TITUS
Text collection: YVB
Black
Yajur-Veda
Text: VaikhGS
Vaikhānasi-Grhya-Sūtra
On
the
basis
of
the
edition
by
W
.
Caland
,
Vaikhānasasmārtasūtram
,
The
domestic
rules
of
the
Vaikhānasa
School
,
belonging
to
the
Black
Yajurveda
,
critically
edited
,
Calcutta
:
Asiatic
Society
of
Bengal
1927 /
Repr
.
New
Delhi
:
Meharchhand
Lachmandas
1989
prepared
by
an
anonymous
group
of
students
,
Fairfield
,
Iowa
, 2001;
TITUS
version
by
Jost
Gippert
,
Frankfurt
a.M
., 30.12.2001 / 7.12.2008 / 21.4.2012
[This
is
a
preliminary
edition
only
.
J.G.
]
vaikʰānasagr̥hyasūtram
Prasna: 1
Khanda: 1
Sentence: 1
atʰa
niṣekādisaṃskārānvyākʰyāsyāmaḥ
\
r̥tusaṃgamanagarbʰādʰānapuṃsavanasīmantaviṣṇubalijātakarmottʰānanāmakaraṇānnaprāśanapravāsāgamanapiṇḍavardʰanattauḍakopanayanapārāyaṇavratabandʰavisargopākarmasamāvartanapāṇigrahaṇānītyaṣṭādaśa
saṃskārāḥ
śārīrāḥ
yajñāśca
dvāviṃśat
brahmayajño
devayajñaḥ
pitr̥yajño
bʰūtayajño
manuṣyayajñaśceti
pañcānāmaharaharanuṣṭʰānaṃ
stʰālīpāka
āgrayaṇamaṣṭakā
piṇḍapitr̥yajño
māsiśrāddʰaṃ
caitryāśvayujīti
sapta
pākayajñāḥ
agnyādʰeyamagnihotraṃ
darśapūrṇamāsāvāgrayaṇeṣṭiścāturmāsyo
nirūḍʰapaśubandʰaḥ
sautrāmaṇīti
sapta
haviryajñāḥ
agniṣṭomo
'tyagniṣṭoma
uktʰyaḥ
ṣoḍaśī
vājapeyo
'tirātro
'ptoryāma
iti
sapta
somayajñā
ityete
catvāriṃśadbʰavanti
niṣekādā
jātakātsaṃskr̥tāyāṃ
brāhmaṇyāṃ
brāhmaṇājjātamātraḥ
putramātra
upanītaḥ
sāvitryadʰyayanādbrāhmaṇo
vedamadʰītya
śārirairā
pāṇigrahaṇātsaṃskr̥taḥ
pākayajñairapi
yajanśrotriyaḥ
svādʰyāyapara
āhitāgnirhaviryajñairapyanūttānaḥ
somayajñairapi
bʰrūṇaḥ
saṃskārairetairupeto
niyamayamābʰyāmr̥ṣikalpaḥ
sāṅgacaturvedatapoyogādr̥ṣiḥ
nārāyaṇaparāyaṇo
nirdvandvo
muniriti
saṃskāraviśeṣātpūrvātpūrvātparovarīvāniti
vijñāyate
\1\
Sentence: 2
atʰa
cāturāśramiṇāṃ
svānavidʰirabʰiṣekadivyavāyavyāgneyagurvanujñā
iti
pañcadʰā
bʰavati
nadītaṭākakūpānāmalābʰe
pūrvasyottaramupatiṣṭʰate
prāṅmukʰa
udaṅmukʰo
vākramya
jalastʰaleṣvāsīnaḥ
pāṇipādāvā
maṇibandʰajānuto
dakṣiṇādi
pratyekaṃ
prakṣālyākenāvastrāvamaviccʰinnamadrutamaśabdamabahirjānuhr̥dayaṃgamamudakaṃ
gokarṇavatpāṇiṃ
kr̥tvā
brāhmeṇa
tīrtʰena
trirācamya
dviraṅguṣṭʰamūlenāsyaṃ
parimārṣṭyaṅguṣṭʰasyāgniḥ
pradeśinyā
vāyurmadʰyamasya
prajāpatiranāmikāyāḥ
sūryaḥ
kaniṣṭʰikasyendra
ityadʰidevatā
bʰavantyaṅguṣṭʰamadʰyamābʰyāṃ
sarvatīrtʰairvā
mukʰaṃ
mārṣṭyaṅguṣṭʰānāmikābʰyāṃ
cakṣuṣī
aṅguṣṭʰapradeśinībʰyāṃ
nāsikāmaṅguṣṭʰakaniṣṭʰikābʰyāṃ
śrotre
bʰujau
tābʰyāmaṅguṣṭʰena
vā
hr̥dayamaṅgulibʰirnābʰiṃ
cāṅguṣṭʰena
pratyaṅgamapaśca
spr̥ṣṭvā
jaṅgʰayorvāme
pāṇāvapyabʰyukṣya
sarvābʰirmūrdʰānaṃ
spr̥śatīndro
'hamubʰyābʰyāmiti
karāvāpaḥ
pādāvasminkula
iti
pādau
ca
tatʰā
prakṣālyāpaḥ
punantviti
punastatʰācāmati
r̥gvedaḥ
prīṇātu
yajurvedaḥ
prīṇātu
sāmavedaḥ
prīṇātviti
trirapaḥ
pītvātʰarvavedaḥ
prīṇātvitihāsavedaḥ
prīṇātu
candramāḥ
prīṇātviti
tridʰā
mukʰaṃ
mārṣṭi
maheśvaraḥ
prīṇātviti
mūrdʰānamādityaḥ
prīṇātu
somaḥ
prīṇātviti
cakṣuṣī
diśaḥ
prīṇantviti
śrotre
vāyuḥ
prīṇātviti
nāsikāmindraḥ
prīṇātviti
bʰujau
viṣṇuḥ
prīṇātviti
hr̥dayamagniḥ
prīṇātviti
nābʰiṃ
spr̥śatītyeke
\2\
Sentence: 3
atʰāpo
namaskr̥tyāvagāhya
yāvadamanaśśaṅkamadbʰirmr̥dā
ca
gātraśuddʰiṃ
kr̥tvā
vastramā
daśātsūditamiti
nenekti
gāyatryā
prāgagrikamudagagrikaṃ
vāstr̥ṇāti
śuṣke
tayaiva
gr̥hṇīyādidamāpaḥ
pravahatetyabʰigamya
hiraṇyaśr̥ṅgamiti
jalaṃ
praṇamya
samr̥dodakenāpaḥ
punātvityabʰyukṣyedamāpaḥ
śivā
ityapo
vigāhya
susvātīdaṃ
brahma
punīmaha
iti
pavitraṃ
gr̥hītvā
brahma
punātvityaṅgulyāṃ
nikṣipya
śatadʰāramiti
jalaṃ
gr̥hītvā
payasvatīroṣadʰaya
ityācamya
bʰūragnaya
ityupastʰānamādityasya
citpatiriti
tribʰiranāmikopāntābʰyāṃ
samr̥dodakena
triḥ
pradakṣiṇamāvartya
śiro
mārṣṭyāpohiraṇyapavamānaiḥ
prokṣayatyudvayamityādinādityamupastʰāya
mahāvyāhr̥tyā
jalamabʰimantrya
karṇāvapidʰāyābʰimukʰamādityārdʰaṃ
nimajjya
r̥taṃ
ca
satyaṃ
ca
yāsu
gandʰā
iti
trirāvartayannagʰamarṣaṇaṃ
karoti
tato
mandaṃ
niḥśvasya
dʰautaṃ
paridʰāyānupamr̥jya
vāsaḥ
prātaḥ
sūryaścetyādinācamyāpohiṣṭʰādibʰirr̥gbʰistisr̥bʰiḥ
prokṣya
gāyatryāpo
'bʰimantryādityābʰimukʰaṃ
vikṣipya
pradakṣiṇaṃ
karoti
prāṇāyāmamekāvaraṃ
kr̥tvāṣṭāvarāṃ
sāvitrīmabʰyasya
mitrasyetyādibʰirr̥gbʰistisr̥bʰistiṣṭʰansandʰyāmupāsīta
madʰyāhna
āpaḥ
punantvityācamya
tatʰā
prokṣyodvayamityādibʰiryajurbʰistiṣṭʰannādityamupastʰāya
tatʰā
karoti
sāyamagniścetyādinācamya
tatʰā
prokṣya
yacciddʰītyādibʰiḥ
sāmabʰirupāsyāsīnastatʰā
karotyuditārkāṃ
paścimārkāmiti
ca
sandʰye
yatʰādiśaṃ
tannāmādinā
digdevatāḥ
pit.r̥̄nsāpasavyaṃ
brahmāṇaṃ
codaṅmukʰo
nārāyaṇādīnnamo
'ntenopatiṣṭʰeta
\3\
Sentence: 4
atʰācamya
kaurukṣetramiti
jalaṃ
namaskr̥tya
mahāvyāhr̥tyā
jalamabʰimantrya
hastena
talatīrtʰakrameṇa
kūpyābʰyaḥ
svāhetyādibʰistarpayati
bʰūpatiṃ
tarpayāmi
bʰuvanapatiṃ
tarpayāmi
bʰūtānāṃ
patiṃ
tarpayāmi
prajāpatiṃ
tarpayāmi
brahmāṇaṃ
tarpayāmi
nārāyaṇaṃ
tarpayāmi
mahādevaṃ
tarpayāmi
skandaṃ
tarpayāmi
vināyakaṃ
tarpayāmi
yatʰādiśaṃ
tannāmādinā
digdevatāstarpayatīndraṃ
tarpayāmi
yamaṃ
tarpayāmi
varuṇaṃ
tarpayāmi
kuberaṃ
tarpayāmyagniṃ
tarpayāmi
nirr̥tiṃ
tarpayāmi
vāyuṃ
tarpayāmīśānaṃ
tarpayāmyādityaṃ
tarpayāmi
somaṃ
tarpayāmyaṅgārakaṃ
tarpayāmi
budʰaṃ
tarpayāmi
br̥haspatiṃ
tarpayāmi
śukraṃ
tarpayāmi
śanaiścaraṃ
tarpayāmi
rāhuṃ
tarpayāmi
ketuṃ
tarpayāmi
grahām̐starpayāmi
nakṣatrāṇi
tarpayāmi
tārām̐starpayāmi
viśvāndevām̐starpayāmi
sarvāśca
devatāstarpayāmi
vedām̐starpayāmi
yajñām̐starpayāmi
cʰandām̐si
tarpayāmi
svagotrādisaptarṣīṃstarpayati
viśvāmitraṃ
tarpayāmi
jamadagniṃ
tarpayāmi
bʰaradvājaṃ
tarpayāmi
gautamaṃ
tarpayāmyatriṃ
tarpayāmi
vasiṣṭʰaṃ
tarpayāmi
kaśyapaṃ
tarpayāmi
bʰr̥guṃ
prācīnāvītī
pitryāṇi
karoti
ūrmyodakānta
iti
pitr̥bʰyaḥ
pitāmahebʰyaḥ
prapitāmahebʰyo
jñātivargebʰyaḥ
pitr̥patnībʰyaḥ
pitāmahapatnībʰyaḥ
prapitāmahapatnībʰyo
jñātivargapatnībʰyaḥ
svadʰā
namastarpayāmīti
tarpayati
atʰa
nivītī
bʰaumām̐starpayāmi
bʰaumadivyām̐starpayāmi
nāgām̐starpayāmi
nāgadivyām̐starpayāmi
yāvanto
jalārtʰinastāvantaḥ
pratigr̥hṇantvityapo
visr̥jyācamya
brahmayajñaṃ
karoti
śuddʰe
deśe
barhiraāstīrya
brāhmamāsanamāstʰāya
pavitrapāṇirbrahmāñjaliṃ
kr̥tvā
prāṅmukʰaḥ
sāvitrīpūrva
nityamiṣe
tvorje
tvetyādi
yatʰākāmaṃ
naimittikamr̥taṃ
ca
satyaṃ
ca
devakr̥tasya
yanme
garbʰe
taratsa
mandī
vasoḥ
pavitraṃ
jātavedase
viṣṇornu
kaṃ
sahasraśīrṣaikākṣaramā
tvāhārṣaṃ
tvamagne
pavasvādīnsvādʰāyamadʰīyīta
saurībʰirr̥gbʰiryatʰākāmamādityaṃ
copatiṣṭʰeta
\4\
Sentence: 5
aśakto
nityaṃ
pādau
prakṣālyācamya
ato
devādi
vaiṣṇava
japtvā
divyaṃ
vāyavyamāgneyaṃ
mantrasnānaṃ
vā
kr̥tvā
pūrvavadācamanādīni
kuryāddivaścyutairgāṅgeyairādʰāvaiḥ
sātapairvarṣairvāsecanaṃ
divyaṃ
gavāṃ
pādodgatairvāyunītaiḥ
pāṃsubʰiḥ
sparśanaṃ
vāyavyaṃ
bʰasmanā
śuddʰena
sarvāṅgamālepanamāgneyamāpo
hi
ṣṭʰeti
mantreṇāgneyena
tīrtʰenābʰyukṣaṇaṃ
mantrasnānaṃ
dakṣiṇapāṇermadʰyatalamāgneyaṃ
tīrtʰaṃ
kaniṣṭʰāṅgulimūlaṃ
daivaṃ
sarvāṅgulimūlāgramārṣaṃ
pradeśinyaṅguṣṭʰayormadʰyaṃ
paitr̥kamaṅguṣṭʰasya
mūlaṃ
brāhmaṃ
daivena
tīrtʰenopavītī
daivikaṃ
kāryamārṣeṇārṣaṃ
paitr̥keṇa
pitryaṃ
sarvaṃ
brāhmeṇa
brahmatarpaṇamācamanamāgneyena
tīrtʰenābʰyukṣaṇaṃ
karoti
dakṣiṇahastamuddʰatyopavītaṃ
dʰārayedupavītī
vāmamuddʰr̥tya
prācīnāvītī
kaṇṭʰasakte
nivītī
bʰavati
snātvā
puṇye
'hani
saṃskārahomaṃ
juhuyāditi
vijñāyate
\5\
Sentence: 6
atʰa
puṇyāhaṃ
pañcāvarāñcʰrotriyānāhūyābʰipūjayatyācāryaḥ
karakaṃ
dʰārāsvityadbʰirāpūryedamāpaḥ
śivā
ityapo
'bʰimantrya
puṣpādyaiḥ
sarvatīrtʰajalamityabʰyarcya
prativācakān
prāṅmukʰānudaṅmukʰātvā
stʰāpayitvodaṅmukʰaḥ
supuṇyāhaṃ
karomīti
ruṃkalpya
svasti
suprokṣitamastviti
stʰānaṃ
prokṣya
prajāpatiḥ
priyatāmityuktvā
taiḥ
priyatāmiti
vācayati
śāmyantu
gʰorāṇītyuttarāntaṃ
trirapaḥ
srāvayati
ato
devā
ityagraṃ
daivike
saṃ
tvā
siñcāmītyagraṃ
sūtake
śucī
vo
havyetyagraṃ
pretake
draviṇodāḥ
savitā
navo
navo
vidyuccʰataṃ
jīvāṣṭau
devā
hiraṇyarūpa
r̥dʰyāma
stomamāhārṣaṃ
tvāryamaṇaṃ
somam̐
rājānamindrāvaruṇā
śriye
jāto
yā
guṅguryastvā
hr̥dā
yasmai
tvaṃ
narya
prajāṃ
sutrāmāṇaṃ
śatāyudʰāya
dakṣiṇāvatāṃ
bʰadraṃ
karṇebʰiḥ
śataminnvaditirdyaurityr̥tvijaḥ
sarve
vadeyuḥ
\6\
Sentence: 7
devā
r̥ṣayaḥ
pitaro
grahā
devya
r̥ṣipatnyaḥ
pitr̥patnyo
vedā
yajñāśca
sarvādyāḥ
priyantāmantaḥ
prativacanaṃ
puṇyāhaṃ
śivamāyuṣyamarogyamavigʰnamacalamaiśvaryaṃ
yatpāpaṃ
tatpratihataṃ
yaccʰreyaḥ
śivaṃ
karma
śivaḥ
pakṣa
ityastvantāstatʰāntaḥ
prativacanaṃ
śivā
r̥tavaḥ
santu
śivāni
nakṣatrāṇi
bʰavantu
sarvakarmasamr̥ddʰirastu
sarvadʰanadʰānyasaṃpūrṇamastvityekaikamuktavantaḥ
prativacanaṃ
yatpuṇyaṃ
svasti
na
r̥dʰyāsmeti
pūrvoktāmitare
'nuvadanti
yajamānasya
nakṣatranāmādi
gotranāma
sutāntaṃ
mātr̥gotranāmāntātparaṃ
śarmāntaṃ
nāma
praṇavādi
bʰavanto
bruvantu
puṇyāhaṃ
svastyr̥ddʰyantaṃ
pratyekaṃ
tridʰā
tridʰā
yatʰāvibʰaktivācitamanuvācayeyuḥ
āpohiraṇyapavamānaiḥ
prokṣayati
puṇyāhe
kr̥te
tadahaḥ
puṇyaṃ
bʰavatyādāvante
vā
puṇyāhena
sarvāḥ
kriyāḥ
puṇyāḥ
paripūrṇā
bʰavanti
svāṃkr̥to
'sīti
dakṣiṇākālamuktavatsu
gʰr̥tātparītyadbʰiryatʰāśakti
dakṣiṇāṃ
hastena
dakṣiṇena
dadāti
tvamagne
yajñānām̐
hoteti
tadādadīranyatra
dakṣiṇādānādāne
tatraivaṃ
syāditi
vijñāyate
\7\
Sentence: 8
atʰāgnyāyatanaṃ
prākpravaṇe
vottarapravaṇe
vā
śuddʰe
deśe
gomayenopalipte
śuddʰābʰiḥ
sikatābʰiḥ
prākpaścimaṃ
dakṣiṇottaraṃ
ca
dvātriṃśadaṅgulyāyataṃ
dvyaṅgulonnataṃ
yatʰālābʰonnataṃ
vā
stʰaṇḍilamagnyāyatanaṃ
bʰavati
paristaraṇabarhiṣaḥ
pratidik
pañcadaśa
stʰaṇḍilapramāṇāḥ
kuṇḍe
ṣaṭtriṃśadaṅgulāstatʰaikāṅgulipariṇāhā
vraṇavakrahīnāḥ
paridʰayaḥ
pañcadaśadarbʰairgratʰitaṃ
caturaṅgulāgraṃ
dvyaṅgulagrantʰi
hastamātraṃ
prokṣaṇakūrcaṃ
tatʰaiva
dvādaśāṅgulamātraṃ
pavitraṃ
tatpramāṇā
yājñikāḥ
samidʰaḥ
pātrasruvādayo
yajñe
proktā
darbʰeṣu
dvandvaṃ
pātrādisaṃbʰārānuttare
daivike
pratyekaṃ
dakṣiṇataḥ
paitr̥ke
saṃbʰarati
nityahome
'gniśālāyāṃ
mr̥dā
caturdiśaṃ
dvātriṃśadaṅgulyāyatāṃ
caturaṅgulavistārāṃ
dvyaṅgulonnatāmūrdʰvavediṃ
caturaṅgulivistāronnatāṃ
tatparigatāmadʰovediṃ
ca
madʰye
nimnaṃ
ṣaḍaṅgulamagnikuṇḍaṃ
kr̥tvāsmin
gr̥hastʰo
'gnimaupāsanamādʰāya
nityaṃ
juhoti
vanastʰasya
śrāmaṇakāgreḥ
kuṇḍamādʰānaviśeṣaṃ
ca
dʰarme
vakṣyāmaḥ
\8\
Sentence: 9
atʰāgʰāravidʰānaṃ
brāhmaṃ
prāṅmukʰamāsīna
eto
nvindramityagnyālayaṃ
prokṣya
mayi
devā
ityādibʰiścaturdiśaṃ
darbʰānukṣayeduddʰanyamānamiti
madʰyapūrvāparayamāgninirr̥tisomeśānamaruto
barhiṣā
kʰanati
tatʰā
pūta
hyātaneti
ṣaḍrekʰā
likʰitvāṣṭābandʰamiti
vakritaṃ
darbʰaṃ
dakṣiṇapaścimasyāmutsr̥jya
rekʰā
gāyatryā
prokṣya
jātavedo
bʰuvanasyetyaraṇiṃ
gr̥hītvā
matʰitaṃ
laukikaṃ
vāgnimādāyāhareta
gʰr̥tapratīka
iti
prajvālyāyurdā
iti
praṇamyopāvaroheti
nidʰāyāgna
āyāhyayaṃ
te
yoniriti
prajvālya
mayi
gr̥hṇāmītyabʰivandya
karmaṇe
vāmiti
karau
prakṣālayati
idamāpaḥ
śivā
ityapo
'bʰimantryādite
'numanyasva
dakṣiṇata
vediṃ
parimr̥jāmīti
dakṣiṇavediṃ
nairr̥tyādyantamanumate
'numanyasva
paścimato
vediṃ
parimr̥jāmīti
tatʰā
paścimavediṃ
sarasvate
'numanyasvottarato
vediṃ
parimr̥jāmītyuttaravediṃ
vāyavyādyantaṃ
deva
savitaḥ
prasuva
purastādvediṃ
parimr̥jāmīti
pūrvavediṃ
cāgneyādyantamaṅgulīrāstīrya
sādʰāvena
pāṇinā
kūrcena
vā
parimr̥jya
gāyatryā
vedīḥ
prokṣayati
brahmasomāvr̥tvijau
varayitvādʰvaryuroṃ
bʰūpate
bʰuvanapata
iti
pratyekaṃ
prekṣya
tābʰyāmahaṃ
bʰūpatirityukte
brahman
soma
prokṣiṣyāmītyantaṃ
tatʰoktvā
punastābʰyāṃ
prokṣetyuktastatʰā
prokṣayati
\9\
Sentence: 10
pātrādādʰāvamādāya
pavitre
stʰa
iti
vedyāṃ
barhiṣaḥ
stʰāpayitvā
tānparaśurasīti
prokṣya
samidʰo
muktabandʰāḥ
kr̥ṣṇo
'sīti
vedirasīti
vediṃ
sruvādīnbarhiṣo
barhirasi
srugbʰya
iti
barhiṣo
'graṃ
dive
tveti
madʰyamantarikṣāyeti
mūlaṃ
pr̥tʰivyai
tveti
prokṣayati
poṣāya
tvetyapo
barhirbandʰane
saṃsrāvya
svadʰā
pitr̥bʰya
iti
sāpasavyaṃ
dakṣiṇataḥ
prokṣyāpāṃ
śeṣaṃ
paścimasyāmuttarāntamūrgbʰaveti
srāvayedubʰābʰyāmiti
pāṇī
prakṣālayati
pūṣā
ta
iti
barhirbandʰaṃ
visr̥jya
mūlādūrdʰvamādityaṃ
vyañjanamasītyabʰimr̥śya
paścimato
vedyadʰastāduttarāgramūrṇāmradasamiti
darbʰaiḥ
paristīrya
svāsastʰaṃ
devebʰya
iti
prāgagraṃ
svāsane
caikaṃ
nidʰāya
viṣṇoḥ
stūpo
'sīti
prācyāṃ
dakṣiṇata
iti
yāmyāmuttarata
ityudīcyāṃ
paścimata
iti
pratīcyāṃ
prāguttarāgraṃ
paristr̥ṇātyuttarāgramaiśānyāmūrdʰvaṃ
kr̥tvā
gandʰarvo
'sīti
paścimasyāmindrasyeti
yāmyāṃ
mitrāvaruṇāvityudīcyāṃ
vedyāṃ
prāguttarāgrānparidʰīnparidadʰāti
\10\
Sentence: 11
vāyavyāmuttarāgramūrdʰvaṃ
karoti
sūryastveti
prācyāmuttarāntamupariṣṭādityūrdʰvamadʰastānnāgā
ityadʰaśca
pariṣicya
vītihotramityagnyālaye
samidʰāvagnīśayordiśorūrdʰvāgne
nidadʰāti
paristīryamityādinaindrādyamudagantamārṣeṇāpo
dattvā
sr̥tāsītyādibʰirdakṣiṇādi
tenaiva
prāgantamuttarāntaṃ
ca
pariṣicya
taruṇāsītyāgneyādīśānāntaṃ
pradakṣiṇamāgneyāntamadbʰiḥ
pariṣiñcati
vānaspatyo
'sīti
praṇidʰī
prakṣālya
pr̥tʰivyāpo
grahīṣyāmīti
sākṣatamadbʰirāpūrya
vasūnāṃ
pavitramityudagagre
pavitre
prakṣipya
dakṣiṇena
pāṇināgramitaradvāmena
gr̥hītvā
devo
vaḥ
saviteti
trirutpūya
tatʰā
nidadʰāti
brahmannapa
iti
somāya
iti
ca
brahmasomāvr̥tvijau
pratyekaṃ
prekṣya
tābʰyāṃ
tatʰā
praṇayetyuktaḥ
ko
va
iti
praṇīya
vedyāṃ
dakṣiṇottarayoḥ
praṇidʰī
nidʰāya
saṃviśantāmiti
kūrcena
jalaṃ
saṃsrāvya
gāyatryā
sruvaṃ
prokṣayet
\11\
Sentence: 12
bʰūḥ
sruvaṃ
gr̥hṇāmīti
sruvaṃ
gr̥hītvā
varṣiṣṭʰe
adʰi
nāka
iti
vedyadʰastātsamidʰau
nyasyāhīno
nirvapāmīti
sruvaṃ
prakṣālya
nirdagdʰamiti
paryagniṃ
kr̥tvā
niṣṭaptamiti
samidʰornidadʰyādaditirasyacʰidretyājyastʰālīṃ
gr̥hītvottare
bʰūtakr̥taḥ
stʰopoḍʰamityaṅgāraṃ
nyasya
sagarāḥ
stʰeti
vinyasya
mahīnāmiti
pacati
pūrvavatpavitreṇa
trirutpūyājyastʰālyāḥ
pr̥ṣṭʰabʰasmedaṃ
viṣṇuriti
vedena
śodʰayitvodbʰavaḥ
stʰodahamiti
barhirdagdʰvāṅgāramantaritamityājyasya
darśayati
dakṣiṇato
'ṅgāraṃ
gāyatryā
nyasya
tayaiva
carustʰālīmadʰiśritya
darbʰolkena
paktvāvatārayati
pavitreṇājyaṃ
pātre
trirutpūya
gʰarmo
'sīti
grantʰiṃ
visr̥jyottarapaścime
nidʰāyādbʰiḥ
prokṣyāpyāyantāmiti
pavitraṃ
juhoti
vītihotramiti
samidagraṃ
gʰr̥tāktaṃ
vāyavye
'gnau
stʰāpayitvā
devasya
tveti
sruveṇa
homyaṃ
dvidʰā
viharati
\12\
Sentence: 13
dakṣiṇapraṇidʰau
brāhmeṇa
tīrtʰena
prajāpatipurogānādāhayāmītyuttarapraṇidʰau
daivenāgnyādīnaupāsanayajñaṃ
yajñadaivataviśvāndevānsarvadevānāvāhayāmītyantaṃ
paitr̥ke
vaiśvadevayajñaṃ
yajñadaivataviśvāndevānāvāhayāmītyantamāvāhayedyatʰāvāhanaṃ
sruveṇājyamūrdʰva
nītvā
juṣṭaṃ
nirvapāmīti
nirvāpaṃ
karoti
tr̥pyadʰidvayena
dvidʰāgnau
homyaṃ
darśayitvāgnirjyotirdvayena
samidulkena
dvidʰā
dahati
samidasi
svāheti
samidʰaṃ
juhoti
sruveṇājyaṃ
gr̥hītvāmr̥tamasīti
anuttānamantaritamityuttānaṃ
pratyuṣṭamityanuttānaṃ
homyaṃ
pradakṣiṇamabʰimantryājyaṃ
gr̥hītvottānaṃ
svato
dakṣiṇato
vāmataḥ
praṇītāyāṃ
saṃdʰāya
citpatistvādibʰistribʰireva
tridʰāgnau
saṃvapati
\13\
Sentence: 14
gāyatryā
samidʰaḥ
prokṣyaikaviṃśatirāhutipramāṇāḥ
karasaṃpūrṇā
vā
samidʰo
gr̥hītvā
mūlāgrābʰyāṃ
gʰr̥taṃ
sparśayitvābʰyarcyākṣatājyacarubʰirimā
me
agna
iti
mūlamadʰyāgrāṇi
spr̥śannadʰo
nītvordʰvabʰāge
madʰye
ca
saṃdadʰāti
daivena
tīrtʰena
dakṣiṇasyāmadbʰiḥ
prāgantamadite
'numanyasveti
paścimasyāmuttarāntamanumate
'numanyasvetyuttarasyāṃ
prāgantaṃ
sarasvate
'numanyasveti
deva
savitaḥ
prasuveti
pūrvasyāmudagantamāgneyādyantaṃ
sarvataśca
pradakṣiṇaṃ
pariṣiñcati
ṣaṣṭim̐
śatetyabʰimantryāyaṃ
ta
idʰma
itīdʰmānasaṃkulāñcʰaro
'ṅgāre
'gnau
juhuyādyasyai
devatāyai
havirnirupyate
tāṃ
devatāṃ
manasā
ha
vai
dʰyāyannirvapedyatʰā
ha
vāsya
suṣumnā
jyotiṣmatī
prāṇavatī
retodʰā
ityetā
hutaṃ
gr̥hītvā
raśmayaścatasraḥ
pr̥śnau
saṃdadʰīransa
ha
vā
śuddʰāmr̥tavahā
cinuhī
divyā
lokapāvanītyetābʰiścandramasamāpyāyayatyasau
nu
rājā
soma
āpyāyito
mūlagāmī
vapāyanyamr̥todgārī
surapriyetyetābʰiramr̥tena
tāṃ
devatāṃ
tarpayati
\14\
Sentence: 15
sruveṇājyaṃ
srāvayanparidʰī
spr̥ṣṭvā
vāyavyādyāgneyāntaṃ
prajāpataye
svāheti
nairr̥tyādīśānāntamindrāya
svāhetyāgʰārau
juhuyāccakṣuṣī
buddʰvāgnaye
svāhā
somāya
svāhetyājyabʰāgāvuttaradakṣiṇayorjuhoti
yukto
vaheti
paścimādisaumyāntaṃ
yā
tiraścīti
saumyādīndrāntaṃ
sam̐rādʰanye
devyai
svāhetīndrādiyāmyāntaṃ
prasādʰanyai
devyai
svāheti
yāmyādivāruṇāntaṃ
srāvayan
hutvā
madʰyamāsyamiti
buddʰvā
tatra
vyāhr̥tīrjuhoti
tadagnimukʰamiti
brahmavādino
vadanti
satyenetyabʰimr̥śyājyena
juhotyagnaye
svāhā
somāya
svāhāgnīṣomābʰyām̐
svāhā
prajāpataye
svāhā
brahmaṇe
svāhendrāya
svāhā
vasubʰyaḥ
svāhā
marudbʰyaḥ
svāhā
rudrebʰyaḥ
svāhā
viṣṇave
svāhā
br̥haspataye
svāhā
mitrāya
svāhā
varuṇāya
svāhādityebʰyaḥ
svāhāśvibʰyām̐
svāhā
pūṣṇe
svāhā
kakṣāya
svāhā
kakṣadaivatasomāya
svāhaupāsanayajñāya
svāhā
yajñadaivataviśvebʰyo
devebʰyaḥ
svāhā
sarvadevebʰyaḥ
svāhetyantaṃ
hutvā
darvyābʰigʰārya
caruṃ
sāvitryā
gr̥hītvā
juhvā
vyāhr̥tīrjuhoti
ato
devā
idaṃ
viṣṇurityājyaṃ
samr̥ddʰyai
juhuyātpaitr̥ke
vaiśvadevayajñāya
svāhā
yajñadaivataviśvebʰyo
devebʰyaḥ
svāhetyantaṃ
hutvā
pakvaṃ
juhuyāditi
sarvahomānāmādirāgʰāro
vijñāyate
\15\
Sentence: 16
atʰa
sāmānyataḥ
kriyāyā
homamantrāḥ
dʰātā
dadātu
no
rayiṃ
dʰātā
prajāyā
dʰātā
dadātu
no
rayiṃ
prācīṃ
dʰātā
dadātu
dāśuṣe
'nu
no
'dyānumatiranvidanumate
tvamā
mā
vājasya
samāvavarttyanumanyatāṃ
yasyāmidaṃ
rākāmaham̐
yāste
rāke
sinīvāli
yā
supāṇiḥ
kuhūmahum̐
kuhūrdevānāmiti
dʰātādi
ṣoḍaśa
\16\
Sentence: 17
imaṃ
me
varuṇa
tattvā
yāmi
tvaṃ
no
agne
sa
tvaṃ
no
agne
tvamagne
ayāsyayāsanniti
pañca
vāruṇaṃ
prajāpate
na
tvatprajāpatirjayānityupāṃśuyāje
prājāpatye
cittaṃ
ca
cittiścākūtaṃ
cākūtiśca
vijñātaṃ
cāvijñānaṃ
ca
manaśca
śakvarīśca
darśaśca
pūrṇamāsaśca
br̥hacca
ratʰaṃtaraṃ
ca
svāheti
cittādi
dvādaśa
jayāḥ
agnirbʰūtānāmadʰipatiḥ
sa
māvatvindro
jyeṣṭʰānāṃ
yamaḥ
pr̥tʰivyā
vāyurantarikṣasya
sūryo
divaścandramā
nakṣatrāṇāṃ
br̥haspatirbrahmaṇo
mitraḥ
satyānāṃ
varuṇo
'pāṃ
samudraḥ
srotyānāmannaṃ
samrājyānāmadʰipatiṃ
tanmāvatu
soma
oṣadʰīnam̐
savitā
prasavānām̐
rudraḥ
paśūnāṃ
tvaṣṭā
rūpāṇāṃ
viṣṇuḥ
parvatānāṃ
maruto
gaṇānāmadʰipatayaste
māvantu
pitaraḥ
pitāmahāḥ
pare
'vara
ityaṣṭādaśāgnirbʰūtādayo
'bʰyātānāḥ
\17\
Sentence: 18
r̥tāṣāḍr̥tadʰāmāgnirgandʰarvastasyauṣadʰayo
'psarasa
ūrjo
nāmeti
sam̐hito
viśvasāmā
sūryo
gandʰarvastasya
marīcayo
'psarasa
āyuvo
nāmeti
suṣumnaḥ
sūryaraśmiścandramā
gandʰarvastasya
nakṣatrāṇyapsaraso
bekurayo
nāmeti
bʰujyuḥ
suparṇo
yajño
gandʰarvastasya
dakṣiṇā
apsarasastavā
nāmeti
prajāpatirviśvakarmā
mano
gandʰarvastasyarksāmānyapsaraso
vahnayo
nāmeti
iṣiro
viśvavyacā
vāto
gandʰarvastasyāpo
'psaraso
mudā
nāmeti
bʰuvanasya
pata
iti
parameṣṭʰyadʰipatirmr̥tyurgandʰarvastasya
viśvamapsaraso
bʰuvo
nāmeti
sukṣitiḥ
subʰūtirbʰadrakr̥tsuvarvānparjanyo
gandʰarvastasya
vidyuto
'psaraso
ruco
nāmeti
dūrehetiramr̥ḍayo
mr̥tyurgandʰarvastasya
prajā
apsaraso
bʰīruvo
nāmeti
cāruḥ
kr̥paṇakāśī
kāmo
gandʰarvastasyādʰayo
'psarasaḥ
śocayantīrnāmeti
sa
no
bʰuvanasya
pata
iti
r̥tāṣāḍr̥tādi
bʰuvanasya
sa
na
iti
varjayitvā
pratyekaṃ
tābʰyo
'ntā
rāṣṭrabʰr̥to
dvādarśeti
prājāpatyādi
mūlahomo
babʰūvapaitr̥kayaccʰānte
vyāhr̥tiḥ
\18\
Sentence: 19
atʰānte
homamantrāḥ
yadasyāgnaye
sviṣṭakr̥te
'gnaye
'nnādāyāgnaye
'nnapataye
prajāpataya
indrāya
viśvebʰyo
devebʰyaḥ
sarvābʰyo
devatābʰyaḥ
sarvatraivāgnaye
sviṣṭakr̥te
vāstupata
iti
sviṣṭākāro
yanma
ātmanaḥ
punaragniścakṣuriti
mindāhutī
iṣṭebʰya
ityādi
daśānte
vyāhr̥tirityr̥ddʰiḥ
āśrāvitaṃ
brahma
yadakarmeti
kr̥tāntaṃ
yatpramatto
mano
jyotirayāścāgne
yadasminsvasti
no
yata
indra
iti
viccʰinnamadʰo
'syedʰiṣīmahi
svāhā
bailvaṃ
samidasi
tejo
'si
tejo
mayi
dʰehi
svāhā
pālāśaṃ
yamasya
dʰīmahi
mr̥tyorme
pāhi
svāhā
naiyagrodʰaṃ
sūryasya
dʰīmahi
cakṣurme
pāhi
svāhā
āśvattʰaṃ
somasya
dʰīmahi
cittaṃ
me
pāhi
svāhā
audumbaraṃ
vāyordʰīmahi
prāṇānme
pāhi
svāhā
śamīṃ
brahmaṇo
dʰīmahi
buddʰiṃ
me
pāhi
svāhā
kʰādiramiti
sapta
samidʰaḥ
sapta
te
agne
r̥tudʰā
neti
pūrṇāhutī
agnirbʰuktamityupajuhvāmājyaṃ
gr̥hītvāgnirjīrṇamiti
juhvā
carumavadāya
hutvā
samaṅtāṃ
barhiriti
srāvayañjuhoti
tato
vāmena
sruvaṃ
gr̥hītvā
dakṣiṇenājyapātraṃ
saṃgr̥hyāgnerupari
dʰārayannājyaśeṣamindrāya
svāheti
juhuyāt
\19\
Sentence: 20
tatpātreṇādʰāvamādāya
sruveṇāntaritamagnistr̥pyatvityupāgni
paścimato
vedistr̥pyatviti
vedyāṃ
dyaustr̥pyatvityākāśe
pr̥tʰivī
tr̥pyatviti
bʰūmau
brahmādyāstr̥pyantāmiti
dakṣiṇasyāṃ
tarpayati
praṇītāyāṃ
dakṣiṇasyāṃ
daivenāpo
gr̥hītvauṣadʰivanaspatigandʰarvāpsarasaścaiva
tr̥pyantāmityuttarasyāṃ
vedyāṃ
tarpayati
tatʰottarasyāṃ
praṇītāyāṃ
sāpasavyamapo
gr̥hītvā
paitr̥keṇa
dakṣiṇataḥ
pitaraḥ
pitāmahāḥ
prapitāmahāścākṣayyamastu
tr̥pyantāmiti
dakṣiṇasyāṃ
tarpayati
prāsāvīrityantaiścaturbʰiḥ
pravāhaṇaṃ
kr̥tvā
dakṣiṇādipraṇidʰyorupāntāṅguṣṭʰānāmikābʰiḥ
pavitramakṣataṃ
gr̥hītvā
pavitramasi
pūrṇamasi
sadasi
sarvamasīti
paryāyato
juhotyakṣitamasīti
praṇidʰimuttarāṃ
cālayitvā
tadādʰāvena
prācyāṃ
diśi
dakṣiṇāyāṃ
diśi
pratīcyāṃ
diśyudīcyāṃ
diśyūrdʰvāyāṃ
diśyadʰodʰarādʰarairiti
yatʰādiśaṃ
pariṣicya
māhaṃ
prajāmiti
gr̥hītvā
dakṣiṇapraṇidʰau
svalpamādʰāvaṃ
srāvayitvā
svāṃ
yonimiti
dakṣiṇapraṇidʰyāṃ
jalamudakapātre
srāvayati
āpohiṣṭʰādinā
tadadbʰiḥ
prokṣya
praṇidʰī
visarjayati
\20\
Sentence: 21
punardevebʰyo
havyaṃ
vahetyagnerdarśanena
sruvaṃ
visr̥jya
varṣiṣṭʰā
gahvareṣṭʰo
'grimiti
varṣiṣṭʰasamidʰau
juhuyādūrdʰvaṃ
yajñaṃ
nayatamityūrdʰvasamidʰau
paścimataḥ
paridʰimapanayetyevaṃ
dakṣiṇata
uttarataśca
paridʰīn
paścimato
viṣṇoḥ
sadanamasītyevaṃ
dakṣiṇata
uttarataḥ
prācyāmiti
ca
paristaraṇabarhiṣaḥ
sarvānparisamūhyāpyāyantāmiti
juhoti
śudʰyantāṃ
pitr̥ṣadanam̐
śudʰyantāṃ
devasadanamityaviccʰinnamāstīrya
nairr̥te
dahedaviccʰinnena
brahmavarcasāyeti
bʰūtiḥ
smeti
bʰasma
gr̥hītvā
lalāṭahr̥dbāhukaṇṭʰādīnādityaḥ
somo
nama
ityūrdʰvāgramālipyāpo
hi
ṣṭʰeti
prokṣya
oṃ
ca
me
svara
iti
bālakr̥taṃ
veti
cāgniṃ
pūrvavadādityaṃ
copastʰāya
punarvedimūlamāsādyāgniṃ
vaiśvānarasūktenopastʰāya
praṇāmaṃ
kuryāditi
kriyānte
homaḥ
oṃ
ca
me
kʰara
iti
laukikāgnivisarjanamiti
vijñāyate
\21\
Sentence: col.
pratʰamaḥ
praśnaḥ
samāptaḥ
This text is part of the
TITUS
edition of
Black Yajur-Veda: Vaikhanasa-Grhya-Sutra
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 22.4.2012. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.