TITUS
Kalidasa, Meghaduta
Part No. 2
Section: II
[uttaramegʰaḥ]
Strophe: 64/1
Verse: a
vidyutvantaṃ
lalitavanitāḥ
sendracāpaṃ
sacitrāḥ
Verse: b
saṃgītāya
prahatamurajāḥ
snigdʰagambʰīragʰoṣam
/
Verse: c
antastoyaṃ
maṇimayabʰuvas
tuṅgam
abʰraṃlihāgrāḥ
Verse: d
prāsādās
tvāṃ
tulayitum
alaṃ
yatra
tais
tair
viśeṣaiḥ
// 64
{1}
//
Strophe: 65/2
Verse: a
haste
līlākamalam
alakāṃ
bālakundānuviddʰaṃ
v.l
.
(Kale)
:
alake
Verse: b
nītā
rodʰraprasavarajasā
pāṇḍutām
ānanaśrīḥ
/
v.l
.
(Kale)
:
lodʰraprasavarajasā
Verse: c
cūḍāpāśe
navakuravakaṃ
cāru
karṇe
śirīṣaṃ
Verse: d
sīmante
ca
tvadupagamajaṃ
yatra
nīpaṃ
vadʰūnām
// 65
{2}
//
Strophe: A.VI/2a
Verse: a
yatronmattabʰramaramukʰarāḥ
pādapā
nityapuṣpā
Verse: b
haṃsaśreṇīracitaraśanā
nityapadmā
nalinyaḥ
/
Verse: c
kekotkaṇṭʰā
bʰavanaśikʰino
nityabʰāsvatkalāpā
Verse: d
nityajyotsnāpratihatatamovr̥ttiramyāḥ
pradoṣāḥ
//
A.VI
ʽ2a
' {3}
//
v.l
.
(Kale)
:
nityajyotsnāḥ
pratihatatamovr̥ttiramyāḥ
Strophe: A.VII/2b
Verse: a
ānandottʰaṃ
nayanasalilaṃ
yatra
nānyair
nimittair
Verse: b
nānyas
tāpaḥ
kusumaśarajād
iṣṭasaṃyogasādʰyāt
/
Verse: c
nāpy
anyatra
praṇayakalahād
viprayogopapattir
v.l
.
(Kale)
:
nāpy
anyasmāt
Verse: d
vitteśānāṃ
na
kʰalu
ca
vayo
yauvanād
anyad
asti
//
A.VII
ʽ2b
' {4}
//
v.l
.
(Kale)
:
na
ca
kʰalu
Strophe: 66/3
Verse: a
yasyāṃ
yakṣāḥ
sitamaṇimayāny
etya
harmyastʰalāni
Verse: b
jyotiścʰāyākusumaracanāny
uttamastrīsahāyāḥ
/
Verse: c
āsevante
madʰu
ratipʰalaṃ
kalpavr̥kṣaprasūtaṃ
v.l
.
(Stenzler)
:
ratirasaṃ.
Verse: d
tvadgambʰīradʰvaniṣu
śanakaiḥ
puṣkareṣv
āhateṣu
// 66
{5}
//
Strophe: A.VIII/4
Verse: a
mandākinyāḥ
salilaśiśiraiḥ
sevyamānā
marudbʰir
Verse: b
mandārāṇām
anutaṭaruhāṃ
cʰāyayā
vāritoṣṇāḥ
/
Verse: c
anveṣṭavyaiḥ
kanakasikatāmuṣṭinikṣepagūḍʰaiḥ
Verse: d
saṃkrīḍante
maṇibʰir
amaraprārtʰitā
yatra
kanyāḥ
//
A.VIII
ʽ4' {6}
//
Strophe: 67/7
Verse: a
yatra
strīṇām
priyatamabʰujāliṅganoccʰvāsitānām
v.l
.
(Kale)
:
priyatamabʰujoccʰvāsitāliṅgitānām
Verse: b
aṅgaglāniṃ
suratajanitāṃ
tantujālāvalambāḥ
/
Verse: c
tvatsaṃrodʰāpagamaviśadaiś
coditāś
candrapādair
v.l
.
(Kale)
:
tvatsaṃrodʰāpagamaviśadaś
candrapādair
;
preritāś
,
preritaiḥ
;
indupādair
Verse: d
vyālumpanti
spʰuṭajalalavasyandinaś
candrakāntāḥ
// 67
{9} [69]
//
Strophe: 68/6
Verse: a
netrā
nītāḥ
satatagatinā
yadvimānāgrabʰūmīr
Verse: b
ālekʰyānāṃ
navajalakaṇair
doṣam
utpādya
sadyaḥ
/
v.l
.
(Kale)
:
salilakaṇikādoṣam
Verse: c
śaṅkāspr̥ṣṭā
iva
jalamucas
tvādr̥śā
yatra
jālair
Verse: d
dʰūmodgārānukr̥tinipuṇaṃ
jarjarā
niṣpatanti
// 68
{8} [68]
//
v.l
.
(Kale)
:
dʰūmodgārānukr̥tinipuṇaṃ
Strophe: 69/5
Verse: a
nīvībandʰoccʰvasanaśitʰilaṃ
yatra
yakṣāṅganānāṃ
v.l
.
(Kale)
:
nīvībandʰoccʰvasitaśitʰilaṃ
Verse: b
vāsaḥ
kāmād
anibʰr̥takareṣv
ākṣipatsu
priyeṣu
/
v.l
.
(Stenzler)
:
kṣaumaṃ
rāgād.
Verse: c
arcistuṅgān
abʰimukʰam
api
prāpya
ratnapradīpān
Verse: d
hrīmūḍʰānāṃ
bʰavati
vipʰalapreraṇāc
cūrṇamuṣṭiḥ
// 69
{7} [67]
//
v.l
.
(Kale)
:
vipʰalapreraṇā
Strophe: A.IX/8
Verse: a
akṣayyāntarbʰavananidʰayaḥ
pratyahaṃ
raktakaṇṭʰair
Verse: b
udgāyadbʰir
dʰanapatiyaśaḥ
kiṃnarair
yatra
sārdʰam
/
Verse: c
vaibʰrājākʰyaṃ
vibudʰavanitāvāramukʰyāsahāyā
Verse: d
baddʰālāpā
bahirupavanaṃ
kāmino
nirviśanti
// {10} //
Strophe: 70/9
Verse: a
gatyutkampād
alakapatitair
yatra
mandārapuṣpaiḥ
Verse: b
kl̥ptaccʰedyaiḥ
kanakakamalaiḥ
karṇavibʰraṃśibʰiś
ca
/
v.l
.
(Kale)
:
patraccʰedaiḥ
Verse: c
muktālagnastanaparimalaiś
cʰinnasūtraiś
ca
hārair
v.l
.
(Stenzler)
:
stanaparisaraccʰinnasūtraiś.
v.l
.
(Kale)
:
muktājālaiḥ
stanaparicitaccʰinnasūtraiś
Verse: d
naiśo
mārgaḥ
savitur
udaye
sūcyate
kāminīnām
// 70
{11}
//
Strophe: A.X/11
Verse: a
vāsaś
citraṃ
madʰu
nayanayor
vibʰramādeśadakṣam
Verse: b
puṣpodbʰedaṃ
saha
kisalayair
bʰūṣaṇānaṃ
vikalpam
/
Verse: c
lākṣārāgaṃ
caraṇakamalanyāsayogyaṃ
ca
yasyām
Verse: d
ekaḥ
sūte
sakalam
abalāmaṇḍanaṃ
kalpavr̥kṣaḥ
// {12} //
Strophe: A.V/I.31c
Verse: a
pattraśyāmā
dinakarahayaspardʰino
yatra
vāhāḥ
Verse: b
śailodagrās
tvam
iva
kariṇo
vr̥ṣṭimantaḥ
prabʰedāt
/
Verse: c
yodʰāgraṇyaḥ
pratidaśamukʰaṃ
saṃyuge
tastʰivāṃsaḥ
Verse: d
pratyādiṣṭābʰaraṇarucayaś
candrahāsavraṇāṅkaiḥ
//
A.V
ʽI.31c
' {13}
//
Strophe: 71/10
Verse: a
matvā
devaṃ
dʰanapatisakʰaṃ
yatra
sākṣād
vasantaṃ
Verse: b
prāyaś
cāpaṃ
na
vahati
bʰayān
manmatʰaḥ
ṣaṭpadajyam
/
Verse: c
sabʰrūbʰaṅgaprahitanayanaiḥ
kāmilakṣyeṣv
amogʰais
Verse: d
tasyārambʰaś
caturavanitāvibʰramair
eva
siddʰaḥ
// 71
{14}
//
Strophe: 72/12
Verse: a
tatrāgāraṃ
dʰanapatigr̥hān
uttareṇāsmadīyaṃ
Verse: b
dūrāl
lakṣyaṃ
tadamaradʰanuścāruṇā
toraṇena
/
v.l
.
(Stenzler)
:
surapatidʰanuś.
Verse: c
yasyopānte
kr̥takatanayaḥ
kāntayā
vardʰito
me
v.l
.
(Kale)
:
yasyodyāne
Verse: d
hastaprāpyastabakanamito
bālamandāravr̥kṣaḥ
// 72
{15}
//
Strophe: 73/13
Verse: a
vāpī
cāsmin
marakataśilābaddʰasopānamārgā
Verse: b
haimaiḥ
syūtā
kamalamukulaiḥ
snigdʰavaiḍūryanālaiḥ
/
v.l
.
(Stenzler)
:
haimaiś
cʰannā
vikacakamalaiḥ.
v.l
.
(Stenzler)
:
snigdʰavaidūryanālaiḥ.
Verse: c
yasyās
toye
kr̥tavasatayo
mānasaṃ
saṃnikr̥ṣṭaṃ
Verse: d
na
dʰyāsyanti
vyapagataśucas
tvām
api
prekṣya
hamsāḥ
// 73
{16}
//
v.l
.
(Kale)
:
nādʰyāsyanti
,
na
dʰyāyanti
Strophe: 74/14
Verse: a
yasyās
tīre
nicitaśikʰaraḥ
peśalair
indranīlaiḥ
v.l
.
(Kale)
:
tasyās
;
racitaśikʰaraḥ
Verse: b
krīḍāśailaḥ
kanakakadalīveṣṭanaprekṣaṇīyaḥ
/
Verse: c
madgehinyāḥ
priya
iti
sakʰe
cetasā
kātareṇa
Verse: d
prekṣyopāntaspʰuritataḍitaṃ
tvāṃ
tam
eva
smarāmi
// 74
{17}
//
Strophe: 75/15
Verse: a
raktāśokaś
calakisalayaḥ
kesaraś
cātra
kāntaḥ
v.l
.
(Stenzler)
:
keśaraś.
Verse: b
pratyāsannau
kuravakavr̥ter
mādʰavīmaṇḍapasya
/
Verse: c
ekaḥ
sakʰyās
tava
saha
mayā
vāmapādābʰilāṣī
Verse: d
kāṅkṣaty
anyo
vadanamadirāṃ
dohadaccʰadmanāsyāḥ
// 75
{18}
//
Strophe: 76/16
Verse: a
tanmadʰye
ca
spʰaṭikapʰalakā
kāñcanī
vāsayaṣṭir
Verse: b
mūle
naddʰā
maṇibʰir
anatiprauḍʰavaṃśaprakāśaiḥ
/
v.l
.
(Kale)
:
baddʰā
Verse: c
tālaiḥ
śiñjadvalayasubʰagair
nartitaḥ
kāntayā
me
Verse: d
yām
adʰyāste
divasavigame
nīlakaṇṭʰaḥ
suhr̥d
vaḥ
// 76
{19}
//
Strophe: 77/17
Verse: a
ebʰiḥ
sādʰo
ḥrdayanihitair
lakṣaṇair
lakṣaṇīyaṃ
v.l
.
(Kale)
:
lakṣayetʰā
Verse: b
dvāropānte
likʰitavapuṣau
śaṅkʰapadmau
ca
dr̥ṣṭvā
/
Verse: c
kṣāmaccʰāyaṃ
bʰavanam
adʰunā
madviyogena
nūnaṃ
v.l
.
(Stenzler)
:
mandaccʰāyaṃ.
Verse: d
sūryāpāye
na
kʰalu
kamalaṃ
puṣyati
svām
abʰikʰyām
// 77
{20}
//
Strophe: 78/18
Verse: a
gatvā
sadyaḥ
kalabʰatanutāṃ
śīgʰrasaṃpātahetoḥ
v.l
.
(Stenzler)
:
tatparitrāṇahetoḥ.
Verse: b
krīḍāśaile
pratʰamakatʰite
ramyasānau
niṣaṇṇaḥ
/
Verse: c
arhasy
antarbʰavanapatitāṃ
kartum
alpālpabʰāsaṃ
Verse: d
kʰadyotālīvilasitanibʰāṃ
vidyudunmeṣadr̥ṣṭim
// 78
{21}
//
Strophe: 79/19
Verse: a
tanvī
śyāmā
śikʰaradaśana
pakvabimbādʰarauṣṭʰī
v.l
.
(Stenzler)
:
śikʰaridaśanā.
v.l
.
(Kale)
:
pakvabimbādʰaroṣṭʰī
Verse: b
madʰye
kṣāmā
cakitahariṇaprekṣaṇī
nimnanābʰiḥ
/
v.l
.
(Kale)
:
cakitahariṇīprekṣaṇā
Verse: c
śroṇībʰārād
alasagamanā
stokanamrā
stanābʰyāṃ
Verse: d
yā
tatra
syād
yuvativiṣaye
sr̥ṣṭir
ādyeva
dʰātuḥ
// 79
{22}
//
Strophe: 80/20
Verse: a
tāṃ
jānīyāḥ
parimitakatʰāṃ
jīvitaṃ
me
dvitīyaṃ
v.l
.
(Stenzler)
:
jānītʰāḥ.
Verse: b
dūrībʰūte
mayi
sahacare
cakravākīm
ivaikām
/
Verse: c
gāḍʰotkaṇṭʰāguruṣu
divaseṣv
eṣu
gaccʰatsu
bālāṃ
v.l
.
(Kale)
:
gāḍʰotkaṇṭʰāṃ
guruṣu
Verse: d
jātāṃ
manye
śiśiramatʰitāṃ
padminīṃ
vānyarūpām
// 80
{23}
//
Strophe: 81/21
Verse: a
nūnaṃ
tasyāḥ
prabalaruditoccʰūnanetraṃ
bahūnāṃ
v.l
.
(Stenzler)
:
priyāyā.
Verse: b
niḥśvāsānām
aśiśiratayā
bʰinnavarṇādʰarauṣṭʰam
/
v.l
.
(Kale)
:
bʰinnavarṇādʰaroṣṭʰam
Verse: c
hastanyastaṃ
mukʰam
asakalavyakti
lambālakatvād
v.l
.
(Stenzler)
:
haste
nyastaṃ.
Verse: d
indor
dainyaṃ
tvadupasaraṇakliṣṭakānter
bibʰarti
// 81
{24}
//
Strophe: 82/22
Verse: a
āloke
te
nipatati
purā
sā
balivyākulā
vā
v.l
.
(Kale)
:
pure
Verse: b
matsādr̥śyaṃ
virahatanu
vā
bʰāvagamyaṃ
likʰantī
/
Verse: c
pr̥ccʰantī
vā
madʰuravacanāṃ
sārikāṃ
pañjarastʰāṃ
Verse: d
kac
cid
bʰartuḥ
smarasi
nibʰr̥te
tvaṃ
hi
tasya
priyeti
// 82
{25}
//
v.l
.
(Kale)
:
rasike
Strophe: 83/23
Verse: a
utsaṅge
vā
malinavasane
saumya
nikṣipya
vīṇāṃ
Verse: b
madgotrāṅkaṃ
viracitapadaṃ
geyam
udgātukāmā
/
Verse: c
tantrīr
ārdrā
nayanasalilaiḥ
sārayitvā
katʰaṃ
cid
Verse: d
bʰūyo
bʰūyaḥ
svayam
api
kr̥tāṃ
mūrcʰanāṃ
vismarantī
// 83
{26}
//
Strophe: 84/24
Verse: a
śeṣān
māsān
gamanadivasaprastutasyāvadʰer
vā
v.l
.
(Stenzler)
:
gamanadivasastʰāpitasyāvadʰer.
v.l
.
(Kale)
:
virahadivasastʰāpitasyāvadʰer
Verse: b
vinyasyantī
bʰuvi
gaṇanayā
dehalīdattapuṣpaiḥ
/
v.l
.
(Kale)
:
dehalīmuktapuṣpaiḥ
Verse: c
saṃyogaṃ
vā
hr̥dayanihitārambʰam
āsvādayantī
v.l
.
(Stenzler)
:
matsaṅgaṃ.
Verse: d
prāyeṇaite
ramaṇaviraheṣv
aṅganānāṃ
vinodāḥ
// 84
{27}
//
v.l
.
(Stenzler)
:
ramaṇavihare
hy.
Strophe: 85/29
Verse: a
ādye
baddʰā
virahadivase
yā
śikʰā
dāma
hitvā
Verse: b
śāpasyānte
vigalitaśucā
yā
mayonmocanīyā
/
v.l
.
(Kale)
:
tāṃ
mayodveṣṭanīyām
Verse: c
sparśakliṣṭām
ayamitanakʰenāsakr̥tsārayantīṃ
Verse: d
gaṇḍābʰogāt
kaṭʰinaviṣamād
ekaveṇīṃ
kareṇa
// 85
{32} ʽ88' [89]
//
v.l
.
(Kale)
:
kaṭʰinaviṣamām
Strophe: 86/25
Verse: a
savyāpārām
ahani
na
tatʰā
kʰedayed
viprayogaḥ
v.l
.
(Stenzler)
:
pīḍayen
madviyogaḥ.
v.l
.
(Kale)
:
pīḍayed
Verse: b
śaṅke
rātrau
gurutaraśucaṃ
nirvinodāṃ
sakʰīṃ
te
/
Verse: c
matsaṃdeśaiḥ
sukʰayitum
ataḥ
paśya
sādʰvīṃ
niśītʰe
v.l
.
(Stenzler)
:
alaṃ.
Verse: d
tām
unnidrām
avaniśayanāsannavātāyanastʰaḥ
// 86
{28} ʽ85'
//
v.l
.
(Stenzler
,
besser)
:
avaniśayanāṃ
sadmavātāyanastʰaḥ.
Strophe: A.XI/25a
Verse: a
snigdʰāḥ
sakʰyaḥ
kṣaṇam
api
divā
tāṃ
na
mokṣyanti
tanvīm
Verse: b
ekaprakʰyā
bʰavati
hi
jagaty
aṅganānāṃ
pravr̥ttiḥ
/
Verse: c
sa
tvaṃ
rātrau
jalada
śayanāsannavātāyānastʰaḥ
Verse: d
kāntāṃ
supte
sati
parijane
vītanidrām
upeyāḥ
//
A.XI
ʽ25a
'
{28-29A}
//
Strophe: A.XII/25b
Verse: a
anveṣṭavyām
avaniśayane
saṃnikīrṇaikapār̥śvāṃ
Verse: b
tatparyantapragalitalavaiś
cʰinnaḥārair
ivāsraiḥ
/
Verse: c
bʰūyo
bʰūyaḥ
kaṭʰinaviṣamāṃ
sārayantīṃ
kapolād
Verse: d
āmoktavyām
ayamitanakʰenaikaveṇīṃ
kareṇa
//
A.XII
ʽ25b
'
{28-29B}
//
Strophe: 87/26
Verse: a
ādʰikṣāmāṃ
virahaśayane
saṃnikīrṇaikapārśvāṃ
v.l
.
(Kale)
:
saṃniṣaṇṇaikapārśvāṃ
Verse: b
prācīmūle
tanum
iva
kalāmātraśeṣāṃ
himāṃśoḥ
/
{29ab}
ʽ86ab
'
Verse: c
matsaṃyogaḥ
katʰam
upanamet
svapnajo
'pīti
nidrām
v.l
.
(Kale)
:
katʰam
api
bʰavet
Verse: d
ākāṅkṣantīṃ
nayanasalilotpīḍaruddʰāvakāśām
// 87
{31cd}
ʽ87cd
'
//
Strophe: 88/28
Verse: a
nihśvāsenādʰarakisalayakleśinā
vikṣipantīṃ
Verse: b
śuddʰasnānāt
paruṣam
alakaṃ
nūnam
āgaṇḍalambam
/
{31ab}
ʽ87ab
'
Verse: c
nītā
rātriḥ
kṣaṇa
iva
mayā
sārdʰam
iccʰāratair
yā
Verse: d
tām
evoṣṇair
virahaśayaneṣv
aśrubʰir
yāpayantīm
// 88
{29cd}
ʽ86cd
' [88]
//
v.l
.
(Kale)
:
virahamahatīm
Strophe: 89/27
Verse: a
pādān
indor
amr̥taśiśirāñ
jālamārgapraviṣṭān
Verse: b
pūrvaprītyā
gatam
abʰimukʰaṃ
saṃnivr̥ttaṃ
tatʰaiva
/
Verse: c
cakṣuḥ
kʰedāt
sajalagurubʰiḥ
pakṣmabʰiś
cʰādayantīṃ
v.l
.
(Kale)
:
salilagurubʰiḥ
Verse: d
sābʰre
'hnīva
stʰalakamalinīṃ
na
prabuddʰāṃ
na
suptām
// 89
{30} ʽ89' [87]
//
Strophe: 90/31
Verse: a
jāne
sakʰyās
tava
mayi
manaḥ
saṃbʰr̥tasneham
asmād
Verse: b
ittʰaṃbʰūtāṃ
pratʰamavirahe
tām
ahaṃ
tarkayāmi
/
Verse: c
vācālaṃ
māṃ
na
kʰalu
subʰagaṃmanyabʰāvaḥ
karoti
v.l
.:
navajalakaṇaṃ
;
jalalavamayaṃ
,
jalakaṇamayaṃ.
Verse: d
pratyakṣaṃ
te
nikʰilam
acirād
bʰrātar
uktaṃ
mayā
yat
// 90
{34}
//
Strophe: 91/30
Verse: a
sā
saṃnyastābʰaraṇam
abalā
pelavaṃ
dʰārayantī
Verse: b
śayyotsaṅge
nihitam
asakr̥d
duḥkʰaduḥkʰena
gātram
/
Verse: c
tvām
apy
asraṃ
navajalamayaṃ
mocayiṣyaty
avaśyaṃ
K
:
ātmānaṃ
subʰagaṃ
manyata
iti
subʰagaṃmanyaḥ
,
tasya
bʰāvaḥ
(cf
.
doṣāmanya
-
Māgʰa
4.62).
Verse: d
prāyaḥ
sarvo
bʰavati
karuṇāvr̥ttir
ārdrāntarātmā
// 91
{33}
//
Strophe: 92/32
Verse: a
ruddʰāpāṅgaprasaram
alakair
añjanasnehaśūnyaṃ
Verse: b
pratyādeśād
api
ca
madʰuno
vismr̥tabʰrūvilāsam
/
Verse: c
tvayy
āsanne
nayanam
uparispandi
śaṅke
mr̥gākṣyā
v.l
.
(Kale)
:
uparisyandi
Verse: d
mīnakṣobʰākulakuvalayaśrītulām
eṣyatīti
// 92
{35}
//
v.l
.
(Kale)
:
mīnakṣobʰāc
calakuvalayaśrītulām
Strophe: 93/33
Verse: a
vāmo
vāsyāḥ
kararuhapadair
mucyamāno
madīyair
v.l
.
(Kale)
:
vāmaś
cāsyāḥ
Verse: b
muktājālaṃ
ciraparicitaṃ
tyājito
daivagatyā
/
K
:
cirābʰyastaṃ.
Verse: c
saṃbʰogānte
mama
samucito
hastasaṃvāhanānāṃ
Verse: d
yāsyaty
ūruḥ
sarasakadalīstambʰagauraś
calatvam
// 93
{36}
//
Strophe: 94/34
Verse: a
tasmin
kāle
jalada
dayitā
labdʰanidrā
yadi
syād
v.l
.
(Kale)
:
yadi
sā
labdʰanidrāsukʰā
Verse: b
anvāsyaināṃ
stanitavimukʰo
yāmamātraṃ
sahasva
/
v.l
.
(Stenzler)
:
tatrāsīnaḥ.
v.l
.
(Stenzler)
:
sahetʰāḥ.
Verse: c
mā
bʰūd
asyāḥ
praṇayini
mayi
svapnalabdʰe
katʰaṃ
cit
Verse: d
sadyaḥ
kaṇṭʰacyutabʰujalatāgrantʰi
gāḍʰopagūḍʰam
// 94
{37}
//
Strophe: 95/35
Verse: a
tām
uttʰāpya
svajalakaṇikāśītalenānilena
Verse: b
pratyāśvastāṃ
samam
abʰinavair
jālakair
mālatīnām
/
Verse: c
vidyudgarbʰe
nihitanayanāṃ
tvatsanātʰe
gavākṣe
v.l
.
(Stenzler)
:
vidyutkampastimitanayanāṃ.
v.l
.
(Kale)
:
stimitanayanāṃ
Verse: d
vaktuṃ
dʰīrastanitavacanair
māninīṃ
prakrametʰāḥ
// 95
{38}
//
Strophe: 96/36
Verse: a
bʰartur
mitraṃ
priyam
avidʰave
viddʰi
mām
ambuvāhaṃ
Verse: b
tatsaṃdeśān
manasi
nihitād
āgataṃ
tvatsamīpam
/
v.l
.
(Stenzler)
:
tatsaṃdeśair
hr̥dayanihitair.
Verse: c
yo
vr̥ndāni
tvarayati
patʰi
śrāmyatāṃ
proṣitānāṃ
Verse: d
mandrasnigdʰair
dʰvanibʰir
abalāveṇimokṣotsukāni
// 96
{39}
//
Strophe: 97/37
Verse: a
ity
ākʰyāte
pavanatanayaṃ
maitʰilīvonmukʰī
sā
Verse: b
tvām
utkaṇṭʰoccʰvasitahr̥dayā
vīkṣya
saṃbʰāvya
caiva
/
Verse: c
śroṣyaty
asmāt
param
avahitā
saumya
sīmantinīnāṃ
Verse: d
kāntodantaḥ
suhr̥dupanataḥ
saṃgamāt
kiṃ
cid
ūnaḥ
// 97
{40}
//
Strophe: 98/38
Verse: a
tām
āyuṣmān
mama
ca
vacanād
ātmanā
copakartuṃ
v.l
.
(Kale)
:
āyuṣman
;
ātmanaś
Verse: b
brūyād
evaṃ
tava
sahacaro
rāmagiryāśramastʰaḥ
/
v.l
.
(Kale)
:
brūyā
Verse: c
avyāpannaḥ
kuśalam
abale
pr̥ccʰati
tvāṃ
viyuktaḥ
Verse: d
pūrvāśāsyaṃ
sulabʰavipadāṃ
prāṇinām
etad
eva
// 98
{41}
//
v.l
.
(Stenzler)
:
bʰūtānāṃ
hi
kṣayiṣu
karaṇeṣv
ādyam
āśvāsyam
etat.
Strophe: 99/39
Verse: a
aṅgenāṅgaṃ
tanu
ca
tanunā
gāḍʰataptena
taptaṃ
v.l
.
(Kale)
:
pratanu
tanunā
Verse: b
sāsreṇāsradravam
aviratotkaṇṭʰam
utkaṇṭʰitena
/
v.l
.
(Stenzler)
:
sāsreṇāśrudrutam.
Verse: c
uṣṇoccʰvāsaṃ
samadʰikataroccʰvāsinā
dūravartī
Verse: d
saṃkalpais
te
viśati
vidʰinā
vairiṇā
ruddʰamārgaḥ
// 99
{42}
//
v.l
.
(Kale)
:
tair
Strophe: 100/40
Verse: a
śabdākʰyeyaṃ
yad
api
kila
te
yaḥ
sakʰīnāṃ
purastāt
Verse: b
karṇe
lolaḥ
katʰayitum
abʰūd
ānanasparśalobʰāt
/
Verse: c
so
'tikrāntaḥ
śravaṇaviṣayaṃ
locanānām
agamyas
v.l
.
(Stenzler)
:
adr̥śyas.
v.l
.
(Kale)
:
locanābʰyām
adr̥ṣṭas
Verse: d
tvām
utkaṇṭʰāviracitapadaṃ
manmukʰenedam
āha
// 100
{43}
//
Strophe: 101/41
Verse: a
śyāmāsv
aṅgaṃ
cakitahariṇaprekṣite
dr̥ṣṭipātaṃ
v.l
.
(Stenzler)
:
cakitahariṇīprekṣaṇe.
v.l
.
(Kale)
:
cakitahariṇīprekṣite
Verse: b
gaṇḍaccʰāyāṃ
śaśini
śikʰināṃ
barhabʰāreṣu
keśān
/
v.l
.
(Kale)
:
vaktraccʰāyāṃ
Verse: c
utpaśyāmi
pratanuṣu
nadīvīciṣu
bʰrūvilāsān
Verse: d
hantaikastʰaṃ
kva
cid
api
na
te
bʰīru
sādr̥śyam
asti
// 101
{44}
//
v.l
.
(Kale)
:
caṇḍi
sādr̥śyam
Strophe: 102/42
Verse: a
tvām
ālikʰya
praṇayakupitāṃ
dʰāturāgaiḥ
śilāyām
Verse: b
ātmānaṃ
te
caraṇapatitaṃ
yāvad
iccʰāmi
kartum
/
Verse: c
asrais
tāvan
muhur
upacitair
dr̥ṣṭir
ālipyate
me
v.l
.
(Kale)
:
ālupyate
Verse: d
krūras
tasminn
api
na
sahate
saṃgamaṃ
nau
kr̥tāntaḥ
// 102
{45}
//
Strophe: A.XIII/42a
Verse: a
dʰārāsiktastʰalasurabʰiṇas
tvanmukʰasyāsya
bāle
Verse: b
dūrībʰūtaṃ
pratanum
api
māṃ
pañcabānaḥ
kṣiṇoti
/
Verse: c
gʰarmānte
'smin
vigaṇaya
katʰam
vāsarāṇi
vrajeyur
Verse: d
diksaṃsaktapravitatagʰanavyastasūryātapāni
//
A.XIII
ʽ42a
' {45-46}
//
Strophe: 103/43
Verse: a
mām
ākāśapraṇihitabʰujaṃ
nirdayāśleṣahetor
Verse: b
labdʰāyās
te
katʰam
api
sati
svapnasaṃdarśaneṣu
/
v.l
.
(Kale)
:
mayā
Verse: c
paśyantīnāṃ
na
kʰalu
bahuśo
na
stʰalīdevatānāṃ
Verse: d
muktāstʰūlās
tarukisalayeṣv
aśruleśāḥ
patanti
// 103
{46}
//
Strophe: 104/44
Verse: a
bʰittvā
sadyaḥ
kisalayapuṭān
devadārudrumāṇāṃ
Verse: b
ye
tatkṣīrasrutisurabʰayo
dakṣiṇena
pravr̥ttāḥ
/
Verse: c
āliṅgyante
guṇavati
mayā
te
tuṣārādrivātāḥ
Verse: d
pūrvaspr̥ṣṭaṃ
yadi
kila
bʰaved
aṅgam
ebʰis
taveti
// 104
{47}
//
v.l
.
(Kale)
:
pūrvaṃ
spr̥ṣṭaṃ
Strophe: 105/45
Verse: a
saṃkṣipyeran
kṣaṇa
iva
katʰaṃ
dīrgʰayāmās
triyāmāḥ
v.l
.
(Kale)
:
saṃkṣipyeta
,
saṃkṣipyeva
,
saṃkṣipyaiva
,
saṃkṣipyante
;
dīrgʰayāmā
triyāmā
Verse: b
sarvāvastʰāsv
ahar
api
katʰaṃ
mandamandātapaṃ
syāt
/
Verse: c
ittʰaṃ
cetaś
caṭulanayane
durlabʰaprārtʰanaṃ
me
Verse: d
gāḍʰoṣmābʰiḥ
kr̥tam
aśaraṇaṃ
tvadviyogavyatʰābʰiḥ
// 105
{48}
//
v.l
.
(Stenzler)
:
gāḍʰoṣṇābʰiḥ.
Strophe: 106/46
Verse: a
nanv
ātmānaṃ
bahu
vigaṇayann
ātmanā
nāvalambe
v.l
.
(Stenzler)
:
ātmanaivāvalambe.
Verse: b
tat
kalyāṇi
tvam
api
sutarāṃ
mā
gamaḥ
kātaratvam
/
v.l
.
(Stenzler)
:
nitarāṃ.
v.l
.
(Kale)
:
nitarāṃ
Verse: c
kasyātyantaṃ
sukʰam
upanataṃ
duḥkʰam
ekāntato
vā
Verse: d
nīcair
gaccʰaty
upari
ca
daśā
cakranemikrameṇa
// 106
{49}
//
Strophe: 107/47
Verse: a
śāpānto
me
bʰujagaśayanād
uttʰite
śārṅgapāṇau
Verse: b
māsān
anyān
gamaya
caturo
locane
mīlayitvā
/
v.l
.
(Stenzler)
:
śeṣān
māsān.
Verse: c
paścād
āvāṃ
virahaguṇitaṃ
taṃ
tam
ātmābʰilāṣaṃ
v.l
.
(Stenzler)
:
virahagaṇitaṃ.
Verse: d
nirvekṣyāvaḥ
pariṇataśaraccandrikāsu
kṣapāsu
// 107
{50}
//
Strophe: 108/48
Verse: a
bʰūyaś
cāha
tvam
api
śayane
kaṇṭʰalagnā
purā
me
v.l
.
(Stenzler)
:
cāpi.
v.l
.
(Kale)
:
cāhaṃ
tvam
asi
Verse: b
nidrāṃ
gatvā
kim
api
rudatī
sasvanaṃ
viprabuddʰā
/
v.l
.
(Kale)
:
sasvaraṃ
Verse: c
sāntarhāsaṃ
katʰitam
asakr̥t
pr̥ccʰataś
ca
tvayā
me
Verse: d
dr̥ṣṭaḥ
svapne
kitava
ramayan
kām
api
tvaṃ
mayeti
// 108
{51}
//
Strophe: 109/49
Verse: a
etasmān
māṃ
kuśalinam
abʰijñānadānād
viditvā
Verse: b
mā
kaulīnād
asitanayane
mayy
aviśvāsinī
bʰūḥ
/
Verse: c
snehān
āhuḥ
kim
api
virahahrāsinas
te
hy
abʰogād
v.l
.
(Stenzler)
:
dʰvaṃsinas.
v.l
.
(Stenzler)
:
tv
(statt
:
te
hy).
v.l
.
(Kale)
:
virahe
hrāsinas
Verse: d
iṣṭe
vastuny
upacitarasāḥ
premarāśībʰavanti
// 109
{52}
//
Strophe: A.XIV/50
Verse: a
āśvāsyaivaṃ
pratʰamavirahodagraśokāṃ
sakʰīṃ
te
Verse: b
śailād
āśu
trinayanavr̥ṣotkʰātakūṭān
nivr̥ttaḥ
/
Verse: c
sābʰijñānaprahitakuśalais
tadvacobʰir
mamāpi
Verse: d
prātaḥkundaprasavaśitʰilaṃ
jīvitaṃ
dʰārayetʰāḥ
//
A.XIV
ʽ50' {53}
//
Strophe: 110/51
Verse: a
kac
cit
saumya
vyavasitam
idaṃ
bandʰukr̥tyaṃ
tvayā
me
Verse: b
pratyākʰyātuṃ
na
kʰalu
bʰavato
dʰīratāṃ
tarkayāmi
/
v.l
.
(Kale)
:
pratyādeśān
;
kalpayāmi
Verse: c
niḥśabdo
'pi
pradiśasi
jalaṃ
yācitaś
cātakebʰyaḥ
Verse: d
pratyuktaṃ
hi
praṇayiṣu
satām
īpsitārtʰakriyaiva
// 110
{54} [111]
//
Strophe: 111/52
Verse: a
etat
kr̥tvā
priyam
anucitaprārtʰanāvartmano
me
v.l
.
(Stenzler)
:
anucitaprārtʰanāvartino.
Verse: b
sauhārdād
vā
vidʰura
iti
vā
mayy
anukrośabuddʰyā
/
Verse: c
iṣṭān
deśān
vicara
jalada
prāvr̥ṣā
saṃbʰrtaśrīr
v.l
.
(Kale)
:
deśān
jalada
vicara
Verse: d
mā
bʰūd
evaṃ
kṣaṇam
api
ca
te
vidyutā
viprayogaḥ
// 111
{55} [112]
//
iti
kālidāsaviracitaṃ
megʰadūtaṃ
samāptam.
This text is part of the
TITUS
edition of
Kalidasa, Meghaduta
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 18.8.2015. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.