TITUS
Kalidasa, Kumarasambhava
Part No. 2
Sanga: 2
Metre: A
(anuṣṭubʰ)
Strophe: 1
Verse: ab
tasmin
viprakr̥tāḥ
kāle
tārakeṇa
divaukasaḥ
tasmin
viprakr̥tās
~
kāle
/
tārakeṇa
diva=okasas
~
Verse: cd
turāsāhaṃ
purodʰāya
dʰāma
svāyaṃbʰuvaṃ
yayuḥ
turā-sāham
~
puras=dʰāya
/
dʰāma
svāyam=bʰuvam
~
yayur
~
Strophe: 2
Verse: ab
teṣām
āvirabʰūd
brahmā
parimlānamukʰaśriyām
teṣām
āvis=abʰūt
~
brahmā
/
parimlāna-mukʰa-śriyām
Verse: cd
sarasāṃ
suptapadmānāṃ
prātar
dīdʰitimān
iva
sarasāṃ
supta-padmānām
~ /
prātar
dīdʰitimān
iva
Strophe: 3
Verse: ab
atʰa
sarvasya
dʰātāraṃ
te
sarve
sarvatomukʰam
atʰa
sarvasya
dʰātāraṃ
/
te
sarve
sarvato-mukʰam
Verse: cd
vāgīśaṃ
vāgbʰir
artʰyābʰiḥ
praṇipatyopatastʰire
vāk=īśam
~
vāgbʰis
~
artʰyābʰis
~ /
praṇipatya
~
upatastʰire
Strophe: 4
Verse: ab
namas
trimūrtaye
tubʰyaṃ
prāk
sr̥ṣṭeḥ
kevalātmane
namas
tri-mūrtaye
tubʰyam
~ /
prāk
sr̥ṣṭes
~
kevala=ātmane
Verse: cd
guṇatrayavibʰāgāya
paścād
bʰedam
upeyuṣe
guṇa-traya-vibʰāgāya
/
paścāt
~
bʰedam
upeyuṣe
Strophe: 5
Verse: ab
yad
amogʰam
apām
antar
uptaṃ
bījam
aja
tvayā
yad
amogʰam
apām
antar
/
uptam
~
bījam
aja
tvayā
Verse: cd
ataś
carācaraṃ
viśvaṃ
prabʰavas
tasya
gīyase
atas
~
cara=acaram
~
viśvam
~ /
prabʰavas
tasya
gīyase
Strophe: 6
Verse: ab
tisr̥bʰis
tvam
avastʰābʰir
mahimānam
udīrayan
tisr̥bʰis
tvam
avastʰābʰis
~ /
mahimānam
udīrayan
Verse: cd
pralayastʰitisargāṇām
ekaḥ
kāraṇatāṃ
gataḥ
pralaya-stʰiti-sargāṇām
/
ekas
~
kāraṇatām
~
gatas
~
Strophe: 7
Verse: ab
strīpuṃsāv
ātmabʰāgau
te
bʰinnamūrteḥ
sisr̥kṣayā
strī-puṃsau
~
ātma-bʰāgau
te
/
bʰinna-mūrtes
~
sisr̥kṣayā
Verse: cd
prasūtibʰājaḥ
sargasya
tāv
eva
pitarau
smr̥tau
prasūti-bʰājas
~
sargasya
/
tau
~
eva
pitarau
smr̥tau
Strophe: 8
Verse: ab
svakālaparimāṇena
vyastarātrindivasya
te
sva-kāla-parimāṇena
/
vyasta-rātrin-divasya
te
Verse: cd
yau
tu
svapnāvabodʰau
tau
bʰūtānāṃ
pralayodayau
yau
tu
svapna=avabodʰau
tau
/
bʰūtānām
~
pralaya=udayau
Strophe: 9
Verse: ab
jagadyonir
ayonis
tvaṃ
jagadanto
nirantakaḥ
jagat=yonis
~
ayonis
tvam
~ /
jagat=antas
~
nirantakas
~
Verse: cd
jagad
-ādir
anādis
tvaṃ
/
jagad
-īśo
nirīśvaraḥ
jagat=ādis
~
an-ādis
tvam
~ /
jagat=īśas
~
nirīśvaras
~
Strophe: 10
Verse: ab
ātmānam
ātmanā
vetsi
sr̥jasy
ātmānam
ātmanā
ātmānam
ātmanā
vetsi
/
sr̥jasi
~
ātmānam
ātmanā
Verse: cd
ātmanā
kr̥tinā
ca
tvam
ātmany
eva
pralīyase
ātmanā
kr̥tinā
ca
tvam
/
ātmani
~
eva
pralīyase
Strophe: 11
Verse: ab
dravaḥ
saṃgʰātakaṭʰinaḥ
stʰūlaḥ
sūkṣmo
lagʰur
guruḥ
dravas
~
saṃgʰāta-kaṭʰinas
~ /
stʰūlas
~
sūkṣmas
~
lagʰus
~
gurus
~
Verse: cd
vyakto
vyaktetaraś
cāsi
prākāmyaṃ
te
vibʰūtiṣu
vyaktas
~
vyakta=itaras
~
ca
~
asi
/
prākāmyam
~
te
vibʰūtiṣu
Strophe: 12
Verse: ab
udgʰātaḥ
praṇavo
yāsāṃ
nyāyais
tribʰir
udīraṇam
udgʰātas
~
praṇavas
~
yāsām
~ /
nyāyais
tribʰis
~
udīraṇam
Verse: cd
karma
yajñaḥ
pʰalaṃ
svargas
tāsāṃ
tvaṃ
prabʰavo
girām
karma
yajñas
~
pʰalam
~
svargas
/
tāsām
~
tvam
~
prabʰavas
~
girām
Strophe: 13
Verse: ab
tvām
āmananti
prakr̥tiṃ
puruṣārtʰapravartinīm
tvām
āmananti
prakr̥tim
~ /
puruṣa=artʰa-pravartinīm
Verse: cd
taddarśinam
udāsīnaṃ
tvām
eva
puruṣaṃ
viduḥ
tad-darśinam
udāsīnaṃ
/
tvām
eva
puruṣam
~
vidur
~
Strophe: 14
Verse: ab
tvaṃ
pitr̥̄ṇām
api
pitā
devānām
api
devatā
tvam
~
pitr̥̄ṇām
api
pitā
/
devānām
api
devatā
Verse: cd
parato
'pi
paraś
cāsi
vidʰātā
vedʰasām
api
paratas
~
api
paras
~
ca
~
asi
/
vidʰātā
vedʰasām
api
Strophe: 15
Verse: ab
tvam
eva
havyaṃ
hotā
ca
bʰojyaṃ
bʰoktā
ca
śāśvataḥ
tvam
eva
havyam
~
hotā
ca
/
bʰojyam
~
bʰoktā
ca
śāśvatas
~
Verse: cd
vedyaṃ
vedayitā
cāsi
dʰyātā
dʰyeyaṃ
ca
yat
param
vedyam
~
vedayitā
ca
~
asi
/
dʰyātā
dʰyeyam
~
ca
yad
~
param
Strophe: 16
Verse: ab
iti
tebʰyaḥ
stutīḥ
śrutvā
yatʰārtʰā
hr̥dayaṃgamāḥ
iti
tebʰyas
~
stutīs
~
śrutvā
/
yatʰa=artʰās
~
hr̥dayam=gamās
~
Verse: cd
prasādābʰimukʰo
vedʰāḥ
pratyuvāca
divaukasaḥ
prasāda=abʰimukʰas
~
vedʰās
~ /
pratyuvāca
diva=okasas
~
Strophe: 17
Verse: ab
purāṇasya
kaves
tasya
caturmukʰasamīritā
purāṇasya
kaves
tasya
/
catur-mukʰa-samīritā
Verse: cd
pravr̥ttir
āsīc
cʰabdānāṃ
caritārtʰā
catuṣṭayī
pravr̥ttis
~
āsīt
~
śabdānām
~ /
carita=artʰā
catuṣṭayī
Strophe: 18
Verse: ab
svāgataṃ
svān
adʰī*
-kārān
/
prabʰāvair
avalambya
vaḥ
svāgatam
~
svān
adʰī-kārān
/
prabʰāvais
~
avalambya
vas
~
Verse: cd
yugapad
yugabāhubʰyaḥ
prāptebʰyaḥ
prājyavikramāḥ
yuga-pad
yuga-bāhubʰyas
~ /
prāptebʰyas
~
prājya-vikramās
~
Strophe: 19
Verse: ab
kim
iti
dyutim
ātmīyāṃ
na
bibʰrati
yatʰā
purā
kim
iti
dyutim
ātmīyām
~ /
na
bibʰrati
yatʰā
purā
Verse: cd
himakliṣṭaprakāśāni
jyotīṃṣīva
mukʰāni
vaḥ
hima-kliṣṭa-prakāśāni
/
jyotīṃṣi
~
iva
mukʰāni
vas
~?
Strophe: 20
Verse: ab
praśamād
arciṣām
etad
anudgīrṇasurāyudʰam
praśamād
arciṣām
etad
/
an-udgīrṇa-sura=āyudʰam
Verse: cd
vr̥trasya
hantuḥ
kuliśaṃ
kuṇṭʰitāśrīva
lakṣyate
vr̥trasya
hantur
~
kuliśam
~ /
kuṇṭʰita=aśri
~
iva
lakṣyate
Strophe: 21
Verse: ab
kiṃ
cāyam
aridurvāraḥ
pāṇau
pāśaḥ
pracetasaḥ
kim
~
ca
~
ayam
ari-durvāras
~ /
pāṇau
pāśas
~
pracetasas
~
Verse: cd
mantreṇa
hatavīryasya
pʰaṇino
dainyam
āśritaḥ
mantreṇa
hata-vīryasya
/
pʰaṇinas
~
dainyam
āśritas
~?
Strophe: 22
Verse: ab
kuberasya
manaḥśalyaṃ
śaṃsatīva
parābʰavam
kuberasya
manas=śalyam
~ /
śaṃsati
~
iva
parābʰavam
Verse: cd
apaviddʰagado
bāhur
bʰagnaśākʰa
iva
drumaḥ
apaviddʰa-gadas
~
bāhus
~ /
bʰagna-śākʰas
~
iva
drumas
~
Strophe: 23
Verse: ab
yamo
'pi
vilikʰan
bʰūmiṃ
daṇḍenāstamitatviṣā
yamas
~
api
vilikʰan
bʰūmim
~ /
daṇḍena
~
astam-ita-tviṣā
Verse: cd
kurute
'*sminn
amogʰe
'pi
nirvāṇālātalāgʰavam
kurute
~asmin
~
a-mogʰe
~api
/
nirvāṇa=alāta-lāgʰavam
Strophe: 24
Verse: ab
amī
*ca
katʰam
ādityāḥ
pratāpakṣatiśītalāḥ
amī
ca
katʰam
ādityās
~ /
pratāpa-kṣati-śītalās
~
Verse: cd
citranyastā
iva
gatāḥ
prakāmālokanīyatām
citra-nyastās
~
iva
gatās
~ /
prakāma=ālokanīyatām
Strophe: 25
Verse: ab
paryākulatvān
marutāṃ
vegabʰaṅgo
'*numīyate
paryākulatvād
~
marutām
~ /
vega-bʰaṅgas
~
anumīyate
Verse: cd
ambʰasām
ogʰasaṃrodʰaḥ
pratīpagamanād
iva
ambʰasām
ogʰa-saṃrodʰas
~ /
pratīpa-gamanāt
~
iva
Strophe: 26
Verse: ab
āvarjitajaṭāmaulivilambiśaśikoṭayaḥ
āvarjita-jaṭā-*mauli/-vilambi-śaśi-koṭayas
~
Verse: cd
rudrāṇām
api
mūrdʰānaḥ
kṣatahuṃkāraśaṃsinaḥ
rudrāṇām
api
mūrdʰānas
~ /
kṣata-hum=kāra-śaṃsinas
~
Strophe: 27
Verse: ab
labdʰapratiṣṭʰāḥ
pratʰamaṃ
yūyaṃ
kiṃ
balavattaraiḥ
labdʰa-pratiṣṭʰās
~
pratʰamam
~ /
yūyam
~
kim
~
balavattarais
~
Verse: cd
apavādair
ivotsargāḥ
kr̥tavyāvr̥ttayaḥ
paraiḥ
apavādais
~
iva
~
utsargās
~ /
kr̥ta-vyāvr̥ttayas
~
parais
~?
Strophe: 28
Verse: ab
tad
brūta
vatsāḥ
kim
itaḥ
prārtʰayadʰve
samāgatāḥ
tad
brūta
vatsās
~
kim
itas
~ /
prārtʰayadʰve
samāgatās
~?
Verse: cd
mayi
sr̥ṣṭir
hi
lokānāṃ
rakṣā
yuṣmāsv
avastʰitā
mayi
sr̥ṣṭis
~
hi
lokānām
~ /
rakṣā
yuṣmāsu
~
avastʰitā
Strophe: 29
Verse: ab
tato
mandāniloddʰūtakamalākaraśobʰinā
tatas
~
manda=anila=uddʰūta/-kamala=ākara-śobʰinā
Verse: cd
guruṃ
netrasahasreṇa
codayām
āsa
vāsavaḥ
gurum
~
netra-sahasreṇa
/
codayām
āsa
vāsavas
~
Strophe: 30
Verse: ab
sa
dvinetraṃ
hareś
cakṣuḥ
sahasranayanādʰikam
(Var
.:
sa
dvinetro
)
sa
dvi-netram
~
hares
~
cakṣus
~ /
sahasra-nayana=adʰikam
(Var
.:
sa
dvi-netras
~
)
Verse: cd
vācaspatir
uvācedaṃ
prāñjalir
jalajāsanam
vācas-patis
~
uvāca
~
idam
~ /
prāñjalis
~
jala-ja=āsanam
Strophe: 31
Verse: ab
evaṃ
yad
āttʰa
bʰagavann
āmr̥ṣṭaṃ
naḥ
paraiḥ
padam
evam
~
yad
āttʰa
bʰagavan
~ /
āmr̥ṣṭam
~
nas
~
parais
~
padam
Verse: cd
pratyekaṃ
viniyuktātmā
katʰaṃ
na
jñāsyasi
prabʰo
pratyekam
~
viniyukta=ātmā
/
katʰam
~
na
jñāsyasi
prabʰo
?
Strophe: 32
Verse: ab
bʰavallabdʰavarodīrṇas
tārakākʰyo
mahāsuraḥ
bʰavan=labdʰa-vara=udīrṇas
/
tāraka=ākʰyas
~
mahā=asuras
~
Verse: cd
upaplavāya
lokānāṃ
dʰūmaketur
ivottʰitaḥ
upaplavāya
lokānām
~ /
dʰūma-ketus
~
iva
~
uttʰitas
~
Strophe: 33
Verse: ab
pure
tāvantam
evāsya
tanoti
ravir
ātapam
pure
tāvantam
eva
~
asya
/
tanoti
ravis
~
ātapam
Verse: cd
dīrgʰikākamalonmeṣo
yāvanmātreṇa
sādʰyate
dīrgʰikā-kamala=unmeṣas
~ /
yāvat=mātreṇa
sādʰyate
Strophe: 34
Verse: ab
sarvābʰiḥ
sarvadā
candras
taṃ
kalābʰir
niṣevate
sarvābʰis
~
sarvadā
candras
/
tam
~
kalābʰis
~
niṣevate
Verse: cd
nādatte
kevalāṃ
lekʰāṃ
haracūḍāmaṇīkr̥tā*m
na
~
ādatte
kevalām
~
lekʰām
~ /
hara-cūḍā-maṇī-kr̥tām
Strophe: 35
Verse: ab
vyāvr̥ttagatir
udyāne
kusumasteyasādʰvasāt
vyāvr̥tta-gatis
~
udyāne
/
kusuma-steya-sādʰvasāt
Verse: cd
na
vāti
vāyus
tatpārśve
tālavr̥ṇtānilādʰikam
na
vāti
vāyus
tad=pārśve
/
tāla-vr̥ṇta=anila=adʰikam
Strophe: 36
Verse: ab
paryāyasevām
utsr̥jya
puṣpasaṃbʰāratatparāḥ
paryāya-sevām
utsr̥jya
/
puṣpa-saṃbʰāra-tad=parāḥ
Verse: cd
udyānapālasāmānyam
r̥tavas
tam
upāsate
udyāna-pāla-sāmānyam
/
r̥tavas
tam
upāsate
Strophe: 37
Verse: ab
tasyopāyanayogyāni
ratnāni
saritāṃ
patiḥ
tasya
~
upāyana-yogyāni
/
ratnāni
saritām
~
patis
~
Verse: cd
katʰam
apy
ambʰasām
antar
ā
niṣpatteḥ
pratīkṣate
katʰam
api
~
ambʰasām
antar
/
ā
niṣpattes
~
pratīkṣate
Strophe: 38
Verse: ab
jvalanmaṇiśikʰāś
cainaṃ
vāsukipramukʰā
niśi
jvalan-maṇi-śikʰās
~
ca
~
enam
~ /
vāsuki-pramukʰās
~
niśi
Verse: cd
stʰirapradīpatām
etya
bʰujaṅgāḥ
paryupāsate
stʰira-pradīpatām
etya
/
bʰujam=gās
~
paryupāsate
Strophe: 39
Verse: ab
tatkr̥tānugrahāpekṣī
taṃ
muhur
dūtahāritaiḥ
tad=kr̥ta=anugraha=apekṣī
/
tam
~
muhur
dūta-hāritais
~
Verse: cd
anukūlayatīndro
'pi
kalpadrumavibʰūṣaṇaiḥ
anukūlayati
~
indras
~
api
/
kalpa-druma-vibʰūṣaṇais
~
Strophe: 40
Verse: ab
ittʰam
ārādʰyamāno
'pi
kliśnāti
bʰuvanatrayam
ittʰam
ārādʰyamānas
~
api
/
kliśnāti
bʰuvana-trayam
Verse: cd
śāmyet
pratyapakāreṇa
nopakāreṇa
durjanaḥ
śāmyet
pratyapakāreṇa
/
na
~
upakāreṇa
durjanas
~
Strophe: 41
Verse: ab
tenāmaravadʰūhastaiḥ
sadayālūnapallavāḥ
tena
~
amara-vadʰū-hastais
~ /
sa-daya=ālūna-pallavās
~
Verse: cd
abʰijñāś
cʰedapātānāṃ
kriyante
nandanadrumāḥ
abʰijñās
~
cʰeda-pātānām
~ /
kriyante
nandana-drumās
~
Strophe: 42
Verse: ab
vījyate
sa
hi
saṃsuptaḥ
śvāsasādʰāraṇānilaiḥ
vījyate
sa
hi
saṃsuptas
~ /
śvāsa-sādʰāraṇa=anilais
~
Verse: cd
cāmaraiḥ
surabandīnāṃ
bāṣpasīkaravarṣibʰiḥ
cāmarais
~
sura-bandīnām
~ /
bāṣpa-sīkara-varṣibʰis
~
Strophe: 43
Verse: ab
utpāṭya
meruśr̥ṅgāṇi
kṣuṇṇāni
haritāṃ
kʰuraiḥ
utpāṭya
meru-śr̥ṅgāṇi
/
kṣuṇṇāni
haritām
~
kʰurais
~
Verse: cd
ākrīḍaparvatās
tena
kalpitāḥ
sveṣu
veśmasu
ākrīḍa-parvatās
tena
/
kalpitās
~
sveṣu
veśmasu
Strophe: 44
Verse: ab
mandākinyāḥ
payaḥ
śeṣaṃ
digvāraṇamadāvilam
mandākinyās
~
payas
~
śeṣam
~ /
dig-vāraṇa-mada=āvilam
Verse: cd
hemāmbʰoruhasasyānāṃ
tadvāpyo
dʰāma
sāṃpratam
hema=ambʰas=ruha-sasyānām
~ /
tad-vāpyas
~
dʰāma
sāṃpratam
Strophe: 45
Verse: ab
bʰuvanālokanaprītiḥ
svargibʰir
nānubʰūyate
bʰuvana=ālokana-prītis
~ /
svargibʰis
~
na
~
anubʰūyate
Verse: cd
kʰilībʰūte
vimānānāṃ
tadāpātabʰayāt
patʰi
kʰilī-bʰūte
vimānānām
~ /
tad-āpāta-bʰayāt
patʰi
Strophe: 46
Verse: ab
yajvabʰiḥ
saṃbʰr̥taṃ
havyaṃ
vitateṣv
adʰvareṣu
saḥ
yajvabʰis
~
saṃbʰr̥tam
~
havyam
~ /
vitateṣu
~
adʰvareṣu
sas
~
Verse: cd
jātavedomukʰān
māyī
miṣatām
āccʰinatti
naḥ
jāta-vedas=mukʰāt
~
māyī
/
miṣatām
āccʰinatti
nas
~
Strophe: 47
Verse: ab
uccair
uccaiḥśravās
tena
hayaratnam
ahāri
ca
uccais
~
uccais=śravās
tena
/
haya-ratnam
ahāri
ca
Verse: cd
dehabaddʰam
ivendrasya
cirakālārjitaṃ
yaśaḥ
deha-baddʰam
iva
~
indrasya
/
cira-kāla=arjitam
~
yaśas
~
Strophe: 48
Verse: ab
tasminn
upāyāḥ
sarve
naḥ
krūre
pratihatakriyāḥ
tasmin
~
upāyās
~
sarve
nas
~ /
krūre
pratihata-kriyās
~
Verse: cd
vīryavanty
auṣadʰānīva
vikāre
sānnipātike
vīryavanti
~
auṣadʰāni
~
iva
/
vikāre
sānnipātike
Strophe: 49
Verse: ab
jayāśā
yatra
cāsmākaṃ
pratigʰātottʰitārciṣā
jaya=āśā
yatra
ca
~
asmākam
~ /
pratigʰāta=uttʰita=arciṣā
Verse: cd
haricakreṇa
tenāsya
kaṇṭʰe
niṣka
ivārpitaḥ
hari-cakreṇa
tena
~
asya
/
kaṇṭʰe
niṣkas
~
iva
~
arpitas
~
Strophe: 50
Verse: ab
tadīyās
toyadeṣv
adya
puṣkarāvartakādiṣu
tadīyās
toya-deṣu
~
adya
/
puṣkara=āvartaka=ādiṣu
Verse: cd
abʰyasyanti
taṭāgʰātaṃ
nirjitairāvatā
gajāḥ
abʰyasyanti
taṭa=āgʰātam
~ /
nirjita=airāvatās
~
gajās
~
Strophe: 51
Verse: ab
tad
iccʰāmo
vibʰo
sr̥ṣṭaṃ
senānyaṃ
tasya
śāntaye
(Var
.:
sraṣṭuṃ
)
tad
iccʰāmas
~
vibʰo
sr̥ṣṭam
~ /
senā-*nyam
~
tasya
śāntaye
(Var
.:
sraṣṭum
~
)
Verse: cd
karmabandʰaccʰidaṃ
dʰarmaṃ
bʰavasyeva
mumukṣavaḥ
karma-bandʰa=cʰidam
~
dʰarmam
~ /
bʰavasya
~
iva
mumukṣavas
~
Strophe: 52
Verse: ab
goptāraṃ
surasainyānāṃ
yaṃ
puraskr̥tya
gotrabʰit
goptāram
~
sura-sainyānām
~ /
yam
~
puraskr̥tya
gotra-bʰid
~
Verse: cd
pratyāneṣyati
śatrubʰyo
bandīm
iva
jayaśriyam
(Var
.:
suraśriyam
)
pratyāneṣyati
śatrubʰyas
~ /
bandīm
iva
jaya-śriyam
(Var
.:
sura-śriyam
)
Strophe: 53
Verse: ab
vacasy
avasite
tasya
sasarja
giram
ātmabʰūḥ
(Var
.:
tasmin
)
vacasi
~
avasite
tasya
/
sasarja
giram
ātma-bʰūs
~
(Var
.:
tasmin
)
Verse: cd
garjitānantarāṃ
vr̥ṣṭiṃ
saubʰāgyena
jigāya
sā
garjita=nantarām
~
vr̥ṣṭim
~ /
sau-bʰāgyena
jigāya
sā
Strophe: 54
Verse: ab
saṃpatsyate
vaḥ
kāmo
'*yaṃ
kālaḥ
kaścit
pratīkṣyatām
saṃpatsyate
vas
~
kāmas
~
ayam
~ /
kālas
~
kaścit
pratīkṣyatām
Verse: cd
na
tv
asya
siddʰau
yāsyāmi
sargavyāpāram
ātmanā
na
tu
~
asya
siddʰau
yāsyāmi
/
sarga-vyāpāram
ātmanā
Strophe: 55
Verse: ab
itaḥ
sa
daityaḥ
prāptaśrīr
neta
evārhati
kṣayam
itas
~
sa
daityas
~
prāpta-śrīs
~ /
na
~
itas
~
eva
~
arhati
kṣayam
Verse: cd
viṣavr̥kṣo
'pi
saṃvardʰya
svayaṃ
cʰettum
asāṃpratam
viṣa-vr̥kṣas
~
api
saṃvardʰya
/
svayam
~
cʰettum
a-sāṃpratam
Strophe: 56
Verse: ab
vr̥taṃ
tenedam
eva
prāṅ*
mayā
cāsmai
pratiśrutam
vr̥tam
~
tena
~
idam
eva
prāk
~ /
mayā
ca
~
asmai
pratiśrutam
Verse: cd
vareṇa
śamitaṃ
lokān
alaṃ
dagdʰuṃ
hi
tattapaḥ
(Var
.:
vareṇāśamitaṃ
)
vareṇa
śamitam
~
lokān
/
alam
~
dagdʰum
~
hi
tad=tapas
~
(Var
.:
vareṇa
~
aśamitam
~
)
Strophe: 57
Verse: ab
saṃyuge
sāṃyugīnaṃ
tam
udyantaṃ
prasaheta
kaḥ
(Var
.:
udyataṃ
)
saṃyuge
sāṃyugīnam
~
tam
/
udyantam
~
prasaheta
kas
~
(Var
.:
udyatam
~
)
Verse: cd
aṃśād
r̥te
niṣiktasya
nīlalohitaretasaḥ
aṃśāt
~
r̥te
niṣiktasya
/
nīla-lohita-retasas
~?
Strophe: 58
Verse: ab
sa
hi
devaḥ
paraṃ
jyotis
tamaḥpāre
vyavastʰitam
(Var
.:
pratiṣṭʰitam
)
sa
hi
devas
~
param
~
jyotis
/
tamas=pāre
vyavastʰitam
Verse: cd
pariccʰinnaprabʰāvarddʰir
na
mayā
na
ca
viṣṇunā
pariccʰinna-prabʰāva=*r̥ddʰis
~ /
na
mayā
na
ca
viṣṇunā
Strophe: 59
Verse: ab
umārūpeṇa
te
yūyaṃ
saṃyamastimitaṃ
manaḥ
umā-rūpeṇa
te
yūyam
~ /
saṃyama-stimitam
~
manas
~
Verse: cd
śambʰor
yatadʰvam
ākraṣṭum
ayaskāntena
lohavat
śambʰos
~
yatadʰvam
ākraṣṭum
/
ayas-kāntena
lohavat
Strophe: 60
Verse: ab
ubʰe
eva
kṣame
voḍʰum
ubʰayor
vīryam
āhitam
(Var
.:
bījam
)
ubʰe
eva
kṣame
voḍʰum
/
ubʰayos
~
vīryam
āhitam
Verse: cd
sā
vā
śambʰos
tadīyā
vā
mūrtir
jalamayī
mama
sā
vā
śambʰos
tadīyā
vā
/
mūrtir
jala-mayī
mama
Strophe: 61
Verse: ab
tasyātmā
śitikaṇṭʰasya
saināpatyam
upetya
vaḥ
tasya
~
ātmā
śiti-kaṇṭʰasya
/
sainā-patyam
upetya
vas
~
Verse: cd
mokṣyate
surabandīnāṃ
veṇīr
vīryavibʰūtibʰiḥ
mokṣyate
sura-bandīnām
~ /
veṇīs
~
vīrya-vibʰūtibʰis
~
Strophe: 62
Verse: ab
iti
vyāhr̥tya
vibudʰān
viśvayonis
tirodadʰe
iti
vyāhr̥tya
vibudʰān
/
viśva-yonis
tiras=dadʰe
Verse: cd
manasy
āhitakartavyās
te
'pi
pratiyayur
divam
manasi
~
āhita-kartavyās
/
te
~api
pratiyayur
divam
Strophe: 63
Verse: ab
tatra
niścitya
kandarpam
agamat
pākaśāsanaḥ
tatra
niścitya
kandarpam
/
agamat
pāka-śāsanas
~
Verse: cd
manasā
kāryasaṃsiddʰitvarādviguṇaraṃhasā
(Var
.:
...
kāryasaṃsiddʰau
tvarā
-...
)
manasā
kārya-saṃsiddʰi/-tvarā-dvi-guṇa-raṃhasā
(Var
.:
...
kārya-saṃsiddʰau
/
tvarā
-...
)
Metre: M
(mālinī)
Strophe: 64
Verse: a
atʰa
sa
lalitayoṣidbʰrūlatācāruśr̥ṅgaṃ
atʰa
sa
lalita-yoṣid/-bʰrū-latā-cāru-śr̥ṅgam
~
Verse: b
rativalayapadāṅke
cāpam
āsajya
kaṇṭʰe
rati-valaya-pada=aṅke
/
cāpam
āsajya
kaṇṭʰe
Verse: c
sahacaramadʰuhastanyastacūtāṅkurāstraḥ
saha-cara-madʰu-hasta/-nyasta-cūta=aṅkura=astras
~
Verse: d
śatamakʰam
upatastʰe
prāñjaliḥ
puṣpadʰanvā
(Var
.:
puṣpaketuḥ
)
śata-makʰam
upatastʰe
/
prāñjalis
~
puṣpa-dʰanvā
(Var
.:
puṣpa-ketus
~
)
This text is part of the
TITUS
edition of
Kalidasa, Kumarasambhava
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 8.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.