TITUS
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
Part No. 6
Previous part

Chapter: 6  
Line: 1   თავი მეექვსე


Part: S  

Line: 2        სახარებაჲ(6,1-5 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყო შაბათსა მეორე პირველსა გან\ვიდოდა
Line: 3     
იგი თესულთათ და მოსრვიდეს მოწაფენი ჴუვილთა
Line: 4     
და ჭამდეს, რამეთუ ქუცნვიდეს ჴელითა. ხოლო ვიეთმე ფა\რისეველთაგანთა
Line: 5     
ჰრქუეს მას: რასა ჰყოფთ, რომლისაჲ არა
Line: 6     
ჯერ-არს ქმნაჲ შაბათთა შინა? და მიმგებელმან მათდა მი\მართ
Line: 7     
ჰრქუა უფალმან: არცა ესე აღმო\\გიკითხავსა, [ Page of ms. J: 57v   ] რო\მელი
Line: 8     
ყო დავით, ოდეს შეემშია მას და მის თანა მყოფთა მათ,
Line: 9     
ვითარ მოვიდა სახიდ ღმრთისა და პურნი წინადაგებისანი
Line: 10     
მიიხუნა და შეჭამნა, და სცა მის თანა მყოფთაცა, რომელთაჲ
Line: 11     
არა ჯერ-იყო ჭამაჲ, გარნა მღდელთაჲ ხოლო? და ეტყოდა
Line: 12     
მათ, ვითარმედ: უფალ არს ძე კაცისაჲ შაბათისაცა.

Part: T  
Line: 13        
თარგმანი: ჰურიანი ყოველსა დღესასწაულსა მაბათად
Line: 14     
სახელ-სდებდეს, რამეთუ განსუენებასა ეწოდების შაბათი.
Line: 15     
მრავალგზის უკუე დაემთხჳის დღესასწაული პარასკევსა და
Line: 16     
უწოდდიან პარასკევსა შაბათად დღესასწაულისათჳს. მერმე
Line: 17     
მოვიდის თჳთ იგი საკუთრებით შაბათი და სახელ-სდებდიან
Line: 18     
მეორე პირველად, ვითარცა მეორესა უწინარესისა მის მისისა
Line: 19     
სხჳსა დღესასწაულისასა და შაბათისასა. დაემთხვა უკუე და
Line: 20     
მაშინცა ქმნად ესევითარივე და სახელ-სდებდეს მეორე
Line: 21     
პირველად შაბათად. ხოლო აბრალობდეს რაჲ ფარისეველნი
Line: 22     
მოწაფეთა, რამეთუ შაბათსა შინა ჭამდეს მომსრველნი და
Line: 23     
მსხუერტელნი ჴუვილთანი, ქუცნვიდეს, ესე იგი არს, ფშუ\ნეტდეს
Line: 24     
ჴელითა, შემოიყვანებს უფალი დავითს, მშიერსა და
Line: 25     
შემჭმელსა წინადაგებისა პურთასა, ვითარ-იგი მოგჳთხრობს
Line: 26     
მატიანე მეფეთა წიგნისაჲ, ოდეს-იგი ჴრმალიცა გოლიათისაჲ
Line: 27     
მიიღო.1* ამის თხრობისა წარმომეტყუელმან უფალმან
Line: 28     
სირცხჳლეულ-ყვნა იგინი საქმეთაგან დავითისთა. "რამეთუ
Line: 29     
უკუეთუ დავითს პატივ-სცემთო,"\\ [ Page of ms. K: 111v   ] -- ჰრქუა, -- "ვითარ
Line: 30     
დასჯით ჩემთა მოწაფეთა? და რამეთუ ძე კაცისაჲ,, თჳთ თა\ვადი
Page: 77   Line: 1     
მე, უფალი ვარ შაბათისაჲცა, ვითარცა დამბადებელი და
Line: 2     
შემოქმედი და სჯულისმდებელი და ჴელმწიფებისა მქონებელი
Line: 3     
დაჴსნად შაბათისა." რამეთუ არამცა წოდებულ იყო ძედ
Line: 4     
კაცისად არა თუმცა ქრისტესა, რომელი ძე ღმრთისაჲ იყო,
Line: 5     
საკჳრველებით ღირს-იჩინა ძედ კაცისად წოდებაჲ და ქმნაჲ.
Line: 6     
რამეთუ ჩემი და შენი ხდაჲ ძედ კაცისად არარაჲთ ახალი არს
Line: 7     
და უცხოჲ, ხოლო მისი თქმაჲ ძედ კაცისად და განკაცებულად
Line: 8     
სახელის-დებაჲ რაბამ საკჳრველ არს და საშინელ.

Part: S  
Line: 9        
სახარებაჲ (6,6-11 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო იყო სხუასაცა შაბათსა შესლვაჲ
Line: 10     
მისი შესაკრებელად [ Page of ms. J: 58r   ] და სწავლაჲ და იყო მუნ კაცი და
Line: 11     
ჴელი, მისი მარჯუენე იყო ჴმელ და უმზირდეს მას ფარის\ეველნი,
Line: 12     
უკუეთუ შაბათსა შინა განკურნოს, რაჲთა პოონ შეს\მენაჲ
Line: 13     
მისი. ხოლო მან იცოდნა გულისზრახვანი მათნი და
Line: 14     
ჰრქუა კაცსა ჴმელისა მქონებელსა ჴელისასა: აღდეგ და
Line: 15     
დადეგ შორის! ხოლო იგი აღდგომილი დადგა. თქუა უკუე
Line: 16     
იესუ მათდა მიმართ: გკითხო თქუენ, რაჲ ჯერ-არს შაბათთა
Line: 17     
კეთილისა საქმე ანუ ბოროტისა ქმნაჲ, სულისა ცხოვნებაჲ
Line: 18     
ანუ წარწყმედაჲ? ხოლო იგინი დუმნეს და გარემომხილველ\მან
Line: 19     
ყოველთამან რისხვით ჰრქუა მას: განირთხ ჴელი, შენი, და
Line: 20     
მან ყო, და მოეგო ჴელი მისი მრთელად, ვითარცა სხუაჲ იგი,
Line: 21     
ხოლო იგინი აღივსნეს მანკიერებითა და ზრახვიდეს
Line: 22     
ურთიერთას რაიმცა უყვეს იესუს.

Part: T  
Line: 23        
თარგმანი: რაოდენნი გჳთქუმან მათეს თავსა შინა, ეგერა,
Line: 24     
ცხად არიან. ხოლო აწ ამას ვიტყჳთ, ვითარმედ განჴმელი
Line: 25     
აქუს ჴელი, რომელი არა იქმოდის საქმეთა სათნოებისათა
Line: 26     
ვინაჲთგან ჴელი მოქმედებისაჲ არს ორღანოჲ, ხოლო რომლი\საჲ
Line: 27     
განჴმეს, ესე იგი უქმარ არს უეჭუელად. რომელსაცა
Line: 28     
უკუე ჰნებავს განკურნებაჲ ჴელისაჲ, შაბათსა შინა განი\კურნენ
Line: 29     
იგი. ვითარ რასა ვიტყჳ: არა [ Page of ms. K: 112r   ] შესაძლებელ არს
Line: 30     
მოქმედებაჲ სათნოებისა რაჲსამე, არა თუ ვინმე დასცხრეს
Line: 31     
ბოროტისაგან. რამეთუ მისდერკ პირველად ბოროტისაგან და
Page: 78   Line: 1     
მაშინღა ქმენ კეთილი.1* აწ უკუე რაჟამს შაბათობდე, ესე იგი
Line: 2     
არს, უქმებდე საქმეთაგან უკეთურებისათა, მაშინ განირთხამ
Line: 3     
ჴელსა შენსა სათნოებისა მოქმედებათა მიმართ და ცოცხლად
Line: 4     
მოგეგების შენ იგი. რამეთუ სამართლად თქუა მოგებაჲ. ვი\ნაჲთგან
Line: 5     
იყო ოდესმე კაცობრივი ბუნებაჲ ოდეს-იგი მოქმედე\ბაჲ
Line: 6     
აქუნდა კეთილისაჲ. და ჴელი, რომელ არს მოქმედებითი
Line: 7     
ძალი, მრთელი იყო მისი. ხოლო წარ-რაჲ-წყმიდა, მადლითა
Line: 8     
ქრისტესითა მოიღო იგი, და კუალად მოეგო პირველსავე
Line: 9     
სიკეთესა.

Part: S  
Line: 10        
სახარებაჲ (6,12-19 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და ამათ დღეთა შინა განვიდა მთად
Line: 11     
ლოცვად და იყო მუნ ღამეულ ლოცვასა შინა ღმრთისა მი\მართ.
Line: 12     
და ოდეს მოიწია დღე, მოუწოდა მოწაფეთა თჳსთა და
Line: 13     
გამოირჩინა მათ\\გან [ Page of ms. J: 58v   ] ათორმეტნი, რომელთაცა მოციქუ\ლად
Line: 14     
სახელ-სდჳა: სიმონ, რომელსა უწოდა პეტრე, და ან\დრეა,
Line: 15     
ძმაჲ მისი, იაკობ და იოვანე, ფილიპე და ბართლომე,
Line: 16     
მატთე და თომა, იაკობ ალფესი და სიმონ, წოდებული მო\შურნედ,
Line: 17     
იუდა იაკობისი და იუდა ისკარიოტელი, რომელიცა
Line: 18     
იქმნა განმცემელ. და გარდამოსრული მათ თანა დადგა
Line: 19     
ადგილსა ველოვანსა და ერი მოწაფეთა მისთაჲ და სიმრავლე
Line: 20     
ფრიადისა ერისაჲ ყოვლისაგან ჰურიასტანისაჲ და იერუ\სალჱმისა
Line: 21     
და ზღჳსკიდისა ტჳროსით და სიდონით, რომელნი
Line: 22     
მოსრულ იყვნეს სმენად მისგან და განკურნებად სნეულებათა
Line: 23     
მათთაგან. და შფოთიანნი სულთაგან არაწმიდათა განი\კურნებოდეს.
Line: 24     
და ყოველი ერი ეძიებდა შეხებასა მისსა,
Line: 25     
რამეთუ ძალი გამოვიდოდა მისგან და განჰკურნებდა
Line: 26     
ყოვ/ელთა.

Part: T  
Line: 27        
თარგმანი: ყოველთავე სამოძღურებელად ჩუენდა ჰყოფს
Line: 28     
უფალი, რაჲთა ეგრეთ ვჰყოფდეთ ჩუენცა. რამეთუ, [ Page of ms. K: 112v   ]
Line: 29     
აჰა, მგულებელი ლოცვისაჲ აღვალს მთად, ვინაჲთგან თჳსაგან
Line: 30     
მოცალე-ქმნითა სათანადო არს შეწირვაჲ ლოცვათაჲ, და არა
Line: 31     
შორის მრავალთაჲსა. არამედ ღამე ყოველობითცა და არა
Page: 79   Line: 1     
რაჲთამცა მეყსეულად დავდეგით ლოცვად, და კუალად მეყ\სეულად
Line: 2     
განვეყენენით ლოცვასა. ხოლო შემდგომად ლოცვისა
Line: 3     
გამოირჩევს მოწაფეთა და ამას მასწავებს ჩუენ, რაჲთა რა\ჟამს
Line: 4     
გუენებოს ვისმე ჴელთ-დებაჲ სულიერისა მსახურებისაჲ,
Line: 5     
ლოცვითა ვჰყოფდეთ გამორჩევასა მისსა ჴელპყრობილნი
Line: 6     
ღმრთისა მიერ და მისგან მთხოველნი, რაჲთა გამომიცხადოს
Line: 7     
ჩუენ სათნოჲ მსახურებად თჳსად.

Line: 8        
ხოლო გამომრჩეველი ათორმეტთაჲ გარდამოვალს მთით,
Line: 9     
რაჲთა ქალაქთაგან მოსრულნი განკურნნეს და მრჩობლ
Line: 10     
ქველისმოქმედ ექმნეს სულთაცა და ჴორცთა მათთა. რამეთუ
Line: 11     
ისმინე, ვითარმედ: მოვიდოდეს სმენად მისგან -- ესე სულისაჲ
Line: 12     
იყო კურნებაჲ -- და განკურნებად სნეულებათა მათთაგან --
Line: 13     
ესე ჴორცთაჲ. რამეთუ ძალი გამოვიდოდა მისგან და
Line: 14     
განჰკურნებდა ყოველთა. რამეთუ წინაწარმეტყუელთა
Line: 15     
ვიდრემე და სხუათა წმიდათა არა აქუნდა ძალი გამომავალი
Line: 16     
მათგან, ვინაჲთგან არა იყვნეს იგინი წყარო ძა\\ლთა. [ Page of ms. J: 59r   ]
Line: 17     
ხოლო უფალსა ძალი აქუნდა გამომავალი მისგან, რამეთუ
Line: 18     
თჳთ იგი იყო წყაროჲ ძალთაჲ. ვინაჲცა წინაწარმეტყუელნი და
Line: 19     
წმიდანი უფროჲსღა ზეგარდამო შეიწყნარებდეს ძალსა.

Part: S  
Line: 20        
სახარებაჲ (6,20-26 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და თავადი აღმხილველი თუალთა
Line: 21     
თჳსთაჲ მოწაფეთა თჳსთა მიმართ იტყოდა: ნეტარ ხართ
Line: 22     
გლახაკნი, რამეთუ თქუენი არს სასუფეველი ცათაჲ. ნეტარ
Line: 23     
ხართ მშიერნი აწ, რამეთუ განსძღეთ. ნეტარ ხართ მტირალნი
Line: 24     
აწ, რამეთუ იცინოდით. ნეტარ იყვნეთ, რაჟამს მოგიძულნენ
Line: 25     
თქუენ კაცთა. და რაჟამს განგთხინენ თქუენ და გაყუედრებ\დენ
Line: 26     
და განჴადონ სახელი თქუენი, ვითარცა ბოროტთაჲ
Line: 27     
ძისათჳს კაცისა იხარებდით მას დღესა შინა და ჰკრთებოდეთ.
Line: 28     
რამეთუ, აჰა, სასყიდელი თქუენი მრავალ არს ცათა შინა.
Line: 29     
რამეთუ ამათებრ უყოფდეს წინაწარმეტყუელთა მამანი
Line: 30     
მათნი. გარნა, [ Page of ms. K: 113r   ] ვაი, თქუენდა, მდიდარნო, რამეთუ
Line: 31     
მიგიღებიეს ნუგეშინის-ცემაჲ თქუენი. ვაჲ, თქუენდა, გამაძ\ღარნო
Line: 32     
აწ, რამეთუ გშიოდის. ვაჲ, თქუენდა, მოცინარნო აწ,
Page: 80   Line: 1     
რამეთუ იგლოვდეთ და ტიროდით. ვაჲ, რაჟამს კეთილსა
Line: 2     
გეტყოდინ თქუენ კაცნი, რამეთუ ამათებრ უყოფდეს ცრუწი\ნაწარმეტყუელთა
Line: 3     
მამანი მათნი.

Part: T  
Line: 4        
თარგმანი: შემდგომად ჴელთ-დასხმისა მოწაფეთაჲსა გა\ნამტკიცებს
Line: 5     
მათ ნეტარებათა მიერ და მოძღურებისა
Line: 6     
უსულიერესისა მიმართ დაწყნარებისა, რამეთუ მათდა მი\მართ
Line: 7     
მხედველი ჰყოფს სიტყუასა. და პირველად ჰნატრის
Line: 8     
გლახაკთა, რომელთაჲ, ანუ სიმდაბლისა მქონებლად ჯერ-არს
Line: 9     
გულისჴმის-ყოფაჲ, ანუ ვეცხლისუყუარულობითისა სახისა
Line: 10     
მომგებელად. და ერთბამად ყოველნი ნეტარებანი უნდოებასა
Line: 11     
მასწავებენ ჩუენ და სიმდაბლესა და შეურაცხებასა და
Line: 12     
ყუედრებასა. ვითარ-იგი "ვაებანი" მათ დაემკჳდრებიან, რო\მელნი
Line: 13     
მდიდარ არიან აწინდელსა ამას საუკუნესა და რო\მელთაგან
Line: 14     
მიმღებელ-ყოფასა, იტყჳს, ნუგეშინის-ცემისასა,
Line: 15     
ესე იგი არს, აქა, აწ მყოფსა შინა საუკუნესა, მიღებასა მხია\რულებისასა
Line: 16     
და მოცინართა და მშუებელთა და ქებულთა.
Line: 17     
განვცჳბრდეთ, ძმანო, ვითარ ვაებაჲ დაესაჯების მათ, რო\მელნი
Line: 18     
იქნენ კაცთაგან. რამეთუ ჯერ-უკუე-არს კაცთაგანცა
Line: 19     
ქებულებაჲ, არამედ პირველ ღმრთისაგან.

Part: S  
Line: 20        
სახარებაჲ(6,27-36 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): არამედ თქუენ გეტყჳ, მსმენელთა,
Line: 21     
ჰყუარობდით მტერთა თქუენთა, კეთილსა უყოფდით
Line: 22     
მოძულეთა თქუენთა, აკურთხევთ [ Page of ms. J: 59v   ] მწყევართა
Line: 23     
თქუენთა. ილოცევდით განმცემელთათჳს თქუენთა, მცემელსა
Line: 24     
შენდა ყურიმლისასა მიუპყარ სხუაჲცა და მიმღებელისაგან
Line: 25     
სამოსლისა კუართსაცა ნუ დააყენებ. და ყოველსა
Line: 26     
მთხოველსა მიეც, და მიმხუმელისაგან შენთაჲსა ნუ მიჰჴდი.
Line: 27     
და ვითარცა გნებავს, რაჲთა გიყოფდენ თქუენ კაცნი,
Line: 28     
თქუენცა უყოფდით მათ მსგავსად. და უკუეთუ ჰყუარობდეთ
Line: 29     
მოყუარეთა თქუენთა, რაჲ მადლი იყოს თქუენდა? რამეთუ
Line: 30     
ცოდვილნიცა მაგას ჰყოფენ და უკუეთუ [ Page of ms. K: 113v   ] ავასხებდეთ,
Line: 31     
რომელთაგან ესვიდეთ მოღებასა, რაჲ მადლი იყოს თქუენდა?
Page: 81   Line: 1     
რამეთუ ცოდვილნიცა ცოდვილთა ავასხებენ, რაჲთა
Line: 2     
მოიხუნენ სწორნი. გარნა ჰყუარობდით მტერთა თქუენთა და
Line: 3     
ქველს-უყოფდით და ავასხებდით არარაჲს მოსავნი. და იყოს
Line: 4     
სასყიდელი თქუენი მრავალ. და იყვენით ძე მაღლის, რამეთუ
Line: 5     
იგი ტკბილ არს უმადლოთა ზედა და უკუეთურთა იქმნენით
Line: 6     
უკუე მოწყალე, ვითარცა მამაჲ თქუენი მოწყალე არს.

Part: T  
Line: 7        
თარგმანი: ვინაჲთგან უკუე მოციქულთა ეგულებოდა
Line: 8     
განსლვაჲ ქადაგებად და მოსალოდებელ იყო ამიერ მათთჳს
Line: 9     
სიმრავლე დევნულებათა და ძჳრის-ხილვათაჲ. რომელთათჳს
Line: 10     
განმწარებულნი მოციქულნი და მნებებელნი შემაწუხებელთა
Line: 11     
ნაცვლის-მიგებისანი და-მცა-დუმებულ იყვნეს, და არღარა
Line: 12     
ექადაგა, და ესრეთ დაშრეტილ იყო მზე სახარებისაჲ. ამისთჳს
Line: 13     
უკუე წინაწარსწრობით ასწავებს უფალი მოციქულთა არამიმ\გებელ-ყოფასა
Line: 14     
მტერთა მიმართ ძჳრისასა, არამედ სიმჴნით
Line: 15     
თავ-სხმასა ყოველთა შემთხუეულთასა, დაღათუ აგნებდენ
Line: 16     
ვიეთნიმე, დაღათუ უკეთურებით იწურთიდენ მათთჳს ძჳრთა.
Line: 17     
ვითარ-იგი თჳთ ჰყოფდა ჯუარსა ზედა მეტყუელი: მამაო,
Line: 18     
მიუტევე ამათ, რამეთუ არა იციან, რასა იქმან.1* და რაჲთა
Line: 19     
არა აქუნდეს მოციქულთა თქუმად შეუძლებელ-ყოფაჲ ესევი\თართა
Line: 20     
ბრძანებათაჲ, შეყუარებისა მტერთაჲსა და სხუათაჲ
Line: 21     
ეტყჳს: "რომელიცა გნებავს შენ თავსა შენსა ზედა, ესე
Line: 22     
აჩუენე სხუათაცა ზედა; და ექმენ სხუათა ეგევითარ, ვითარ\ყოფაჲ
Line: 23     
სხუათაჲ გნებავს თავისათჳს." [ Page of ms. J: 60r   ] და უკუეთუ
Line: 24     
ფიცხელ და შეუნდობელ და მრისხანე-ყოფაჲ გნებავს მტერთა
Line: 25     
შენთაჲ, იყავ შენცა ეგევითარ. ხოლო უკუეთუ წინაუკუმო
Line: 26     
სახიერთა და შემნდობელთა და ძჳრუჴსენებელთაჲ, ნუ
Line: 27     
შეუძლებელ-ჰგონებ შენსაცა ესევითარ ყოფასა. ხედავა,
Line: 28     
თანანერგსა სჯულისა გულთა შინა ჩუენთა დაწერილსა? ეს\რეთ
Line: 29     
უფალიცა იტყოდა მათ: [ Page of ms. K: 114r   ] მათ დღეთა შინა
Line: 30     
მივსცნე სჯულნი ჩემნი განგონებათა მათთა ზედა და გულთა
Line: 31     
მათთა ზედა წარვწერნე იგი.2*

Page: 82  
Line: 1        
ამის შემდგომად სხუასა საჭიროსა წინამიყოფს ჩუენ, ვი\თარმედ
Line: 2     
უკუეთუ მოყუარეთა თქუენთა ჰყუარობდეთ, ცოდ\ვილთა
Line: 3     
ემსგავსებით და წარმართთა; ხოლო უკუეთუ გი\ყუარდენ
Line: 4     
თქუენდა მომართ ბოროტისმყოფელნი, მსგავს ხართ
Line: 5     
ღმრთისა, რომელი სახიერ არს უმდაბლოთა ზედა და
Line: 6     
უკეთურთა. რომელი უკუე გნებავს, მსგავს-ყოფაჲ ცოდ\ვილაჲ,
Line: 7     
ანუ მიმსგავსებაჲ ღმრთისაჲ? იხილეღა მასწავლელო\ბაჲ
Line: 8     
საღმრთოჲ? და გარწმუნა შენ პირველად ბუნებითითა
Line: 9     
სჯულითა: რამეთუ რომლისაჲ გენებოს შენ შენთჳს ქმნაჲ,
Line: 10     
მასვე შენ უყოფდ სხუათა. ამის შემდგომად დაგარწმუნა
Line: 11     
დასასრულისაგან და სასყიდლისა, რამეთუ -- სასყიდლად
Line: 12     
გჳქადა ჩუენ მსგავსებაჲ ღმრთისაჲ.

Part: S  
Line: 13        
სახარებაჲ (6,37-40 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ნუ განიკითხავთ და არა განიკითხ\ნეთ;
Line: 14     
ნუ სჯით და არა დაისაჯნეთ; მიუტევეთ და მოგეტევნენ,
Line: 15     
მიეცით და მოგეცეს თქუენ; საწყაული კეთილი დატენილი და
Line: 16     
შეხრილი და ზეგარდათხეული მოგცენ წიაღთა თქუენთა,
Line: 17     
რამეთუ საწყაულითა მით, რომლითა სწყვიდეთ, ნაცვალად
Line: 18     
მოგეწყოს თქუენ. ხოლო ჰრქუა მათ იგავიცა: ნუ ძალ-უცა
Line: 19     
ბრმასა ბრმისა ძღუანვად, არა ორნივე მთხრებლსა შთაცჳ\ვენა?
Line: 20     
არა არს მოწაფე უფროჲს მოძღურისა თჳსისა. ხოლო
Line: 21     
განკრძალული ყოველი იყავნ, ვითარცა მოძღუარი თჳსი.

Part: T  
Line: 22        
თარგმანი: ფრიად მძჳნვარესა სენსა აღმოჰკუეთს სულთა
Line: 23     
ჩუენთაგან უფალი, ძირსა ამპარტევანებისასა. რამეთუ რო\მელი
Line: 24     
არა თავსა თჳსსა ეკრძალებოდის, არამედ მოყუსისათა
Line: 25     
ხოლო უჭურეტდეს ბრალთა და ბიწის-დადებაჲ მისი ენებოს,
Line: 26     
წინა ცხად არს. ვითარმედ ამპარტავანებითა განლიგებულსა
Line: 27     
დაჰვიწყებიეს თავი [ Page of ms. J: 60v   ] და უეჭუელად ჰგონებს თავისათჳს,
Line: 28     
ვითარმედ არა ცოდავს, და ამისთჳს სხუათა მცოდველთა
Line: 29     
ბრალეულ-ჰყოფს. აწ უკუე უკუეთუ გნებავს დაუსჯელ\ყოფაჲ,
Line: 30     
ნუ დასჯი სხუათა, [ Page of ms. K: 114v   ] რამეთუ მითხარ მე,
Line: 31     
რაჲსათჳს დასჯის სხუასა, ვითარცა გარდამავალსა უეჭუე\ლად
Line: 32     
საღმრთოთა სჯულთასა, და შენ თჳთ არა გარდაჰჴდებია
Page: 83   Line: 1     
საღმრთოსა სჯულსა? რამეთუ სხუანი დაუტევნე ცოდვანი,
Line: 2     
არამედ მებრ მაგით განკითხვითა სხუათაჲთა? რამეთუ
Line: 3     
ნამდჳლვე საღმრთოჲ სჯული გიბრძანებს შენ არა განკითხ\ვასა
Line: 4     
ძმისასა, ვინაჲ შენცა გარდაჰჴდები სჯულსა. ხოლო თჳთ
Line: 5     
გარდამავალსა მისსა არცა გიჴმს განკითხვად სხჳსაჲ, ვითარცა
Line: 6     
გარდამავალისაჲ, რამეთუ მიერ კერძო მცოდველისა ბუნებასა
Line: 7     
ჯერ-არს ყოფაჲ მსაჯულისაჲ, ვინაჲცა მიუტევე, და მოგეტევ\ნენ
Line: 8     
შენ; მიეც, და მოგეცეს შენ. რამეთუ საწყაული კეთილი
Line: 9     
დატენილი და შეხრილი და ზეგარდათხეული მოგცენ წიაღთა
Line: 10     
თქუენთა, რამეთუ არა რიდობით ჰყოფს უფალი ნაცვალის
Line: 11     
მიწყვასა, არამედ -- სიმდიდრით. ვითარ-იგი უკუეთუ გენების
Line: 12     
აღწევაჲ ნუუკუე დაფქვილისაჲ, ტკებნიდი მას, და სძრვიდი და
Line: 13     
ზეგარდათხეულ-ჰყოფდი, უკუეთუ ოდენ გენების თჳნიერ
Line: 14     
ძჳრობისა აღწყვაჲ მისი, ეგრეთვე უფალმან საწყაული დიდი
Line: 15     
და ზეგარდათხეული მოგცეს შენი ხოლო ეძიებდეს ვინმე
Line: 16     
უმახჳლესთაგანი: "თუ ვითარ მეტყუელი ამისი, ვითარმედ:
Line: 17     
საწყაულითა, რომლითა მიუწყოთ, მოგეწყოს თქუენ, კუალად
Line: 18     
იტყკს, ვითარმედ: საწყაული გარდათხეული მოგცენ თქუენ
Line: 19     
წიაღთა თქუენთა? რამეთუ უკუეთუ ზეშთაგარდათხეული
Line: 20     
არს, ვითარ იგივე არს?" ვიტყჳთ, ვითარმედ, არა ესრეთ
Line: 21     
თქუა, თუ: ეგოდენივე საწყაული ნაცვალად მოგეწყოს
Line: 22     
თქუენ," არამედ -- "მითვეო." რამეთუ უკუეთუმცა ეგოდენო\ბაჲ
Line: 23     
ეთქუა საწყაულისაჲ, აქუნდა რამე სიძნელე და წი\ნააღმდგომობაჲ
Line: 24     
სიტყჳსა, ხოლო ამისვეობისა მეტყუელი
Line: 25     
დაჰჴსნის წინააღმდგომობასა. და რამეთუ შესაძლებელ არს
Line: 26     
მითვე საწყაულითა მიცემაჲ, არა ეგოდენისაჲვე. რამეთუ ამას
Line: 27     
იტყჳს უფალი, ვითარმედ: ქველისმოქმედ ექმენ ვისმე ქვე\ლყოფილ
Line: 28     
იქმნე შენცა, ესე არს, მითვე საწყ\აულითა\\ობაჲ. [ Page of ms. K: 115r   ]
Line: 29     
[ Page of ms. J: 61r   ] ხოლო ზეგარდათხეულ არს, ვი\თარმცა
Line: 30     
იტყოდა, ვითარმედ ქველისმოქმედ იქმენ ერთგზის,
Line: 31     
ქველყოფილ იქმნე ბევრეულგზის.

Page: 84  
Line: 1        
ესრეთვე ჰპოო დასჯასაცა ზედა. რამეთუ დამსჯელი,
Line: 2     
ამისა შემდგომად დასჯილი, თჳთ მასვე საწყაულსა მიიღებს,
Line: 3     
ხოლო რამეთუ მსგავსი დასაჯა, ამისთჳს ზესთაგარდათხეულ
Line: 4     
არს საწყაული, ესე იგი არს, მსგავსი და თანამონაჲ მისი, და
Line: 5     
მიიტაცა საყდარი საღმრთოჲსა მსაჯულობისაჲ. და რამეთუ
Line: 6     
დამსჯელი მოყუსისაჲ დაისაჯა, რაჲ იგივე მიიღო საწყაული,
Line: 7     
ხოლო მსგავსისა თჳსისა კაცისა დასჯისთჳს ზესთაგარ\დათხეულად
Line: 8     
იპოვა.

Line: 9        
ამათი უკუე მეტყუელი უფალი და დამაყენებელი ჩუენი
Line: 10     
"განკითხვისაგან, მეტყჳს ჩუენ იგავსაცა, ესე იგი არს, მა\გალითსა
Line: 11     
რამეთუ "მითხარო," -- იტყჳს, -- "სხჳსა განმკითხ\ველო,
Line: 12     
და თჳთ მათვე მოქმედო, არა ჰგავა ბრმასა ბრმისა
Line: 13     
მძღუარსა? რამეთუ უკუეთუ სხუასა განიკითხავ, ხოლო თჳთ
Line: 14     
შთაჰვარდები მათვე, ბრმა ხართ ორნივე. და ჰგონებ,
Line: 15     
ვიდრემე ძღუანვასა მისსა კეთილისა მიმართ განკითხვითა
Line: 16     
მით, ხოლო არა უძღუები. რამეთუ ვითარ ძღუანებულ იქმნეს
Line: 17     
იგი კეთილისა მიმართ შენ მიერ, რაჟამს შენ სცთებოდი?
Line: 18     
რამეთუ არა არს მოწაფე უფროჲს მოძღურისა. რამეთუ უკუ\ეთუ
Line: 19     
შენ, მოძღურად და წინამძღურად საგონებელი, სცთები,
Line: 20     
უეჭუელად მომოწფებულიცა იგი და ძღუანვილი იგი. რამეთუ
Line: 21     
განმტკიცებული მოწაფე, რომელ არს განსრულებული, იყავნ,
Line: 22     
ვითარცა მოძღუარი თჳსი." ესენი თქუნა ამისთჳს ვითარმედ
Line: 23     
უჯერო არსო განკითხვაჲ უმცირესთა ჩუენთაჲ, და მცოდვე\ლად
Line: 24     
საგონებელთაჲ. ხოლო ზედადაჰრთავს სხუათაცა მისვე
Line: 25     
ძალისათა.

Part: S  
Line: 26        
სახარებაჲ (6,41-45 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო რასა ჰხედავ წუელასა თუალსა
Line: 27     
შინა ძმისა შენისასა და დირესა თუალსა შინა შენსა არა
Line: 28     
განიცდი? ანუ ვითარ ძალ-გიც რქუმად ძმისა შენისა: ძმაო,
Line: 29     
მიტევე, აღმოგიღო წუელი თუალისაგან შენისა, თჳთ თუალსა
Line: 30     
შინა შენსა დირისა არამხედველსა? აღმოიღე პირველად დირე
Line: 31     
თუალისაგან შენისა და [ Page of ms. K: 115v   ] მაშინ იხილო აღმოღებად
Line: 32     
წუელი თუალისაგან ძმისა შენისა. რამეთუ არა არს ხე
Page: 85   Line: 1     
კეთილი, მყოფელი ნაყოფსა ხენეშსა, არცა ხე ხენეში, [ Page of ms. J: 61v   ]
Line: 2     
მყოფი ნაყოფსა კეთილსა. რამეთუ თჳთოეული ხე ნაყოფისა\გან
Line: 3     
თჳსისა იცნობების. რამეთუ არა ეკალთაგან შეჰკრებენ
Line: 4     
ლეღუსა, არცა მაყუალთაგან დასწნეხენ ყურძენსა. კეთილი
Line: 5     
კაცი კეთილისაგან საუნჯისა გულისა თჳსისა გამოიღებს
Line: 6     
კეთილსა, და ბოროტი კაცი ბოროტისაგან საუნჯისა გულისა
Line: 7     
თჳსისა გამოიღებს ბოროტსა, რამეთუ ნამეტავისაგან გულისა
Line: 8     
იტყჳს პირი მისი.

Part: T  
Line: 9        
თარგმანი: რაჲსა ჰხედავო წუელასა, ესე იგი არს, მცი\რესა
Line: 10     
ცთომასა ძმისა შენისასა, ხოლო დირესა დიდსა, ცოდ\ვასა
Line: 11     
შენსა, არა განიცდი? და ესე ვიდრემე მოეზავების ყოვ\ელთა,
Line: 12     
ხოლო უფროჲსღა მოძღუართა და მთავართა, რო\მელნი
Line: 13     
ჴელისქუეშეთა მათთა ცოდვასა მცირესაცა სტანჯვენ,
Line: 14     
ხოლო თჳსთა დაღათუ დიდნი იყვნენ, დაუტეობენ უტანჯვე\ლად.
Line: 15     
რომლისათჳსცა ორგულად სახელ-სდებს მათ უფალი,
Line: 16     
ვითარცა სხუად ვიდრემე სახილველთა (მტანჯველობისაგან
Line: 17     
სხუათა ცოდვათაჲსა, რამეთუ მართლად იხილვებიან), ხოლო
Line: 18     
სხუად -- მყოფთა უძჳრესად მცოდველობისაგან მათისა.

Line: 19        
ამისა შემდგომად მაგალითისა მიერ სარწმუნო-ჰყოფს
Line: 20     
სიტყუასა თჳსსა. რამეთუ ვითარცა არა არსო ხე კეთილი,
Line: 21     
მყოფელი ნაყოფსა ხენეშსა, არცა ხე ხენეში, მყოფელი ნაყ\ოფსა
Line: 22     
კეთილსა, ეგრეთვე რომელი სხუათა განსწავლიდეს და
Line: 23     
განმართლებასა ჴელ-ჰყოფდეს და უმჯობესისა მიმართ
Line: 24     
შეცვალებასა, არა იყოს იგი ბოროტ; ხოლო უკუეთუ ბოროტ
Line: 25     
იყოს, ვერცა სხუანი შეცვალნეს უმჯობესად რამეთუ თი\თოეულისა
Line: 26     
გული საუნჯე არს კაცად-კაცადისაჲ. და უკუეთუ
Line: 27     
კეთილი აქუნდეს გული, კეთილ არს კაცი, და კეთილთა
Line: 28     
იტყჳს. ხოლო უკუეთუ ბოროტთაგან აღსავსე იყოს გული,
Line: 29     
კაციცა ბოროტ არს და ბოროტთა იტყჳს.

Line: 30        
ხოლო შესაძლებელ არს ამათი ვითარცა ფარისე\ველთა\\თჳს [ Page of ms. K: 116r   ]
Line: 31     
თქუმულად გულისჴმის-ყოფაჲ. რამეთუ
Line: 32     
მათდა მიმართ მიმხედველი იტყჳს, ვითარმედ: აღმოიღე
Page: 86   Line: 1     
პირველად დირე თუალისაგან შენისა, და მაშინღა იხილო
Line: 2     
წუელაჲ თუალისაგან ძმისა შენისა, ვითარ-იგი სხუაგან იტყჳს
Line: 3     
შთამთქმელთათჳს აქლემისათა და დამწურველთა ბურ\ნაკისათა.1* [ Page of ms. J: 62r   ]
Line: 4     
"ვითარ უკუე," -- იტყჳს, -- "თქუენ, ფარის\ეველნი,
Line: 5     
რომელნი ხენი ხართ ბოროტნი, ძალ-გიც ნაყოფთა
Line: 6     
კეთილთა გამოხუმაჲ? რამეთუ თქუენი სიტყუაჲცა ხენეშ არს,
Line: 7     
ვითარ-იგი ცხორებაჲცა, რამეთუ ნამეტავისაგან გულისა
Line: 8     
იტყჳთ. ვინაჲცა ვითარ სხუანი განჰმართნეთ და სხუათანი
Line: 9     
სტანჯნეთ ცოდვანი, თჳთ მცოდველთა უდიდესად?"

Part: S  
Line: 10        
სახარებაჲ (6,46-49 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): რაჲსა მხადით მე: უფალო, უფალო,
Line: 11     
და არა ჰყოფთ, რომელთა ვიტყჳ? ყოველი მომავალი ჩემდა
Line: 12     
და მსმენელი სიტყუათა ჩემთაჲ და მყოფელი მათი, გიჩუენო
Line: 13     
თქუენ, ვითარსა არს მსგავს: მსგავს არს კაცსა, მაშენებელსა
Line: 14     
სახლისასა, რომელმან მოთხარა და დააღრმო და დადვა სა\ფუძველი
Line: 15     
კლდესა ზედა. ხოლო დიდროაჲ რაჲ იყო, ეკუეთა
Line: 16     
მდინარე სახლსა მას, ვერ უძლო შეძრვად მისა. რამეთუ და\ფუძნებულ
Line: 17     
იყო კლდესა ზედა. ხოლო მსმენელი და არა\მყოფელი
Line: 18     
მსგავს არს კაცსა მაშენებელსა სახლისასა მიწასა
Line: 19     
ზედა, თჳნიერ საფუძველისა, რომელსა ეკუეთა მდინარე, და
Line: 20     
დაეცა და იყო დაცემაჲ სახლისაჲ მის დიდ.

Part: T  
Line: 21        
თარგმანი: და ესეცა საჭირო არს ჩუენდა მომართი, რო\მელნი
Line: 22     
აღვიარებთ მას ვიდრემე უფლად ბაგითა, ხოლო უვარ\ვჰყოფთ
Line: 23     
საქმითა.2* რამეთუ უფალი ვარ, -- იტყჳს, -- ნამდჳლ\ვე
Line: 24     
გიღირს თქუენ ქმნაჲ მონათასა. ხოლო საქმე მონათა არს
Line: 25     
მოქმედებაჲ მათი, რომელნი განუჩუენნეს უფალმან. ამის
Line: 26     
შემდგომად მეტყჳს ჩუენ, თუ რასა შეიძენს მსმენელი მისი და
Line: 27     
არა ხოლო მსმენელი, არამედ მოქმედიცა. რამეთუ მსგავს
Line: 28     
არსო, -- იტყჳს, -- კაცსა მაშენებელსა, რომელმან აღიშენა
Line: 29     
სახლი კლდესა ზედა. აწ უკუე კლდე არს ქრისტე, ვითარცა
Line: 30     
მოციქული წამებს.3* ხოლო მოსთხრის და დაღრმობს, რო\მელი
Page: 87   Line: 1     
არა [ Page of ms. K: 116v   ] გარეწარად ისმენს სიტყუათა წერილი\სათა,
Line: 2     
არამედ გამოეძიებდეს სიღრმესა მათსა სულისა თანა.
Line: 3     
ესევითარი იგი კლდესა ზედა დააფუძნებს, მერმე დიდროაჲ
Line: 4     
რაჲ იქმნას, დევნულებათაჲ ნუუკუე ანუ განსაცდელთა მიერ,
Line: 5     
ეკუეთოს მდინარე სახლსა მას, ეშმაკთა, ანუ კაცთამიერითა
Line: 6     
განმცდელობითა, ვერ შეუძლოს შერყევად მისსა. ხოლო მდი\ნარესა
Line: 7     
ფრიადსა სამართლად ემსგავსების განმცდელი კაცი,
Line: 8     
რამეთუ ვითარ-იგი დიდროასა ჰყოფს მდინარისასა, [ Page of ms. J: n2v   ]
Line: 9     
ზენაჲთ დამწუთარი წჳმაჲ, ეგრეთვე განმცდელისა კაცისა აღ\მატებასა
Line: 10     
ჰყოფს ზენაჲთ დამოვრდომილი სატანა.
Line: 11     
ხოლო სიტყუათა უფლისათა არამყოფელისაჲ, დაეცემის სახლი და
Line: 12     
იქმნების განხეთქაჲ მისი დიდ. რამეთუ დიდ არიან დაცემანი
Line: 13     
მსმენელთანი, ვიდრემე და არამყოფელთანი სადამე, რამეთუ
Line: 14     
რომელმან არცა ისმინნეს, არცა ყვნეს, უსუბუქესად ცოდავს,
Line: 15     
ხოლო რომელმან ისმინნეს უკუე, გარნა არა ყვნეს, უმძიმე\სად
Line: 16     
ცოდავს.





Page: 88  
Next part



This text is part of the TITUS edition of Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 18.8.2015. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.