ARMAZI
Author: Ammon. 
Ammonius

On the basis of the edition
Amonios Ermisis txzulebebi kartul mc̣erlobaši.
Ṭeksṭebi gamosacemad moamzades
Natela Ḳeč̣aġmaʒe da Maia Rapavam;
gamoḳvleva, leksiḳoni da saʒieblebi daurto
Maia Rapavam,
Tbilisi 1983
electronically prepared by Beka Topuria,
Frankfurt a/M, 1999-2000;
ARMAZI version by J. Gippert,
Frankfurt a/M, 21.2.2000 / 13.6.2000 / 25.9.2002 / 18.3.2007



Book: Porph.Isag. 
In Porphyrii Isagogen sive quinque voces



Page: 3 
Line: 1  /უფროჲსად ბრძნისა ამმონიოს ერმისისაჲ
Line: 2  "მოსაჴსენებელი "ხუთთა ჴმათადმი"
Line: 3  პორფირი ფილოსოფოსისათა"

Chapter: 0  
Subchapter: 1  
Line: 4  [წინასიტყვაობა]

Paragraph: 1     
Line: 5       ჩუენ მგულებელთათჳს დაწყე/ბასა ფილოსოფოსისა სიტყჳსასა საჭირო
Line: 6    არს სწავლად, თუ რაჲ ვიდრემე არს ფილოსოფოსობაჲ, რამეთუ უჴმს დამწყებელსა
Line: 7    პირველად სწავლად, თუ რაჲვითარი არს, რამეთუ ესრეთ უმოსწრაფესად
Line: 8    შეეხების საქმესა. ხოლო ვისწავებთ საქმეთა განსაზღვრებათაგანლ და ვითარ
Line: 9    შესაძლებელ არს განსაზღვრებისა² მიერ სწავლაჲ საქმისაჲ უმეცრისაგან,
Line: 10    თუ რაჲ არს განსაზღვრებაჲ.³

Paragraph: 2     
Line: 11       განსაზდვრებაჲ*¹ უკუე არს სიტყუაჲ შემოკლებული, მჩუენებელი ბუნებასა
Line: 12    საქმისასა. ხოლო განსაზღვრებაჲ ითქუმის გარდმოღებისგან⁴ ყანობირთშორისთა
Line: 13    საზღვართაჲსა*², რამეთუ ვითარ სახედ იგინი გარეშეიცვენ ყანობირსა
Line: 14    და განჰყოფენ უცხოთაგან, ეგრეთვე განსაზღვრებანი გარეშეიცვენ საქმესა
Line: 15    და განჰყოფენ სხუათა ყოველთაგან.

Paragraph: 3     
Line: 16       /საჴმარ სადმე არს განსაზღვრებასა ფილოსოფოსობისასა თქუმაჲ, ვითარიგი
Line: 17    საღრამმატიკოჲსა⁵ დამწყებელთა განსაზღვრებაჲ ვისწავეთ, ვითარმედ
Line: 18    `ღრ[ა]მმატიკოსობაჲ*³ არს გამოცდილებაჲ სიტყჳსმოქმედთა და აღმწერელთამიერი,
Line: 19    ვითარ სამრავლოდ სათქუმელ არს". ხოლო ეგრეთვე რიტორობისა*⁴
Line: 20    დამწყებელთა განსაზღვრებაჲ ვისწავეთ, ვითარმედ "რიტორობაჲ არს ძალი
Line: 21    ჴელოვნებითი დამარწმუნებელისა სიტყჳსაჲ საქმესა შინა სამოქალაქოსა, დასასრულად
Line: 22    მქონებელი კეთილადმეტყუელებისაჲ".

Paragraph: 4     
Line: 23       სათანადო სადმე არს ფილოსოფოსობისაცა განსაზღვრებასა სწავლაჲ, რა-
Line: 24    მეთუ იგი არს სხუათაცა ზედმიწევნულობათა და ჴელოვნებათა მიმცემელი განსაზღვრებათაჲ.

Paragraph: 5     
Line: 25       ყოველსა უკუე ზედმიწევნულობასა და ჴელ/ოვნებასა ქუედმდებარე⁶ რაჲმე
Line: 26    აქუს [და]⁷ დასასრული.
Page: 4  

Paragraph: 6     
Line: 1       ხოლო ქუედმდებარე*¹ ვიდრემე უკუე არს, რომლისათჳ შთამოვალს, ხოლო
Line: 2    დასასრული, რომელსა მიჰმარჯუებს და რომლისაჲ ჰნებავს შემკობაჲ. ვითარ-იგი
Line: 3    მკურნალსა ქუედმდებარედ ჰქონან კაცობრივნი სხეულნი, რამეთუ
Line: 4    მათთჳს შთამოვალს, ხოლო დასასრულად -- განმრთელებაჲ¹ მათი, რამეთუ
Line: 5    ამას² მიჰმარჯუებს³. ეგრეთვე ხუროსაცა ქუედმდებარედ ჰქონან ძელნი, ხოლო
Line: 6    დასასრულად -- ქმნაჲ სართულისაჲ.

Paragraph: 7     
Line: 7       აწ*² უკუე განსაზღვრებანი მოიღებვიან ანუ ქუედმდებარისაგან⁴, ანუ დასასრულისა
Line: 8    ანუ თანად ორთაგანვე. ქუედმდებარისაგან ვიდრემე, ვითარ
Line: 9    ოდეს ვიტყოდით: `მკურნალობაჲ*<sup>3</sup> არს ჴელოვნებაჲ კაცობრივთა სხეულთათჳს
Line: 10    შთამომავალი"; ხოლო დასასრულისაგან*<sup>4</sup>, ვითარ ოდეს ვიტყოდით: /
Line: 11    `მკურნალობაჲ არს ჴელოვნბაჲ სიმრთელისა მოუნეორნეობითი"; ხოლო თანად
Line: 12    ორთაგანვე, ოდეს ვიტყოდით: `მკურნალობაჲ არს ჴელოვნთბაჲ კაცობრივთა
Line: 13    სხეულთათჳს შთამომავალი, სიმრთელისა მოურნეობითი".

Paragraph: 8     
Line: 14       ეგრეთვე ვარსკულავთმრიცხუველობასაცა⁵, ჴელოვნებად მყოფსა ჰქონან
Line: 15    ქუედმდებარედ ზეციერნი სხეულნი, ხოლო დასასრულად -- მეცნიერებაჲ
Line: 16    ძრვისა⁶ მათისაჲ.

Paragraph: 9     
Line: 17       ვისწავოთ*⁵ უკუე, რაჲ უც ქუედ ფილოსოფოსობასა და რაჲ არს დასასრული
Line: 18    მისი და ესრეთ შეუძლოთ განჩენად მისად საზღვრისა.

Paragraph: 10     
Line: 19       უწყებად ჯერ-არს ვიდრემე, ვითარმედ სხუანი სადმე ზედმიწევნულობანი
Line: 20    და ჴელოვნებანი კერძოობითთა რათათჳსმე შთამოვლენ, ვითარ ხუროვნობითი
Line: 21    ხეთათჳს მხოლოთა, ხოლო ვარსკულავთმრიცხუველობაჲ⁷ -- მხოლოთა
Line: 22    ზეციერთათჳს და მხოლოჲ ფილოსოფ/ოსობაჲ ყოველთავე მყოფთათჳს შთამოვალს.
Line: 23    ხოლო დასასრულად აქუს არა ქმნაჲ მათი, არამედ ცოდნაჲ ამათი.

Paragraph: 11     
Line: 24       შემოიხუმიან უკუე ფილოსოფოსობისაგან განსაზღვრებანი*⁶ მრავალნი,
Line: 25    მიზეზობისმოყუარეთა უჟამოჲსა პატივისმოყუარებისა⁸ აწსა შინა მივსცეთ
Line: 26    ჟამსა ბრალობაჲ თითოეულისა საზღვრისა წარმომეტყუელთა, ვალ გარდა*⁷
Line: 27    ხუთთა ანუ მცირედ წამართ⁹ წარმოთქუმაჲ ორნი*⁹ ვიდრემე არიან
Line: 28    ქუედმდებარისაგან, ხოლო ორნი -- დასასრულისაგან ღა სხუაჲ იგი -- ზესთაღმატებულებისაგან,
Line: 29    რომელი აქუს სხუათა ჴელოვნებათა მიმართ.

Paragraph: 12     
Line: 30       არს*⁹ უკუე პირველი ესრეთ `ფილოსოფოსობაჲ არს მეცნიერებაჲ
Line: 31    მყოფთაჲ, უკუეთუ მყოფნი არიან". რამეთუ არა წინადაედების ფილოსოფოსსა
Line: 32    ყოველთავე საზო/გადოსშორისთა კაცთა ცოდნაჲ რიცხუეულად, არამედ თუ
Line: 33    რაჲვითარი არს ბუნებაჲ კაცისაჲ, რამეთუ არსებასა თითოეულისა საქმისასა
Page: 5  
Line: 1    და მყოფობასა ჰსჭურეტს ფილოსოფოსი, რამეთუ უკუეთუ მყოფარიანობაჲ¹
Line: 2    ნაცვალად² ვითარ-იგი-მყოფარიანობისა.

Paragraph: 13     
Line: 3       ხოლო პლატონ ესრეთ განასაზღვრებს ფილოსოფოსობასა*¹: ფილოსოფოსობაჲ
Line: 4    რამეთუ არს მეცნიერებაჲ საღმრთოთა და კაცობრივთა საქმეთაჲ*².
Line: 5    და ცხაღ არს, ვითარმედ იგივე არს უპირველესი ამისი, ხოლო განეყოფვის
Line: 6    მხოლოდ სიცხადითა ღა უცხადოობითა, რამეთუ განყვნა³ მყოფნი საღმრთოდ
Line: 7    და კაცობრივად: სამარადისონი უკუე თქუნა საღმრთოდ, ხოლო ქმნისა და
Line: 8    ხრწნილებისშორისნი თქუნა კაცობრივად. ვინაჲცა ესე განსაზღვრებაჲ და პირველი
Line: 9    ქუედმდებარისაგან განეჩინებიან, ხოლო გან/ეყოფვიან ურთიერთას, ვითარცა
Line: 10    ითქუა, სიცხადითა და უცხადოობითა.

Paragraph: 14     
Line: 11       ხოლო*³ არს ესევითარიცა საზღვარი დასასრულისაგან მეტყუელი:
Line: 12    "ფილოსოფოსობაჲ არს მსგავსებაჲ ღმრთისაჲ, რაოდენ ძალ-უც
Line: 13    კაცსა". რამეთუ ესრეთ განასაზღვრა პლატონ, რამეთუ ღმერთსა*⁴ მრჩობლნი
Line: 14    ჰქონან მოქმედებანი: რომელნიმე მეცნიერებითნი, რომელთაებრ ყოველნი
Line: 15    უწყნის, ვითარ სიტყჳსმოქმედნიცა დაჰნიშნვენ მეტყუელნი: "ხოლო ღმერთთა
Line: 16    ყოველნი უწყნიან"*⁵, ხოლო რომელნიმე წინგანმგებელობითნი⁴ უკნინესთანი,
Line: 17    რომელთაებრ ყოველი სოფელი წინგანეგების⁵, ვითარცა, სიტყჳსმოქმედნი
Line: 18    იტყჳან: `რმერთნი მომცემელ კეთილთა".

Paragraph: 15     
Line: 19       ხოლო ფილოსოფოსსა ორისაებრვე ჰნებავს თავისა თჳსისა მიმსგავსებაჲ
Line: 20    ღმრთისაჲ, რამეთუ ჰნებავს მხედველ-ყოფაჲცა ყოველთაჲ (რამეთუ ყოველთა
Line: 21    ზედდასჭურეტს) და თანად წინგანგებასაცა ჰყოფს უკნინესთასა (რამეთუ სამოქალაქოჲ
Line: 22    ფილოსოფოსი მსაჯულობს და სჯ/ულთა დასხამს). ვინაჲცა სამართლად
Line: 23    მსგავსებაჲ ღმრთისაჲ არს ფილოსოფოსობაჲ. ხოლო "ძალისაებრობაჲ
Line: 24    კაცისაჲ" კეთილად დართულ არს, რამეთუ არცა მეცნიერებაჲ მსგავს არს, არცა
Line: 25    წინგანგებაჲ⁶ იგივე არს, "ვინაჲთგან არსადა უყუარს მსგავსებაჲ უკუდავთა
Line: 26    ღმერთთაჲ ქუემეთრევთა კაცთა, რამეთუ რომელთანი არსებანი განყოფილ,
Line: 27    მათნი სრულებანიცა განყოფილ არიან"*⁶. და სახილველ არს ესე სხუათაცა
Line: 28    ცხოველთა ზედა. რამეთუ ვინაჲთგან კაცსა და ცხენსა განყოფილი აქუს არსებაჲ,
Line: 29    განყოფილი აქუს დასრულებაჲცა. რამეთუ კაცისა უკუე სრულებაჲ⁷ არს
Line: 30    სიტყჳსაებრ და ცნობისა სიცოცხლე, ხოლო ცხენისა -- სიმკჳრცხით სრბაჲ და
Line: 31    ბრძოლათა შინა მარჯუე-ყოფაჲ. და თჳთ მათ უსიტყუთაცა შორის მრავალი
Line: 32    განყოფ/ილებაჲ არს სრულებათაჲ, ვინაჲთგან*⁷ განყოფილებისაცა მათისაჲ,
Line: 33    რამეთუ სხუაჲ არს სრულებაჲ ძაღლისაჲ⁸ და სხუაჲ -- ცხენისაჲ. ეინაჲცა
Line: 34    უკუეთუ ამათ შორის განყოფილნი არიან სრულებანი განყოფილებისაებრ არსებისა,
Line: 35    მრავლად უფროჲს კაცისა შორის და ღმრთისა. ვინაჲთგან მრავლად განიყოფვიან
Line: 36    არსებითა, სამართლად სრულებანიცა განყოფილნი ჰქონან. კეთილად
Line: 37    სადმე დართულ არს საზღვრისადა: "რაოდენ ძალ-უცო კაცსა".
Page: 6  

Paragraph: 16     
Line: 1       არს უკუე ფილოსოფოსობაჲ "მსგავსებაჲ ღმრთისაჲ ძალისაებრ კაცისა".
Line: 2    ხოლო თუ რომლისა მიზეზისაგან მიიმართა ესრეთ განსაზღვრებად ფილოსოფოსობისა,
Line: 3    ითქუმოდენ, რამეთუ ვინაჲთგან, ვითარცა ვთქუ, მრჩობლნი არიან
Line: 4    ძალნი ღმრთისანი, ხოლო მრჩობლნი სულისაცა ჩუენისანი -- მხედველობითნი
Line: 5    და /საქმიერობითნი, ხოლო ფილოსოფოსსა თითოეულთა კერძოთა სულისათა
Line: 6    შემკობაჲ ჰნებავს მსგავსებისა მიმართ ღმრთისა: რომლითამე ბუნებისა მყოფთაჲსა,
Line: 7    ვითარ ყოფისა განმცდელსა, ხოლო რომლითამე ვნებულებითთა სულისა
Line: 8    ძალთა მძრველსა და სხუათა მღუწელსა, სამართლად პლატონ მსგავსყოფად
Line: 9    ღმრთისა ძალისაებრ კაცისა განასაზღვრა ფილოსოფოსობაჲ.

Paragraph: 17     
Line: 10       ხოლო არს სხუაჲცა განსაზღვრებაჲ დასასრულისაგან*¹ მეტყუელი: "ფილოსოფოსობაჲ
Line: 11    არს წურთაჲ¹ სიკუდილისაჲ". ხოლო ვინაჲთგან წინამდებარე
Line: 12    საზღვარი -- წურთაჲ სიკუდილისაჲ -- ფილოსოფოსობასა განასაზღვრებს, ითქუმოდედ,
Line: 13    თუ ვითარ ჯერ-არს სმენაჲ წურთასა სიკუდილისასა, რამეთუ კლეომვროტოს
Line: 14    ვინმე სახელით, შთამხედველ/მან*² "ფედონსა" პლატონისსა² და ვითარმედ
Line: 15    უჴმს ვიდრემე ფილოსოფოსსა წურთაჲ სიკუდილისაჲ მცნობელმან,
Line: 16    ხოლო გუარისა ვერ მცნობელმან, აღსრულმან ზღუდით შთაიგდო თავი თჳსი.
Line: 17    ამისდა მოწამედ ამვრაკიელისა მის ჭაბუკისათჳს შეაწყო ზედწარწერილი
Line: 18    სიტყჳსმოქმედმან, რამეთუ იტყჳს:

Paragraph: 18     
Line: 19       "არქუ, მზეო, ძნობდი, კლეომვროტ ამვრაკელმან
Line: 20       შთაჭრილმან მაღლით ზღუდით ჯოჯოხეთადმი,
Line: 21       არარას ძჳრსა სიკუდილის ღირსსა მვნებმან,
Line: 22       გარნ ერთს პლატონის წიგნს მჭურეტმან "სულისძლითსა"*³.

Paragraph: 19     
Line: 23       ვინაჲცა უმეცრებისა მიერ ჭაბუკისადა შემთხუეულისა ჴელ-ყოფისათჳს
Line: 24    განიხილვოდედ, თუ რაჲ ჰნებავს თქუმულსა ამას "წურთასა სიკუდილისასა"
Line: 25    და რამეთუ პლატონ ბრძანებს არა განყ/ვანებად თავისა თჳსისა და იტყჳს ესრეთ
Line: 26    ვიდრემე უკუე: "უთქუმელთა შორის არს მათთჳს თქუმული სიტყუაჲ,
Line: 27    ვითარცა საპყრობილესა რასმე შინა ვართ კაცნი და არა გჳჴმს თავთა თჳსთა
Line: 28    განყვანებაჲ მისგან, არცა განვლდომაჲ, დიდად რადმე მიჩნს მე და არა ადვილ³
Line: 29    განსახილველად"*⁴. ხოლო არა ჯერ-არს განყვანებაჲ თავთა თჳსთაჲ,
Line: 30    რამეთუ ვითარ-იგი საპყრობილეს⁴ შინა მყოფმან და შევრდომილმან ბრალისა
Line: 31    რაჲსათჳსმე ინებოს თუ განპარვაჲ, დაარღუევს, რაოდენ მას ძალ-უც, სჯულთა⁵,
Line: 32    ეგრეთვე მოსწრაფეცა განჴსნასა სხეულის საკრველისა, მიცემულისასა წინგანგებისა⁶
Line: 33    მიერ, დაარღუევს დამბადებელობითთა სჯულთა. არ ჯერ-არს უკუე
Line: 34    მკლველ თავის ყოფაჲ. ვინაჲთგან ესრეთობაჲ აქუს /ამათ, ვითარ წურთად სიკუდილისად
Line: 35    ვთქუათ ფილოსოფოსობაჲ?

Paragraph: 20     
Line: 36       მოიხილე უკუე თქუმულთამო და დაიჴსნას უღონოებაჲ. ცნობაჲ საჴმარ-არს,
Line: 37    ვითარმედ კაცისა შეზავებულ-ყოფასა: სულისაგან და ხორცთა მრჩობლი
Page: 7  
Line: 1    არს საკრველიცა და განჴსნაჲ სულისაჲ მრჩობლი; რამეთუ არს ბუნებითად*¹
Line: 2    თქუმული საკრველი, რომლისა მიერ სულსა შეეკრვის სხეული და ცოცხალ-იქმნების
Line: 3    მის მიერ. ხოლო არს წინააღრჩევითიცა*² საკრველი, რომლისა მიერ
Line: 4    სული შეეკრვის, მამონებელი¹ სხეულსა და შეიპყრობვის მის მიერ. მრჩობლი
Line: 5    უკუე განჴსნაჲცა: ერთი ვიდრემე სხეულისაჲ სულისაგან, ხოლო მეორე სულისაჲ
Line: 6    სხეულისაგან. და სიკუდილიცა მრჩობლი: რომელიმე ბუნებითი, რომლისაებრ
Line: 7    ყოველნი კაცნი მოვკუდებით, ესე იგი არს, რომლისაებრ განეშორების
Line: 8    სხეული სულსა, /ხოლო რომელიმე წინააღრჩევითი, რომლისაებრ ფილოსოფოსნი
Line: 9    იწურთიან განშორებასა სულისასა სხეულისაგან და ამისებრ ითქუმიან
Line: 10    მწურთელად სიკუდილისა. ესე იგი არს განყოფაჲ სულისაჲ სხეულისაგან, რამეთუ
Line: 11    საჴმარ-არს შემეცნებაჲ*³, ვითარმედ არა უეჭუელად სხეული რაჲ განეყოს
Line: 12    სულსა, სულიცა განეყოფვის სხეულსა, რამეთუ სხეულთმოყუარენი სულნი
Line: 13    შემდგომად სიკუდილისაცა სხეულთაჲსა მერმეცა გარეურბიან ტრფიალებასა,
Line: 14    და ამათ იტყჳან ყოფად გამოჩინებულთა მათ საფლავთა გარემო აჩრდილისსახეთა
Line: 15    საოცრებათა; არამედ არცა სული რაჲ განეშოროს სხეულსა, უეჭუელად
Line: 16    სხეულიცა განეშოების სულსა, რამეთუ ფილოსოფოსობით მცხოვნნი²
Line: 17    და სიცოცხლესაღა შინა მყოფნი მერმეცა განაშორებენ თავთა თჳსთა*⁴/
Line: 18    სხეულისაგან. არს უკუე ფილოსოფოსობაჲ წურთაჲ სიკუდილისაჲ, ესე იგი
Line: 19    არს, წურთაჲ სულისა სხეულისაგან განშორებისაჲ.

Paragraph: 21     
Line: 20       ხოლო*⁵ ღირს ძიებისა არს, ვითარმედ უკუეთუ დასასრულად აქუს ფილოსოფოსობასა მეცნიერებაჲ მყოფთაჲ, ვითარ განსაზღვრებასა მეტყუელსა:
Line: 21    `მეცნიერებად მყოფთად, უკუეთუ მყოფ არიან" და კუალად³, "მეცნიერებად
Line: 22    საღმრთოთა და კაცობრივთა საქმეთად", ქუემდებარისაგან ვიტყჳთ განსაზღვრებად,
Line: 23    ხოლო ოდეს სიმრთელისმოურნეობითსა -- დასასრულისაგან. რამეთუ
Line: 24    ამას მიჰმარჯუებს, ეგრეთვე ფილოსოფოსობისაცა ზედა. უკუეთუ დასასრულად
Line: 25    აქუს მეცნიერებაჲ მყოფთაჲ, დასასრულისაგან ყოფად ჯერ-არს თქუმაჲ
Line: 26    განჩინებულთა საზდვართაჲ. ხოლო*⁶ პირველად იგი განიხილვოდედ, ვითარმედ ფილოსოფოსობასა რომლისამე მქონებელსა მხოლოდ მხედველობითისასა⁴,
Line: 27    /ხოლო რომლისამე -- მოქმედებითისასა, მრჩობლი აქუს დასასრულიცა,
Line: 28    რამეთუ ოდეს ვიტყოდით: "წურთა სიკუდილისა ყოფასა ფილოსოფოსობისასა",
Line: 29    საქმითისაგან დასასრულისა განვასაზღვრებთ მას ყოფად, ხოლო ოდეს:
Line: 30    "მეცნიერებად მყოფთა, უკუეთუ მყოფ არიან" -- მეცნიერებითისაგან, ხოლო
Line: 31    ოდეს: "მსგავსებად ღმრთისა ძალისაებრ" -- ორთაგანვე.
Line: 32    აწ სადმე მკურნალობითი, შეზავებულად მყოფი, ოდეს უკუე მხედველობითისაებრ
Line: 33    ოდენ მისისა განისაზღვრებოდის, ითქუმის ზედმიწევნულობად, კაცობრივთა
Line: 34    სხეულთათჳს შთამომავალად (და სამართლად⁵ ქუედმდებარისა მისისაგან
Line: 35    ვთქუათ ესევითარი განსაზღვრებაჲ); ხოლო ოდეს მისებრ, რომლისათჳს
Page: 8  
Line: 1    იჴმარების ესევითარი ხედვაჲ, ვითარმედ: "სიმრთელისა არს მიეურნეობითი", დასასრულისაგან ვიტყჳთ ყოფად განსაზღვრებასა ამას.
Line: 2    ხოლო ფილოსოფოსობაჲ მარტივისა მქონებელი მხედველობითისა გუარისაჲ
Line: 3    (რამეთუ მისთჳს და მხოლოჲსა იქ[მნ]ების¹ მეცნიერებაჲ საქმეთაჲ),
Line: 4    არამცა სხჳთა ვიდრემე ქუედმდებარისაგან მიითუალვიდა² განსაზღვრებასა
Line: 5    და სხჳთა -- დასასრულისაგან. რამეთუ მეცნიერებაჲ ვიეთამე³ არს
Line: 6    მეცნიერება, ვინაჲცა ერთბამად და ზოგადად შემოიღების მეცნიერებაჲ და ვიეთიმე
Line: 7    მეცნიერებაჲ. და თანად ქუედმდებარისაგანცა და დასასრულისა ითქუას
Line: 8    თუ ვინმე ესევითარი საზღვარი, არ ცოდოს უფროჲსღა ორთაგანვე ყოფად,
Line: 9    გარნა ნუუკუე განთჳსებულად სხუათა ბანსაზღვრებათაგან, მეტყუელისა:
Line: 10    "მსგავსებად ღმრთისა⁴ ძალისაებრ" და განმასაზღვრებელისა, თუ რასა შინა
Line: 11    არს მსგავსებაჲ და მეტყუელისა: "წურთად სიკუდილისა", ქუედმდებარისაგან
Line: 12    სახელ-სდ/ვეს წარმოთქუმულთა საზღვართა.

Paragraph: 22     
Line: 13       ხოლო არს სხუაჲცა განსაზღვრებაჲ ფილოსოფოსობისაჲ არისტოტელისი,
Line: 14    ზესთაღმატებისაგან⁵*¹ მისისა სხუათა ზედმიწევნულებათა და ჴელოვნებათა
Line: 15    მიმართ მეტყუელი: "ფილოსოფოსობაჲ*² არს ჴელოვნებაჲ ჴელოვნებათაჲ და
Line: 16    ზედმიწევნულობაჲ ზედმიწევნულობათაჲ"*³.

Paragraph: 23     
Line: 17       ხოლო ესევითარითა რაჲთმე გუარითა იქმნეს განჩენაჲ ამისი: მეცნიერებათაგანნი რომელნიმე ჴელოვნებათა შეეტყუებიან, ხოლო რომელნიმე -- ზედმიწევნულობთა.
Line: 18    ხოლო ესე ჴელოვნებანი და ზედმიწევნულობანი სიტყუათაებრ
Line: 19    ვიდრემე არაჲთ განიყოფებიან ურთიერთას (რამეთუ თითოეულისა
Line: 20    სიტყუანი თავთა მათთაებრ უმცოდონი არიან), ხოლო .ნივთისაებრ იცვალებიან
Line: 21    რამეთუ ზედმიწევნულობანი სადმე ეგრეთვეობის მქონებელთათჳს შთამოვლენ,
Line: 22    ესე იგი არს, ვარსკ/ულავთმრიცხუველობაჲ, ქუეყანისმზომელობაჲ⁶,
Line: 23    მრიცხუველობითი⁷; ხოლო ჴელოვნებანი ვითარცა მრავალგუარად შეცვალებადთათჳს.
Line: 24    ვინაჲცა ქუეყანისმზომელობისა⁸ [სიტყუანი]⁹ უმცოდვად ჰგიან,
Line: 25    ვითარცა აქუს მას, რაემეთუ "ყოვლისა მომრგულებულისა კენტროჲსაგან გარეშემოჲსამიმართნი განვლანი სწორნი არიან ურთიერთას"; ხოლო მკურნალობითისანი
Line: 26    მცოდვობენ, ვითარცა მეტყუელი იგი, ვითარმედ: "წინააღმდგომნი
Line: 27    საკურნებელ წინააღმდგომთა", არა მარადის იგივეობის მქონებელთათჳს შთამომავალობითა [პირველად]¹⁰ უკუე, რამეთუ არცა ყოველთა სნეულებათანი
Line: 28    არიან საკურნებელნი რამეთუ რაჲ უკუეთუ მომსრველობითი იყოს სენი⁹ და
Line: 29    სხუებრცა, რამეთუ არა ყოველთა წინააღმდგომთა შემოიხუმენ, არამედ მსგავსთაცა
Line: 30    ვითარ-იგი შემთხუევითთებრთა ზედა რამეთუ მრავალგზის ცივ/მან
Line: 31    წყალმან გარდასხმულმან ეგერა მოკლებულსა¹¹ მჴურვალებასა აღუწოდა.
Line: 32    ვინაჲცა ყოველთა ზედმიწევნულობათა და ჴელოვნებათა ფილოსილფოსობაჲ
Line: 33    მისცემს დასაბამთა, ქუეყანისმზომელობასა¹² უკუე -- ყოვლობითთა სიტყუასა,
Line: 34    (რამეთუ ფილოსოფოსთაჲ არს ძიებაჲ ყოვლობითისაჲ) და სხუებრცა, რამეთუ
Line: 35    ქუეყანისმზომელი ნიშანსა უკერძოოსა მიიღებს და სიდიდესა უზომოობად
Page: 9  
Line: 1    განსწვალებს და ამათ უგამოუჩინებლოდ იჴუმევს დასაბამთა. ხოლო
Line: 2    ფილოსოფოსი გამოაჩინებს ჲმათ, რამეთუ ვითარ ყოველსა განმწიაღებსა განწიაღებულისასა დააკლდების ერთი განფენაჲ, რამეთუ სხეული*¹, სამთა მქონებელი
Line: 3    განფენათაჲ, განიწიაღების ეპიფანიაჲსა მიერ, რომელსა ჰქონან ორნი
Line: 4    განფენა/ნი: სიგრძე და სივრცე (რამეთუ სიღრმე არა აქუს, რომლითა დააკლდების
Line: 5    სხეულსა). ხოლო ეპიფანიაჲ*², ორთა მქონებელი განფენათაჲ, განიწიაღების
Line: 6    ღრამმისა¹ მიერ, რომელსა აქუს ერთი განფენაჲ -- სიგრძე მხოლოდ.
Line: 7    ხოლო ღრამმი*³ განიწიადების სიმეაჲსაგან, რომელსა ცხად არს, ვითარმედ
Line: 8    არა აქუს არცერთი განფენაჲ, არამედ არს უკერძოო*⁴.

Paragraph: 24     
Line: 9       აწ უკუე, ვითარცა ითქუა, ყოველსა განმაწიაღებელსა განწიაღებულისასა
Line: 10    დააკლდების ერთი განფენაჲ. ხოლო ვითარმედ ყოველი სიდიდე უზომოობად
Line: 11    არს განსაყოფელ, აჩუენებს მიმღები, ვითარმედ განკუეთაჲ სიმიათა მიმართ
Line: 12    იქმნების, რომელნი არ შეიწყობვიან, არცა შეიქმან სხეულსა. ვინაჲცა სხეულსა
Line: 13    სამი³ აქუს განფენაჲ სიმეაჲსა მიმართ განყოფილსა, რამეთუ არას მოაკლებს
Line: 14    სხეულისასა განწვალებაჲ თჳნიერ რაოდენობასა /სიდიდისასა ხოლო სამკერძო
Line: 15    ქონებაჲ განფენისაჲ არ მოაკლდების.

Paragraph: 25     
Line: 16       აწ სადმე სიტყუაჲ სხეულისაჲ მიითუალავს უჰამრავობად განკუეთასა.
Line: 17    ხოლო უკუეთუ რომელიმე შეუძლებელ იყოს, თანანერგისათჳს უძლურებისა
Line: 18    ვერ დგომად, არა ამისთჳს მოისპობვის; ხოლო მკურნალობითი -- ოთხთა ასოთა*⁵,
Line: 19    რამეთუ ფილოსოფოსნი გამოაჩენდენ რაჲ ოთხ-ყოფასა ასოთასა ქმნასა
Line: 20    შინა სხეულთასა, მრავალგანთქუმულთა⁴ ამათსა, და არცა უმრავლესთა, არცა
Line: 21    უმცირესთასა აღსაარებულად შემოიღებენ ამას იგინი და ამათ ასოთაგან უმახლობელესადრე ქმნასა იტყჳან ოთხთა ბალღამთასა, უშორესთარე მათ ასოთასა
Line: 22    ჯეროვნად შემომხუმელნი ამათნი.

Paragraph: 26     
Line: 23       მერმე უკუე და რიტორობითსაცა ფილოსოფოსობაჲ /მისცემს დასაბამთა,
Line: 24    რამეთუ შესაბამად ზედდართვასა და შეგულისსიტყუვასა⁵ წარმოჩენასა და მოგონებასა შემოიხუამს რიტორი, რამეთუ ვითარ-იგი შეგულისსიტყუვაჲ ჭეშმარიტი
Line: 25    არს, ვითარ აქუს საჭიროობაჲ, ეგრეთ მოგონებასაცა ჭეშმარიტ-ყოფაჲ
Line: 26    ჰნებავს ხოლო ერთი წინგანსლვაჲ დააკლდების შეგულისსიტყუვისაჲ, ვინაჲ
Line: 27    შეგულისსიტყუვაჲცა უსრულად ითქუმის. ხოლო შეგულისსიტყუვაჲოარს
Line: 28    სიტყუაჲ, რომელსა შინა ღასხმულთა რათასა⁶ სხუათასა რასმე მათ მდებარეთასა
Line: 29    საჭიროდ შეემთხუევის იგივე-ყოფაჲ. მათ თანა ამითვე სახითა შეისაბამებს
Line: 30    ზედდართული წარმოჩენასა, რამეთუ ვითარცა იგი უსაფუძველო რაჲმე
Line: 31    და მიმდგომ და არ უეჭუელად ჭეშარიტ, ეგრეთვე არს წარმოჩენაჲცა. ხოლო
Line: 32    განიყოფვიან ესენი ურთიერთას, რამეთუ ზედ/დართული ვიდრემე სიტყუაჲ
Line: 33    არს კერძოობითთაგან სარწმუნომყოფელი ყოვლითურთთაჲ და ჴელ-ყოფათაცა
Line: 34    მიერვე მოიხუამს რამეთუ "ადგილობითთა" ძლით არისტოტელმან
Line: 35    სიტყჳერებითსა შინა წარმოთქუა და სრულად რიტორობისა ჴელოვნებანი დასხნა.
Line: 36    ვინაჲ და რიტორობასაცა ფილოსოფოსობისაგან მიუხუმან დასაბამნი და
Line: 37    სხუებრცა, რიტორი იჴუმევს სამართალსა და კარგსა და უკეთესსა არმეცნიერი,
Page: 10  
Line: 1    თუ სადა იხილვების სამართალი, არცა უკუეთუ იგივე არს უ.მჯობესი. რამეთუ
Line: 2    არს ოდესმე, რომელ იგივედ მისსა შემოიღებენ სამართალსა და არს, ოდეს
Line: 3    განჰყოფენ მას და წინააღმდგომად დასდებენ. ხოლო აჩუენებს, ვითარმედ იგივე
Line: 4    არიან და გარემოაქცევს.

Paragraph: 27     
Line: 5       და ღრამმატიკოსობაჲ¹ მსგავსადვე, რამეთუ ტონთა და ხრონოთათჳს შთა/მოვალს,
Line: 6    რომელნი მუსიკობისანი არიან. ხოლო მუსიკობაჲ კერძოჲ არს ფილოსოფოსობისაჲ.
Line: 7    და არა სიტყჳერებითნი ხოლო ჴელოვნებანი და ზედმიწევნულობანი მოქენე
Line: 8    არიან ფილოსოფოსობისა, არამედ ნავსათ წოდებულნიცა ჴელოვნებანი,
Line: 9    რამეთუ მაშენებელი ილისტიკსა იჴუმევს გამორჩევისა მიმართ, გინა თუ მართალი
Line: 10    არს ზღუდე, გინა -- არა. გარნა თუ რაჲ არს ილისტიკი, არა უწყის. ხოლო
Line: 11    ფილოსოფოსი მეყსეულად ხედავს მიზეზსა, რამეთუ იტყჳს, ვითარმედ: "ყოველნი
Line: 12    სიმძიმენი თჳთაღძრვით მიიმართებენ კენტროჲსა მიმართ. ვინაჲცა მართალთა
Line: 13    ყურეთა მიმართ ყოვლით კვრძო სიმძიმე დაზიდვენ, ხოლო ნართალნი
Line: 14    ყურენი გაუდრეკელნი არიან". მერმე ხუროჲცა განსამართებელად ძელისა საწონსა
Line: 15    იჴუმევს, ხოლო თუ რაჲ არს ბუნებაჲ განმართ/ებისაჲ, არმეცნიერ არს.
Line: 16    ხოლო ქუეყანისმზომელობაჲ, კერძოდ ფილოსოფოსობისა მყოფი, იგიცა იტყჳს,
Line: 17    ვითარმედ `განმართებული არს, რომელი გასწორებით იდვას თჳსთა სიმეათა
Line: 18    შუა".

Paragraph: 28     
Line: 19       ესრეთვე ყოველთა სხუათა ზედმიწევნულობათა და ჴელოვნებათა ფილოსოფოსობისაგან ქონებაჲ დასაბამთაჲ საპოვნელ არს. ვინაჲცა არს ფილოსოფოსობაჲ
Line: 20    ჴელოვნება² ჴელოვნებათა და ზედმიწევნულობა ზედმიწევნულობათა*¹.
Line: 21    პითაღორაცა ვიდრემე უკუე: "ფილოსოფოსობაჲ არსო -- იტყჳს, --
Line: 22    სიყუარული სიბრძნისაჲ", პირველად უძუელესთასა ზედმიწევნული მიუმთხუეველობასა,
Line: 23    ვითარ ბრძნად სახელ-სდებდეს იგინი რომლისავე უკუე ჴელოვნებისა
Line: 24    ჴელმეოფელსა, რომელთაგანი ერთი იყო არქილოხოსცა მეტყუელი:
Line: 25    "ტრიენი კეთილი და /მმართებელი ბრძენი", და სიტყჳსმოქმედი: "ვითარ
Line: 26    ბრძენი მუუშაკი არსო ხუროჲ"*², ხოლო "კეთილმეცნიერებითა შესწავებულისაჲთა
Line: 27    ბრძენთა ათინისათა"*³ გარდაცვალეს სახელის-დებაჲ ესე ღმრთისა
Line: 28    მიმართ სიბრძნისა და მეცნიერებისა მყოფთაჲსა სამარადისოდ მქონებელისა.
Line: 29    ხოლო საზღვართა რომელთამე რიტორობისა ზედა და რომელთამე ღრ[ა]მმატიკოსობისა
Line: 30    და რომელთამე ბუნებითსა ძიებასა ზედა დამსხმელთა და კუალად
Line: 31    სხუათა სხუათ ზედა ბუნებითთა მხედველობისა მოღუაწესა ფილოსოფოსად
Line: 32    სახელ-სდვეს, ვითარცა მოყუარეთა სიბრძნისათა³, რომელსა ღირს-ჰყოფენ
Line: 33    საწოდებელად ღმრთისა, ხოლო ამისსა მეცნიერებასა -- ფილოსოფოსობად,
Line: 34    სიყუარულად სიბრძნისად, რამეთუ სიბრძნედ, ვითარცა ეგერა ითქუა, მეცნიერებაჲ
Line: 35    ღმრთისაჲ სახელ-იდების. და ამათ პითაღორა.

Paragraph: 29     
Line: 36    არიან უკუე /სხუანიცა განსაზღვრებანი ფილოსოფოსობისანი, ხოლო კმა
Line: 37    ესენი.

Paragraph: 30     
Line: 38       გარნა ვითარმედ ყოველი საქმე ანუ განწვალებული არს ანუ განუწვალებელი,
Line: 39    საჭირო არს ჩუენდაცა თქუმად, ვინაჲ ფილოსოფოსობაჲ განწვალებული
Page: 11  
Line: 1    არს ანუ არა? ხოლო პირველ ამისსა სამართალ არს თქუმად, რაჲ არს სრულებითი
Line: 2    განწვალებაჲ და რაჲ ზედგანწვალებაჲ და რაჲ ქუეგანწვალვბაჲ¹ რამეთუ
Line: 3    განწვალებისათჳს*¹ სიტყჳსმყოფელსა უჴმს პირველად თქუმაჲ, თუ რომელი
Line: 4    არს ამათ თითოეულთაგანი.

Paragraph: 31     
Line: 5       არს ვიდრემე უკუე...*² პირველისაებრ ჴელ-ყოფისა განკუეთაჲ საქმისაჲ,
Line: 6    ხოლო ზედგანწვალებაჲ*³ მეორისაებრ ჴელ-ყოფისა განკუეთაჲ, სხუაჲ, ვითარ-იგი
Line: 7    პირველისაებრ განწვალებისა განვჰკუეთ ცხოველსა სიტყჳერისამი
Line: 8    და უსიტყჳსა² (ესე განწვა/ლებაჲ არს)*⁴... და მხოლოჲთა წესითა ოდენ განეყოფვიან
Line: 9    ურთიერთას. ხოლო ქუეშგანწვალებაჲ*⁵ არს ესერა განწვალებულისა
Line: 10    საქმისა, კერძოდ, ესე იგი არს სახისა, განკუეთაჲ. (ხოლო სახედ ვიტყჳ
Line: 11    აწ ურთიერთარსსა), ვითარ-იგი ვითარმედ "ზეციერი რომელიმე არს უცთომელი,
Line: 12    ხოლო რომელიმე -- ცთომილი". რამეთუ ზეციერი სახე იყო ცხოვლისაჲ, ხოლო ქუეგანვჰყოფთ უცთომელებად და ცთომილებად.

Paragraph: 32     
Line: 13       ვასწავეთ რაჲ უკუე ჩუენ, რაჲ არს განწვალებაჲ და რაჲ -- ზედგანწვალებაჲ
Line: 14    და რაჲ -- ქუეგანწვალებაჲ, შესადგინებელ არს ფილოსოფოსობისშორისისაცა
Line: 15    განწვალებისათჳს³ თქუმაჲ, რამეთუ განიწვალების⁴, ვითარცა ზემოგამოჩინებულ
Line: 16    არს, ვიეთებრმე უკუე ორად, ხოლო სხუათაებრ სამად.
Line: 17    განსწვალებენ ფილოსოფოსობასა: მხედველო/ბითად და მოქმედებითად
Line: 18    და სიტყჳერებითად. და უკუეთუ ესრეთ აქუს ანუ არა, ვიხილოთ; ხოლო
Line: 19    მხედველობითსა: ღმრთისმეტყუელებითად, სწავლულებითაღ და ბუნებათმეტყუელებითად.
Line: 20    ხოლო ცნობაჲ საჴმარ-არს, ვითარმედ განწვალებისა ჭეშმარიტებაჲ
Line: 21    უპირატეს დმრთისმეტყუელებაჲ არს, რამეთუ დასაწყის ყოველთა
Line: 22    არიან საღმრთონი, რომლისათჳსცა არა უჟამოღ წინადააწესეს ესე ძუელთა.
Line: 23    ხოლო ბუნებათმეტყუელებითი, ვითარცა ჩუენთა მომართ ვიდრემე, პირველი
Line: 24    არს (რამეთუ ვერ ვითარ ვსცნობთ გონიერსა არსებასა უწინარეს გრძნობადისა),
Line: 25    ხოლო ვითარცა ჭეშმარიტებისა მიმართ, უკუანაჲსკნელი, რამეთუ
Line: 26    უკუანაჲსკნელ⁵ არსება არს ნივთისშორისი, რომლისათჳს უკუანაჲსკნელივე
Line: 27    მიუღიეს წესი.

Paragraph: 33     
Line: 28       ხოლო საშუალ ამათსა არს სწავლულებითი, ვინაჲთგან /ბუნებითცა საშუალი
Line: 29    აქუს წესი, რამეთუ ძუელთაგანთა ვიეთმე წინადააწესეს ესე ბუნებათმეტყუელებითისა, პლატონიანთა ვიდრემე თქუმითა, ვითარმედ: "გუარებთა
Line: 30    სულსა შინა დამარხულთა, ეგერა შევემეცნიერებით, ესე იგი არს, აღვიჴსენებთ
Line: 31    თითოეულადთა შორის მხილველნი, გზად რადმე ანუ კიბედ მჴუმეველნი
Line: 32    სწავლულებითისანი". ხოლო არისტოტელიანთა ჰნებავს მისაზრებაჲ ჩუენი
Line: 33    ნივთისშინაჲსა არსებისაგან ცნობად გონიერისა, რომელი არს სადმე უხილავ,
Line: 34    ხოლო უმეტესი აქუს და უმტკიცესობისშინაჲ გუამი, ვიდრეღა ნივთიერსა, და
Line: 35    რამეთუ აქათაცაშინა ღრამმსა ნივთსა შორის ვისწავებთ არა ნივთსა ცჳლისასა
Line: 36    ანუ რვალისასა მსწავლელნი, არამედ რაჲთა წარმომხუეჭელნი მისნი მივისაზრნეთ
Line: 37    გონებად მიმართ, სადა-იგი უნამდჳლესად ვიხილავთ გუამოვნებასა
Line: 38    მისსა. გარნა რამეთუ /არ ეზიარების ცჳლსა ბუნებით ნაკუეთი, ვითარ ღრამმი
Page: 12  
Line: 1    ანუ სამყურე, ამიერ ცხად-არს, რამეთუ საცნაურ არს, ვითარმედ რაჟამს სამყურე
Line: 2    ნაკუეთი გარდაიცვალოს განჴუებითა ერთისა გუერდისაჲთა, არა გარდაიცვალების
Line: 3    ცჳლი, ვინაჲთგან ეზიარებოდა თუმცა არსებითა, უღირდა გარდაცვალებაჲ.

Paragraph: 34     
Line: 4       ხოლო განიწვალების უკუე ფილოსოფოსობაჲ*¹, ვითარცა ეგერა თქუმულ
Line: 5    არს, მხედველობითისა მიმართ და საქმითისა. ხოლო ღირს*² ძიებისა არს,
Line: 6    რაჲსათჳს ორად და რაჲსათჳს ამათდა მიმართ განიწვალების, და არცა უმრავლესთამი,
Line: 7    არცა უმცირესთა. და*³ უმცირესთამი უკუე უღონო იყო ქმნაჲ

Paragraph: 35     
Line: 8       განწვალებისაჲ, რამეთუ არცა განიწვალების ერთისამი ერთი. ხოლო რად არა
Line: 9    უმრავლესთამი, არამედ ორთა, ამისნი მიზეზნი ორნი არიან, რამეთუ ვინაჲთგან
Line: 10    ვიტყოდეთ ფილოსოფოსობასა მსგავს-ყო/ფად ღმრთისა, ხოლო ღმერთსა მრჩობლნი
Line: 11    ჰქონან მოქმედებანი: რომელნიმე მეცნიერებითნი მყოფთა ყოველთანი,
Line: 12    ხოლო რომელნიმე მოურნეობითნი ჩუენ უკნინესთანი, სამართლად ფილოსოფოსობაჲ
Line: 13    განიწვალების ხედვითისა მიმართ და საქმითისა, რამეთუ მხედველობითთა
Line: 14    მიერ უწყნით მყოფნი, ხოლო საქმითისა ვემოურნეებით უკნინესთა.
Line: 15    და ესრეთ მივამსგავსებთ თავთა თჳსთა ღმერთსა.

Paragraph: 36     
Line: 16       კუალად სულისაცა ჩუენისა მრჩობლნი არიან მოქმედებანი, რომელნიმე
Line: 17    მეცნიერებითნი, ვითარ თნებაჲ, გრძნობაჲ, ოცნებაჲ, გაგონებაჲ, ხოლო რომელნიმე -- ცხოვლობითნი¹ და წადიერებითნი, ვითარ განზრახვაჲ, გულისწყრომაჲ,
Line: 18    გულისთქუმაჲ. აწ უკუე ფილოსოფოსსა ყოველთა სულისა ნაწილთაჲ
Line: 19    ჰნებავს შემკობაჲ და სრულებისა მიმართ აღყვანებაჲ, ვინაჲცა მხედველობითისა
Line: 20    მიერ სრულ-იქმნების ჩუენშორისი მეც/ნიერებითი, ხოლო საქმითისა
Line: 21    მიერ -- წადიერებითი.

Paragraph: 37     
Line: 22       სამართლად უკუე ორად განიწვალების საზღვარი ფილოსოფოსობისაჲ:
Line: 23    მხედველობითისა მიმართ და საქმითისა².

Paragraph: 38     
Line: 24       კუალად მხედველობითი განიწვალების ღმრთისმეტყუელებითისა მიმართ,
Line: 25    სწავლულებითისა და ბუნებათმეტყუელებისა. და სამართლად ესეცა, რამეთუ
Line: 26    ვინაჲთგან ყოველთა მყოფთაჲ ჰნებავს ხედვაჲ ფილოსოფოსსა. ხოლო მყოფთა
Line: 27    ყოველთანი სამნი არიან წესნი: რამეთუ რომელნიმე საქმეთაგანნი ყოვლად
Line: 28    ყოვლითურთ არიან განშორებულნი ნივთისა და გუამისა და მათძლითი³ წულილმოგონებაჲ,
Line: 29    ვითარ არიან საღმრთონი; და რომელნიმე ყოვლად ყოვლითურთ
Line: 30    განუშორებელ ნივთისა და გუამისა და მათძლითი წულილმოგონებაჲ,
Line: 31    ვითარ არიან ბუნებითნი და ეგერა ნივთისშორისნი, ხისა და ძუალ/ისა და
Line: 32    ხორცისა და მარტივად ყოველნი სხეულნი; ხოლო საშუალ ამათსა მყოფნი
Line: 33    რომლითამე უკუე არიან განშორებულ, ხოლო რომლითამე განუშორებელ⁴,
Line: 34    ვითარ არიან დასასწავლელობითნი, რამეთუ მომრგულებული და სამძგიდე⁵
Line: 35    და ეგევითარნი თავით თჳსით შეგუამებად თჳნიერ ნივთისა რაჲსმე⁸
Line: 36    ვერ შემძლებელ არიან და ამისებრ განუშორებელ არიან ნივთისა.
Line: 37    ხოლო ვინაჲთგან მილველნი მომრგულებულსა ძელისა და რვალისა და
Line: 38    ქვისასა დავისწავლით სახესა მის მომრგულებულისასა და გუაქუს თავთა შორის
Line: 39    თჳსთა თჳნიერ ნივთისა (ვითარ უკუეთუ ცჳლმან მიიღოს ნატჳფრი ბეჭედისაჲ
Page: 13  
Line: 1    არ მიმღებელმან ნივთისა რაჲსამანმე), ამისებრ განშორებულ არიან ნივთისა,
Line: 2    ვითარ-იგი წულილმოგონე/ბითა განეშორებიან.

Paragraph: 39     
Line: 3       აწ უკუე მყოფთაგანნი რომელნიმე არიან ყოვლად ყოვლითურთ განშორებულნი,
Line: 4    ხოლო რომელნიმე -- ყოელად ყოვლითურთ განუშორებელნი და რომელნიმე --
Line: 5    რომლითამე უკუე განშორებულნი და რომლითამე განუშორებელნი.

Paragraph: 40     
Line: 6       და მხედველობითი ვიდრემე განიყოფვის ღმრთისმეტყუელებითისა მიმართ, დასასწავლელობითისა და ბუნებათმეტყუელებისა. და ყოვლად ყოვლითურთ განშორებულნი ვიდრემე შეემსგავსებიან ღმრთისმეტყუელებითსა კერძოსა,
Line: 7    ხოლო ყოვლად ყოელითურთ განუშორებელნი -- ბუნებათმეტყუელებითსა
Line: 8    და რომლითამე უკუე განშორებულნი, ხოლო რომლითამე განუ'შორებელნი -- დასასწავლელობითსა. ხოლო ვითარმედ ნივთისშორისნი გუარნი
Line: 9    ყოვლად ყოვლითურთ არიან განუშორებელ ნივთისა, ხოლო დასასწავლელობითნი --
Line: 10    განშორებულ, ცხად არს განსაზღვრებათაგანცა. რამეთუ მომრგულე/ბულისა
Line: 11    განმასაზღვრებელნი არცა ერთსა ნივთსა მივიღებთ² მეტყუელნი, მომრგულებული*¹
Line: 12    არს ნაკუეთი გავაკებული ერთისა ღრამმისა მიერ შეცვული,
Line: 13    რომლისა შორის ერთისაგან სიმეაჲსა შინაგან ნაკუეთისა მის მდებარეთაგანნი
Line: 14    შევრდომილნი იგი ევთიანი*² ყოველნი შეცვულებისა მიმართ მომრგულებულისაჲსა
Line: 15    სწორ ურთიერთას არიან". ხოლო სახლსა რაჲ განვასაზღვრებდეთ,
Line: 16    თჳნიერ ნივთისა უძლურებთ განსაზღვრებად, ვიტყჳ უკუვ: სახლი
Line: 17    არს საფუძველი, მაყენებელი წჳმათა და სიცხეთაჲ, ქვათაგან და ძელთა", რამეთუ
Line: 18    არა თუ წარმოვაჩინოთ ნივთი, შეუძლებელ არს კარვისა და სხუათა ეგევითართა
Line: 19    საფარველთა ქმნაჲ.

Paragraph: 41     
Line: 20       ხოლო სამართლად საშუალ არს დასასწავლელობითი, რამეთუ ვინაჲთგან
Line: 21    ვერ შემძლებელ ვართ უსაშოვლოდ ბუნებითთაგან საღმრთოთა /მიმართ აღსლვად
Line: 22    და ყოვლად ყოვლითურთ განუშორებელთაგან ნივთისათა -- ყოვლად
Line: 23    ყოვლითურთ განშორებულთა მიმართ, ვმოგზაურობთ დასასწავლელთა მიერ,
Line: 24    რომლითამე უკუე განშორებულთა, ხოლო რომლითამე განუშორებელთა რამეთუ
Line: 25    ამისთჳს არიან დასასწავლელნი³, ვითარმედ⁴ უჴმს დამსწავლელთა მათთა
Line: 26    და დაჩუეულთა გაგონებითა უსხეულოდ აღსლვაჲ საღმრთოთა მიმართ. და
Line: 27    რამეთუ საღმრთოჲ პლუტინოს იტყჳს: `მიეცემოდედ ჭაბუკთა სასწავლელნი
Line: 28    შესაჩუეველად უსხეულოჲსა ბუნებისა", რამეთუ უკუეთუ ვინებოთ მეყსეულად ბუნებათმეტყუელებითთაგან ღმრთისმეტყუელებად აღყვანებაჲ⁶ მათი
Line: 29    უსაშოვლოდ, დავაბრმოთ, ვითარ-იგი ბნელისა სახლისაგან სინათლისა მომართ
Line: 30    უსაშოვლოდ გამოსრულთა, რამეთუ უჴმს პირველად სახლსა შინა მიმოვლაჲ
Line: 31    მქონებელსა ზომიერისა ნათ/ლისასა და ეგრეთღა მოსლვაჲ უნათლესისა მომართ.
Line: 32    ესრეთვე უკუე შემდგომად ბუნებითთასა უჴმს მოარულქმნილთა დასასწავლელთა
Line: 33    შორის აღსლვაჲ ღმრთისმეტყუელებისა ზედა, რამეთუ კიბე რაჲმე
Line: 34    და ჴიდ არიან დასაწავლელნი, ზიარქმნილნი ვიდრემე ბუნებითთანი, ვითარ-იგი
Line: 35    განუშორებელ არიან, ხოლო საღმრთოთანი⁷, ვითარ განშორებულ არიან⁸.
Page: 14  

Paragraph: 42     
Line: 1       და ბუნებათმეტყუელებითი სადმე და ღმრთისმეტყუელებითი ქუეგანწვალებათა
Line: 2    რათმე შეიწყნარებენ, გარნა მათნი უკუე ქუეგანწვალებანი, ვითარცა
Line: 3    თანშეუტყუებელად შეყვანებადთა¹ სასმენელებისად მყოფნი, დავიდუმნეთ.

Paragraph: 43     
Line: 4       ხოლო დასასწავლელობითი განიწვალების ოთხად: ქუეყანისმზომელობისა²
Line: 5    მიმართ, ვარსკულავთმრიცხუველობისა და მუსიკობითისა და მრიცხუველობითისა³.
Line: 6    და /მრიცხუველობითი⁴ ვიდრემე რიცხუთა ზედა სჭურეტს. (ხოლო
Line: 7    საღმრთო⁵ არიან მრიცხუველობითნი სახედავნი, რამეთუ არა მსოფლელთა⁶
Line: 8    მიერ სახელდებულსა რიცხუსა, რომლითა იგინი რიცხუვენ, ჰხედავს მრიცხუველობითი,
Line: 9    არამედ უწყის რიცხჳსაჲ, თუ რომელი სქესი აქუსყე ურთიერთას.
Line: 10    ვითარ-იგი ექუსსა⁷ სამთა მიმართ ორწილობისაჲ აქუს სიტყუაჲ და ცხრასა
Line: 11    ექუსისა მიმართ სწორკერძოობისაჲ. მერმე და შობათაცა⁸ რიცხუთასა: ჭუღელისა
Line: 12    და ცანკჳლისა და ცანკუჭუღისა*¹ და სხუათა მრავალთა ეგევითართასა
Line: 13    ზედა ჰსჭურეტს).

Paragraph: 44     
Line: 14       ხოლო ქუეყანისმზომელობაჲ⁹ -- სიდიდეთა და ნაკუეთთა, ხოლო მუსიკი --
Line: 15    ლართა თანმეჴმეობასა. ხოლო მოიპოვებს კილოთაცა რათმე, დამაძინებელთა
Line: 16    ვიდრემე სულისა ვნებათასა და აღმადგინებელთა მისთა სათნოებისა /მიმართ.
Line: 17    ხოლო ვითარმედ ესრეთ აქუს, ამას ცხად ჰყოფენ ჯერეთ შეუშლელნი კუალნი
Line: 18    და ვითარ განვრდომაჲ მუსიკობისაჲ. რამეთუ მსმენელნი საყჳრისა და ტინმბანათანი*²
Line: 19    უმწყრალეს ვიქმნებით. (და ამისთჳს ბრძოლათა შინა საყჳრი მოიპოების).
Line: 20    ხოლო გუესმოდის რაჲ სათეატრონოთა კილოთაჲ, უმსუამრესობად წარვჰმართებთ
Line: 21    სულთა.

Paragraph: 45     
Line: 22       მოიღებვის უკუე მატიანიცა ესევითარი, ვითარმედ პითაღორამან, მხილველმან
Line: 23    ჭაბუკაჲს*³ ვისმე მეავლისა*⁴ მსუამრსა კილოსა მეავლეობისასა შედგომილისამან,
Line: 24    უბრძანა მას მცვალებელსა ავლისასა უმკჳრცხესობით მეავლეობაჲ
Line: 25    და ამისითა ქმნითა დაცხრობად გულისმთქუმელობაჲ ჭაბუკისაჲ მის. ვინაჲცა
Line: 26    არა ჯერ-არს ურწმუნოებაჲ თქუმულთაჲ საღმრთოჲსა მუსიკობისათჳს. ამისთჳს
Line: 27    საღმრთოჲ პლატონცა /უბრძანებს ჭაბუკთა მუსიკობისა მიერ და გამოსაძრცუელობითისა
Line: 28    სლვად, რაჲთა მუსიკობისა მიერ¹⁰ ვიდრემე სულსა შეამკობდენ,
Line: 29    ხოლო გამოსაძურცელობითისა¹¹ -- სხეულსა.

Paragraph: 46     
Line: 30       ხოლო ვასკულავთმრიცხუველობაჲ შთამოვალს ქცევათათჳს ვარსკულავთაჲსა.
Line: 31    ხოლო რაჲსათჳს ოთხად განიწვალების დასასწავლელობითი და არა
Line: 32    უმრავლესად ანუ უმცროჲსად, აწ ვყტყჳთ.

Paragraph: 47     
Line: 33       საუწყო არს, ვითარმედ დასასწავლელობითი რაოდენობისათჳს შთამოვალს.
Line: 34    ხოლო რაოდენობისაჲ რომელიმე არს შერწყუმითი და რომელიმე განსაზღვრებითი.
Line: 35    და განიყოფების¹² თითოეული ამათგანი ორად: შერწყუმული¹³
Line: 36    უკუე მოძრავად'[და უძრავად]¹⁴. კუალად რომელიმე მოძრავისაჲ მარადის მოძრავად,
Line: 37    ხოლო რომელიმე არა მარადის მოძრავად); ხოლო განსაზღვრებული რაოდენობაჲ --
Line: 38    თავისა მიმართ¹⁵ თჳსი/სა და რაჲსა მიმართად¹⁶. რაოდენ შერწყუმული
Page: 15  
Line: 1    არს ქუეყანაჲ, რომლისათჳს შთამოვალს ქუეყანისმზომელობაჲ, არს
Line: 2    უკუე ქუეყანისმზომელობაჲ მეცნიერება¹ რაოდენობისა შერწყუმულისა უძრავსა
Line: 3    მდებარეობასა შინა. რაოდენ² მარადის მოძრავ არს ცაჲ, რომლისათვის
Line: 4    შთამოვალს ვარსკულავთმრიცხუველობაჲ, და არს ვარსკულავთმრიცხუველობაჲ
Line: 5    მეცნიერება³ რაოდენისა შერწყუმულისა, მარადის მოძრავისა. და
Line: 6    შთამოვალს ვარსკულავთმრიცხუველობაჲ და ქუეყანისმზომელობაჲ რაოდენობისათჳს
Line: 7    შერწყუმულისა. ხოლო შერწყუმული არს, რომლისა კერძოთა საზოგადოჲსა
Line: 8    რაჲსმე⁴ საზღვრისა⁵ მიმართ შეაყოფს.

Paragraph: 48     
Line: 9       ხოლო ვიტყოდეთ გასაზღვრებულისაცა რაოდენისათჳს რომლისამე თავით
Line: 10    თჳსით ყოფასა, ხოლო რომლისამე, რაჲსამიმართად. რა/ოდენობა⁶ თავით
Line: 11    თჳსით არს რიცხჳ, ოდეს თჳთ თავით თჳსით განვიხილვიდეთ მას, ვითარ-იგი
Line: 12    ჭუღლვით ჭუღლვილი ანუ ცანკუჭუღელი რიცხჳ და არა სხჳსა მიმართითა სქესითა
Line: 13    მისითა, მსგავსად შემთხუევითისა (რამეთუ ესე მუსიკისაჲ არს).

Paragraph: 49     
Line: 14       შთამოვალს უკუე რაოდენისათჳს გასაზღვრებულისა თავით თჳსით, რომელ
Line: 15    არს რიცხჳ თავით თჳსით განჭურეტილი, არითმიტიკი, რამეთუ არითმიტიკი
Line: 16    არს მეცნიერებაჲ რაოდენისა თავით თჳსით განსაზღვრებულისაჲ⁷; ხოლო რაოდენისა
Line: 17    განსაზღვრებულსაჲ სხჳსა მიმართ, არს სქესი ურთიერთასმიმართთა
Line: 18    ტონთაჲ, რომელთათჳს მორთულებაჲ⁸ შთამოვალს, რომელსა რიცხჳსა მიერ
Line: 19    ვიცნობთ, რომლისათჳს შთამოვალს მუსიკობაჲ. და არს მუსიკობაჲ მეცნიერებაჲ
Line: 20    რაოდენისა განსაზღვრებულ/ისაჲ, სქესსა მქონებელისაჲ სხჳსასა სხჳსა
Line: 21    მიმართ.

Paragraph: 50     
Line: 22       ჩუენებულ არს უკუე, ვითარმედ მუსიკი და არითმიტიკი რაოდენისა განსაზღვრებულისათჳს შთამოვლენ, ხოლო განსაზღვრებული არს, რომლისა ნაწილნი
Line: 23    განთჳსებით იხილვებოდინ, ვითარცა არზედმოკიდულნი ურთიერთას.

Paragraph: 51     
Line: 24       აწ უკუე რაოდენად და რადყე⁹ მხედველობითი განიწვალების¹⁰ და რაჲ
Line: 25    აქუს დასასრულად, თქუმულთაგან ცხად-არს.

Paragraph: 52     
Line: 26       ხოლო ვინაჲთგან საქმით[ი]ცა¹¹ ნაწილად ვთქუათ ფილოსოფოსობისად,
Line: 27    საჭირო არს¹² მისიცა¹³ განთჳსვაჲ¹⁴.

Paragraph: 53     
Line: 28       განიწვალების ვიდრემე საქმითი საყოფაქცეოჲსა მიმართ, სასახლის-სჯულოჲსა
Line: 29    და მოქალაქობითისა, რამეთუ მოქმედი რაჲსმე¹⁵ კეთილისაჲ ანუ თავისა
Line: 30    მიმართ თჳსისა იქმს, შემამკობელი ყოფაქცევათა მისთაჲ და ცხორებისაჲ
Line: 31    და ითქუმის საყოფაქცევოდ¹⁶, ანუ სახ/ლისა მიმართ თჳსისა და ითქუმის სასახლისსჯულოდ,
Line: 32    ანუ სრულსა შეამკობს ქალაქსა და ითქუმის სამოქალაქოდ. ხოლო
Line: 33    ვიეთნიმე იტყჳან, ვითარმედ მოქალაქობითი ყოფაქცევითიცა არს და სახლისსჯულობითიცა
Line: 34    (რამეთუ სრულისა ქალაქისა შემძლებელი შემკობათ მრავლად
Line: 35    უფროჲს -- თავისა თჳსისა და სახლისა). და იგივეობად აღიყვანებენ¹⁷
Line: 36    მოქალაქობითსა საქმითობად. რომელთა მიმართ ვიტყჳთ, ვითარმედ მრავალნი
Line: 37    ვიეთნიმე ცუდდიდებით ყვანებულნი ქალაქსა უკუე შეამკობენ, ხოლო თავთა
Line: 38    თჳსთა უგულებელს-ჰყოფენ.

Paragraph: 54     
Line: 39       ვინაჲცა განიყოფებიან სამნი ესე თქუმულნი გუარნი საქმითისანი ურთიერთას.
Line: 40    ხოლო თითოსა ამათსა განწვალებენ სჯულისდებითად და მსაჯულობითად.
Line: 41    რამეთუ სამოქალაქოჲ ფილოსოფოსი ანუ სჯულ/თა დასხამს, რომელთაებრ
Page: 16  
Line: 1    უღირს ცხორებაჲ ქალაქისშინათა, ანუ მსაჯულთბს, და რომელთამე
Line: 2    ქველ-ყოფისა¹ ღირს ჰყოფს, ხოლო რომელთამე, გარდამაქცეველთა რაჲთმე
Line: 3    მდებარეთა სჯულთასა, სტანჯავს.

Paragraph: 55     
Line: 4       ცებნაჲ საჴმარ-არს, ვითარმედ სახლისსჯულობითსაცა შინა იხილვების
Line: 5    სჯულის-დებაჲ და მსაჯულობაჲ და რამეთუ სახლსა შინა სჯულთა დავსხამთ და
Line: 6    ვსჯით მრწემთაგანთა ანუ ძეთა გარდამავალთა. და არა სახლისსჯულობითსა
Line: 7    ხოლო იხილვებიან ესე, არამედ ყოფაქცევითსაცა, რამეთუ ყოფაქცევითიცა
Line: 8    სჯულთა დაუსხამს თავსა, ოდეს იტყოდის, ვითარმედ*¹: `პყრობაჲ საჴმარ-არს
Line: 9    ამათი რაჲთამე<sup>2</sup>, მუცლისაჲ უკუე პირველად და ძილისაჲ და მოყურობისაჲ".
Line: 10    და კუალად ისოკრატი იტყოდის: `ღმერთთა ვიდრემე ჰშიშვობდ, ხოლო მშობელთა
Line: 11    პატივ-სცემდ და მოყუარეთა /ჰმორცხვობდ!" რამეთუ ესე საყოფაქცეონი
Line: 12    სჯულნი და სიტყუანი არიან. და სჯის უკუე მათ, ოდეს იტყოდის:

Paragraph: 56     
Line: 13       "ნუცა ძილი მოგამედგრებს თალთა³ ზედა შეწყნარებად,
Line: 14       პირველ მდღევრთა საქმეთა სამთა თიოეულად განხილვითა,
Line: 15       ვითარმედ: რასა გარდავჰჴედ, რაჲ ვიწადე, რაჲ ჩემდა საჭიროჲ --
Line: 16                არ სრულ ვყავ
Line: 17       და დამწყებელი პირველისაგან განიმსტრობდ მათ თითოეულად,
Line: 18       ბილწთა ვიდრემე მისდერკ უფროჲსღა, ხოლო ტკბილთა ზედა
Line: 19                იშუებდ,
Line: 20       არმეუტკივრე რათმე მოწევნადთა მოლოდებისაჲ".

Paragraph: 57     
Line: 21       და სახლისსჯულობითისათჳს ვიდრემე და სამოქალაქოჲსა თჳს ჟამსა ითქუას.
Line: 22    ხოლო აწ საყოფაქცევოჲსა განწვალებისათჳს ჯერ-არს თქუმაჲ და პირველად, თუ
Line: 23    რაჲ არს ყოფაქცევაჲ. ყოფაქცევაჲ ვიდრემე არს სამკაული კაცისაჲ,
Line: 24    ხოლო სამკაული /-- სრულებაჲ თითოეულისაჲ, რომელი უმწუერვალესთა⁴
Line: 25    მოკლებითა, ესე იგი არს, მოკრძალვითა⁵, წარემართების, გარდამატებისა და
Line: 26    ნაკლულევანებისაჲთა, რამეთუ უმკობელობა⁶ არს ნამეტაობაჲ და მკლებიარობაჲ.
Line: 27    და თქუას ვინმე უმკობლად კაცი კლებითა რომლისამე ასოჲსა: ჴელისა
Line: 28    ანუ ფერჴისაჲთა, და თქუას კუალად უმკობლად მმეტობიცა ასოჲთა რაჲთმე
Line: 29    არსაჭიროჲთა, ვითარ-იგი ექუსთითი ანუ ექუსჴელი, ვითარ-იგი აპოლლონიოჲს
Line: 30    სიტყჳსმოქმედისამიერნი გმირნი.

Paragraph: 58     
Line: 31       აწ სადმე უმკობელობა არს გარდამეტებაჲ და მოკლებაჲ, ხოლო უმკობელნი
Line: 32    უსრულ არიან, რამეთუ წინაუკუმო⁷ ამათსა არს შემკულებაჲ. სრულებაჲ
Line: 33    სადმე⁸ მოკრძალვისაგან არს გარდამატებისა და მოკლებისა, რომელნი უსრულობა
Line: 34    არიან, /რამეთუ სრულებისა წინააღმდგომ -- უსრულობაჲ⁹. ხოლო
Line: 35    წინააღმდგომნი წინააღმდგომთა მოკრძალვითა¹⁰ წარემართებიან.

Paragraph: 59     
Line: 36       ვისწავოთ უკუე, თუ რაჲ არს ფილოსოფოსობაჲ*³ და რომელნი კერძონი
Line: 37    მისნი. საღმრთოჲ¹¹ ვიდრემე არს და სასურველი და კეთილად ითქუა მისთჳს,
Line: 38    ვითარმედ: "ეგევითარი¹² კეთილი არცა მოვიდა კაცთა მომართ, არცა მოვიდეს
Line: 39    ოდესცა*⁴.
Page: 17  

Paragraph: 60     
Line: 1       ესოდენნი¹ უკუე ითქუნეს საზოგადოდ ფილოსოფოსობისათჳს.
Line: 2       ხოლო თჳსაგან წინამდებარისა წიგნისათჳს ვიტყოდით ამათ:

Paragraph: 61     
Line: 4       თქუმულ არს, ვითარმედ: `ფილოსოფოსობაჲ არს მეცნიერებაჲ ყოველთა
Line: 5    მყოფთაჲ, ვითარ-იგი მყოფ არიან". იძიეს სადმე ფილოსოფოსთა, თუ ვითარითა
Line: 6    გუარითა იქმნენ ზედმიმწევნელ მყოფთა და ვინაჲთგან ჰხედვიდეს² კერძოობითთა
Line: 7    ქმნილად და ხრწნილად მყოფ/თა, მერმე და მიუწდომელადცა,
Line: 8    ხოლო ზედმიწევნულობაჲ სამარადისოთა და მისაწდომელთა არს
Line: 9    მეცნიერება³ (რამეთუ შესამეცნებელთა ჰნებავს მეცნიერებისა ქუეშე
Line: 10    გარეშეცვულ-ყოფაჲ, ხოლო მიუწდომელი*¹ -- გარეშეუცავ), აღიყვანნეს⁴
Line: 11    თავნი თჳსნი კერძოობითთაგან საყოველთაოთა მიმართ სამარადისოდ მყოფთა
Line: 12    და მისაწდომელთა, რამეთუ ვითარცა იტყჳს საღმრთოჲ პლატონ: "ზედმიწევნულობაჲ
Line: 13    ითქუმის ზედდადგენისათჳს ჩუენისა და საზღვრად რადმე საქმეთად
Line: 14    მიყვანებისა"⁵*² ხოლო ამას მოვიგებთ საყოველთაოთა მიმართისა*³
Line: 15    აღსაარებისა მიერ. აღირბინეს უკუე კერძოობითთა კაცთაგან საყოველთაოჲსა
Line: 16    კაცისა მიმართ, რამეთუ არა წინდაიდებენ ფილოსოფოსნი ცებნასა⁶*⁴, თუ
Line: 17    რაოდენნი კაცნი არიან სოფელსა შინა, არამედ თუ რაჲ არს ბუნებაჲ კაცისაჲ,
Line: 18    /ვითარმედ: ცხოველი სიტყჳერი, მოკუდავი, რამეთუ ამისმან მცნობელმან
Line: 19    უწყნის ყოველნიცა სოფლისშინანი კაცნი და ეგერა ყოფილნი და შემდგომად
Line: 20    ყოფადნი.

Paragraph: 62     
Line: 21       ესრეთ უკუე კერძოობითთა კაცთაგან აღიყვანნეს თავნი თჳსნი საზოგადოობისა
Line: 22    რაჲსმე მომართ კაცისაჲსა, კუალად კერძოობითთა ცხენთაგან საზოგადოობისა
Line: 23    რაჲსმე⁸ მიმართ ცხენისაჲსა⁹, გარშემცველობითისა ყოველთა
Line: 24    კერძოობითთაჲსა, მეტყუელთა, ვითარმედ: "ცხენი არს ცხოველი ოთხფერჴი,
Line: 25    მჴჳვანობითი", რამეთუ არა კერძოობითთა ცხენთაჲ ჰნებავს შემეცნებაჲ ფილოსოფოსსა,
Line: 26    თუ რომელი რახსი¹⁰ოარს, ანუ რომელი ზერდაგი, არამე.დ თუ რაჲ
Line: 27    არს საყოველთაოჲ ცხენი. რამეთუ საყოველთაოთა¹¹ მარადის იგივეობაჲ აქუს
Line: 28    და არა აწ ვიდრემე სხუებრ და სხუაჟამ სხუებრ, ვითარცა კერ/ძოობითთა, რამეთუ
Line: 29    არა¹² სხუაჲ¹³ ბუნებაჲ არს ზერდაგისა და სხუაჲ¹⁴ რახსისა ცხენისაჲ, ვითარ-იგი
Line: 30    არცა სხუაჲ ბუნებაჲ პლატონისი და ალკივიადისი. ხოლო საყოველთაოსა
Line: 31    კაცსა¹⁵ და საყოველთაოსა ცხენსა მარადის ეგრეთვეობაჲ აქუს, რამეთუ
Line: 32    ყოველი ცხენი ცხოველი არს ოთხფერჴი, მჴჳვანობითი და კუალად ყოველი
Line: 33    კაცი -- ცხოველი სიტყჳერი, მოკუდავი. ეგრეთვე ძაღლისაცა ზედა და სხუათა
Line: 34    სახეთა ცხოველისათა.

Paragraph: 63     
Line: 35       მხილველთა უკუე ამათ სახეთასა, დაღათუ მისაწდომელთა, არამედ კაცობრივისა გაგონებისაგან გარეშეუცავთა (რამეთუ არა საკჳრველ არს მრავალთა
Page: 18  
Line: 1    ცხოველთა უცნაურობაჲ ჩუენგან), აღიყვანნეს¹ თავნი თჳსნი საზიაროჲსა
Line: 2    რაჲსმე ცხოვლისაჲსა² მიმართ, გარშემცველისა ყოველთა კერძოობითთაჲსა.
Line: 3    და რამეთუ კაცი ცხოველი არს და ცხენი და ძაღლი /და სხუანი, ვითარ-იგი
Line: 4    ცხოველნი არიან, არარაჲთ განიყოფებიან, რამეთუ ყოველნი არსება
Line: 5    სულიერ, მგრძნობელ არიან. ვინაჲცა მცნობელი, თუ რაჲ არს ცხოველი³,
Line: 6    მცნობელი იყოს ყოველთა ცხოველთაჲ.

Paragraph: 64     
Line: 7       კუალად მის რომლისამე ლეღჳსაგან⁴, მის რომლისამე ძელქვისაგან⁵ და
Line: 8    მის რომლისაგანმე*... აღიყვანნეს თავნი თჳსნი საყოველთაოჲსა ლეღჳსა, ვენაჴისა
Line: 9    და ზეთისხისა⁶ მიმართ⁷. და სხუანი ზოგადისა ნათესავისა მიმართ აღიყვანეს
Line: 10    -- ნერგისა, გარეშემცველისა კერძოობითთა ნერგთაჲსა, მქონებელთა
Line: 11    უკუე ორთა საზოგადოთაჲსა -- ცხოველისა და ნერგისათა. კუალად ცხოველი
Line: 12    და ნერგი აღიყვანნეს სულიერისა მიმართ და რამეთუ ნერგიცა სულიერვე
Line: 13    არს, რამეთუ აღორძნდების და იზარდების და შობს მსგავსსა თჳსსა.

Paragraph: 65     
Line: 14       ხოლო ვინაჲთგან სულიერსა წინააღუდგების უსულოჲ და უსულო არს
Line: 15    ამქონებელი სულ/ისაჲ, ვითარ ქვაჲ, ძელი და რაოდენნი მახლობელ ამათსა
Line: 16    (ხოლო მრავალ არიან ესენი კერძოობითთა შორის და მიუწდომელ), ამისთჳს
Line: 17    კუალად⁸ კერძოობითთა ქვათაგან აღიყვანნეს თავნი თჳსნი საყოველთაოჲსა
Line: 18    ქვისა მიმართ და კერძოობითთა ძელთაგან საყოველთაოჲსა ძელისა მიმართ და
Line: 19    სხუათა ესევითართაგან ეგრეთვე. ხოლო საყოველთაოჲსა ქვისაგან და საყოველთაოჲსა
Line: 20    ძელისა და ეგვითართა⁹ საზოგადოჲსა ნათესავისა მიმართ -- უსულოჲსა,
Line: 21    რომელსა შეუცვან ყოველნი ესე.

Paragraph: 66     
Line: 22       მქონებელთა უკუე ორთა საზოგადოთასა: სულიერისა და უსულოჲსათა,
Line: 23    ესენი კუალად აღიყვანნეს ზოგადისა ნათესავისა მიმართ -- სხეულისა, რომელ
Line: 24    არს სამკერძო განფენილი, და რამეთუ ქვაჲ და ძელი და კაცი და მარტივად
Line: 25    ყოველნი, რაოდენნი სხეულ არიან, სამკერძოჲ აქუს განფენაჲ. კუალად
Line: 26    სულისაგან და ანგელოზისა და ეგევითართა /აღიყვანნეს თავნი თნ́სნი
Line: 27    საზოგადოჲსა რაჲსმე მიმართ -- უსხეულობისაჲსა, წინააღმდგომობის
Line: 28    მქონებელისა სხეულისა მიმართ, რამეთუ იგი ვიდრემე კერძო განფენილ
Line: 29    არს და ყოვლითურთ განუშორებელ, ხოლო იგი ყოვლითურთ უკერძოო
Line: 30    და განუფენელ. იძიეს უკუე, თუ რაჲ არს ზიარი ორთაჲვე და პოვეს,
Line: 31    ვითარმედ არსება¹⁰ არს თითოეული და რამეთუ სხეული არსებაცა¹¹ და უსხეულოცა,
Line: 32    ვითარ სული, ანგელოზი, ღმერთი. მოუგიეს¹² თავთა თჳსთა აღსლვაჲ
Line: 33    უკუე საზოგადოჲსა ნათესავისა მიმართ არსებისა, სახელი რაჲ არსებისაჲ თჳთგუამოვანსა¹³
Line: 34    საქმესა ცხად-ჰყოფდეს.

Paragraph: 67     
Line: 35       ვისწავებთ თქუმულსა¹⁴ ამას წინააღმდგომისაგან, რამეთუ არიან რაჲმე
Line: 36    საქმეთაგანნი, რომელნი ვერ შემძლებელ არიან თჳთ თავით თჳსით გუამ-ყოფად,
Line: 37    არამედ სხუათა შორის აქუს ყოფაჲ, /რომელთა შემთხუევითებცა¹⁵ სახელ-ედების:
Line: 38    თეთრობაჲ და შავობაჲ, და სიტკბოჲ და ეგევითარნი, რამეთუ ესენი
Line: 39    მართ¹⁶ და თავით თჳსით ვერ შემძლებელ არიან თჳთ თავით თჳსით გუამ-ყოფად,
Line: 40    არამედ უეჭუელად ანუ სპეტისა, ანუ სძისა სხეულთა შორის არიან მეგუამე,
Page: 19  
Line: 1    ეგრეთვე სხუათაცა. რაოდენნიცა უკუე არიან თჳთ თავით თჳსით გუამ-ყოფად
Line: 2    შემძლებელნი და არმოქენენი გუამ-ყოფისა მიმართ სხჳსა ვისნიმე, არსებად
Line: 3    ითქუმიან, ვითარ კაცნი, სულნი, ქვანი და რაოდენნი ეგევითარნი. აღვიდეს
Line: 4    უკუე, ვითარცა ითქუა, საზოგადოჲსა რაჲსმე მიმართ არსებისა.

Paragraph: 68     
Line: 5       აწ სადმე¹ ყოველთა მყოფთა არსებაჲ*¹ შეიცავს გარე, ვინაჲთგან ყოველთა
Line: 6    მყოფთა ზედმიმწევნელ-ყოფასა მოქადულობს ფილოსოფოსი. კუალად პოვნეს
Line: 7    ორნი რაჲმე /სადმე და ათნი და ოცნი, რომელნი აღიყვანნეს საზოგადოჲსა
Line: 8    ნათესავისა მიმართ -- რიცხჳსა. კუალად პოეს*² რაჲმე დიდი და მცირე და ამათ
Line: 9    უწოდეს შერწყუმულებ, ვინაჲთგან რიცხჳ და შერწყუმული ეზიარებიან ურთიერთას,
Line: 10    ვითარ-იგი რაოდენ არიან, რამეთუ რაოდენად აღიყვანნეს თითოეულნი
Line: 11    ამათნი საყოველთაოსა რაოდენისა მიმართ. მოიგნეს უკუე ორნი საზოგადონი,
Line: 12    შემცველნი მრავალთა საქმეთანი: არსებაჲ და რაოდენობაჲ.

Paragraph: 69     
Line: 13       კუალად არს თეთრი*³ და მრავალნი კერძოობითნი თეთრობანი, რამეთუ
Line: 14    თეთრი ანუ სპეტისა² შორის, ანუ თოვლისა, ანუ კჳკნოჲსა*⁴. ესე ვიდრემე
Line: 15    ყოველნი მარტივად თეთრისა შორის ქუეშე აღიყვანნეს. ეგრეთვე შავიცა და
Line: 16    ფეროჲ და ეგევითარნი აღიყვანნეს ფერისა ქუეშე. არს კუალად ტკბილი, /მწარე,
Line: 17    ტფილი. ესე ყოველნი უკუე აღრიცხულნი: ტკბილი, მწარე, ტფილი და
Line: 18    მსგავსნი მათნი ყოველნი აღიყვანნეს ზოგადისა ნათესავისა ქუეშე*⁵...,
Line: 19    რამეთუ რომელობა³*⁶ არს, რომლისაგან სახელნართაულად თანმქონი
Line: 20    სახელ-იდების, რამეთუ სითეთრისაგან ითქუმის თეთრი და საღრ[ა]მმატიკოსოჲსაგან
Line: 21    იწოდების ღრამმატიკოსი.

Paragraph: 70     
Line: 22       კუალად არს მარჯუენე, მარცხენე, ორწილი, ნახევარი. და ესე ყოველნი
Line: 23    აღიყვანნეს საზოგადოჲსა ნათესავისა მიმართ -- რაჲსამიმართისა*⁷, რომელ
Line: 24    არს სქესი სხჳსაჲ სხჳსა მიმართ.

Paragraph: 71     
Line: 25       კუალად*⁸ არს ლუკიას შინა, სავაჭროთა შინა, ანუ რაოდენნი ესევითარი⁴,
Line: 26    რომელნი აღიყვანნეს სადაობისა ქუეშე, რომელი ადგილისა დამნიშნველი არს.

Paragraph: 72     
Line: 27       კუალად არს გუშინ, შარშა, ხვალე და რაოდენნი ესევითარებ, რომელნი
Line: 28    აღიყვანნეს ოდესობისა*⁹ ქუეშე, რომელი ჟამისა დამნიშნველობითი⁵ არს.
Line: 29    კუალად არს /წოლაჲ, დგომაჲ, ჯდომაჲ -- ესენი აღიყვანნეს მდებარეობისა*¹⁰
Line: 30    ქუეშე.

Paragraph: 73     
Line: 31       კუალად არს შემოსაჲ, შეცუმაჲ, შერტყმაჲ -- ესენი აღიყვანნეს ქონებისა*¹¹
Line: 32    ქუეშე, რამეთუ ქონება⁶ არს არსებისაჲ არსებისათჳს გარემოდებაჲ.
Line: 33    კუალაღ არს ცემაჲ, განჴურვებაჲ, განცივებაჲ -- ესევითარნი აღიყვანნეს
Line: 34    ქმნისა*¹² ქუეშე.

Paragraph: 74     
Line: 35       კუალად მხილველთა ვიეთთამე ცემულთა, განთეთრებულთასა, აღიყვანნეს
Line: 36    ესენი ვნებისა*¹³ ქუეშე, რომელ არს შეცვალებაჲ სხჳსამიერი. ხოლო ქმნა
Line: 37    არს მოქმედებაჲ რაჲსათჳსმე.
Page: 20  

Paragraph: 75     
Line: 1       იჴუმინეს უკუე ათნი ესე მხოლონი ზოგადობითნი: არსებაჲ, რაოდენი,
Line: 2    რომელი, რაჲსამიმართი, სადაჲ, ოდესი, დებაჲ, ქონებაჲ, ქმნაჲ, ვნებაჲ. თითოეული
Line: 3    უკუე მყოფთა ყოველთაგანი ერთისა ამას სჲზოგადოთაგანისა ქუეშე
Line: 4    დაიწესების. ხოლო ამათ სახელ-სდვ/ეს თჳსმზრახად, ვითარცა ვიეთთჳსმე
Line: 5    მათ ქუეშე დაწესებულთა მზრახთა და მეტყუელთა.

Paragraph: 76     
Line: 6       ამათ უკუე ათთა თნ́სზრახვათა¹ ძლით არისტოტელმან აღწერა წიგნი და
Line: 7    მოიჴსენა მასწავლელობასა შინა ჴმათა რათაჲმე² ხუთთაჲ, უცნაურად ჩუენგან
Line: 8    მყოფთაჲ, ჩუეულებისა შორის ნათესავისა, განყოფილებისა, სახისა, თჳსისა და
Line: 9    შემთხუევითისაჲ.

Paragraph: 77     
Line: 10       ვინაჲცა ფილოსოფოსმან პორფირი, კაცთმოყუარედ მოქმედმან თანად და
Line: 11    ფილოსოფოსმან, დაწერა წიგნი ესე, მასწავლელი ჩუენდა³, თუ რასა დაჰნიშნავს
Line: 12    თითოეული ჴმაჲ, რაჲთა მსწავლელნი უადვილესობით შემძლებელ ვიქმნნეთ
Line: 13    შემდგომად არისტოტელის მიერ თქუმულთა თჳსმზრახობათძლითთა*¹.
Line: 14    და პორფირისი უკუე ესე არს საზრი, ხოლო ზედწარწერა წიგნსა⁴ "შემყვან/ებლობითი"⁵,
Line: 15    ვინაჲთგან გზაჲ არს ყოვლისა ფილოსოფოსობისა მიმართ, რამეთუ
Line: 16    წინაუძღჳან ფილოსოფოსთა ყოველთა აღწერილებსა⁶ "კატიღორიანი",
Line: 17    ხოლო მათ "შემყვანებლობაჲ". რამეთუ რაჲ-იგი ქმნეს ფილოსოფოსთა ყოველთა
Line: 18    ზედა მყოფთა (რამეთუ აღიყვანნეს ყოველნი მყოფნი ათთა ზიარობათა
Line: 19    ქუეშე და არცერთი რაჲ არს ყოველთაგანი, რომელი არა უეჭუელად იპოების⁷
Line: 20    ესევითართა ზიარობათაგანისა რომლისამე ქუეშე შემავალად), იგივე ქმნეს
Line: 21    ღრამმატიკოსთა ჴმათა ზედა, რამეთუ მნებებელთა უზომოებისა ჴმათაჲსა წარმოთქუმასა
Line: 22    და ვერ შემძლებელთა, შეკრიბნეს რომელნიმე უკუე ჴმანი ზიარობისა
Line: 23    რაჲსმე მიმართ სახელისაჲსა, ხოლო რომელნიმე ეგევითარისა ზიარობისა
Line: 24    რაჲსმე მიმართ სიტყჳსაჲსა და ესრეთ ყვნეს რვა მათმიერნი ნაწილნი სიტყჳსანი,
Line: 25    რომელთა მიმართ აღვლენ ყოველნი თითოეულად ნიშნოვნობითნი ჴ/მანი.

Paragraph: 78     
Line: 26       რაოდენად ვიდრემე უკუე და რაებად განიწვალების ფილოსოფოსობისა
Line: 27    თითოეული კერძოჲ და რაჲ აქუს შესრულებაჲ, თქუმულ არს.

Paragraph: 79     
Line: 28       ხოლო გჳჴმს ჩუენ თქუმად ფილოსოფოსთა მიერ ესრეთ აღსაარებულთა
Line: 29    წინაჲსწართქუმულთათჳს⁸, ესე იგი არს, ჴელოვანნათქუამთა ყოვლისა წიგნისა
Line: 30    ზედა., რომელ არიან ესენი: ბანი, საჴმარი, საკუთარი, წესი, მიზეზი ზედწარწერილისაჲ,
Line: 31    თავთაშორისი განწვალებაჲ და თუ რომლისა კერძოჲსა ქუეშე აღიყვანების
Line: 32    აღწერილი იგი. ამათი უკუე მოიგონეს ფილოსოფოსთა წინაჲსწართქუმაჲ,
Line: 33    არა ვითარცა ნამეტავისა⁹ რაჲსმე მომგონებელთა მათთჳს, ანუ სხუათა
Line: 34    ჴელოვნებათათჳს, არამედ უგულსმოდგინეს-ყოფისა წარმკითხველთაჲსა მნებებელთა,
Line: 35    რამეთუ წარმკითხველი ვინმე უმეცა/რ თუ იყოს განსა*² წიგნისასა,
Line: 36    სცონის და დააგდებს საშუალ და ამათ ივნებენ მოგზაურნიცა, რაჟამს არა უწყოდინ¹⁰.
Line: 37    და ამისთჳს უკუე იტყჳან განსა. ხოლო არავე ჴელ-ჰყოფს გულსმოდგინედ
Line: 38    მეცნიერი განისაჲ პირველ, ვიდრე არა მისმიერი საჴმარებაჲ*³ ისწავოს,
Line: 39    ვინაჲ სამართლად იტყჳან საჴმრობასაცა.
Page: 21  

Paragraph: 80     
Line: 1       მერმეცა ამათნი მსწავლელნი ურწმუნოებთ, უკუეთუ საჴმარი არს პირველ
Line: 2    ცნობადმდე, უკუეთუ საკუთარი*¹ არს ძუელისაჲ წიგნი იგი, რომლისაჲ¹
Line: 3    უწყოდით დიდებულ-ყოფაჲ, ვითარ-იგი არისტოტელისი, ანუ პლატონისი,
Line: 4    რამეთუ მათგან ვჰგონებთ ყოვლისავე საჴმრად თქუმასა. ამისთჳს უკუე საკუთარსაცა
Line: 5    იტყჳან.

Paragraph: 81     
Line: 6       ხოლო ამათისა შემეცნებისაგან აღმოიჭჳრობს წესისაძლითისა*² ძიებაჲ,
Line: 7    თუ ვინაჲ პირველად ჯერ-არს დაწესებაჲ მისი ანუ შემდგომად და ამისთჳს წესადცა
Line: 8    უწოდენ.

Paragraph: 82     
Line: 9       ხოლო ზედწარწერასა*³ იტყჳან, ვი/ნაჲთგან, ვითარცა შემოკლებით
Line: 10    ვითამე გარეშეუცავს განი, ამას თანა ესეცა, თუ რომელსა კერძოსა ქუეშე ფილოსოფოსობისასა აღიყვანების შემეცნებისა მიერ, თუ სადა უფროჲს შესრულდების.
Line: 11    გამოჩნდა რაჲ უკუე, თუ რაჲსათჳს წინაჲსწარ² იტყჳან ამათ ფილოსოფოსნი,
Line: 12    ჟამი არს ეგერა ჩუენდა თქუმად წინსათქუამთაცა წიგნისათა.
Line: 13    არს უკუე აქა განი პორფირისი თქუმაჲ ხუთთა რათათჳსმე, რომელნი ყოველთა
Line: 14    მყოფთანი არიან, ესე იგი არს, ყოველთა მყოფთა შორის იხილვებიან,
Line: 15    რომელ არიან ესე*⁴: ნათესავი, სახე, განყოფილებაჲ, თჳსი, შემთხუევითი.

Paragraph: 83     
Line: 16       ხოლო საჴმარ-არს წიგნი ესე ყოველსა ფილოსოფოსობასა შინა, რამეთუ
Line: 17    მასწავებს ჩუენ თჳთადად მყოფთა სახეთა შორის, რომელნი არიან მიზეზნი
Line: 18    შემტკიცებისა მათისანი, ხოლო მიზეზთაგან შემტკიცებისათა დასრულებათა მოვიხუამთ.
Line: 19    ვინაჲცა დასრულებასა ასწავე/ბს და ყოვლისა ფილოსოფოსობისა მიმართ
Line: 20    საჴმრობს, რამეთუ დასრულებისა მიერ ბოლოსა ვსცნობთ მისსა.

Paragraph: 84     
Line: 21       ხოლო საკუთრობასა ცხად-ჰყოფს უკუე და უბნობაჲცა, სიცხადისა მქონებელი,
Line: 22    და სხუათა წიგნთა მისთა შინათა ხედვათა წიგნსა ამას შინა მოჴსენებაჲ;
Line: 23    მერმეცა მიჴმობაჲ ამისი ხურისაორისსა, რამეთუ ამისსა სხუათაცა რათმე
Line: 24    წიგნთა მიმჴმობი ამასცა მიუჴმობს ესევითარისა მიზეზისათჳს.

Paragraph: 85     
Line: 25       მასწავლელი იყო ხურისაორისი და განმმარტებელი მისი სასწავლელთაჲ*⁵.
Line: 26    ხოლო ვედრებულ იქმნა მატიანობად ცეცხლსა ეტნისასა*⁶ და განიმგზავრა.
Line: 27    ამას ჟამსა ჰპოებს ხურისაორიოს არისტოტელის "კატიღორიათა" და ვერცა
Line: 28    ყოვლად შეუთქს, შთამჭურეტელი. აუწყებს უკუე პორფირიის, მუნ მყოფსა,
Line: 29    მიმწერელი შემთხუეულისაჲ და უკუეთუ ამატიანა ვიდრემე ცეცხლი, /მოსლვად,
Line: 30    ხოლო უკუეთუ არა, შესაყვანებელი³ რაჲმე მოწერად მისსა, რომლისაცა
Line: 31    მიერ ეგულებოდის მას შედგომილ-ყოფაჲ წიგნისაჲ. ვინაჲთგან უკუე პორფირის
Line: 32    ვერ ეძლო ჟამად უკმოქცევაჲ, აღუწერა მას წიგნი ესე თქუმულთა⁴ მიერ პლატონისთა, შემლექსველმან ამისმან კნინღა და სიტყუათაცა მათვე მიერ მოსრულმან.
Line: 33    და ამისგან სადმე ცხად-არს, ვითარმედ საკუთარი არს ძუელისაჲ წიგნი
Line: 34    ესე.

Paragraph: 86     
Line: 35       ხოლო პირველი არს წესი*⁷, რამეთუ უკუეთუ არისტოტელისთა შემოიყვანებს
Line: 36    კატიღორიათა, რომელნი მარტივთა ჴმათათჳს არიან, ხოლო ესენი სიტყჳთისანი
Page: 22  
Line: 1    არიან დასაბამნი, ცხად-არს, ვითარმედ წესი პირველ არს სიტყჳთისა, და
Line: 2    სამართლად პირველ¹ მისსა დაიწესების და ესენი უკუე წესისათჳს.
Line: 3    ხოლო "შეყვანებითი" ზედწარწერილ არს*¹ და უღონოებენ ვიეთნიმე,
Line: 4    თუ რაჲსათჳს განუსაზღვრებელად ზედწარწერა "შე/ყვანებითი", რამეთუ არა
Line: 5    ჩანს, თუ ვინაჲ კერძო: სარიტოროჲ, საღრამმატიკოსოჲ, ანუ სიტყჳთი? ვიტყჳთ
Line: 6    უკუე მათდა მიმართ, ვითარმედ: ზესთაობის² მქონებელთა საქმეთასა განუსაზღვრებელად
Line: 7    ჩუეულ ვართ შესწავებასა. ვითარ ოდეს უმიროჲსი გუეგულვოს დანიშნვაჲ,
Line: 8    "სიტყჳსმოქმედიო" -- ვიტყჳთ გარდარეულებით. რაჲ უკუე აყენებდა,
Line: 9    მნებავსა ფილოსოფოსობისა დანიშნვისასა³ განუსაზღვრებელად დანიშნვად⁴
Line: 10    გარდარეულებით? ამის შემდგომად ამასცა ვიტყჳთ: შეყვანებაჲ⁵ ჴელოვნებისა
Line: 11    ანუ ზედმიწევნულობისა შეყვანება⁶ არს უეჭუელად, ხოლო ფილოსოფოსობაჲ --
Line: 12    ჴელოვნება ჴელოვნებათა და ზედმიწევნულობა ზედმიწევნულობათა. ვითარ
Line: 13    უკუე ამისსა მიმართ შეყვანებისა⁷ ჩუენისა მგულებელსა და საშუალობითა ამისითა
Line: 14    -- ჴელოვნებათა მიმართ ყოველთა (ვინათგან ჭეშმარიტ/ებაჲ აქუს საზღვარსა⁸)
Line: 15    ეგულვა ერთისა⁹ ჴელოვნებისა "შეყვანებითად"¹⁰*²... ზედწარწერაჲ?
Line: 16    ესოდენ¹¹ უკუე ვიდრემე ზედწარწერისაცაძლითნი.

Paragraph: 87     
Line: 17       ხოლო საუწყო, ვითარმედ განიწვალების აღნაწერი ესე სამად: ღა პირველსა
Line: 18    ვიდრემე კერძოსა შინა ასწავებს თქუმულთა¹² ამათ ხუთთა ჴმათათჳს. ხოლო
Line: 19    მეორესა შინა თანააღსწმასნის მათ და ასწავებს, თუ რაჲ ზიარ მათდა და რაჲ
Line: 20    განთჳსებულ, ესე იგი არს, თუ რაჲ არს ზიარი ნათესავისა და სახისაჲ და რაჲ
Line: 21    განთჳსებულ, ნათესავისაცა და განყოფილებისაჲ და ყოველთა ზედა ეგრეთვე.
Line: 22    ხოლო მესამესა შინა ასწავებს., თუ რანი არიან ზიარნი თანად ყოველთანი.

Paragraph: 88     
Line: 23       ხოლო უპირატეს ამათსა წინაშესავალსა შინა განსა წინააბგერებს წიგნისასა
Line: 24    და საჴმარებასა ასწავებს და გუარსა მასწავლელობისასა, ვითარმედ უმარტივესი
Line: 25    და უშესაყვანებელობითი არს*³.

Paragraph: 89     
Line: 26    /სიტყჳთისა ორღანოჲსა მიმართ ფილოსოფოსობისაჲსა აღიყვანების წინამდებარე
Line: 27    ესე წიგნი, რამეთუ ასწავებს მათ, რომელნი დასაბამთა მიმართ გამომაჩინებლობისათა
Line: 28    თანშემასრულებელ არიან, რომელ არს ნათესავისა შეგულისსიტყუვაჲ¹³,
Line: 29    რომელი სახე არს შეზავებულისა სიტყჳსაჲ, რომლისა კუალად ნათესავ
Line: 30    არს სიტყუაჲ.

Paragraph: 90     
Line: 31       ამის შემდგომად არისტოტელის "კატიღორიათაცა" მიმართ შეიყვანებს,
Line: 32    რომელნი¹⁴ კუალად სიტყჳთისანი არიან. ხოლო სიტყჳთი არა კერძოჲ ფილოსოფოსობისაჲ,
Line: 33    არამედ უღონოჲ არს, ვითარცა სხუათა შინა ვაჩუენოთ.

Subchapter: 2  
Line: 34  ნანდუილ საჭიროჲსა, ხურისაორიე

Paragraph: 1     
Line: 35       ყოველთა მყოფთა თჳთაღძრვით ჰსურის კეთილისათჳს, ვინაჲთგან მყოფთა
Line: 36    ყოველთაჲ ერთი არს დასაბამი -- კეთილი. ყოველნი უკუე კეთილისა მიმართ,
Page: 23  
Line: 1    ვითარცა თჳსისა კეთილისა აღპყრობილ არიან. და სრულ-იქმნ/ების თითოეული
Line: 2    ზიარებითა მისითა საზომთაებრ თჳსთა. არცა ერთსა ვის სადა ჰსურის ბოროტისათჳს,
Line: 3    არამედ მოსურნენიცა მისნი, ვითარცა კეთილისა, წადიერ არიან მისსა.

Paragraph: 2     
Line: 4       აწ უკუე ოდეს ენებოს ვის რაჲსმე მიმართ წუევაჲ ვისიმე, მისმიერსა
Line: 5    კეთილსა უჩუენებს, რაჲთა ამის მიერ მოიზიდოს იგი. ამას უკუე
Line: 6    ჰყოფს ფილოსოფოსი პორფირიცა, რამეთუ მნებებელი შეყვანებადთა მაწუეველ-ყოფისაჲ
Line: 7    წარმკითხველობად¹ წიგნისა ამის, ამის მიერ ყოფადსა კეთილსა
Line: 8    მიუთხრობს დაწყებასავე. ხოლო ვინაჲთგან მრჩობლი არს კეთილი, ერთი უკეე,
Line: 9    ვითარცა დასასრული, ვითარ ვიტყოდით: "კეთილ არსო სიმრთელე", ხოლო
Line: 10    სხუაჲ, ვითარ დასასრულისა მიმართ, ოდეს ვიტყოდით: "ჴელისჴსნაჲ კეთილ
Line: 11    არს არ თავით თჳსით, არამედ ვითარცა უდიდესისა კეთილისა მიმართ აღსლვადი",
Line: 12    /რამეთუ ვიტყჳთ: "უკუეთუ გგულავს განმრთელებაჲ, საჭირო არს ჴელისჴსნაჲ",
Line: 13    ამისთჳს უკუე თქუა "საჭიროობაჲ", ვინაჲთგან ვითარცა სხჳსა რაჲსმე
Line: 14    დასასრულისა მიმართ აღიყვანების წიგნი "კატიღორიათაჲ" და არა არს კეთილ,
Line: 15    ვითარცა დასასრული, არამედ სხჳსა მიმართ მიმყვანებელი. და მარტივად
Line: 16    ითქუმოდედ, "საჭიროდ'იტყჳს აქა წიგნსა, ვითარცა უფროჲსისა კეთილისა
Line: 17    მიმართ აღმყვანებელსა და ანუ ვითარცა საჴმარსა, ანუ ვითარცა თავით თჳსით
Line: 18    საჭიროსა და თჳნიერ მისსა სხუათა ფილოსოფოსთა აღწერილებისა განკარგვად
Line: 19    არშემნდობელსა.

Paragraph: 3     
Line: 20       ხოლო სათანადო არს ცნობად, ვითარმედ ფილოსოფოსნი "საჭიროსა"*¹
Line: 21    ორგუარად იტყჳან: რამეთუ საჭიროდ უწოდენ ანუ საჴმარსა, ანუ წინაუკმოგანწვალებულსა²
Line: 22    საგებისასა. და საჴმრად ვიდრემე იტყჳან შესაწევნელსა რაჲსმე
Line: 23    მიმართ, ვითარ-იგი შესხმასა, ჩაცუმა/სა, რამეთუ შეეწევის უდარესისა
Line: 24    მიმართ არგანხრწნისათჳს³ სხეულთა და ესრეთ გებად*² უმრავალჟამიერესად.
Line: 25    ითქუმის უკუე "საჭიროდ", ვითარცა ვთქუთ, წინაუკუმოგანწვალებულიცა
Line: 26    საგებისაჲ, რომლისა თჳნიერ ყოფაჲ შეუძლებელ არს⁴, ვითარ საჭირო არს
Line: 27    ცხოველთა, მქონებელთა სამშჳნველისათა, აღმოფშჳნვაჲ უეჭუელად, რაჲთა
Line: 28    ცოცხალ იყვნენ. და საჭირო საჴმარ არს აღმოფშჳნვაჲ, რამეთუ თჳნიერ მისსა
Line: 29    სიცოცხლე შეუძლებელ არს ცხოველთა, მქონებელთა სამშჳნველისათაჲ.

Paragraph: 4     
Line: 30       ვინაჲცა "საჭიროდ" ითქუმის წიგნი ესე ანუ პირველისა დანიშნულისაებრ
Line: 31    ანუ მეორისა. და ვიტყჳთ არა მეორისაებრ, არამედ პირველისა და⁶ რამეთუ
Line: 32    პირველ პორფირის ვამოჩინებისასაცა არა უმეცრებდეს, ვითარცა ცხად-ჰყოფენ
Line: 33    ფილოსოფოსთა მოფარდულობანი. ცხად-არს /უკუე, ვითარმედ ვითარცა
Line: 34    საჴმარი და ადვილმყოფელი⁷ მათისა გულისხუმის-ყოფისაჲ⁸, საჭირო-ყოფად
Line: 35    ითქუმის ესრეთ. ხოლო ნუსადა შესაძლებელ არს მეორისაცა დანიშნულისაებრ
Line: 36    საჭიროდ წოდებაჲ, რომლისა თჳნიერ გაგონებაჲ შეუძლებელ არს არა თჳთ
Line: 37    მის აღწერილისა ზედა გაგონებითა ჩუენგან საჭიროობისაჲთა, არამედ აწ თქუმულისა
Line: 38    ამის ხუთთა ჴმათა ხედვისა⁹ ზედა, რამეთუ თჳნიერ ამათისა მეცნიერებისა
Line: 39    ზედამიწევნით ცნობაჲ სხუათაჲ შეუძლებილ არს.
Page: 24  

Paragraph: 5     
Line: 1       ვინაჲ არცა პორფირი თქუა: "ნამდჳლ აღწერილისა ამისთჳს ნანდჳლ საჭიროობაჲ,
Line: 2    არამედ `საჭირო ყოფაჲ ამათისა ხედვისაჲ"¹. და რამეთუ პირველ
Line: 3    პორფირისსაცა ამათძლითი მწერლობაჲ საჭირო იყო მათშორისისა ხედვისათჳს
Line: 4    გულისხუმისსსაყოფელად ხედვებსა ფილოსოფოსთასა და თჳნიერ ამისსა მათი
Line: 5    გულისხუმის-/ყოფაჲ შეუძლებელ.

Paragraph: 6     
Line: 6       ესოდენი უკუე იყო და ესეოდენი³ იქმნა საჴმარი წინამდებარისა წიგნისაგან,
Line: 7    რამეთუ განთესულად თქუმულნი უმოხუცებულესთა მიერ შემოკრიბნა და
Line: 8    უადვილეს და უშემოკლებულეს ყო ჩუენდა მათ მიერ ხედვაჲ*¹. ვინაჲ არცა
Line: 9    პორფირი განითჳსებს პოვნასა მათშორისისა ხედვისასა, არამედ "მოხუცებულთამიერსაო,
Line: 10    -- ჴმობს, -- წარმოთქუმასა ვმეცადინობდე".

Paragraph: 7     
Line: 11       ხოლო საცნაურ-იყავნ, ვითარმედ მეყსეულად შესავალთავე შორის სამთა
Line: 12    ამათთჳს მზრახვალობს, რამეთუ იტყჳს: თუ რაჲ არს წინააღრჩევაჲ აღწერილისაჲ
Line: 13    (ვითარმედ ხუთთა მათ ჴმათათჳს მეტყუელებაჲ), და რაჲ საჴმარი (ვითარმედ
Line: 14    იჴმარების არა არისტოტელის ხოლო "კატიღორიათა" ზედა, არამედ მარტივად
Line: 15    ითქჳნ ყოველსა მომპოვნებლობითსა⁴ ღონისძიებასა ზედა), და ვითარსა
Line: 16    იჴუმევს გუარსა მასწავლელობისასა ვითარმედ ცხადსა და შესაბამსა შეყვანებადთა⁵
Line: 17    სასმენელებისასა, /რამეთუ არცა უფროჲსთა ასწავებს ხედვათა შეყვანებადთა
Line: 18    შეტყუებისასა, არცა სიგრძედ აღჰფენს აღწერილსა, არცა უცხადოსა
Line: 19    იჴუმევს ლექსსა, რაჲთა ამათ მიერ მაწუეველ ექმნეს ჭაბუკთა წარმკითხველობად
Line: 20    წიგნისა ამის.

Paragraph: 8     
Line: 21       ხოლო შესაკრავი დონანი*² დამინიშნავს ჩუენ, ვითარმედ არა "კატიღორიათა"
Line: 22    მიერსა ხოლო მასწავლელობასა შინა შემეწევის წიგნი ესე, არამედ ყოველსა
Line: 23    ფილოსოფოსობასა. და კუალად "არისტოტელის მიერთაო"⁶, თქუა, ვინაჲთგან
Line: 24    შეეწევის არა წიგნსა ზედა ხოლო არისტოტელის "კატიღორიათასა", არამედ
Line: 25    სხუათაცა "კატიღორიათა" ზედა, ესე იგი არს პლატონისთა და სხუათა ფილოსოფოსთა
Line: 26    მიერ აღწერილებსა⁷.

Paragraph: 9     
Line: 27       რამეთუ შესწავებაჲ საჴმარ-არს, ვითარმედ შემდგომად⁸ არისტოტელისა
Line: 28    მრავალთა არისტოტელის მოყუასთა აღშურვებითა მოძღურისაჲთა დაწერნეს
Line: 29    "კატიღორიანი" და "პერი ერმინიაჲ"⁹ და "ანალჳტიკანი". შეეწევის უკუე წიგნი
Line: 30    ესე არა ხოლო /არისტოტელის "კატიღორიათა" ზედა, არამედ არქიტოჲსთაცა
Line: 31    და ყოველსა ფილოსოფოსთა მოფარდულობასა ზედა.

Paragraph: 10     
Line: 32       ხოლო უღონოებენ*³ ვიეთნიმე მეყსეულად დაწყებასავე ამისდამი, ვითარმედ
Line: 33    `ნანდჳლ საჭიროჲსა" ხოლო უსიტყუ ვიდრემე და არშესადგინებელ არს
Line: 34    უღონოებაჲ იგი, გარნა კეთილობის მქონ არს თქუმაჲ მხედველობისათჳს
Line: 35    აღჴსნათაჲსა, ჰაეროვნად და სარგებლიანად მყოფისა უღონებენ უკუე
Line: 36    ესრეთ: ნანდჳლ ვისსა რომელსამე*⁴... საგებსა ხოლო რომელსამე --
Line: 37    განმყოფებულსა? და საჭირო ვიდრემე უკუე არს მარადის იგივეობის
Line: 38    მქონებელი და საჭიროობით მყოფი, ვითარ-იგი მზისა ქუეყანისა ზედაჲთ
Line: 39    ყოფასა დღე არს, ხოლო საგები, რომელსა ძალითა ჰქონდის მყოფობაჲ
Line: 40    ორთა წინააღმდგომთაჲ, ვითარ-იგი აღმოკითხვისა¹⁰ და არაღმოკითხვისაჲ¹¹, არა
Line: 41    რომლისა უკუე ყოფითა, არამედ ძალსა¹² შინა ხოლო /მყოფად სახილველობითა.
Page: 25  
Line: 1    ხოლო განმყოფებული¹ არს მოქმედებად მოყვანებული და მდგომი საგები...*¹
Line: 2    და ამათი ვიდრემე არს შემდგომობაჲ, ვითარცა განთჳსებული და საზღვარი,
Line: 3    შესმენილთა და ქუედმდებარეთაჲ ურთიერთას, რამეთუ ორთავე განასწორებენ
Line: 4    ესენი ქუედმდებარეთად შესმენილთა და შესმენილთადა² -- ქუედმდებარეთა,
Line: 5    განთჳსებული და საზღვარი³.

Paragraph: 11     
Line: 6       ხოლო რომელი არს შესმენილი და რომელი ქუედმდებარე? ქუედმდებარე*²
Line: 7    ვიდრემე, რომლისა შორის თანმდებარე⁴ არს ართრონი, ხოლო შესმენილი,
Line: 8    რომლისა შორის არსი ანუ ძალითა, ანუ მოქმედებითა შეუღლვილ არს, რამეთუ
Line: 9    შესმენელთაგანთა ანუ სახელებად მყოფთა, ანუ სიტყუებად, სახელებთადა
Line: 10    უკუე შორის-მოქმედებაჲ შეუღლვილ არს და ჴმაჲ*³, ხოლო სიტყუათადა -- ძალი,
Line: 11    ვითარ უკუეთუ ვთქუა "კაცი", ვითარმედ ქუემდებარე⁵ ვთქუ, ხოლო უკუეთუ⁶
Line: 12    შევსძინო "ცხოველი არს"*⁴ ...თანგასწო/რებით არცაშესმენილ, არცა ქუედმდებარე
Line: 13    საჭიროჲსა, ანუ საგებისა, ანუ განმყოფებულისა, არამედ უფროჲს,
Line: 14    ვინაჲთგან არ გარემოიქცევის შემდგომობისაებრ მყოფობისა, რამეთუ ყოველი,
Line: 15    რაჲცა არს საჭირო ანუ საგებ, ანუ განმყოფებულ, იგი ნანდჳლცა არს.15

|თნ16
Line: 16    არა რაჲცა არს ნანდჳლ, იგი უეჭუელად ანუ საჭირო არს, ანუ საგებ, ანუ განმყოფებულ,
Line: 17    არამედ რამეთუ ერთი რაჲმე⁷ ამათგანი*⁵ სხუაებ არა არს, ვითარ
Line: 18    უკუეთუ იგი საგებ იყოს, არცა საჭირო არს, არცა გამყოფებულ⁸ აწ უკუე
Line: 19    უკუეთუ არ გარემოიქცევის შემდგომობისაებრ მყოფობისა ნანდჳლი, უფროჲს
Line: 20    სადმე არს საგებისა და საჭიროსა და განმყოფებულისა. რაჲსათჳს უკუე პორფირიოს*⁶,
Line: 21    ყოველსა რაჲ კატიღორიასა ანუ უფროჲს, ანუ სწორ-ყოფაჲ ჰნებავს
Line: 22    ქუედმდებარისაჲ, ხოლო უმცროჲსობაჲ -- /არასადა, მან საჭიროჲ, უმცროჲსად
Line: 23    მყოფი, უფროჲსობით შესმენილ-ყო, ვიტყჳ ნანდჳლ ვისს.ა, თქუა რაჲ
Line: 24    "ნანდჳლ საჭიროჲსა?".

Paragraph: 12     
Line: 25       საცნაურ-არს უკუე*⁷, ვითარმედ ჭეშმარიტ ვიდრემე არს უმცროჲსთაგან
Line: 26    უდიდესთა ვერ-შესმენაჲ, გარნა ნანდჳლი არა არს უფროჲს საჭიროჲსა. რამეთუ
Line: 27    საკუთრად უფროჲსად მყოფნი იგინი⁹ არიან, რაოდენნი მრავალთად შეისმინებიან
Line: 28    და მრავალთა შორის აქუს გუამი და საქმესა რასმე შინა არიან, ანუ
Line: 29    თჳსი გუამი აქუსყე თჳსაგან თავით თჳსით სახილველთა, ვითარ-იგი ცხოველსა.
Line: 30    რამეთუ შეიმინების ძაღლისადმი და კაცისა ღა ცხენისა და ამათ შორის აქუს
Line: 31    ვიდრემე გუამი*⁸ ხოლო თჳსიცა არსებაჲ აქუს მას თჳსაგან გულისხუმისსაყოფელი,
Line: 32    (რამეთუ განვასაზღვრებთ ცხოველსა არსება-ყოფად¹⁰, მეტყუელნი მას
Line: 33    სულიერად /მგრძნობელობითად), ვინაჲთგან რაოდენთა არა აქუს თჳსი გუამი,
Line: 34    არამედ არიან ჴმანი თანმოსახელენი, ვითარ ძაღლი¹¹ და ეას და რაოდენნი ეგევითარებ,
Line: 35    არა არიან უფროჲს, რამეთუ ლიტონნი არიან ჴმანი ღა არა საქმენი.
Page: 26  
Line: 1    ხოლო უფროჲსად მყოფსა რასმე უღირს პირველად თჳთ თავით თჳსითობაჲ და
Line: 2    ეგრეთღა სხუათა უფროჲს-ყოფაჲ. ვინაჲ ნანდჳლსა*¹ ვინაჲთგან არა აქუს თჳსი
Line: 3    გუამი, არამედ სახელისაჲ მხოლოდ არს¹ ამათ შორის ზიარებაჲ საჭიროჲსა და
Line: 4    საგებისა და გამყოფებულისა, არა არს არცა ერთისა მათგანისა უფროჲს, რამეთუ
Line: 5    ჴმაჲ არს ლიტონი. და კუალად უკუეთუ უფროჲს-ყოფად იტყჳან ნანდჳლსა.
Line: 6    უეჭუელად ვითარცა ნათესავსა ღირს-ჰყოფენ მას უფროჲს-ყოფად*². ხოლო
Line: 7    ნათესავი განიკუეთოს რაჲ, მასვე ჟამსა სახეთა შეიქმს შემტკიცებულთა და უეჭუელ/ად
Line: 8    არცა ერთი, რომელი არცა უპირველეს არს, არცა უუკუანაჲსკნელეს.

Paragraph: 13     
Line: 9       საჭირო არს მათდა აღსაარებად მასვე ჟამსა ქმნილობაჲ საჭიროჲსა და საგებისა
Line: 10    და განმყოფებულისაჲ, ხოლო უკუეთუ ესე არა არს, არ სადმე ნათესავ
Line: 11    არს ნამდჳლი თქუმულთა მათ, არცა სადმე ჭირის მაგიერ უფროჲს მათსა, რამეთუ
Line: 12    ჴმაჲ არს თანმოსახელე და არ ნათესავი, არცა ბუნებაჲ რაჲმე განჩენილი,
Line: 13    თითოეულთა კერძოობითთა შორის მყოფი, ვითარცა არიან ნათესაჳნი.

Paragraph: 14     
Line: 14       მერმეცა ყოველთავე საქმეთა ანუ განუსაზღვრებისადმი ვიტყჳთ, ანუ განსაზღვრებისადმი.
Line: 15    ხოლო განზღვრებისადნი² არიან ოთხ: ყოველი, ვინ, არაყოველი,
Line: 16    არავინ. და განზღვრებისადმი თქუმულად იტყჳან მათ, ვინაჲთგან ძათ მიერ
Line: 17    განიზღვრების ნაუბარი, გინათუ საყოველთაოჲსათჳს უბნობდეს ვინმე, გინა --
Line: 18    კერძოობითისა. რამეთუ უკუეთუ თ/ქუას "ყოველი", საყოველთაოსა დაჰნიშნავს³,
Line: 19    ხოლო უკუეთუ "ვინმე" -- კერძოობითსა. ამათსა უკუე ესრეთ ყოფასა,
Line: 20    ვინაჲთგან ჩუენებულ არს ფილოსოფოსთა ყოველთა მიერ, ვითარმედ განუზღვრებელად⁴
Line: 21    რაჲსამე⁵ თქუმაჲ სწორძალობს განსაზღვრებისა თანა კერძოობითისა,
Line: 22    ვითარ-იგი ვითარმედ "ვინმე" (რამეთუ ვითარმედ "ვინმე კაცი მოვიდა", იგივე
Line: 23    არს "კაცი მოვიდა"). უკუეთუ ესრეთ აქუს ამათ, პორფირიოს⁶ სადმე განუზღვრებელად⁷
Line: 24    მეტყუელმან "ნანდჳლ საჭიროჲსა"*³ და დამრთველმან "საჭიროჲსამან"
Line: 25    კერძოობით, მიიღო "ნანდჳლი" ვითარ თუმცა იტყოდა "რაჲმე ნამდჳლი
Line: 26    საჭირო არს". ხოლო კერძოობითა ნამდჳლი სწორი არს საჭიროჲსაჲ, ვითარ
Line: 27    იგინიცა აღიარებენ ვინაჲ დაღათუმცა არა ლიტონი ჴმაჲ იყო ნამდჳლი,
Line: 28    არამედ საქმე განთჳსებულისა გუამისა მქონი, ვითარცა ცხოველი, არ ჰავად
Line: 29    შეასმინა /საჭიროჲ ნანდჳლისაჲ განუზღვრებელად შემასმენელმან მისმან.

Paragraph: 15     
Line: 30       მერმეცა ოდეს საქმეთაჲ უკუე გუენებოს დანიშნვაჲ, კატევთიაჲსა⁸ დაკუეთვისაებრ⁹
Line: 31    დავჰნიშნავთ¹⁰: "კაცი", "ცხენი", "ჴარი"; ხოლო ოდეს კერძოჲ
Line: 32    რაჲმე საქმეთაჲ ანუ საქმეთაძლითი იყოს რაჲმე, გენიკისა მიერ დავჰნიშნავთ,
Line: 33    ვითარ უკუეთუ ვთქუათ "სოკრატისი" გინათუ კერძოობითთაგანსა რასმე მისსა
Line: 34    დავჰნიშნვიდეთ, ვითარ ჴელსა ანუ თავსა ანუ გარემოჲსთა მისთაგანსა¹¹, ვითარ
Line: 35    სახლსა, ანუ წიგნსა.

Paragraph: 16     
Line: 36       აწ უკუე პორფირის ეთქუა თუმცა "ნამდჳლი საჭირო არს", ევთიაჲსა¹²
Line: 37    მიერ საქმისაჲ ეგულვა დანიშნვაჲ მას და ესრეთ ნუუკუე სთნდამცა ყოვლითურთისა
Line: 38    კერძოსა შესმენაჲ. ხოლო ვინაჲთგან თქუა "ნანდჳლი...*⁴ გენიკისა მიერ.
Line: 39    საჭირო ვითამე არს ანუ კერძოსა საქმისასა, ანუ საქმისაძლითთაგანსა რასმე
Line: 40    /ცხადმყოფელობაჲ. ხოლო კერძოჲ რასაჲმე ნანდჳლის, ძლითთაგანისაჲ სწორ
Line: 41    არს საჭიროჲსა, ვითარ კაცი სწორ არს რომლისამე ცხოველისა და ჴელ'სწორ-რომლისამე
Page: 27  
Line: 1    კაცისათაგანისა. და ამის უკუე სიტყჳსაებრ, დაღათუ თჳსისა გუამისა
Line: 2    ქონებაჲ თქუას ვინმე ნანდჳლისაჲ, არ შეასმინა ნანდჳლისად¹ საჭიროჲ
Line: 3    პორფირიოს, ვინაჲთგან ესეცა მივეცით, რამეთუ სწორებითად შეასმინნა.

Paragraph: 17     
Line: 4       ამას თანა და სხჳსაცა სიტყჳსაებრ იჩუენების², ვითარმედ არა ნათესავ არს
Line: 5    ნანდჳლი არცა პირველთქუმულთა მათ სამთა არცა არსებისა და შემთხუევითისა
Line: 6    და ნეშტთა კატიღორიათა. რამეთუ რომელთა შორის პირველი რაჲმე და
Line: 7    მეორე, ამათი ზოგადად შესმენილი ნათესავი არა არს, რამეთუ ნათესავი სახეთაჲ
Line: 8    არს ნათესავი, ხოლო სახენი მასვე ჟამსა შემტკიცნებიან და თავთა შორის
Line: 9    თჳსთა აქუს ყო/ფაჲ. ხოლო შემთხუევითსა არსებისა³ შორის აქუს ყოფაჲ.

Paragraph: 18     
Line: 10       და განმყოფებული მეორე არს საგებისაჲ და მის შორის აქუს ყოფაჲ. თანმოსახელედ
Line: 11    სადმე ამათდაცა და არა იგივესახელად შეისმინოს მყოფი, რამეთუ
Line: 12    არა არს ნათესავ, ვინაჲთგან პირველნი რაჲმე და მეოჩენი ჩნანან მის
Line: 13    შორის. ხოლო ვინაჲ ცხად-არს, ვითარმედ შემთხუევითსა არსებისა შორის
Line: 14    აქუს ყოფაჲ და საგებისა შორის -- განმყოფებულსა და არა თავთა შორის თჳსთა.
Line: 15    რამეთუ მოსპობითა არსებისა და საგებისაჲთა თანმოისპობვის შემთხუევითი
Line: 16    და გამყოფებული. ხოლო უკუეთუმცა იყვნეს ესენი მყოფისაგან განყოფილ
Line: 17    სახე და არა მათ შორის აქუნდა ყოფაჲ, არამცა იყო ესე, რაჲთა სახენი რაჲ მოისპობვოდინ,
Line: 18    თანამოისპოს სხუაჲ. რამეთუ არა სახე თუ რაჲმე განიხრწნას
Line: 19    ცხოველისაჲ, ვითარ ძაღლი ანუ ცხენი, თანამოსპობს სხ/უათაცა სახეთა, ვითარ
Line: 20    კაცსა, ანუ ჴარსა⁴, ანუ აქლემსა, ანუ სხუასა რას ნეშტთა სახეთაგანსა. ესოდენთა⁵
Line: 21    გუართა მიერ უღონოებისაცა უსიტყობაჲ იჩუენების და აღჴსნათაცა
Line: 22    შუენიერებაჲ.

Subchapter: 3  
Line: 23  ნანდუილ⁶ საჭიროჲსა ხურისაორიე, შესამეცნებელად,
Line: 24  თუ რაჲ ნათესავი*

Paragraph: 1     
Line: 25       რამეთუ არისტოტელი "კატიღორიათა" შინა ნათესავოანთა⁷ ჴმათათჳს
Line: 26    მზრახვალობს და განყოფილთა განარჩევს მათ და განთჳსებულთა. /უკუეთუ
Line: 27    უკუე მუნ ნათესავთათჳს და განყოფილებათა და განთჳსებულთა მზრახვალობს
Line: 28    არისტოტელი, ცნობაჲ სადმე, თუ რაჲ არს ნათესავი და რაჲ განყოფილებაჲ
Page: 28  
Line: 1    და რაჲ განთჳსებული, სამართლად /საჴმარ-არს უადვილესისათჳს მიწდომისა¹
Line: 2    მათისა. ხოლო იჴმარებს თანშეთხზვითსაცა² საკრველსა, ვინაჲთგან
Line: 3    არ "კატიღორიათა" შინა ხოლო არიან საჴმარ, არამედ მათ შინაცა, რომელთა
Line: 4    შთამართ თჳთ აჴსენებს. ხოლო³ ვიეთნიმე იტყჳან მეტყუელად მას არისტოტელისმიმართთაცა
Line: 5    "კატიღორიათა", ვითარცა არქიტოჲსმიმართთა საჴმარ-ყოფასა
Line: 6    ხუთთა ამათ*¹... მეცნიერებისასა, და რამეთუ მანცა დაწერნა "კატიღორიანი".
Line: 7    ხოლო უადგილო არს ამისი თქუმაჲ თჳთ პორფირის მიერვე ცხადმყოფელობითა
Line: 8    შემდგომთაჲთაცა⁴, თუ რომელთათჳს არს ნათესავისა და სახისა
Line: 9    და განყოფილებისა და ნეშტთა მათ მეცნიერებაჲ საჴმარ.

Paragraph: 2     
Line: 10       ხოლო განყოფილებაჲ წინადააწესა სახისასა, ვინაჲთგან ბუნებით უპირველეს
Line: 11    არს სახისასა. და ესე თჳსსა ადგილსა მისრულთა ვაჩუენოთ. და აწ
Line: 12    ჴმობს, რომელთათჳს წინა-უც /პორფირიოსს ქმნაჲ მასწავლელობისაჲ⁵ (რამეთუ
Line: 13    ნათესავისათჳს, განყოფილებისა, სახისა, განთჳსებულისა, შემთხუევითისა),
Line: 14    ხოლო ღირს ძიებისა არს აქაცა, თუ რად ესრეთ წესისაებრ მათისა დასხნა
Line: 15    ჴმანი ფილოსოფოსმან, რამეთუ არა საჭიროდ უჴმდა ამისი ქმნაჲ. გარნა
Line: 16    გუნებავს თუ⁶ ამისი ცოდნაჲ, მცირედ ზემოითრე ვიწყოთ.

Paragraph: 3     
Line: 17       ცოდნაჲ საჴმარ-არს, ვითარმედ არიან რაჲმე საქმეთა შორის საყოველთაონი
Line: 18    და კერძოობითნი რამეთუ ვინაჲთგან ეგულვა კერძოობითთა განხრწნაჲ
Line: 19    და რეცა წარწყმედაჲ, მოიპოვა ბუნებამან ნათესავოანი რაჲმე, გარეშემცველი
Line: 20    ამათ ყოველთაჲ და დამმარხველი მორფსა*² თითოეულისასა. და ესე⁷
Line: 21    ნათესავად, ანუ სახედ იწოდების და წესისაცა მიზეზი ვისწავოთ, ხოლო
Line: 22    ვთქუათ, ვითარცა მაგალითისა მიერ, თუ რაჲ არს თითოეული.
Line: 23    სოკრატს ვიდრემე უკუე და პლატონს და თითოეულ/ადთა უწოდენ ფილოსოფოსნი
Line: 24    კერძოობითებად და განუკუეთელებად, ეგრეთვე რახსსა და ზერდაგსა
Line: 25    და მას რომელსამე ცხენსა. ხოლო თითოეულადთა გარეშემცველებსა⁸
Line: 26    სახელ-სდებენ ნათესავად, ვითარ ცხოველსა, რამეთუ გარეშეუცავს ცხენი და
Line: 27    კაცი. ხოლო საშუალ ამათსა განყოფილებანი არიან. ხოლო განყოფილებაჲ
Line: 28    არს, ვითარცა თჳთ ესე პორფირი იტყჳს, რომლითა განეყოფვის სხუაჲ სხუასა.
Line: 29    რამეთუ ამისებრ გამოჩნდების განყოფილებაჲ საქმეთაჲ, ვინაჲთგან ნათესავისაებრ
Line: 30    არცა ერთი განყოფაჲ სრულ-იქმნების და არცა საცნაურ-იქმნების.
Line: 31    ვითარ-იგი ცხოველი რაჲ იყოს არ ერთითა რაჲთ განეყოფჳს სხუასა ცხოველსა
Line: 32    (რამეთუ ყოველნი ცხოვლად იწოდებიან: ცხენიცა და ძაღლი და ჴარი და
Line: 33    კაცი). ხოლო უკუეთუ ვთქუა, ვითარმედ: ცხოველისაჲ რომელიმე არს სიტყჳერი
Line: 34    და რომელიმე უსიტყუელი, ქუეგანმკერძოებელმან განყოფაჲ ვყავ/, რომლისა
Line: 35    მიერ გამოჩნდა განყოფილად კაცი ცხენისაგან და ჴარისა და სხუათა
Line: 36    უსიტყუთა.

Paragraph: 4     
Line: 37       რამეთუ სიტყჳერად ვიდრემე ითქუმის სიტყჳსაებრ და ბჭობისა მქცევი,
Line: 38    ვითარ კაცი, ანგელოზი; ხოლო უსიტყუად -- თჳნიერ სიტყჳსა და ბჭობისა,
Line: 39    ვითარ ცხენი, ჴარი და სხუანი უსიტყუნი ცხოველნი. ვინაჲცა ესე უკერძოობითესი
Line: 40    ვიდრემე არს ნათესავთასა, ხოლო უსაყოველთაოესი -- სახეთასა⁹, ვითარ
Line: 41    სიტყჳერი და მოკუდავი, რამეთუ სიტყჳერი უკერძოობითესი არს ცხოვლისასა¹
Page: 29  
Line: 1    (რამეთუ შეუცავს ცხოველსა ესე [სიტყჳერი]² და უსიტყჳ), ხოლო
Line: 2    უსაყოველთაოეს -- სახისასა, რამეთუ მრავალნი სახენი გარეშეუცვან
Line: 3    სიტყჳერსა: ანგელოზი და კაცი.

Paragraph: 5     
Line: 4    და სხუებრცა უკერძოობითეს არს ნათესავისასა განყოფილებაჲ, ვითარ-იგი
Line: 5    ნათესავსა ქუეშე დავარდების, ხოლო უსაყოველთაოეს -- სახისასა, ვითარ
Line: 6    სახედ ორთა რათმე³ გარეშემცველი არს იგი: სიტყჳერისა და უსიტყუელისაჲ,
Line: 7    რომლისა ქუეშე ყოველნი ცხოველნი ვარდე/ბიან⁴. ხოლო სახე ერთისა
Line: 8    მხოლოჲსა⁵ არს გარეშემცავ⁶, ვითარ კაცი[სა], ცხენისა ანუ სხჳსა რაჲსმე.
Line: 9    ხოლო განთჳსებული ერთისა სახისა არს მხოლოჲსა, ვითარ განთჳსებულად
Line: 10    კაცისად ითქუმის მოცინარობითი, რამეთუ მის მხოლოჲსა არს და ყოვლისა.
Line: 11    ხოლო შემთხუევითი არს შემძლებელი თჳნიერ ვნებისა რაჲსმეგან
Line: 12    ქმნად⁷, რომლისა შორის იყოს, ვითარ თეთრი, შავი, ჯდომაჲ⁸, დგომაჲ.

Paragraph: 6     
Line: 13       ხოლო ამათგანნი რომელნიმე შემასრულებელობითნი არიან არსებისანი:
Line: 14    ნათესავი და სახე და შუაჲ ამათი განყოფილებაჲ, რომელნი არსებითად იწოდებიან,
Line: 15    რამეთუ ესენი შემასრულებელ არიან ყოვლისა ცხოველისა, რამეთუ
Line: 16    თითოეულისა სამთა ამათგანისა თანაზიარ არს, ვითარ-იგი სოკრატს, რომლისაებრ
Line: 17    ვიდრემე ცხოველ, აქუს ნათესავი, ხოლო რომლისაებრ სიტყჳერ,
Line: 18    მოკუდავ -- განყოფილებაჲ, ხოლო ვითარ-იგი კაც არს -- სახე, ეგრეთვე პლატონ
Line: 19    და ალკივიადი. ხოლო სხუანი ორნი არ/სებისზედად იწოდებიან, (განთჳსებულსა
Line: 20    ვიტყჳ და შემთხუევითსა) მით, რამეთუ არარაჲთ შეეწევიან ქუედმდებარისა
Line: 21    სიტყუასა არსებისასა. რომელთაჲ განთჳსებული სადმე უმახლობელეს არს
Line: 22    არსებითთასა, ვინაჲთგან მარადის არს ვისდამე, ხოლო შემთხუევითი შორს
Line: 23    არს, რამეთუ ოდესმე შეემთხუევის, და ოდესმე -- არა. ესენი განშორებადადცა
Line: 24    ითქუმიან, ვინაჲთგან წულილმომგონებლობით რაჲ⁹ განეშორნენ, არარაჲთ
Line: 25    განირყუნების არსებაჲ კაცისაჲ. თუ არა ესე თუმცა იყო, უჴმდა შავთა არყოფაჲ
Line: 26    კაცად, რომელი უადგილო არს, და დაღათუ მოცინარობისა ძალი
Line: 27    წარვწყმიდოთ, არა უდარეს ვართ კაც ყოველთა მოქმედებათა კაცისათა მოქმედნი.

Paragraph: 7     
Line: 28       ამათსა ესრეთ ქონებასა იხილე, თუ ვითარ წესისაებრ წარმოთქუა პორფირმან,
Line: 29    რამეთუ წინდააწესნა¹⁰ ვიდრემე არსებითნი და შემასრულებელობითნი
Line: 30    არსებისანი, /ხოლო შემდგომად დააწესნა არსებისზედანი. და კუალად არსებითთა
Line: 31    წინადააწესა უკუე ნათესავი, ვითარცა უსაყოველთაოესი, მერმე განყოფილებაჲ,
Line: 32    ვითარცა ამისსა უკერძოობითესი, ამის შემდგომად სახე. ვითარცა
Line: 33    მისსა უკერძოობითესი. ხოლო არსებისზედათაგანი ვინაჲთგან განთჳსებული
Line: 34    უმახლობელეს არს არსებისა, წინდააწესა იგი, ვითარცა უფროჲს თანმონათესვე¹¹
Line: 35    წარმოთქუმულთაჲ, ხოლო შემთხუევითი უკუანაჲსკნელსა¹² მიმთხუეულ-ყო
Line: 36    წესსა, ვითარცა უზიაროჲ პირველთქუმულთაჲ, არამედ მხოლოდქმნილი
Line: 37    და გარდაქმნილი თჳნიერ განხრწნისა ქუედმდებარისა.

Paragraph: 8     
Line: 38       ხოლო ძიებისა ღირს არს*, ვითარ¹³ წინაუკუმო განეწვალების ნათესავსა
Line: 39    და სახესა შემთხუევითი და ესე თჳთ იგი შემთხუევითი სახისადმი და ნათესავისა
Page: 30  
Line: 1    განკუეთილი. ვიტყჳ*¹, ვითარმედ: სხუა რაჲმე¹ არს თითეული განსაჭურეტელად,
Line: 2    ვითარ-იგი აქ/უს ყოფაჲ, და სხუა, ვითარ მიუღიეს სხჳსა მიმართ
Line: 3    სქესი. რამეთუ ოდეს ვიდრემე თჳთ მას თავით თჳსით, თუ რაჲ არს,
Line: 4    განვსჭურეტდეთ, თითოეულსა ვიტყჳთ რომლისასამე² არსება რამე ყოფასა,
Line: 5    ხოლო შემდგომთა არსებისათა კატიღორიათა, ვითარცა ვერ შემმტკიცებელთა³
Line: 6    თავით თჳსით, არამედ მისთა მოქენეთა მყოფობისათჳს, შემთხუეულად
Line: 7    ვიტყჳ მათ არსებისად.

Paragraph: 9     
Line: 8    კუალად თითოეული შესმენათაგანი ოდეს განმცდელთა ვიხილოთ, რომელსამე უსაყოველთაოესად და რომელსამე უსახეესად; ხოლო რომელსამე,
Line: 9    რომლითა უსახეესნი გამოეკუეთებიან უნათესვესთაგან⁴, ამათგანსა რომელსამე
Line: 10    უწოდთ ნათესავად, რომელსამე -- განყოფილებად და რომელსამე -- სახედ.
Line: 11    ვინაჲცა იგივე სხუებრ უკუე განხილული ნათესავად ითქუმის, ანუ სახედ, ანუ
Line: 12    განყოფილებად (რომლისაებრ არარაჲთ განიყოფვიან შესმენათაებრ), ხოლო
Line: 13    სხუ/ებრ რომელიმე არსება რამე არს და რომელიმე -- შემთხუევითი⁵.

Subchapter: 4  
Line: 14  განსაზღვრებათა განჩენისათჳს და ყოვლად
Line: 15  განწვალებისათჳს და გამოჩინებისა საჴმრად
Line: 16  მყოფისა ამათისა ხედვისა. ხედვაჲ განმარტებით*²

Paragraph: 1     
Line: 17       საჴმარ-არს ცოდნაჲ პირველად, ვითარმედ სხუაჲ არს არისტოტელის-მიერი⁶
Line: 18    პაექრობითი*³ და სხუაჲ პლატონისმიერი, რამეთუ არისტოტელისმიერი
Line: 19    უკუე პაექრობითი თნებასა შეუთქს ხუთსახედ, ვითარცა "ადგილობითთა" შინა
Line: 20    განაწესა. ხოლო პლატონისმიერი ოთხსახედ ითქუმის: განწვალებისაებრ
Line: 21    და საზღვრისა და გამოჩენისა და აღლევისა. ვინაჲცა საჴმარი განჩინებათა განცემისათჳს
Line: 22    და განწვალებისათჳს და გამოჩინებისა საჴმარ იყოს, ცხად-არს, ვითარმედ
Line: 23    პლატონისმიერისაცა პაექრობითისათჳს, ხოლო უკუეთუ ესე, ცხად-არს,
Line: 24    ვითარმედ ყოვლისაცა ფილოსოფოსობისათჳს. ხოლო არიან ვითარცა ით/ქუა,
Line: 25    განწვალებითი, განსაზღვრებითი, გამოჩენითი და აღლევითი. აწ უკუე
Line: 26    ესრეთ მოიღებვოდედ გონებაჲ ადგილისაჲ ამის, ვითარმცა იტყოდა პორფირი,
Line: 27    ვითარმედ: აღწერილი ესე არა ხოლო⁷ აღწერილებისა მიმართ ფილოსოფოსთაჲსა
Line: 28    იჴუმევის, არამედ დაღათუმცა არა იყვნეს აღწერილნი, თჳთ მათ მეხრიკეობათა
Line: 29    ზედა ფილოსოფოსთასა იჴუმევის⁸, რომელთა მიერ შემძლებელ
Line: 30    არიან პოვნად ფილოსოფოსნი⁹ თითოეულისა ესევითართაგანისა. ხოლო თუ
Line: 31    რაჲ არს საქმე თითოეულისა ამათგანისაჲ, წესისაებრ მათისა ვთქუათ:

Paragraph: 2     
Line: 32       განწვალებითისა ვიდრემე საქმე არს განწვალებაჲ წინამდებარისა ნათესავისაჲ
Line: 33    კეთილწესიერებით თჳსთა განყოფილებათა მიმართ, ვითარ ცხოველისაჲ
Line: 34    სიტყჳერისა მიმართ და უსიტყჳსა, მოკუდავისა მიმართ და უკუდავისა, და
Line: 35    არა თქუმაჲ, ვითარმედ ცხოველისაჲ რომელიმე არს კაცი, რომელიმე -- ცხენი,
Line: 36    რომელიმე -- სხუა რამე. რამეთუ მიემსგავსნეს /ვითარცა საღმრთოჲ პლატონ
Line: 37    იტყჳს, ჰავად მჭრელთა მზარაულთა და არ ნაწევროანად სანოვაგეთასა, ესე
Line: 38    იგი არს, უვიცნი და უღონისძიებონი მამაკაცნი*⁴.
Page: 31  

Paragraph: 3     
Line: 1       ხოლო განსაზღვრებითისა არს განსაზღვრებისა მიერ თითოეულისა საქმეთაგანისა
Line: 2    განჩენაჲ. ხოლო ესე იჴუმევის პირველმყოფობითა განწვალებითისაჲთა,
Line: 3    ვინაჲთგან უჴმსცა მას, რამეთუ განსაზღვრებანი ნათესავთაგან არიან
Line: 4    და შემამტკიცებელობითთა განყოფილებათა, ვინაჲცა ეგერა განწვალებულისა
Line: 5    ნათესავისაგან განმსაზღვრებელობითი გამოირჩევს საჴმართა განსაზღვრებისა¹
Line: 6    მიმართ. ვინაჲ განიწვალოს რაჲ სულიერი ცხოველისა მიმართ და ნერგისა, და
Line: 7    ცხოველი -- სიტყჳერისა მიმართ და² უსიტყჳსა, და სიტყჳერი -- მოკუდავისა
Line: 8    და უკუდავისა, განსაზღვრებითი მნებებელი განსაზღვრებად კაცისა, გამოირჩეეს
Line: 9    ცხ/ოველსა და მოკუდავსა და სიტყჳერსა.

Paragraph: 4     
Line: 10    ხოლო გამომაჩინებლობითისა საქმე გამოჩინებასა³ საქმეთასა ქმნაჲ თჳთ
Line: 11    მის თჳსისა არსებისაგან მათისა. რამეთუ არა ვითარ-იგი რიტორნი დიდებულთაგან
Line: 12    და საჯეროთა პირთა რწმუნებათა მოიხუმენ, ეგევითარი რაჲმე საჴმარი
Line: 13    არს გამომაჩინებლობაჲცა, არამედ ვითარ-იგი პლატონ უკუდაობისათჳს⁴ სულისა
Line: 14    სიტყჳთ გამოჩინებისა მნებებელმან, სიტყუაჲ არსებისა მისისაჲ იჴუმია,
Line: 15    მეტყუელმან, ვითარმედ "სული თჳთმოძრავ". ესრეთ უჴმს ქმნაჲ გამოჩინების
Line: 16    მნებებელსაცა, რამეთუ ნამდჳლვენი გამოჩენანი განსზღვრებათაგან იქმნებიან,
Line: 17    რამეთუ განსაზღვრებანი ცხად-ჰყოფენ ბუნებასა საქმისასა. და ჯერ-არს
Line: 18    ქმნაჲ გამოჩინებისაჲ ბუნებისაგან თჳთ მათ საქმეთაჲსა და არა გარეშეთაგან
Line: 19    მიმდგომთა არსაჭიროთა. ვინაჲცა უკუე მესამე წესი მოაქუს გამომაჩინებ/ელობასა,
Line: 20    დაღათუ განსაზღვრებითსაცა იჴუმევს, ხოლო განსაზღვრებითი
Line: 21    -- განწვალებითსა.

Paragraph: 5     
Line: 22       ხოლო აღლევითისა საქმე თანდასხმულთა აღლევაჲ მარტივთა მიმართ,
Line: 23    რომელთაგან თანდაისხნეს, ვითარ სიტყჳსაჲ სახელთა მიმართ და თქუმათა, და
Line: 24    ამათი -- მარცუალთა მიმართ, და მათი -- ასოთა მიმართ და ამას უკუე ღრამმატიკოსნი.
Line: 25    ხოლო ფილოსოფოსნი საქმეთა ზედა, ვითარ-იგი კაცსა თავისა
Line: 26    მიმართ და ჴელთა და ფერჴთა, და ამათ ძუალთა მიმართ და ჴორცთა და ძარღუთა,
Line: 27    და მათ ოთხთა ასოთა მიმართ და ამათ ნივთისა მიმართ და სახისა.
Line: 28    ხოლო ვიჴუმევთ აღლევითსა შეგულისსიტყუვათაცა⁵ ზედა აღმლეველნი მათნი
Line: 29    პროტასიათა მიმართ და ამათნი საზღვართა მიმართ⁶, ვითარცა "აღლევითთა"
Line: 30    შინა ასწავებს.

Paragraph: 6     
Line: 31       პირველი უკუე განწვალებითი, მეორე განსაზღვრებითი, მესამე გამომაჩინებლობითი,
Line: 32    მეოთხე აღლევითი. /ხოლო სამთა მხოლოთაჲ მოიჴსენა. ვინაჲთგან
Line: 33    წიგნი ესე ამათდა მიმართ არს საჴმარ, რამეთუ ასწავებს ნათესავთათჳს
Line: 34    და განყოფილებათა.

Paragraph: 7     
Line: 35       განმწვალებლობითი უკუე განსწვალებს კეთილწესიერებით ნათესავთა
Line: 36    სახეთა მიმართ თჳსთა მიერ განყოფილებათა. ხოლო განსაზღვრებითი განისაზღვრების
Line: 37    ნათესავისაგან და განყოფილებისა. ხოლო გამომაჩინებლობითი გამოჩინებათა
Line: 38    ჰყოფს განსაზღვრებათაგან. ხოლო განსაზღვრებანი, ვითარცა თქუმულ
Line: 39    არს, ნათესავისაგან არიან და სახისა და განყოფილებათა.
Line: 40    და სხუებრცა* სამთავე ურთიერთას ჯერ-ყოფისათჳს, რამეთუ⁷ განწვალებითისაჲ
Line: 41    ვიდრემე უჴმს განსაზღვრებითსა, ხოლო გამომაჩინებლობითსა --
Page: 32  
Line: 1    ორთაჲვე, ვინაჲთგან გამომაჩინებელი განსაზღვრებათა საქმეთასა მიიხუამს
Line: 2    შემეცნებისათჳს არსებასა საქმისასა. ხოლო განმსაზღვრებელსა¹ უ/ჴმს განმწვალებლობისაჲ,
Line: 3    ხოლო აღლევითსა არცა ერთი უჴმს, რამეთუ განწვალებითი
Line: 4    წინააღუდგების, ვინაჲთგან იგი უკუე ერთისა მიმღები მრავალთა შეიქმს, ხოლო
Line: 5    აღლევითი ერთსა ზედა დასრულდების. რამეთუ მიმღები და აღმლეველი
Line: 6    ჰყოფს კაცსა ტანის ასოთა მიმართ და ამათ -- ბალღამთა მიმართ და ბალღამთა
Line: 7    -- ოთხთა ასოთა მიმართ და ამათ სახისა მიმართ და ნივთისა, რამეთუ
Line: 8    ასონი ესე ნივთისაგან და სახისა თანად სხენან. და სხუებრცა მით, რამეთუ განწვალებითი
Line: 9    ვიდრემე განვალს მარტივთაგან თანადასხმულთა მიმართ, ხოლო
Line: 10    რომლისაებრ ესე უკუე შემარწყუმელობითი არს არსებისაჲ, ხოლო
Line: 11    იგი აღმლეველობითი და კუალად უკუეთუ განწვალებითსა წინააღუდგების,
Line: 12    რომლისა თჳნიერ განმსაზღვრებელობითი ვერ შემძლე/ბელ არს განზღვრებად²,
Line: 13    ცხად-არს, ვითარმედ გაზღვრებითსაცა³, არამედ გამომაჩინებლობითსაცა⁴,
Line: 14    რამეთუ უკუეთუ გამომაჩინებლობასა უჴმს განმასაზღვრებლობისაჲ
Line: 15    და განწვალებითისაჲ, ხოლო ამათ წინაღუდგების აღმლეველობითი, გამომაჩინებლობითსა
Line: 16    სადმე წინაღუდგების აღლევითი. და ამისთჳს⁵ განმსაზღვრებელობითისაჲ
Line: 17    [პირველად]⁶ მოიჴსენა და არა განმწვალებელობითისაჲ და ამის
Line: 18    პირველმყოფისაჲ, ვინაჲთგან წინამდებარე მისსა იყო წინადასხმულთა საზღვრებისა
Line: 19    განჩენაჲ.

Paragraph: 8     
Line: 20       და განეყოფვის აღლევაჲ თანდებასა ქუედმდებარისაებრ სადმე არარაჲთ,
Line: 21    რამეთუ ვითარ-იგი აღსავალი უეჭუელად არს შთასავალიცა⁷, ეგრეთ აღლევაჲ*
Line: 22    უეჭუელად არს თანადადებაჲცა; ხოლო სქესისაებრ განეყოფვის (რამეთუ
Line: 23    ოდეს ზემოჲთ შთამოვიდოდის პირველთა დასაბამთაგან უკუანაჲსკნე/ლთა მომართ,
Line: 24    თანდადებაჲ არს, ხოლო ოდეს უკუანაჲსკნელთაგან პირველთა დასაბამთა
Line: 25    მიმართ აღვიდოდის -- აღლევასა), და რამეთუ თანდადებაჲ ვიდრემე თანადმდებარისა
Line: 26    მიმართ დასრულდების, ხოლო აღლევაჲ მარტივისა მიმართ, რამეთუ
Line: 27    აღმლეველი თანადმდებსა⁸ რასმე, ცხად-არს, ვითარმედ აღჰლევს, არა
Line: 28    თუ ეგულების საარებულობაჲ და შეუძლებელთა ჴელ-ყოფაჲ მარტივითა აღლევისა
Line: 29    მოსწრაფესა, რამეთუ თანმდებარე⁹ მრავალთაგან მარტივთა თანად ძეს¹⁰.

Paragraph: 9     
Line: 30       აწ უკუე აღმლეველი თუ მრავალთა მიმართ აღჰლევს, მტყუარ სადმე
Line: 31    იყოს აღმლეველისა მარტივთა მიმართ აღლევაჲ თანმდებარისაჲ. ესე უკუე მახლობელ
Line: 32    არს ჭეშმარიტებისა. თჳნიერ არს სათქუმელ, ვითარმედ მახლობელსა
Line: 33    ვიდრემე მრავალთა მიმართ აღჰლევს, ხოლო უკუანაჲსკნელსა /-- არა.
Line: 34    ჯერ-იყო უკუე ცნობაჲ, ვითარცა ცხად-არს თქუმაჲ, ვითარმედ მარტივი
Line: 35    სადმე მრავალთა მიმართ თანდაიდების, ხოლო აღილევის არაჲს მიმართ. ხოლო
Line: 36    უკუანაჲსკნელი თანმდებარე აღილევის უკუე მრავალთა მიმართ ახლოს, ხოლო
Line: 37    თანდაიდების არღარა.
Page: 33  

Paragraph: 10     
Line: 1       ხოლო უღონოებენ*¹ ვიეთნიმე, რაჲსათჳს განსაზღვრებაჲ, უკუანაჲსკნელადლ
Line: 2    მყოფი განწვალებისაჲ, პირველ დააწესა? ვიტყჳთ*², ვითარმედ: პირველად
Line: 3    ვიდრემე ნაქუსსა შინა სიტყჳსასა განუნახველ არს ვითარ სახედცა დასჳნტაქსებაჲ,
Line: 4    მერმე ვითარცა ჩუენდა მომართ პირველებ არიან თანამდებარენი,
Line: 5    განსაზღვრებისა მიერ შესასწავლებელნი. ვინაჲ დაღათუ არა ხუედრებრ ასჳნტაქსნა,
Line: 6    სამართლად განსაზღვრებაჲ წინდააწესა. ხოლო აღლევისაჲ ამისთჳს
Line: 7    დააკლო თქუმაჲ ნუუკუე, რამეთუ იგივე არს თანდადებაჲ ქუედმდებარითა,
Line: 8    მხოლოჲთა სქესითა ოდენ განყოფილისაჲ, ვითარცა პირველ ითქუა.

Subchapter: 5  
Line: 9  /საჴმრად მყოფისა ამათისა ხედვისა²

Paragraph: 1     
Line: 10    ნაცვალად "ამათისა მეცნიერებისა", რამეთუ ხედვად უწოდენ ფილოსოფოსნი
Line: 11    მეცნიერებასა.

Subchapter: 6  
Line: 12  ვითარცა "შეყვანებითსა შინა გუარსა"
Line: 13  მოხუცებულთა მიერთასა წარმოთქუმასა

Paragraph: 1     
Line: 14    ვინაჲთგან არს სხუაჲცა შემოკლებული მოცემაჲ მოხსენებისაძლითი. თავოანი,
Line: 15    რომელი ფრიად არს შემოკლებული და ყოვლად მცირეთა მიერ ქმნილი,
Line: 16    ამისთჳს უკუე თქუა შემოკლებული, ვითარცა "შეყვანებითისა შორის გურისა".

Subchapter: 7  
Line: 17  უღრმესთაგან უკუე განყენებული საძიებელთა

Paragraph: 1     
Line: 18       სამნი არიან უმცონარს³ მყოფელნი ჭაბუკთანი შტაჭურეტად წიგნებისა
Line: 19    უძუელესთაჲსა: სიგრძე წარმოთქუმულთაჲ, უცხადოობაჲ ლექსთაჲ (ვითარ-იგი
Line: 20    "პერი ერმინიაჲ"), სიღრმე გულისხუმისსაყოფელთაჲ. მაწუეველი უკუე პორფირ/იოს
Line: 21    მსმენელისაჲ აღსთქუამს ამათგან განყენებულ-ყოფასა წიგნისასა და
Line: 22    არცა მრავალსტიხონ-ყოფასა, არცა უცხადოობასა ლექსითა, ვითარცა ცხად-ჰყოფს,
Line: 23    ვითარმედ, ვითარცა "შეყვანებითისა შინა გუარისა"; არცა საძიებელთა
Line: 24    უღრმესთა ქონებასა, არამედ თქუმითა, ვითარმედ: "უღრმესთაგან უკუე
Line: 25    განყენებული საძიებელთა", განაცხადა განყენებაჲ ამისი სიღრმისაგან გულისხუმისსაყოფელთაჲსა.
Line: 26    ხოლო თქუმითა, ვითარმედ: "უმარტივესთა", წარმოაჩინა
Line: 27    განშორებაჲ მისი სიძნელისაგან ლექსთაჲსა. ხოლო თქუმითა ვითარმედ:
Line: 28    "ზომიერად მომწონებელი", განაცხადა დაკლებულ-ყოფაჲ მისი სიგრძისაგან
Line: 29    მრავალთა სტიხონთაჲსა.

Subchapter: 8  
Line: 30  ხოლო უმარტივესთა ზომიერად მომწონებელი*³

Paragraph: 1     
Line: 32    არა საქმეთა მიმართ თქუა (რამეთუ არა ფილოსოფოსისაჲ არს მოწონაჲ,
Line: 33    არამედ ზედმიწევნულობით თქუმაჲ ყოვლისაჲ), არამედ მსმენელისა მიმართ,
Line: 34    /ხურისაორისსა, ესე იგი არს: "მომწონებელი შენისა გაგონებისაჲ", რამეთუ რომლისაჲცა
Line: 35    წინ-ედვას ფილოსოფოსსა სწავლაჲ, ზედმიწევნულობით, არ მომწონებლობით⁴
Line: 36    გარდმოსცემს⁵.
Page: 34  

Subchapter: 9  
Line: 1  მყის ნათესავთათჳს და სახეთა

Paragraph: 1     
Line: 2    გვიქადებდა¹ პორფირიოს და შემოკლებით ქმნად მასწავლელობისა*¹ და
Line: 3    ლექსსა ადვილსა და უღრმესთაგან საძიებელთა განყენებასა, რაჲთა უკუე არა-ვინ
Line: 4    თქუას, ვითარმედ: არა იყო ამათთჳს² ღრმაჲ საძიებელი. თჳთ ფილოსოფოსსა
Line: 5    ჰნებავს წარმოდგინებაჲ ამისი, ვითარმედ იყო ამათთჳს უფროჲსი საძიებელი,
Line: 6    გარნა სიმარჯჳთ დაუტვვა. ხოლო რაჲთა უცხადეს იქმნეს თქუმული³, ვიტყოდით
Line: 7    ესრეთ:

Paragraph: 2     
Line: 8       მყოფთაგანნი რომელნიმე შეგუამებულ არიან, ხოლო რომელნიმე ლიტონთა
Line: 9    ზედმოგონებათა შინა არიან. ვითარ იპპოკენტავროსი, ვაცირემი⁴, რომელნი
Line: 10    ზედმოგონებულ/ნი უკუე შეგუამდებიან, ხოლო არზედმოგონებულნი არა
Line: 11    გუამობენ, არამედ დასცხრეს რაჲ ზედმოგონებაჲ, იგინიცა თანდასცხრებიან,
Line: 12    რამეთუ არა არს იპპოკენტავროსი გუამისა შორის, არამედ მხილველთა ცხენისა
Line: 13    და კაცისათა აღვწმასნეთ ზედმოგონებითა თანადმდებარე რაჲმე იპპოკენტავროსი.
Line: 14    ეგრეთვე ვაცი ვიდრემე ქმნა ბუნებამან და ირემი, ხოლთ აღმწმასნელნი
Line: 15    თავთა შორის თჳსთა ზედმოგონებითა შევასრულებთ თანდადებულსა რასმე
Line: 16    ვაცირემსა და ესე აქუს მას ყოფად.

Paragraph: 3     
Line: 17       ვინაჲცა ანტისთენი უკუე იტყოდა ლიტონისა ზედმოგონებისა შორის ყოფასა
Line: 18    ნათესავთა და სახეთასა, მეტყუელი, ვითარმედ: "ცხენსა სადმე ვხედავ,
Line: 19    ხოლო⁵ ცხენობასა ვერ ვხეღავ". და კუალად: "კაცსა ვხედავ, ხოლო კავებასა
Line: 20    ვერ ვხედავ". ამათ იგი იტყოდა მხოლოჲთა გრძნობითა ცოცხ/ალი და ვერ
Line: 21    შემძლებელმან სიტყუასა, უდიდესისადმი პოვა ჭირი თავისა თჳსისაჲ.
Line: 22    ხოლო შეგუამებულთაგანნი რომელნიმე სხეულნი არიან და რომელნიმე --
Line: 23    უსხეულონი. ხოლო ყოვლად ძუელთაგანნი რომელნიმე ყოფასა იტყოდეს ამათსა*²
Line: 24    და რომელნიმე⁶ -- არყოფასა. და ყოფისა მეტყუელთაგანნი რომელნიმე
Line: 25    სხეულებად იტყოდეს, ხოლო რომელნიმე უსხეულებად⁷. და მეტყუელნი
Line: 26    სადმე სხეულ-ყოფისანი, ყოველნი მისვე ერთისა თნებისა ზედა ეგნეს. ხოლო
Line: 27    უსხეულო-ყოფისა მეტყუელნი, ვინაჲთგან უსხეულოთაგანნი, ვითარცა განჩინებულ
Line: 28    არს, რომელნიმე თავით თჳსით გუამობენ, ვითარცა ანგელოზი, ღმერთი
Line: 29    ხოლო რომელნიმე -- სხუათა შორის, ვითარვა სითეთრე და ნაკუეთნი,
Line: 30    ამათსა უკუე რომელთასამე თავით თნ́სით, ხოლო რომელთასამე გრძნობადთა
Line: 31    შორის გუამ-ქმნასა იტყოდეს. და კუალად, ვინაჲთგან გრძნობადთა შორის
Line: 32    გუამქმნილნი უსხეულონი ანუ ყოვლი/თურთისა შორის არიან*³, ვითარცა სპეტისა
Line: 33    შორის სითეთრე, ანუ ზედსაჩინოჲსაებრ, ვითარცა სფერისსახე ნაკუეთი,
Line: 34    მეტყუელნი გრძნობადთა შორის გუამ-ქმნისანი, რომელნიმე ყოვლითურთისად
Line: 35    იტყოღეს მათ ყოფად, ხოლო რომელნიმე -- ზედსაჩინოჲსებრ. ხოლო კუალად
Line: 36    სხუანი გარემოჲსგუამქმნილთასა იტყოდეს მათ შეგუამებულად. ხოლო
Line: 37    თუ რაჲ არს გარემოჲსგუამქმნილთაჲსაობაჲ? ვითარ-იგი ადგილი (რამეთუ
Line: 38    ამას გარეშეუცვან გრძნობადნი) და ჟამი. ესოდენებად უკუე ყოფასა წვალებათასა
Line: 39    ყოფისათჳს ამათისა იტყჳს: შესაძლებელ იყოო ძიებაჲ ნათესავთათჳს
Line: 40    და სახეთა გინა თუ არიან, გინა⁸ ლიტონთა ზეთმოგონებათა შორის სხენან.
Page: 35  

Paragraph: 4     
Line: 1       რამეთუ ესრეთ ჰგონებდა ანტისთენი და მპოვნელი მათი შეგუამებულად,
Line: 2    მემძლებელ იყო კუალად ძიებად: გინათუ სხეულებ არიან, გინა¹ უსხეულოებ?
Line: 3    რამეთუ იყვნეს თითოეულისა ნაჭერისაგან წვალე/ბათაჲსა მომპოვნენი.
Line: 4    ხოლო კუალად მპოვნელი მათი, ნუუკუე და, უსხეულოებად, შემძლებელ
Line: 5    იყო ძიებად: უკუეთუ განუშორებელნი არიან ნივთისანი და მრავალთა შორის,
Line: 6    ანუ პირველ ამათსა და განშორებადნი?
Line: 7    ხოლო რაჲთა განცხადნეს თქუმული, მაგალითისა მიერ ვიტყოდით² ესრეთ:
Line: 8    რამეთუ არცა მარტივ არს, და ვითარ დამთხუეულ³, რომელნიმე სხეულებად
Line: 9    იტყჳან ამათ და რომელნიმე -- უსხეულოებად, გარნა გულისსიტყჳსა
Line: 10    რაჲსმე თანა და არა წინაადუდგებიან ურთიერთას. რამეთუ მართლიად იტყჳან
Line: 11    თითოეულნი: მოგონებულ უკუე იქმენინ ბეჭედი⁴ რაჲმე აღტჳფრვასა მქონებელი,
Line: 12    ვითამცა აქილლევისსა⁵, და ცჳლნი მრავალნი გუერდით მდებარე. ხოლო
Line: 13    ბეჭედმან აღბეჭდენინ ცჳლნი ყოველნი. მერმე შესრულსა ვისმე და მხილველსა
Line: 14    ცჳლთასა და შემეცნებულსა, ვითარმედ ყოველნი ერთისა ტჳფრისაგან არიან,
Line: 15    აქუნდინ /თჳსაგან აღტჳფრულობაჲ იგი თავსა შორის თჳსსა. აწ უკუე საბეჭდავი
Line: 16    იგი ბეჭდისშინაჲ ითქუმის პირველ მრავალთასა მყოფად, ხოლო ცჳლის-შინანი
Line: 17    -- მრავალთა შინად, ხოლო გონებასა შინა მჴსოვნელისაჲ იგი -- მრავალთაზედად
Line: 18    და უკუანაჲსქმნილად.

Paragraph: 5     
Line: 19    ესევე უკუე მოგონებულ იქმნენინ ნათესავთაცა ზედა და სახეთა, რამეთუ
Line: 20    დამბადებელსა, შემოქმედსა ყოველთასა, ჰქონან ყოველნი თავსა შორის
Line: 21    თჳსსა მაგალითებით, ვითარ-იგი შემოქმედსა კაცისასა აქუს თავსა შორის
Line: 22    თჳსსა სახე კაცისაჲ, რომლისა მიმართ მხედველი ყოველთა იქმს. ხოლო იცილების
Line: 23    თუ ვინმე მეტყუელი, ვითარმედ: "არა არიან დამბადებელისა შორის სახენი",
Line: 24    ისმინედ ესე: "ვითარცა დამბადებელი ჰბადებდეს⁶ რაჲ, ანუ ვითარცა
Line: 25    მეცნიერი ჰბადებდეს მის მიერ დაბადებულთა, ანუ არმეცნიერი". გარნა
Line: 26    უკუეთუ არმეცნიერი⁷, არცა დაჰბადებს, რამეთუ ვინ ქ/მნას ჯერეთ უმეცარმან,
Line: 27    რომლისაჲ ეგულვოს ქმნაჲ, რამეთუ არა ვითარცა ბუნებაჲ უსიტყჳთა ძალითა
Line: 28    ბუნებისაჲთა იქმს? ვინაჲ იქმს ბუნებაჲ არმცოდნელი მეცნიერებით, ხოლო
Line: 29    უკუეთუ ვინმე სიტყჳთისაებრ ანაგებისა იქმს, იცის სადმე უეჭუელად ქმნილი.
Line: 30    აწ უკუეთუ არა უდარეს ანუ კაცობრივღა იქმს ღმერთი, იცის მის მიერ
Line: 31    ქმნილი. ხოლო იცის, თუ რომელსა იქმს. ამისგან ცხად-არს, ვითარმედ დამბადებელისა
Line: 32    შორის არიან სახენი. არს სადმე დამბადებელისა შორის სახე, ვითარცა
Line: 33    ბეჭედისა⁸ შორის ტჳფარი და ითქუმის ესე სახე პირველად მრავალთასა
Line: 34    და განშორებულად ნივთისაგან.

Paragraph: 6     
Line: 35    ხოლო არს სახე კაცისაჲ თითოეულთაცა შორის კაცთა, ვითარ-იგი ცჳლთა
Line: 36    შორის აღმოტჳფრვანი, და ითქუმიან ესევითარნი მრავალთა შორის ყოფად და
Line: 37    განუშორებელად ნივთისაგან.

Paragraph: 7     
Line: 38    ხოლო მხილველნი თითოეულთა კაცთანი ვითარმედ ყოველთა იგივე სახე
Line: 39    კაცისაჲ აქუს, /ვითარცა უკუანაჲსკნელსა ზედა მოსრულთა და მხილველთა
Line: 40    ცჳლებისათა, აღვიჴსენეთ იგი გაგონებასა შინა და ითქუმის ესე მრავალთა
Line: 41    ზედად ანუ მრავალთა შემდგომად და უკუანისქმნილად. ხოლო არიან ესევითარნი
Line: 42    სხეულთაგან უკუე განყოფილ-შორებულ (რამეთუ არა სხეულსა შინა
Page: 36  
Line: 1    შეგუამებულად, არამედ სულსა შინა), ხოლო არა სხუებრ განუყოფელ-ბანუშორებელ¹,
Line: 2    რამეთუ არა იგინი თავით თჳსით განშორებად შემძლებელ არიან,
Line: 3    ვითართა პირველ მრავალთასა სახეთა ქუედ-დასხამს პლატონ, რამეთუ არა მარტივმოგონება
Line: 4    დამბადებელისა ჰნებავს ყოფაჲ მათი, არამედ უეჭუელად არსებათა
Line: 5    გონიერთაჲ, რომელთა მიმხედველი დამბადებელი, ვითარცა სახისდასაბამთა
Line: 6    ხატთა მიმართ, ეგრეთ ვითამე ჰყოფსო ამათ.

Paragraph: 8     
Line: 7    და ესე იყო, იტყჳს, საძიებელი გინათუ უს/ხეულოდ მყოფნი განკიდეებულნი
Line: 8    არიან, ვითარცა დამბადებელისამიერნი ანუ განუკიდეებელ, ვითარცა მრავალთშინანი²,
Line: 9    ანუ გრძნობადთა თანა, ესე იგი არს, მრავალთა ზედა?
Line: 10    ამათ ყოველთასა თანაწარიჴდის თქუმასა. ხოლო ცნობაჲ სათანადო არს,
Line: 11    ვითარმედ ამათთჳს საგონებელ არიან გასხუაჴმაებულად არისტოტელი და
Line: 12    პლატონ. რამეთუ არისტოტელი ვიდრემე განუკიდეებელ-ყოფად³ იტყჳს
Line: 13    მათ ნივთისაგან, ხოლო პლატონ -- განკიდეებულ⁴. გარნა გინათუ განიწვალებიან
Line: 14    თავთა მიმართ თჳსთა ფილოსოფოსნი⁵, გინა არა (რამეთუ ვითარცა ბუნებითთასა
Line: 15    ჰგონებს არისტოტელი ამათსა შთამოსლვასა), არა აწინდელისა ჟამისაჲ
Line: 16    არს განხილვაჲ.

Subchapter: 10  
Line: 17  ხოლო ვითარ მათთჳს

Paragraph: 1     
Line: 18    აღთქუმაჲ იყო ფილოსოფოსისაჲ საჴმარ-ყოფაჲ ამის წიგნისაჲ არისტოტელის
Line: 19    "კატიღორიათა" შინაცა, რომელნი გზანი და /წინაეზონი არიან ყოვლისა
Line: 20    მიმართ სიტყჳთისა ხედვისა⁶ ფილოსოფოსთაჲსა. ხოლო სიტყჳსანი მრავალნი
Line: 21    არიან კერძონი: განჩენისა, ლოცვითისა, მბრძანებლობითისა, სტეჭობითისანი*¹
Line: 22    და სხუანიცა არიან, უკუეთუ მოწულილებით განვიხილოთ. გარნა "კატიღორიათა"
Line: 23    შინა არა ყოველთათჳს მეტყუელებს, არამედ მხოლოჲსა განჩინებისათჳს
Line: 24    ოდენ, რამეთუ ესე არს მეცნიერებითისა სულისა ქადაგი ხოლო სხუანი
Line: 25    წადიერებითისა სულისანი არიან, რამეთუ მლოცველი წადიერქმნილი რაჲსაჲმე
Line: 26    ილოცავს და აღმსაარებელი რათაჲმე წადიერქმნილი რათამე⁷ აღიარებს და მხოლოსა
Line: 27    განჩინებითსა სიტყუასა გარეშეუცვან ჭეშმარიტებაჲ და ტყუილი. რამეთუ
Line: 28    სხუანი არცა ჭეშმარიტებენ, არცა ტყუიან. რამეთუ ჴმობაჲ ვისგანმე ვისიმე
Line: 29    არცა ჭეშმარიტებს, არცა ტყუის⁸ ეგრეთვე უკუეთუ ილოცვიდეს ანუ
Line: 30    აღიარებდეს. ხოლო განჩინებითი სიტყუაჲ ანუ ჭეშმარიტებს, ანუ ტყუის⁹,
Line: 31    /ვითარ-იგი განაჩინებდეს რაჲ სულისათჳს, ვითარმედ მოკუდავი არს,
Line: 32    ანუ უკუდავი და¹⁰ უეჭუელად ანუ ჭეშმარიტებს, ანუ ტყუის, რამეთუ განჩინებითი
Line: 33    სიტყუაჲ არს სხჳსა სხუებრ ვითამე ვითარცა მყოფად, ანუ არმყოფად
Line: 34    განმჩინებელი. ხოლო გარეშეუცვან მას ორნი რაჲმე მის შორის: თანად შესმენილი
Line: 35    და ქუედმდებარე. ხოლო რაჲთა უცხადეს იქმნეს ჩუენდა სიტყუაჲ, ვიტყოდით
Line: 36    ესრეთ:

Paragraph: 2     
Line: 37       სათანადო არს ცნობად, ვითარმედ ქუედმდებარედ ითქუმის, რომლისათჳს
Line: 38    იყოს სიტყუაჲ...*², ხოლო შეისმინების მისთჳს ცხოველი. და ეგრეთვე სულისათჳს,
Page: 37  
Line: 1    ვითარმედ უკუდავ არს. ვისთჳს-მე მზრახვალობს აწ? ცხად-არს, ვითარმედ¹
Line: 2    სულისათჳს და ქუედ ძეს ვიდრემე სული, ხოლო შეისმინების მისთჳს
Line: 3    უკუდავი. ვინაჲცა კეთილად სადმე თქუმულ არს, ვითარმედ: განჩინებითსა სიტყუასა
Line: 4    ქუედმდებარეცა აქუს და შესმენილიცა.

Paragraph: 3     
Line: 5       შესაძლებელ უკუე არს ნათესავთათჳს და სახეთა ღმრთისმეტყუე/ლებითადცა
Line: 6    წარმოთქუმაჲ, ვითარ ოდეს ვეძიებდეთ, ვითარმედ ჰქონან სადმეა
Line: 7    ღმერთსა თავსა შორის თჳსსა ნათესავთა და სახეთა აღტჳფრულობანი ანუ
Line: 8    არა ჰქონან? ჭეშმარიტ სადმე არსა პლატონის თნებაჲ, ვითარმედ არიან სახენი
Line: 9    გონიერნი, თჳთ იგი თავით თჳსით შემტკიცებულნი, რომელთა ნანდჳლ
Line: 10    არსებად და პირველად არსებად უწესს, ანუ არა, ვითარ ჰგონებს არისტოტელი?

Paragraph: 4     
Line: 11       ხოლო ბუნებითად ვითარ ოდეს განვიხილვიღეთ², ნუ სადმე ბუნებასა თავთა
Line: 12    შორის თჳსსა ჰქონან სიტყუანი ნათესავთა და სახეთანი, ანუ არა ჰქონან,
Line: 13    რამეთუ არა ვითარ-იგი თოვლი უსიტყუად ნეფხავს ანუ ვითარ-იგი ცეცხლი
Line: 14    სწუავს, ეგრეთ ბუნებაჲცა იქმს, გარნა ცხად-არს, ვითარმედ უეჭუელად გულისსიტყჳთა
Line: 15    რაჲთმე, დაღათუ არმეცნიერი, რომელთა იქმს. და კუალად ესრეთცა
Line: 16    არს ბუნებით ძიებაჲ მათთჳს. არიან სადმეა ესენი მრავალ/თა შორის --
Line: 17    მარტივი ცხოველი ყოველთა შორის თითოეულადთა და მარტივი კაცი, ანუ
Line: 18    არა? (და ზოგადი არსებაჲ ყოველთა შორის თითოეულადთა სახილველი), არამედ
Line: 19    ყოველი, რაოდენი თითეულადთა შორის, განუკუეთელი არს.

Paragraph: 5     
Line: 20       ხოლო არს სიტყჳთცა ამათთჳს, ესე იგი არს, განჩინებით და შემსგავსებულად
Line: 21    სიტყჳთისა ხედვისა, ძიებაჲ: რომელნი უკუე ამათგანნი რომელთა ქუედ-უსხენ
Line: 22    და რომელნი რომელთად შეისმინებიან? რამეთუ ნათესავნი შეისმინებიან
Line: 23    განყოფილებათა და სახეთად და არა წინაუკუმოცა. რამეთუ ვთქუთ, ვითარმედ:
Line: 24    წესსა რასმე ურთიერთას აღუსრულებენ ნათესავი და განყოფილებაჲ
Line: 25    და სახე, და ვითარმედ პირველობს უკუე ნათესავი და მეორე წესი აქუს სახესა,
Line: 26    ხოლო საშუალი -- განყოფილებასა. და უჴმს ზენათა ვიდრემე შესმენაჲ ქუენათაჲ,
Line: 27    ხოლო არა ქუენათაცა -- ზენათაჲ. ვითარ უკუეთუ ვ/თქუათ: "ყოველი კაცი
Line: 28    ცხოველი არს", ვჭეშმარიტებთ, ხოლო უკუეთუ მოვაქციოთ და ვთქუათ: "ყოველი
Line: 29    ცხოველი -- კაც", ვტყუით. და უკუეთუ ვთქუათ: "ყოველი ცხენი უსიტყუ
Line: 30    არს", ვჭეშმარიტებთ, ხოლო უკუეთუ მომაქცეველთა ვთქუათ: "ყოველი
Line: 31    უსიტეჳ ცხენ"³, ვტყუით, რამეთუ არა არს უმცროჲსისა ქმნაჲ⁴ ქუედმდებარისაჲ,
Line: 32    რამეთუ არა არს ცხოველისა თქუმაჲ, ვითარმედ კაც არს, ვითარცა ეგერა
Line: 33    ითქუა.

Paragraph: 6     
Line: 34    ჯერ-არს უკუე თქუმაჲ, თუ რომელთაჲ ჯერ-არს შექმნაჲ ქუედმდებარედ
Line: 35    და რომელთაჲ შესმენილად, რომელთა ასწავებს ფილოსოფოსი ამისთჳს უსიტყუესობით
Line: 36    და შემსგავსებულად სიტყჳთისა მოფარდულობისა.

Subchapter: 11  
Line: 37  ხოლო ვითარ ამათთჳს და წინამდებარეთა
Line: 38  უსიტყუიერესად⁵* წარმოთქუეს ძუელთა

Paragraph: 1     
Line: 39    უსიტყუესად⁶ იწოდების საკუთრებით წარმოთქუმაჲ და შემთხუევითთა
Line: 40    ძიებაჲ, თუ /ვინაჲ წარმოიჩინნეს ყოველნი, დასაწყისსა თითოეულისა შემტკიცებისასა
Page: 38  
Line: 1    ძიებაჲ. ვინაჲთგან უკუე არს, ბუნებითად წარმოთქუა, ვითარცა აწღა
Line: 2    ვთქუთ ნათესავთათჳს¹ და სახეთა და სხუათა მიმართ (ვითარ ოდეს გრძნობადთაშორისთათჳს
Line: 3    ვეძიებდეთ, ვითარცა არისტოტელმან წარმოთქუა მათთჳს)
Line: 4    და ღმრთისმეტყუელებითი (ვითარ ოდეს დამბადებელისშორისთათჳს ვეძიებდეთ,
Line: 5    ვითარ-იგი პლატონ "პარმენიდის" შინა წარმოთქუა).
Line: 6    არს უსიტყუესობით წარმოთქუმაჲ მათთჳს, ვინაჲთგან სიტყჳითსა მოფადულობასა
Line: 7    შინა მოქენე ვართ განჩინებითთა სიტყუათა. ხოლო განჩინებითთა
Line: 8    სიტყუათა შინა რომელნიმე ქუედ-სხენან, ხოლო რომელნიმე შეისმინებიან.
Line: 9    ხოლო ქუედმდებარე და შესმენილი ანუ ნათესავ არს, ანუ სახე, ანუ განყოფილებაჲ,
Line: 10    ანუ განთჳსებული, ანუ შემთხუევითი.

Paragraph: 2     
Line: 11    "ხოლო ვითარ ამათთჳს" -- ნათესა/ვთათჳს და სახეთა, და რამეთუ უმახლობელესად
Line: 12    ამათთჳს ჰყოფდა სიტყუასა. ხოლო და.ჰრთო³ რაჲ ვითარმედ "და
Line: 13    წინამდებარეთა", დანიშნნა სხუანიცა სამნი: განყოფილებასა, ვიტყჳ, და განთჳსებულსა
Line: 14    და შემთხუევითსა. ანუ კუალადქცევით ჯერ-არს თქუმაჲ, ვითარმედ
Line: 15    მეტყუელმან ვიდრემე, ვითარმედ "ვითარ ამათთჳს", ნათესავი და სახე და განყოფილებაჲ
Line: 16    წარმოაჩინნა, ხოლო თქუა რაჲ "და წინამდებარეთა", ცხად-ყო
Line: 17    სხუთაცა ორთათჳს: განთჳსებულისა და შემთხუივითისა.

Subchapter: 12  
Line: 18  და ამათ უფროჲს პერიპატოჲსგამოთა

Paragraph: 1     
Line: 19    ფილოსოფოსი პორფირი არა თავისა მიმართ თჳსისა აღიყვანვბს პოვნასა
Line: 20    და მასწავლელობასა, არამედ იტყჳს, ვითარმედ: "ძუელად წარმომეტყუელთა
Line: 21    შორის სიტყჳერობით ამათთჳს პერიპატოელთა უფროჲს გამოიწულილეს
Line: 22    ნათესავი"/. ხოლო პერიპატოელობითი*¹ სახელი ესევითარისაგან იქმნა მიზეზისა:
Line: 23    იტყჳან, ვითარმედ: საღმრთოჲ პლატონ, შორის აკადიმიაჲსა მოარული,
Line: 24    ჰყოფდა მოყუასთა მიმართთა თანაქცევათა, სხეულისა უმარჯუეს ქმნისათჳს გამოძურცუათა⁴
Line: 25    მიერ*² გამობრწყინვებისა მიმართ, რამეთუ ვითარცა აქუნდეს
Line: 26    ორღანოჲ, ეგრეთცა საქმე ჴელოვნისაჲ გამოჩნდების და ამის მადლისათჳს იწოდებოდეს
Line: 27    პერიპატოელნი.

Paragraph: 2     
Line: 28       ხოლო შემდგომად პლატონის აღსრულებისა მონაცვალე ექმნნეს სიარულსა
Line: 29    არისტოტელი და ქსენოკრატი; არისტოტელი ვიდრემე ლჳკიოს შინა, ხოლო
Line: 30    ქსენოკრატი აკადიმიაჲსა შორის. და იწოდებოდეს არისტოტელისნი სადმე
Line: 31    პერიპატოელად ლჳკიაჲთგამოდ, ხოლო ქსენოკრატისნი -- პერიპატოელად
Line: 32    აკადიმიაჲთგამოდ.

Paragraph: 3     
Line: 33       ხოლო შემდგომად არისტოტელისთა უკუე მიიღეს მოქმედ/ებისაგან ზედსახელობაჲ
Line: 34    წარმწყმედელთა ადგილითგამოჲსათა და იწოდნეს პერიპატოელად,
Line: 35    ხოლო ქსენოკრატისნი, ადგილითგამოისა მიმთუალველნი და მოქმედებისგანისა
Line: 36    წარმწყმედელნი, იწოდნეს აკადიმიელად.

Paragraph: 4     
Line: 37       ვინაჲთგან უკუე იჭჳსა რაჲსმე ქონებაჲ ეგულვა მასწავლელობასა ამას
Line: 38    შინა ფილოსოფოსსა, ვითარცა პლატონის მიერ მოცემულთათჳს, პლატონიანად
Page: 39  
Line: 1    მყოფსა თჳთ, ვინაჲთგან ვითარცა საჴმარი "კატიღორიათა" მიმართ არისტოტელისთა
Line: 2    დაწერა წიგნი ესე, თქუა, ვითარმედ: "ვასწავო ამათთჳს, ვითარცა
Line: 3    ძუელთა წარმოთქუეს, და ესრეთ არისტოტელიანთა", ამისთჳს თქუა:
Line: 4    "და უფროჲსღა პერიპატოჲთგამოთა".

---

This text is part of the ARMAZI edition of Ammonius, In Aristotelem commentaria.

---

Copyright ARMAZI Project, Frankfurt a/M, 22.8.2010. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.