TITUS
Old-Prussian Corpus
Part No. 30
Part: GrA
2) Königsberger Handschrift (GrA)
[Die
Lesarten
der
Abschriften
C
und
H
sind
kursiv
parallel
gesetzt
;
die
bei
Trautmann
erfaßten
Lesarten
sind
fett
markiert
,
die
übrigen
wurden
ergänzt.
]
Page: 38a
Blatt
38
recto
Paragraph: Intr.
Page: 38a
Line: 1
Von
underſcheit
der
ſprochen
in
Preuſſenerlande
Line: 2
Jn
Preuſſen
itzundt
wonen
Littau
,
Polen
,
undeudſch
und
Deutſche
menſchin
.
Die
Littau
umb
Rangnit
und
Tilſen
,
wen
es
iſt
do
die
grentze
,
Polen
ſeint
zurſtreit
in
gantzen
landen
.
Wen
den
Littauen
und
Polen
ich
los
faren
zugedencken
,
ſundir
von
den
Preuſſen
wil
ſagen
.
Von
anbegin
es
nicht
Deutſch
volgk
gehabt
hat
.
ſunder
ein
eigen
ſprach
,
da
aber
die
b
.
Deutſches
hauſes
merckten
der
Preuſſen
ungetrauigkeit
,
ſie
irlangten
von
loblichen
furſten
aus
Deutſchen
landen
folgk
irer
ſprachin
,
mit
welchim
ſie
das
lant
beſätzten
,
und
diese
haben
den
irthumb
nicht
,
dovon
eben
geſagt
iſt
wurden
,
auch
wedelen
ſie
nicht
,
wie
iczt
geſagt
iſt
worden
,
idoch
auff
heitigen
tagk
ſie
am
meiſten
teile
gut
ketzeriſch
ſein
folgende
dem
Lutther
.
Domit
aber
imant
moge
begreiffen
,
und
Preuſch
ein
beſonder
ſprache
ſey
,
ſo
hab
ich
etliche
worte
geſatz
:
fol
.
38b
[1.2]
Page: 38b1-2
Paragraph: 0
Line: 1
Preuſch
Deutzſch
.
Paragraph: 1
Line: 2
dewus
dewus
dewus
goth
Paragraph: 2
Line: 3
mayſta
maiſta
mayſta
Stadt
Paragraph: 3
Line: 4
cayme
cayme
cayme
dorff
Paragraph: 4
Line: 5
clynth
clynth
clynth
ein
ku
Paragraph: 5
Line: 6
rickie
25
rickie
25
rickie
*
25
herre
Paragraph: 6
Line: 7
wunda
wunda
wunda
waſſerre
Paragraph: 7
Line: 8
pewo
pewo
pewo
bier
Paragraph: 8
Line: 9
ruggis
ruggis
ruggis
rockke
Paragraph: 9
Line: 10
gayde
gayde
gayde
weſze
Paragraph: 10
Line: 11
wayſe
26
wayſe
26
wayſe
*
26
gerſte
Paragraph: 11
Line: 12
wiſge
wiſge
wiſge
habir
Paragraph: 12
Line: 13
geytko
geytko
geyto
brott
Paragraph: 13
Line: 14
ſawſe
ſawſe
ſawſe
tröyge
Paragraph: 14
Line: 15
pogeys
pogeys
pogeys
trinck
Paragraph: 15
Line: 16
walge
walge
walge
eſſeth
Paragraph: 16
Line: 17
wynis
wynis
wyms
*
27
ſpey
Paragraph: 17
Line: 18
plateys
plateys
plateys
bezall
Paragraph: 18
Line: 19
cragge
cragge
cragge
kanne
Paragraph: 19
Line: 20
ſkawra
ſkawra
ſkawra
ſau
Paragraph: 20
Line: 21
debica
debica
debica
gros
Paragraph: 21
Line: 22
gemia
28
gemia
28
gemia
*
28
hausfrau
Paragraph: 22
Line: 23
merga
merga
merga
iungckfrau
Paragraph: 23
Line: 24
dochti
dochti
dochti
tochtir
Paragraph: 24
Line: 25
tawe
tawe
tawe
vater
Paragraph: 25
Line: 26
mette
mette
mette
iar
Paragraph: 26
Line: 27
ſur
ſur
ſur
keze
Paragraph: 27
Line: 28
peile
peyle
peile
meſſer
Paragraph: 28
Line: 29
ſalme
ſalme
ſalme
ſtro
Paragraph: 29
Line: 30
luncka
laucka
*
29
luncka
acker
Paragraph: 30
Line: 31
meida
*
30
ageida
heida
hechtt
Paragraph: 31
Line: 32
lynno
lynno
lynno
flox
Paragraph: 32
Line: 33
gnabſem
gnapſem
gnabſen
henff
Paragraph: 33
Line: 34
ſcuto
ſcuto
ſcuto
czwirn
Paragraph: 34
Line: 35
woykello
woykello
woykello
knecht
Paragraph: 35
Line: 36
calte
calte
calte
ein
margk
Paragraph: 36
Line: 37
peiſda
peiſda
peiſda
der
arſch
Paragraph: 37
Line: 38
lapynna
31
lapynna
31
lapynna
*
31
gebott
Paragraph: 38
Line: 39
pipelko
pipelko
pipelko
vogil
Page: 38b3-4
Paragraph: 0
Line: 1
Preuſch
Deutzſch
.
[3.4]
Paragraph: 39
Line: 2
angol
angol
angol
engil
Paragraph: 40
Line: 3
ludyſz
ludyſz
ludyſz
menſch
Paragraph: 41
Line: 4
camnet
kummeles
*
32
camnel
pferdt
Paragraph: 42
Line: 5
ſongos
ſongos
ſangor
hundt
Paragraph: 43
Line: 6
nalko
33
Malcko
nalko
*
33
holtz
Paragraph: 44
Line: 7
wydra
wydra
wydra
wynth
Paragraph: 45
Line: 8
galbo
galbo
galbo
hauptt
Paragraph: 46
Line: 9
rancko
rancko
rancko
handt
Paragraph: 47
Line: 10
noye
noye
noye
beine
Paragraph: 48
Line: 11
wilna
wilna
wilna
rock
Paragraph: 49
Line: 12
northe
northe
northe
hembde
Paragraph: 50
Line: 13
licte
licte
licte
lichte
Paragraph: 51
Line: 14
gotte
34
botte
gotte
*
34
ein
haus
Paragraph: 52
Line: 15
ſaycka
ſaycka
ſaycka
ſack
Paragraph: 53
Line: 16
gerbaiſa
35
gerbaiſa
35
gerbaiſa
*
35
beichten
Paragraph: 54
Line: 17
grekoy
grekoy
grekoy
ſunde
Paragraph: 55
Line: 18
kyrkoy
kyrkoy
kyrkoy
kirchen
Paragraph: 56
Line: 19
paſtnygo
paſtnigo
paſtnygo
faſten
Paragraph: 57
Line: 20
keckirs
keckirs
keckirs
arwes
Paragraph: 58
Line: 21
pentes
pentes
pentes
weg
Paragraph: 59
Line: 22
meicte
meicte
meicte
ſchlaffen
Paragraph: 60
Line: 23
ſal
ſal
ſalli
ſaltz
Paragraph: 61
Line: 24
chelmo
chelmo
chelmo
hutt
Paragraph: 62
Line: 25
gertis
36
gertis
36
gertis
*
36
huen
Paragraph: 63
Line: 26
abbas
abbas
abbas
wagin
Paragraph: 64
Line: 27
ſneko
ſneko
ſneko
ſnee
Paragraph: 65
Line: 28
ſalta
ſalta
ſalta
kalth
Paragraph: 66
Line: 29
licuti
licuti
licuti
klein
Paragraph: 67
Line: 30
ſupana
ſupana
ſupana
braut
Paragraph: 68
Line: 31
haltnyka
37
haltnyka
37
haltnyka
*
37
kindt
Paragraph: 69
Line: 32
muti
muti
muti
mutter
Paragraph: 70
Line: 33
ſchoſtro
ſchoſtro
ſchoſtro
ſchweſter
Paragraph: 71
Line: 34
labbis
labbis
labbis
guth
Paragraph: 72
Line: 35
aucte
38
aucte
38
aucte
*
38
potter
Paragraph: 73
Line: 36
crayſe
crayſe
crayſe
brey
*
3*
Paragraph: 74
Line: 37
pawtte
pawtte
pawtte
eier
Paragraph: 75
Line: 38
ſkuna
ſkuna
ſkunna
ſwein
Paragraph: 76
Line: 39
byla
byla
byla
beil
fol
.
39a
[1-2]
Page: 39a1-2
Paragraph: 0
Line: 1
Preuſch
Deutſch
Paragraph: 77
Line: 2
comatter
comatter
comatter
gefatter
Paragraph: 78
Line: 3
kyrteis
kyrteis
kyrteis
ſlo
Paragraph: 79
Line: 4
ſanday
39
ſanday
39
ſanday
*
39
gee
weg
Paragraph: 80
Line: 5
dyrſoſgyntos
dyrſos
gintos
dyrſoſgyntos
fromman
Paragraph: 81
Line: 6
manga
manga
manga
hure
Paragraph: 82
Line: 7
tickers
tickers
tickers
ein
richter
*
4*
Paragraph: 83
Line: 8
ny
koytu
ny
koytu
ny
koytu
wiltu
nit
Page: 39a3-4
Paragraph: 0
Line: 1
Preuſch
Deutſh
[3.4]
Paragraph: 84
Line: 2
wabelcke
wabelko
wabelcke
eppil
Paragraph: 85
Line: 3
moſka
moſka
moſka
leimet
Paragraph: 86
Line: 4
angle
40
angle
40
angle
*
40
nolden
Paragraph: 87
Line: 5
glaſſo
glaſſo
glaſſo
glas
Paragraph: 88
Line: 6
merguſʒ
merguſʒ
merguſʒ
mayth
Paragraph: 89
Line: 7
corpe
corpe
corpe
ſchuch
Paragraph: 90
Line: 8
pomeleis
pomeleis
pomeleis
leck
Paragraph: 91
Line: 9
deyen
deyen
deyen
tag
Paragraph: 92
Line: 10
ymays
ymays
ymays
nim
Paragraph: 93
Line: 11
ſaydit
41
ſaydit
41
ſaydit
*
41
hut
dich
Paragraph: 94
Line: 12
pirmas
42
pirmas
42
pirmas
*
42
zum
irſten
Page: 39a5-6
Paragraph: 0
Line: 1
Preuſch
[5.6]
Paragraph: 95
Line: 2
eykete
43
eyckete
eykete
*
43
kom
her
Paragraph: 96
Line: 3
mangoſon
mangoſon
mangoſon
hurenkindt
Paragraph: 97
Line: 4
maytter
maytter
maytter
ſchalck
Paragraph: 98
Line: 5
ieſt
44
ieſt
44
ieſt
*
44
er
iſt
Paragraph: 99
Line: 6
goſen
goſen
goſen
ein
dreck
Paragraph: 100
Line: 7
warmun
warmun
warum
*
45
roth
Paragraph: Anm.
Anmerkungen zu GrA
Line: n.25
25
rickie
Vokativ
.
^
Line: n.26
26
mayſe
,
vgl
.
GrG
14
und
GrF
5.
^
Line: n.27
27
Richtig
wyms
,
vgl
.
lit
.
vémti
"speien
,
erbrechen
",
lat
.
vomere
"ds
."
usw
.
^
Line: n.28
28
genna
,
s
.
Anm
. 11.
^
Line: n.29
29
Richtig
laucka
,
vgl
.
laucks
im
Enchiridion
.
^
Line: n.30
30
Richtig
*leida
,
vgl
.
lyda
GrG
70,
EV
561:
Hecht
-
Liede
.
^
Line: n.31
31
Fälschliche
Präteritalform
,
s
.
Anm
. 18.
^
Line: n.32
32
kammeles
.
^
Line: n.33
33
malko
,
vgl
.
lit
.
málka
"Holzstoß
,
Haufen
".
^
Line: n.34
34
botte
,
vgl
.
GrG
26,
EV
193:
Hűs
-
Buttan
und
Enchiridion
.
^
Line: n.35
35
gerbaiſ-a
Imperativ-Form
,
vgl
.
GrG
28.
^
Line: n.36
36
gertis
eig
. =
"Hahn
",
vgl
.
EV
203:
WEEterhan
-
Gertis
und
763:
Hane
-
Gertis
.
^
Line: n.37
37
Richtig
*maltnyka
,
vgl
.
maltnicka
GrG
53,
EV
189:
Kint
-
Maldenikis
und
malnijks
im
Enchiridion
.
^
Line: n.38
38
Richtig
ancte
,
vgl
.
Ancte
GrG
61.
^
Line: n.39
39
Abschiedsgruß
,
vgl
.
Anm
. 24.
^
Line: n.40
40
aygle
,
vgl
.
Anm
. 15.
^
Line: n.41
41
Vielleicht
*ſergit
,
vgl
.
Anm
. 23.
^
Line: n.42
42
Pirmas
wohl
Nominativ
Sg
.
(Mažiulis
: =
lit
.
pirmas
),
vgl
.
auch
Pirmas
in
Kat
.
I
,
S
. 5.
^
Line: n.43
43
eykete
litauischer
Imperativ
statt
apr
.
*éite
.
^
Line: n.44
44
ieſt
polnische
Form
statt
apr
.
aſt
.
^
Line: n.45
45
Richtig
warmun
,
vgl
.
GrG
91:
Warmes
und
EV
463:
Rot
-
Wormyan
.
^
Line: n.3*
3*
crayse
=
"Heu
"
wie
in
GrG
64:
hew
-
kraiſe
,
vgl
.
auch
EV
275:
Halm
-
Crayſi
und
289:
Hew
-
Crays
;
lt
.
Toporov
V
145f
.
"Brey
"
aus
gemahlenem
Heu
(in
Getreidesilos)
zu
verstehen
.
^
Line: n.4*
4*
=
nhd
.
Adjektiv
"rechter
".
^
This text is part of the
TITUS
edition of
Old-Prussian Corpus
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 10.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.