TITUS
Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi
Part No. 26
Chapter: 26
Page: 97
Line: 17
ԳԼՈՒԽ Ի՜Զ.
Line: 18
Սահմանադրութիւն
կանոնական
՛ի
Վաչականայ
Աղուանից
Line: 19
արքայէ
եդեալ
՛ի
ժողովն
,
որ
յԱղուէնն
եղեւ
։
Line: 20
Յամս
Վաչականայ
՝
Աղուանից
արքայի
,
բազում
Line: 21
հակառակութիւն
լինէր
՛ի
մէջ
աշխարհականաց
Line: 22
եւ
եպիսկոպոսաց
,
քորեպիսկոպոսաց
եւ
Line: 23
քահանայից
,
ազատաց
եւ
ռամկաց
։
Ապա
կամ
Line: 24
եղեւ
արքայի
առնել
ժողով
յԱղուէնն
բազմամբոխ
Page: 98
Line: 1
ատեան
յամսեանն
Մարերի
՝
որ
օր
երեքտասան
Line: 2
էր
ամսոյն
։
Line: 3
Եւ
Վաչական
՝
Աղուանից
արքայ
,
եւ
Շուփհաղիշայ
Line: 4
արքեպիսկոպոս
Պարտաւայ
,
Մանասէ
Line: 5
Կապաղայ
եպիսկոպոս
,
Յունան
Հաշուայ
եպիսկոպոս
,
Line: 6
Անանիա
եւ
Սահակ
եւ
Ուտոյ
քորեպիսկոպոսք
,
Line: 7
Յովսէփ
Կաղանկատուոց
երէց
,
Մաթէ
Line: 8
Պարտաւայ
երէց
,
Թոմայ
թագաւորի
դրան
երէց
,
Line: 9
Պօղոս
Գեգաճայ
երէց
,
Շմաւոն
Ցռւոյ
քորեպիսկոպոս
,
Line: 10
Մաթէ
Դարահոճոյ
երէց
,
Աբիկազ
Բեթայ
Line: 11
երէց
,
Ուրբաթ
Այրմանուշաց
երէց
,
Յովէլ
եւ
Պարպ
Line: 12
եւ
Միքէ
եւ
Յակոբ
երիցունք
,
եւ
ազատ
մարդիկ
Line: 13
եւ
նահապետք
Արցախայ
,
եւ
Բակուր
Կաղանկատուց
Line: 14
նահապետ
,
եւ
այլք
բազումք
,
որք
միաբան
Line: 15
առաջի
իմ
եկին
՛ի
հանդէս
՛ի
հովոցի
տեղւոջս
Line: 16
յԱղուէնն
,
եւ
կարգեցաք
այսպէս
.
Line: 17
ա՜
.
Երիցունք
,
որք
՛ի
շէնս
լինին
,
երկիցս
Line: 18
անգամ
՛ի
տարւոջն
եպիսկոպոսին
երկիր
պագցեն
,
Line: 19
եւ
զկարգս
հոգեւորս
ուսանիցին
՛ի
նմանէն
Line: 20
ըստ
Գրոց
.
եւ
որպէս
կարգն
է
՝
՛ի
տարւոջն
եպիսկոպոսին
Line: 21
ընծայ
տարցեն
։
Line: 22
բ՜
.
Քահանայ
եւ
սարկաւագ
յորժամ
ձեռնադրեն
,
Line: 23
չորս
դրամ
քահանային
եւ
երկու
սարկաւագին
Line: 24
տացեն
։
Line: 25
գ՜
.
Ազատ
մարդ
եւ
թագաւորազն
,
որ
ինչ
Line: 26
հոգւոյն
մասն
է
,
տացէ
իւրով
ձեռամբ
՛ի
կենդանութեան
,
Line: 27
ձի
թամբօք
եւ
սանձիւ
,
եւ
զինչ
կարուղութիւն
Page: 99
Line: 1
է
իւր
՝
տացէ
.
ապա
եթէ
՛ի
կենդանութեան
Line: 2
չտայցէ
,
յետ
մահուանն
ընտանիքն
Line: 3
տացեն
։
Line: 4
դ՜
.
Պտուղք
՛ի
ժողովրդենէ
երիցուն
՝
կարգն
Line: 5
այս
լիցի
.
թուանիկն
՝
չորս
գրիւ
ցորեան
,
վեց
Line: 6
գրիւ
գարի
եւ
վեշտասան
փաս
քաղցու
.
եւ
որ
Line: 7
տառապեալն
է
՝
զհացիդ
կէսն
տացէ
,
եւ
գինի
՝
որչափ
Line: 8
եւ
կարողն
իցէ
.
իսկ
որոյ
վար
եւ
այգի
ոչ
Line: 9
է
,
մի́
առցեն
։
Իսկ
այնք
՝
որ
աւելի
քան
զայս
Line: 10
տացեն
սակս
հոգւոյ
,
բարի
առնեն
,
որպէս
Պօղոս
Line: 11
ասէ
,
"Որ
առատութեամբ
սերմանէ
՝
առատութեամբ
Line: 12
հնձեսցէ
"։
Եւ
ոյր
ոչխար
է
՛ի
տան
՝
Line: 13
ոչխար
մի
եւ
երեք
զգաթ
բուրդ
եւ
մեկ
պանիր
.
Line: 14
եւ
ոյր
ձիք
՛ի
տան
իցեն
՝
մին
յովանակ
.
եւ
ոյր
Line: 15
պախրէք
իցեն
՝
որթ
մի
։
Line: 16
ե՜
.
Եթէ
ազատ
եթէ
շինական
եւ
թէ
այլ
ոք
Line: 17
յաշխարհականաց
՛ի
տարւոջն
զպատարագն
մի́
Line: 18
խափանեսցէ
.
այսինքն
՝
զմեռելոց
յիշատակն
՝
Line: 19
որպէս
եւ
կարողն
է
.
եւ
անմասն
մի́
արասցեն
Line: 20
զմեռեալսն
՛ի
վաստակոց
իւրեանց
։
Եւ
մեռեալ
Line: 21
մարդոյն
եթէ
ձի
է
՝
մի
ձի
զոր
եւ
կամիցի
.
եւ
թէ
Line: 22
արջառ
է
՝
մի
արջառ
զոր
եւ
կամիցի
՝
յեկեղեցին
Line: 23
տացէ
։
Line: 24
զ՜
.
Վանացերէց
կամ
վանական
ոք
՝
եթէ
՛ի
Line: 25
վանացն
գայթանք
առնէ
եւ
՛ի
վերայ
յայտ
լինի
,
Line: 26
անարգեսցեն
զնա
եւ
՛ի
տեղւոյն
՛ի
բաց
արասցեն
,
Line: 27
եւ
զխոստակն
յեկեղեցին
կալցեն
։
Page: 100
Line: 1
է՜
.
Եթէ
վանաց
երիցունք
բազում
են
եւ
ժողովուրդք
Line: 2
սակաւ
,
եւ
այլ
վանաց
ժողովուրդք
բազում
Line: 3
են
եւ
երիցունք
սակաւ
,
՛ի
բազում
ժողովըրդենէն
Line: 4
առցեն
եւ
տացեն
այնմ
,
որոյ
երիցունք
Line: 5
շատ
են
։
Line: 6
ը՜
.
Քրիստոնեայ
մարդ
՝
որ
կռուի
եւ
արիւն
Line: 7
հեղու
,
տարցեն
առաջի
եպիսկոպոսին
եւ
ըստ
օրինացն
Line: 8
պատուհասեսցեն
։
Line: 9
թ՜
.
Երէց
,
որ
զշէն
մեծ
պահեսցէ
՝
զայլ
շէն
Line: 10
մի́
պահեսցէ
.
եւ
որ
մօտ
երկու
ագարակք
են
՝
Line: 11
զմի
երէց
պահեսցեն
,
եւ
այնչափ
հովուեսցէ
երէցն
,
Line: 12
որչափ
առաջնորդել
կարիցէ
։
Line: 13
ժ՜
.
Այր
զերրորդ
ազգի
կին
մի́
արասցէ
,
եւ
Line: 14
զեղբօր
կին
մի́
արասցէ
։
Line: 15
ժա՜
.
Եւ
որ
զկին
թողու
առանց
պատճառանաց
,
Line: 16
եւ
որ
առանց
պսակի
կին
առնէ
,
եւ
որ
անօրէն
Line: 17
եւ
մարդասպան
է
,
կամ
զգէտս
հարցանէ
,
Line: 18
զայնպիսին
կապեալ
՝
՛ի
դուռն
արքունի
տարցեն
Line: 19
եւ
դառն
մահ
՛ի
վերայ
դիցեն
։
Line: 20
ժբ՜
.
Եւ
այնք
՝
որ
կոծ
դնեն
,
զտանուտէրն
Line: 21
եւ
զգուսանսն
կապեսցեն
եւ
՛ի
դուռն
արքունի
Line: 22
տարցեն
եւ
պատուհաս
՛ի
վերայ
դիցեն
.
եւ
ընտանիքն
Line: 23
զհետ
արտասուել
մի́
իշխեսցեն
։
Line: 24
ժգ՜
.
Որ
զմեռելոտի
ուտէ
,
եւ
որ
՛ի
քառասներորդսն
Line: 25
միս
ուտէ
,
եւ
որ
՛ի
կիւրակէի
գործ
Line: 26
ինչ
գործեսցէ
եւ
յեկեղեցին
ոչ
երթիցէ
,
երէցն
Line: 27
պատուհաս
արասցէ
ժողովրդեամբն
հանդերձ
։
Page: 101
Line: 1
ժդ՜
.
Որ
՛ի
չորեքշաբթի
եւ
յուրբաթի
միս
Line: 2
ուտէ
,
յառաջ
քան
զաղու
հացսն
շաբաթ
մի
պահեսցէ
.
Line: 3
եւ
եթէ
առաջի
երիցուն
ոք
գայ
եւ
վկայէ
Line: 4
վասն
մարդոյն
՝
թէ
չէ
այդպէս
,
աւագ
շինին
Line: 5
կալցէ
զմարդոյն
եզն
մի
եւ
յերէցն
տացէ
։
Line: 6
ժե՜
.
Եթէ
աշխարհական
ոք
յերիցու
կամ
՛ի
Line: 7
սարկաւագի
վերայ
բամբասանս
դիցէ
,
եւ
նոքա
Line: 8
խոստովանեսցին
՝
թէ
այդպէս
է
,
եպիսկոպոսն
Line: 9
դիցէ
՛ի
վերայ
նոցա
կարգ
եւ
յանապատի
ապաշխարեսցեն
։
Line: 10
Ապա
եթէ
ոչ
խոստովանեսցին
ճըշմարտութեամբ
,
Line: 11
եւ
զոր
այլք
ասեն
՝
ճշմարտութեամբ
Line: 12
յայտնի
լիցի
,
որպէս
՛ի
կանոնս
գրեալ
Line: 13
է
՝
պատուհաս
դիցեն
եւ
՛ի
բաց
հալածեսցեն
՛ի
Line: 14
շինէն
։
Ապա
եթէ
մեղքն
չեն
յայտ
,
հրամայեսցեն
Line: 15
քահանային
զպատարագ
մատուցանել
.
եւ
այն
Line: 16
երդումն
լիցի
նմա
։
Line: 17
ժզ՜
.
Եթէ
ընկերք
իւր
եւ
աշակերտք
մեղս
՛ի
Line: 18
վերայ
դնեն
երիցուն
,
եւ
ինքեանք
հաւատարիմ
Line: 19
են
,
երէցն
առաջի
սեղանոյն
կացցէ
եւ
ամբաստանօղքն
Line: 20
առաջի
ժողովրդեանն
,
՛ի
բեմէն
՛ի
վայր
Line: 21
առցեն
եւ
՛ի
շինոյն
արտաքս
հանցեն
։
Ապա
եթէ
Line: 22
ընկերք
եւ
աշակերտք
նորա
քինու
լինին
,
եւ
ժողովուրդք
Line: 23
գիտէին
եթէ
յառաջն
խռով
էին
,
քահանայն
Line: 24
մատուսցէ
պատարագ
,
եւ
ժողովուրդք
Line: 25
զնոսա
անիծիւք
՛ի
բաց
հալածեսցեն
։
Ապա
եթէ
Line: 26
խոստովանին
,
եթէ
սուտ
ասացաք
,
ապաշխարութիւն
Line: 27
՛ի
վերայ
դիցեն
,
եւ
՛ի
վանաց
մի́
հանցեն
։
Page: 102
Line: 1
Իսկ
եթէ
յետ
այնր
վնաս
ինչ
գործեսցեն
՝
կանոնիւք
Line: 2
դատեսցին
։
Line: 3
ժէ՜
.
Եպիսկոպոսունք
եւ
երիցունք
զազատ
արանց
Line: 4
առաջի
արքայի
եղեն
տրտունջ
,
եթէ
՛ի
Line: 5
շինի
զերկուս
կամ
զերիս
եկեղեցիս
առնեն
վանս
.
Line: 6
եւ
առաջի
արքայի
ազատ
մարդիկ
պայմանեցին
,
Line: 7
եւ
արքայի
եւ
եպիսկոպոսաց
եւ
ազատաց
այսպէս
Line: 8
հաճոյ
թուեցաւ
,
թէ
զարարեալ
եկեղեցիսն
թողցեն
Line: 9
եւ
զպտուղ
եւ
զհաս
եկեղեցւոյ
՛ի
վսամ
եկեկեցին
Line: 10
տացեն
։
Line: 11
ժը՜
.
Եւ
որ
տասանորդս
տան
ազատ
մարդիկ
՝
Line: 12
զկէսն
՛ի
բուն
եկեղեցին
տացեն
,
եւ
զկէսն
Line: 13
յիւրեանց
եկեղեցին
։
Line: 14
ժթ՜
.
՛Ի
կիւրակէ
տէր
եւ
ծառայ
՛ի
վսամ
եկեղեցին
Line: 15
երթիցեն
յաղօթս
,
եւ
զյիշատակս
յեկեղեցին
Line: 16
տարցեն
.
այլ
անաշխարհիկն
զհոգեցատուրն
Line: 17
յեկեղեցին
տացէ
։
Line: 18
ի՜
.
Արք
ազատք
՝
որչափ
իւրեանց
դաստակերտքն
Line: 19
իցեն
,
զերէց
առանց
եպիսկոպոսին
մի́
Line: 20
իշխեսցեն
հանել
՝
եւ
մի́
եպիսկոպոսն
իշխեսցէ
Line: 21
առանց
նոցա
հանել
եւ
առնել
։
Եւ
երիցուն
եթէ
Line: 22
յազատէ
կամ
՛ի
ժողովրդենէ
վտանգ
լինիցի
,
առանց
Line: 23
եպիսկոպոսին
գնալ
մի́
իշխեսցէ
։
Line: 24
ի՜ա
.
Ազատ
մարդ
յիւր
եկեղեցւոջ
եթէ
սեղան
Line: 25
կանգնէ
,
կամ
նշխարս
ինչ
բերէ
,
կամ
պատարագ
Line: 26
առնէ
,
եպիսկոպոսին
հրամանաւ
արասցէ
Line: 27
որչափ
իւր
կարողութիւն
իցէ
։
Եւ
որ
զայս
հրամանս
Page: 103
Line: 1
առնէ
եւ
կատարէ
՝
օրհնեալ
եղիցի
.
եւ
որ
Line: 2
ոչն
առնէ
,
հեռի
եղիցի
յեկեղեցւոյ
եւ
ապա
ըստ
Line: 3
կարի
տուգանս
բերցէ
առաջի
եպիսկոպոսին
։
Եւ
Line: 4
յետ
այնր
որչափ
տուգանս
տացէ
մարդն
այն
,
Line: 5
որ
՛ի
կանոնս
գրեալ
է
՝
ընդ
օրհնութեամբ
Line: 6
արասցէ
։
Line: 7
Զայս
պայման
արարին
եպիսկոպոսքն
եւ
քահանայք
Line: 8
եւ
ազատ
մարդիկ
առաջի
արքային
,
թէ
Line: 9
՛ի
մեր
եպիսկոպոսաց
եւ
յերիցանց
եւ
յեկեղեցւոյ
Line: 10
բերանոյ
՝
օրհնեալ
եղիցի
թագաւորն
թագուհեաւն
Line: 11
եւ
զաւակաւն
հանդերձ
եւ
յամենայն
աշխարհէս
,
Line: 12
որք
աստ
ժողովեալս
են
՝
օրհնեալ
եղիցին
։
Եւ
Line: 13
զայս
հրամանս
մատանեցին
Մուծիկ
արքայի
Line: 14
հրամանատար
,
Միրհաւրիկ
հազարապետ
,
ազգապետք
Line: 15
Մարութ
,
Տիրազգ
,
Ասպրակոս
,
Շամայ
,
Line: 16
Բակուր
,
Առատան
,
Արշէս
,
Վարդան
քաջ
Գարդմանատէր
,
Line: 17
Խուրս
,
Գերմանոսան
,
Խոսգեան
,
Փիրոդ
Line: 18
նահապետ
,
եւ
ամենայն
ազատք
Աղուանից
։
Line: 19
Վասն
առաւել
(հաստատութեան)
գրոյս
Վաչականայ
Line: 20
արքային
Աղուանից
մատանին
եդաւ
՛ի
վերայ
։
This text is part of the
TITUS
edition of
Movses Kalankatowaci, Patmowtiwn Alowanic Asxarhi
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 23.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.