TITUS
Nemesios of Emessa, De natura hominum
Part No. 7
Previous part

Chapter: 7  
Line: 4 
თავი VII
Line: 5 
მხედვარეობისა-თჳს


Paragraph: 1  
Line: 6    მხედვარეობაჲ სეხნაობითად ითქუმის, ვითარ იგი: გრძნობის-საცავი
Line: 7    და ძალი მგრძნობელობითი. ხოლო იპპარხოს იტყჳს* შარავანდედთა
Line: 8    თუალთა-გან განზიდვად და დასასრულსა მათსა, ვითარ რაჲ
Line: 9    ჴელით შესახებელისა-გან, შეხებად გარეშეთა სხეულთად და ნაცვლის
Line: 10    მიღებასა მათსა სახედველთა-მიმართ მიცემად. ხოლო ქუჱყანის-მზომელნი**
Line: 11    კონ[ო]თა ვინათა-მე აღსწერენ ერთგან შეერთებისა-გან შარავანდედთაჲსა
Line: 12    ქმნილად, რომელნი გამოვლენო თუალთა-გან; გამოვლენად
Line: 13    უკუჱ შარავანდედსა მარჯუჱნისა თუალისა-გან მარცხენისა-მიმართ
Line: 14    და მარცხენისა-გან მარჯუჱნისა-მიმართ, ხოლო ერთგან შემთხუჱვისა-გან
Line: 15    მათისა აღსრულებად კონოჲსა; ვინაჲ ერთბამად მრავალთა
Line: 16    სახილველთა გარეშეცვად ხედვისა-გან, ხოლო განკრძალულად
Line: 17    მათდა ოდენ ჭურეტად, სადაცა ერთგან შეკრბებოდინ შარავანდედნი.
Line: 18    ესრეთ უკუ[ჱ] მრავალგზის მხედველნი ქუჱყანად ვერ ვიხილავთ მუნ
Line: 19    მდებარესა საჴმარსა, აღმჭურეტელნი უმეტესად-რე, ვიდრე არა ნიშნი
Line: 20    შარავანდედთანი იქმნან მათ ადგილთად, სადა მდებარე იყოს საჴმარი:
Line: 21    და მაშინღა ხილვასა მისსა შევიმთხუჱვთ, პირველვე დამწყებელნი
Line: 22    განცდად. არამედ ეპიკურელნი ესრეთ***, ვითარმედ კერპნი საჩინოთანი

Page: 76  
Line: 1    შთაიჭრებ[ი]ან[ო] თუალთა-მიმართ. ხოლო არისტოტელი: *
Line: 2    არათუ კერპი სხეულოანი, არამედ რომელობაჲ -- შეცვალებით გარემო
Line: 3    ჰაერისა საჩინოთა-გან ვიდრე სახედველთამდის მიიქმნებისო. ხოლო
Line: 4    პლატონ[ისა-]მებრ** -- თანცისკროვნებისა-გან, [რამეთუ] თუალთა-გან
Line: 5    ნათელი ზომიერად გარდადენად ერთტომისა მისისა ჰაერისად, ხოლო
Line: 6    სხუაჲ სხეულთა-გან ნაცვალის-მღებითი, არამედ საშუალ ჰაერი კეთილ
Line: 7    და თხლად მყოფი და კეთილგანმზადებულად თანგანფენილი
Line: 8    ცეცხლის-სახეობასა სახედველთასა. ხოლო ღალინოს*** თანმეჴმედ
Line: 9    პლატონისდა მხედვარეობისა-თჳს მეშჳდესა ვინაჲვე "თანმეჴმეობისა" წიგნსა-შინა
Line: 10    იტყჳს დამწერელი ესრეთ მიმოთესულსა, ვითარმედ. უკ[უ]ჱტუმცა
Line: 11    თუალად მიუვიდოდა ნაწილი ვინაჲ, გინათუ ძალი, გინათუ კერპი,
Line: 12    გინათუ რომელობაჲ ხილვადთა სხეულთაჲ, არამცა ნახულისა სიდიდე
Line: 13    ვაგრძენით, ვითარ მთისა ანუ სხჳსა რაჲსა-მე დიდისა, რამეთუ ესე-ზომისა
Line: 14    კერპისა შთაჭრად თუალთა ჩუენთად ყოვლად ყოვლით-ურთ
Line: 15    უგუნურება არს, არამედ "სულსა მხედველობითსა" არ ჰაზრობნ ესეოდენისა
Line: 16    ძალისა გამოვლენად და მითუალვად, რათამცა გარემოუთხია
Line: 17    ყოველთა აღჩენილთა. აკლს უკუჱ გარემო[ჲ]ს ჰაერი ესევითარად ორღანოდ
Line: 18    ჩუენდა ქმნად, რაოდენსაცა ვხედვიდეთ ჟამსა, რამეთუ ვითარიცა
Line: 19    შორის სხეულსა იყოს ძარღჳ მხედველობითი, ესეზომსავე ვნებად
Line: 20    თანამდება გარეშემცველი ჩუენი ჰაერი. არამედ, ანუთუ ცისკარი
Line: 21    მზისაჲ შეეხო ზედასა კერძსა ჰაერისასა და თანმისცა ყოველსავე ძალი
Line: 22    მისი, გინათუ მხედველობითთა ძარღუთა-გან ცისკარი გარდმოფენად
Line: 23    არსებისა უკუჱ მქონებელი სულიერებრივისა, შთაჭრილი უკუჱ
Line: 24    გარემოჲს მისა მქონებელისა ჰაერისად და პირველსავე შემთხუჱვასა
Line: 25    თანა მისდად შეცვალებისა მქმნელი თანმიცემად, ვიდრე-მე მრავალჟამ
Line: 26    გარეშე მქონებელსა თჳსა ჰაერსავე ნაცვალსახითა მიითუალვიდეს. ექმნების
Line: 27    უკუჱ ჰაერი ორღანო თუალსა ხილვადთა-მიმართ ცნობისად

Page: 77  
Line: 1    ესრეთ, ვითარ იგი ტჳნსა ძარღჳ, რომლისა-თჳსცა ვითარი შესაბამი
Line: 2    აქუს ტჳნსა ძარღჳსა-მიმართ, ეგრეთვე აქუს თუალსა ჰაერისა-მიმართ,
Line: 3    სულიერქმნილისა რეცა თუ მზეე[ბ]რივთა ცისკართა-გან. გარნა [რომელ]
Line: 4    აქუს ჰაერსა სიმარჯუჱ თანდაახლოებულთა სხეულთა მსგავსებად და
Line: 5    თანშეცვალებად მათდა, -- საუწყო არს ამისა-გან, რამეთუ შეიცვალების
Line: 6    მწითურისა ვინაჲ სადა-მე, გინათუ რომლისა-მე ჭურჭლისად, გინა
Line: 7    ვეცხლისა ბრწყინვალისა და გამოკლთოლვით მცენარისა, რომელი
Line: 8    შეუძლებდეს გარემოჲსა მისა ჰაერსა შეცვალებად. ხოლო პორფირე
Line: 9    ესრეთ იტყჳს წიგნსა მას-შორის "გრძნობადისასა", ვითარმედო: არცა
Line: 10    კონოჲ, არცა კერპი, არცა სხუაჲ რაჲ-მე არს მიზეზ ხედვისა; არამედ
Line: 11    თჳთ მის სულისა მიმთხუჱვად ხილვადთა და ცნობად თჳთ თავით
Line: 12    თჳსით, რომელ არს სახილველ, რამეთუ სულისა-მიერ იპყრობვიან
Line: 13    მყოფნი ყოველნი და არს ყოველი [მყოფი სხუაჲ არა რაჲ,
Line: 14    ოდენ] სული, მპყრობელი სხეულთა მიმოგანყოფილთაჲ; რამეთუ მგულებელი
Line: 15    მისვე და ერთისა ყოველთა-თჳს სულისა სიტყჳერისა, რომლისა-თდსცა
Line: 16    იტყჳს ცნობად თჳთ თავი თჳსი ყოველთა-შორის
Line: 17    მყოფთასა.
Paragraph: 2  
Line: 18       ხოლო ინახვებს მხედვარეობაჲ მებრ წრფელთა-მიერ წირთა,
Line: 19    იგრძნობს ვინაჲვე, პირველ სხუათაჲსა, ფერთა, არამედ მათ-თანავე
Line: 20    იუწყებს და ცხებულსაცა სხეულსა*, -- და სიდიდესა მისსა და ნაკუჱთსა,
Line: 21    და ადგილსა, თუ სადა იყოს, და ხანსა მიმო და რიცხუსა, მიდრეკასა
Line: 22    უკუჱ და დგომასა, და წყლტუსა ვინაჲვე და ხონდროსა, და
Line: 23    წყნარსა და უწყნაროსა, და მახჳლსა და ბლგუსა, და ერთად შედგომასა:
Line: 24    ანუთუ წყლებრივ არს, ანუთუ ქუჱყანიერ, ვითარ ანუ

Page: 78  
Line: 1    ნოტიო, ანუთუ ჴმელ. არამედ საკუთარ საგრძნო მისდა არს ფერი:
Line: 2    რამეთუ მხოლოდ მხედველობისა-მიერ ოდენ მივითუალავთ ფერთა და
Line: 3    მსწრაფლ უკუჱ ფერთავე-თანა ცხებულთაცა სხეულთა და ადგილსა,
Line: 4    სადა იგი მყოფ იყოს ხილული, და განსაზიდსა საშუალ ხილულისა
Line: 5    და მხილველისა. რამეთუ რაოდენთაცა გრძნობ[ა]თა თანსაჩინო
Line: 6    იქმნების სხეული, ამათი მსწრაფლ და სახეცა ერთგან შეეტყუჱბის,
Line: 7    ვითარ იგი შეხებისა და გემოჲს-ხილვისად. არამედ ესენი მაშინღა
Line: 8    მხოლოდ ოდენ, [ოდეს] თანაერინენ სხეულთა, იგრძნობენ მათმიერ,
Line: 9    რომლისა-თჳსცა აწ შემდგომადთა-შორის განსაზღვრებადისა
Line: 10    ესრეთ. ხოლო მხედველობაჲ და შორითცა მიითუალავს თჳსთა საგრძნოთა,
Line: 11    რომლისა-თჳსცა საჭიროდცა სიშორისა ცნობაჲ შეუდგა
Line: 12    მხოლოდ მხედველობასა; არამედ სიდიდესა მარტოდ მაშინ ოდენ
Line: 13    იუწყებს, რაჟამს საჩინოსა ერთითა მიხედვითა გარეშესცვიდეს. ხოლო
Line: 14    რომელთა-შორის უფროსი იყოს ხილული იგი და არა ერთითა მიხედვითა
Line: 15    შეიცვიდეს გარე, ამათ-შორის მხედველობაჲ მოქენე არს მომჴსენებლ ობისაცა
Line: 16    და მიმოგონებისა. რამეთუ ნაწილობით მნახველმან მისმან
Line: 17    და არ ერთხელ ჟამისმან, საჭირო არს, რათა სხჳსა-გან სხუად მიიმართოს
Line: 18    და რომელი შთაუვარდებოდის მებრ მარადის ზედ-მიმართებისა-ებრ
Line: 19    გრძნობადი არნ; ხოლო პირველ ხილულსა ყოველსავე მომჴსენებლობაჲ
Line: 20    დაუმარხავს, ხოლო შეჰკრებს ორთავე მიმოგონებაჲ -- გრძნობადსა
Line: 21    და მომჴსენებლობითსა. არამედ სიდიდესა ორსახედ მიიღებს:
Line: 22    ოდეს-მე უკუჱ მარტოჲ, ხოლო ოდეს-მე მომჴსენებლობასა და მიმოგონებასა-თანა.
Line: 23    ხოლო რიცხუსა [საჩინოთასა] სამისა და ოთხისა უმეტეს
Line: 24    ერთითა მიხედვითა ვერ მნახველ არს და მიდრეკათა და ნაკუჱთთა
Line: 25    მრავალყურთა არაოდეს მარტოჲ -- თჳნიერ მომჴსენებლობისა და
Line: 26    მიმოგონებისა; რამეთუ ვერაჲ შეუძლებს ხუთსა და ექუსსა და შჳდსა
Line: 27    და უმეტესსა თჳნიერ მომჴსენებლობისა შეკრებად, ეგრეთვე ვერცა
Line: 28    ექუსყურთა და შჳდყურთა და მრავალყურთა ნაკუჱთთა; და მიდრეკასაცა

Page: 79  
Line: 1    უკუჱ, მიმოცვალებით ქმნილსა, რომელი-მე აქუს პირველი, ხოლო
Line: 2    რომელი-მე შემდგომი, -- სადა უკუჱ პირველი და მეორე და მესამე
Line: 3    არიან, ამათ მომჴსენებლობაჲ მხოლოდ დაიცავს. არამედ ზენაჲ და
Line: 4    ქუჱნაჲ, და წყნარი და უწყნაროჲ, და ეგრეთვე ვინაჲვე ღირღჳლოანი
Line: 5    და წყლტუჲ, და მახჳლი და ბლგუჲ -- საზიარო შეხებისა და მხედველობისა
Line: 6    არიან*, ვინაჲთგან მარტოდ ესენი ოდენ იუწყებენ ადგილსა;
Line: 7    ეჴმარების მათ და მიმოგონებაჲცა, რამეთუ, [რაჲ] უკუჱ
Line: 8    ერთითა ოდენ მიმართებითა შთაუვარდების გრძნობასა, მხოლოდ
Line: 9    მარტოჲსა ოდენ გრძნობისა საქმე არს, არამედ დაუჴშიროს რაჲ და
Line: 10    ამრავალგზისოს, არა მხოლოდ მისი ოდენ, არამედ მომჴსენებლობისაჲცა
Line: 11    მიმოგონებასა-თანა, -- ვითარცა პირველვე იჩუჱნა. ხოლო ჩჩჳლთ
Line: 12    საჩინოთა ვიდრე სიღრმემდე მიწევნად ჩუეულა მხედველობაჲ, -- უფროჲს
Line: 13    ხოლო ჰაერსა პირველ ყოველთასა, რამეთუ ყოველსა ყოვლითურთ
Line: 14    გაიარებს, მეორედ უკუჱ -- წყალსა წმიდასა და წყნარსა, ვინაჲ
Line: 15    თევზთა მცურვალთა მხედველ ვართ, ხოლო უმცირესად ჭიქათა და
Line: 16    ამათ ესესახეთა, -- ცხად არს, რომელ, -- განათლებულთა; და არს ესეცა
Line: 17    საკუთარ მათდა. რათა არა ძეაცთუნებდეს ვიეთ-მე, ვინაჲ სიმჴურვალე
Line: 18    საქმე და განცდა მხედველობისა არს, ვინაჲთგან, ოდეს რაჲ
Line: 19    ცეცხლსა ვხედვიდეთ, მსწრაფლ ვიუწყებთ, რომელ მჴურვალე არს;
Line: 20    ხოლო, თუ რად-მე პირველსა მხედველობასა-ზედა აღიყვანო სიტყუაჲ,
Line: 21    ჰპოო მაშინ, ოდეს პირველ მხედველობამან იხილა ცეცხლი, რომელ
Line: 22    მხოლოდ ფერისა და ნაკუჱთთა ჰქონდა მითუალვაჲ და მოქმებაჲ;
Line: 23    ხოლო, დაერთო რაჲ და შემხებელობაჲცა, ვცანით, რომელ
Line: 24    მჴურვალეცა არს, რომელი დაჰმარხა მომჴსესებელობამან, მიითუალა
Line: 25    რაჲ შეხებისა-მიერ. ხოლო აწ, ოდეს ვიხილოთ ცეცსლი, ვერა რას
Line: 26    სხუასა განვიცდიდით, თჳნიერ ნაკუჱთისა და ფერ[ი]სა ცეცხლისა[ჲ]სა;
Line: 27    არამედ მიმოგონებაჲ მიითუალავს ნახულთა-თანა მომჴსენებელობისა-მიერ
Line: 28    და სიმ.ურვალესაცა. ვინაჲ ესევე სიტყუაჲ და ვაშლსაცა-ზედა:
Line: 29    რამეთუ არა მხოლოდ ფერისა და ნაკუჱთისა-გან გუაროან

Page: 80  
Line: 1    იქმნების ვაშლი. არამედ სულნელობისა-განცა და გემოჲს-ხილვითისა
Line: 2    რომელობისა; არათუ და ამათნიცა მიითუალნა მხედვარეობამან და განიხილნა.
Line: 3    ვითარმედ ვაშლ არს, არამედ სული მომჴსენებელო ბისაჲ,
Line: 4    თჳს-შორის კმამყოფელი და დამმარხველი ყნოსისა-გან და გემოჲს-ხილვისა,
Line: 5    რამეთუ, ოდეს რაჲ იხილოს ვაშლი, ერთბამად ნაკუჱთსა
Line: 6    და ფერსავე-თანა გაიგონებს და [ა]მათაცა. ხოლო რაჟამს ცჳლისა
Line: 7    ვაშლი ვაგონოთ ჭეშმარიტ ვაშლ ყოფად, არათუ მხედველობაჲ არს
Line: 8    ცთუნებულ, არამედ მიმოგონებაჲ, რამეთუ მხედველობამან თდსთა
Line: 9    საკუთართა საგრძნოთა-შორის არა იცთუნა, რამეთუ ვინაჲვე მაშინ ფერი
Line: 10    და ნაკუჱთი იუწყა.
Paragraph: 3  
Line: 11       არამედ სამნი უკუჱ საგრძნოთანი, ვითარ იგი მხედველობაჲ
Line: 12    და სმენაჲ და ყნოსაჲ, გარეგნით და მაშინ, ოდეს არ თანაღერინენ,
Line: 13    მიითუალვენ გრძნობადთა საშუალ ჰაერისა; ხოლო გემოჲს-ხილვაჲ
Line: 14    თჳნიერ შეხებისა ვეროდეს იგრძნობს საგრძნობელსა; ხოლო შეხებაჲ
Line: 15    იმრჩობლებს: * რამეთუ [იგრძნობს მაშინცა,] ოდეს რაჲ მიეახლოს
Line: 16    სხეულთა, და არგნისაცა მესაშუალებითა იგრძნობს. არამედ ოდეს-მე
Line: 17    მხედველობაჲ მოწმედ მჴმარებელი სხუათაცა საგრძნობელთა, რაჟამს
Line: 18    იყოს საჩინოჲ დაჴ.ელოვნებული ცთუნებისა-თჳს, ვითარ იგი წირთა-ზედა: **
Line: 19    რამეთუ საქმე წირთა არს ცთუნებაჲ მხედველობისაჲ, რომლისა-თდსცა
Line: 20    არცა გამოშუერილი არს და არცა უბექმნილი წირთა-შორის,

Page: 81  
Line: 1    გინა არცა თუ თჳთ აქუს თავთა-შორის თჳსთა ბუნებითი: სადაცა
Line: 2    უკუჱ იყოს საჴმარად ცნობისა-თჳს უფროჲს ხოლო შემხებელობაჲ,
Line: 3    არს საჭირო ჴმარებად ოდეს-მე უკუჱ გემოჲს-სილვისა და ყნო[სი]სადცა,
Line: 4    ვითარ იგი ვაშლსა-ზედა ცჳლისასა. ხოლო ოდეს-მე თჳთ თავით
Line: 5    თჳსით განცხადებულად წარმოჲდგენს აღჩენილთა, ოდეს-მე რაჲ არა
Line: 6    შორით ხედვიდეს: რამეთუ კოშკსა ოთხყურსა მრგულად ინახვებს შორით.
Line: 7    არამედ იცთუნების მიმობნეულისა-გან [ნისლისა], გინათუ კუამლისა,
Line: 8    გინა ესევითართა რათმე-მიერ შემამრღუჱველთა ხედვისათა; ვინაჲვე
Line: 9    მსგავსად წყალისა-მიერ მიდრეკილისა: რამეთუ ზღუასაცა-შინა
Line: 10    ნიჩაბსა ვითარ რაჲ განტეხილსა ხედავს; ეგრეთვე, რაჟამს რაჲსვე-მიერ
Line: 11    საჩინოჲსა ნივთისა განიცდიდეს, ვითარ იგი სარკესა-ზედა და
Line: 12    ჭიქასა და სხუათა ესევითართა, გინათუ რაჟამს მოსწრაფედ დრკებოდეს
Line: 13    ნ[ა]ხული; რამეთუ თანაღიმრღუევის სახედველსა მსწრაფლი
Line: 14    მიდრეკაჲ, ვითარ რაჲ მრგულად არ მრგუალთა აღჩენად და ვითარ
Line: 15    რაჲ მდგომარედ -- მიდრეკილ[ი]სა; გინათუ რაჟამს მიმოგონებაჲ
Line: 16    სხუათდა შექცეულ იყოს, ვითარ რაჲ წარმომღებელი მეუბნედ მოყურისა,
Line: 17    ხოლო ეუბნოს რაჲ და თანაწარჰჴდეს მას და გონებაჲ მისი
Line: 18    სხუათად შექცეულ იყოს; არა არს უკუჱ არცა ესე ცთომაჲ მხედველობისაჲ,
Line: 19    არამედ გონებისაჲ, რამეთუ, რომელი იხილა, მიუქადაგა,
Line: 20    ხოლო გონებამან არა განიხილა მქადაგებელი. რამეთუ ოთხ[ი]სა ვინაჲვე
Line: 21    განცხადებულად ნახვისა-თჳს მხედველობაჲ მოქენე არს: ა) უვნებთა
Line: 22    გრძნობის-საცავთა, ბ-გ) ზომიერისა მიდრეკისა და მიმოხანისა
Line: 23    დ) და აერისა წმიდისა და ბრწყინვალისა.*



Next part


This text is part of the TITUS edition of Nemesios of Emessa, De natura hominum.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 19.11.2023. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.