TITUS
Rg-Veda: Kausitaki-Upanisad
Part No. 4
Chapter: 4
Paragraph: 1
Verse: 1
atʰa
ha
vai
gārgyo
bālākir
anūcānaḥ
saṃspaṣṭa
āsa
/
Verse: 2
so
'vasad
uśinareṣu
satvanmatsyeṣu
kurupañcāleṣu
kāśivideheṣv
iti
/
Verse: 3
sa
hājātaśatruṃ
kāśyam
āvrajyovāca
brahma
te
bravāṇīti
/
Verse: 4
taṃ
hovācājātaśatruḥ
sahasraṃ
dadmas
ta
iti
/
Verse: 5
etasyāṃ
vāci
janako
janaka
iti
vā
u
janā
dʰāvantīti
//1//
Paragraph: 2
Verse: 1
[āditye
br̥han
/
Verse: 2
candramasy
annam
/
Verse: 3
vidyuti
tejaḥ
/
Verse: 4
stanayitnau
śabdaḥ
/
Verse: 5
vāyāv
indro
vaikuṇṭʰaḥ
/
Verse: 6
ākāśe
pūrṇam
/
Verse: 7
agnau
viṣāsahir
[iti]
/
Verse: 8
apsu
satyam
/
Verse: 9
ity
adʰidaivatam
/
Verse: 10
atʰādʰyātmam
/
Verse: 11
ādarśe
pratirūpaḥ
/
Verse: 12
cʰāyāyāṃ
dvitīyaḥ
/
Verse: 13
pratiśrutkāyām
asur
[iti]
/
Verse: 14
śabde
mr̥tyuḥ
/
Verse: 15
svapne
yamaḥ
/
Verse: 16
śarīre
prajāpatiḥ
/
Verse: 17
dakṣiṇe
'kṣiṇi
vācaḥ
/
Verse: 18
savye
'kṣiṇi
satyasya
//2//]
Paragraph: 3
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
āditye
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
atiṣṭʰāḥ
sarveṣāṃ
bʰūtānāṃ
mūrdʰeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
'tiṣṭʰāḥ
sarveṣāṃ
bʰūtānāṃ
mūrdʰā
bʰavati
//3//
Paragraph: 4
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
candramasi
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
br̥han
pāṇḍaravāsāḥ
somo
rājānnasyātmeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste'nnasyātmā
bʰavati
//4//
Paragraph: 5
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
vidyuti
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
tejasa
ātmeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
tejasa
ātmā
bʰavati
//5//
Paragraph: 6
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
stanayitnau
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
śabdasyātmeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
śabdasyātmā
bʰavati
//6//
Paragraph: 7
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
ākāśe
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
pūrṇam
apravarti
brahmeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
pūryate
prajayā
paśubʰir
[yaśasā
brahmavarcasena
svargeṇa
lokena
/
Verse: 5
sarvam
āyur
eti]
//7//
Paragraph: 8
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
vāyau
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
indro
vaikuṇṭʰo
'parājitā
seneti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
jiṣṇur
ha
vā
aparājayiṣṇur
anyatastyajāyī
bʰavati
//8//
Paragraph: 9
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
'gnau
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
viṣāsahir
iti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
viṣāsahir
ha
vā
anyeṣu
bʰavati
//9//
Paragraph: 10
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣo
'psu
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
satyasyātmeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
satyasyātmā
bʰavati
/
Verse: 5
ity
adʰidaivatam
//
Verse: 6
atʰādʰyātmam
//10//
Paragraph: 11
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
ādarśe
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
pratirūpa
iti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
pratirūpo
haivāsya
prajāyām
ājāyate
nāpratirūpaḥ
//11//
Paragraph: 12
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
cʰāyāyāṃ
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
dvitīyo
'napaga
iti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
vindate
dvitīyaṃ
dvitīyavān
hi
bʰavati
//12//
Paragraph: 13
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
pratiśrutkāyāṃ
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
asur
iti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
na
purā
kālāt
sammoham
eti
//13//
Paragraph: 14
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
śabde
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
mr̥tyur
iti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
na
purā
kālāt
praitīti
//14//
Paragraph: 15
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaitat
puruṣaḥ
suptaḥ
svapnayā
carati
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
yamo
rājeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
sarvaṃ
hāsmā
idaṃ
śraiṣṭʰyāya
yamyate
//15//
Paragraph: 16
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
śarīre
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
prajāpatir
iti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāste
prajāyate
prajayā
paśubʰir
[yaśasā
brahmavarcasena
svargeṇa
lokena
/
Verse: 5
sarvam
āyur
eti]
//16//
Paragraph: 17
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
dakṣiṇe
'kṣiṇi
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
vāca
ātmāgner
ātmā
jyotiṣa
ātmeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāsta
eteṣāṃ
sarveṣāṃ
ātmā
bʰavati
//17//
Paragraph: 18
Verse: 1
sa
hovāca
bālākir
ya
evaiṣa
savye
'kṣiṇi
puruṣas
tam
evāham
upāsa
iti
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
mā
maitasmin
saṃvādayiṣṭʰāḥ
/
Verse: 3
satyasyātmā
vidyuta
ātmā
tejasa
ātmeti
vā
aham
etam
upāsa
iti
/
Verse: 4
sa
yo
haitam
evam
upāsta
eteṣāṃ
sarveṣām
ātmā
bʰavati
//18//
Paragraph: 19
Verse: 1
tata
u
ha
bālākis
tūṣṇīm
āsa
/
Verse: 2
taṃ
hovācājātaśatrur
etāvan
nu
bālākā3
iti
/
Verse: 3
etāvad
iti
hovāca
bālākiḥ
/
Verse: 4
taṃ
hovācajātaśatrur
mr̥ṣā
vai
kʰalu
mā
samavādayiṣṭʰā
brahma
te
bravāṇīti
/
Verse: 5
yo
vai
bālāka
eteṣāṃ
puruṣāṇāṃ
kartā
yasya
vai
tat
karma
sa
vai
veditavya
iti
/
Verse: 6
tata
u
ha
bālākiḥ
samitpāṇiḥ
praticakrama
upāyānīti
/
Verse: 7
taṃ
hovācājātaśatruḥ
pratilomarūpam
eva
tan
manye
yat
kṣatriyo
brāhmaṇam
upanayet
/
Verse: 8
ehi
vy
eva
tvā
jñapayiṣyāmīti
/
Verse: 9
taṃ
ha
pāṇāv
abʰipadya
pravavrāja
/
Verse: 10
tau
ha
suptaṃ
puruṣam
ājagmatuḥ
/
Verse: 11
taṃ
hājātaśatrur
āmantrayāñ
cakre
/
Verse: 12
br̥han
pāṇḍaravāsaḥ
soma
rājann
iti
/
Verse: 13
sa
u
ha
śiśya
eva
/
Verse: 14
tata
u
hainaṃ
yaṣṭyā
vicikṣepa
/
Verse: 15
sa
tata
eva
samuttastʰau
/
Verse: 16
taṃ
hovācājātaśatruḥ
kvaiṣa
etad
bālāke
puruṣo'śayiṣṭa
/
Verse: 17
kvaitad
abʰūt
/
Verse: 18
kuta
etad
āgā3d
iti
/
Verse: 19
tata
u
ha
bālākir
na
vijajñe
/
Verse: 20
taṃ
hovācājātaśatrur
[yatraiṣa
etad
bālāke
puruṣo
'śayiṣṭa
yatraitad
abʰūd
yata
etad
āgād
iti]
hitā
nāma
puruṣasya
nāḍyo
hr̥dayāt
purītatam
abʰipratanvanti
/
Verse: 21
tad
yatʰā
sahasradʰā
keśo
vipāṭitas
tāvad
aṇvyaḥ
piṅgalasyāṇimnā
tiṣṭʰanti
śuklasya
kr̥ṣṇasya
pītasya
lohitasya
ca
/
Verse: 22
tāsu
tadā
bʰavati
yadā
suptaḥ
svapnaṃ
na
kañcana
paśyati
//19//
Paragraph: 20
Verse: 1
atʰāsmin
prāṇa
evaikadʰā
bʰavanti
/
Verse: 2
tad
enaṃ
vāk
sarvair
nāmabʰiḥ
sahāpyeti
/
Verse: 3
cakṣuḥ
sarvai
rūpaiḥ
sahāpyeti
/
Verse: 4
śrotraṃ
sarvaiḥ
śabdaiḥ
sahāpyeti
/
Verse: 5
manaḥ
sarvair
dʰyānaiḥ
sahāpyeti
/
Verse: 6
sa
yadā
pratibudʰyate
yatʰāgner
jvalataḥ
sarvā
diśo
vispʰuliṅgā
vipratiṣṭʰerann
evam
evaitasmād
ātmanaḥ
prāṇā
yatʰāyatanaṃ
vipratiṣṭʰante
/
Verse: 7
prāṇebʰyo
devāḥ
/
Verse: 8
devebʰyo
lokāḥ
/
Verse: 9
sa
eṣa
prāṇa
eva
prajñātmedaṃ
śarīram
ātmānam
anupraviṣṭa
ā
lomabʰya
ā
nakʰebʰyas
/
Verse: 10
tad
yatʰā
kṣuraḥ
kṣuradʰāne
'vopahito
viśvambʰaro
vā
viśvambʰarakulāya
evam
evaiṣa
prajñātmedaṃ
śarīram
ātmānam
anupraviṣṭa
ā
lomabʰya
ā
nakʰebʰyaḥ
/
Verse: 11
tam
etam
ātmānam
eta
ātmāno
'nvavasyante
yatʰā
śreṣṭʰinaṃ
svāḥ
/
Verse: 12
tad
yatʰā
śreṣṭʰī
svair
bʰuṅkte
yatʰā
vā
svāḥ
śreṣṭʰinaṃ
bʰuñjanty
evam
evaiṣa
prajñātmaitair
ātmabʰir
bʰuṅkta
evam
evaita
ātmāna
etam
ātmānaṃ
bʰuñjanti
/
Verse: 13
sa
yāvad
dʰa
vā
indra
etam
ātmānaṃ
na
vijajñe
tāvad
enam
asurā
abʰibabʰūvuḥ
/
Verse: 14
sa
yadā
vijajñe
'tʰa
hatvāsurān
vijitya
sarveṣāṃ
devānāṃ
śraiṣṭʰyaṃ
svārājyam
ādʰipatyaṃ
paryait
/
Verse: 15
tatʰo
evaivaṃ
vidvān
sarvān
pāpmano
'pahatya
sarveṣāṃ
ca
bʰūtānāṃ
sraiṣṭʰyaṃ
svarājyam
ādʰipatyaṃ
paryeti
ya
evaṃ
veda
ya
evaṃ
veda
//20//
Verse: col.
ity
r̥gvedāntargatakauṣītakibrāhmaṇāraṇyakopaniṣadi
caturtʰo
'dʰyāyaḥ
//
ity
r̥gvedāntargatakauṣītakibrāhmaṇāraṇyakopaniṣat
samāptā
//
This text is part of the
TITUS
edition of
Rg-Veda: Kausitaki-Upanisad
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.