Achtung!
Dies ist eine Internet-Sonderausgabe des Buches
"Iranica Armeno-Iberica.
Studien zu den iranischen Lehnwörtern im Armenischen und Georgischen"
von Jost Gippert (1990).
Sie sollte nicht zitiert werden. Zitate sind der Originalausgabe, veröffentlicht als
"Österreichische Akademie der Wissenschaften,
philosophisch-historische Klasse,
Sitzungsbericht, 606. Band" /
"Veröffentlichungen der Kommission für Iranistik, Nr. 26",
Wien 1993,
zu entnehmen.
Attention!
This is a special internet edition of the book
"Iranica Armeno-Iberica.
Studien zu den iranischen Lehnwörtern im Armenischen und Georgischen [Bd. 1]"
by Jost Gippert (1990).
It should not be quoted as such. For quotations, please refer to the original edition,
published as
"Österreichische Akademie der Wissenschaften,
philosophisch-historische Klasse,
Sitzungsbericht, 606. Band" /
"Veröffentlichungen der Kommission für Iranistik, Nr. 26",
Wien 1993.
Alle Rechte vorbehalten / All rights reserved:
Jost Gippert, Frankfurt 2002.
ḳaṭaban-:
-i:
1. Physiol. 180,23-26 (ib: 15,1-10): s.u. remaḳ-: me-remaḳ-e-y {5.}.
2. Maṭ.Kartl. [K.Cx. 1], 289, 4-7:
ražams moic̣ia mamulsa da sameposa twssa, mohq̇va tana ḳaṭabani aġmosavletisa vidre
sazġvartamde mamulisa misisa. da vitar šeikca gare, moec̣ia sc̣rapit mandaṭuri da moartua
ḳaṭabansa c̣igni ḳosṭanṭine mepisa, romelsa c̣eril iq̇o esre saxed, vitarmed ..
"Als er (der spätere georg. König Bagraṭ IV.) in sein angestammtes Gebiet und sein Königreich
zurückkehrte, führte er den ḳ. des Ostens bis zu den Grenzen seines angestammten Gebietes mit
sich. Und als (d)er (wieder) nach außen zurückkehrte, begab sich schnell ein Mandatär zu ihm
und übergab dem ḳ. einen Brief des (griech.) Königs Konstantin, in dem wie folgt geschrieben
stand .."
2.1. Vgl. Sumb.Dav. [K.Cx. 1], 385,5-14:
da moic̣ia bagraṭ ṭaos da šemovida twssa mamulsa banas tanamoq̇olita misad ḳaṭabanisa
aġmosavlisata zġvradmde bagraṭis mamulisa. xolo še-ra-ikca ḳaṭabani igi, moemtxwvnes mas
mandaṭurni c̣ignita esret c̣erilita, vitarmed .. da vitarca aġmoiḳitxa ḳaṭabanman, msc̣rapl moikca
da devna uq̇o bagraṭs, garna ver ec̣ia mas, rametu twssa mamulsa šemosrul iq̇o igi da
ganʒlierebul laškrita, romlisa brʒolad verġara eʒlo ḳaṭabansa mas, aramed gare-uḳun-ikca da
c̣arvida.
"Und Bagraṭ begab sich her nach Ṭao und kam zurück in sein angestammtes Gebiet nach Bana,
bis an die Grenze des Vaterssitzes Bagraṭs (war er) in der Begleitung des ḳ. des Ostens. Als sich
der ḳ. aber wieder zurückwandte, kamen ihm Mandatäre mit einem wie folgt geschriebenen Brief
entgegen .. Und als der ḳ. das las, kehrte er schnell um und verfolgte Bagraṭ, aber er erreichte
ihn nicht, denn er war in sein angestammten Gebiet hineingelangt und hatte sich mit einem Heer
verstärkt, gegen das der ḳ. nicht kämpfen konnte, sondern er wandte sich wieder hinaus und ging
weg."
2.2. Vgl. Arist.Last. 4.: 39,18-19 / 5.: 40,19-20:
.. ew kacՙeal ams eris, arjakē bazowm pargewōkՙ zordi Apՙxazin, ew inkՙn zmahow cՙaw ǰerani.
.. tՙagaworeacՙ zkni Vaslin Kostandin norown harazatn, ams čՙors.
".. et, au bout de trois ans, il libéra le fils de l'Apՙxaz, en lui offrant de riches cadeaux. Quant
à lui même, il comprit qu'il allait mourir. .. Après Basile, régna pendant quatre ans son frère
Constantin." (25 o. / 26 o.)
2.3. Vgl. Joh. Skylitzes (Ed. Thurn), 367,61-64:
ϕεύγει δὲ ϰαὶ ὁ Γεώργιος εἰς τὰ ἐνδότερα ὄρη τῆς ᾽Ιβηρίας. μετ' ὀλίγον δὲ πρεσβευσάμενος
ϰαὶ τῷ βασιλεῖ ἐϰστὰς χώρας, ὁπόσης ἐβούλετο, σπένδεται, ὅμηρον δοὺς τὸν υἱὸν αὐτοῦ
Παγϰράτιον. ὃν μάγιστρον ὁ βασιλεὺς ποιήσας ὑπέστρεψε.
2.4. Vgl. Maṭ. Kartl. [K.Cx. 1] 294,11-14:
da vitarca miic̣ia saberʒnetad c̣inaše berʒenta mepisa, aġusrula q̇oveli satxoveli sixarulit:
moscna picni da samṭḳiceni ertobisa da siq̇uarulisatws, dauc̣erna okro-beč̣edni, mosca ṗaṭivi
ḳuraṗalaṭobisa, da mosca colad bagraṭistws elene dedopali.
"Und als sie (die Mutter Bagraṭs, Mariam) sich nach Griechenland vor den König der Griechen
begab, erfüllte ihr der jede Bitte mit Freuden: er gab ihr Schwüre und Sicherheiten für Einigkeit
und Freundschaft, besiegelte es mit einem Goldsiegel, verlieh ihm (Bagraṭ) die Kuropalatenwürde
und gab Bagraṭ die Königin Helena zur Frau."
2.5. Vgl. Joh. Skylitzes 377,19-25:
ὁ μὲν τῆς ᾽Αβασγίας ἄρχων Γεώργιος νόσῳ τελευτᾷ, ἡ δὲ τούτου σύνοιϰος πρέσβεις ἐς
βασιλέα στείλασα μετὰ δώρων σπονδάς τε εἰρηνιϰὰς ἐζήτει ϰαὶ τῷ ταύτῃς υἱῷ τῷ Παγϰρατίῳ τὴν συνοιϰήσουσαν. ἧς τὴν πρεσβείαν ἀποδεξάμενος ὁ βασιλεὺς τάς τε σπονδὰς ἐϰύρωσε
ϰαὶ ῾Ελένην τὴν ἑαυτοῦ ἀνεψιάν, τὴν ϑυγατέρα τοῦ ἀδελϕοῦ αὐτοῦ Βασιλείου, νύμϕην ἐς
᾽Αβασγίαν ἀπέστειλε, τὸν νυμϕίον Παγράτιον ἐς τῶν ϰουροπαλατῶν ἀναβιβάσας τὸ ὕψος.
2.6. Vgl. Joh. Skylitzes 402,6-11:
Παγϰρατίου δὲ τοῦ ἐχουσιαστοῦ ᾽Αβασγίας σϕοδρῶς ἐπιϰειμένου τῷ ϰατεπάνω ᾽Ιβηρίας τῷ
᾽Ιασίτῃ, ὁ ᾽Ιωάννης μετὰ τῶν στρατευμάτων πάντων τὸν δομέστιϰον Κωνσταντῖνον τῶν
σχολῶν, τὸν αὐτοῦ ἀδελϕόν, ἐϰπέμπει, ϰαϑυποσχόμενος συνεϰπέμψαι τούτῳ ϰαὶ τὸν
Δαλασσηνόν, ὡς ἂν ἔχῃ τοῦτον σύμβουλον ϰαὶ παραστάτην ἐν τοῖς πολεμοῖς. τοῦτο δὲ οὐϰ
ἐποίησε, ϰαὶ λοιπὸν ἄπραϰτος ὁ δομέστιϰος ὑπενόστησε.
(Nichts Vergleichbares in K.Cx.arm., 223).
3. Vepx. 478:
čemta mč̣vreṭelta moecva kalaki, šuḳa da bani.
om-gardaxdilsa mšvenodes me enianni ḳabani;
permixdil-gvarad všvenodi vardi, cremlita nabani,
da vinca mič̣vreṭdis, bndebodis, — martlad ars, ar ḳaṭabani.
"Mit meinen Zuschauern füllten sich Stadt, Straße und Haus an.
Mich, den im Krieg siegreichen, schmückten Kleider mit Stulpen;
bleich gewordener Art, war ich schön anzusehen, eine Rose, in Träne(n) gebadet,
wer mir zusah, wurde bewußtlos, wahr ist's, kein Scherz (?)."
-man:
4. Sumb.Dav. [K.Cx. 1], 385,11-14: s.o. {2a}.
-sa:
5. Maṭ.Kartl. 289,6: s.o. {2}.
6. Sumb.Dav. 385,13: s.o. {2a}.
-is-a:
7. Sumb.Dav.[K.Cx. 1], 385,5-8: s.o. {2a}.
ḳaṭaban-: Addenda
Arm. katapan / katepan:
8. Vardan, Patmowtՙiwn (Ed. Ven. 1862), 99 (nach Ačar̄yan, AEW s.v.).
Matr̄owakel gini yaygwoyn Yisowsi, oroy katepan Dawitՙ ē ..
"Wein aus dem Weinberg Jesu ausschenken, dessen Aufseher David ist .."
9. Samowēl katՙ. Anecՙi (nach Ven. Wb.).
.. katapans arjakeal ami ami ..
".. die Führer ließ man von Jahr zu Jahr frei .." (?)
Georg. demesṭ(l)iḳos-:
10. Typ.P̣aḳur. 0,2.: 61,9-13 (2.: 1,13-18):
.. brʒanebita čem grigolisita, nebita ġmrtisayta sevasṭosisa da didisa demesṭliḳosisa dasavaletisayta ʒisa sanaṭrelisa eristavta mtavrisa baḳurianisayta, aġmosavalelisa da kartvelisayta, romeli
ese mebr mašenebeli var ṗirvel-qsenebulisa axal-šenebulisa monasṭrisa.
".. auf meinen, Grigols, von Gottes Gnaden (wtl. durch Gottes Willen) Sevastos und großer
Demestlikos (sic) des Westens, Sohnes des erlauchten Oberhaupts der Feldherrn, des orientalischen und georgischen Baḳuriani, Befehl, der ich der Erbauer des oben erwähnten neuerbauten
Klosters bin."
.. Γρηγορίου τοῦ εὐδοϰίᾳ ϑεοῦ σεβαστοῦ ϰαὶ μεγάλου δομεστίϰου πάσης τῆς Δύσεως γνησίου
τε υἱοῦ τοῦ ἐν μαϰαρίᾳ τῇ λήξει Παϰουριάνου, τοῦ ἄρχοντος μὲν τῶν ἀρχόντων ὄντος τε ϰαὶ
διαπρέποντος, τὴν γέννησίν τε ἐϰ τῶν ἐῴων ἔχοντος ἐϰ τῆς τῶν ᾽Ιβήρων παμϕαεστάτης
ϕυλῆς, προστίϑημι δὲ ὅτι ϰαὶ ϰτίτορος τῆς ϑεοδμήτου ϰαὶ νεοδμήτου ταύτης μονῆς .. (98,21-27 / Petit 1,18-2,3)
(Außerdem: demesṭiḳos-: -man: 1,2.: 67,29 (10.: 8,16); 2,1.: 69,31 (14.: 11,11); -ad: 35g,11.:
125,16 (109.: 79,29); -ob-a-sa: 35b,1.:123,10 (106.: 77,11).)
Mpers. kādag:
11. DkM 620,17 (= Nyberg, Manual 1, 52,20-21):
LWTH ՚prn՚k՚nˈ k՚tkˈ krtˈ.
abāg aburnāyagān kādag kard.
"He
Achtung: Dieser Text ist mit Unicode / UTF8 kodiert.
Um die in ihm erscheinenden Sonderzeichen auf
Bildschirm und Drucker sichtbar zu machen, muß ein Font installiert sein, der
Unicode abdeckt
wie z.B. der TITUS-Font
Titus Cyberbit Unicode. |
Attention: This text is encoded using Unicode / UTF8.
The special characters as contained in it
can only be displayed and printed by installing
a font that covers Unicode
such as the TITUS font
Titus Cyberbit Unicode. |
Copyright Jost Gippert, Frankfurt a/M 7. 1.2003.
No parts of this document may be republished in any form
without prior permission by the copyright holder.