TITUS
Old-Prussian Corpus
Part No. 30
Previous part

Part: GrA  
2) Königsberger Handschrift (GrA)

[Die Lesarten der Abschriften C und H sind kursiv parallel gesetzt; die bei Trautmann erfaßten Lesarten sind fett markiert, die übrigen wurden ergänzt.]

Page: 38a  
Blatt 38 recto

Paragraph: Intr.  
Page: 38a  
Line: 1 
Von underſcheit der ſprochen in Preuſſenerlande


Line: 2    Jn Preuſſen itzundt wonen Littau, Polen, undeudſch und Deutſche menſchin. Die Littau umb Rangnit und Tilſen, wen es iſt do die grentze, Polen ſeint zurſtreit in gantzen landen. Wen den Littauen und Polen ich los faren zugedencken, ſundir von den Preuſſen wil ſagen. Von anbegin es nicht Deutſch volgk gehabt hat. ſunder ein eigen ſprach, da aber die b. Deutſches hauſes merckten der Preuſſen ungetrauigkeit, ſie irlangten von loblichen furſten aus Deutſchen landen folgk irer ſprachin, mit welchim ſie das lant beſätzten, und diese haben den irthumb nicht, dovon eben geſagt iſt wurden, auch wedelen ſie nicht, wie iczt geſagt iſt worden, idoch auff heitigen tagk ſie am meiſten teile gut ketzeriſch ſein folgende dem Lutther. Domit aber imant moge begreiffen, und Preuſch ein beſonder ſprache ſey, ſo hab ich etliche worte geſatz:



fol. 38b [1.2]
Page: 38b1-2  


Paragraph: 0   Line: 1    
Preuſch            Deutzſch.

Paragraph: 1   Line: 2    
dewus   dewus   dewus   goth
Paragraph: 2   Line: 3    
mayſta   maiſta   mayſta   Stadt
Paragraph: 3   Line: 4    
cayme   cayme   cayme   dorff
Paragraph: 4   Line: 5    
clynth   clynth   clynth   ein ku
Paragraph: 5   Line: 6    
rickie 25   rickie 25   rickie *25   herre
Paragraph: 6   Line: 7    
wunda   wunda   wunda   waſſerre
Paragraph: 7   Line: 8    
pewo   pewo   pewo   bier
Paragraph: 8   Line: 9    
ruggis   ruggis   ruggis   rockke
Paragraph: 9   Line: 10    
gayde   gayde   gayde   weſze
Paragraph: 10   Line: 11    
wayſe 26   wayſe 26   wayſe *26   gerſte
Paragraph: 11   Line: 12    
wiſge   wiſge   wiſge   habir
Paragraph: 12   Line: 13    
geytko   geytko   geyto   brott
Paragraph: 13   Line: 14    
ſawſe   ſawſe   ſawſe   tröyge
Paragraph: 14   Line: 15    
pogeys   pogeys   pogeys   trinck
Paragraph: 15   Line: 16    
walge   walge   walge   eſſeth
Paragraph: 16   Line: 17    
wynis    wynis    wyms *27   ſpey
Paragraph: 17   Line: 18    
plateys   plateys   plateys   bezall
Paragraph: 18   Line: 19    
cragge   cragge   cragge   kanne
Paragraph: 19   Line: 20    
ſkawra   ſkawra   ſkawra   ſau
Paragraph: 20   Line: 21    
debica   debica   debica   gros
Paragraph: 21   Line: 22    
gemia 28   gemia 28   gemia *28   hausfrau
Paragraph: 22   Line: 23    
merga   merga   merga   iungckfrau
Paragraph: 23   Line: 24    
dochti   dochti   dochti   tochtir
Paragraph: 24   Line: 25    
tawe   tawe   tawe   vater
Paragraph: 25   Line: 26    
mette   mette   mette   iar
Paragraph: 26   Line: 27    
ſur   ſur   ſur   keze
Paragraph: 27   Line: 28    
peile   peyle   peile   meſſer
Paragraph: 28   Line: 29    
ſalme   ſalme   ſalme   ſtro
Paragraph: 29   Line: 30    
luncka    laucka *29   luncka    acker
Paragraph: 30   Line: 31    
meida *30   ageida   heida   hechtt
Paragraph: 31   Line: 32    
lynno   lynno   lynno   flox
Paragraph: 32   Line: 33    
gnabſem   gnapſem   gnabſen   henff
Paragraph: 33   Line: 34    
ſcuto   ſcuto   ſcuto   czwirn
Paragraph: 34   Line: 35    
woykello   woykello   woykello   knecht
Paragraph: 35   Line: 36    
calte   calte   calte   ein margk
Paragraph: 36   Line: 37    
peiſda   peiſda   peiſda   der arſch
Paragraph: 37   Line: 38    
lapynna 31   lapynna 31   lapynna *31   gebott
Paragraph: 38   Line: 39    
pipelko   pipelko   pipelko   vogil

Page: 38b3-4  
Paragraph: 0   Line: 1    
Preuſch            Deutzſch. [3.4]

Paragraph: 39   Line: 2    
angol   angol   angol   engil
Paragraph: 40   Line: 3    
ludyſz   ludyſz   ludyſz   menſch
Paragraph: 41   Line: 4    
camnet   kummeles *32   camnel   pferdt
Paragraph: 42   Line: 5    
ſongos   ſongos   ſangor   hundt
Paragraph: 43   Line: 6    
nalko 33   Malcko   nalko *33   holtz
Paragraph: 44   Line: 7    
wydra   wydra   wydra   wynth
Paragraph: 45   Line: 8    
galbo   galbo   galbo   hauptt
Paragraph: 46   Line: 9    
rancko   rancko   rancko   handt
Paragraph: 47   Line: 10    
noye   noye   noye   beine
Paragraph: 48   Line: 11    
wilna   wilna   wilna   rock
Paragraph: 49   Line: 12    
northe   northe   northe   hembde
Paragraph: 50   Line: 13    
licte   licte   licte   lichte
Paragraph: 51   Line: 14    
gotte 34   botte   gotte *34   ein haus
Paragraph: 52   Line: 15    
ſaycka   ſaycka   ſaycka   ſack
Paragraph: 53   Line: 16    
gerbaiſa 35   gerbaiſa 35   gerbaiſa *35   beichten
Paragraph: 54   Line: 17    
grekoy   grekoy   grekoy   ſunde
Paragraph: 55   Line: 18    
kyrkoy   kyrkoy   kyrkoy   kirchen
Paragraph: 56   Line: 19    
paſtnygo   paſtnigo   paſtnygo   faſten
Paragraph: 57   Line: 20    
keckirs   keckirs   keckirs   arwes
Paragraph: 58   Line: 21    
pentes   pentes   pentes   weg
Paragraph: 59   Line: 22    
meicte   meicte   meicte   ſchlaffen
Paragraph: 60   Line: 23    
ſal   ſal   ſalli   ſaltz
Paragraph: 61   Line: 24    
chelmo   chelmo   chelmo   hutt
Paragraph: 62   Line: 25    
gertis 36   gertis 36   gertis *36   huen
Paragraph: 63   Line: 26    
abbas   abbas   abbas   wagin
Paragraph: 64   Line: 27    
ſneko   ſneko   ſneko   ſnee
Paragraph: 65   Line: 28    
ſalta   ſalta   ſalta   kalth
Paragraph: 66   Line: 29    
licuti   licuti   licuti   klein
Paragraph: 67   Line: 30    
ſupana   ſupana   ſupana   braut
Paragraph: 68   Line: 31    
haltnyka 37   haltnyka 37   haltnyka *37   kindt
Paragraph: 69   Line: 32    
muti   muti   muti   mutter
Paragraph: 70   Line: 33    
ſchoſtro   ſchoſtro   ſchoſtro   ſchweſter
Paragraph: 71   Line: 34    
labbis   labbis   labbis   guth
Paragraph: 72   Line: 35    
aucte 38   aucte 38   aucte *38   potter
Paragraph: 73   Line: 36    
crayſe   crayſe   crayſe   brey *3*
Paragraph: 74   Line: 37    
pawtte   pawtte   pawtte   eier
Paragraph: 75   Line: 38    
ſkuna   ſkuna   ſkunna   ſwein
Paragraph: 76   Line: 39    
byla   byla   byla   beil


fol. 39a [1-2]
Page: 39a1-2  


Paragraph: 0   Line: 1    
Preuſch            Deutſch

Paragraph: 77   Line: 2    
comatter   comatter   comatter   gefatter
Paragraph: 78   Line: 3    
kyrteis   kyrteis   kyrteis   ſlo
Paragraph: 79   Line: 4    
ſanday 39   ſanday 39   ſanday *39   gee weg
Paragraph: 80   Line: 5    
dyrſoſgyntos   dyrſos gintos   dyrſoſgyntos   fromman
Paragraph: 81   Line: 6    
manga   manga   manga   hure
Paragraph: 82   Line: 7    
tickers   tickers   tickers   ein richter *4*
Paragraph: 83   Line: 8    
ny koytu   ny koytu   ny koytu   wiltu nit

Page: 39a3-4  
Paragraph: 0   Line: 1    
Preuſch            Deutſh [3.4]

Paragraph: 84   Line: 2    
wabelcke   wabelko   wabelcke   eppil
Paragraph: 85   Line: 3    
moſka   moſka   moſka   leimet
Paragraph: 86   Line: 4    
angle 40   angle 40   angle *40   nolden
Paragraph: 87   Line: 5    
glaſſo   glaſſo   glaſſo   glas
Paragraph: 88   Line: 6    
merguſʒ   merguſʒ   merguſʒ   mayth
Paragraph: 89   Line: 7    
corpe   corpe   corpe   ſchuch
Paragraph: 90   Line: 8    
pomeleis   pomeleis   pomeleis   leck
Paragraph: 91   Line: 9    
deyen   deyen   deyen   tag
Paragraph: 92   Line: 10    
ymays   ymays   ymays   nim
Paragraph: 93   Line: 11    
ſaydit 41   ſaydit 41   ſaydit *41   hut dich
Paragraph: 94   Line: 12    
pirmas 42   pirmas 42   pirmas *42   zum irſten

Page: 39a5-6  
Paragraph: 0   Line: 1    
Preuſch [5.6]

Paragraph: 95   Line: 2    
eykete 43   eyckete   eykete *43   kom her
Paragraph: 96   Line: 3    
mangoſon   mangoſon   mangoſon   hurenkindt
Paragraph: 97   Line: 4    
maytter   maytter   maytter   ſchalck
Paragraph: 98   Line: 5    
ieſt 44   ieſt 44   ieſt *44   er iſt
Paragraph: 99   Line: 6    
goſen   goſen   goſen   ein dreck
Paragraph: 100   Line: 7    
warmun    warmun    warum *45   roth




Paragraph: Anm.  
Anmerkungen zu GrA


Line: n.25    
25 rickie Vokativ.^
Line: n.26    
26 mayſe, vgl. GrG 14 und GrF 5.^
Line: n.27    
27 Richtig wyms, vgl. lit. vémti "speien, erbrechen", lat. vomere "ds." usw.^
Line: n.28    
28 genna, s. Anm. 11.^
Line: n.29    
29 Richtig laucka, vgl. laucks im Enchiridion.^
Line: n.30    
30 Richtig *leida, vgl. lyda GrG 70, EV 561: Hecht - Liede.^
Line: n.31    
31 Fälschliche Präteritalform, s. Anm. 18.^
Line: n.32    
32 kammeles.^
Line: n.33    
33 malko, vgl. lit. málka "Holzstoß, Haufen".^
Line: n.34    
34 botte, vgl. GrG 26, EV 193: Hűs - Buttan und Enchiridion.^
Line: n.35    
35 gerbaiſ-a Imperativ-Form, vgl. GrG 28.^
Line: n.36    
36 gertis eig. = "Hahn", vgl. EV 203: WEEterhan - Gertis und 763: Hane - Gertis.^
Line: n.37    
37 Richtig *maltnyka, vgl. maltnicka GrG 53, EV 189: Kint - Maldenikis und malnijks im Enchiridion.^
Line: n.38    
38 Richtig ancte, vgl. Ancte GrG 61.^
Line: n.39    
39 Abschiedsgruß, vgl. Anm. 24.^
Line: n.40    
40 aygle, vgl. Anm. 15.^
Line: n.41    
41 Vielleicht *ſergit, vgl. Anm. 23.^
Line: n.42    
42 Pirmas wohl Nominativ Sg. (Mažiulis: = lit. pirmas), vgl. auch Pirmas in Kat. I, S. 5.^
Line: n.43    
43 eykete litauischer Imperativ statt apr. *éite.^
Line: n.44    
44 ieſt polnische Form statt apr. aſt.^
Line: n.45    
45 Richtig warmun, vgl. GrG 91: Warmes und EV 463: Rot - Wormyan.^
Line: n.3*    
3* crayse = "Heu" wie in GrG 64: hew - kraiſe, vgl. auch EV 275: Halm - Crayſi und 289: Hew - Crays; lt. Toporov V 145f. "Brey" aus gemahlenem Heu (in Getreidesilos) zu verstehen.^
Line: n.4*    
4* = nhd. Adjektiv "rechter".^





Next part



This text is part of the TITUS edition of Old-Prussian Corpus.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 10.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.