TITUS
Rusudaniani
Part No. 3
Previous part

Paragraph: 3  
Line of edition: 27    აქა წარსვლა მანუჩარისა *


Line of edition: 28       რა ესეთი პასუხი გაიგონა რუსუდან ქმრისაგან, იკრა ხელი,
Line of edition: 29    
სამკაული შორს გასტყორცა, პირი და მკერდი დაიგლიჯა,
Line of edition: 30    
დაბნდა, ტახტისაგან ჩამოვარდა, ვითა * უსულო იქმნა. რა ესრეთ
Line of edition: 31    
გასული ნახა ქმარმან, * გული დაეწვა და სისხლისა ცრემლით *
Line of edition: 32    
იტირა. მიჰყო ხელი და აიყვანა, კალთასა ზედან დაიწვინა, *
Line of edition: 33    
თვალთა ხელსა ავლებდა, მაღლითა ხმითა და მდუღარითა
Line of edition: 34    
გულითა დასძახდა, პირსა და ხელსა ჰკოცნიდა და ეხვეწებოდა
Line of edition: 35    
და ემუდარებოდა: ნუ მიზამ და თავს ნუ მოიკლაო. უყნოსდა
Line of edition: 36    
მრავალსა სურნელებასა და ეცდებოდა მისსა რგებასა.

Page of edition: 10  
Line of edition: 1       
გამოხდა ხანი დიდი. დილიდან ვიდრე მწუხრადმდინ უსულოდ
Line of edition: 2    
იდვა. * მანუჩარ იცემდა თავსა და ამას იტყოდა ფიცითა:
Line of edition: 3    
მეცა ზედ დავაკვდებიო და ამას ასრე ვეღარ უმზერო. როდისაც
Line of edition: 4    
მოაბრუნეს ათასის ღონისძიებითა. რა სულობას მოვიდა,
Line of edition: 5    
ტირილითა და ვაებითა ქმარს მუხლთ * შემოეხვია და ამას ევედრებოდა: *
Line of edition: 6    
ანუ შენის ხელით მომკალიო და ანუ თან წამიყვანეო.
Line of edition: 7    
მე ცოცხალს აქ ყოფნა არ შემიძლიაო და ვერცა რას
Line of edition: 8    
უშენოდ შენთ შვილთ უპატრონებო. *

Line of edition: 9       
რა მისი სულად მოსვლა ნახა მანუჩარ, * გაიხარა და ასე
Line of edition: 10    
უთხრა: რად სტირი, მზეო ჩემო, * და ანუ რად დაიდენ ცრემლსა
Line of edition: 11    
მწარესა? შენ ასრე უნდა იხარებდე და შეექცეოდე. შვილნი
Line of edition: 12    
ამას ჰქვიან, რომე ჩემთა სწორთა ამათთანა არა ჰყოლია,
Line of edition: 13    
და მშობელნი და ძმანი შენნი ხელმწიფეთათვისცა სანატრელნი
Line of edition: 14    
არიან. მე უნდა შევიჭირვებდე შენის მოშორვებისათვის, * არამედ *
Line of edition: 15    
ამად არ შევიჭირვებ, რომელ შენს * ნახვასაცა ადრე ველიო
Line of edition: 16    
და მტერთაცა ჩემთა იშნის მოგებასაო. აწ დაიწყნარე გული
Line of edition: 17    
და ჩემი მოხსენებული დაიჯერე. თუ ღმერთმან მოწყალემან
Line of edition: 18    
და ყოველთა ტკბილად მხედველმან აღმისრულა ჩემი საწადელი
Line of edition: 19    
და შენის ელვარის პირის ნახვა მაღირსა, მრავლითა ნიჭითა
Line of edition: 20    
და დიდებითა მოგივალ, მრავალთა საბატონოთა ციხე-ქალაქთა
Line of edition: 21    
მოგიმატებ. თუ ეტლი უკუღმა დამიბრუნდა * და საწუთრომან
Line of edition: 22    
მისებრ ხრიკი მიგდო, მაშინ უფრო გული გაიმაგრე და ცნობილად
Line of edition: 23    
იყავ. განგებისა შეცვალება არ იქმნება. რაც ღმერთსა
Line of edition: 24    
გაუგია ის იქმნება. შენ ამ ჩემთა ლომგულთა და სახელდებულთა
Line of edition: 25    
შვილთა გაუფრთხილდი, კეთილისა სწავლითა და სიბრძნითა
Line of edition: 26    
და მეცნიერებითა აღზარდენ, ნუთუ გვარისა საფერი გამოვიდენ
Line of edition: 27    
და მე მაგათ მაჯობონო.

Line of edition: 28       
მანუჩარ ამისთანათა სიტყვათა ეუბნებოდა და მდუღარითა
Line of edition: 29    
ცრემლითა ესალამებოდა და რუსუდან მუხლსა და ხელსა ეხვევოდა
Line of edition: 30    
და სისხლისა ცრემლითა ასოვლებდა და სიკვდილსა ინატრიდა *
Line of edition: 31    
და უმისოდ არდარჩომისათვის ეუბნებოდა. * ამისთანას
Line of edition: 32    
ყოფით გაიყარნენ იგი ყოველთა მიჯნურთაგან უსაყვარლესნი.
Line of edition: 33    
წავიდა მანუჩარ გზათა ძნელთა სავლელად. დარჩა რუსუდან
Line of edition: 34    
მწარის ყოფითა და შეჭირვებითა და მდაღრისა ცრემლითა
Line of edition: 35    
ღმერთს ევედრებოდა.

Line of edition: 36       
იარა მრავალი ხანი და მივიდა მას მძლავრსა და მაღალსა
Line of edition: 37    
ხელმწიფესა თანა. * რა ნახა ხელმწიფემან, დიდად მოეწონა და
Line of edition: 38    
მრავალი მოუგონებელი პატივი სცა. ყოველთა სამამაცოთა
Line of edition: 39    
ზნეთა და საქმეთა ჰკითხეფდა და ყოველთა ზედან გამოსცდიდა.
Page of edition: 11   Line of edition: 1    
მან ყოველი კეთილად იცოდა და არა აკლდა რა. რასაც უბრძანებდა,
Line of edition: 2    
ყველას კარგად ხერხიანად იქმოდა. რა ესეთი მისი
Line of edition: 3    
სიმხნე და მოწიფულობა ნახა, დიდად მოეწონა * და ქება შეასხა.
Line of edition: 4    
მერმე, სადაც ავნი და მისი ურჩნი იყო, ანუ ბრძანებისა მისისა
Line of edition: 5    
შემცილე, ანუ ხარაჯისა მომცემნი ყოფილიყვნენ და არღარა
Line of edition: 6    
აძლევდენ, ანუ მბრძოლი სად ვინ * გამოსჩენოდა, _ ყოველსა
Line of edition: 7    
ზედა ის * გაუზახის და ესე დაავედრის: ვითა შენთა გვართა
Line of edition: 8    
ექმნას და ანუ შენთა მოწიფულობათა შვენოდეს, ისე კარგა
Line of edition: 9    
და შენებურად ისაქმეო. იგი წავიდის და ყოველსა ზედან
Line of edition: 10    
გაიმარჯვის, ყოველნი მონებისა მათისა მოაჯედ მოიყვანის.
Line of edition: 11    
ასეთი სახელოანი კაცი შეიქმნა, რომელ, ვისაც მისი ამბავი ეს
Line of edition: 12    
მის, პირმიღმა * მოვიდიან და თაყვანი სცემდიან და ერთისა
Line of edition: 13    
თვის ათასსა * ზომასა ხარაჯასა მოსცემდიან. მრავალნი დიდებულნი
Line of edition: 14    
მეფენი დაიმორჩილა და მათნი ციხე-ქალაქნი მოამტვერნა
Line of edition: 15    
და მოხარაჯედ დაუყენა.

Line of edition: 16       
რა მისი ისეთი ფალავნობა და სახელისა მოხვეჭა ნახა, მის
Line of edition: 17    
ცა ყოველი მისი სამკვიდრებელი სამეფო და საპატრონო, * თვალი,
Line of edition: 18    
მარგარიტი, ოქრო-ვეცხლი, აბჯარი და საქონელი, რომლისა
Line of edition: 19    
არა იყო რიცხვი და არცა შეგება. მრავალნი სხვანიცა
Line of edition: 20    
ციხე-ქალაქნი შეუმატნა. ასე გამდიდრდა, * რომელ მისი მგზავსი
Line of edition: 21    
მორჭმა-დიდება და მამული მისსა ამხანაგსა ამბადაც არ
Line of edition: 22    
გაეგონა.

Line of edition: 23       
რა სცნეს მისთა მტერთა, რომელ უმფრო და უმფრო დიდება
Line of edition: 24    
ემატებოდა და იგინი წარხდებოდეს, შეასმინეს კიდევ,
Line of edition: 25    
ვითა: თუმცა შენი ერთგული იყოს და ანუ შენი სიყვარული
Line of edition: 26    
ჰქონდეს, რასათვის არ მოგგვარა ასული თვისი როდენ, რომელ
Line of edition: 27    
არა არს პირსა ქვეყანისასა მისი მგზავსი ქალი, ვერც ვინ შემძლებელ
Line of edition: 28    
არს შენის საფერის ჯუფთისა შოვნას მისგან კიდე.
Line of edition: 29    
ეს იცოდე, რომ არა შეუძლია ათინელსა მხატვარს მისი სურათის
Line of edition: 30    
გამოხატვა, არც რიტორსა მისის ქებისა გამოთქმა.

Line of edition: 31       
რა ესეთი მისი * ქება გაიგონა, მაშინვე მანუჩარს კაცი გაუგზავნა
Line of edition: 32    
და მის წინაშე მოიყვანა. უბძანა * ვითა: მასმსია ასულის
Line of edition: 33    
შენისა როდენ ქალისა ქება და ჩემს გულს მისი ასეთი
Line of edition: 34    
მიჯნურობისა ცეცხლი ჩაგზნებულია, აღარც დილით მომისვენია
Line of edition: 35    
და აღარც ღამით. * აწე მომეც იგი ცოლად ჩემად და შენ
Line of edition: 36    
უმეტეს გყო თავისა ჩემისაგან და იგი შევიტკბო სულისა ჩემისა
Line of edition: 37    
მგზავსად.

Line of edition: 38       
რა მანუჩარს ესე ესმა, თვალთაგან ნათელი დღე დაუბნელდა
Line of edition: 39    
და ცნობანი წაუვიდეს ამად, რომელ დიდად საყვარელი იყო
Page of edition: 12   Line of edition: 1    
და სატრფიალო მისთვის როდენ ქალი, მაგრამ დედის მაცოცხლებელი
Line of edition: 2    
და სევდათა მაქარვებელი * ის იყო. ასე თქვა გულსა
Line of edition: 3    
შიგან მანუჩარ, რომელ: რუსუდანს ჩემის შორს ყოფისათვის
Line of edition: 4    
სიცოცხლე გაარმებული აქვსო; აწე ისიც რომ წავართვა, რაღა
Line of edition: 5    
დაარჩენსო. ამისთვის მისი გული იწვებოდა, მაგრამ არა
Line of edition: 6    
გაეწყობოდა რა არცა ხვეწნით, არცა ქრთამითა, არცა ძალითა
Line of edition: 7    
მას ურჯულოსა და ქრისტიანთა უსამართლოდ * მტანჯველსა.
Line of edition: 8    
ამისთვის უქადა * მისი ასული სასურველი და მჯობი ყოველთა
Line of edition: 9    
მნათობთა, შვენებითა * სრული და ასაკითა მცირე და ეს
Line of edition: 10    
მოახსენა, ვითა: მე წავალ და მოგართმეო. მან ასე უბძანა: სანამდის
Line of edition: 11    
მას მნათობსა არ ვნახაო, მანამდის შენი წასვლა არ
Line of edition: 12    
იქნებისო და მერმე გაღანამცა გაგიშვებო. ამაზედ ცოტა გული
Line of edition: 13    
დაუამდა. ასე თქვა: თუ მე გამიშვებს, რუსუდანც დასთმობს
Line of edition: 14    
ჩემის გულისათვისო ერთსა ქალსაო. [მოიღო] * მელანი * მუშკ-სურნელით
Line of edition: 15    
შეზავებული და თავისი ამბავი ყველა წვრილად *
Line of edition: 16    
მიუწერა, რაც სახელი ექნა და ანუ რაც დიდება ეშოვნა. მერმე
Line of edition: 17    
ესე, ვითა: მესმის შენი შეჭირვება, მწარისა სიცოცხლითა
Line of edition: 18    
ყოფა. რად * მიზამ და ანუ რად მოიკლავ თავსაო, ანუ შენითა
Line of edition: 19    
სევდითა მე რად მომკლაო? ნუთუ უფალსა სხვებრ გაეგოს საქმე
Line of edition: 20    
ჩვენი და არ დავრჩე შეყრისა შენისა * ნატრულიო. თუ შენ
Line of edition: 21    
არ გეცვალა ჩემზედ გულიო, დასთმობ ჩემისა გულისათვის
Line of edition: 22    
შენს სასურველ როდენ ქალსა, ნამიტნავსა გულის წვასა არა
Line of edition: 23    
აჰყვებიო. ჩემთვის უფრო საზარო არისო, იცის ღმერთმან ცხოველმა,
Line of edition: 24    
განა არა მაქვს ღონე მისგან კიდე, რომე ჩემის სულის
Line of edition: 25    
სახსრად ეგ მივსცე, ნუთუ ცოცხალსა შენი შეყრა მეღირსოსო.

Line of edition: 26       
რა ეს ამბავი მოუვიდა რუსუდანს, თავად დიდს შეჭირვებასა
Line of edition: 27    
შიგან იყო და მერმე უმწარესი სევდა დაერთო. ნამეტნავის
Line of edition: 28    
გულისა ტკივილის და მწარეს ცეცხლის დებისაგან ათრთოლდა
Line of edition: 29    
ხის ფურცელივითა, დაბნდა, ტახტისაგან ჩამოვარდა,
Line of edition: 30    
თავ-მოკვეთილი მფრინველივით მიწასა ზედა გორევდა. რა სულად
Line of edition: 31    
მოვიდა, იზახდა მწარედ და ხორცსა იგლეჯდა. თავი და
Line of edition: 32    
პირი დაიმსხვრია, ტანისამოსა გარ-შემოიხივა, სისხლსა შიგან
Line of edition: 33    
მორეული მოეჭდო ასულსა და გულსა ზედან მიიკონა. მოსთქვა
Line of edition: 34    
სიტყვანი საწყალნი, რომელ * მსმენელნი დაცვიფრდენ, მისი სიბრალულითა
Line of edition: 35    
ცეცხლი ედებოდათ. სამს დღესა და ღამესა ისრე
Line of edition: 36    
მოჭდობილ ჰყვანდა, რომე ვერს ხვეწნით, ვერცა ძალითა * ვერ
Line of edition: 37    
გამოართვეს. მისჭირდა ნამეტნავი ტირილი და თავს ცემა,
Line of edition: 38    
გარდიქცა და ვითა უსულო იქმნა. სამს დღესა ასრე ეგდო,
Line of edition: 39    
რომელ მაშიგან სიცოცხლის ნიშანი აღარ იპოვებოდა.

Line of edition: n.9/27    
აქა წარსვლა მანუჩარისა ] _ B. ^
Line of edition: n.9/30    
ვითა ] _ B. ^
Line of edition: n.9/31    
ქმარმან მისმან B. ^
Line of edition: n.9/31    
და სისხლის ... ხელი და ] თავში ცემა და ტირილი დაიწყო B. ^
Line of edition: n.9/32    
დაიწვინა ] დაისვა B. ^
Line of edition: n.10/2    
თვალთა ხელსა ... უსულოდ იდვა ] მრავალი სურნელი მუშკი და ანბარი უკმიერ და ვარდის წყალი ასხურეს გულზედ და ვერ მოაბრუნეს. ორი ჟამი უსულო იდვა B. ^
Line of edition: n.10/5    
მუხლთ ] _ B. ^
Line of edition: n.10/5    
ევედრებოდა ] ეხვეწებოდა B. ^
Line of edition: n.10/8    
შენთ შვილთ უპატრონებო ] ვეპატრონებიო B. ^
Line of edition: n.10/9    
მანუჩარ ] + დიდად B. ^
Line of edition: n.10/10    
ჩემო ] _ B. ^
Line of edition: n.10/14    
მოშოვრებისათვის A, მოშორებისათვის B. ^
Line of edition: n.10/14    
არამედ ] მაგრამ B. ^
Line of edition: n.10/15    
შენს ] შენ ესეც B. ^
Line of edition: n.10/21    
არ დამიბრუნდა B. ^
Line of edition: n.10/30    
ინატრიდა ] _ AB. ^
Line of edition: n.10/31    
ეუბნებოდა ] _ B. ^
Line of edition: n.10/37    
მას ... თანა ] მძლავრის ხელმწიფის წინ B. ^
Line of edition: n.11/3    
მოეწონა ] მოიწონა ხელმწიფემან და მხედრობამან B. ^
Line of edition: n.11/6    
მბრძოლი სად ვინ ] ბრძოლ და სად ვინ A, მბრძოლი სად ვინმე B. ^
Line of edition: n.11/7    
ის ] იმას B. ^
Line of edition: n.11/12    
პირმიღმა ] პირველ მიღმა B. ^
Line of edition: n.11/13    
ათასსა ] ათს B. ^
Line of edition: n.11/17    
საპატრონო ] საბატონო B. ^
Line of edition: n.11/20    
გაამდიდრა B. ^
Line of edition: n.11/31    
მისი ] _ B. ^
Line of edition: n.11/32    
უბძანა ] _ B. ^
Line of edition: n.11/35    
ღამით ] საღამო B. ^
Line of edition: n.12/2    
მაქარვებელი ] _ B. ^
Line of edition: n.12/7    
უსამართლოდ ] _ B. ^
Line of edition: n.12/8    
უქადა ] _ A. ^
Line of edition: n.12/9    
შვენიერებითა B. ^
Line of edition: n.12/14    
მოიღო ] _ AB. ^
Line of edition: n.12/14    
მელანი ] წიგნი AB. ^
Line of edition: n.12/15    
წვრილად ] წიგნადა A, წიგნად B. ^
Line of edition: n.12/18    
რად ] და A. ^
Line of edition: n.12/20    
შეყრისა შენისა ] შენისა შეუყრელისა B. ^
Line of edition: n.12/34    
რომელ ] რომელნი B. ^
Line of edition: n.12/36    
ძილითა B. ^


Page of edition: 13  
Next part



This text is part of the TITUS edition of Rusudaniani.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 13.5.2014. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.