TITUS
Text: R 
Rāmāyaṇa


Machine-readable Text of the Rāmāyaṇa,
prepared on the basis of the edition by
G.H. Bhatt e.a.,
The Vālmīki-Rāmāyaṇa,
vol. 1-7,
Baroda 1960-1975
by Muneo Tokunaga,
Kyōtō, Japan, March 12, 1993;
adaptations by John D. Smith,
Cambridge, 1995;
TITUS adaptation including interlinear arrangement of transcriptional and transliterational versions by Jost Gippert,
April 1995 / January 1997 / 28.2.1998 / 21.6.1998 / 15.3.2000 / 1.6.2000 / 4.12.2008


*** Copyright Muneo Tokunaga, Kyōtō 1993-1998 ***



The copyright holder gives permission for this file to be distributed freely for academic, non-commercial purposes. This file may not be sold or distributed in any manner requiring payment, either alone, or with other texts. And it must not be used as part of any software system which is sold or distributed other than freely.
If you desire to make such use of this file, you must contact the copyright holders for permission to do so.

Any (free) software system that makes use of this file must include a clear acknowledgement of the copyright holders' copyright which should display each time the program runs.

The copyright holder would be grateful to be informed of any substantial uses made of this file.




Book: 1 
Bāla-Kāṇḍa



Chapter: 1 
Adhyāya 1


Verse: 1 
Halfverse: a    tapaḥsvādʰyāyanirataṃ   tapasvī vāgvidāṃ varam
   tapaḥ-svādʰyāya-nirataṃ   tapasvī vāgvidāṃ varam /
Halfverse: c    nāradaṃ paripapraccʰa   vālmīkir munipuṃgavam
   nāradaṃ paripapraccʰa   vālmīkir muni-puṃgavam /1/

Verse: 2 
Halfverse: a    ko nv asmin sāmprataṃ loke   guṇavān kaś ca vīryavān
   ko nv asmin sāmprataṃ loke   guṇavān kaś ca vīryavān /
Halfverse: c    dʰarmajñaś ca kr̥tajñaś ca   satyavākyo dr̥ḍʰavrataḥ
   dʰarmajñaś ca kr̥tajñaś ca   satya-vākyo dr̥ḍʰa-vrataḥ /2/

Verse: 3 
Halfverse: a    cāritreṇa ca ko yuktaḥ   sarvabʰūteṣu ko hitaḥ
   cāritreṇa ca ko yuktaḥ   sarva-bʰūteṣu ko hitaḥ /
Halfverse: c    vidvān kaḥ kaḥ samartʰaś ca   kaś caikapriyadarśanaḥ
   vidvān kaḥ kaḥ samartʰaś ca   kaś ca_eka-priya-darśanaḥ /3/

Verse: 4 
Halfverse: a    ātmavān ko jitakrodʰo   matimān ko 'nasūyakaḥ
   ātmavān ko jita-krodʰo   matimān ko_anasūyakaḥ /
Halfverse: c    kasya bibʰyati devāś ca   jātaroṣasya saṃyuge
   kasya bibʰyati devāś ca   jāta-roṣasya saṃyuge /4/

Verse: 5 
Halfverse: a    etad iccʰāmy ahaṃ śrotuṃ   paraṃ kautūhalaṃ hi me
   etad iccʰāmy ahaṃ śrotuṃ   paraṃ kautūhalaṃ hi me /
Halfverse: c    maharṣe tvaṃ samartʰo 'si   jñātum evaṃvidʰaṃ naram
   maharṣe tvaṃ samartʰo_asi   jñātum evaṃ-vidʰaṃ naram /5/

Verse: 6 
Halfverse: a    śrutvā caitat trilokajño   vālmīker nārado vacaḥ
   śrutvā ca_etat trilokajño   vālmīker nārado vacaḥ /
Halfverse: c    śrūyatām iti cāmantrya   prahr̥ṣṭo vākyam abravīt
   śrūyatām iti ca_āmantrya   prahr̥ṣṭo vākyam abravīt /6/

Verse: 7 
Halfverse: a    bahavo durlabʰāś caiva   ye tvayā kīrtitā guṇāḥ
   bahavo durlabʰāś caiva   ye tvayā kīrtitā guṇāḥ /
Halfverse: c    mune vakṣyāmy ahaṃ buddʰvā   tair yuktaḥ śrūyatāṃ naraḥ
   mune vakṣyāmy ahaṃ buddʰvā   tair yuktaḥ śrūyatāṃ naraḥ /7/

Verse: 8 
Halfverse: a    ikṣvākuvaṃśaprabʰavo   rāmo nāma janaiḥ śrutaḥ
   ikṣvāku-vaṃśa-prabʰavo   rāmo nāma janaiḥ śrutaḥ /
Halfverse: c    niyatātmā mahāvīryo   dyutimān dʰr̥timān vaśī
   niyata_ātmā mahā-vīryo   dyutimān dʰr̥timān vaśī /8/

Verse: 9 
Halfverse: a    buddʰimān nītimān vāgmī   śrīmāñ śatrunibarhaṇaḥ
   buddʰimān nītimān vāgmī   śrīmān śatru-nibarhaṇaḥ /
Halfverse: c    vipulāṃso mahābāhuḥ   kambugrīvo mahāhanuḥ
   vipula_aṃso mahā-bāhuḥ   kambu-grīvo mahā-hanuḥ /9/

Verse: 10 
Halfverse: a    mahorasko maheṣvāso   gūḍʰajatrur ariṃdamaḥ
   mahā_urasko mahā_iṣvāso   gūḍʰa-jatrur ariṃdamaḥ /
Halfverse: c    ājānubāhuḥ suśirāḥ   sulalāṭaḥ suvikramaḥ
   ājānu-bāhuḥ suśirāḥ   sulalāṭaḥ suvikramaḥ /10/

Verse: 11 
Halfverse: a    samaḥ samavibʰaktāṅgaḥ   snigdʰavarṇaḥ pratāpavān
   samaḥ samavibʰakta_aṅgaḥ   snigdʰa-varṇaḥ pratāpavān /
Halfverse: c    pīnavakṣā viśālākṣo   lakṣmīvāñ śubʰalakṣaṇaḥ
   pīna-vakṣā viśāla_akṣo   lakṣmīvān śubʰa-lakṣaṇaḥ /11/

Verse: 12 
Halfverse: a    dʰarmajñaḥ satyasaṃdʰaś ca   prajānāṃ ca hite rataḥ
   dʰarmajñaḥ satya-saṃdʰaś ca   prajānāṃ ca hite rataḥ /
Halfverse: c    yaśasvī jñānasaṃpannaḥ   śucir vaśyaḥ samādʰimān
   yaśasvī jñāna-saṃpannaḥ   śucir vaśyaḥ samādʰimān /12/

Verse: 13 
Halfverse: a    rakṣitā jīvalokasya   dʰarmasya parirakṣitā
   rakṣitā jīva-lokasya   dʰarmasya parirakṣitā /
Halfverse: c    vedavedāṅgatattvajño   dʰanurvede ca niṣṭʰitaḥ
   veda-veda_aṅga-tattvajño   dʰanur-vede ca niṣṭʰitaḥ /13/

Verse: 14 
Halfverse: a    sarvaśāstrārtʰatattvajño   smr̥timān pratibʰānavān
   sarva-śāstra_artʰa-tattvajño   smr̥timān pratibʰānavān /
Halfverse: c    sarvalokapriyaḥ sādʰur   adīnātmā vicakṣaṇaḥ
   sarva-loka-priyaḥ sādʰur   adīna_ātmā vicakṣaṇaḥ /14/

Verse: 15 
Halfverse: a    sarvadābʰigataḥ sadbʰiḥ   samudra iva sindʰubʰiḥ
   sarvadā_abʰigataḥ sadbʰiḥ   samudra iva sindʰubʰiḥ /
Halfverse: c    āryaḥ sarvasamaś caiva   sadaikapriyadarśanaḥ
   āryaḥ sarva-samaś caiva   sadā_eka-priya-darśanaḥ /15/

Verse: 16 
Halfverse: a    sa ca sarvaguṇopetaḥ   kausalyānandavardʰanaḥ
   sa ca sarva-guṇa_upetaḥ   kausalya_ānanda-vardʰanaḥ /
Halfverse: c    samudra iva gāmbʰīrye   dʰairyeṇa himavān iva
   samudra iva gāmbʰīrye   dʰairyeṇa himavān iva /16/

Verse: 17 
Halfverse: a    viṣṇunā sadr̥śo vīrye   somavat priyadarśanaḥ
   viṣṇunā sadr̥śo vīrye   somavat priya-darśanaḥ /
Halfverse: c    kālāgnisadr̥śaḥ krodʰe   kṣamayā pr̥tʰivīsamaḥ
   kāla_agni-sadr̥śaḥ krodʰe   kṣamayā pr̥tʰivī-samaḥ /17/

Verse: 18 
Halfverse: a    dʰanadena samas tyāge   satye dʰarma ivāparaḥ
   dʰanadena samas tyāge   satye dʰarma iva_aparaḥ /
Halfverse: c    tam evaṃguṇasaṃpannaṃ   rāmaṃ satyaparākramam
   tam evaṃ-guṇa-saṃpannaṃ   rāmaṃ satya-parākramam /18/

Verse: 19 
Halfverse: a    jyeṣṭʰaṃ śreṣṭʰaguṇair yuktaṃ   priyaṃ daśaratʰaḥ sutam
   jyeṣṭʰaṃ śreṣṭʰa-guṇair yuktaṃ   priyaṃ daśaratʰaḥ sutam /
Halfverse: c    yauvarājyena saṃyoktum   aiccʰat prītyā mahīpatiḥ
   yauvarājyena saṃyoktum   aiccʰat prītyā mahī-patiḥ /19/

Verse: 20 
Halfverse: a    tasyābʰiṣekasaṃbʰārān   dr̥ṣṭvā bʰāryātʰa kaikayī
   tasya_abʰiṣeka-saṃbʰārān   dr̥ṣṭvā bʰāryā_atʰa kaikayī /
Halfverse: c    pūrvaṃ dattavarā devī   varam enam ayācata
   pūrvaṃ datta-varā devī   varam enam ayācata /
Halfverse: e    vivāsanaṃ ca rāmasya   bʰaratasyābʰiṣecanam
   vivāsanaṃ ca rāmasya   bʰaratasya_abʰiṣecanam /20/

Verse: 21 
Halfverse: a    sa satyavacanād rājā   dʰarmapāśena saṃyataḥ
   sa satya-vacanād rājā   dʰarma-pāśena saṃyataḥ /
Halfverse: c    vivāsayām āsa sutaṃ   rāmaṃ daśaratʰaḥ priyam
   vivāsayām āsa sutaṃ   rāmaṃ daśaratʰaḥ priyam /21/

Verse: 22 
Halfverse: a    sa jagāma vanaṃ vīraḥ   pratijñām anupālayan
   sa jagāma vanaṃ vīraḥ   pratijñām anupālayan /
Halfverse: c    pitur vacananirdeśāt   kaikeyyāḥ priyakāraṇāt
   pitur vacana-nirdeśāt   kaikeyyāḥ priya-kāraṇāt /22/

Verse: 23 
Halfverse: a    taṃ vrajantaṃ priyo bʰrātā   lakṣmaṇo 'nujagāma ha
   taṃ vrajantaṃ priyo bʰrātā   lakṣmaṇo_anujagāma ha /
Halfverse: c    snehād vinayasaṃpannaḥ   sumitrānandavardʰanaḥ
   snehād vinaya-saṃpannaḥ   sumitra_ānanda-vardʰanaḥ /23/

Verse: 24 
Halfverse: a    sarvalakṣaṇasaṃpannā   nārīṇām uttamā vadʰūḥ
   sarva-lakṣaṇa-saṃpannā   nārīṇām uttamā vadʰūḥ /
Halfverse: c    sītāpy anugatā rāmaṃ   śaśinaṃ rohiṇī yatʰā
   sītā_apy anugatā rāmaṃ   śaśinaṃ rohiṇī yatʰā /24/

Verse: 25 
Halfverse: a    paurair anugato dūraṃ   pitrā daśaratʰena ca
   paurair anugato dūraṃ   pitrā daśaratʰena ca /
Halfverse: c    śr̥ṅgaverapure sūtaṃ   gaṅgākūle vyasarjayat
   śr̥ṅga-vera-pure sūtaṃ   gaṅgā-kūle vyasarjayat /25/

Verse: 26 
Halfverse: a    te vanena vanaṃ gatvā   nadīs tīrtvā bahūdakāḥ
   te vanena vanaṃ gatvā   nadīs tīrtvā bahu_udakāḥ /
Halfverse: c    citrakūṭam anuprāpya   bʰaradvājasya śāsanāt
   citra-kūṭam anuprāpya   bʰaradvājasya śāsanāt /26/

Verse: 27 
Halfverse: a    ramyam āvasatʰaṃ kr̥tvā   ramamāṇā vane trayaḥ
   ramyam āvasatʰaṃ kr̥tvā   ramamāṇā vane trayaḥ /
Halfverse: c    devagandʰarvasaṃkāśās   tatra te nyavasan sukʰam
   deva-gandʰarva-saṃkāśās   tatra te nyavasan sukʰam /27/

Verse: 28 
Halfverse: a    citrakūṭaṃ gate rāme   putraśokāturas tadā
   citra-kūṭaṃ gate rāme   putra-śoka_āturas tadā /
Halfverse: c    rājā daśaratʰaḥ svargaṃ   jagāma vilapan sutam
   rājā daśaratʰaḥ svargaṃ   jagāma vilapan sutam /28/

Verse: 29 
Halfverse: a    mr̥te tu tasmin bʰarato   vasiṣṭʰapramukʰair dvijaiḥ
   mr̥te tu tasmin bʰarato   vasiṣṭʰa-pramukʰair dvijaiḥ /
Halfverse: c    niyujyamāno rājyāya   naiccʰad rājyaṃ mahābalaḥ
   niyujyamāno rājyāya   na_aiccʰad rājyaṃ mahā-balaḥ /
Halfverse: e    sa jagāma vanaṃ vīro   rāmapādaprasādakaḥ
   sa jagāma vanaṃ vīro   rāma-pāda-prasādakaḥ /29/

Verse: 30 
Halfverse: a    pāduke cāsya rājyāya   nyāsaṃ dattvā punaḥ punaḥ
   pāduke ca_asya rājyāya   nyāsaṃ dattvā punaḥ punaḥ /
Halfverse: c    nivartayām āsa tato   bʰarataṃ bʰaratāgrajaḥ
   nivartayām āsa tato   bʰarataṃ bʰarata_agrajaḥ /30/

Verse: 31 
Halfverse: a    sa kāmam anavāpyaiva   rāmapādāv upaspr̥śan
   sa kāmam anavāpya_eva   rāma-pādāv upaspr̥śan /
Halfverse: c    nandigrāme 'karod rājyaṃ   rāmāgamanakāṅkṣayā
   nandi-grāme_akarod rājyaṃ   rāma_āgamana-kāṅkṣayā /31/

Verse: 32 
Halfverse: a    rāmas tu punar ālakṣya   nāgarasya janasya ca
   rāmas tu punar ālakṣya   nāgarasya janasya ca /
Halfverse: c    tatrāgamanam ekāgre   daṇḍakān praviveśa ha
   tatra_āgamanam eka_agre   daṇḍakān praviveśa ha /32/

Verse: 33 
Halfverse: a    virādʰaṃ rākṣasaṃ hatvā   śarabʰaṅgaṃ dadarśa ha
   virādʰaṃ rākṣasaṃ hatvā   śara-bʰaṅgaṃ dadarśa ha /
Halfverse: c    sutīkṣṇaṃ cāpy agastyaṃ ca   agastya bʰrātaraṃ tatʰā
   sutīkṣṇaṃ ca_apy agastyaṃ ca   agastya bʰrātaraṃ tatʰā /33/

Verse: 34 
Halfverse: a    agastyavacanāc caiva   jagrāhaindraṃ śarāsanam
   agastya-vacanāc caiva   jagrāha_aindraṃ śara_āsanam /
Halfverse: c    kʰaḍgaṃ ca paramaprītas   tūṇī cākṣayasāyakau
   kʰaḍgaṃ ca parama-prītas   tūṇī ca_akṣaya-sāyakau /34/

Verse: 35 
Halfverse: a    vasatas tasya rāmasya   vane vanacaraiḥ saha
   vasatas tasya rāmasya   vane vana-caraiḥ saha /
Halfverse: c    r̥ṣayo 'bʰyāgaman sarve   vadʰāyāsurarakṣasām
   r̥ṣayo_abʰyāgaman sarve   vadʰāya_asura-rakṣasām /35/

Verse: 36 
Halfverse: a    tena tatraiva vasatā   janastʰānanivāsinī
   tena tatra_eva vasatā   jana-stʰāna-nivāsinī /
Halfverse: c    virūpitā śūrpaṇakʰā   rākṣasī kāmarūpiṇī
   virūpitā śūrpaṇakʰā   rākṣasī kāma-rūpiṇī /36/

Verse: 37 
Halfverse: a    tataḥ śūrpaṇakʰāvākyād   udyuktān sarvarākṣasān
   tataḥ śūrpaṇakʰā-vākyād   udyuktān sarva-rākṣasān /
Halfverse: c    kʰaraṃ triśirasaṃ caiva   dūṣaṇaṃ caiva rākṣasaṃ
   kʰaraṃ triśirasaṃ caiva   dūṣaṇaṃ caiva rākṣasaṃ /37/

Verse: 38 
Halfverse: a    nijagʰāna raṇe rāmas   teṣāṃ caiva padānugān
   nijagʰāna raṇe rāmas   teṣāṃ caiva pada_anugān /
Halfverse: c    rakṣasāṃ nihatāny āsan   sahasrāṇi caturdaśa
   rakṣasāṃ nihatāny āsan   sahasrāṇi catur-daśa /38/

Verse: 39 
Halfverse: a    tato jñātivadʰaṃ śrutvā   rāvaṇaḥ krodʰamūrcʰitaḥ
   tato jñāti-vadʰaṃ śrutvā   rāvaṇaḥ krodʰa-mūrcʰitaḥ /
Halfverse: c    sahāyaṃ varayām āsa   mārīcaṃ nāma rākṣasaṃ
   sahāyaṃ varayām āsa   mārīcaṃ nāma rākṣasaṃ /39/

Verse: 40 
Halfverse: a    vāryamāṇaḥ subahuśo   mārīcena sa rāvaṇaḥ
   vāryamāṇaḥ subahuśo   mārīcena sa rāvaṇaḥ /
Halfverse: c    na virodʰo balavatā   kṣamo rāvaṇa tena te
   na virodʰo balavatā   kṣamo rāvaṇa tena te /40/

Verse: 41 
Halfverse: a    anādr̥tya tu tad vākyaṃ   rāvaṇaḥ kālacoditaḥ
   anādr̥tya tu tad vākyaṃ   rāvaṇaḥ kāla-coditaḥ /
Halfverse: c    jagāma sahamarīcas   tasyāśramapadaṃ tadā
   jagāma saha-marīcas   tasya_āśrama-padaṃ tadā /41/

Verse: 42 
Halfverse: a    tena māyāvinā dūram   apavāhya nr̥pātmajau
   tena māyāvinā dūram   apavāhya nr̥pa_ātmajau /
Halfverse: c    jahāra bʰāryāṃ rāmasya   gr̥dʰraṃ hatvā jaṭāyuṣam
   jahāra bʰāryāṃ rāmasya   gr̥dʰraṃ hatvā jaṭā_āyuṣam /42/

Verse: 43 
Halfverse: a    gr̥dʰraṃ ca nihataṃ dr̥ṣṭvā   hr̥tāṃ śrutvā ca maitʰilīm
   gr̥dʰraṃ ca nihataṃ dr̥ṣṭvā   hr̥tāṃ śrutvā ca maitʰilīm /
Halfverse: c    rāgʰavaḥ śokasaṃtapto   vilalāpākulendriyaḥ
   rāgʰavaḥ śoka-saṃtapto   vilalāpa_ākula_indriyaḥ /43/

Verse: 44 
Halfverse: a    tatas tenaiva śokena   gr̥dʰraṃ dagdʰvā jaṭāyuṣam
   tatas tena_eva śokena   gr̥dʰraṃ dagdʰvā jaṭā_āyuṣam /
Halfverse: c    mārgamāṇo vane sītāṃ   rākṣasaṃ saṃdadarśa ha
   mārgamāṇo vane sītāṃ   rākṣasaṃ saṃdadarśa ha /44/

Verse: 45 
Halfverse: a    kabandʰaṃ nāma rūpeṇa   vikr̥taṃ gʰoradarśanam
   kabandʰaṃ nāma rūpeṇa   vikr̥taṃ gʰora-darśanam /
Halfverse: c    taṃ nihatya mahābāhur   dadāha svargataś ca saḥ
   taṃ nihatya mahā-bāhur   dadāha svargataś ca saḥ /45/

Verse: 46 
Halfverse: a    sa cāsya katʰayām āsa   śabarīṃ dʰarmacāriṇīm
   sa ca_asya katʰayām āsa   śabarīṃ dʰarma-cāriṇīm /
Halfverse: c    śramaṇīṃ dʰarmanipuṇām   abʰigaccʰeti rāgʰava
   śramaṇīṃ dʰarma-nipuṇām   abʰigaccʰa_iti rāgʰava /
Halfverse: e    so 'bʰyagaccʰan mahātejāḥ   śabarīṃ śatrusūdanaḥ
   so_abʰyagaccʰan mahā-tejāḥ   śabarīṃ śatru-sūdanaḥ /46/

Verse: 47 
Halfverse: a    śabaryā pūjitaḥ samyag   rāmo daśaratʰātmajaḥ
   śabaryā pūjitaḥ samyag   rāmo daśaratʰa_ātmajaḥ /
Halfverse: c    pampātīre hanumatā   saṃgato vānareṇa ha
   pampā-tīre hanumatā   saṃgato vānareṇa ha /47/

Verse: 48 
Halfverse: a    hanumadvacanāc caiva   sugrīveṇa samāgataḥ
   hanumad-vacanāc caiva   sugrīveṇa samāgataḥ /
Halfverse: c    sugrīvāya ca tat sarvaṃ   śaṃsad rāmo mahābalaḥ
   sugrīvāya ca tat sarvaṃ   śaṃsad rāmo mahā-balaḥ /48/

Verse: 49 
Halfverse: a    tato vānararājena   vairānukatʰanaṃ prati
   tato vānara-rājena   vaira_anukatʰanaṃ prati /
Halfverse: c    rāmāyāveditaṃ sarvaṃ   praṇayād duḥkʰitena ca
   rāmāya_āveditaṃ sarvaṃ   praṇayād duḥkʰitena ca /
Halfverse: e    vālinaś ca balaṃ tatra   katʰayām āsa vānaraḥ
   vālinaś ca balaṃ tatra   katʰayām āsa vānaraḥ /49/

Verse: 50 
Halfverse: a    pratijñātaṃ ca rāmeṇa   tadā vālivadʰaṃ prati
   pratijñātaṃ ca rāmeṇa   tadā vāli-vadʰaṃ prati /
Halfverse: c    sugrīvaḥ śaṅkitaś cāsīn   nityaṃ vīryeṇa rāgʰave
   sugrīvaḥ śaṅkitaś ca_āsīn   nityaṃ vīryeṇa rāgʰave /50/

Verse: 51 
Halfverse: a    rāgʰavaḥ pratyayārtʰaṃ tu   dundubʰeḥ kāyam uttamam
   rāgʰavaḥ pratyaya_artʰaṃ tu   dundubʰeḥ kāyam uttamam /
Halfverse: c    pādāṅguṣṭʰena cikṣepa   saṃpūrṇaṃ daśayojanam
   pāda_aṅguṣṭʰena cikṣepa   saṃpūrṇaṃ daśa-yojanam /51/

Verse: 52 
Halfverse: a    bibʰeda ca punaḥ sālān   saptaikena maheṣuṇā
   bibʰeda ca punaḥ sālān   sapta_ekena mahā_iṣuṇā /
Halfverse: c    giriṃ rasātalaṃ caiva   janayan pratyayaṃ tadā
   giriṃ rasā-talaṃ caiva   janayan pratyayaṃ tadā /52/

Verse: 53 
Halfverse: a    tataḥ prītamanās tena   viśvastaḥ sa mahākapiḥ
   tataḥ prīta-manās tena   viśvastaḥ sa mahā-kapiḥ /
Halfverse: c    kiṣkindʰāṃ rāmasahito   jagāma ca guhāṃ tadā
   kiṣkindʰāṃ rāma-sahito   jagāma ca guhāṃ tadā /53/

Verse: 54 
Halfverse: a    tato 'garjad dʰarivaraḥ   sugrīvo hemapiṅgalaḥ
   tato_agarjadd^hari-varaḥ   sugrīvo hema-piṅgalaḥ /
Halfverse: c    tena nādena mahatā   nirjagāma harīśvaraḥ
   tena nādena mahatā   nirjagāma hari_īśvaraḥ /54/

Verse: 55 
Halfverse: a    tataḥ sugrīvavacanād   dʰatvā vālinam āhave
   tataḥ sugrīva-vacanādd   hatvā vālinam āhave /
Halfverse: c    sugrīvam eva tad rājye   rāgʰavaḥ pratyapādayat
   sugrīvam eva tad rājye   rāgʰavaḥ pratyapādayat /55/

Verse: 56 
Halfverse: a    sa ca sarvān samānīya   vānarān vānararṣabʰaḥ
   sa ca sarvān samānīya   vānarān vānara-r̥ṣabʰaḥ /
Halfverse: c    diśaḥ prastʰāpayām āsa   didr̥kṣur janakātmajām
   diśaḥ prastʰāpayām āsa   didr̥kṣur janaka_ātmajām /56/

Verse: 57 
Halfverse: a    tato gr̥dʰrasya vacanāt   saṃpāter hanumān balī
   tato gr̥dʰrasya vacanāt   saṃpāter hanumān balī /
Halfverse: c    śatayojanavistīrṇaṃ   pupluve lavaṇārṇavam
   śata-yojana-vistīrṇaṃ   pupluve lavaṇa_arṇavam /57/

Verse: 58 
Halfverse: a    tatra laṅkāṃ samāsādya   purīṃ rāvaṇapālitām
   tatra laṅkāṃ samāsādya   purīṃ rāvaṇa-pālitām /
Halfverse: c    dadarśa sītāṃ dʰyāyantīm   aśokavanikāṃ gatām
   dadarśa sītāṃ dʰyāyantīm   aśoka-vanikāṃ gatām /58/

Verse: 59 
Halfverse: a    nivedayitvābʰijñānaṃ   pravr̥ttiṃ ca nivedya ca
   nivedayitvā_abʰijñānaṃ   pravr̥ttiṃ ca nivedya ca /
Halfverse: c    samāśvāsya ca vaidehīṃ   mardayām āsa toraṇam
   samāśvāsya ca vaidehīṃ   mardayām āsa toraṇam /59/

Verse: 60 
Halfverse: a    pañca senāgragān hatvā   sapta mantrisutān api
   pañca senā_agragān hatvā   sapta mantri-sutān api /
Halfverse: c    śūram akṣaṃ ca niṣpiṣya   grahaṇaṃ samupāgamat
   śūram akṣaṃ ca niṣpiṣya   grahaṇaṃ samupāgamat /60/

Verse: 61 
Halfverse: a    astreṇonmuham ātmānaṃ   jñātvā paitāmahād varāt
   astreṇa_unmuham ātmānaṃ   jñātvā paitāmahād varāt /
Halfverse: c    marṣayan rākṣasān vīro   yantriṇas tān yadr̥ccʰayā
   marṣayan rākṣasān vīro   yantriṇas tān yadr̥ccʰayā /61/

Verse: 62 
Halfverse: a    tato dagdʰvā purīṃ laṅkām   r̥te sītāṃ ca maitʰilīm
   tato dagdʰvā purīṃ laṅkām   r̥te sītāṃ ca maitʰilīm /
Halfverse: c    rāmāya priyam ākʰyātuṃ   punar āyān mahākapiḥ
   rāmāya priyam ākʰyātuṃ   punar āyān mahā-kapiḥ /62/

Verse: 63 
Halfverse: a    so 'bʰigamya mahātmānaṃ   kr̥tvā rāmaṃ pradakṣiṇam
   so_abʰigamya mahā_ātmānaṃ   kr̥tvā rāmaṃ pradakṣiṇam /
Halfverse: c    nyavedayad ameyātmā   dr̥ṣṭā sīteti tattvataḥ
   nyavedayad ameya_ātmā   dr̥ṣṭā sītā_iti tattvataḥ /63/

Verse: 64 
Halfverse: a    tataḥ sugrīvasahito   gatvā tīraṃ mahodadʰeḥ
   tataḥ sugrīva-sahito   gatvā tīraṃ mahā_udadʰeḥ /
Halfverse: c    samudraṃ kṣobʰayām āsa   śarair ādityasaṃnibʰaiḥ
   samudraṃ kṣobʰayām āsa   śarair āditya-saṃnibʰaiḥ /64/

Verse: 65 
Halfverse: a    darśayām āsa cātmānaṃ   samudraḥ saritāṃ patiḥ
   darśayām āsa ca_ātmānaṃ   samudraḥ saritāṃ patiḥ /
Halfverse: c    samudravacanāc caiva   nalaṃ setum akārayat
   samudra-vacanāc caiva   nalaṃ setum akārayat /65/

Verse: 66 
Halfverse: a    tena gatvā purīṃ laṅkāṃ   hatvā rāvaṇam āhave
   tena gatvā purīṃ laṅkāṃ   hatvā rāvaṇam āhave /
Halfverse: c    abʰyaṣiñcat sa laṅkāyāṃ   rākṣasendraṃ vibʰīṣaṇam
   abʰyaṣiñcat sa laṅkāyāṃ   rākṣasa_indraṃ vibʰīṣaṇam /66/

Verse: 67 
Halfverse: a    karmaṇā tena mahatā   trailokyaṃ sacarācaram
   karmaṇā tena mahatā   trailokyaṃ sacara_acaram /
Halfverse: c    sadevarṣigaṇaṃ tuṣṭaṃ   rāgʰavasya mahātmanaḥ
   sadeva-r̥ṣi-gaṇaṃ tuṣṭaṃ   rāgʰavasya mahātmanaḥ /67/

Verse: 68 
Halfverse: a    tatʰā paramasaṃtuṣṭaiḥ   pūjitaḥ sarvadaivataiḥ
   tatʰā parama-saṃtuṣṭaiḥ   pūjitaḥ sarva-daivataiḥ /
Halfverse: c    kr̥takr̥tyas tadā rāmo   vijvaraḥ pramumoda ha
   kr̥ta-kr̥tyas tadā rāmo   vijvaraḥ pramumoda ha /68/

Verse: 69 
Halfverse: a    devatābʰyo varān prāpya   samuttʰāpya ca vānarān
   devatābʰyo varān prāpya   samuttʰāpya ca vānarān /
Halfverse: c    puṣpakaṃ tat samāruhya   nandigrāmaṃ yayau tadā
   puṣpakaṃ tat samāruhya   nandi-grāmaṃ yayau tadā /69/

Verse: 70 
Halfverse: a    nandigrāme jaṭāṃ hitvā   bʰrātr̥bʰiḥ sahito 'nagʰaḥ
   nandi-grāme jaṭāṃ hitvā   bʰrātr̥bʰiḥ sahito_anagʰaḥ /
Halfverse: c    rāmaḥ sītām anuprāpya   rājyaṃ punar avāptavān
   rāmaḥ sītām anuprāpya   rājyaṃ punar avāptavān /70/

Verse: 71 
Halfverse: a    prahr̥ṣṭamudito lokas   tuṣṭaḥ puṣṭaḥ sudʰārmikaḥ
   prahr̥ṣṭa-mudito lokas   tuṣṭaḥ puṣṭaḥ sudʰārmikaḥ /
Halfverse: c    nirāyamo arogaś ca   durbʰikṣabʰayavarjitaḥ
   nirāyamo arogaś ca   durbʰikṣa-bʰaya-varjitaḥ /71/ {Hiatus}

Verse: 72 
Halfverse: a    na putramaraṇaṃ ke cid   drakṣyanti puruṣāḥ kva cit
   na putra-maraṇaṃ kecid   drakṣyanti puruṣāḥ kvacit /
Halfverse: c    nāryaś cāvidʰavā nityaṃ   bʰaviṣyanti pativratāḥ
   nāryaś ca_avidʰavā nityaṃ   bʰaviṣyanti pati-vratāḥ /72/

Verse: 73 
Halfverse: a    na vātajaṃ bʰayaṃ kiṃ cin   nāpsu majjanti jantavaḥ
   na vātajaṃ bʰayaṃ kiṃcin   na_apsu majjanti jantavaḥ /
Halfverse: c    na cāgrijaṃ bʰayaṃ kiṃ cid   yatʰā kr̥tayuge tatʰā
   na ca_agrijaṃ bʰayaṃ kiṃcid   yatʰā kr̥ta-yuge tatʰā /73/

Verse: 74 
Halfverse: a    aśvamedʰaśatair iṣṭvā   tatʰā bahusuvarṇakaiḥ
   aśva-medʰa-śatair iṣṭvā   tatʰā bahu-suvarṇakaiḥ /
Halfverse: c    gavāṃ koṭyayutaṃ dattvā   vidvadbʰyo vidʰipūrvakam
   gavāṃ koṭy-ayutaṃ dattvā   vidvadbʰyo vidʰi-pūrvakam /74/

Verse: 75 
Halfverse: a    rājavaṃśāñ śataguṇān   stʰāpayiṣyati rāgʰavaḥ
   rāja-vaṃśān śata-guṇān   stʰāpayiṣyati rāgʰavaḥ /
Halfverse: c    cāturvarṇyaṃ ca loke 'smin   sve sve dʰarme niyokṣyati
   cāturvarṇyaṃ ca loke_asmin   sve sve dʰarme niyokṣyati /75/

Verse: 76 
Halfverse: a    daśavarṣasahasrāṇi   daśavarṣaśatāni ca
   daśa-varṣa-sahasrāṇi   daśa-varṣa-śatāni ca /
Halfverse: c    rāmo rājyam upāsitvā   brahmalokaṃ gamiṣyati
   rāmo rājyam upāsitvā   brahma-lokaṃ gamiṣyati /76/

Verse: 77 
Halfverse: a    idaṃ pavitraṃ pāpagʰnaṃ   puṇyaṃ vedaiś ca saṃmitam
   idaṃ pavitraṃ pāpagʰnaṃ   puṇyaṃ vedaiś ca saṃmitam /
Halfverse: c    yaḥ paṭʰed rāmacaritaṃ   sarvapāpaiḥ pramucyate
   yaḥ paṭʰed rāma-caritaṃ   sarva-pāpaiḥ pramucyate /77/

Verse: 78 
Halfverse: a    etad ākʰyānam āyuṣyaṃ   paṭʰan rāmāyaṇaṃ naraḥ
   etad ākʰyānam āyuṣyaṃ   paṭʰan rāmāyaṇaṃ naraḥ /
Halfverse: c    saputrapautraḥ sagaṇaḥ   pretya svarge mahīyate
   saputra-pautraḥ sagaṇaḥ   pretya svarge mahīyate /78/

Verse: 79 


Halfverse: a    paṭʰan dvijo vāgr̥ṣabʰatvam īyāt    paṭʰan dvijo vāgr̥ṣabʰatvam īyāt
   paṭʰan dvijo vāg-r̥ṣabʰatvam īyāt    paṭʰan dvijo vāg-r̥ṣabʰatvam īyāt / {Gem}
Halfverse: b    syāt kṣatriyo bʰūmipatitvam īyāt    syāt kṣatriyo bʰūmipatitvam īyāt
   syāt kṣatriyo bʰūmi-patitvam īyāt    syāt kṣatriyo bʰūmi-patitvam īyāt / {Gem}
Halfverse: c    vaṇigjanaḥ paṇyapʰalatvam īyāt    vaṇigjanaḥ paṇyapʰalatvam īyāt
   vaṇig-janaḥ paṇya-pʰalatvam īyāt    vaṇig-janaḥ paṇya-pʰalatvam īyāt / {Gem}
Halfverse: d    janaś ca śūdro 'pi mahattvam īyāt    janaś ca śūdro 'pi mahattvam īyāt
   janaś ca śūdro_api mahattvam īyāt    janaś ca śūdro_api mahattvam īyāt /79/ {E} {Gem}




Next part


This text is part of the TITUS edition of Ramayana.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.