TITUS
Author: Kalidasa
Kālidāsa
Genre: Poems
Poems
Work: Rtus.
Rtusaṃhāra
On
the
basis
of
the
edition
Meghadūta
(Le
Nuage
Messager)
.
Poème
élégiaque
de
Kālidāsa
.
Traduit
et
annoté
par
R.H
.
Assier
de
Pompingan
.
En
appendice
:
Rtusaṃhāra
(Les
saisons)
.
Poème
descriptif
attribué
à
Kālidāsa
.
(Texte
et
Traduction.
)
Paris
1938
entered
and
edited
by
Peter
Olivier
,
Jost
Gippert
and
Avinash
Sathaye
, 1996;
TITUS
version
by
Jost
Gippert
,
Frankfurt
a/M
, 27.10.1997 / 28.2.1998 / 21.6.1998 / 15.3.2000 / 1.6.2000 / 3.12.2008
Paragraph: 1
atʰa
grīṣmaḥ
//
Strophe: 1
Verse: a
pracaṇḍasūryaḥ
spr̥haṇīyacandramāḥ
Verse: b
sadāvagāhakṣatavārisañcayaḥ
/
Verse: c
dināntaramyo
'bʰyupaśāntamanmatʰo
Verse: d
nidāgʰakālaḥ
samupāgataḥ
{nidāgʰakālo
'yamupāgataḥ}
priye
// 1 //
Strophe: 2
Verse: a
niśāḥ
śaśāṅkakṣatanīlarājayaḥ
Verse: b
kva
cidvicitraṃ
jalayantramandiram
/
Verse: c
maṇiprakārāḥ
sarasaṃ
ca
candanaṃ
Verse: d
śucau
priye
yānti
janasya
sevyatām
// 2 //
Strophe: 3
Verse: a
suvāsitaṃ
harmyatalaṃ
manoramaṃ
{manoharaṃ}
Verse: b
priyāmukʰoccʰvāsavikampitaṃ
madʰu
/
Verse: c
sutantrigītaṃ
madanasya
dīpanaṃ
Verse: d
śucau
niśītʰe
'nubʰavanti
kāminaḥ
// 3 //
Strophe: 4
Verse: a
nitambabimbaiḥ
sudukūlamekʰalaiḥ
Verse: b
stanaiḥ
sahārābʰaraṇaiḥ
sacandanaiḥ
/
Verse: c
śiroruhaiḥ
snānakaṣāyavāsitaiḥ
Verse: d
striyo
nidāgʰaṃ
śamayanti
kāminām
// 4 //
Strophe: 5
Verse: a
nitāntalākṣārasarāgalohitair
Verse: b
nitambinīnāṃ
caraṇaiḥ
sunūpuraiḥ
/
Verse: c
pade
pade
ham̐sarutānukāribʰir
Verse: d
janasya
cittaṃ
kriyate
samanmatʰam
// 5 //
Strophe: 6
Verse: a
payodʰarāścandanapaṅkacarcitās
Verse: b
tuṣāragaurārpitahāraśekʰarāḥ
/
Verse: c
nitambadeśāścalahemamekʰalāḥ
Verse: d
prakurvate
kasya
mano
na
sotsukam
// 6 //
Strophe: 7
Verse: a
samudgatasvedacitāṅgasaṃdʰayo
Verse: b
vimucya
vāsām̐si
gurūṇi
sāṃpratam
/
Verse: c
staneṣu
tanvam̐śukamunnatastanā
Verse: d
niveśayanti
pramadāḥ
sayauvanāḥ
// 7 //
Strophe: 8
Verse: a
sacandanāmbuvyajanodbʰavānilaiḥ
Verse: b
sahārayaṣṭistanamaṇḍalārpitaiḥ
/
Verse: c
savallakīkākaligītaniḥsvanaiḥ
Verse: d
prabudʰyate
{vibodʰyate}
supta
ivādya
manmatʰaḥ
// 8 //
Strophe: 9
Verse: a
siteṣu
harmyeṣu
niśāsu
yoṣitāṃ
Verse: b
sukʰaprasuptāni
mukʰāni
candramāḥ
Verse: c
vilokya
niryantraṇamutsukaściraṃ
Verse: d
niśākṣaye
yāti
hriyeva
pāṇḍutām
// 9 //
Strophe: 10
Verse: a
asahyavātoddʰatareṇumaṇḍalā
Verse: b
pracaṇḍasūryātapatāpitā
mahī
/
Verse: c
na
śakyate
draṣṭumapi
pravāsibʰiḥ
Verse: d
priyāviyogānaladagdʰamānasaiḥ
// 10 //
Strophe: 11
Verse: a
mr̥gāḥ
pracaṇḍātapatāpitā
bʰr̥śaṃ
Verse: b
tr̥ṣā
mahatyā
pariśuṣkatālavaḥ
/
Verse: c
vanāntare
toyamiti
pradʰāvitā
Verse: d
nirīkṣya
bʰinnāñjanasaṃnibʰaṃ
nabʰaḥ
// 11 //
Strophe: 12
Verse: a
savibʰramaiḥ
sasmitajihmavīkṣitair
Verse: b
vilāsavatyo
manasi
prasaṅginām
{pravāsināṃ}
/
Verse: c
anam̐gasam̐dīpanamāśu
kurvate
Verse: d
yatʰā
pradoṣāḥ
śaśicārubʰūṣaṇāḥ
// 12 //
Strophe: 13
Verse: a
ravermayūkʰairabʰitāpito
bʰr̥śaṃ
Verse: b
vidahyamānaḥ
patʰi
taptapām̐subʰiḥ
/
Verse: c
avāṅmukʰo
jihmagatiḥ
śvasan
muhuḥ
Verse: d
pʰaṇī
mayūrasya
tale
niṣīdati
// 13 //
Strophe: 14
Verse: a
tr̥ṣā
mahatyā
hatavikramodyamaḥ
Verse: b
śvasan
muhurbʰūrividāritānanaḥ
/
Verse: c
na
hantyadure
'pi
gajān
mr̥gādʰipo
Verse: d
vilolajihvaścalitāgrakesaraḥ
// 14 //
Strophe: 15
Verse: a
viśuṣkakanṭʰāhataśīkarāmbʰaso
Verse: b
gabʰastibʰirbʰānumato
'bʰitāpitāḥ
/
Verse: c
pravr̥ddʰatr̥ṣṇopahatā
jalārtʰino
Verse: d
na
dantinaḥ
kesariṇo
'pi
bibʰyati
// 15 //
Strophe: 16
Verse: a
hutāgnikalpaiḥ
saviturmarīcibʰiḥ
Verse: b
kalāpinaḥ
klāntaśarīracetasaḥ
/
Verse: c
na
bʰoginaṃ
gʰnanti
samīpavartinaṃ
Verse: d
kalāpacakreṣu
niveśitānanam
// 16 //
Strophe: 17
Verse: a
sabʰadramustaṃ
paripāṇḍukardamaṃ
Verse: b
saraḥ
kʰanannāyatapotramaṇḍalaiḥ
Verse: c
pradīptabʰāso
raviṇā
vitāpito
{ravermayūkʰairabʰitāpito
bʰr̥śaṃ}
Verse: d
varāhayūtʰo
viśatīva
bʰūtalam
// 17 //
Strophe: 18
Verse: a
vivasvatā
tīkṣṇatarām̐śumālinā
Verse: b
sapaṅkatoyāt
saraso
'bʰitāpitaḥ
/
Verse: c
utplutya
bʰekastr̥ṣitasya
bʰoginaḥ
Verse: d
pʰaṇātapatrasya
tale
niṣīdati
// 18 //
Strophe: 19
Verse: a
samuddʰr̥tāśeṣamr̥ṇālajālakaṃ
Verse: b
vipannamīnaṃ
drutabʰītasārasaṃ
Verse: c
parasparotpīḍanasam̐hatairgajaiḥ
Verse: d
kr̥taṃ
saraḥ
sāndravimardakardamam
// 19 //
Strophe: 20
Verse: a
raviprabʰodbʰinnaśiromaṇiprabʰo
Verse: b
vilolajihvādvayalīḍʰamārutaḥ
/
Verse: c
viṣāgnisūryātapatāpitaḥ
pʰaṇī
{hutāgnisūryātapatāpitaḥ}
Verse: d
na
hanti
maṇḍūkakulaṃ
tr̥ṣākulaḥ
// 20 //
Strophe: 21
Verse: a
sapʰenalālāvr̥tavaktrasaṃpuṭaṃ
Verse: b
vinirgatālohitajihvamunmukʰam
{viniḥsr̥tā}
/
Verse: c
tr̥ṣākulaṃ
niḥsr̥tamadrigahvarāda
Verse: d
gaveṣamāṇaṃ
mahiṣīkulaṃ
jalam
// 21 //
Strophe: 22
Verse: a
paṭutaradavadāhotpluṣṭaśaṣpaprarohāḥ
Verse: b
paruṣapavanavegotkṣiptasam̐śuṣkaparṇāḥ
/
Verse: c
dinakaraparitāpakṣīṇatoyāḥ
samantāda
Verse: d
vidadʰati
bʰayamuccairvīkṣyamāṇā
vanāntāḥ
// 22 //
Strophe: 23
Verse: a
śvasiti
vihagavargaḥ
śīrṇaparṇadrumastʰaḥ
Verse: b
kapikulamupayāti
klāntamadrernikuñjam
/
Verse: c
bʰramati
gavayayūtʰaḥ
sarvatastoyamiccʰañ
Verse: d
śarabʰakulamajihmaṃ
proddʰaratyambukūpāt
// 23 //
Strophe: 24
Verse: a
vikacanavakusumbʰasvaccʰasindūrabʰāsā
Verse: b
prabalapavanavegoddʰūtavegena
tūrṇam
/
Verse: c
taruviṭapalatāgrālim̐ganavyākulena
Verse: d
diśi
diśi
paridagdʰā
bʰūmayaḥ
pāvakena
// 24 //
Strophe: 25
Verse: a
dʰvanati
pavanaviddʰaḥ
{pavanavr̥ddʰaḥ}
parvatānāṃ
darīṣu
Verse: b
spʰuṭati
paṭuninādaḥ
śuṣkavam̐śastʰalīṣu
/
Verse: c
prasarati
tr̥ṇamadʰye
labdʰavr̥ddʰiḥ
kṣaṇena
Verse: d
kṣapayati
{glapayati}
mr̥gavargaṃ
prāntalagno
davāgniḥ
// 25 //
Strophe: 26
Verse: a
bahutara
iva
jātaḥ
śālmalīnāṃ
vaneṣu
Verse: b
spʰurati
kanakagauraḥ
koṭareṣu
drumāṇām
/
Verse: c
pariṇatadalaśākʰānutpatatyāśu
{utpatan
prām̐śu}
vr̥kṣāda
Verse: d
bʰramati
pavanadʰūtaḥ
sarvato
'gnirvanānte
// 26 //
Strophe: 27
Verse: a
gajagavayamr̥gendrā
vahnisam̐taptadehāḥ
Verse: b
suhr̥da
iva
sametā
dvandvabʰāvaṃ
vihāya
/
Verse: c
hutavahaparikʰedādāśu
nirgatya
kakṣāda
Verse: d
vipulapulinadeśāṃ
nimnagāṃ
sam̐viśam̐ti
// 27 //
Strophe: 28
Verse: a
kamalavanacitāmbuḥ
pāṭalāmodaramyaḥ
Verse: b
sukʰasalilaniṣekaḥ
sevyacandrām̐śujālaḥ
{sevyacandrām̐śuhāraḥ}
/
Verse: c
vrajatu
tava
nidāgʰaḥ
kāminībʰiḥ
sameto
Verse: d
niśi
sulalitagītairharmyapr̥ṣṭʰe
sukʰena
// 28 //
iti
grīṣmaḥ
//
This text is part of the
TITUS
edition of
Kalidasa, Rtusamhara
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.