრდათ წარმართთა ღუაწლნი მისნი და ჰკითხვი\დნენ
Line of ed.: 2     მას; ხოლო იგი აუწყებდა და დაუთესვიდა სიყუარულსა ქრის\ტესსა
Line of ed.: 3     გულთა შინა, და დაიმოწაფნა სამსა ამას წელსა მრავალნი.



Section: 49  
Page of ed.: 84  
Line of ed.: 4   სასწაულნი ნინოს მიერ ქმნილნი


Line of ed.: 5        იყო ვინმე ყრმა-წული უფალი მძიმისა სენისა და მიმოაქუნდა
Line of ed.: 6     დედასა, რათა განჰკურნოს. ესე იყო ყოვლად მოძულე ქრისტიანო\ბისა;
Line of ed.: 7     არამედ რა Manuscript page: B_59  უსასო იქმნა მკურნალთაგან, მოვიდა წინაშე ნი\ნოსა
Line of ed.: 8     და ევედრა, ხოლო წმიდამან დადვა კილიკსა ზედა თჳსსა, ულო\ცა
Line of ed.: 9     და აღადგინა და მისცა დედასა თჳსსა, ამისთჳს დედამან ყრმი\თურთ
Line of ed.: 10     აღიარა ქრისტე და მადლობდა ღმერთსა.



Section: 50  
Page of ed.: 84  
Line of ed.: 11   განკურნება ნანა დედოფლისა


Line of ed.: 12        შემდგომად დასნეულდა დედოფალი ნანა და ვითარ ვერა რაჲ
Line of ed.: 13     არგეს მკურნალთა, ეტყოდნენ წმიდისა ნინოსთჳს. მან მსწრაფლ
Line of ed.: 14     მიუწოდა, არამედ წმიდამან არა ინება მისლვა, გარნა მოუწოდა დე\დოფალსა
Line of ed.: 15     და მოიყვანეს იგი ცხედრითა და დადვეს კილიკსა ზედა
Line of ed.: 16     მისსა, მაშინ ნინომ შეახო ჯუარი თავსა, ფერჴსა და მჴრებსა ზედა და
Line of ed.: 17     ულოცა და აღადგინა ცოცხალი. მიერით იქმნა მეგობარი ნინოსი,
Line of ed.: 18     ჰკითხვიდა ქრისტეს სარწმუნოებისათჳს და ისწავებდა გულს-მოდ\გინედ,
Line of ed.: 19     ამისთჳს ჰკითხვიდა მეფეცა ნანას განკურნებასა; ხოლო იგი
Line of ed.: 20     აუწყებდა, და უკჳრდა მეფესა და გამოეძიებდა რჯულსა ქრისტესსა
Line of ed.: 21     და მარადის ჰკითხვიდა აბიათარს ძუელთა და ახალთა წიგნთაგან და
Line of ed.: 22     წიგნიცა აქუნდა მეფესა ნებროთისა, რომელი ეწამებოდა, რამეთუ
Line of ed.: 23     გოდლის შენებასა ეტყოდა ნებროთს: "მე ვარ მიქაელ, მდგომარე
Line of ed.: 24     მთავრად აღმოსავლეთსა ზედა ღვთისაგან, განვედ ქალაქისა ამის\გან,
Line of ed.: 25     რამეთუ ღმერთი დაჰფარავს; ხოლო უკანასკნელ მოვიდეს მეუ\ფე
Line of ed.: 26     ცისა, რომლისა შენ გნებავს ხილ\\ავად, Manuscript page: A_30-5  შეურაცხი ერთა შორის,
Page of ed.: 85   Line of ed.: 1     და შიშმან მისმან განაქარვოს გემონი სოფლისანი, მან გიჴსნას შენ
Line of ed.: 2     ჭირისაგან შენისა". ამის გამო უმეტეს ირწმუნებდა მეფე ნინოსასა
Line of ed.: 3     და შეექმნა სურვილი ქრისტიანობისა, გარნა მტერი დაუთესვიდა
Line of ed.: 4     სიყუარულსა კერპთასა და ცეცხლისასა, რომლისა წინააღმდგომ ევე\დრებოდა
Line of ed.: 5     დედოფალი ქრისტიანობისათჳს. მაშინ მოგჳ იგი მთავარი
Line of ed.: 6     ხვარა სნეული, მონათესავე მეფისა, სულითაუკეთურებითა იგვემებო\და
Line of ed.: 7     ფიცხელად მოსიკუდიდ, ამისთჳს ევედრნენ მეფე და დედოფალი,
Line of ed.: 8     რათა განჰკურნოს იგი; ხოლო მეფე ეტყოდა: "უწყი, რამეთუ ხარ
Line of ed.: 9     ასული არმაზისა და შვილი ზადენისა და მით ჰყოფ კურნებასა, ამი\სთჳს
Line of ed.: 10     იყავ შენ, ვითარცა მაწო\\ვარი Manuscript page: R_60  ერთი წინაშე ჩემსა და პატივ\გცე;
Line of ed.: 11     არამედ ნურღარა იტყჳ რჯულსა მას რომთასა, გარნა სოფ\ლის
Line of ed.: 12     მპყრობელთა არმაზ და ზადენისა, გაციმ და გაიმისა, მამათა
Line of ed.: 13     ჩუენთასა, რომელთაგან არიან მნათობნი მცენარნი და ნაყოფიერე\ბანი.
Line of ed.: 14     აწ უკუე განკურნე მთავარი ესე და გყო შენ მკჳდრ მცხეთას და
Line of ed.: 15     დაგადგინო შენ მსახურ არმაზისა და ესე კმა გეყავნ შენ". მაშინ მი\უგო
Line of ed.: 16     წმიდამან: "ვევედრები უფალსა იესოს და დედასა მისსა, რათა
Line of ed.: 17     გაუწყოს ღვთაება თჳსი და გაცნობოს ქმნულნი თჳსნი, ვინაჲთგან
Line of ed.: 18     მოუვლენიეს შენდა მცირედი მადლისა თჳსისა ნაბერწკალი. რომელ
Line of ed.: 19     არს უხილავი ღმერთი ცათა შინა მხოლოდ, რომელი გამოჩნდა
Line of ed.: 20     ქუეყანასა ზედა და აღასრულნა ყოველნი და აღვიდა მამისად, მის\გან
Line of ed.: 21     ახლოს არს მიახლება შენი ღვთისა, რამეთუ კუართი მისი და
Line of ed.: 22     ხალენი ელიასი ქალაქსა ამას შინა არს, რომლისათჳს სასწაულნი
Line of ed.: 23     მრავალნი ყოფად არიან. ხოლო მე მთავარი შენი განვკურნო ძლიე\რებითა
Line of ed.: 24     მისითა და ჯუარისა მისისათა, ვითარცა დედოფალი ნანა,
Line of ed.: 25     რათა განბრწყინდეთ სულითა". მაშინ მოგუარეს მთავარი იგი სამო\თხესა
Line of ed.: 26     ნაძჳსა მის ქუეშე და დაადგინა იგი აღმოსავლით აღპყრობი\თა
Line of ed.: 27     ჴელისათა და ათქმია სამგზის: "ვიჯმნი ეშმაკისაგან და შეუდგე\ბი
Line of ed.: 28     ქრისტესა", და ტიროდა ნინო და დედოფალი და განვიდა მსწრაფლ
Line of ed.: 29     სული იგი ბოროტი მისგან, დაემოწაფა ნინოს და ადიდებდა
Line of ed.: 30     ღმერთსა.

Page of ed.: 86  
Line of ed.: 1        მაშინ მირიან განვიდა თთუესა ივნისსა კ̃, დღესა შაბათსა ნა\დირობად
Line of ed.: 2     მუხრანით კერძო, მოუჴდა ბოროტი გულსა და ეტყოდა
Line of ed.: 3     ოთხთა წარჩინებულთა თჳსთა: "ღირს ვართ ბოროტის-ყოფად
Line of ed.: 4     კერპთა ღმერთთა ჩუენთაგან, რამეთუ დაუტევეთ იგინი და ვისმინეთ
Line of ed.: 5     დედაკაცისა მის ჰრომისა, რომელი ქადაგებს ჯუარცმულსა. აწ მნე\ბავს,
Line of ed.: 6     რათა ვსტანჯო იგი და დედოფალი ნანაცა, უკეთუ არა დაუტე\ვონ
Line of ed.: 7     სჯული ჰრომთა". ხოლო მათ წადიერებით დაუმტკიცეს განზრახ\ვა
Line of ed.: 8     მეფესა; არამედ მოვლეს და აღვიდნენ მთასა ზედა თხოთისასა, რა\თა
Line of ed.: 9     მოიხილონ კასპით; მაშინ მყის მოეხვია ბური და იქმნა ბნელი
Line of ed.: 10     მძაფრი წყუდიადი, რამეთუ მოწყდნენ მეფესა ყოველნი სპანი, და
Line of ed.: 11     თჳთ მარტო დაბრმალი მუნ ევედრებოდა კერპთა თჳსთა ჟამ რაო\დენმე
Line of ed.: 12     აღხილვად თუალისა და ჩუენებად გზი\\სა Manuscript page: R_61  და ვერ პოვა ლხინე\ბა
Line of ed.: 13     და ვერცაღა უძლო სლვად. შემდგომად მოეგო გონებასა და თქუა:
Line of ed.: 14     "ვხადო დედა-კაცისა მის ღმერთსა, უკეთუ მერგოს რაჲ, აღვიარო
Line of ed.: 15     იგი"; და იტყოდა: "ღმერთო ნინოსო! განმინათლე ბნე\ლი,
Line of ed.: 16     უკეთუ ხარ ჭეშმარიტი ღმერთი, და აღგიარო შენ". მყის სიტყ\ვისა
Line of ed.: 17     თანა განათლდა ყოველი ქუეყანა და თუალნიცა მეფისანი: მა\შინ
Line of ed.: 18     მირბიოდა მეფე ზახილით: "დიდ არს ღმერთი ნინოსი, და გა\მოეგებოდა
Line of ed.: 19     ნანა დედოფალი საფურცლეს ერითურთ; არამედ მეფე
Line of ed.: 20     მივიდა ქოჩსა მას წინაშე ნინოსა, გარდაჴდა ჰუნისაგან და თაყვანი\სცა
Line of ed.: 21     ჯუარსა ვაზისა ნინოსსა და აღიარა ქრისტე ღმერთი ჩუენი მან
Line of ed.: 22     და ერმან მისმან დასაბამითგან წ̃სჲვ, ბერძულსა ჭ̃ყკე, ქართულსა
Line of ed.: 23     ჲ̃თ. ქ{რისტე}სა ტ̃იზ.

Page of ed.: 87  
Line of ed.: 1        მაშინ წარგზავნა დესპანი დიდის კოსტანტინეს წინაშე და
Line of ed.: 2     მოითხოვა ეპისკოპოსნი და მღუდელნი. შემდგომად მოჰკაფა სა\მოთხე
Line of ed.: 3     თჳსი ქმნად ეკლესიისა; არამედ სუეტი ერ\\თი Manuscript page: B_62  ნაძჳსა მის, ლი\ბანისაგან
Line of ed.: 4     გამო\\კუეთილი, Manuscript page: R_62  ვერ უძლეს აღმართებად; ხოლო მაშვ\რალნი
Line of ed.: 5     წარვიდნენ თჳს-თჳსად მიმწუხრ და ნინო მუნ მთეველი ღა\მისა
Line of ed.: 6     ილოცვიდა. ხოლო იყო რა შუა-ღამ, წარმოიქცნენ მთანი არ\მაზ
Line of ed.: 7     და ზადენ და დაეყენნენ მდინარენი; გარდამოხეთქა მტკუარმან
Line of ed.: 8     ქალაქსა და არაგუმან ციხესა და შეიქმნა ტყება, გოდება, ზარი
Line of ed.: 9     დიდი ჴმოვანი; ამისთჳს მოწაფენი ნინოსნი შეშინდნენ ფრიად; ხო\ლო
Line of ed.: 10     იგი ეტყოდა: "ნუ გეშინის, მთანი მუნვე არიან და წყალნი ეგ\რეთვე
Line of ed.: 11     სდიან და ერთა სძინავთ, არამედ მთისა დარღუევა ურწმუ\ნოებისა
Line of ed.: 12     დარღუევა არს, მდინარისა დაყენება სისხლთა ყრმათა კერპ\თა
Line of ed.: 13     შეწირულთა, და ჴმა გოდებისა, ეშმაკნი თავთა თჳსთა იგლო\ვენ,
Page of ed.: 88   Line of ed.: 1     რამეთუ განჴდად არიან აქით ჯუარითა ქრისტესითა". მერმე
Line of ed.: 2     ლოცვითა დააყუდა მოჩუენება იგი და კუალად არღა ჴმა ეყო ქათამ\სა,
Line of ed.: 3     სამთავე კართა ქალაქისათა შემოესია ლაშკარი და იწყეს ზახი\ლი
Line of ed.: 4     და მოსრვა, მოწყუედა და იტყოდნენ: "მეფე ხოსრო სპარსთა და
Line of ed.: 5     ხვარან ხოსრო ბრძანებს: "ურიანი განარინეთ და სხუანი მოსრე\ნით".
Line of ed.: 6     კუალად იტყოდნენ: "რამეთუ მეფე მირიან შეიპყრესო". მსმე\ნელნი
Line of ed.: 7     მოწაფენი ნინოსნი ივლტოდნენ, ვინაჲთგან მოეახლნენ მჴე\დარნი;
Line of ed.: 8     მიხედა წმინდამან და ნუგეშინი-სცა მათ და რქუა: "ესე არს
Line of ed.: 9     ნიშანი წარწყმედისა მათისა და ჴსნისა ქართლისა"; მერმე მიექცა და
Line of ed.: 10     რქუა მათ: "აჰა მოვიდა, რომელსა თქუენ ევლტვით". განიპყრნა
Line of ed.: 11     ჴელნი სახედ ჯუარისა და შერისხნა, მყის იქმნა დაყუდება დიდი და
Line of ed.: 12     უჩინო იქმნეს ყოველნი. კუალად ევედრებოდა ღმერთსა, რათა არა
Line of ed.: 13     დაეცადოს საქმე ესე წარმართებული.

Line of ed.: 14        ხოლო განთიად გარდამოვიდა ანგელოზი, აღიღო სუეტი იგი
Line of ed.: 15     სიმაღლესა და მოვიდოდა მონაკუეთსა თჳსსა ზედა ნელიად და ნა\თელი
Line of ed.: 16     დიდი გამობრწყინდა. მხილველნი მეფე და ერნი სრულიად გა\მორბოდნენ
Line of ed.: 17     და თაყვანი-სცემდნენ; მოვიდა და დაადგრა ნაკუეთსა
Line of ed.: 18     თჳსსა. პირველად მოვიდა ურია ბრმა შობითგან, შეეხო სუეტსა და
Line of ed.: 19     მყის აღეხილნეს და ადიდებდა ღმერთსა; მერმე სეფეწული რვა წლი\სა
Line of ed.: 20     მდებარე მოიღო დედამან და დადვა წინ\\აშე Manuscript page: B_63  სუეტისა და ევედრე\ბოდა
Line of ed.: 21     ნინოს; ხოლო ნინომ შეახო ჴელი სუეტსა და დასდვა ყრმასა
Line of ed.: 22     მას ზედა და განკურნა და ადიდებდნენ ღმერთსა. ესრეთ მრავალნი
Line of ed.: 23     სასწაულნი იქმნებოდნენ, ვიდრემდის შეუქმნა მეფემანცა საბურველი
Line of ed.: 24     და ეგრეთ შეეხებოდნენ და განიკურნებოდნენ, და განასრულაცა მე\ფემან
Line of ed.: 25     ეკლესია სამოთხესა მას შინა. ხოლო მსმენელმან დიდმან
Line of ed.: 26     კოსტანტინე განიხარა, რამეთუ ჴელთა შინა მისთა მიეფინა ყოველ\სა
Line of ed.: 27     Manuscript page: R_63  ადგილსა მადლი ღვთისა და მეორე, Manuscript page: A_30-6  რამეთუ მოსწყდა მირიან
Line of ed.: 28     სპარსთა და ეგო სიყუარულსა ზედა მისსა. წარმოუვლინა ჯუარი და
Line of ed.: 29     ხატი მაცხოვრისა, იოანე ეპისკოპოსი, მღუდელნი ორნი და დიაკო\ნი
Line of ed.: 30     სამი და მოუწერა წიგნი ძმობისა კოსტანტინემ და ელენემ ლოც\ვისა
Line of ed.: 31     და სიყუარულისა.



Section: 51  
Page of ed.: 88  
Page of ed.: 89  
Line of ed.: 1   ნათლისცემა ქართველთა


Line of ed.: 2        ხოლო მოსლვასავე მათსა ნათელ-იღეს მეფემან და დედოფალ\მან
Line of ed.: 3     და ყოველმან ივერიელმან ჴელითა მათითა მტკუარსა შინა;
Line of ed.: 4     არამედ ფეროზ და ერმან მისმან, ურიათა და კავკასიელთა არა, წელ\სა
Line of ed.: 5     ქ{რისტე}სა ტ̃იჱ, ქართულსა ო̃.

Line of ed.: 6        ამისა შემდგომად კუალად წარავლინა მეფემან იოანე ეპისკოპო\ზი
Line of ed.: 7     და ერთი დიდებული თჳსი წინაშე კოსტანტინესა და ითხოვა წი\ლი
Line of ed.: 8     ძელისა ცხოველისა, რომელი ჟამსა მას გამოეჩინა დედოფალსა
Line of ed.: 9     ელენეს, კუალად მღუდელნი და მაშენებელნი ეკლესიისანი, რათა
Line of ed.: 10     განამრავლოს სარწმუნოება ქრისტესი ყოველსა ივერიასა შინა. მა\შინ
Line of ed.: 11     მსმენელმან კეისარმან მოუგზავნა ფიცარი ფერჴისა უფლისა Manuscript page: B_65  და
Line of ed.: 12     სამსჭუალი, მღუდელნი და მაშენებელნი ეკლესიისანი მრავალნი; არა\მედ
Line of ed.: 13     შეწუხნა მეფე, რამეთუ არა მოიღეს მცხეთას სამსჭუალი და
Line of ed.: 14     ფერჴის ფიცარი, გარნა დაასუენეს ერუშეთს და მანგლისს; ამის\თჳს
Line of ed.: 15     ნუგეშინის-სცემდა წმიდა ნინო, რამეთუ არს კუართი უფლისა
Line of ed.: 16     ქალაქსა ამას შინა; ხოლო იგინი იყვნენ მუნ, რათა განეფინოს მად\ლი
Line of ed.: 17     უფლისა ყოველთა ადგილთა შინა. მერმე მოიყვანა მეფემან აბი\ათარ
Line of ed.: 18     მღუდელი და ურიანი მრავალნი და გამოიკითხვიდა მათგან
Line of ed.: 19     კუართისა მის სადა-ყოფასა; ხოლო იგინი მიუგებდნენ ყოველსავე,
Line of ed.: 20     რომელი ზემორე აღიწერა. მსმენელი მეფე ადიდებდა ღმერთსა და
Line of ed.: 21     ნინო ნუგეშინი-სცემდა მადიდებელი უფლისა.



Section: 52  
Page of ed.: 89  
Line of ed.: 22   ჯუარის აღმართებისათჳს


Line of ed.: 23        ხოლო იყო ხე ერთი ნაძჳსა, მგზავსი ალვისა სურნელისა, კლდე\სა
Line of ed.: 24     ზედა ზემორეთ წყაროსა მის ფრიად შუენიერი, რომლისა ფურ\ცელსა
Line of ed.: 25     და თესლსა რა ისარ-ცემული ნადირი საკუდავადცა დაჭრი\ლი
Page of ed.: 90   Line of ed.: 1     შესჭამდა, მყის განიკურნებოდა. ესე დაუკჳრდებოდათ წარმართ\თა
Line of ed.: 2     მათ და მოუთხრეს ეპისკოპოზსა იოანეს, ხოლო იგი მმადლობე\ლი
Line of ed.: 3     უფლისა ეტყოდა მათ, რამეთუ ღმერთსა პირველითგანვე უნე\ბიეს
Line of ed.: 4     ამის ადგილისა მადლისა მოფენად, ამისთჳს ჯერ-არს მის ხისა\გან
Line of ed.: 5     ჯუარისა შექმნა". მაშინ წარვიდა ძე მეფისა რევ და იოანე ეპის\კოპოზი
Line of ed.: 6     და მოჰკუეთეს მარტისა დღესა კ̃ე, პარასკევს, და წარმო\იღეს
Line of ed.: 7     ათას-ათასეულთა კაცთა, Manuscript page: R_64  ვითარცა მდგარი და მოიღეს წინაშე
Line of ed.: 8     ეკლესიისა კარსა და დადგეს მუნ ეგრეთ, რომლისა ფურცელი არა
Line of ed.: 9     დაჭკნა დღეთა ლ̃ზ მოკუეთილისა მის, ამისა შემდგომად შემზადეს
Line of ed.: 10     ჯუარი მაისის დღესა ა̃ და დღესა ზ̃, აღმართეს ჴელისდადებითა მე\ფისათა
Line of ed.: 11     ეკლესიასა მას შინა. ხოლო იყო ხილვა საკჳრველი, რამეთუ
Line of ed.: 12     ღამე-ყოველ გარდამოვიდოდა გჳრგჳნი ნათლისა ზეცით და დაად\გებოდა
Line of ed.: 13     ეკლესიასა, რომელი იხილვებოდა ყოველთა თემთა და ერ\თაგან
Line of ed.: 14     და რიჟრაჟსა გამოჴდიან ვარსკულავნი, ერთი აღმოსავლით
Line of ed.: 15     წარვიდის და მეორე დასავლეთით; Manuscript page: B_66  ხოლო გჳრგჳნი იგი განვიდის
Line of ed.: 16     არაგუს და დაადგრის ბორცუსა მას ზედა, წყაროსა მის ზემოთ, რო\მელი
Line of ed.: 17     აღმოეცენა წმიდასა ნინოს ცრემლითა და მუნით ამაღლდის
Line of ed.: 18     კუალად ზეცადვე. ამისთჳს ჰკითხვიდნენ წმიდასა ნინოს რაიობისა
Line of ed.: 19     ყოფად; ხოლო წმიდა ეტყოდა: "განავლინეთ კაცნი, რათა იხილონ
Line of ed.: 20     თუ სადა დაადგრებიან ვარსკულავნი იგი"; მაშინ განმხილველთა
Line of ed.: 21     კაცთა მათ მოუთხრეს, ვითარმედ "ერთი დაადგრა მთასა თხოთისა\სა
Line of ed.: 22     და მეორე ადგილსა კუხეთს".

Line of ed.: 23        მსმენელმან წმიდამან ნინო უბრძანა წარღებად ორთა მათ ჯუ\ართა
Line of ed.: 24     და აღმართვად მათ ადგილებთა ზედა, ხოლო მჴევალმან ქრის\ტესმან
Line of ed.: 25     სალომე, ცოლმან რევისმან, რომელთათჳს მიეცა მეფესა კა\ხეთი
Line of ed.: 26     საერისთოდ და იყოფოდნენ უჯარმას, წარიღო ჯუარი იგი და
Line of ed.: 27     აღმართა უჯარმას, რათა არა წინააღუდგეს ბოდა ქალაქთა მეფეთასა,
Line of ed.: 28     და მეორე აღმართეს მთასა თხოთს. ხოლო ჯუარი იგი პირველი სას\წაული
Line of ed.: 29     მცხეთისა იპყრეს ჴელითა და მოვიდნენ წყაროსა მას ზედა,
Line of ed.: 30     განათენეს ღამე იგი ცრემლით მლოცველთა ყოველთა და ხვალისად
Page of ed.: 91   Line of ed.: 1     აღვიდნენ კლდესა მას ზედა და მითხრობითა ნინოსათა აკურთხა
Line of ed.: 2     ეპისკოპოზმან იოანე ადგილი იგი და აღმართეს ჯუარი, მოდრკენ
Line of ed.: 3     სრულად, თაყვანი-სცეს და ადიდეს ძე ღვთისა ცხოველისა ყოველთა.

Line of ed.: 4        ხოლო დიდნი იგი მთავარნი არა განეშორებოდნენ სუეტსა მას
Line of ed.: 5     ცხოველსა და მიუთხრობდნენ სასწაულსა, რომელნი იქმნებოდნენ
Line of ed.: 6     მის მიერ. ამისთჳს მეფემან განაწესა მსახურება ჯუარისა აღვსები\სა
Line of ed.: 7     ზატიკსა, დღესა კჳრიაკესა; ხოლო შემდგომად მარტჳლიისა იხი\ლეს
Line of ed.: 8     ყოველთა სასწაული დიდი დღესა ოთხშაბათსა, რომელი დაად\გრა
Line of ed.: 9     ჯუარსა მას ზედა ჯუარი ცეცხლისა, გჳრგჳნითა ათორმეტითა
Line of ed.: 10     ვარსკულავისათა და ბორცჳ იგი კმეოდა სურნელად, რომლისა ხილ\ვითა
Line of ed.: 11     ნათელს-იღეს მრავალთა სულთა და ადიდებდენ ღმერთსა.
Line of ed.: 12     მერმე კუალად იხილეს სასწაული ცეცხლისა, რომელი დაადგრა ჯუ\არსა
Line of ed.: 13     მას ზედა შჳდ-წილ უნათლეს მზისა და ანგელოზნი, აღმა\ვალნი
Line of ed.: 14     და გარდამომავალნი მას ზედა და ბორცჳ იგი იძროდა ძლი\ერად;
Line of ed.: 15     შემდგომად დასცხრა რა, განცჳფრებამან შეიპყ\\რნა Manuscript page: R_65  ყო\ველნი
Line of ed.: 16     ერნი და წლითი-წლად საკჳრველისა სასწაულისათჳს ყო\ველნი
Line of ed.: 17     მხედველნი თაყვანი-სცემდნენ და განმრავლდებოდნენ მორ\წმუნენი,
Line of ed.: 18     მადიდებელნი ქრისტეს ღვთისა.

Line of ed.: 19        მას ჟამსა შინა ძესა მეფისასა რევს ესუა ყრმა წული მხოლოდ
Line of ed.: 20     და ესე სწეულებდა მოსიკუდიდ; მოიდო რემ ძე თჳსი და დადვა წი\ნაშე
Line of ed.: 21     ჯუარისა და ითხოვდა კურნებასა ცრემლით მავედ\\რებელი Manuscript page: B_67  და
Line of ed.: 22     აღუთქმიდა, რათა შეუქმნას კუბო ჯუარსა მას. მცირისა შემდგო\მად
Line of ed.: 23     მყის განიკურნა და წარიყვანა ცოცხალი თჳსად რევ ძე თჳსი.
Line of ed.: 24     მერმე მოვიდა და შეუქმნა კუბო აღმსრულებელმან აღთქმისამან.
Line of ed.: 25     ამისნი მხილველნი უფრიადეს მოვიდოდნენ ყოველნი უძლურნი სე\ნითა
Line of ed.: 26     და განიკურნებოდნენ, მადიდებელნი ჯუარისა ქრისტესისა.
Line of ed.: 27     კუალად იყო ვინმე კაცი ჭაბუკი თუალ-დამდგარი; მოვიდა და იჯდა
Line of ed.: 28     წინაშე ჯუარისა შჳდ-დღე; ამისა შემდგომად აღეხილნეს და ადიდებდა
Line of ed.: 29     ღმერთსა. კუალად იყო დედაკაცი სულთა უკეთურთაგან გუემული,
Line of ed.: 30     რომელი დაიპობდაცა სამოსელსა თჳსსა; ესე მოიყვანეს წინაშე
Line of ed.: 31     ჯუარისა და შემდგომად ათორმეტისა დღისა შეამთხვიეს ჯუარსა
Page of ed.: 92   Line of ed.: 1     და მყის განიკურნა და ადიდებდა ჯუარცმულსა. კუალად ყრმა ვინმე
Line of ed.: 2     დაეცა და მოკუდა; ხოლო დედამან მისმან მოიღო იგი წინაშე ჯუა\რისა
Line of ed.: 3     და დადვა მავედრებელმან ლოცვითა და ცრემლითა დილით
Line of ed.: 4     მწუხრამდე; მხილველნი სხუანი რისხვიდნენ, ვინაჲთგან მკუდარი
Line of ed.: 5     იყო, რათა დაფლას იგი; არამედ დედაკაცი იგი არა წარიკუეთდა სა\სოებასა
Line of ed.: 6     და უმეტეს ტირილით ევედრებოდა ჯუარსა; ხოლო მწუხ\რისად
Line of ed.: 7     სულიერ იქმნა და განცოცხლდა ყრმა იგი, აღიპყრა დედამან
Line of ed.: 8     და ადიდებდა ღმერთსა და წარიყვანა თჳსად. მაშინ ამის სასწაული\სა
Line of ed.: 9     მხილველნი მრავალნი ითხოვდენ შვილიერებასა და შვილიერ
Line of ed.: 10     იქმნებოდნენ და მრავალნი სენთაგან ურვილნი განიკურნებოდნენ
Line of ed.: 11     არა თუ მის წინაშე მოსლვითა, არამედ შორით თხოვნითაცა მი\იღებდნენ
Line of ed.: 12     წადიერებასა თჳსსა და მიმძლავრებულნი მტერთაგან
Line of ed.: 13     მძლე ექმნებოდნენ მტერთა და მრავალნი უღონონი და ჭირთა შინა
Line of ed.: 14     შთაცვივნულნი ხადოდენ ჯუარსა და განეროდიან ყოველთაგან, მერ\მე
Line of ed.: 15     მოვიდიან და შესწირვიდიან შესაწირავსა, ნათელს-იღებდიან და
Line of ed.: 16     ადიდებდნენ ქრისტესა და ჯუარსა მისსა მუნით დღითგან მოაქამომ\დე
Line of ed.: 17     და ადიდებდნენ მამასა და ძესა და სულსა წმიდასა.

Line of ed.: 18        ამისა შემდგომად მოვიდა წარმოვლენილი დიაკონი ბრანჯი,
Line of ed.: 19     რომელსა Manuscript page: B_68  აქუნდა წიგნი წმიდისა პატრიაქისა რომისა მეფისა და
Line of ed.: 20     ყოვლისა საქართ\\ველოსა Manuscript page: R_66  ქებისად და კურთხევისა მოცემად და ნე\ტარისა
Line of ed.: 21     ნინოს ლოცვისა წარღებად და მადლისა ზიარებად. ამას
Line of ed.: 22     აქუნდა წიგნი ბრანჯთა მეფისაცა ნინოსთანა, ვინაჲთგან ნათელ\ცემულ
Line of ed.: 23     იყვნენ მეფე და ერნი ნინოს მამისაგან, რამეთუ მისმოდათ
Line of ed.: 24     იერუსალიმით და კოსტანტინეპოლით მიფენა მზისა სიმართლისა
Line of ed.: 25     საქართველოსა შინა, რათა სცნან ჭეშმარიტი სასწაული სუეტისა და
Page of ed.: 93   Line of ed.: 1     ჯუარისა ცხოველისა. მაშინ ესე ყოველნი აღწერილნი სცნა დია\კონმან
Line of ed.: 2     ბრანჯმან და წარიღო წიგნები ნინოსი და მეფისა და წარვი\და
Line of ed.: 3     წელსა ქ{რისტე}სა ტ̃კვ, ქართულსა ო̃ჱ.

Line of ed.: 4        მერმე ინება მეფემან მოქცევა მახჳლითა მთიულთა და აუწყა
Line of ed.: 5     ნინოს და ეპისკოპოზსა; არამედ წმიდამან არა ნება-სცა, რამეთუ
Line of ed.: 6     არა ბრძანებულ არს მახჳლი, არამედ ქადაგება და ეტყოდა მეფესა:
Line of ed.: 7     "მე წარვიდე მუნ ქადაგებად". ხოლო მისრულმან ქადაგა სახარება
Line of ed.: 8     ქრისტესი; არამედ უმრავლესთა არა უსმინეს და არა შეიწყნარეს;
Line of ed.: 9     ამისთჳს მეფემან დაურთო ხარკსა ზედა ხარკი მთიულთა და ერის\თავმან
Line of ed.: 10     მეფისამან მცირედ წარმართა მახჳლი და შემუსრნა კერპნი
Line of ed.: 11     მათნი; ამისთჳს ფხოელნი გარდაეშენნენ თუშეთს და ერწო-თია\ნელთა
Line of ed.: 12     ნათელ-იღეს.

Line of ed.: 13        შემდგომად ამისა წმიდა ნინო წარემართა რანს მოქცევად ფე\როზისა
Line of ed.: 14     და მივიდა დაბასა ბოდას. მუნ მოვიდიან გარემონი ყოველ\ნი
Line of ed.: 15     და ასწავებდა მრავალთა ერთა და არწმუნებდა. მაშინ მუნ მყო\ფი
Line of ed.: 16     დასნეულდა წმიდა ნინო და ვითარცა ესმა ესე ძესა მეფისასა რევს
Line of ed.: 17     და დედოფალსა სალომეს, აცნობეს მეფესა; ხოლო წარმოავლინა
Line of ed.: 18     მეფემან ეპისკოპოსი იოანე, რათა წარმოიყვანოს მცხეთას. ესე არა
Line of ed.: 19     ინება წმიდამან ნინო, რათა წარეყვანათ მცხეთას; არამედ მცნო\ბელნი
Line of ed.: 20     წარუსვლელობისა მეფე და დედოფალი ნანა და მთავარნი
Line of ed.: 21     სიმრავლითა ყოველთა ერთათა მოვიდნენ ბოდას და იხილეს Manuscript page: B_69  წმიდა
Line of ed.: 22     ნინო განბრწყინვებული, ვითარცა პირი ანგელოზისა და მოეხვეოდ\ნენ
Line of ed.: 23     გარემო ამბორებად და მოსწყუედდენ ფესუსა სამოსლისასა,
Line of ed.: 24     და ტიროდნენ მწარედ განშორებისა მისისათჳს.

Line of ed.: 25        მაშინ გარემო-მსხდომნი მტირალენი დედოფალი სალომე უჯარ\მელი
Line of ed.: 26     და პეროჟ ავრისვანელი ეტყოდნენ წმიდასა ნინოს: "შენ,
Line of ed.: 27     ტყუეო, ტყუეთა მჴსნელო! გვითხარ, ვინ ხარ ანუ სადაჲთ მოგვფინე
Line of ed.: 28     ნათელი ესე ჭეშმარიტებისა". ხოლო წმიდამან ნინო ისმინა ვედრება
Page of ed.: 94   Line of ed.: 1     მათი და მიუგო: "მოიხუენით საწერელნი და დაწერენით Manuscript page: R_67  რომელსა
Line of ed.: 2     გეტყოდე თქუენ, რათა უწყოდნენცა შემდგომთა შვილთა თქუენთა
Line of ed.: 3     და მომავალთა თქუენთა, ვითარ მოგცათ და მოგფინათ მადლი
Line of ed.: 4     თჳსი ღმერთმან მხოლომან". მაშინ ნინო ეტყოდა ყოველთა და იგი\ნი
Line of ed.: 5     სწერდნენ ესრეთ, ვითარცა აღვწერეთ ზემორე.

Line of ed.: 6        ამისა შემდგომად შესწირა ეპისკოპოზმან იოანე მსხუერპლი
Line of ed.: 7     უსისხლო და აზიარა წმიდა ნინო, და შევედრაცა სული თჳსი ზეცი\სა
Line of ed.: 8     მეუფესა წელსა ქ{რისტე}სა ტ̃კთ, ქართულსა პ̃ა.

Line of ed.: 9        ხოლო ინება მეფემან მიღება მისი მცხეთას; არამედ ვინაჲთგან
Line of ed.: 10     ეთქუა წმიდასა ნინოს მუნ დაფლვა თჳსი სიმდაბლისათჳს, დაფლეს
Line of ed.: 11     დაბასა ჰერეთისასა ბოდას.

Line of ed.: 12        შემდგომად ამისა წარმოუვლინა დიდმან კოსტანტინემ მეფესა
Line of ed.: 13     მირიანს ძე თჳსი ბაქარ და მოუმცნო; "ვინაჲთგან სცან ჭეშმარიტი
Line of ed.: 14     ღმერთი ქრისტე, არღა-რა მიჴმს მძევალი შენ-მიერი არამედ იყოს
Line of ed.: 15     ქრისტე შუა-მდგომელი ჩუენ შორის", და განიხარა მირიან ფრიად.
Line of ed.: 16     შემდგომად მოკუდა ძე მირიან მეფისა რევ, რომლისათჳს მიეცა მე\ფობა
Line of ed.: 17     და მწუხარებასა ამას შინა ამასვე წელსა გარდაიცვალა მირიან
Line of ed.: 18     მეფე, სავსე სარწმუნოებითა და მადლითა, რომელმან ნათელ-სცა
Line of ed.: 19     ყოველთა ივერიელთა. ხოლო ვინაჲთგან მომკუდარ იყო რევ უხუ\\\ცესი Manuscript page: B_70 
Line of ed.: 20     ძე მისი, ამისთჳს მისცა მეფობა ძესა თჳსსა ბაქარს უმრწამეს\სა
Line of ed.: 21     და რევის ძეთა კახეთი საერისთოდ, დასაბამითგან წელთა წ̃სჟა,
Line of ed.: 22     ბერძნულსა ჭ̃ყნ, ქ{რისტე}სა ტ̃მბ, ქართულსა ჟ̃დ; ხოლო წელსა მეორესა
Line of ed.: 23     მოკუდა ნანა დედოფალიცა.



Section: 53  
Page of ed.: 94  
Page of ed.: 95  
Line of ed.: 1   კ̃ე. მეფე ბაქარ. კ̃გ წელი მეფა


Line of ed.: 2        ხოლო დაჯდა მეფედ ბაქარ ძე მირიანისა. ესე იყო მორწმუნე,
Line of ed.: 3     ვითარცა მამა მისი მირიან და ამან მოაქცივნა უმრავლესნი მთი\ულნი,
Line of ed.: 4     რომელნი ვერ მოექცივნეს მამასა მისსა; არამედ შთავარდა
Line of ed.: 5     შური ამისა და სომეხთა შორის, რამეთუ სომეხნი ეძიებდეს რევის
Line of ed.: 6     ძეს თრდატს მეფედ, შვილიშვილობილისათჳს თრდატ სომეხთა მე\ფისა;
Line of ed.: 7     ამისთჳს ბაქარ ემოყურა სპარსთა მეფესა მამის ძმისწულსა
Line of ed.: 8     თვსსა და გაუცვალა ქუეყანა ფეროზს დის-ქმარსა თჳსსა, რომელ\სა
Line of ed.: 9     აქუნდა რანი მირიანისაგან და მისცა სამშჳლდე თავადმდე აბო\ცისა
Line of ed.: 10     და ნათელ-სცა და ქრისტიანე ჰყო ერითურთ და ბრძოდა სო\მეხთა.
Line of ed.: 11     შემდგომად შეკრებულნი სომეხნი მოვიდნენ თრიალეთს;
Line of ed.: 12     ხოლო ბაქარს მოერთო ძალი ხოსროვანთაგან; ეწყუნენ და იქმნა
Line of ed.: 13     ბრძოლა ძლიერი Manuscript page: A_31  თრიალეთს; მერმე სძლეს სპათა ბაქარისათა და
Line of ed.: 14     მოსწყუეტდენ ოტებულნი სომეხთა. ამისა შემდგომად სპარსთა და
Line of ed.: 15     ბერძენთა შუამდგომელობითა დაზავდენ პირსა ამას ზედა, რამეთუ
Line of ed.: 16     უკე\\თუ Manuscript page: R_68  იყვნენ ნათესავნი ბაქარისანი, არა ეძიებდნენ ძენი რევისნი
Line of ed.: 17     მეფობასა. ხოლო ძეთა რევისათა მისცეს ჰერეთი და კახეთი საე\რისთოდ
Line of ed.: 18     და იქმნა მშჳდობა. არამედ ამისა მეფის ბაქარისზე მოკუ\და
Line of ed.: 19     ეპისკოპოზი იოანე და დასუა მეფემან იაკობ და აღაშენნა ეკლე\სიანი,
Line of ed.: 20     მატა ქრისტიანობასა და მეფობდა კეთილად; შემდგომად გარ\დაიცვალა
Line of ed.: 21     წელსა ქ{რისტე}სა ტ̃ჲდ, ქართულსა რ̃ივ.



Section: 54  
Page of ed.: 95  
Line of ed.: 22   კ̃ვ. მეფე მირდატ. ი̃ე წელი მეფა


Manuscript page: B_71 
Line of ed.: 23        დაჯდა მის წილ ძე მისი მირდატ მეფედ. არამედ ამან მეფა კეთილად
Line of ed.: 24     ყოვლითავე დიდსა სარწმუნოებასა შინა ქრისტესსა და ამის ჟამსა
Line of ed.: 25     შინა ჰყოფდნენ ქართველნი სუეტისა მის ცხოველისაგან ჯუართა,
Line of ed.: 26     ვინაჲთგან მრავალნი სასწაულნი იქმნებოდნენ, ვითარცა ჯერ-იჩი\ნა
Line of ed.: 27     ღირსმან ეპისკოპოზმან იაკობ და განეფინა ყოველსა საქართვე\ლოსა
Line of ed.: 28     შინა ნაწილი სუეტისა მის ცხოველისა კურნებად მათდა. შემ\დგომად
Line of ed.: 29     ჟამსავე ამისსა მოკუდა ჭეშმარიტი ეპისკოპოზი იაკობ და
Line of ed.: 30     ამან მეფემან დასუა იობ სომეხი; დიაკონი ნერსე კათალიკოზისა. შე\მდგომად
Line of ed.: 31     გარდაიცვალა მეფე მირდატ ქ{რისტე}სა ტ̃ოთ, ქართულსა რ̃ლა.



Section: 55  
Page of ed.: 95  
Page of ed.: 96  
Line of ed.: 1   კ̃ზ. მეფე ვარზა-ბაქარ. ი̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 2        გამეფდა ძე მისი ვარზა-ბაქარ. ხოლო ამან შეირთო ცოლი
Line of ed.: 3     რევის ძის თრდატის ასული და ანგელოზის ხარებითა ეშვა ძე და
Line of ed.: 4     უწოდეს მურვანოს (რომელის იწოდა პეტრე და იქმნა წმიდა და მაი\მონის
Line of ed.: 5     ეპისკოპოსი, რომლისა ცხოვრებაცა მოგვითხრობს მეტაფ\რასი
Line of ed.: 6     მისი); არამედ ვარზა-ბაქარ კუალად შეირთო მეორე ცოლი
Line of ed.: 7     ძისწული ფეროზისა და შეიყუარა სოფელი, ვინაჲთგან იყო ურ\წმუნო
Line of ed.: 8     და მოძულე რჯულისა; გარნა ვერ განაცხადებდა შიშისა\თჳს
Line of ed.: 9     ქართველთასა, რამეთუ დიდად მორწმუნენი იყვნენ და მტკი\ცედ
Line of ed.: 10     დგნე[ს] ქრისტიანობაზედ. ხოლო შემდგომად იქმნა რა მურვანოს
Line of ed.: 11     ათორმეტისა წლისა, ძე ვარზა-ბაქარისა, სთხოვა კეისარმან თეო\დოსი
Line of ed.: 12     მძევლად მურვანოს, რათა არა მიერთოს ვარზა-ბაქარ სპარს\თა;
Line of ed.: 13     ამან მისცა და წარიყვანეს კოსტანტინეპოლს. შემდგომად ამის\მან
Line of ed.: 14     მცნობმან სპარსთა მეფემან წარმოავლინა სპანი სომეხთა და ქარ\თველთა
Line of ed.: 15     ზედა, რათა მოხარკე ჰყოს; მაშინ ამისთჳს ეზრახნენ სო\მეხნი
Line of ed.: 16     ვარზა-ბაქარს, რათა შეკრბნენ ორნივე და ეწყუნენ სპარსთა;
Line of ed.: 17     ამას განუზრახვიდნენ დიდებულნიცა თჳსნი, რათა გამოიყვანონ
Line of ed.: 18     ოვსნი და ლეკნი და ბრძოდენ სპარსთა სომეხთა თანა; არამედ არა
Line of ed.: 19     ინება ვარზა-ბაქარ, რამეთუ იყო მოშიშარი და ჩუკენ და უკუ-ჯდა
Line of ed.: 20     ჴევსა კახეთისასა. მაშინ შემოვიდა ერისთავი სპარსთა, შემუსრა
Line of ed.: 21     სომხითი, მოაოჴრა და შემოვიდა ქართლს, აოჴრებდა Manuscript page: R_69  და სტყუენვიდა.
Line of ed.: 22     და ჰყო ციხე ტფილისს; ხოლო უღონო-ქმნილი და მოშიში ეზრახა
Line of ed.: 23     ერისთავსა სპარსთასა მოაჯე ვარზა-ბაქარ, რათა განუკუეთოს ხარ\კი
Line of ed.: 24     და დაუტეოს ქუეყანა მშჳდად; ამისთჳს ერისთავმან მიუღო რანი
Line of ed.: 25     და მოვაკანი, რამეთუ არს წილი სპარსთა მეფისა და თქუენ ვინაჲთ\გან
Line of ed.: 26     ხართ ძენი მჴევლისანი, გეკმარვისთ ქართლი და უკუ-სცა ტფი\ლისი
Line of ed.: 27     ვარზა-ბაქარვე მოხარკე ყო და წარვიდა და წარიყვანა ფეროზ
Line of ed.: 28     ნათესავითურთ სიჯაბნისათჳს ვარზა-ბაქარისა. ხოლო მხილველ\ნი
Page of ed.: 97   Line of ed.: 1     ამისნი კლარჯნი უკუდგნენ ვარზა-ბაქარისაგან და მიერთვნენ
Line of ed.: 2     ბერძენთა; არამედ ნეშტთა საქართველოთა ზედა მეფობდა ვარზა\ბაქარ;
Line of ed.: 3     შემდგომად მოკუდა ქ{რისტე}სა ტ̃ჟგ, ქართულსა რ̃მე და დაუტევ\ნა
Line of ed.: 4     ძენი მცირენი და ვერ დამპყრობელნი მეფობისანი სამნი: ფარსმან
Line of ed.: 5     ფეროზის ძის ასულისაგან, ხოლო მირდატ და თრდატ რევის ძის
Line of ed.: 6     თრდატის ასულისაგან.



Section: 56  
Page of ed.: 97  
Line of ed.: 7   კ̃ჱ. მეფე თრდატ. ი̃ბ წელი მეფა


Line of ed.: 8        ამისთჳს მოიყვანეს რევის ძე თრდატ მოხუცებული და დასუეს
Line of ed.: 9     მეფედ. არამედ ესე იყო ფრიად მორწმუნე ქრისტეანობისა და ბრძე\ნი
Line of ed.: 10     და გონიერი. ამან მეცნიერებითა თჳსითა დაამშჳდნა სპარსნი და
Line of ed.: 11     გამოაჩინნა ხატნი და ჯუარნი და შეამკუნა ყოველნი ეკლესიანი ივე\რიასა
Line of ed.: 12     შინა. ჟამსა ამისსა მოკუდა ეპისკოპოზი იობ სომეხი და ამან
Line of ed.: 13     დასუა ელია და მისცემდა სპარსთა ხარკსა და მეფობდა კეთილ-გო\ნიერად;
Line of ed.: 14     შემდგომად გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა უ̃ე, ქართულსა რ̃ნზ.



Section: 57  
Page of ed.: 97  
Line of ed.: 15   კ̃თ. მეფე ფარსმან. გ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 16        შემდგომად მისა დასუეს ძე ვარზა-ბაქარისა ფარსმან მეფედ,
Line of ed.: 17     აღზრდილი სამშჳლდის ერისთვისაგან, რომელი იყო ძის-წულის\წული
Line of ed.: 18     ფეროზისა, მირიან მეფის ასულისაგან. ესე ფარსმან იყო მჴნე,
Line of ed.: 19     Manuscript page: B_73  ახოვანი და შემმართებელი ბრძოლა-წყობათა შინა და მორწმუნე
Line of ed.: 20     ქრისტეს მცნებისა ფრიად. ამან მოითხოვა შეწევნა ბერძენთაგან;
Line of ed.: 21     ხოლო მათ აღუთქუეს, ამისთჳს არღარა მისცა სპარსთა ხარკი და
Line of ed.: 22     განაახლნა ეკლესიანი. ჟამსა ამისსა მოკუდა ეპისკოპოზი ელია და
Line of ed.: 23     ამანვე მეფემან დასუა სჳმონ ეპისკოპოზად და მეფობდა კეთილად;
Line of ed.: 24     შემდგომად ამისა გარდაიცვალა წელსა ქ{რისტე}სა უ̃ჱ, ქართულსა რ̃ჲ.



Section: 58  
Page of ed.: 97  
Line of ed.: 25   ლ̃. მეფე მირდატ. ბ̃ წელი მეფა


Line of ed.: 26        და მეფე იქმნა ძმა ფარსმანისა და ძე ვარზა-ბაქარისა მირდატ,
Line of ed.: 27     Manuscript page: d_18b  აღზრდილი თრდატ მეფისაგან და ასულის-წული თრდატ მეფისავე;
Line of ed.: 28     არამედ იყო ესე ურწმუნო, ლაღი, თავჴედი, გარნა მჴნე, ახოვანი
Page of ed.: 98   Line of ed.: 1     და ძლიერი. ამან არა მსახურა ღმერთსა, არცა მატა ეკლესიასა; არა\მედ
Line of ed.: 2     სილაღითა თჳსითა ეძიებდა ბერძენთაგან კლარჯეთსა და სპარს\თა
Line of ed.: 3     არა მისცემდა ხარკთა. ამისათჳს მოგზავნა სპარსთა მეფემან
Line of ed.: 4     ერისთავი თჳსი სახელით უბარაბ სპითა დიდითა. მაშინ ამან მირ\დატ
Line of ed.: 5     არა რიდა სიმრავლესა მათსა და მცირითა სპითა ეკუეთა; სძლეს
Line of ed.: 6     სპარსთა და მოსწყჳდნეს სპანი მისნი და ოტებული შეიპყრეს მირ\დატ
Line of ed.: 7     და მიიყვანეს ბაღდადს და მოკუდა მუნ ტყუეობასა შინა. ხოლო
Line of ed.: 8     სპარსნი შემოვიდნენ და დაიპყრეს ქართლი და ქმნეს საცეცხლე მცხე\თას
Line of ed.: 9     ქალაქსა შინა და ძენი მირდატისნი დაშთნენ ჴევსა კახეთისასა
Line of ed.: 10     წელსა ქ{რისტე}სა უ̃ი, ქართულსა რ̃ჲბ.



Section: 59  
Page of ed.: 98  
Line of ed.: 11   ლ̃ა. მეფე არჩილ. კ̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 12        ხოლო შემდგომად სამისა წლისა მოიყვანეს ქართველთა ძე
Line of ed.: 13     მირდატისა, ასულის-წულისა თრდატ მეფისა, წარტყუენილისა მის
Line of ed.: 14     მეფისა, სახელით არჩილ Manuscript page: B_74  და ჰყვეს მეფედ. ხოლო ესე არჩილ იყო
Line of ed.: 15     ფრიად მორწმუნე და მმატებელი ეკლესიათა. ამან მოიყვანა ცოლად
Line of ed.: 16     ივბიმიანოს მეფის ნათესავი საბერძნეთიდამ სახელით მარიამ და
Line of ed.: 17     განაცხადა მტერობა სპარსთა და მოსწყჳდნა ყოველნი სპარსნი,
Line of ed.: 18     მყოფნი ივერიასა შინა, და განასხნა ცეცხლის-მსახურნი და დაშრი\ტნა
Line of ed.: 19     საცეცხლენი მათნი; და უწყო ბრძოლა სპარსთა და შეამკუნა
Line of ed.: 20     ყოველნი ეკლესიანი. ამისმან მცნობელმან ერისთავმან სპარსთამან
Line of ed.: 21     (რომელი ერისთობდა რანს და მოვაკანს; ამისივე განსაგებელი იყო
Line of ed.: 22     ქართლიცა), და ვინაჲთგან სპარსთა მეფე იყო უცალო, ამისთჳს ამან
Line of ed.: 23     შემოიკრიბნა თჳს-ქუეშეთნი ადრაბაგანითურთ და მოვიდა მდინა\რესა
Line of ed.: 24     ბერდუჯისასა. ხოლო არჩილ მინდობილი ღვთისა და სასოები\თა
Line of ed.: 25     ჯუარისათა მიეგება შეკრებული სპითა თჳსითა მუნავე და იქმნა
Line of ed.: 26     ბრძოლა ძლიერი და სასტიკი; შემდგომად აოტნა სპარსნი და მოს\წყჳდნა
Line of ed.: 27     უმრავლესნი; მერმე შევიდა რანს, მოაოჴრა და მოსტყუევნა
Line of ed.: 28     და მოსწვნა ცეცხლითა, ციხეთაგან კიდე და მოვიდა ალაფითა დი\დითა
Line of ed.: 29     გამარჯუებული მცხეთას. ხოლო მიერითგან ვერღარა წინა\აღუდგა
Page of ed.: 99   Line of ed.: 1     ერისთავი რანისა და მარადის აოჴრებდა არჩილ რანსა და
Line of ed.: 2     მოვაკანსა მრავალთა დღეთა და ჟამთა. შემდგომად ამისა მოესწრა
Line of ed.: 3     არჩილს ძე თჳსი მირდატ და ესე მირდატ იყო მჴნე, ახოვანი და შემ\მართებელი
Line of ed.: 4     ძლიერი. ამან იწყო შესლვა რანს და მოვაკანს და მრა\ვალგზის
Line of ed.: 5     ტყუენვიდა და აოჴრებდა ნიადაგ. ხოლო ყვანდა ერისთავ\სა
Line of ed.: 6     რანისასა ასული, ქმნილი სახე-შუენიერებითა კეთილი და მო\უთხრეს
Line of ed.: 7     მირდატს კეკლუცობისა მისისათჳს. მაშინ მირდატ ეტრფია\ლა
Line of ed.: 8     ქალსა მას და განუზრახვიდა მამასა დაზავებისათჳს რანის ერის\თვისა
Line of ed.: 9     და მოთხოვასა მის ქალისასა ცოლად თჳსად და იტყოდა, რა\მეთუ
Line of ed.: 10     "უკეთუ აწ ჩუენ ვართ მძლეველნი სპარსთა ზედა, არამედ ოდეს
Line of ed.: 11     იქმნენ სპარსნი მოცალენი, არღა-რა ძალ-გვიძს წინა-აღდგომად
Line of ed.: 12     (არამედ ამას ყოველსა იტყოდა სიყუარულისათჳს ქალისა მის). ხო\ლო
Line of ed.: 13     განზრახვასა ამას არჩილ არა ინებებდა; გარნა რა მრავალ-გზის
Line of ed.: 14     აიძულებდა ძე თჳსი, დართო მანცა ნება და მოითხოვეს ასული
Line of ed.: 15     ერისთავისა რანისა მის. ამისმან მსმენელმან განიხარა ფრიად და
Line of ed.: 16     მოსცა მზითვითა დიდითა და მირდატ იქორწინა მისთანა სიხარუ\ლითა
Line of ed.: 17     დიდითა და ყვეს მშჳდობა და ზავი მტკიცე სიყუარულსა ზე\და;
Line of ed.: 18     ამისთჳს მეფემან მისცა მირდატს საერისთოდ სამშჳლდე. ხო\ლო
Line of ed.: 19     ამის არჩილისზე გარდაიცვალნენ ეპისკოპოზნი სამნი: იოანე,
Line of ed.: 20     გრიგოლი და ბასილი. ამან დასუა მობიდა; ხოლო ესე მობიდა იყო
Line of ed.: 21     მოგჳ სპარსი და იჩემებდა სარწმუნოებასა; არამედ ფარულად
Line of ed.: 22     წერდა წიგნთა ბოროტთა, რომელნი შემდგომად ამისა დაწუნა წ̃ნ
Line of ed.: 23     ეპისკოპოზმან მიქელ. ხოლო ამან არჩილ მეფა კეთილად დიდითა
Line of ed.: 24     სარწმუნოებითა და განამრავლნა ეკლესიანი და საეკლესიონი წეს\ნი;
Line of ed.: 25     შემდგომად გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა უ̃ლდ, ქართულსა რ̃პვ.



Section: 60  
Page of ed.: 99  
Line of ed.: 26   ლ̃ბ. მეფე მირდატ. ი̃ბ წელი მეფა


Line of ed.: 27        გამეფდა ძე მისი მირდატ; არამედ ამას არა ესუა ძე, არცა ასუ\ლი.
Line of ed.: 28     შემდგომად ვედრებითა ღვთისათა ეშვა ასული ხუარანძე, კუა\ლად
Line of ed.: 29     შემდგომად ოთხისა წლისა მიეცა ძე ვახტანგ. ამისთჳს ყვეს
Page of ed.: 100   Line of ed.: 1     ვედრება დიდი და განცხრომა და ევედროდნენ ღმერთსა აღზრდისა\თჳს
Line of ed.: 2     ყრმისა ვახტანგისა. ესე მოითხოვა აღსაზრდელად საურმაგ
Line of ed.: 3     სპასპეტმან (რამეთუ წესი იყო -- მეფეთა ძეთა აღზრდიდნენ დიდე\ბულნი)
Line of ed.: 4     და მისცეს მას. შემდგომად კუალად მეექუსესა წელსა ეშვა
Line of ed.: 5     ასული მირანდუხტ და მისცეს აღზრდად სპასპეტსა კასპისასა. Manuscript page: A_33  ხოლო
Line of ed.: 6     მეფა მირდატ დიდითა სარწმუნოებითა კეთილად; შემდგომად Manuscript page: d_19a  გარ\დაიცვალა
Line of ed.: 7     ქ{რისტე}სას უ̃მვ, ქართულსა რ̃ჟჱ.



Section: 61  
Page of ed.: 100  
Line of ed.: 8   ლ̃გ. მეფე ვახტანგ. ნ̃გ წელი მეფა


Line of ed.: 9        მეფედ ჰყვეს ძე მირდატისა ყრმა ვახტანგ წლისა ზ̃; არამედ
Line of ed.: 10     შეშინდნენ დიდებულნი და დედოფალი სარანდუხტ შურის-ძიებისა\გან
Line of ed.: 11     რანის ერისთვისა მოოჴრებად და განრყვნად ეკლესიათა, ვი\ნაჲთგან
Line of ed.: 12     სარანდუხტსაცა დაეტევა სჯული სპარსთა და ქრისტიანე
Line of ed.: 13     იყო; ამისთჳს ეზრახა დედოფალი დიდებულთა წარსლვად თჳთ წი\ნაშე
Line of ed.: 14     მამისა თჳსისა; ხოლო მათ განუზრახეს და წარვიდა; მისრულ\მან
Line of ed.: 15     აღმოიყარნა ძუძუნი და შეუვრდა ფერჴთა მამასა დაცვისათჳს
Line of ed.: 16     ივერიისა და ეკლესიისათჳს და არა ძიებად სჯულისა, რამეთუ ჭეშ\\მარიტი Manuscript page: R_72 
Line of ed.: 17     ღმერთი არს ქრისტე. შეეწყალა მამასა, უსმინა და მიანიჭნა
Line of ed.: 18     ყოველნი სათხოველნი; არამედ მოგზავნა ცეცხლის მსახურნი მცხე\თას
Line of ed.: 19     და ეპისკოპოსი მათი ბინაქარ, რათა რომელსა ენებოს ცეცხლის
Line of ed.: 20     მსახურება ქართველთა, არა აყენებდნენ თჳნიერ იძულებისა: მოვი\დნენ
Line of ed.: 21     ცეცხლის-მსახურნი და დასხდნენ ადგილსა მოგუთასა; ხოლო
Line of ed.: 22     მოსრული დედოფალი განაგებდა სამეფოსა; არამედ ეძჳნებოდა
Line of ed.: 23     ცეცხლის-მსახურნი, უკეთუმცა მერ მიექცივნეს წარჩინებულნი,
Line of ed.: 24     გარნა წვრილნი ვინმენი ერნი. მაშინ დედოფალმან მოიყვანა ჭეშმა\რიტი
Line of ed.: 25     მღუდელი მიქელ და დასუა ეპისკოპოსად (რამეთუ მობიდა
Line of ed.: 26     გარდაცვალებული იყო). ესე მიქელ აღუდგა ბინაქარს მჴნედ და ას\წავებდა
Line of ed.: 27     ერთა ჭეშმარიტებასა ქრისტეანობისასა და მოძღურიდა ვახ\ტანგს
Page of ed.: 101   Line of ed.: 1     სამღრთოს წერილითა. ხოლო ვახტანგ ისწავებდა გულს\მოდგინედ
Line of ed.: 2     ყოველსავე. შემდგომად იქმნა რა ვახტანგ წლისა 10,
Line of ed.: 3     გარდამოვიდნენ ოსნი ქართლს და მოსტყუევნნეს, ციხე-ქალაქთაგან
Line of ed.: 4     კიდე, და შემუსრეს კასპი და გამოიყვანეს დაჲ მეფისა მირანდუხტ,
Line of ed.: 5     Manuscript page: B_77  ჩავლეს რანი და მოვაკანი, მოსტყუევნნეს და განვლეს დარუბანდი,
Line of ed.: 6     რამეთუ გზა სცეს დარუბანდელთა და მივიდნენ ოვსეთს მშჳდობით.
Line of ed.: 7     კუალად მოგზავნა ბერძენთა მეფემან მარკიანე სპანი და მიიხუნა
Line of ed.: 8     ეგრისისა ციხე-გოჯამდე ზღჳს კიდენი. მაშინ იყო ურვა დიდი ივე\რიასა
Line of ed.: 9     შინა, ვინაჲთგან მისტაცნეს საზღვარნი მათნი და არა ჰყვათ
Line of ed.: 10     წინამძღუარი, რათა ირგონ რაიმე. ხოლო ვახტანგ იყო სწავლის
Line of ed.: 11     მოსწრაფე ფრიად სამღთო-სამჴედროთა; არამედ რა იქმნა წლისა
Line of ed.: 12     ი̃ე, მოუწოდა დიდებულთა და დაჯდა დალიჭსა ზედა და იწყო სიტ\ყუად:
Line of ed.: 13     "ეჰა დიდებულნო, მოიწია ჩუენ ზედა მწუხარება ძლიერი,
Line of ed.: 14     რამეთუ მიგვიხუნეს ჩუენ საზღვარნი ჩუენნი და გვერივნენ მტერნი
Line of ed.: 15     ცოდვათა ჩუენთათჳს, ვინაჲთგან ვსცოდეთ წინაშე ღვთისა და არა
Line of ed.: 16     დავიცვენით მცნებანი მისნი; გარნა გვწუართა, ვითარცა მამამან
Line of ed.: 17     ძე. აწ მიიღეთ ნიჭი ჩემ მიერ უმეტესი მამა-პაპათა ჩემთა და ვი\ძიოთ
Line of ed.: 18     შური ოვსთა ზედა, რამეთუ მაქუს სასოება ჯუარცმულისა
Line of ed.: 19     ძღუანებითა ჯუარისათა, რომელ მრენი ვექმნეთ მტერთა ჩუენთა".
Line of ed.: 20     მაშინ აღდგა შორის ჯუანშერ სპასპეტი და თქუა: "მეფეო! ცოდვა\თა
Line of ed.: 21     ჩუენ თემთათჳს იქმნა ჭირნი ესე, რამეთუ გარდავჴედით გზათა
Line of ed.: 22     მისთა; არამედ გვაქუს სასოება ღვთისა მიმართ, რომელ მოგვცა
Line of ed.: 23     მეფე ეგრეთი, ვითარი შენ ადა ვსძლოთ წინააღმდგომთა ჩუენთა:
Page of ed.: 102   Line of ed.: 1     Manuscript page: R_73  გარნა თუმცა ხარ სრული ყოვლითავე, გარნა ჯერეთ ხარ ჰა\საკითა
Line of ed.: 2     უსრული. აწ გამოირჩიე წარჩინებულთა შენთაგან და
Line of ed.: 3     დაგვამონე ჩუენ ყოველნი მას; წარგზავნე და ვსძლიოთ მტერთა
Line of ed.: 4     წინაძღოლითა ჯარისათა და უკეთუ ვიძლივნეთ, შენ უვნებლად
Line of ed.: 5     ეგო, რამეთუ არა არს ნაცვალი შენი ყოველი სოფელი". და და\უმტკიცებ\\დენ Manuscript page: d_19b 
Line of ed.: 6     ყოველნი დიდებულნი ჯუანშერის განზრახვასა; არა\\\მედ Manuscript page: B_78 
Line of ed.: 7     მეფე ეტყოდა: "მადლიერ ვარ ერთგულებისათჳს, რომელი შე\გჭირსთ
Line of ed.: 8     ჩუენთჳს; გარნა მე თჳთ მნებავს წარსლვად არა ძალითა
Line of ed.: 9     ჩემითა, არამედ ჯუარცმულისათა". მსმენელთა ყოველთა შეუძნ\დათ
Line of ed.: 10     და უარ-უთქმიდნენ; გარნა შემდგომად იძულებისათჳს მეფისა
Line of ed.: 11     დაუმტკიცეს მათცა და ბრძანა კაზმად ლაშკართა და აცნობა დე\დის
Line of ed.: 12     ძმასა თჳსსა, ხოლო მან განიხარა და წარმოუვლინა ი̃ბ ჩ̃
Line of ed.: 13     (12,000) მჴედარნი მწედ; მაშინ შემოკრბნენ სპანი ვახტანგისანი
Line of ed.: 14     მუხრანს და ხერკს და იყო მჴედარი რ̃ ჩ̃ (100,000) და მკვირცხლი
Line of ed.: 15     ჲ̃ ჩ̃ (60,000), წარემართა მეფე და დაუტევა ანდერძი წერილითა:
Line of ed.: 16     "თუმცა მოვკუდე, შეირთოს დაჲ ჩემი ხვარანძე მირიან ცოლად და
Line of ed.: 17     იგი იქმნეს მეფედ", (რომელი იყო რევისაგან ვახტანგის მამის ძმის\წული).
Line of ed.: 18     თჳთ მოვიდა თიანეთს სპითა რ̃ობ ჩ̃ (172,000) და მუნ
Line of ed.: 19     მოერთნენ მეფენი კავკასთანი მჴედრითა მ̃ ჩ̃ (40,000). მუნით წარ\ვიდა,
Line of ed.: 20     განვლო დარიელა და დაიბანაკა კიდესა არაგჳსასა ქ{რისტე}სა უ̃ნდ
Line of ed.: 21     ქართულსა ს̃ვ. ამის მცნობელთა ოვსთა მოირთეს ძალი ხაზართა,
Line of ed.: 22     მოვიდნენ სპითა და დაიბანაკეს იმიერ კიდესა არაგჳსასა და დადგ\ნენ
Line of ed.: 23     შჳდ დღე კრძალულნი ტალითა. არამედ იყო ბუმბერაზთა
Line of ed.: 24     ბრძოლანი, ზოგჯერ მათ აჯობიან და ზოგჯერ ამათ. ხოლო იყო
Line of ed.: 25     ხაზართა ბუნბერაზი თარხან სახელით. ესე გამოვიდა და ითხოვდა
Line of ed.: 26     მებრძოლსა ვახტანგის სპისაგან უძლიერესსა. ხოლო იყო სპათა ში\ნა
Line of ed.: 27     რანისათა გოლიათი ფარსმან ფარუხ, რომელსა მრავალი გოლია\თი
Line of ed.: 28     მოეკლა და ლომსა ჴელითა შეიპყრობდა. ესე განვიდა, იკუეთნენ
Line of ed.: 29     და იბრძოლეს ძლიერად, არამედ ხაზარმან უხეთქა ჩაბალახსა
Page of ed.: 103   Line of ed.: 1     ჴრმლითა და განუპო თავი ბეჭამ\\დე Manuscript page: R_74  და მოკუდა რანელი. მაშინ დაჭ\მუნდნენ
Line of ed.: 2     სპანი ვახტანგისანი, რამეთუ არღარავინ იყო მგზავსი მისი;
Line of ed.: 3     ხოლო დღესა მეორესა კუალად გამოვიდა თარხან და იგივე სიტყუა
Line of ed.: 4     თქუა; არამედ სპათა ვახტანგისაგანთა ვერავინ იკადრეს განსლვად;
Line of ed.: 5     მიმოიხილვიდა ვახტანგ და რა ვერღარავინ იხილა გამსვლელად
Line of ed.: 6     თჳთ განვიდა. მაშინ აყენებდნენ დიდებულნი სიყრმისათჳს და ევედ\რებოდნენ;
Line of ed.: 7     გარნა იგი ეტყოდა: "არა ძალითა ჩემითა განვალ, არა\მედ
Line of ed.: 8     ძალითა ჯუარცმულისათა იძლიოს ჩემ მიერ". ხოლო მეფემან
Line of ed.: 9     ჩავლო კიდური და იკუეთნენ ფიცხელად; გარნა პირველსავე მისლვა\სა
Line of ed.: 10     სცა ოროლი ვახტანგ თარხანს სარტყელსა ზედა და განავლო
Line of ed.: 11     იქით, ჩამოაგდო და მოკუდა; გარდაჴდა ცხენისაგან მეფე თაყვანი\სცა
Line of ed.: 12     ღმერთსა, მერმე მოჰკვეთა თავი და მოვიდა სპათა თჳსთა თანა.
Line of ed.: 13     ხოლო მეორესა დღესა გა\\მოვიდა Manuscript page: A_34  სხუა უმეტეს გოლიათი მისა, სა\ხელით
Line of ed.: 14     ბაყათარ ოვსი, რომლისა მშჳლდისა სიგრძე ი̃ბ მტკაველი
Line of ed.: 15     და ისარი ექუსი; იყივლა: "ვახტანგ! ნუ გალაღდები, რამეთუ არა
Line of ed.: 16     ერთო თარხან გოლიათთა შინა; აწ უკეთუ გამოხვიდე, მოგხუდეს
Line of ed.: 17     ჩემ მიერ ნაკრავი ფიცხელი; ხოლო უკეთუ არა, სხუა ვინმე გამოვი\დეს
Line of ed.: 18     სპათა შენთაგანი. მაშინ ვახტანგ პასუხ უგო მქუხარედ და გან\ვიდა
Line of ed.: 19     და გამოიწვია ოვსი მდინარის ამიერ კიდესა: "რამეთუ ხარ მონა
Line of ed.: 20     და მე მეფე, ამისთჳს არა გამოვიდე; არამედ გამოვედ შენ". უსმინა
Line of ed.: 21     ბაყათარ და გამოვიდა კადნიერად და დაასხნეს ისარნი ერთმანერთს,
Line of ed.: 22     არამედ მეფე აცთუნებდა სიფიცხლითა ცხენისათა და სიკისკასითა
Line of ed.: 23     Manuscript page: B_80  თჳსითა და მიუახლოვდებოდა ბაყათარს, ჰკრა ისარი ბაყათარ
Line of ed.: 24     ცხენსა ვახტანგისასა ფერდსა და განაგდო იქით; არამედ ვახტანგ
Line of ed.: 25     მყის სიფიცხითა ცხენისათა მიუჴდა, ჰკრა ჴრმალი ბაყათარს მჴარსა
Line of ed.: 26     და მოჰკუეთა გულამდე და მოკლა; ხოლო აღჯდა ცხენსა მისსა და
Line of ed.: 27     არღარა გარე-შემოიქცა, არამედ აღუზახნა სპათა თჳსთა; მიეტევნენ
Line of ed.: 28     და იქმნა ბრძოლა ძლიერი, რამეთუ დაასხეს ოვსთა ისარნი კმოდი\დამ.
Line of ed.: 29     მაშინ მეფე უზახოდა ზურგით კერძო სპათა თჳსთა და მჴნედ
Line of ed.: 30     ჰყოფდა; ხოლო აღვიდნენ რა ველსა ზედა, უსასტიკესად ეკუეთნენ;
Page of ed.: 104   Line of ed.: 1     შემდგომად იძლივნენ ოვსნი და ხაზარნი; ძლეულთა მოსწყუედდენ
Line of ed.: 2     და მოსრვიდნენ ურიცხუთა, მერმე შემოვიდა ვახტანგ ოვსეთს, შე\მუსრნა
Line of ed.: 3     ციხე-ქალაქნი მოსტყუევნნა და მოაოჴრნა, კუალად მოს\ტყუევნა
Line of ed.: 4     პაჭანიგნი და ჯიქეთ\\ნი Manuscript page: R_75  და მოადგა კუალად ოვსეთსავე. მა\შინ
Line of ed.: 5     ტყუე-ყვნა ოვსნი ღ̃ჲ ჩ̃ (760.000) და დისა თჳსისათვს მისცა ლ̃
Line of ed.: 6     ჩ̃ (30.000) და უკმოხუმისათჳს ქართველთა ტყუეთა მისცა ლ̃ვ ჩ̃
Line of ed.: 7     (36.000) და მძევალთათჳს მისცა ლ̃ ჩ̃ (30.000) და ნეშტნი წარ\მოგზავნნა
Line of ed.: 8     ქართლს და სპანიცა რანისანი შოებულნი; ხოლო თჳთ
Line of ed.: 9     დაეზავა ოვსთა.

Line of ed.: 10        ესრეთ Manuscript page: d_20a  წარმოვიდა და შემოვლო კავკასი და მოვიდა აფხაზეთს
Line of ed.: 11     და წარუღო ბერძენთა აფხაზეთი და ეგრისის მიხმული ციხე-გო\ჯამდე
Line of ed.: 12     სამ წელ ოდენ ციხეებითურთ; შემდგომად მოვიდა მცხეთას
Line of ed.: 13     გამარჯუებული ქრისტესა უ̃ნჱ, ქართულსა ს̃ი; ხოლო წარსცა
Line of ed.: 14     Manuscript page: B_81  არმაღანად დედის-ძმასა თჳსსა მონანი და საჴედარნი ცხენნი და
Line of ed.: 15     ჴრდალნი ცხენნი ათას-ათასნი და სპარსთა მეფესა მონანი და საჴე\დარნი
Line of ed.: 16     ცხენნი და ჴრდალნი ცხენნი ათიათას-ათიათასნი ჴელითა ბი\ნაქარ
Line of ed.: 17     ეპისკოპოსისა მათისათა და მოითხოვა ასული მისი ცოლად.
Line of ed.: 18     [ამისთჳს, რამეთუ საზღვარი ქართლისა ეპყრათ ბერძენთა], ხოლო
Line of ed.: 19     სპარსთა მეფემან სიხარულით მოსცა ასული თჳსი ცოლად, სომხითი
Line of ed.: 20     და კავკასთა მეფენი მზითვად და მოუწერა ბრძოლა ბერძენთა. მა\შინ
Line of ed.: 21     ქმნა ვახტანგ ქორწილი ჯეროვანი. შემდგომად მოუწოდა სპა\თა
Line of ed.: 22     თჳსთა და შემოკრბნენ ს̃ ჩ̃ (200.000) ვახტანგისანი; კუალად
Line of ed.: 23     მოერთო დედის-ძმა თჳსი ვარზა-ბაკურ ს̃ ჩ̃ (200.000) სპითა; არა\მედ
Line of ed.: 24     ოდეს შევიდა ვახტანგ საბერძნეთს, იყო წლისა კ̃, რომელი
Line of ed.: 25     ირემსა ქუევითი შეიპყრობდა და შეჭურვილი შეჭურვილს ცხენს
Line of ed.: 26     აღიყვანდის მჴრითა თჳსითა მცხეთიდამ არმაზს.



Section: 62  
Page of ed.: 104  
Line of ed.: 27   შესლვა საბერძნეთს


Line of ed.: 28        ხოლო წარვიდა საბერძნეთს ქ{რისტე}სა უ̃ჲ, ქართულსა ს̃იბ; განვ\ლო
Line of ed.: 29     გზა სომხითისა და მუნ მოერთნენ ერისთავნი სომხითისანი და
Page of ed.: 105   Line of ed.: 1     მუნით მოადგა კარნუ-ქალაქსა, არამედ ვერ დაიპყრეს და მოუდგინ\ნეს
Line of ed.: 2     ერისთავნი ორნი კ{უალა}დ ჩ̃ კაცითა და თჳთ წარსრულნი მოადგნენ
Line of ed.: 3     პონტოს ქალაქსა ოთხ-თუე; არამედ მარბიელმან მიუწივეს კოს\ტანტინეპოლედ.
Line of ed.: 4     ხოლო სპანი მარბიელნი ჰკლვიდნენ ყოველთა ეკ\ლესიის
Line of ed.: 5     მსახურთა. ესე იხილა რა ვახტანგ, შეუძნდა კლვანი შური\თა
Line of ed.: 6     სამღთოთა და ამცნო ყოველთა სპათა, რომელნი იყვნენ მის თანა
Line of ed.: 7     არა ჯერ-ყოფად ესევითარნი კლვანი და წარმოუთხრა მოწმობა
Line of ed.: 8     ძისა ღვთისა ნებროთის წიგნისაგან, რომელი წინ\\არე Manuscript page: B_82  ვთქჳთ და
Line of ed.: 9     ლტოლვა ხოსრო მეფისა და მირიანისა საბერძნეთიდამ და საქმენი
Line of ed.: 10     თრდატის და გრიგოლი Manuscript page: R_76  პართეველისა და საქმე ივლიანე და ივბი\მიანესა,
Line of ed.: 11     რამეთუ მიზეზითა ესევითარითა იქმნეს ყოველნი.

Line of ed.: 12        ამისთჳს უბრძანა მოწესეთა ეკლესიისათა არღარა კლვად და
Line of ed.: 13     განტევებად ტყუეთაცა და განთავისუფლებად მეეკლესიეთა; ხოლო
Line of ed.: 14     იქმნებოდა რა ესრეთ, გამოვიდნენ პონტოს ქალაქიდამ ყოველნი
Line of ed.: 15     მოწესენი და მათ თანა ორნი კაცნი: მონაზონი სამოელ და მღუ\დელი
Line of ed.: 16     პეტრე მადლობად მეფისა. ხოლო მეფემან იწვივნა იგინი სერსა
Line of ed.: 17     ზედა, შემდგომად იდუმალ ეტყოდა: "სთნდეს თუ ღმერთსა საქმე ესე,
Line of ed.: 18     რომელი ვჰყავ? და მათ ასწავეს მეფესა და უჩუენეს სათნო-ყოფად
Line of ed.: 19     ღვთისა, არამედ მეფე ეტყოდათ:

Line of ed.: 20        უკეთუ ეგრეთ არს რათა მახილვოთ ჩუენებით სათნო\ყოფად
Line of ed.: 21     ღვთისა; მაშინ მათ აღუთქუეს; განვიდნენ და მლოცველსა
Line of ed.: 22     ვახტანგს მიერულა, მოვიდა ნინო და ეტყოდა ვახტანგს: "წარმო\ვედ,
Line of ed.: 23     რამეთუ ორნი მეფენი ზეცისა და ქუეყანისანი მოვლენან შენ\და".
Line of ed.: 24     მისრულმან იხილნა ორნი საყდარნი, ერთსა ზედა მჯდომარე
Line of ed.: 25     ჭაბუკი შეჭურვილი გჳრგჳნოსანი და მეორესა მოხუცებული ზეწრი\თა
Line of ed.: 26     სპეტაკითა და გჳრგჳნითა ნათლისათა და ფერჴთა მისთა ნინო
Line of ed.: 27     მჯდომარე. ხოლო ეპყრათ ჴელნი ვახტანგისანი პეტრე მღუდელსა
Page of ed.: 106   Line of ed.: 1     და სამოელ მონაზონსა, რომელნი ეტყოდნენ: "შეუვრდი დიდსა მთა\ვარსა
Line of ed.: 2     ზეცისასა გრიგოლის" და თაყვანი-სცა ვახტანგ; მოუგო გრი\გოლიმ:
Line of ed.: 3     "რაჲ ჰქმენ, ბოროტო, რამეთუ მოაოჴრე შეჭმად სამწყსო
Line of ed.: 4     ჩემი მჴეცთაგან? უკეთუ ეგენი, რომელნი დგანან, და ნინო, რომელი
Line of ed.: 5     მარადის იღუწის წინაშე ღვთისა თქუენთჳს, არა იყვნენ აქა, შური
Line of ed.: 6     მეგომცა, ვითარცა მამათა შენთა, რომელნი მსახურებდნენ ცეცხლ\თა
Line of ed.: 7     და არა ღმერთსა". მისცა ჴელი და ამბორს-უყო ვახტანგ; კუა\ლად
Line of ed.: 8     მოსცა გჳრგჳნი და რქუა: "დაარქჳ პეტრეს"; მეორე უდარესი Manuscript page: B_83 
Line of ed.: 9     მოსცა პეტრეს და რქუა: "დაადგი სამოელს". მერმე რქუა ნინომ
Line of ed.: 10     ვახტანგს: "აწ მივედ მეფისა და მიიღე ნიჭი შენი". მისრულსა ამ\ბორს-უყო
Line of ed.: 11     და დაისუა საყდარსა თჳსსა, მისცა ბეჭედი ჴელისა
Line of ed.: 12     თჳსისა და რქუა: "თუ გნებავს გჳრგჳნი, აღუთქჳ, რათა ბრძო მტერ\თა
Line of ed.: 13     მისთა". მიხედა ვახტანგ და იხილა ჯუარი და ფრთესა მისსა
Line of ed.: 14     გჳრგჳნი; არამედ ხილვითა ჯუარისათა შეძრწუნდა ვახტანგ; მაშინ
Line of ed.: 15     აღდგა ნინო და მიხედა პეტრეს და სამოელს და ერთითა პირითა თავს\მდებ
Line of ed.: 16     ექმნენ ვახტანგს. მერმე კეისარმან მოიღო გჳრგჳნი ჯუარისა\გან
Line of ed.: 17     და დაადგა ვახტანგს Manuscript page: A_35  Manuscript page: d_20b  და წარმოვიდნენ. ხოლო გრიგოლიმ სამ\გზის
Line of ed.: 18     ჴმაუყო ვახტანგს სახელით და რქუა: "უმეტეს მორწმუნე იყო
Line of ed.: 19     ყოველთა ნათესავთა შენთა და Manuscript page: R_77  შენგან აღშენდნენ ეკლესიანი და გა\ნიწესნეს
Line of ed.: 20     ეპისკოპოსნი და მთავარი მათი და მოიღოცა გჳრგჳნი
Line of ed.: 21     მო/წამეობათა".

Line of ed.: 22        ხოლო ვახტანგ ძილსავე შინა მოუწოდა პეტრეს და სამოელს
Line of ed.: 23     და მიუთხრა ჩუენება ესე და იგინი აღუჴსნიდნენ ესრეთ: "მოხუცებუ\ლი
Line of ed.: 24     იგი იყო გრიგოლი პატრიაქი, რომელმან მომცა გჳრგჳნი, მომცა
Line of ed.: 25     ეპისკოპოზთა მთავრობა და ძე, რომელი მივეც სამოელს, ჩემ მიერ
Line of ed.: 26     იქმნას იგი ეპისკოპოზი; ხოლო ჭურვილი, რომელი იყო დიდი კოს\ტანტინე,
Line of ed.: 27     და ბეჭედი ასული კეისრისა, რომელმან მოგცეს ასული და
Line of ed.: 28     ყოველნი საზღვარნი ქართლისანი; ხოლო გჳრგჳნი ჯუარისაგან \ვრცელი
Line of ed.: 29     ღუაწლი აღასრულო; და სამგზის ჴმობა -- სამნი ნიჭნი
Page of ed.: 107   Line of ed.: 1     არიან შენდა ღვთისაგან, რათა შენ მიერ დაემტკიცოს ჭეშმარიტება
Line of ed.: 2     საქართველოსა შინა კათალიკოზ-ეპისკოპოზითა და სძლევდე მტერ\თა
Line of ed.: 3     შენთა და არა შევარდე ჴელთა შინა მტერთასა; ხოლო აღსას\რულსა
Line of ed.: 4     შინა გჳრგჳნი მოწამეობისა მიიღო".

Line of ed.: 5        და ვითარ დილისად განიფრთხო მეფემან, მოუწოდა პეტრეს
Line of ed.: 6     და სამოელს და მათ მოუთხრეს ჩუენება იგი ყო\\ველი Manuscript page: B_84  თჳნიერ ვახ\ტანგის
Line of ed.: 7     თქმისა; ამისთჳს დაირწმუნა მეფემან და წარგზავნა იგინი
Line of ed.: 8     წინაშე კეისრისა მშჳდობისათჳს. ამისმან მსმენელმან კეისარმან გა\ნიხარა
Line of ed.: 9     ფრიად და სთნდა, არამედ პირველვე წარმოევლინნა სპანი
Line of ed.: 10     და მათ შორის სპასპეტი პოლიკარპოს ძლიერი კეისარსა.



Section: 63  
Page of ed.: 107  
Line of ed.: 11   პოლიკარპოს მოსლვა


Line of ed.: 12        ამისთჳს მიზეზ-ყო ვახტანგ ესე სპარსთა თანა მოსლვა ბერ\ძენთა
Line of ed.: 13     და დაფარულისა მშჳდობისათჳს და უკმოეცალა პონტოს ხუ\თის
Line of ed.: 14     დღისა სავალსა. მაშინ მოვიდა ზღჳდამ პოლიკარპოს; ხოლო
Line of ed.: 15     მეფესა არა ენება ბრძოლა წარვლინებულთათჳს კეისრისა თანა;
Line of ed.: 16     არამედ განწყრა ერისთავი რანისა და აგინებდა ჯუარცმულსა და
Line of ed.: 17     ეტყოდა მეფესა: "გძლია მამის-დედეულმან შენმან, რომელი იყო
Line of ed.: 18     ბერძენი და მით არა გნებავს ბრძოლა". ხოლო მეფემან მიუგო: "აჰა
Line of ed.: 19     შენ და ბერძენნი და იხილო ძალი ჯვარცმულისა".

Line of ed.: 20        მაშინ იქმნა ვერძწნთა და სპარსთა სორის ბრძოლა ძლიერი და
Line of ed.: 21     იძლივნენ სპარსნი და თჳთ პოლიკარპოს მოკლა ერისთავი რანისა
Line of ed.: 22     და მოსწყჳდნა სპანი მისნი; არამედ არცა ჰრიდა მეფესა და მოვიდა
Line of ed.: 23     მას ზედაცა. ამისთჳს მეფემან მოაღებინა ჯუარი, რათა ათაყვანოს
Line of ed.: 24     სპანი ყოველნი, რომელსაცა არა თაყვანი-სცა ბარუხ მოვაკანელმან
Line of ed.: 25     მთავარმან და მოკლა იგი ჯუანშერ სპასპეტ\\მან Manuscript page: R_78  წინაშე ჯუარისა.
Line of ed.: 26     ამის მხილველთა ყოველთა თაყვანი-სცეს; არამედ მოგინებით მო\ვიდოდა
Line of ed.: 27     პოლიკარპოს და არა დაიყოვნა მხილველმან ჯუარისამან.
Line of ed.: 28     ესე იხილა რა მეფემან, რქუა სპათა თჳსთა: "ვინ არს მბრძოლი ამი\სი?"
Line of ed.: 29     და ვერვინ იკადრა განსვლად. მხილველმან მეფემან შეახო ჯუ\არსა
Page of ed.: 108   Line of ed.: 1     მახჳლი თჳსი და განვიდა და წამსვე იკუეთნენ სასტიკად; პო\ლიკარპოს
Line of ed.: 2     სცა ოროლი ფარსა ვიგრისა მეფისასა და განავლო იქით
Line of ed.: 3     წყრთა ერთი; მიუჴდა ვახტანგ, უხეთქა თავსა ჴრმლითა და განუპო
Line of ed.: 4     ორად და ნახევარი თავისა მოიღო წინაშე ჯუარისა; მყისვე იძლივ\ნენ
Line of ed.: 5     ბერძენნი Manuscript page: B_85  და მოსწყჳდნეს, თჳნიერ რომელნი განერნეს ზღჳსა
Line of ed.: 6     ნავებითა. შემდგომად ამისა განუტევნა მეფემან ტყუენი ღ̃პ ჩ̃
Line of ed.: 7     (780.000) ბერძენნი სპათა თჳსთაგან და წარავლინა ნასრე ერისთა\ვი
Line of ed.: 8     თჳსი წინაშე კეისრისა, რათა იხილონ ურთიერთნი, ანუ განაგოს
Line of ed.: 9     საქმენი მათნი მუნითგან, რამეთუ მოსრულ იყო ქეისარიცა პონტოს.
Line of ed.: 10     მაშინ კეისარი ნავებით გამოვიდა ზღჳს კიდესა და ვახტანგცა მივი\და
Line of ed.: 11     მუნ. ჰყვეს აღთქმა და იმზახლნენ, რამეთუ მისცა ლეონ ასული
Line of ed.: 12     თჳსი [ელენე] ცოლად ვახტანგს (რამეთუ მომკუდარ იყო ჟამთა ამათ
Line of ed.: 13     ცოლი ვახტანგისა ასული სპარსთა მეფისა შობასა ზედა ყრმისა და\ჩისასა).
Line of ed.: 14     კუალად აღუთქუა კეისარმან მოცემა კათოლიკოზისა და
Line of ed.: 15     ეპისკოპოზთა და უკ-მოსცა კლარჯეთიცა, არამედ ეგრისწყალს-იქი\თი
Line of ed.: 16     მიუღო კეისარმან ბერძენთა საზღვრებისათჳს (რომელი წარეღო
Line of ed.: 17     ვახტანგს მკლავითა) და აღუთქუა ფიცით, ოდეს წარიყვანო ასული
Line of ed.: 18     ჩემი, მივსცე მას ზითვად. მერმე უძღუნეს ურთიერთს ურიცხუნი
Line of ed.: 19     და წარვიდა კეისარი; ხოლო ვახტანგ განუტევნა სპარსნი უვნოდ და
Line of ed.: 20     თჳთ წარმოვლო გზა კლარჯეთისა და მოვიდა მცხეთას; არამედ
Line of ed.: 21     ვერღარა მოიცალა მეფემან მოყვანად ცოლისა, რამეთუ მოელოდა
Line of ed.: 22     სპარსთა და ამაგრებდა ციხე-ქალაქთა, ამისთჳს განასხნა ცეცხლის\მსახ\\ურნი Manuscript page: d_21a 
Line of ed.: 23     და ეპისკოპოზი მათი ბინაქარ შეაგდო საპყრობილესა;
Line of ed.: 24     ხოლო დასუა სხუა ჭეშმარიტი ეპისკოპოზი ღირსი მიქელ.



Section: 64  
Page of ed.: 108  
Line of ed.: 25   შემოსლვა სპარსთა მეფისა


Line of ed.: 26        შემდგომად სამისა წლისა წარმოემართა სპარსთა მეფე, რამეთუ
Line of ed.: 27     მოკუდა ხუასრო და დაჯდა ძე მისი. ამისმან მცნობმან ვახტანგ წა\რუვლინა
Line of ed.: 28     კეისარსა მაცნე, "აჰა, რომელიც აღგითქუ, მოსრულან
Page of ed.: 109   Line of ed.: 1     სპარსნი სიმარჯუესა; მოვედ და მოვსრნათ ყოველნი". ხოლო მო\ვიდაცა
Line of ed.: 2     სპარსთა მეფე სპითა ტ̃ ჩ̃ (300.000) და დაიბანაკა ცხენის\ტერფს
Line of ed.: 3     ჩაღმა ქ{რისტე}სა უ̃ჲდ, ქართულსა ს̃ივ. Manuscript page: R_79  არამედ ვახტანგის სპათა
Line of ed.: 4     მჴედართა რ̃ ჩ̃ (100.000) და მკჳრცხლთა რ̃ ჩ̃ (100.000) დაებანა\კათ
Line of ed.: 5     დიღმითგან ვიდრე ქართლის კარამდე და იყო მათ შორის ბრძო\\\ლა Manuscript page: B_86 
Line of ed.: 6     მარადის ოთხ თთუე და ბუმბერაზთა კუეთებანი: ზოგჯერ მათ
Line of ed.: 7     სძლიან და ზოგჯერ ამათ. არამედ ვახტანგს შეექმნა მუზარადსა ზე\და
Line of ed.: 8     წინ მგელი და უკანით ლომი გამოქმნული და საითაც იყვის
Line of ed.: 9     ბრძოლა ძლიერი, მიუჴდის ვახტანგ და დაფრიწის; ამისთჳს სპარს\ნი
Line of ed.: 10     უყიოდნენ ურთიერთს: "მირიდეთ გორგ-ასლანს (რომელი მგელ\ლომად
Line of ed.: 11     ითარგმნების) და მიერითგან იწოდა გორგ-ასლან.

Line of ed.: 12        ჟამთა ამათ შეიპყრეს ვახტანგის ცოლის მამამძუმე რაჟდენ,
Line of ed.: 13     რომელმან მოკლნა მრავალნი გოლიათნი და მჴნედ იბრძოდა. ამას
Line of ed.: 14     აიძულებდნენ უარყოფად ქრისტესსა, ვინაჲთგან მოქცეულ იყო
Line of ed.: 15     ცეცხლის-მსახურებისაგან; ხოლო მან არა უარყო ქრისტე და იწამა
Line of ed.: 16     მათ მიერ ქრისტესთჳს.

Line of ed.: 17        შემდგომად მოიწია კეისრის დესპანი და მოეთხრა: "მე შევე\ქეც
Line of ed.: 18     წყობათა ხაზართასა; ხოლო შენდა წარმომივლენია ლეონ პატ\რიკი
Line of ed.: 19     პ̃ ჩ̃ (80.000) მჴედრითა და თუ გინებს სხუანიცა, აჰა ყოველი
Line of ed.: 20     აღმოსავლეთი წინაშე შენსა".

Line of ed.: 21        ამისმან მცნობმან სპარსთა მეფემან იხმია მცბიერობა და მო\უთხრა
Line of ed.: 22     ვახტანგს: "არიან თუ ღმერთნი ჩუენნი ღმერთნი, ეწივნენ
Line of ed.: 23     თავთა თჳსთა, ხოლო ჩუენ ვართ ძმანი, რის-ძით მოვსწყდებით?
Line of ed.: 24     არამედ ვჰყოთ მშჳდობა". სთნდა ესე ვახტანგს და უმეტეს ყოველ\თა
Line of ed.: 25     დიდებულთა მისთა და თჳთ ლეონ პატრიკსაცა ფრიად და ჰყვეს
Line of ed.: 26     ერთობა Manuscript page: A_36  და ზავი.

Line of ed.: 27        მაშინ იწვია სპარსთა მეფემან ვახტანგ და უძღუნა მრავალნი.
Line of ed.: 28     მერმე რქუა: "რა გნებავს ჩემგან ითხოვე. ხოლო ვახტანგ ლეონ პატ\რიკისა
Line of ed.: 29     განზრახვითა მოითხოვა მშჳდობა ბერძენთა, ესე აღუძნდა
Line of ed.: 30     სპარსთა მეფესა და ეტყოდა: "ამისთჳს ვყავ მშჳდობა შენთანა, რათა
Page of ed.: 110   Line of ed.: 1     შევიდეთ საბერძნეთს, რამეთუ აქა არს ამისთჳს ჩემთანა დესპანი ხა\ზართა
Line of ed.: 2     მეფისა; არამედ აწ აღმისრულებიეს განსაზღვრებითა
Line of ed.: 3     ივბი/მიანოსისათა".

Line of ed.: 4        შემდგომად მოუგზავნა სპარსთა მეფემან ვახტანგს: "ვჰყავ ყო\ველი
Line of ed.: 5     სათნო შენი და აწ ვითხოვ, რათა მომცე დაჲ შენი ცოლად და
Line of ed.: 6     შენ თჳთ წარმოხვიდე მწედ ჩემდა ინდოეთ\\ს, Manuscript page: B_87  სინდეთს და აბაშთა
Line of ed.: 7     ზედა, რამეთუ მათგან დამდაბლებულ არს მეფობა ჩემი". მსმენელსა
Line of ed.: 8     ვახტანგს მძიმედ აღუჩნდა, არამედ აიძულებდა ლეონ ყოფად ამისა,
Line of ed.: 9     Manuscript page: R_80  ამისთჳს დართო ვახტანგ ნება წარსლვად ი̃ ჩ̃ (10.000) მჴედრითა,
Line of ed.: 10     ხოლო ლეონ დაუტევა ი̃ ჩ̃ მჴედარი და თჳთ წარვიდა წინაშე კეის\რისა
Line of ed.: 11     და ვახტანგ წარსცა ძღუენი კეისარსა არმაღანნი, სპარსთა მე\ფისა
Line of ed.: 12     მოძღუნილნი, ალვა სამასი, ამბარი და მუშკი, ხუთას-ხუთასი
Line of ed.: 13     ლიტრა; ხოლო გვჳრგჳნი და სტავრანი დაიჭირა თავისად.



Section: 65  
Page of ed.: 110  
Line of ed.: 14   წარსვლა ვახტანგისა ინდოეთს


Line of ed.: 15        მაშინ ვახტანგ დასუა ძე თჳსი დაჩი მეფედ წლისა ხუთისა და
Line of ed.: 16     დაჲ თჳსი მირანდუხტ მისცა სპარსთა მეფესა ცოლად და წარიყვან\ნა
Line of ed.: 17     თჳსთანა სამნი ერისთავნი კლარჯეთისა, ოძრახესი და წუნისა,
Line of ed.: 18     და ეჯიბი თჳსი; ხოლო დაჩის დაუტევა შჳდნი: ქართლისა, ხუნანი\სა,
Line of ed.: 19     სამშჳლდისა, ჰერეთისა, კახეთისა. არგუეთისა და ეგრისისა; კუა\ლად
Line of ed.: 20     დედა თჳსი და დაჲ თჳსი ხუარანძე მოლოცვად იერუსალიმი\სად
Line of ed.: 21     წარიყვანა და მივიდნენ პირველად ბაღდადს, სადაცა მოერთო
Line of ed.: 22     ლეონ პატრიკი ი̃ ჩ̃ (ათი ათასითა) მჴედრითა და ქმნა სპარსთა მეფე\მან
Line of ed.: 23     ქორწილი ჯეროვანი ბაღდადს; მუნით მოვიდნენ ჯორჯანეთს,
Line of ed.: 24     მოსწყჳდნეს სრულიად და მათთა ადგილთა დასხნეს სპარსნი, ელამ\ნი
Line of ed.: 25     და მუნიდამ მოვიდნენ ინდოეთს და შესვლასავე მუნ იქმნა ბუნ\ბერაზთა
Line of ed.: 26     ბრძოლანი ძლიერნი, სადაცა ვახტანგ თავით თჳსით მოკლ\ნა
Page of ed.: 111   Line of ed.: 1     ბუნბერაზნი ათხუთმეტნი, რომელთაცა მოეკლათ მრავალნი ბუნ\ბერაზნი
Line of ed.: 2     სპარსთანი, და მოსტყუევნნეს ინდოეთი, თჳნიერ ციხე\ქალაქთაგან
Line of ed.: 3     კიდე, და წარმოიღეს ალაფი დიდი სამ წელ მუნ მყოფთა
Line of ed.: 4     და მოვიდნენ სინდეთს; არამედ სინდთა მეფე იყო გმირი და გოლია\თი;
Line of ed.: 5     ამან განავსნა ციხე-ქალაქნი ლაშკრითა და მოუჴდიან სპარსთა
Line of ed.: 6     და მოსწყუე\\დდიან Manuscript page: d_21b  ურიცხუთა; გარნა ვახტანგისნი არა-სადა იძ\ლივნენ;
Line of ed.: 7     არამედ ამა წყობათა შინა მოკლნა მრავალნი ბუმბერაზნი
Line of ed.: 8     სინდთა მეფემან სპა\\რსთანი Manuscript page: B_88  და ვერა-ოდეს შეხუდნენ ვახტანგი და
Line of ed.: 9     სინდი, ხოლო ქმნა ღამით სამალავი სინდმან და წარმოგზავნა ბუნ\ბერაზი
Line of ed.: 10     გამოთხოვნად ვახტანგისად, რამეთუ გორგასალის ხუედრი
Line of ed.: 11     იყო ქალაქის კართა დაცვა. მაშინ საურმაგ ეჯიბმან უყივლა: "არა
Line of ed.: 12     ხარ დარი მეფისა, რამეთუ ხარ მონა; გარნა მეცა მონა მოვიდე შენ\და".
Line of ed.: 13     მიტევებულნი იკუეთნენ და სინდი ივლტოდა; ეწია საურმაგ,
Line of ed.: 14     სცა ოროლი ზურგსა და მოკლა; არამედ გამოვიდნენ სამალავით
Line of ed.: 15     მჴედარნი ი̃ბ და მოკლეს საურმაგცა (ესე ჰყვეს ვახტანგისათჳს, არა\მედ
Line of ed.: 16     ღმერთმან განარინა).



Section: 66  
Page of ed.: 111  
Line of ed.: 17   ვახტანგისა და სინდო მეფის ბრძოლა
Line of ed.: 18   და ზრახვა


Manuscript page: R_81 
Line of ed.: 19        წყინებულ-მრისხანე ვახტანგ მიეტევა, არამედ იგინი შეივლ\ტოდნენ
Line of ed.: 20     ქალაქად. მაშინ სინდმან მეფემან უყივლა ვახტანგს: "უგუ\ნურო!
Line of ed.: 21     მგზავს ხარ ყუავისა, რომელმან პოვა ქორი მოწყლული, მი\იღო
Line of ed.: 22     ბუდესა თჳსსა და განჰკურნა; ხოლო ქორმან რა მოიცა ძალი
Line of ed.: 23     ფრთითურთ, შეიპყრა ყვავი ბახლებითურთ, მოსწყჳდნა, იგემა და
Line of ed.: 24     განძლიერდა უმეტეს. არა იქო ყუავი მოწყალებითა, ვინაჲთგან არა
Line of ed.: 25     ყო საქმე გუარისა, არცა იძაგა ქორი, რამეთუ ჰყო საქმე გუარისა.
Line of ed.: 26     არა ჯერ-იყო შენდაცა, რამეთუ არიან სპარსნი მტერნი შენნი, და
Line of ed.: 27     განძლიერებულთა გიყონ შენცა ეგრეთ".

Line of ed.: 28        მიუგო ვახტანგ: "ცოფო! მგზავს ხარ თხუნველისა, რომელ\მან
Line of ed.: 29     არა იცის ბრწყინვალება მზისა, დაძვრების მიწასა, რამეთუ მე
Page of ed.: 112   Line of ed.: 1     არა დიდებისა აწინდელისათჳს მსურს, არამედ მერმისა, რამეთუ მოს\ლვითა
Line of ed.: 2     ჩემითა განმირინებიეს მრავალნი ქრისტიანენი და მაქუს სა\სოება
Line of ed.: 3     ჯუარცმულისა, რათა მისთანაცა ვიდიდო". მიუგო სინდმან:
Line of ed.: 4     "ვინაჲთგან ესავ მო\\მკუდარსა Manuscript page: B_89  და შემდგომად სიკუდილისა სუფევად
Line of ed.: 5     ხარ მის თანა, ჯერ არს, რათა მიისწრაფო. აწ ხვალისად გამოვედ და
Line of ed.: 6     წარგავლინო შენ, ვითარცა წარვავლინე წარჩინებული შენი წინა\მორბედად
Line of ed.: 7     შენდა".

Line of ed.: 8        დღესა მეორესა გამოვიდა სინდთა მეფე და აქათ განვიდა ვახ\ტანგ
Line of ed.: 9     და აქუნდათ ორსავ ოროლნი; ურბენდნენ ერთი-ერთსა, რათა
Line of ed.: 10     ღონისძიებითა უხეთქონ. მაშინ იცა ჟამი სინდმან, რათა სცეს ორო\ლი
Line of ed.: 11     ვახტანგს, არამედ ვახტანგ სიკისკასითა წარიცთუნა ოროლი მი\სი
Line of ed.: 12     და თჳთ შემოუმრგვალა, სცა სინდსა მას ოროლი მარცხენესა
Line of ed.: 13     ბეჭსა და განავლო წინათ წყრთა ერთი და გარდამოვარდა სინდთ მე\ფე,
Line of ed.: 14     ჩაყო ჴელი ვახტანგ და მოჰკიდა ფერჴსა მისსა და მოიღო თრე\ვით
Line of ed.: 15     წინაშე სპარსთა მეფისა; და შეასხმიდნენ ყოველნი ქებასა დიდ\სა
Line of ed.: 16     ვახტანგს, ხოლო სპარსთა მეფემან დაადგინნა მკურნალნი და გან\ჰკურნეს
Line of ed.: 17     სინდო მეფე, და ითხოვდა მისგან ციხე-ქალაქთა.

Line of ed.: 18        გარნა ძესა მისსა ეპყრა შემდგომად შეპყრობისა მამისა. ამის\თჳს
Line of ed.: 19     ვახტანგ განეზრახა სპარსთა მეფესა,რათა აღიღოს ხარკი და
Line of ed.: 20     მძევალი სინდთაგან და განუტევოს მეფე მათი. სთნდა ესე მეფესა
Line of ed.: 21     სპარსთასა და ჰყვეს ეგრეთ ზავი მშჳდობისა. ამისთჳს ემოყუსა ვახ\ტანგს
Line of ed.: 22     სინდთ მეფე, პირველად რამეთუ არა მოკლა, და მეორედ მი\სით
Line of ed.: 23     განტევებულ იქმნა და უძღუნა Manuscript page: R_82  ურიცხჳ ვახტანგს. შემდგომად
Line of ed.: 24     მუნით წარმოსრულნი მიიწივნენ აბაშეთს და სულგრძელად ბრძოდ\ნენ
Line of ed.: 25     რ̃ გარდაუგდეს ჩალათა წყალი და შემდგომად განჴმობისა შე\ვიდნენ,
Line of ed.: 26     მოსწყჳდნეს, მოსტყუევნნეს, მოაოჴრნეს და წარმოვიდნენ
Line of ed.: 27     გამარჯუებულნი; ხოლო ვახტანგ ანტიოქიიდამ მოვიდა ურა ქალაქ\სა
Line of ed.: 28     და მუნ დახუდნენ დედა და დაჲ თჳსი, წარმოვიდნეხ და მოვიდნენ
Line of ed.: 29     სომხითს. მუნიდამ განუტევა ლეონ პატრიკი და სპანი ბერძენთა და
Page of ed.: 113   Line of ed.: 1     წარავლინა დესპანიცა თჳსი მოყვანებად ცოლისა თჳსისა და კათა\ლიკოზისა
Line of ed.: 2     და ეპისკოპოზთა ი̃ბ (რამეთუ ეტყოდა სპა\\რსთა Manuscript page: B_90  მეფე
Line of ed.: 3     შერთვასა დისა თჳსისასა ცოლად ვახტანგს, არამედ ვახტანგ აუწყა
Line of ed.: 4     სმა ცოლისა, რომლისათჳს დამძიმდა სპარსთა მეფე).



Section: 67  
Page of ed.: 113  
Line of ed.: 5   მოსლვა ვახტანგისა


Line of ed.: 6        ხოლო მცხეთის ეპისკოპოზმან სცნა მოყვანება კათალიკოზისა
Line of ed.: 7     და მიზეზ-ყო ესე და შესწამა მეფესა დატევება ქრისტესი და დაჰ\კრულნა
Line of ed.: 8     მეფე სპითურთ. იხილა მეფემან და იტყოდა: "გარნა თუმ\ცა
Line of ed.: 9     მართალ ვართ, Manuscript page: A_37  არამედ ჯერ არს სიმდაბლე". და მივიდა რათა ამ\ბორს
Line of ed.: 10     უყოს ფერჴსა; ხოლო მან განმარტა ფერჴი და ფანდაკითა
Line of ed.: 11     შემუსრა კბილი მეფისა ქ{რისტ}ესა უ̃ობ, ქართულსა ს̃კდ. Manuscript page: d_22a  რქუა მეფემან:
Line of ed.: 12     "შურითა ჰქმენ ესე, რამეთუ მოვალს უხუცესი შენი და ამის ძლით
Line of ed.: 13     რათა აღმძრა მეცა, არამედ მე არარაჲ გიყო შენ, გარნა წარგავლი\ნო
Line of ed.: 14     კოსტანტინეპოლედ". ხოლო კოსტანტინეპოლს განსაჯეს იგი და
Line of ed.: 15     მრისხანებით სისხლის დათხევისათჳს განკუეთეს არღარა წირვად
Line of ed.: 16     და კადნიერებისათჳს მეფისა სიკუდილად და წარსცეს მონასტერსა
Line of ed.: 17     მღჳძარებისასა ექსორიად საუკუნოდ.

Line of ed.: 18        შემდგომად მოვიდა ცოლი ვახტანგისა და კათალიკოზი და
Line of ed.: 19     ეპისკოპოზნი ქ{რისტე}სა უ̃ოგ, ქართულსა ს̃კე. მიეგება მეფე, მოიყვანა
Line of ed.: 20     მცხეთას და ქმნა ქორწილი თჳსთა შემგზავსებული, რომლისა მზით\ვად
Line of ed.: 21     მოეცა კეისარსა ეგრისწყალს-იქითი ქუეყანა. ხოლო მეფემან
Line of ed.: 22     კათალიკოზად პეტრე დაადგინა მცხეთას და სამოელ მუნვე ზემო
Line of ed.: 23     ეკლესიასა ეპისკოპოსად; ხოლო სხუანი ეპისკოპოსნი დასხნა:

Line of ed.: 24        ა̃ კლარჯეთს,
Line of ed.: 25        ბ̃ ერუშეთს,
Line of ed.: 26        გ̃ წუნას, Manuscript page: R_83 
Line of ed.: 27        დ̃ მანგლისს,
Line of ed.: 28        ე̃ ბოლნისს,
Line of ed.: 29        ვ̃ რუსთავს,
Page of ed.: 114   Line of ed.: 1        ზ̃ ნინოწმიდას,
Line of ed.: 2        მ̃ ჭერამს,
Line of ed.: 3        თ̃ ჩელეთს,
Line of ed.: 4        ი̃ ხორნაბუჯს,
Line of ed.: 5        ი̃ა აგარაკს,
Line of ed.: 6        ი̃ბ ნიქოზს წმიდის რაჟდენის საფლავსა ზედა.

Manuscript page: B_91 
Line of ed.: 7        ხოლო შემდგომად უშვა ვახტანგს ელენემ ორნი ძენი და ორნი
Line of ed.: 8     ასულნი. ხოლო მისცა მეფემან დაჩის, ძესა თჳსსა, ქალაქნი ჭერამი,
Line of ed.: 9     ნეკრესი და ხორნაბუჯი და ყოველი მტკურის აღმოსავლეთი და თჳთ
Line of ed.: 10     დაჯდა უჯარმას, მოამტკიცა იგი და მატა ივერიასა შინა ციხე-ქა\ლაქთა
Line of ed.: 11     მაგრებანი მრავალთა წელთა.



Section: 68  
Page of ed.: 114  
Line of ed.: 12   შემოსლვა სპარსთა


Line of ed.: 13        შედგომად მოკუდა სპარსთა მეფე და დაჯდა მის წილ ხოსრო,
Line of ed.: 14     ძე მისი. ესე წარმოემართა ბრძოლად ბერძენთა და მოუმცნო ვახ\ტანგს:
Line of ed.: 15     "ესრეთ მაუწყეს მოხუცებულთა ჩემთა, რათა მოვიდე შენდა
Line of ed.: 16     და შენ შემიძღუე საბერძნეთს". ესმა რა ვახტანგს თქუა: "აღლესე,
Line of ed.: 17     მჭედელო, მახჳლი, რათა მსწრაფლ განგეწონოს"; არამედ მიუმცნო
Line of ed.: 18     სპარსთა: "პირველად განემზადე ბრძოლად ჩემდა და მერმეღა შე\ვედ
Line of ed.: 19     საბერძნეთს". კუალად წარგზავნა კეისრისა თანა და აცნობა ყო\ველი;
Line of ed.: 20     თჳთ დაადგრა უჯარმას და განამაგრნა ციხე-ქალაქნი ივე\რიისანი
Line of ed.: 21     და ველისათა უბრძანა შევლტოლვად კავკასიად და მთათა
Line of ed.: 22     და სიმაგრეთა.

Line of ed.: 23        მოვიდნენ სპარსნი და შემუსრნეს ციხე-ქალაქნი ჰერეთისანი და
Line of ed.: 24     დაიბანაკეს იორსა ზედა ღ̃მ ჩ̃ (740,000) ლაშკრითა ქ{რისტე}სა უ̃ჟთ, ქარ\თულსა
Line of ed.: 25     ს̃ნა. არამედ სამ დღე მარადის იყო ბრძოლა და დამცემო\დიან
Line of ed.: 26     ორ-კერძოვე ურიცხუნი; მაშინ ვახტანგ განჰყო სპა თჳსი,
Line of ed.: 27     ქუეითნი კ̃ ჩ̃ (20,000) მიავლინა მთით კერძო, სპასალარი კ̃ ჩ̃
Line of ed.: 28     (20,000) მჴედრითა ერთ კერძ და თჳთ სპითა რ̃ ჩ̃ (100,000) დაესხა
Line of ed.: 29     განთიად, შევლო ვახტანგ და შეუჴდა ხოსრო მეფესა, ხოლო ხოს\რო
Line of ed.: 30     ივლტოდა და მოკლა ძე მისი; არამედ მუნ ბრძოლასა სპარსმან
Page of ed.: 115   Line of ed.: 1     ვინმე სცა ისარი ვახტანგ მკერდსა, გარნა იყო ბრძოლა შუადღემდე.
Line of ed.: 2     იძლივნენ სპარსნი და მოკუდა მა\\თგანი Manuscript page: R_84  რ̃ლ ჩ̃ (130, 000) და ვახ\ტანგისანი
Line of ed.: 3     კ̃ჱ ჩ̃ (28,000) და წარმოიღეს ნატყუენავი ურიცხუნი.

Line of ed.: 4        ხოლო სპარსნი სიდიდისათჳს სპისა ჩადგნენ რუსთავს, რამეთუ
Line of ed.: 5     მოსწყლეს რა მეფე, ვერღარა სდევნიდნენ და დამძიმდაცა ვახტანგ
Line of ed.: 6     წყლულებითა, რამეთუ შეწეულ იყო ისარი ფილტვამდე. Manuscript page: B_92  ამის მცნო\ბთა
Line of ed.: 7     სპარსთა მოაოჴრეს ქართლი; არამედ ციხე-ქალაქნი ვერა რო\მელნი
Line of ed.: 8     შეჰუსრნეს; მაშინ მსმენელი კეისარი სპითა დიდითა წარ\მომართებულ
Line of ed.: 9     იყო შუელად ვახტანგისად.

Line of ed.: 10        სცნეს სპარსთა მოსლვა კეისრისა და მიეგებნენ კარნიფორას და
Line of ed.: 11     ბრძოლასა მათსა მოსწყდა სპანი ურიცხუნი ორგნითვე, რამეთუ
Line of ed.: 12     მდინარე სისხლისა დიოდა; ვერა რომელმან სძლო და შეიქმნენ
Line of ed.: 13     თჳს-თჳსად; არამედ ვახტანგ დამძიმდა ფრიად სიკუდიდ. მაშინ მის\ცა
Line of ed.: 14     ძესა თჳსსა დაჩის მეფობა და კეისრის ასულისაგან ნაშობთა
Line of ed.: 15     ტაშისკარს ზეითი ზღუამდე საერისთოდ და ამცნო სიყუარული და
Line of ed.: 16     განუშორებლობა ბერძენთა. შემდგომად გარდაიცვალა მჴნე და მო\წამეობისა
Line of ed.: 17     ღირსი გორგასალ ქ̃ა უ̃ჟთ, ქართულსა ს̃ნა.



Section: 69  
Page of ed.: 115  
Line of ed.: 18   ლ̃დ. მეფე დაჩი
Line of ed.: 19   ი̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 20        დაჯდა მეფედ დაჩი, ძე მისი, და იწყო შენებად მოოჴრებულისა.
Line of ed.: 21     ამას ჟამსა შინა მოკუდა კათალიკოზი პეტრე და დასუა სამოელ. ამან
Line of ed.: 22     მეფემან უბრძანა მთიულთა კახეთისათა ქრისტიანე\\-ყოფად, Manuscript page: d_22b  ხოლო
Line of ed.: 23     მათ არა ინებეს და განდგნენ ნოხპატელნი. შემდგომად მოკუდა ძე
Line of ed.: 24     ვახტანგისა ლეონ და დაშთა ძმა მისი მირდატ. ხოლო ამ მირდატს
Page of ed.: 116   Line of ed.: 1     გაუცვალა დაჩიმ ქუეყანა ჯავახეთისა და უკ-მოიხუნა ეგრისწყალს\ქუემოთი
Line of ed.: 2     ქუეყანა დედეული მირდატისა და ერისთაობდა მირდატ
Line of ed.: 3     ტაშისკარიდამ ზღვადმდე მორჩილებასა ქუეშე დაჩი მეფისასა. არა\მედ
Line of ed.: 4     ამან დაჩიმ მეფა კეთილად, შემდგომად გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა ფ̃იდ,
Line of ed.: 5     ქართულსა ს̃ჲვ.



Section: 70  
Page of ed.: 116  
Line of ed.: 6   ლ̃ე. მეფე ბაკურ ი̃გ წელი მეფა


Line of ed.: 7        მეფე იქმნა ძე მისი ბაკუ\\რ Manuscript page: B_93  და მეფობდა კეთილად და უშფოთვე\ლად,
Line of ed.: 8     რამეთუ არა-სადა აღუჩნდა მტერი დღეთა მისთა. შემდგომად
Line of ed.: 9     გარდაიცვალა ქ{რისტე}სა ფ̃კჱ, ქართულსა ს̃პ.



Section: 71  
Page of ed.: 116  
Line of ed.: 10   ლ̃ვ. მეფე ფარსმან
Line of ed.: 11   ი̃დ წელი მეფა


Line of ed.: 12        გამეფდა ძე მისი ფარსმან და დაიპყრა ყოველი გიორგია. ჟამსა
Line of ed.: 13     ამისსა მოკუდა კათალიკოზი სამოელ, დასუა თავფეჩაგ. მოკუდა იგი\ცა,
Line of ed.: 14     დასუა ჩიგირმან; არამედ აქამომდე იყო მშჳდობა და მორჩილებ\დნენ
Line of ed.: 15     ძენი მირდატისანი ფარსმანს. შემდგომად მოვიდა სპარსთა მე\ფე
Line of ed.: 16     ქ{რისტ}ესა ფ̃ლე, ქართ{ულსა} ს̃კჱ და მოაოჴრა ქართლი. მაშინ ამან ფარს\მან
Line of ed.: 17     Manuscript page: R_85  ითხოვა მშჳდობა და აღუთქუა მორჩილება. ხოლო მან უსმინა
Line of ed.: 18     და დაიცვნა ეკლესიანი შეუძვრელად. და წარვიდა, მიერითგან გა\ნიყვნენ
Line of ed.: 19     ნათესავნი გორგასალისანი: ფარსმან ერჩდა სპარსთა, ხოლო
Line of ed.: 20     ძენი მირდატისანი ბერძენთა. შემდგომად ამისა გარდაიცვალა ფარს\მან
Line of ed.: 21     მეფე ქ{რისტ}ესა ფ̃მბ, ქართულსა ს̃ჟდ.



Section: 72  
Page of ed.: 116  
Line of ed.: 22   ლ̃ზ. მეფე ფარსმან
Line of ed.: 23   ი̃ე წელი მეფა


Line of ed.: 24        შემდგომად მისა დაჯდა ძმისწული ფარსმან მეფისა ფარსმანვე
Line of ed.: 25     სახელით მეფედ; არამედ იყო ფრიად მორწმუნე და მატა ეკლესია\თა.
Line of ed.: 26     ჟამსა ამისსა მოკუდა კათალიკოზი ჩიგირმან. დასუა საბა. ამი\ერითგან
Page of ed.: 117   Line of ed.: 1     არღარა მოიყვანდიან კათალიკოზსა საბერძნეთიდამ, არა\მედ
Line of ed.: 2     დასხმიდიან წარჩინებულ-დიდებულთა ძეთა. კუალად მოკუდა
Line of ed.: 3     კათალიკოზი საბა; ამანვე დასუა ევლავიოზ. ამისვე-ზე მოვიდნენ ი̃გ
Line of ed.: 4     მამანი შუამდინარიდამ. მიეგება ევლავიოზ კათალიკოზი და მოი\კითხა
Line of ed.: 5     ასურულითა ენითა; ხოლო მათ ქართულ პასუხ-უგეს, რამეთუ
Line of ed.: 6     უცნობელნი იყვნენ ორნივ ენათა ურთი-ერ\\თთა, Manuscript page: A_38  რომელთაცა სა\ხელები
Line of ed.: 7     ესენი არიან:

Line of ed.: 8        ა̃, იოანე ზედაძნელი;
Line of ed.: 9        ბ̃, დავით გარეჯელი;
Line of ed.: 10        გ̃, სტეფანე ხი\\რსელი; Manuscript page: B_94 
Line of ed.: 11        დ̃, იოსებ ალავერდელი;
Line of ed.: 12        ე̃, ზენონ იყალთოელი;
Line of ed.: 13        ვ̃, ანტონი მარტომყოფელი;
Line of ed.: 14        ზ̃, ისე წილკანელი;
Line of ed.: 15        ჱ̃, თათე მამებელი,
Line of ed.: 16        თ̃, შიო მღვიმელი;
Line of ed.: 17        ი̃, ისიდორე სამთავნელი;
Line of ed.: 18        ი̃ა, აბიბოს ნეკრესელი;
Line of ed.: 19        ი̃ბ, მიქელ ულუმბელი;
Line of ed.: 20        ი̃გ, პიროს ბრეთელი;
Line of ed.: 21        ი̃დ, და ელია დიაკონი;

Line of ed.: 22        განმანათლებელნი და აღმაშენებელნი ეკლესია-მონასტერთა
Line of ed.: 23     ქართლისათანი, ხოლო შემდგომად მეფა ამან ფარსმან კეთილად,
Line of ed.: 24     და გარდაიცვალა ქ{რისტ}ესა ფ̃ნზ, ქართ{ულსა} ტ̃თ.



Section: 73  
Page of ed.: 117  
Line of ed.: 25   ლ̃ჱ. მეფა ბაკურ ი̃გ წელი მეფა


Line of ed.: 26        მის წილ ძე მისი ბაკურ მეფე იქმნა. იყო ფრიად მორწმუნე და
Line of ed.: 27     მაშინებელი ეკლესიათა. ამან განწმიდა გიორგია ურწმუნოებისაგან
Page of ed.: 118   Line of ed.: 1     და განამრავლნა მღუდელნი და დიაკონნი; მოკუდა კათალიკოზი
Line of ed.: 2     ევლავიოზ და დასუა მაკარი. ხოლო ჟამსა ამისსა იყო სომხითს მთა\ვარი
Line of ed.: 3     სახელით ვასქენ. ესე წარვიდა წინაშე სპარსთა მეფისა, უარ\ჰყო
Line of ed.: 4     ქრისტე და იქმნა ცეცხლის-მსახურ; ხოლო სპარსთა მეფემან
Line of ed.: 5     მისცა ერისთობა რანისა და წარმოგზავნა. ამას ვასქენს ჰყვა ცოლი
Line of ed.: 6     შუშანიკ და აიძულებდა დატევებად ქრისტესა, არამედ Manuscript page: R_86  შუშანიკ არა
Line of ed.: 7     ინება და მან მოკლა იგი ტანჯვითა ფიცხელითა. მცნობმან მეფემან
Line of ed.: 8     ბაკურ შეკრიბა სპა თჳსი და წარვიდა უგრძნეულად; ხოლო ვასქენ
Line of ed.: 9     იდგა ველსა ზედა კიდესა მტკურისასა, სადა ერთვის მდინარე ანა\კერტისა.
Line of ed.: 10     მუნ დაესხა ბაკურ მეფე, შეიპყრა ვასქენ და დაჭერილი
Line of ed.: 11     მოჰკიდა ძელსა; ხოლო გუამი შუშანიკისა წარმოიღო და დადვა
Line of ed.: 12     ცორტავს, შემდგომად წარგზავნა დესპანი სპარსთა მეფისა წინაშე
Line of ed.: 13     და მოითხოვა შენდობა; ხოლო სპარსთა მეფესა არა ენება შეერთე\ბა
Line of ed.: 14     მეფისა ბერძენთა თანა; ამისთჳს გმო ვასქენ და მოუმცნო ბაკურს
Line of ed.: 15     კეთილის-ყოფად და წარმოგზავნა სხუა ერისთავი რანს. მერმე მო\კუდა
Line of ed.: 16     კათალიკოზი მაკარი და დასუა სჳმეონ. შემდგომად მოკუდა ბა\კურ
Line of ed.: 17     მეფეცა ქ{რისტე}სა ფ̃ო, ქართულსა ტ̃კბ.



Section: 74  
Page of ed.: 118  
Manuscript page: B_95 
Line of ed.: 18   შემოსლვა ქასრესი


Line of ed.: 19   გუარამ კუროპალატი (575-600)


Line of ed.: 20        ხოლო ძენი ბაკურ მეფისანი ვერ იპყრობდნენ მეფობასა სიმცი\რითა
Line of ed.: 21     და დაშთნენ Manuscript page: d_23a  კახეთს. მაშინ სპარსთა მეფემან წარმოგზავნა ძე
Line of ed.: 22     თჳსი ქასრე ერისთავად რანისა და მოვაკანისად. ამან ქასრე წარი\ბირნა
Line of ed.: 23     ერისთავნი საქართველოსანი და მანვე მოსცა სამკჳდროდ სა\ერისთონი
Line of ed.: 24     და ნიჭნი დიდნი. განდგნენ თჳს-თჳსად ერისთავნი ივე\რიისანი
Line of ed.: 25     და ხარკსა მისცემდნენ ქასრეს და ძენი ბაკურ მეფისანი იყვ\ნენ
Line of ed.: 26     მთიულეთს და ძენი მირდატისნი კლარჯეთს. სხუა ყოველი ქარ\თლი,
Page of ed.: 119   Line of ed.: 1     სომხითი დაიპყრეს სპარსთა და ბრძოდნენ ბერძენთა. შემ\დგომად
Line of ed.: 2     ამისა იქმნა შფოთი სპარსეთს და წარვიდა ქასრე შუელად
Line of ed.: 3     მამისა თჳსისა, რამეთუ უცალო იქმნენ სპარსნი; მაშინ შეიკრიბნენ
Line of ed.: 4     ყოველნი ივერიის ერისთავნი და ითხოვეს მეფედ თჳსად ბერძენთა
Line of ed.: 5     კეისრისაგან ნათესავი თჳსთა მეფეთა. ესე მოთხოვნა იყო, ოდეს
Line of ed.: 6     უფლებდნენ აზნაურნი და მოაკლდა უფლება მათი ბოროტთა
Line of ed.: 7     მათ/თაგან.

Line of ed.: 8        მასვე ჟამსა მცხეთა აღთხელდებოდა და ტფილისი აღშენდებო\და;
Line of ed.: 9     არმაზი შემცირდებოდა და კალა გამდიდრდებოდა. ხოლო კეი\სარმან
Line of ed.: 10     მოსცა მეფედ გუარამ ასულის-წულისაგანი ვახტანგ გორგა\სლისა
Line of ed.: 11     მირდატის დისაგანი და თჳთ ბაგრატოვანი და კეისარმან მოს\ცა
Line of ed.: 12     გუარამს კურადპალატობა და პატივ-სცა და შემოკრბნენ ყოველ\ნი
Line of ed.: 13     ერისთავნი და სპასპეტნი ივერიისანი, კათალიკოზი სჳმეონ და
Line of ed.: 14     ეპისკოპოზნი და აკურთხეს გუარამ მეფედ გიორგიისად დასაბამით
Line of ed.: 15     წ̃ფკდ, ბერძულსა ხ̃პგ, ქ{რისტ}ესსა ფ̃ოე, ქართულსა ტ̃კზ, ინდიკტიონ\სა
Line of ed.: 16     ჱ̃.





Next part


This text is part of the TITUS edition of Kartlis Cxovreba IV: Vakhushti Bagrationi.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.9.2017. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.