TITUS
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
Part No. 6
Chapter: 6
Line: 1
თავი
მეექვსე
Part: S
Line: 2
სახარებაჲ
(6,1-5
):
და
იყო
შაბათსა
მეორე
პირველსა
გან\ვიდოდა
Line: 3
იგი
თესულთათ
და
მოსრვიდეს
მოწაფენი
ჴუვილთა
Line: 4
და
ჭამდეს
,
რამეთუ
ქუცნვიდეს
ჴელითა
.
ხოლო
ვიეთმე
ფა\რისეველთაგანთა
Line: 5
ჰრქუეს
მას
:
რასა
ჰყოფთ
,
რომლისაჲ
არა
Line: 6
ჯერ-არს
ქმნაჲ
შაბათთა
შინა
?
და
მიმგებელმან
მათდა
მი\მართ
Line: 7
ჰრქუა
უფალმან
:
არცა
ესე
აღმო\\გიკითხავსა
,
[
Page of ms. J: 57v
]
რო\მელი
Line: 8
ყო
დავით
,
ოდეს
შეემშია
მას
და
მის
თანა
მყოფთა
მათ
,
Line: 9
ვითარ
მოვიდა
სახიდ
ღმრთისა
და
პურნი
წინადაგებისანი
Line: 10
მიიხუნა
და
შეჭამნა
,
და
სცა
მის
თანა
მყოფთაცა
,
რომელთაჲ
Line: 11
არა
ჯერ-იყო
ჭამაჲ
,
გარნა
მღდელთაჲ
ხოლო
?
და
ეტყოდა
Line: 12
მათ
,
ვითარმედ
:
უფალ
არს
ძე
კაცისაჲ
შაბათისაცა
.
Part: T
Line: 13
თარგმანი
:
ჰურიანი
ყოველსა
დღესასწაულსა
მაბათად
Line: 14
სახელ-სდებდეს
,
რამეთუ
განსუენებასა
ეწოდების
შაბათი
.
Line: 15
მრავალგზის
უკუე
დაემთხჳის
დღესასწაული
პარასკევსა
და
Line: 16
უწოდდიან
პარასკევსა
შაბათად
დღესასწაულისათჳს
.
მერმე
Line: 17
მოვიდის
თჳთ
იგი
საკუთრებით
შაბათი
და
სახელ-სდებდიან
Line: 18
მეორე
პირველად
,
ვითარცა
მეორესა
უწინარესისა
მის
მისისა
Line: 19
სხჳსა
დღესასწაულისასა
და
შაბათისასა
.
დაემთხვა
უკუე
და
Line: 20
მაშინცა
ქმნად
ესევითარივე
და
სახელ-სდებდეს
მეორე
Line: 21
პირველად
შაბათად
.
ხოლო
აბრალობდეს
რაჲ
ფარისეველნი
Line: 22
მოწაფეთა
,
რამეთუ
შაბათსა
შინა
ჭამდეს
მომსრველნი
და
Line: 23
მსხუერტელნი
ჴუვილთანი
,
ქუცნვიდეს
,
ესე
იგი
არს
,
ფშუ\ნეტდეს
Line: 24
ჴელითა
,
შემოიყვანებს
უფალი
დავითს
,
მშიერსა
და
Line: 25
შემჭმელსა
წინადაგებისა
პურთასა
,
ვითარ-იგი
მოგჳთხრობს
Line: 26
მატიანე
მეფეთა
წიგნისაჲ
,
ოდეს-იგი
ჴრმალიცა
გოლიათისაჲ
Line: 27
მიიღო
.
1*
ამის
თხრობისა
წარმომეტყუელმან
უფალმან
Line: 28
სირცხჳლეულ-ყვნა
იგინი
საქმეთაგან
დავითისთა
.
"რამეთუ
Line: 29
უკუეთუ
დავითს
პატივ-სცემთო
,"\\
[
Page of ms. K: 111v
]
--
ჰრქუა
, --
"ვითარ
Line: 30
დასჯით
ჩემთა
მოწაფეთა
?
და
რამეთუ
ძე
კაცისაჲ
,,
თჳთ
თა\ვადი
Page: 77
Line: 1
მე
,
უფალი
ვარ
შაბათისაჲცა
,
ვითარცა
დამბადებელი
და
Line: 2
შემოქმედი
და
სჯულისმდებელი
და
ჴელმწიფებისა
მქონებელი
Line: 3
დაჴსნად
შაბათისა
."
რამეთუ
არამცა
წოდებულ
იყო
ძედ
Line: 4
კაცისად
არა
თუმცა
ქრისტესა
,
რომელი
ძე
ღმრთისაჲ
იყო
,
Line: 5
საკჳრველებით
ღირს-იჩინა
ძედ
კაცისად
წოდებაჲ
და
ქმნაჲ
.
Line: 6
რამეთუ
ჩემი
და
შენი
ხდაჲ
ძედ
კაცისად
არარაჲთ
ახალი
არს
Line: 7
და
უცხოჲ
,
ხოლო
მისი
თქმაჲ
ძედ
კაცისად
და
განკაცებულად
Line: 8
სახელის-დებაჲ
რაბამ
საკჳრველ
არს
და
საშინელ
.
Part: S
Line: 9
სახარებაჲ
(6,6-11
):
ხოლო
იყო
სხუასაცა
შაბათსა
შესლვაჲ
Line: 10
მისი
შესაკრებელად
[
Page of ms. J: 58r
]
და
სწავლაჲ
და
იყო
მუნ
კაცი
და
Line: 11
ჴელი
,
მისი
მარჯუენე
იყო
ჴმელ
და
უმზირდეს
მას
ფარის\ეველნი
,
Line: 12
უკუეთუ
შაბათსა
შინა
განკურნოს
,
რაჲთა
პოონ
შეს\მენაჲ
Line: 13
მისი
.
ხოლო
მან
იცოდნა
გულისზრახვანი
მათნი
და
Line: 14
ჰრქუა
კაცსა
ჴმელისა
მქონებელსა
ჴელისასა
:
აღდეგ
და
Line: 15
დადეგ
შორის!
ხოლო
იგი
აღდგომილი
დადგა
.
თქუა
უკუე
Line: 16
იესუ
მათდა
მიმართ
:
გკითხო
თქუენ
,
რაჲ
ჯერ-არს
შაბათთა
Line: 17
კეთილისა
საქმე
ანუ
ბოროტისა
ქმნაჲ
,
სულისა
ცხოვნებაჲ
Line: 18
ანუ
წარწყმედაჲ
?
ხოლო
იგინი
დუმნეს
და
გარემომხილველ\მან
Line: 19
ყოველთამან
რისხვით
ჰრქუა
მას
:
განირთხ
ჴელი
,
შენი
,
და
Line: 20
მან
ყო
,
და
მოეგო
ჴელი
მისი
მრთელად
,
ვითარცა
სხუაჲ
იგი
,
Line: 21
ხოლო
იგინი
აღივსნეს
მანკიერებითა
და
ზრახვიდეს
Line: 22
ურთიერთას
რაიმცა
უყვეს
იესუს
.
Part: T
Line: 23
თარგმანი
:
რაოდენნი
გჳთქუმან
მათეს
თავსა
შინა
,
ეგერა
,
Line: 24
ცხად
არიან
.
ხოლო
აწ
ამას
ვიტყჳთ
,
ვითარმედ
განჴმელი
Line: 25
აქუს
ჴელი
,
რომელი
არა
იქმოდის
საქმეთა
სათნოებისათა
Line: 26
ვინაჲთგან
ჴელი
მოქმედებისაჲ
არს
ორღანოჲ
,
ხოლო
რომლი\საჲ
Line: 27
განჴმეს
,
ესე
იგი
უქმარ
არს
უეჭუელად
.
რომელსაცა
Line: 28
უკუე
ჰნებავს
განკურნებაჲ
ჴელისაჲ
,
შაბათსა
შინა
განი\კურნენ
Line: 29
იგი
.
ვითარ
რასა
ვიტყჳ
:
არა
[
Page of ms. K: 112r
]
შესაძლებელ
არს
Line: 30
მოქმედებაჲ
სათნოებისა
რაჲსამე
,
არა
თუ
ვინმე
დასცხრეს
Line: 31
ბოროტისაგან
.
რამეთუ
მისდერკ
პირველად
ბოროტისაგან
და
Page: 78
Line: 1
მაშინღა
ქმენ
კეთილი
.
1*
აწ
უკუე
რაჟამს
შაბათობდე
,
ესე
იგი
Line: 2
არს
,
უქმებდე
საქმეთაგან
უკეთურებისათა
,
მაშინ
განირთხამ
Line: 3
ჴელსა
შენსა
სათნოებისა
მოქმედებათა
მიმართ
და
ცოცხლად
Line: 4
მოგეგების
შენ
იგი
.
რამეთუ
სამართლად
თქუა
მოგებაჲ
.
ვი\ნაჲთგან
Line: 5
იყო
ოდესმე
კაცობრივი
ბუნებაჲ
ოდეს-იგი
მოქმედე\ბაჲ
Line: 6
აქუნდა
კეთილისაჲ
.
და
ჴელი
,
რომელ
არს
მოქმედებითი
Line: 7
ძალი
,
მრთელი
იყო
მისი
.
ხოლო
წარ-რაჲ-წყმიდა
,
მადლითა
Line: 8
ქრისტესითა
მოიღო
იგი
,
და
კუალად
მოეგო
პირველსავე
Line: 9
სიკეთესა
.
Part: S
Line: 10
სახარებაჲ
(6,12-19
):
და
ამათ
დღეთა
შინა
განვიდა
მთად
Line: 11
ლოცვად
და
იყო
მუნ
ღამეულ
ლოცვასა
შინა
ღმრთისა
მი\მართ
.
Line: 12
და
ოდეს
მოიწია
დღე
,
მოუწოდა
მოწაფეთა
თჳსთა
და
Line: 13
გამოირჩინა
მათ\\გან
[
Page of ms. J: 58v
]
ათორმეტნი
,
რომელთაცა
მოციქუ\ლად
Line: 14
სახელ-სდჳა
:
სიმონ
,
რომელსა
უწოდა
პეტრე
,
და
ან\დრეა
,
Line: 15
ძმაჲ
მისი
,
იაკობ
და
იოვანე
,
ფილიპე
და
ბართლომე
,
Line: 16
მატთე
და
თომა
,
იაკობ
ალფესი
და
სიმონ
,
წოდებული
მო\შურნედ
,
Line: 17
იუდა
იაკობისი
და
იუდა
ისკარიოტელი
,
რომელიცა
Line: 18
იქმნა
განმცემელ
.
და
გარდამოსრული
მათ
თანა
დადგა
Line: 19
ადგილსა
ველოვანსა
და
ერი
მოწაფეთა
მისთაჲ
და
სიმრავლე
Line: 20
ფრიადისა
ერისაჲ
ყოვლისაგან
ჰურიასტანისაჲ
და
იერუ\სალჱმისა
Line: 21
და
ზღჳსკიდისა
ტჳროსით
და
სიდონით
,
რომელნი
Line: 22
მოსრულ
იყვნეს
სმენად
მისგან
და
განკურნებად
სნეულებათა
Line: 23
მათთაგან
.
და
შფოთიანნი
სულთაგან
არაწმიდათა
განი\კურნებოდეს
.
Line: 24
და
ყოველი
ერი
ეძიებდა
შეხებასა
მისსა
,
Line: 25
რამეთუ
ძალი
გამოვიდოდა
მისგან
და
განჰკურნებდა
Line: 26
ყოვ/ელთა
.
Part: T
Line: 27
თარგმანი
:
ყოველთავე
სამოძღურებელად
ჩუენდა
ჰყოფს
Line: 28
უფალი
,
რაჲთა
ეგრეთ
ვჰყოფდეთ
ჩუენცა
.
რამეთუ
,
[
Page of ms. K: 112v
]
Line: 29
აჰა
,
მგულებელი
ლოცვისაჲ
აღვალს
მთად
,
ვინაჲთგან
თჳსაგან
Line: 30
მოცალე-ქმნითა
სათანადო
არს
შეწირვაჲ
ლოცვათაჲ
,
და
არა
Line: 31
შორის
მრავალთაჲსა
.
არამედ
ღამე
ყოველობითცა
და
არა
Page: 79
Line: 1
რაჲთამცა
მეყსეულად
დავდეგით
ლოცვად
,
და
კუალად
მეყ\სეულად
Line: 2
განვეყენენით
ლოცვასა
.
ხოლო
შემდგომად
ლოცვისა
Line: 3
გამოირჩევს
მოწაფეთა
და
ამას
მასწავებს
ჩუენ
,
რაჲთა
რა\ჟამს
Line: 4
გუენებოს
ვისმე
ჴელთ-დებაჲ
სულიერისა
მსახურებისაჲ
,
Line: 5
ლოცვითა
ვჰყოფდეთ
გამორჩევასა
მისსა
ჴელპყრობილნი
Line: 6
ღმრთისა
მიერ
და
მისგან
მთხოველნი
,
რაჲთა
გამომიცხადოს
Line: 7
ჩუენ
სათნოჲ
მსახურებად
თჳსად
.
Line: 8
ხოლო
გამომრჩეველი
ათორმეტთაჲ
გარდამოვალს
მთით
,
Line: 9
რაჲთა
ქალაქთაგან
მოსრულნი
განკურნნეს
და
მრჩობლ
Line: 10
ქველისმოქმედ
ექმნეს
სულთაცა
და
ჴორცთა
მათთა
.
რამეთუ
Line: 11
ისმინე
,
ვითარმედ
:
მოვიდოდეს
სმენად
მისგან
--
ესე
სულისაჲ
Line: 12
იყო
კურნებაჲ
--
და
განკურნებად
სნეულებათა
მათთაგან
--
Line: 13
ესე
ჴორცთაჲ
.
რამეთუ
ძალი
გამოვიდოდა
მისგან
და
Line: 14
განჰკურნებდა
ყოველთა
.
რამეთუ
წინაწარმეტყუელთა
Line: 15
ვიდრემე
და
სხუათა
წმიდათა
არა
აქუნდა
ძალი
გამომავალი
Line: 16
მათგან
,
ვინაჲთგან
არა
იყვნეს
იგინი
წყარო
ძა\\ლთა
.
[
Page of ms. J: 59r
]
Line: 17
ხოლო
უფალსა
ძალი
აქუნდა
გამომავალი
მისგან
,
რამეთუ
Line: 18
თჳთ
იგი
იყო
წყაროჲ
ძალთაჲ
.
ვინაჲცა
წინაწარმეტყუელნი
და
Line: 19
წმიდანი
უფროჲსღა
ზეგარდამო
შეიწყნარებდეს
ძალსა
.
Part: S
Line: 20
სახარებაჲ
(6,20-26
):
და
თავადი
აღმხილველი
თუალთა
Line: 21
თჳსთაჲ
მოწაფეთა
თჳსთა
მიმართ
იტყოდა
:
ნეტარ
ხართ
Line: 22
გლახაკნი
,
რამეთუ
თქუენი
არს
სასუფეველი
ცათაჲ
.
ნეტარ
Line: 23
ხართ
მშიერნი
აწ
,
რამეთუ
განსძღეთ
.
ნეტარ
ხართ
მტირალნი
Line: 24
აწ
,
რამეთუ
იცინოდით
.
ნეტარ
იყვნეთ
,
რაჟამს
მოგიძულნენ
Line: 25
თქუენ
კაცთა
.
და
რაჟამს
განგთხინენ
თქუენ
და
გაყუედრებ\დენ
Line: 26
და
განჴადონ
სახელი
თქუენი
,
ვითარცა
ბოროტთაჲ
Line: 27
ძისათჳს
კაცისა
იხარებდით
მას
დღესა
შინა
და
ჰკრთებოდეთ
.
Line: 28
რამეთუ
,
აჰა
,
სასყიდელი
თქუენი
მრავალ
არს
ცათა
შინა
.
Line: 29
რამეთუ
ამათებრ
უყოფდეს
წინაწარმეტყუელთა
მამანი
Line: 30
მათნი
.
გარნა
,
[
Page of ms. K: 113r
]
ვაი
,
თქუენდა
,
მდიდარნო
,
რამეთუ
Line: 31
მიგიღებიეს
ნუგეშინის-ცემაჲ
თქუენი
.
ვაჲ
,
თქუენდა
,
გამაძ\ღარნო
Line: 32
აწ
,
რამეთუ
გშიოდის
.
ვაჲ
,
თქუენდა
,
მოცინარნო
აწ
,
Page: 80
Line: 1
რამეთუ
იგლოვდეთ
და
ტიროდით
.
ვაჲ
,
რაჟამს
კეთილსა
Line: 2
გეტყოდინ
თქუენ
კაცნი
,
რამეთუ
ამათებრ
უყოფდეს
ცრუწი\ნაწარმეტყუელთა
Line: 3
მამანი
მათნი
.
Part: T
Line: 4
თარგმანი
:
შემდგომად
ჴელთ-დასხმისა
მოწაფეთაჲსა
გა\ნამტკიცებს
Line: 5
მათ
ნეტარებათა
მიერ
და
მოძღურებისა
Line: 6
უსულიერესისა
მიმართ
დაწყნარებისა
,
რამეთუ
მათდა
მი\მართ
Line: 7
მხედველი
ჰყოფს
სიტყუასა
.
და
პირველად
ჰნატრის
Line: 8
გლახაკთა
,
რომელთაჲ
,
ანუ
სიმდაბლისა
მქონებლად
ჯერ-არს
Line: 9
გულისჴმის-ყოფაჲ
,
ანუ
ვეცხლისუყუარულობითისა
სახისა
Line: 10
მომგებელად
.
და
ერთბამად
ყოველნი
ნეტარებანი
უნდოებასა
Line: 11
მასწავებენ
ჩუენ
და
სიმდაბლესა
და
შეურაცხებასა
და
Line: 12
ყუედრებასა
.
ვითარ-იგი
"ვაებანი
"
მათ
დაემკჳდრებიან
,
რო\მელნი
Line: 13
მდიდარ
არიან
აწინდელსა
ამას
საუკუნესა
და
რო\მელთაგან
Line: 14
მიმღებელ-ყოფასა
,
იტყჳს
,
ნუგეშინის-ცემისასა
,
Line: 15
ესე
იგი
არს
,
აქა
,
აწ
მყოფსა
შინა
საუკუნესა
,
მიღებასა
მხია\რულებისასა
Line: 16
და
მოცინართა
და
მშუებელთა
და
ქებულთა
.
Line: 17
განვცჳბრდეთ
,
ძმანო
,
ვითარ
ვაებაჲ
დაესაჯების
მათ
,
რო\მელნი
Line: 18
იქნენ
კაცთაგან
.
რამეთუ
ჯერ-უკუე-არს
კაცთაგანცა
Line: 19
ქებულებაჲ
,
არამედ
პირველ
ღმრთისაგან
.
Part: S
Line: 20
სახარებაჲ
(6,27-36
):
არამედ
თქუენ
გეტყჳ
,
მსმენელთა
,
Line: 21
ჰყუარობდით
მტერთა
თქუენთა
,
კეთილსა
უყოფდით
Line: 22
მოძულეთა
თქუენთა
,
აკურთხევთ
[
Page of ms. J: 59v
]
მწყევართა
Line: 23
თქუენთა
.
ილოცევდით
განმცემელთათჳს
თქუენთა
,
მცემელსა
Line: 24
შენდა
ყურიმლისასა
მიუპყარ
სხუაჲცა
და
მიმღებელისაგან
Line: 25
სამოსლისა
კუართსაცა
ნუ
დააყენებ
.
და
ყოველსა
Line: 26
მთხოველსა
მიეც
,
და
მიმხუმელისაგან
შენთაჲსა
ნუ
მიჰჴდი
.
Line: 27
და
ვითარცა
გნებავს
,
რაჲთა
გიყოფდენ
თქუენ
კაცნი
,
Line: 28
თქუენცა
უყოფდით
მათ
მსგავსად
.
და
უკუეთუ
ჰყუარობდეთ
Line: 29
მოყუარეთა
თქუენთა
,
რაჲ
მადლი
იყოს
თქუენდა
?
რამეთუ
Line: 30
ცოდვილნიცა
მაგას
ჰყოფენ
და
უკუეთუ
[
Page of ms. K: 113v
]
ავასხებდეთ
,
Line: 31
რომელთაგან
ესვიდეთ
მოღებასა
,
რაჲ
მადლი
იყოს
თქუენდა
?
Page: 81
Line: 1
რამეთუ
ცოდვილნიცა
ცოდვილთა
ავასხებენ
,
რაჲთა
Line: 2
მოიხუნენ
სწორნი
.
გარნა
ჰყუარობდით
მტერთა
თქუენთა
და
Line: 3
ქველს-უყოფდით
და
ავასხებდით
არარაჲს
მოსავნი
.
და
იყოს
Line: 4
სასყიდელი
თქუენი
მრავალ
.
და
იყვენით
ძე
მაღლის
,
რამეთუ
Line: 5
იგი
ტკბილ
არს
უმადლოთა
ზედა
და
უკუეთურთა
იქმნენით
Line: 6
უკუე
მოწყალე
,
ვითარცა
მამაჲ
თქუენი
მოწყალე
არს
.
Part: T
Line: 7
თარგმანი
:
ვინაჲთგან
უკუე
მოციქულთა
ეგულებოდა
Line: 8
განსლვაჲ
ქადაგებად
და
მოსალოდებელ
იყო
ამიერ
მათთჳს
Line: 9
სიმრავლე
დევნულებათა
და
ძჳრის-ხილვათაჲ
.
რომელთათჳს
Line: 10
განმწარებულნი
მოციქულნი
და
მნებებელნი
შემაწუხებელთა
Line: 11
ნაცვლის-მიგებისანი
და-მცა-დუმებულ
იყვნეს
,
და
არღარა
Line: 12
ექადაგა
,
და
ესრეთ
დაშრეტილ
იყო
მზე
სახარებისაჲ
.
ამისთჳს
Line: 13
უკუე
წინაწარსწრობით
ასწავებს
უფალი
მოციქულთა
არამიმ\გებელ-ყოფასა
Line: 14
მტერთა
მიმართ
ძჳრისასა
,
არამედ
სიმჴნით
Line: 15
თავ-სხმასა
ყოველთა
შემთხუეულთასა
,
დაღათუ
აგნებდენ
Line: 16
ვიეთნიმე
,
დაღათუ
უკეთურებით
იწურთიდენ
მათთჳს
ძჳრთა
.
Line: 17
ვითარ-იგი
თჳთ
ჰყოფდა
ჯუარსა
ზედა
მეტყუელი
:
მამაო
,
Line: 18
მიუტევე
ამათ
,
რამეთუ
არა
იციან
,
რასა
იქმან
.
1*
და
რაჲთა
Line: 19
არა
აქუნდეს
მოციქულთა
თქუმად
შეუძლებელ-ყოფაჲ
ესევი\თართა
Line: 20
ბრძანებათაჲ
,
შეყუარებისა
მტერთაჲსა
და
სხუათაჲ
Line: 21
ეტყჳს
:
"რომელიცა
გნებავს
შენ
თავსა
შენსა
ზედა
,
ესე
Line: 22
აჩუენე
სხუათაცა
ზედა
;
და
ექმენ
სხუათა
ეგევითარ
,
ვითარ\ყოფაჲ
Line: 23
სხუათაჲ
გნებავს
თავისათჳს
."
[
Page of ms. J: 60r
]
და
უკუეთუ
Line: 24
ფიცხელ
და
შეუნდობელ
და
მრისხანე-ყოფაჲ
გნებავს
მტერთა
Line: 25
შენთაჲ
,
იყავ
შენცა
ეგევითარ
.
ხოლო
უკუეთუ
წინაუკუმო
Line: 26
სახიერთა
და
შემნდობელთა
და
ძჳრუჴსენებელთაჲ
,
ნუ
Line: 27
შეუძლებელ-ჰგონებ
შენსაცა
ესევითარ
ყოფასა
.
ხედავა
,
Line: 28
თანანერგსა
სჯულისა
გულთა
შინა
ჩუენთა
დაწერილსა
?
ეს\რეთ
Line: 29
უფალიცა
იტყოდა
მათ
:
[
Page of ms. K: 114r
]
მათ
დღეთა
შინა
Line: 30
მივსცნე
სჯულნი
ჩემნი
განგონებათა
მათთა
ზედა
და
გულთა
Line: 31
მათთა
ზედა
წარვწერნე
იგი
.
2*
Page: 82
Line: 1
ამის
შემდგომად
სხუასა
საჭიროსა
წინამიყოფს
ჩუენ
,
ვი\თარმედ
Line: 2
უკუეთუ
მოყუარეთა
თქუენთა
ჰყუარობდეთ
,
ცოდ\ვილთა
Line: 3
ემსგავსებით
და
წარმართთა
;
ხოლო
უკუეთუ
გი\ყუარდენ
Line: 4
თქუენდა
მომართ
ბოროტისმყოფელნი
,
მსგავს
ხართ
Line: 5
ღმრთისა
,
რომელი
სახიერ
არს
უმდაბლოთა
ზედა
და
Line: 6
უკეთურთა
.
რომელი
უკუე
გნებავს
,
მსგავს-ყოფაჲ
ცოდ\ვილაჲ
,
Line: 7
ანუ
მიმსგავსებაჲ
ღმრთისაჲ
?
იხილეღა
მასწავლელო\ბაჲ
Line: 8
საღმრთოჲ
?
და
გარწმუნა
შენ
პირველად
ბუნებითითა
Line: 9
სჯულითა
:
რამეთუ
რომლისაჲ
გენებოს
შენ
შენთჳს
ქმნაჲ
,
Line: 10
მასვე
შენ
უყოფდ
სხუათა
.
ამის
შემდგომად
დაგარწმუნა
Line: 11
დასასრულისაგან
და
სასყიდლისა
,
რამეთუ
--
სასყიდლად
Line: 12
გჳქადა
ჩუენ
მსგავსებაჲ
ღმრთისაჲ
.
Part: S
Line: 13
სახარებაჲ
(6,37-40
):
ნუ
განიკითხავთ
და
არა
განიკითხ\ნეთ
;
Line: 14
ნუ
სჯით
და
არა
დაისაჯნეთ
;
მიუტევეთ
და
მოგეტევნენ
,
Line: 15
მიეცით
და
მოგეცეს
თქუენ
;
საწყაული
კეთილი
დატენილი
და
Line: 16
შეხრილი
და
ზეგარდათხეული
მოგცენ
წიაღთა
თქუენთა
,
Line: 17
რამეთუ
საწყაულითა
მით
,
რომლითა
სწყვიდეთ
,
ნაცვალად
Line: 18
მოგეწყოს
თქუენ
.
ხოლო
ჰრქუა
მათ
იგავიცა
:
ნუ
ძალ-უცა
Line: 19
ბრმასა
ბრმისა
ძღუანვად
,
არა
ორნივე
მთხრებლსა
შთაცჳ\ვენა
?
Line: 20
არა
არს
მოწაფე
უფროჲს
მოძღურისა
თჳსისა
.
ხოლო
Line: 21
განკრძალული
ყოველი
იყავნ
,
ვითარცა
მოძღუარი
თჳსი
.
Part: T
Line: 22
თარგმანი
:
ფრიად
მძჳნვარესა
სენსა
აღმოჰკუეთს
სულთა
Line: 23
ჩუენთაგან
უფალი
,
ძირსა
ამპარტევანებისასა
.
რამეთუ
რო\მელი
Line: 24
არა
თავსა
თჳსსა
ეკრძალებოდის
,
არამედ
მოყუსისათა
Line: 25
ხოლო
უჭურეტდეს
ბრალთა
და
ბიწის-დადებაჲ
მისი
ენებოს
,
Line: 26
წინა
ცხად
არს
.
ვითარმედ
ამპარტავანებითა
განლიგებულსა
Line: 27
დაჰვიწყებიეს
თავი
[
Page of ms. J: 60v
]
და
უეჭუელად
ჰგონებს
თავისათჳს
,
Line: 28
ვითარმედ
არა
ცოდავს
,
და
ამისთჳს
სხუათა
მცოდველთა
Line: 29
ბრალეულ-ჰყოფს
.
აწ
უკუე
უკუეთუ
გნებავს
დაუსჯელ\ყოფაჲ
,
Line: 30
ნუ
დასჯი
სხუათა
,
[
Page of ms. K: 114v
]
რამეთუ
მითხარ
მე
,
Line: 31
რაჲსათჳს
დასჯის
სხუასა
,
ვითარცა
გარდამავალსა
უეჭუე\ლად
Line: 32
საღმრთოთა
სჯულთასა
,
და
შენ
თჳთ
არა
გარდაჰჴდებია
Page: 83
Line: 1
საღმრთოსა
სჯულსა
?
რამეთუ
სხუანი
დაუტევნე
ცოდვანი
,
Line: 2
არამედ
მებრ
მაგით
განკითხვითა
სხუათაჲთა
?
რამეთუ
Line: 3
ნამდჳლვე
საღმრთოჲ
სჯული
გიბრძანებს
შენ
არა
განკითხ\ვასა
Line: 4
ძმისასა
,
ვინაჲ
შენცა
გარდაჰჴდები
სჯულსა
.
ხოლო
თჳთ
Line: 5
გარდამავალსა
მისსა
არცა
გიჴმს
განკითხვად
სხჳსაჲ
,
ვითარცა
Line: 6
გარდამავალისაჲ
,
რამეთუ
მიერ
კერძო
მცოდველისა
ბუნებასა
Line: 7
ჯერ-არს
ყოფაჲ
მსაჯულისაჲ
,
ვინაჲცა
მიუტევე
,
და
მოგეტევ\ნენ
Line: 8
შენ
;
მიეც
,
და
მოგეცეს
შენ
.
რამეთუ
საწყაული
კეთილი
Line: 9
დატენილი
და
შეხრილი
და
ზეგარდათხეული
მოგცენ
წიაღთა
Line: 10
თქუენთა
,
რამეთუ
არა
რიდობით
ჰყოფს
უფალი
ნაცვალის
Line: 11
მიწყვასა
,
არამედ
--
სიმდიდრით
.
ვითარ-იგი
უკუეთუ
გენების
Line: 12
აღწევაჲ
ნუუკუე
დაფქვილისაჲ
,
ტკებნიდი
მას
,
და
სძრვიდი
და
Line: 13
ზეგარდათხეულ-ჰყოფდი
,
უკუეთუ
ოდენ
გენების
თჳნიერ
Line: 14
ძჳრობისა
აღწყვაჲ
მისი
,
ეგრეთვე
უფალმან
საწყაული
დიდი
Line: 15
და
ზეგარდათხეული
მოგცეს
შენი
ხოლო
ეძიებდეს
ვინმე
Line: 16
უმახჳლესთაგანი
:
"თუ
ვითარ
მეტყუელი
ამისი
,
ვითარმედ
:
Line: 17
საწყაულითა
,
რომლითა
მიუწყოთ
,
მოგეწყოს
თქუენ
,
კუალად
Line: 18
იტყკს
,
ვითარმედ
:
საწყაული
გარდათხეული
მოგცენ
თქუენ
Line: 19
წიაღთა
თქუენთა
?
რამეთუ
უკუეთუ
ზეშთაგარდათხეული
Line: 20
არს
,
ვითარ
იგივე
არს
?"
ვიტყჳთ
,
ვითარმედ
,
არა
ესრეთ
Line: 21
თქუა
,
თუ
:
ეგოდენივე
საწყაული
ნაცვალად
მოგეწყოს
Line: 22
თქუენ
,"
არამედ
--
"მითვეო
."
რამეთუ
უკუეთუმცა
ეგოდენო\ბაჲ
Line: 23
ეთქუა
საწყაულისაჲ
,
აქუნდა
რამე
სიძნელე
და
წი\ნააღმდგომობაჲ
Line: 24
სიტყჳსა
,
ხოლო
ამისვეობისა
მეტყუელი
Line: 25
დაჰჴსნის
წინააღმდგომობასა
.
და
რამეთუ
შესაძლებელ
არს
Line: 26
მითვე
საწყაულითა
მიცემაჲ
,
არა
ეგოდენისაჲვე
.
რამეთუ
ამას
Line: 27
იტყჳს
უფალი
,
ვითარმედ
:
ქველისმოქმედ
ექმენ
ვისმე
ქვე\ლყოფილ
Line: 28
იქმნე
შენცა
,
ესე
არს
,
მითვე
საწყ\აულითა\\ობაჲ
.
[
Page of ms. K: 115r
]
Line: 29
[
Page of ms. J: 61r
]
ხოლო
ზეგარდათხეულ
არს
,
ვი\თარმცა
Line: 30
იტყოდა
,
ვითარმედ
ქველისმოქმედ
იქმენ
ერთგზის
,
Line: 31
ქველყოფილ
იქმნე
ბევრეულგზის
.
Page: 84
Line: 1
ესრეთვე
ჰპოო
დასჯასაცა
ზედა
.
რამეთუ
დამსჯელი
,
Line: 2
ამისა
შემდგომად
დასჯილი
,
თჳთ
მასვე
საწყაულსა
მიიღებს
,
Line: 3
ხოლო
რამეთუ
მსგავსი
დასაჯა
,
ამისთჳს
ზესთაგარდათხეულ
Line: 4
არს
საწყაული
,
ესე
იგი
არს
,
მსგავსი
და
თანამონაჲ
მისი
,
და
Line: 5
მიიტაცა
საყდარი
საღმრთოჲსა
მსაჯულობისაჲ
.
და
რამეთუ
Line: 6
დამსჯელი
მოყუსისაჲ
დაისაჯა
,
რაჲ
იგივე
მიიღო
საწყაული
,
Line: 7
ხოლო
მსგავსისა
თჳსისა
კაცისა
დასჯისთჳს
ზესთაგარ\დათხეულად
Line: 8
იპოვა
.
Line: 9
ამათი
უკუე
მეტყუელი
უფალი
და
დამაყენებელი
ჩუენი
Line: 10
"განკითხვისაგან
,
მეტყჳს
ჩუენ
იგავსაცა
,
ესე
იგი
არს
,
მა\გალითსა
Line: 11
რამეთუ
"მითხარო
," --
იტყჳს
, --
"სხჳსა
განმკითხ\ველო
,
Line: 12
და
თჳთ
მათვე
მოქმედო
,
არა
ჰგავა
ბრმასა
ბრმისა
Line: 13
მძღუარსა
?
რამეთუ
უკუეთუ
სხუასა
განიკითხავ
,
ხოლო
თჳთ
Line: 14
შთაჰვარდები
მათვე
,
ბრმა
ხართ
ორნივე
.
და
ჰგონებ
,
Line: 15
ვიდრემე
ძღუანვასა
მისსა
კეთილისა
მიმართ
განკითხვითა
Line: 16
მით
,
ხოლო
არა
უძღუები
.
რამეთუ
ვითარ
ძღუანებულ
იქმნეს
Line: 17
იგი
კეთილისა
მიმართ
შენ
მიერ
,
რაჟამს
შენ
სცთებოდი
?
Line: 18
რამეთუ
არა
არს
მოწაფე
უფროჲს
მოძღურისა
.
რამეთუ
უკუ\ეთუ
Line: 19
შენ
,
მოძღურად
და
წინამძღურად
საგონებელი
,
სცთები
,
Line: 20
უეჭუელად
მომოწფებულიცა
იგი
და
ძღუანვილი
იგი
.
რამეთუ
Line: 21
განმტკიცებული
მოწაფე
,
რომელ
არს
განსრულებული
,
იყავნ
,
Line: 22
ვითარცა
მოძღუარი
თჳსი
."
ესენი
თქუნა
ამისთჳს
ვითარმედ
Line: 23
უჯერო
არსო
განკითხვაჲ
უმცირესთა
ჩუენთაჲ
,
და
მცოდვე\ლად
Line: 24
საგონებელთაჲ
.
ხოლო
ზედადაჰრთავს
სხუათაცა
მისვე
Line: 25
ძალისათა
.
Part: S
Line: 26
სახარებაჲ
(6,41-45
):
ხოლო
რასა
ჰხედავ
წუელასა
თუალსა
Line: 27
შინა
ძმისა
შენისასა
და
დირესა
თუალსა
შინა
შენსა
არა
Line: 28
განიცდი
?
ანუ
ვითარ
ძალ-გიც
რქუმად
ძმისა
შენისა
:
ძმაო
,
Line: 29
მიტევე
,
აღმოგიღო
წუელი
თუალისაგან
შენისა
,
თჳთ
თუალსა
Line: 30
შინა
შენსა
დირისა
არამხედველსა
?
აღმოიღე
პირველად
დირე
Line: 31
თუალისაგან
შენისა
და
[
Page of ms. K: 115v
]
მაშინ
იხილო
აღმოღებად
Line: 32
წუელი
თუალისაგან
ძმისა
შენისა
.
რამეთუ
არა
არს
ხე
Page: 85
Line: 1
კეთილი
,
მყოფელი
ნაყოფსა
ხენეშსა
,
არცა
ხე
ხენეში
,
[
Page of ms. J: 61v
]
Line: 2
მყოფი
ნაყოფსა
კეთილსა
.
რამეთუ
თჳთოეული
ხე
ნაყოფისა\გან
Line: 3
თჳსისა
იცნობების
.
რამეთუ
არა
ეკალთაგან
შეჰკრებენ
Line: 4
ლეღუსა
,
არცა
მაყუალთაგან
დასწნეხენ
ყურძენსა
.
კეთილი
Line: 5
კაცი
კეთილისაგან
საუნჯისა
გულისა
თჳსისა
გამოიღებს
Line: 6
კეთილსა
,
და
ბოროტი
კაცი
ბოროტისაგან
საუნჯისა
გულისა
Line: 7
თჳსისა
გამოიღებს
ბოროტსა
,
რამეთუ
ნამეტავისაგან
გულისა
Line: 8
იტყჳს
პირი
მისი
.
Part: T
Line: 9
თარგმანი
:
რაჲსა
ჰხედავო
წუელასა
,
ესე
იგი
არს
,
მცი\რესა
Line: 10
ცთომასა
ძმისა
შენისასა
,
ხოლო
დირესა
დიდსა
,
ცოდ\ვასა
Line: 11
შენსა
,
არა
განიცდი
?
და
ესე
ვიდრემე
მოეზავების
ყოვ\ელთა
,
Line: 12
ხოლო
უფროჲსღა
მოძღუართა
და
მთავართა
,
რო\მელნი
Line: 13
ჴელისქუეშეთა
მათთა
ცოდვასა
მცირესაცა
სტანჯვენ
,
Line: 14
ხოლო
თჳსთა
დაღათუ
დიდნი
იყვნენ
,
დაუტეობენ
უტანჯვე\ლად
.
Line: 15
რომლისათჳსცა
ორგულად
სახელ-სდებს
მათ
უფალი
,
Line: 16
ვითარცა
სხუად
ვიდრემე
სახილველთა
(მტანჯველობისაგან
Line: 17
სხუათა
ცოდვათაჲსა
,
რამეთუ
მართლად
იხილვებიან)
,
ხოლო
Line: 18
სხუად
--
მყოფთა
უძჳრესად
მცოდველობისაგან
მათისა
.
Line: 19
ამისა
შემდგომად
მაგალითისა
მიერ
სარწმუნო-ჰყოფს
Line: 20
სიტყუასა
თჳსსა
.
რამეთუ
ვითარცა
არა
არსო
ხე
კეთილი
,
Line: 21
მყოფელი
ნაყოფსა
ხენეშსა
,
არცა
ხე
ხენეში
,
მყოფელი
ნაყ\ოფსა
Line: 22
კეთილსა
,
ეგრეთვე
რომელი
სხუათა
განსწავლიდეს
და
Line: 23
განმართლებასა
ჴელ-ჰყოფდეს
და
უმჯობესისა
მიმართ
Line: 24
შეცვალებასა
,
არა
იყოს
იგი
ბოროტ
;
ხოლო
უკუეთუ
ბოროტ
Line: 25
იყოს
,
ვერცა
სხუანი
შეცვალნეს
უმჯობესად
რამეთუ
თი\თოეულისა
Line: 26
გული
საუნჯე
არს
კაცად-კაცადისაჲ
.
და
უკუეთუ
Line: 27
კეთილი
აქუნდეს
გული
,
კეთილ
არს
კაცი
,
და
კეთილთა
Line: 28
იტყჳს
.
ხოლო
უკუეთუ
ბოროტთაგან
აღსავსე
იყოს
გული
,
Line: 29
კაციცა
ბოროტ
არს
და
ბოროტთა
იტყჳს
.
Line: 30
ხოლო
შესაძლებელ
არს
ამათი
ვითარცა
ფარისე\ველთა\\თჳს
[
Page of ms. K: 116r
]
Line: 31
თქუმულად
გულისჴმის-ყოფაჲ
.
რამეთუ
Line: 32
მათდა
მიმართ
მიმხედველი
იტყჳს
,
ვითარმედ
:
აღმოიღე
Page: 86
Line: 1
პირველად
დირე
თუალისაგან
შენისა
,
და
მაშინღა
იხილო
Line: 2
წუელაჲ
თუალისაგან
ძმისა
შენისა
,
ვითარ-იგი
სხუაგან
იტყჳს
Line: 3
შთამთქმელთათჳს
აქლემისათა
და
დამწურველთა
ბურ\ნაკისათა
.
1*
[
Page of ms. J: 62r
]
Line: 4
"ვითარ
უკუე
," --
იტყჳს
, --
"თქუენ
,
ფარის\ეველნი
,
Line: 5
რომელნი
ხენი
ხართ
ბოროტნი
,
ძალ-გიც
ნაყოფთა
Line: 6
კეთილთა
გამოხუმაჲ
?
რამეთუ
თქუენი
სიტყუაჲცა
ხენეშ
არს
,
Line: 7
ვითარ-იგი
ცხორებაჲცა
,
რამეთუ
ნამეტავისაგან
გულისა
Line: 8
იტყჳთ
.
ვინაჲცა
ვითარ
სხუანი
განჰმართნეთ
და
სხუათანი
Line: 9
სტანჯნეთ
ცოდვანი
,
თჳთ
მცოდველთა
უდიდესად
?"
Part: S
Line: 10
სახარებაჲ
(6,46-49
):
რაჲსა
მხადით
მე
:
უფალო
,
უფალო
,
Line: 11
და
არა
ჰყოფთ
,
რომელთა
ვიტყჳ
?
ყოველი
მომავალი
ჩემდა
Line: 12
და
მსმენელი
სიტყუათა
ჩემთაჲ
და
მყოფელი
მათი
,
გიჩუენო
Line: 13
თქუენ
,
ვითარსა
არს
მსგავს
:
მსგავს
არს
კაცსა
,
მაშენებელსა
Line: 14
სახლისასა
,
რომელმან
მოთხარა
და
დააღრმო
და
დადვა
სა\ფუძველი
Line: 15
კლდესა
ზედა
.
ხოლო
დიდროაჲ
რაჲ
იყო
,
ეკუეთა
Line: 16
მდინარე
სახლსა
მას
,
ვერ
უძლო
შეძრვად
მისა
.
რამეთუ
და\ფუძნებულ
Line: 17
იყო
კლდესა
ზედა
.
ხოლო
მსმენელი
და
არა\მყოფელი
Line: 18
მსგავს
არს
კაცსა
მაშენებელსა
სახლისასა
მიწასა
Line: 19
ზედა
,
თჳნიერ
საფუძველისა
,
რომელსა
ეკუეთა
მდინარე
,
და
Line: 20
დაეცა
და
იყო
დაცემაჲ
სახლისაჲ
მის
დიდ
.
Part: T
Line: 21
თარგმანი
:
და
ესეცა
საჭირო
არს
ჩუენდა
მომართი
,
რო\მელნი
Line: 22
აღვიარებთ
მას
ვიდრემე
უფლად
ბაგითა
,
ხოლო
უვარ\ვჰყოფთ
Line: 23
საქმითა
.
2*
რამეთუ
უფალი
ვარ
, --
იტყჳს
, --
ნამდჳლ\ვე
Line: 24
გიღირს
თქუენ
ქმნაჲ
მონათასა
.
ხოლო
საქმე
მონათა
არს
Line: 25
მოქმედებაჲ
მათი
,
რომელნი
განუჩუენნეს
უფალმან
.
ამის
Line: 26
შემდგომად
მეტყჳს
ჩუენ
,
თუ
რასა
შეიძენს
მსმენელი
მისი
და
Line: 27
არა
ხოლო
მსმენელი
,
არამედ
მოქმედიცა
.
რამეთუ
მსგავს
Line: 28
არსო
, --
იტყჳს
, --
კაცსა
მაშენებელსა
,
რომელმან
აღიშენა
Line: 29
სახლი
კლდესა
ზედა
.
აწ
უკუე
კლდე
არს
ქრისტე
,
ვითარცა
Line: 30
მოციქული
წამებს
.
3*
ხოლო
მოსთხრის
და
დაღრმობს
,
რო\მელი
Page: 87
Line: 1
არა
[
Page of ms. K: 116v
]
გარეწარად
ისმენს
სიტყუათა
წერილი\სათა
,
Line: 2
არამედ
გამოეძიებდეს
სიღრმესა
მათსა
სულისა
თანა
.
Line: 3
ესევითარი
იგი
კლდესა
ზედა
დააფუძნებს
,
მერმე
დიდროაჲ
Line: 4
რაჲ
იქმნას
,
დევნულებათაჲ
ნუუკუე
ანუ
განსაცდელთა
მიერ
,
Line: 5
ეკუეთოს
მდინარე
სახლსა
მას
,
ეშმაკთა
,
ანუ
კაცთამიერითა
Line: 6
განმცდელობითა
,
ვერ
შეუძლოს
შერყევად
მისსა
.
ხოლო
მდი\ნარესა
Line: 7
ფრიადსა
სამართლად
ემსგავსების
განმცდელი
კაცი
,
Line: 8
რამეთუ
ვითარ-იგი
დიდროასა
ჰყოფს
მდინარისასა
,
[
Page of ms. J: n2v
]
Line: 9
ზენაჲთ
დამწუთარი
წჳმაჲ
,
ეგრეთვე
განმცდელისა
კაცისა
აღ\მატებასა
Line: 10
ჰყოფს
ზენაჲთ
დამოვრდომილი
სატანა
.
Line: 11
ხოლო
სიტყუათა
უფლისათა
არამყოფელისაჲ
,
დაეცემის
სახლი
და
Line: 12
იქმნების
განხეთქაჲ
მისი
დიდ
.
რამეთუ
დიდ
არიან
დაცემანი
Line: 13
მსმენელთანი
,
ვიდრემე
და
არამყოფელთანი
სადამე
,
რამეთუ
Line: 14
რომელმან
არცა
ისმინნეს
,
არცა
ყვნეს
,
უსუბუქესად
ცოდავს
,
Line: 15
ხოლო
რომელმან
ისმინნეს
უკუე
,
გარნა
არა
ყვნეს
,
უმძიმე\სად
Line: 16
ცოდავს
.
Page: 88
This text is part of the
TITUS
edition of
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 18.8.2015. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.