TITUS
Mahabharata
Part No. 1516
Previous part

Chapter: 188 
Adhyāya 188


Verse: 1  {Bʰīṣma uvāca}
Halfverse: a    
hanta vakṣyāmi te pārtʰa   dʰyānayogaṃ caturvidʰam
   
hanta vakṣyāmi te pārtʰa   dʰyāna-yogaṃ caturvidʰam /
Halfverse: c    
yaṃ jñātvā śāśvatīṃ siddʰiṃ   gaccʰanti paramarṣayaḥ
   
yaṃ jñātvā śāśvatīṃ siddʰiṃ   gaccʰanti parama-r̥ṣayaḥ /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    
yatʰā svanuṣṭʰitaṃ dʰyānaṃ   tatʰā kurvanti yoginaḥ
   
yatʰā svanuṣṭʰitaṃ dʰyānaṃ   tatʰā kurvanti yoginaḥ /
Halfverse: c    
maharṣayo jñānatr̥ptā   nirvāna gatamānasāḥ
   
maha-r̥ṣayo jñāna-tr̥ptā   nirvāna gata-mānasāḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    
nāvartante punaḥ pārtʰa   muktāḥ saṃsāradoṣataḥ
   
na_āvartante punaḥ pārtʰa   muktāḥ saṃsāra-doṣataḥ /
Halfverse: c    
janma doṣaparikṣīṇāḥ   svabʰāve paryavastʰitāḥ
   
janma doṣa-parikṣīṇāḥ   svabʰāve paryavastʰitāḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    
nirdvandvā nityasattvastʰā   vimuktā nityam āśritāḥ
   
nirdvandvā nitya-sattvastʰā   vimuktā nityam āśritāḥ /
Halfverse: c    
asaṅgīny avivādāni   manaḥ śānti karāṇi ca
   
asaṅgīny avivādāni   manaḥ śānti karāṇi ca /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    
tatra svādʰyāyasaṃśliṣṭam   ekāgraṃ dʰārayen manaḥ
   
tatra svādʰyāya-saṃśliṣṭam   ekāgraṃ dʰārayet manaḥ /
Halfverse: c    
piṇḍīkr̥tyendriya grāmam   āsīnaḥ kāstʰavan muniḥ {!}
   
piṇḍīkr̥tya_indriya grāmam   āsīnaḥ kāstʰavat muniḥ /5/ {!}

Verse: 6 
Halfverse: a    
śabdaṃ na vindec cʰrotreṇa   sparśaṃ tvacā na vedayet
   
śabdaṃ na vindet śrotreṇa   sparśaṃ tvacā na vedayet /
Halfverse: c    
rūpaṃ na cakṣuṣā vidyāj   jihvayā na rasāṃs tatʰā {!}
   
rūpaṃ na cakṣuṣā vidyāt   jihvayā na rasāṃs tatʰā /6/ {!}

Verse: 7 
Halfverse: a    
gʰreyāṇy api ca sarvāṇi   jahyād dʰyānena yogavit
   
gʰreyāṇy api ca sarvāṇi   jahyād dʰyānena yogavit /
Halfverse: c    
pañcavarga pramātʰīni   neccʰec caitāni vīryavān
   
pañca-varga pramātʰīni   na_iccʰet ca_etāni vīryavān /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    
tato manasi saṃsajya   pañcavargaṃ vicakṣaṇaḥ
   
tato manasi saṃsajya   pañca-vargaṃ vicakṣaṇaḥ /
Halfverse: c    
samādadʰyān mano bʰrāntam   indriyaiḥ saha pañcabʰiḥ
   
samādadʰyāt mano bʰrāntam   indriyaiḥ saha pañcabʰiḥ /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    
visaṃcāri nirālambaṃ   pañca dvāraṃ calācalam
   
visaṃcāri nirālambaṃ   pañca dvāraṃ cala_acalam /
Halfverse: c    
pūrve dʰyānapatʰe dʰīraḥ   samādadʰyān mano 'ntaram
   
pūrve dʰyāna-patʰe dʰīraḥ   samādadʰyāt mano_antaram /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    
indriyāṇi manaś caiva   yadā piṇḍīkaroty ayam {!}
   
indriyāṇi manaś caiva   yadā piṇḍīkaroty ayam / {!}
Halfverse: c    
eṣa dʰyānapatʰaḥ pūrvo   mayā samanuvarṇitaḥ
   
eṣa dʰyāna-patʰaḥ pūrvo   mayā samanuvarṇitaḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    
tasya tat pūrvasaṃruddʰaṃ   manaḥ sastʰam anantaram
   
tasya tat pūrva-saṃruddʰaṃ   manaḥ sastʰam anantaram /
Halfverse: c    
spʰuriṣyati samudbʰrāntaṃ   vidyud ambudʰare yatʰā
   
spʰuriṣyati samudbʰrāntaṃ   vidyud ambudʰare yatʰā /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    
jalabindur yatʰā lolaḥ   parṇastʰaḥ sarvataś calaḥ
   
jala-bindur yatʰā lolaḥ   parṇastʰaḥ sarvataś calaḥ /
Halfverse: c    
evam evāsya tac cittaṃ   bʰavati dʰyānavartmani
   
evam eva_asya tat cittaṃ   bʰavati dʰyāna-vartmani /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    
samāhitaṃ kṣaṇaṃ kiṃ cid   dʰyānavartmani tiṣṭʰati
   
samāhitaṃ kṣaṇaṃ kiṃcid   dʰyāna-vartmani tiṣṭʰati /
Halfverse: c    
punar vāyupatʰaṃ bʰrāntaṃ   mano bʰavati vāyuvat
   
punar vāyu-patʰaṃ bʰrāntaṃ   mano bʰavati vāyuvat /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    
anirvedo gatakleśo   gatatandrīr amatsaraḥ
   
anirvedo gata-kleśo   gata-tandrīr amatsaraḥ /
Halfverse: c    
samādadʰyāt punaś ceto   dʰyānena dʰyānayogavit
   
samādadʰyāt punaś ceto   dʰyānena dʰyāna-yogavit /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    
vicāraś ca vitarkaś ca   vivekaś copajāyate
   
vicāraś ca vitarkaś ca   vivekaś ca_upajāyate /
Halfverse: c    
muneḥ samādadʰānasya   pratʰamaṃ dʰyānam āditaḥ
   
muneḥ samādadʰānasya   pratʰamaṃ dʰyānam āditaḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    
manasā kliśyamānas tu   samādʰānaṃ ca kārayet
   
manasā kliśyamānas tu   samādʰānaṃ ca kārayet /
Halfverse: c    
na nirvedaṃ munir gaccʰet   kuryād evātmano hitam
   
na nirvedaṃ munir gaccʰet   kuryād eva_ātmano hitam /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    
pāṃsubʰasma karīsānāṃ   yatʰā vai rāśayaś citāḥ
   
pāṃsu-bʰasma karīsānāṃ   yatʰā vai rāśayaś citāḥ /
Halfverse: c    
sahasā vāriṇā siktā   na yānti paribʰāvanām
   
sahasā vāriṇā siktā   na yānti paribʰāvanām /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    
kiṃ cit snigdʰaṃ yatʰā ca syāc   cʰuṣka cūrṇam abʰāvitam {!}
   
kiṃcit snigdʰaṃ yatʰā ca syāt   śuṣka cūrṇam abʰāvitam / {!}
Halfverse: c    
kramaśas tu śanair gaccʰet   sarvaṃ tatparibʰāvanam
   
kramaśas tu śanair gaccʰet   sarvaṃ tat-paribʰāvanam /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    
evam evendriya grāmaṃ   śanaiḥ saṃparibʰāvayet
   
evam eva_indriya grāmaṃ   śanaiḥ saṃparibʰāvayet /
Halfverse: c    
saṃharet kramaśaś caiva   sa samyak praśamiṣyati
   
saṃharet kramaśaś caiva   sa samyak praśamiṣyati /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    
svayam eva manaś caiva   pañcavargaś ca bʰārata
   
svayam eva manaś caiva   pañca-vargaś ca bʰārata /
Halfverse: c    
pūrvaṃ dʰyānapatʰaṃ prāpya   nityayogena śāmyati
   
pūrvaṃ dʰyāna-patʰaṃ prāpya   nitya-yogena śāmyati /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    
na tat puruṣakāreṇa   na ca daivena kena cit
   
na tat puruṣa-kāreṇa   na ca daivena kenacit /
Halfverse: c    
sukʰam eṣyati tat tasya   yad evaṃ saṃyatātmanaḥ {!}
   
sukʰam eṣyati tat tasya   yad evaṃ saṃyata_ātmanaḥ /21/ {!}

Verse: 22 
Halfverse: a    
sukʰena tena saṃyukto   raṃsyate dʰyānakarmaṇi
   
sukʰena tena saṃyukto   raṃsyate dʰyāna-karmaṇi /
Halfverse: c    
gaccʰanti yogino hy evaṃ   nirvānaṃ tan nirāmayam
   
gaccʰanti yogino hy evaṃ   nirvānaṃ tat nirāmayam /22/ (E)22


Next part



This text is part of the TITUS edition of Mahabharata.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.