TITUS
Vatsyayana, Kamasutra
Part No. 4
Previous part

Book: 4  
bʰāryādʰikārikaṃ


Chapter: 1  
ekacāriṇīvr̥ttaṃ pravāsacaryā ca


Page of edition: 233 
Sentence: 1     bʰāryaikacāriṇī gūḍʰaviśrambʰā devavat patim ānukūlyena varteta //
   bʰāryā^ekacāriṇī gūḍʰa-viśrambʰā devavat patim ānukūlyena varteta //

Sentence: 2     tanmatena kuṭumbacintām ātmani saṃniveśayet //
   tan-matena kuṭumba-cintām ātmani saṃniveśayet //

Sentence: 3     veśma ca śuci susaṃmr̥ṣṭastʰānaṃ viracitavividʰakusumaṃ ślakṣṇabʰūmitalaṃ hr̥dyadarśanaṃ triṣavaṇācaritabalikarma pūjitadevāyatanaṃ kuryāt //
   veśma ca śuci susaṃmr̥ṣṭa-stʰānaṃ viracita-vividʰa-kusumaṃ ślakṣṇa-bʰūmi-talaṃ hr̥dya-darśanaṃ triṣavaṇa^ācarita-bali-karma pūjita-deva^āyatanaṃ kuryāt //

Sentence: 4     na hy ato 'nyadgr̥hastʰānāṃ cittagrāhakam astīti gonardīyaḥ //
   na hy ato +anyad-gr̥ha-stʰānāṃ citta-grāhakam asti^iti gonardīyaḥ //

Page of edition: 234 
Sentence: 5     guruṣu bʰr̥tyavargeṣu nāyakabʰaginīṣu tatpatiṣu ca yatʰārhaṃ pratipattiḥ //
   guruṣu bʰr̥tya-vargeṣu nāyaka-bʰaginīṣu tat-patiṣu ca yatʰā^arhaṃ pratipattiḥ //

Sentence: 6     paripūteṣu ca haritaśākavaprān ikṣustambāñ jīrakasarṣapājamodaśatapuṣpātamālagulmāṃś ca kārayet //
   paripūteṣu ca harita-śāka-vaprān ikṣustambāñ jīraka-sarṣapa^ajamoda-śatapuṣpā-tamāla-gulmāṃś ca kārayet //

Sentence: 7     kubjakāmalakamallikājātīkuraṇṭakanavamālikātagaranandyāvartajapāgulmān anyāṃś ca bahupuṣpān bālakośīrakapātālikāṃś ca vr̥kṣavāṭikāyāṃ ca stʰaṇḍilāni manojñāni kārayet //
   kubjaka^āmalaka-mallikā-jātī-kuraṇṭaka-navamālikā-tagara-nandyāvarta-japā-gulmān anyāṃś ca bahu-puṣpān bālaka^uśīraka-pātālikāṃś ca vr̥kṣa-vāṭikāyāṃ ca stʰaṇḍilāni manojñāni kārayet //

Sentence: 8     madʰye kūpaṃ vāpīṃ dīrgʰikāṃ vā kʰānayet //
   madʰye kūpaṃ vāpīṃ dīrgʰikāṃ vā kʰānayet //

Sentence: 9     bʰikṣukīśramaṇākṣapaṇākulaṭākuhakekṣaṇikāmūlakārikābʰir na saṃsr̥jyeta //
   bʰikṣukī-śramaṇā-kṣapaṇā-kulaṭā-kuhakā^īkṣaṇikā-mūlakārikābʰir na saṃsr̥jyeta //

Page of edition: 235 
Sentence: 10     bʰojane ca rucitam idam asmai dveṣyam idaṃ patʰyam idam apatʰyam idam iti ca vindyāt //
   bʰojane ca rucitam idam asmai dveṣyam idaṃ patʰyam idam apatʰyam idam iti ca vindyāt //

Sentence: 11     svaraṃ bahir upaśrutya bʰavanam āgaccʰataḥ kiṃ kr̥tyam iti bruvatī sajjā bʰavanamadʰye tiṣṭʰet //
   svaraṃ bahir upaśrutya bʰavanam āgaccʰataḥ kiṃ kr̥tyam iti bruvatī sajjā bʰavana-madʰye tiṣṭʰet //

Sentence: 12     paricārikām apanudya svayaṃ pādau prakṣālayet //
   paricārikām apanudya svayaṃ pādau prakṣālayet //

Sentence: 13     nāyakasya ca na vimuktabʰūṣaṇaṃ vijane saṃdarśane tiṣṭʰet //
   nāyakasya ca na vimukta-bʰūṣaṇaṃ vijane saṃdarśane tiṣṭʰet //

Sentence: 14     ativyayam asadvyayaṃ vā kurvāṇāṃ rahasi bodʰayet //
   ativyayam asad-vyayaṃ vā kurvāṇāṃ rahasi bodʰayet //

Sentence: 15     āvāhe vivāhe yajñe gamanaṃ sakʰībʰiḥ saha goṣṭʰīṃ devatābʰigamanam ity anujñātā kuryāt //
   āvāhe vivāhe yajñe gamanaṃ sakʰībʰiḥ saha goṣṭʰīṃ devatā^abʰigamanam ity anujñātā kuryāt //

Sentence: 16     sarvakrīḍāsu ca tadānulomyena pravr̥ttiḥ //
   sarva-krīḍāsu ca tad-ānulomyena pravr̥ttiḥ //

Page of edition: 236 
Sentence: 17     paścāt saṃveśanaṃ pūrvam uttʰānam anavabodʰanaṃ ca suptasya //
   paścāt saṃveśanaṃ pūrvam uttʰānam anavabodʰanaṃ ca suptasya //

Sentence: 18     mahānasaṃ ca suguptaṃ syād darśanīyaṃ ca //
   mahānasaṃ ca suguptaṃ syād darśanīyaṃ ca //

Sentence: 19     nāyakāpacāreṣu kiṃ cit kaluṣitā nātyartʰaṃ nirvadet //
   nāyaka^apacāreṣu kiṃ cit kaluṣitā na^atyartʰaṃ nirvadet //

Sentence: 20     sādʰikṣepavacanaṃ tv enaṃ mitrajanamadʰyastʰam ekākinaṃ vāpy upālabʰeta / na ca mūlakārikā syāt //
   sādʰikṣepa-vacanaṃ tv enaṃ mitra-jana-madʰyastʰam ekākinaṃ vā^apy upālabʰeta / na ca mūla-kārikā syāt //

Sentence: 21     na hy ato 'nyad apratyayakāraṇam astīti gonardīyaḥ //
   na hy ato +anyad apratyaya-kāraṇam asti^iti gonardīyaḥ //

Sentence: 22     durvyāhr̥taṃ durnirīkṣitam anyato mantraṇaṃ dvāradeśāvastʰānaṃ nirīkṣaṇaṃ vā niṣkuṭeṣu mantraṇaṃ vivikteṣu ciram avastʰānam iti varjayet //
   durvyāhr̥taṃ durnirīkṣitam anyato mantraṇaṃ dvāra-deśa^avastʰānaṃ nirīkṣaṇaṃ vā niṣkuṭeṣu mantraṇaṃ vivikteṣu ciram avastʰānam iti varjayet //

Page of edition: 237 
Sentence: 23     svedadantapaṅkadurgandʰāṃś ca budʰyeteti virāgakāraṇam //
   sveda-danta-paṅka-durgandʰāṃś ca budʰyeta^iti virāga-kāraṇam //

Sentence: 24     bahubʰūṣaṇaṃ vividʰakusumānulepanaṃ vividʰāṅgarāgasamujjvalaṃ vāsa ity ābʰigāmiko veṣaḥ /
   bahu-bʰūṣaṇaṃ vividʰa-kusuma^anulepanaṃ vividʰa^aṅga-rāga-samujjvalaṃ vāsa ity ābʰigāmiko veṣaḥ /

Sentence: 25     pratanuślakṣṇālpadukūlatā parimitam ābʰaraṇaṃ sugandʰitā nātyulbaṇam anulepanam / tatʰā śuklāny anyāni puṣpāṇīti vaihāriko veṣaḥ //
   pratanu-ślakṣṇa^alpa-dukūlatā parimitam ābʰaraṇaṃ sugandʰitā na^atyulbaṇam anulepanam / tatʰā śuklāny anyāni puṣpāṇi^iti vaihāriko veṣaḥ //

Sentence: 26     nāyakasya vratam upavāsaṃ ca svayam api karaṇenānuvarteta / vāritāyāṃ ca nāham atra nirbandʰanīyeti tadvacaso nivartanam //
   nāyakasya vratam upavāsaṃ ca svayam api karaṇena^anuvarteta / vāritāyāṃ ca na^aham atra nirbandʰanīya^iti tad-vacaso nivartanam //

Sentence: 27     mr̥dvidalakāṣṭʰacarmalohabʰāṇḍānāṃ ca kāle samargʰagrahaṇam //
   mr̥d-vidala-kāṣṭʰa-carma-loha-bʰāṇḍānāṃ ca kāle samargʰa-grahaṇam //

Sentence: 28     tatʰā lavaṇasnehayoś ca gandʰadravyakaṭukabʰāṇḍauṣadʰānāṃ ca durlabʰānāṃ bʰavanesu praccʰannaṃ nidʰānam //
   tatʰā lavaṇa-snehayoś ca gandʰa-dravya-kaṭuka-bʰāṇḍa^oṣadʰānāṃ ca durlabʰānāṃ bʰavanesu praccʰannaṃ nidʰānam //

Page of edition: 238 
Sentence: 29     mūlakālukapālaṅkī damanakāmrātakairvārukatrapusavārtākakūṣmāṇḍālābusūraṇaśukanāsāsvayaṃguptātilaparṇīkāgnimantʰalaśunapalāṇḍuprabʰr̥tīnāṃ sarvauṣadʰīnāṃ ca bījagrahaṇaṃ kāle vāpaś ca //
   mūlaka^āluka-pālaṅkī damanaka^āmrātaka^ervāruka-trapusa-vārtāka-kūṣmāṇḍa^ālābu-sūraṇa-śukanāsā-svayaṃguptā-tilaparṇīka^agnimantʰa-laśuna-palāṇḍu-prabʰr̥tīnāṃ sarva^oṣadʰīnāṃ ca bīja-grahaṇaṃ kāle vāpaś ca //

Sentence: 30     svasya ca sārasya parebʰyo nākʰyānaṃ bʰartr̥mantritasya ca //
   svasya ca sārasya parebʰyo na^ākʰyānaṃ bʰartr̥-mantritasya ca //

Sentence: 31     samānāś ca striyaḥ kauśalenojjvalatayā pākena mānena tatʰopacārair atiśayīta //
   samānāś ca striyaḥ kauśalena^ujjvalatayā pākena mānena tatʰā^upacārair atiśayīta //

Sentence: 32     sāṃvatsarikamāyaṃ saṃkʰyāya tadanurūpaṃ vyayaṃ kuryāt //
   sāṃvatsarikamāyaṃ saṃkʰyāya tad-anurūpaṃ vyayaṃ kuryāt //

Sentence: 33     bʰojanāvaśiṣṭād gorasād gʰr̥takaraṇam tatʰā tailaguḍayoḥ / karpāsasya ca sūtrakartanam sūtrasya vānam / śikyarajjupāśavalkalasaṃgrahaṇam / kuṭṭanakaṇḍanāvekṣaṇam / *ācāma [Ch: āmacā]maṇḍatuṣa*kaṇa [Ch: kakʰa]kuṭyaṅgārāṇām upayojanam / bʰr̥tyavetanabʰaraṇajñānam / kr̥ṣipaśupālanacintāvāhanavidʰānayogāḥ / meśa*kukkaṭa [Ch: kukkuṭa]lāvakaśukaśārikāparabʰr̥tamayūravānaramr̥gāṇām avekṣaṇam / daivasikāyavyayapiṇḍīkaraṇam iti ca vidyāt //
   bʰojana^avaśiṣṭād gorasād gʰr̥ta-karaṇam tatʰā taila-guḍayoḥ / karpāsasya ca sūtra-kartanam sūtrasya vānam / śikya-rajju-pāśa-valkala-saṃgrahaṇam / kuṭṭana-kaṇḍana^avekṣaṇam / *ācāma [Ch: āmacā]-maṇḍa-tuṣa-*kaṇa [Ch: kakʰa]-kuṭy-aṅgārāṇām upayojanam / bʰr̥tya-vetana-bʰaraṇa-jñānam / kr̥ṣi-paśupālana-cintā-vāhana-vidʰāna-yogāḥ / meśa-*kukkaṭa[cʰ:kukkuṭa]-lāvaka-śuka-śārikā-parabʰr̥ta-mayūra-vānara-mr̥gāṇām avekṣaṇam / daivasikāya-vyaya-piṇḍīkaraṇam iti ca vidyāt //

Page of edition: 239 
Sentence: 34     tajjagʰanyānāṃ ca jīrṇavāsasāṃ saṃcayas tair vividʰarāgaiḥ śuddʰair vā kr̥takarmaṇāṃ paricārakāṇām anugraho mānārtʰeṣu ca dānam anyatra vopayogaḥ //
   taj-jagʰanyānāṃ ca jīrṇa-vāsasāṃ saṃcayas tair vividʰa-rāgaiḥ śuddʰair vā kr̥ta-karmaṇāṃ paricārakāṇām anugraho māna^artʰeṣu ca dānam anyatra vā^upayogaḥ //

Sentence: 35     surākumbʰīnām āsavakumbʰīnāṃ ca stʰāpanaṃ tadupayogaḥ krayavikrayāv āyavyayāvekṣaṇam //
   surā-kumbʰīnām āsava-kumbʰīnāṃ ca stʰāpanaṃ tad-upayogaḥ kraya-vikrayāv āyavyayā^avekṣaṇam //

Sentence: 36     nāyakamitrāṇāṃ ca sraganulepanatāmbūladānaiḥ pūjanaṃ nyāyataḥ /
   nāyaka-mitrāṇāṃ ca srag-anulepana-tāmbūla-dānaiḥ pūjanaṃ nyāyataḥ /

Sentence: 37     śvaśrūśvaśuraparicaryā tatpāratantryam anuttaravāditā parimitāpracaṇḍālāpakaraṇam anuccair hāsaḥ / tatpriyāpriyeṣu svapriyāpriyeṣv iva vr̥ttiḥ /
   śvaśrū-śvaśura-paricaryā tat-pāratantryam anuttara-vāditā parimita^apracaṇḍa^ālāpakaraṇam anuccair hāsaḥ / tat-priya^apriyeṣu svapriya^apriyeṣv iva vr̥ttiḥ /

Sentence: 38     bʰogeṣv anutsekaḥ /
   bʰogeṣv anutsekaḥ /

Sentence: 39     parijane dākṣiṇyam /
   parijane dākṣiṇyam /

Sentence: 40     nāyakasyānivedya na kasmai cid dānam /
   nāyakasya^anivedya na kasmai cid dānam /

Page of edition: 240 
Sentence: 41     svakarmasu bʰr̥tyajananiyamanam utsaveṣu cāsya pūjanam ity ekacāriṇīvr̥ttam //
   svakarmasu bʰr̥tyajana-niyamanam utsaveṣu ca^asya pūjanam ity ekacāriṇī-vr̥ttam //

Sentence: 42     pravāse maṅgalamātrābʰaraṇā devatopavāsaparā vārtāyāṃ stʰitā gr̥hān avekṣeta //
   pravāse maṅgala-mātra^ābʰaraṇā devatā^upavāsa-parā vārtāyāṃ stʰitā gr̥hān avekṣeta //

Sentence: 43     śayyā ca gurujanamūle / tad abʰimatā kāryaniṣpattiḥ / nāyakābʰimatānāṃ cārtʰānām arjane pratisaṃskāre ca yatnaḥ //
   śayyā ca guru-jana-mūle / tad abʰimatā kārya-niṣpattiḥ / nāyaka^abʰimatānāṃ ca^artʰānām arjane pratisaṃskāre ca yatnaḥ //

Sentence: 44     nityanaimittikeṣu karmasūcito vyayaḥ / tadārabdʰānāṃ ca karmaṇāṃ samāpane matiḥ //
   nitya-naimittikeṣu karmasu^ucito vyayaḥ / tad-ārabdʰānāṃ ca karmaṇāṃ samāpane matiḥ //

Page of edition: 241 
Sentence: 45     jñātikulasyānabʰigamanam anyatra vyasanotsavābʰyām / tatrāpi nāyakaparijanādʰiṣṭʰitāyā nātikālam avastʰānam aparivartitapravāsaveṣatā ca //
   jñāti-kulasya^anabʰigamanam anyatra vyasana^utsavābʰyām / tatra^api nāyaka-parijana^adʰiṣṭʰitāyā na^atikālam avastʰānam aparivartita-pravāsa-veṣatā ca //

Sentence: 46     gurujanānujñātānāṃ karaṇam upavāsānām / paricārakaiḥ śucibʰir ājñādʰiṣṭʰitair anumatena krayavikrayakarmaṇā sārasyāpūraṇaṃ tanūkaraṇaṃ ca śaktyā vyayānām //
   guru-jana^anujñātānāṃ karaṇam upavāsānām / paricārakaiḥ śucibʰir ājñā^adʰiṣṭʰitair anumatena kraya-vikraya-karmaṇā sārasya^āpūraṇaṃ tanū-karaṇaṃ ca śaktyā vyayānām //

Sentence: 47     āgate ca prakr̥tistʰāyā eva pratʰamato darśanaṃ daivatapūjanam upahārāṇāṃ cāharaṇam iti pravāsacaryā //
   āgate ca prakr̥tistʰāyā eva pratʰamato darśanaṃ daivata-pūjanam upahārāṇāṃ ca^āharaṇam iti pravāsa-caryā //



   bʰavataś ca^atra ślokau /


Page of edition: 242 


Sentence: 48ab     *sad [Ch: tad]vr̥ttam anuvarteta nāyakasya hitaiṣiṇī /
   *sad [Ch: tad]-vr̥ttam anuvarteta nāyakasya hita^eṣiṇī /

Sentence: 48cd     kulayoṣā punarbʰūr vā veśyā vāpy ekacāriṇī //
   kulayoṣā punarbʰūr vā veśyā vā^apy ekacāriṇī //

Sentence: 49ab     dʰarmam artʰaṃ tatʰā kāmaṃ labʰante stʰānam eva ca /
   dʰarmam artʰaṃ tatʰā kāmaṃ labʰante stʰānam eva ca /

Sentence: 49cd     niḥsapatnaṃ ca bʰartāraṃ nāryaḥ sadvr̥ttam āśritāḥ //
   niḥsapatnaṃ ca bʰartāraṃ nāryaḥ sad-vr̥ttam āśritāḥ //



Chapter: 2  


Sentence: 1     jāḍyadauḥśīlyadaurbʰāgyebʰyaḥ prajān utpatter ābʰīkṣṇyena dārikotpatter nāyakacāpalād vā sapatnyadʰivedanam //
   jāḍya-dauḥśīlya-daurbʰāgyebʰyaḥ prajān utpatter ābʰīkṣṇyena dārika^utpatter nāyaka-cāpalād vā sapatny-adʰivedanam //

Sentence: 2     tadādita eva bʰaktiśīlavaidagdʰyakʰyāpanena parijihīrṣet / prajān utpattau ca svayam eva sāpatnake codayet //
   tadā^ādita eva bʰakti-śīla-vaidagdʰyakʰyāpanena parijihīrṣet / prajān utpattau ca svayam eva sāpatnake codayet //

Page of edition: 243 
Sentence: 3     adʰividyamānā ca yāvac cʰaktiyogād ātmano 'dʰikatvena stʰitiṃ kārayet //
   adʰividyamānā ca yāvac cʰakti-yogād ātmano +adʰikatvena stʰitiṃ kārayet //

Sentence: 4     āgatāṃ caināṃ bʰaginīvad īkṣeta / nāyakaviditaṃ ca prādoṣikaṃ vidʰim atīva yatnād asyāḥ kārayet saubʰāgyajaṃ vaikr̥tam utsekaṃ vāsyā nādriyeta //
   āgatāṃ ca^enāṃ bʰaginīvad īkṣeta / nāyaka-viditaṃ ca prādoṣikaṃ vidʰim atīva yatnād asyāḥ kārayet saubʰāgyajaṃ vaikr̥tam utsekaṃ vā^asyā na^adriyeta //

Sentence: 5     bʰartari pramādyantīm upekṣeta / yatra manyetārtʰam iyaṃ svayam api pratipatsyata iti tatrainām ādarata evānuśiṣyāt //
   bʰartari pramādyantīm upekṣeta / yatra manyeta^artʰam iyaṃ svayam api pratipatsyata iti tatra^enām ādarata eva^anuśiṣyāt //

Sentence: 6     nāyakasaṃśrave ca rahasi viśeṣān adʰikān darśayet //
   nāyaka-saṃśrave ca rahasi viśeṣān adʰikān darśayet //

Page of edition: 244 
Sentence: 7     tadapatyeṣv aviśeṣaḥ / parijanavarge 'dʰikānukampā / mitravarge prītiḥ / ātmajñātiṣu nātyādaraḥ / tajjñātiṣu cātisaṃbʰramaḥ //
   tad-apatyeṣv aviśeṣaḥ / parijana-varge +adʰika^anukampā / mitra-varge prītiḥ / ātma-jñātiṣu na^atyādaraḥ / tajjñātiṣu ca^atisaṃbʰramaḥ //

Sentence: 8     bahvībʰis tv adʰivinnā avyavahitayā saṃsr̥jyeta //
   bahvībʰis tv adʰivinnā avyavahitayā saṃsr̥jyeta //

Sentence: 9     yāṃ tu nāyako 'dʰikāṃ cikīrṣet tāṃ bʰūtapūrvasubʰagayā protsāhya kalahayet //
   yāṃ tu nāyako +adʰikāṃ cikīrṣet tāṃ bʰūta-pūrva-subʰagayā protsāhya kalahayet //

Sentence: 10     tataś cānukampeta //
   tataś ca^anukampeta //

Sentence: 11     tābʰir ekatvenādʰikāṃ cikīrṣitāṃ svayam avivadamānā durjanī kuryāt //
   tābʰir ekatvena^adʰikāṃ cikīrṣitāṃ svayam avivadamānā durjanī kuryāt //

Sentence: 12     nāyakena tu kalahitām enāṃ pakṣapātāv alambanopabr̥ṃhitām āśvāsayet //
   nāyakena tu kalahitām enāṃ pakṣapātāv alambana^upabr̥ṃhitām āśvāsayet //

Page of edition: 245 
Sentence: 13     kalahaṃ ca vardʰayet //
   kalahaṃ ca vardʰayet //

Sentence: 14     mandaṃ vā kalaham upalabʰya svayam eva saṃdʰukṣayet //
   mandaṃ vā kalaham upalabʰya svayam eva saṃdʰukṣayet //

Sentence: 15     yadi nāyako 'syām adyāpi sānunaya iti manyeta tadā svayam eva saṃdʰau prayateteti jyeṣṭʰāvr̥ttam //
   yadi nāyako +asyām adya^api sānunaya iti manyeta tadā svayam eva saṃdʰau prayateta^iti jyeṣṭʰā-vr̥ttam //

Sentence: 16     kaniṣṭʰā tu mātr̥vat sapatnīṃ paśyet //
   kaniṣṭʰā tu mātr̥vat sapatnīṃ paśyet //

Sentence: 17     jñātidāyam api tasyā aviditaṃ nopayuñjīta //
   jñāti-dāyam api tasyā aviditaṃ na^upayuñjīta //

Sentence: 18     ātmavr̥ttān tāṃs tadadʰiṣṭʰitān kuryāt //
   ātma-vr̥ttān tāṃs tad-adʰiṣṭʰitān kuryāt //

Sentence: 19     anujñātā patim adʰiśayīta //
   anujñātā patim adʰiśayīta //

Sentence: 20     na vā tasyā vacanam anyasyāḥ katʰayet //
   na vā tasyā vacanam anyasyāḥ katʰayet //

Sentence: 21     tadapatyāni svebʰyo 'dʰikāni paśyet //
   tad-apatyāni svebʰyo +adʰikāni paśyet //

Page of edition: 246 
Sentence: 22     rahasi patim adʰikam upacaret //
   rahasi patim adʰikam upacaret //

Sentence: 23     ātmanaś ca sapatnīvikārajaṃ duḥkʰaṃ nācakṣīta //
   ātmanaś ca sapatnī-vikārajaṃ duḥkʰaṃ na^ācakṣīta //

Sentence: 24     patyuś ca saviśeṣakaṃ gūḍʰaṃ mānaṃ lipset //
   patyuś ca saviśeṣakaṃ gūḍʰaṃ mānaṃ lipset //

Sentence: 25     anena kʰalu patʰyadānena jīvāmīti brūyāt //
   anena kʰalu patʰya-dānena jīvāmi^iti brūyāt //

Sentence: 26     tat tu ślāgʰayā rāgeṇa vā bahir nācakṣīta //
   tat tu ślāgʰayā rāgeṇa vā bahir na^acakṣīta //

Sentence: 27     bʰinnarahasyā hi bʰartur avajñāṃ labʰate //
   bʰinna-rahasyā hi bʰartur avajñāṃ labʰate //

Sentence: 28     jyeṣṭʰābʰayāc ca nigūḍʰasaṃmānārtʰinī syād iti gonardīyaḥ //
   jyeṣṭʰā-bʰayāc ca nigūḍʰa-saṃmānā^artʰinī syād iti gonardīyaḥ //

Sentence: 29     durbʰagām anapatyāṃ ca jyeṣṭʰām anukampeta nāyakena cānukampayet //
   durbʰagām anapatyāṃ ca jyeṣṭʰām anukampeta nāyakena ca^anukampayet //

Sentence: 30     prasahya tv enām ekacāriṇīvr̥ttam anutiṣṭʰed iti kaniṣṭʰāvr̥ttam //
   prasahya tv enām ekacāriṇī-vr̥ttam anutiṣṭʰed iti kaniṣṭʰā-vr̥ttam //

Page of edition: 247 
Sentence: 31     vidʰavā tv indriyadaurbalyād āturā bʰoginaṃ guṇasaṃpannaṃ ca yā punar vindet sā punarbʰūḥ //
   vidʰavā tv indriya-daurbalyād āturā bʰoginaṃ guṇa-saṃpannaṃ ca yā punar vindet sā punarbʰūḥ //

Sentence: 32     yatas tu sveccʰayā punar api niṣkramaṇaṃ nirguṇo 'yam iti tadā anyaṃ kāṅkṣed iti bābʰravīyāḥ //
   yatas tu sveccʰayā punar api niṣkramaṇaṃ nirguṇo +ayam iti tadā anyaṃ kāṅkṣed iti bābʰravīyāḥ //

Sentence: 33     saukʰyārtʰinī sā kilānyaṃ punar vindeta //
   saukʰyā^artʰinī sā kila^anyaṃ punar vindeta //

Sentence: 34     guṇeṣu sopabʰogeṣu sukʰasākalyaṃ tasmāt tato viśeṣa iti gonardīyaḥ //
   guṇeṣu sopabʰogeṣu sukʰa-sākalyaṃ tasmāt tato viśeṣa iti gonardīyaḥ //

Page of edition: 248 
Sentence: 35     ātmanaś cittānukūlyād iti vātsyāyanaḥ //
   ātmanaś citta^anukūlyād iti vātsyāyanaḥ //

Sentence: 36     sā bāndʰavair nāyakād āpānakodyānaśraddʰādānamitrapūjanādi vyayasahiṣṇu karma lipseta //
   sā bāndʰavair nāyakād āpānaka^udyāna-śraddʰā-dāna-mitra-pūjana^ādi vyayasahiṣṇu karma lipseta //

Sentence: 37     ātmanaḥ sāreṇa vālaṃkāraṃ tadīyam ātmīyaṃ vā bibʰr̥yāt //
   ātmanaḥ sāreṇa vālaṃkāraṃ tadīyam ātmīyaṃ vā bibʰr̥yāt //

Sentence: 38     prītidāyeṣv aniyamaḥ //
   prīti-dāyeṣv aniyamaḥ //

Sentence: 39     sveccʰayā ca gr̥hān nirgaccʰantī prītidāyād anyan nāyakadattaṃ jīyeta / niṣkāsyamānā tu na kiṃ cid dadyāt //
   sveccʰayā ca gr̥hān nirgaccʰantī prīti-dāyād anyan nāyaka-dattaṃ jīyeta / niṣkāsyamānā tu na kiṃ cid dadyāt //

Sentence: 40     sā *prabʰuviṣṇur [Ch: prabʰaviṣṇur] iva tasya bʰavanam āpnuyāt //
   sā *prabʰuviṣṇur [Ch: prabʰaviṣṇur] iva tasya bʰavanam āpnuyāt //

Sentence: 41     kulajāsu tu prītyā varteta //
   kulajāsu tu prītyā varteta //

Sentence: 42     dākṣiṇyena parijane sarvatra saparihāsā mitreṣu pratipattiḥ / kalāsu kauśalam adʰikasya ca jñānam //
   dākṣiṇyena parijane sarvatra saparihāsā mitreṣu pratipattiḥ / kalāsu kauśalam adʰikasya ca jñānam //

Page of edition: 249 
Sentence: 43     kalahastʰāneṣu ca nāyakaṃ svayam upālabʰeta //
   kalaha-stʰāneṣu ca nāyakaṃ svayam upālabʰeta //

Sentence: 44     rahasi ca kalayā catuḥṣaṣṭyānuvarteta / sapatnīnāṃ ca svayam upakuryāt / tāsām apatyeṣv ābʰaraṇadānam / teṣu *svāmivad [Ch: svāmīvad] upacāraḥ / maṇḍanakāni veṣān ādareṇa kurvīta / parijane mitravarge cādʰikaṃ viśrāṇanam / samājāpānakodyānayātrāvihāraśīlatā ceti punarbʰūvr̥ttam //
   rahasi ca kalayā catuḥṣaṣṭyā^anuvarteta / sapatnīnāṃ ca svayam upakuryāt / tāsām apatyeṣv ābʰaraṇa-dānam / teṣu *svāmivad [Ch: svāmīvad] upacāraḥ / maṇḍanakāni veṣān ādareṇa kurvīta / parijane mitravarge ca^adʰikaṃ viśrāṇanam / samāja^āpānaka^udyānayātrā-vihāra-śīlatā ca^iti punarbʰū-vr̥ttam //

Sentence: 45     durbʰagā tu sāpatnakapīḍitā yā tāsām adʰikam iva patyāv upacaret tām āśrayet / *prakāśyāni [Ch: prakāmyāni] ca kalāvijñānāni darśayet / daurbʰāgyād rahasyānām abʰāvaḥ //
   durbʰagā tu sāpatnaka-pīḍitā yā tāsām adʰikam iva patyāv upacaret tām āśrayet / *prakāśyāni [Ch: prakāmyāni] ca kalā-vijñānāni darśayet / daurbʰāgyād rahasyānām abʰāvaḥ //

Page of edition: 250 
Sentence: 46     nāyakāpatyānaṃ dʰātreyikāni kuryāt //
   nāyaka^apatyānaṃ dʰātreyikāni kuryāt //

Sentence: 47     tan mitrāṇi copagr̥hya tair bʰaktim ātmanaḥ prakāśayet //
   tan mitrāṇi ca^upagr̥hya tair bʰaktim ātmanaḥ prakāśayet //

Sentence: 48     dʰarmakr̥tyeṣu ca puraścāriṇī syād vratopavāsayoś ca //
   dʰarma-kr̥tyeṣu ca puraś-cāriṇī syād vrata^upavāsayoś ca //

Sentence: 49     parijane dākṣiṇyam / na cādʰikam ātmānaṃ paśyet //
   parijane dākṣiṇyam / na ca^adʰikam ātmānaṃ paśyet //

Sentence: 50     śayane tatsātmyenātmano 'nurāgapratyānayanam //
   śayane tat-sātmyena^ātmano +anurāga-pratyānayanam //

Sentence: 51     na copālabʰeta vāmatāṃ ca na darśayet //
   na ca^upālabʰeta vāmatāṃ ca na darśayet //

Sentence: 52     yayā ca kalahitaḥ syāt kāmaṃ tām āvartayet //
   yayā ca kalahitaḥ syāt kāmaṃ tām āvartayet //

Sentence: 53     yāṃ ca praccʰannāṃ kāmayet tām anena saha saṃgamayed gopayec ca //
   yāṃ ca praccʰannāṃ kāmayet tām anena saha saṃgamayed gopayec ca //

Page of edition: 251 
Sentence: 54     yatʰā ca pativratātvam aśāṭʰyaṃ nāyako manyeta tatʰā prativid adʰyād iti durbʰagāvr̥ttam //
   yatʰā ca pativratātvam aśāṭʰyaṃ nāyako manyeta tatʰā prativid adʰyād iti durbʰagā-vr̥ttam //

Sentence: 55     antaḥpurāṇāṃ ca vr̥ttam eteṣv eva prakaraṇeṣu lakṣayet //
   antaḥpurāṇāṃ ca vr̥ttam eteṣv eva prakaraṇeṣu lakṣayet //

Sentence: 56     mālyānulepanavāsāṃsi cāsāṃ kañcukīyā mahattarikā vā rājño nivedayeyur devībʰiḥ prahitam iti /
   mālyā^anulepana-vāsāṃsi ca^āsāṃ kañcukīyā mahattarikā vā rājño nivedayeyur devībʰiḥ prahitam iti /

Sentence: 57     tadādāya rājā nirmālyam āsāṃ pratiprābʰr̥takaṃ dadyāt /
   tad-ādāya rājā nirmālyam āsāṃ pratiprābʰr̥takaṃ dadyāt /

Sentence: 58     alaṃkr̥taś ca svalaṃkr̥tāni cāparāhṇe sarvāṇy antaḥpurāṇyaikadʰyena paśyet //
   alaṃkr̥taś ca svalaṃkr̥tāni ca^aparāhṇe sarvāṇy antaḥpurāṇya^ekadʰyena paśyet //

Sentence: 59     tāsāṃ yatʰākālaṃ yatʰārhaṃ ca stʰānamānānuvr̥ttiḥ saparihāsāś ca katʰāḥ kuryāt //
   tāsāṃ yatʰā-kālaṃ yatʰā^arhaṃ ca stʰāna-māna^anuvr̥ttiḥ saparihāsāś ca katʰāḥ kuryāt //

Page of edition: 252 
Sentence: 60     tadanantaraṃ punarbʰuvas tatʰaiva paśyet //
   tad-anantaraṃ punarbʰuvas tatʰā^eva paśyet //

Sentence: 61     tato veśyā ābʰyantarikā nāṭakīyāś ca //
   tato veśyā ābʰyantarikā nāṭakīyāś ca //

Sentence: 62     tāsāṃ yatʰoktakakṣāṇi stʰānāni //
   tāsāṃ yatʰokta-kakṣāṇi stʰānāni //

Sentence: 63     vāsakapālyas tu yasyā vāsako yasyāś cātīto yasyāś ca r̥tus tatparicārikānugatā divā śayyottʰitasya rājñas tābʰyāṃ prahitam aṅgulīyakāṅkam anulepanam r̥tuṃ vāsakaṃ ca nivedayeyuḥ /
   vāsaka-pālyas tu yasyā vāsako yasyāś ca^atīto yasyāś ca r̥tus tat-paricārika^anugatā divā śayyā^uttʰitasya rājñas tābʰyāṃ prahitam aṅgulīyaka^aṅkam anulepanam r̥tuṃ vāsakaṃ ca nivedayeyuḥ /

Sentence: 64     tatra rājā yad gr̥hṇīyāt tasyā vāsakam ājñāpayet //
   tatra rājā yad gr̥hṇīyāt tasyā vāsakam ājñāpayet //

Sentence: 65     utsaveṣu ca sarvāsām anurūpeṇa pūjāpānakaṃ ca / saṃgītadarśaneṣu ca //
   utsaveṣu ca sarvāsām anurūpeṇa pūjā^āpānakaṃ ca / saṃgīta-darśaneṣu ca //

Sentence: 66     antaḥpuracāriṇīnāṃ bahir aniṣkramo bāhyānāṃ cāpraveśaḥ / anyatra viditaśaucābʰyaḥ / aparikliṣṭaś ca karmayoga ity āntaḥpurikam //
   antaḥpura-cāriṇīnāṃ bahir aniṣkramo bāhyānāṃ ca^apraveśaḥ / anyatra vidita-śaucābʰyaḥ / aparikliṣṭaś ca karma-yoga ity āntaḥpurikam //



   bʰavanti ca^atra ślokāḥ ---


Page of edition: 253 


Sentence: 67ab     puruṣas tu bahūn dārān samāhr̥tya samo bʰavet /
   puruṣas tu bahūn dārān samāhr̥tya samo bʰavet /

Sentence: 67cd     na cāvajñāṃ cared āsu vyalīkān na saheta ca //
   na ca^avajñāṃ cared āsu vyalīkān na saheta ca //

Sentence: 68ab     ekasyāṃ yā ratikrīḍā vaikr̥taṃ vā śarīrajam /
   ekasyāṃ yā rati-krīḍā vaikr̥taṃ vā śarīrajam /

Sentence: 68cd     visrambʰād vāpy upālambʰas tam anyāsu na kīrtayet //
   visrambʰād vā^apy upālambʰas tam anyāsu na kīrtayet //

Sentence: 69ab     na dadyāt prasaraṃ strīṇāṃ sapatnyāḥ kāraṇe kva cit /
   na dadyāt prasaraṃ strīṇāṃ sapatnyāḥ kāraṇe kva cit /

Sentence: 69cd     tatʰopālabʰamānāṃ ca doṣais tām eva yojayet //
   tatʰā^upālabʰamānāṃ ca doṣais tām eva yojayet //

Sentence: 70ab     anyāṃ rahasi visrambʰair anyāṃ pratyakṣapūjanaiḥ /
   anyāṃ rahasi visrambʰair anyāṃ pratyakṣa-pūjanaiḥ /

Sentence: 70cd     bahumānais tatʰā cānyām ity evaṃ rañjayet striyaḥ //
   bahu-mānais tatʰā ca^anyām ity evaṃ rañjayet striyaḥ //

Page of edition: 254 
Sentence: 71ab     udyānagamanair bʰogair dānais tajjñātipūjanaiḥ /
   udyāna-gamanair bʰogair dānais taj-jñāti-pūjanaiḥ /

Sentence: 71cd     rahasyaiḥ prītiyogaiś cety ekaikām anurañjayet //
   rahasyaiḥ prīti-yogaiś ca^ity ekaikām anurañjayet //

Sentence: 72ab     yuvatiś ca jitakrodʰā yatʰāśāstrapravartinī /
   yuvatiś ca jitakrodʰā yatʰā-śāstra-pravartinī /

Sentence: 72cd     karoti vaśyaṃ bʰartāraṃ sapatnīś cādʰitiṣṭʰati //
   karoti vaśyaṃ bʰartāraṃ sapatnīś ca^adʰitiṣṭʰati //



Next part


This text is part of the TITUS edition of Vatsyayana, Kamasutra.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.4.2012. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.