TITUS
Mxitar Heraci, Jermanc Mxitarowtiun
Part No. 2
Book: 2
Page: 3
Line: 1
ԳԼՈՒԽ
Բ՜.
Line: 2
ՎԱՍՆ
ԹԷ
ԶԻՆՉ
Է
ՋԵՐՄՆ
ԵՒ
ԶԻՆՉ
Է
ՍԱՀՄԱՆ
ՆՈՐԱ
,
ԵՒ
ՈՐՊԷՍ
ԼԻՆԻ
ՋԵՐՄՆ
Line: 3
ԵՒ
ՈՒՍՏԻՑ
ԸՆԾԱՅԻ
։
Line: 4
Sentence: 1
Պարտ
է
գիտենալ
որ
ջերմն
օտար
տաքութիւն
է
Line: 5
զատ
ի
բնութենէն
,
խառնեալ
ընդ
բնաւորական
տաքութիւնն
՝
Line: 6
որ
ի
սիրտն
։
Sentence: 2
Առնէ
սկիզբն
ի
սրտէն
,
եւ
Line: 7
սփռի
ի
ձեռն
շնչաւոր
երակացն
ընդ
ամենայն
մարմինն
,
Line: 8
որպէս
այլ
յառաջն
ասացաք
,
եւ
խափանէ
զբնութեան
Line: 9
գործերն
։
Sentence: 3
Եւ
են
բնութեան
գործերն
այսոքիկ
.
Sentence: 4
ցանկութիւն
Line: 10
կերակրոյն
եւ
ըմպելոյն
,
կանգնելն
եւ
գնալն
եւ
Line: 11
արթնութիւնն
,
յառնելն
եւ
նստելն
եւ
մերձաւորութիւնն
,
Line: 12
եւ
այլ
ամենայն
բնութեան
գործն
որ
ի
մեզ
են
։
Sentence: 5
Թէպէտ
եւ
Line: 13
ասացաք
զբնութեան
գործերն
՝
որ
խափանին
ի
ջերմերոյն
Line: 14
եւ
ի
յայլ
ամենայն
ցեղ
հիւանդութենէ
,
սակայն
Line: 15
ոչ
կատարեալ
խափանումն
,
այլ
մասնական
ինչ
.
Sentence: 6
զի
Line: 16
մահուամբ
միայն
խաբանին
բնութեան
գործերնկատարեալ
։
Line: 17
Sentence: 7
Այժմ
պատմեմք
զորպիսութիւն
ջերմանն
եւ
զիւր
Line: 18
գիտութիւնն
,
որ
երեք
ազգ
են
։
Sentence: 8
Եւ
ասացին
իմաստասէրքն
Line: 19
թէ
վասն
այնորիկ
եղեն
երեք
ազգ
,
որ
բովանդակ
Line: 20
յամենայն
մարմնոյն
սկսանի
.
Sentence: 9
եւ
մարմինք
մարդկան
Line: 21
ընդ
երեք
բաժանիՆ
։
Sentence: 10
Առաջին
բաժինն
երեք
Line: 22
շունչ
են
,
զոր
երեք
հոգի
անուանեն
,
որ
են
հոգի
Line: 23
բնութեան
,
իւր
տեղի
եւ
բնակարան
լերդն
է
.
Sentence: 11
եւ
հոգի
Line: 24
կենդանութեան
,
իւր
տեղի
եւ
բնակարան
սիրտն
է
.
Sentence: 12
եւ
Line: 25
հոգի
զգայութեան
,
իւր
տեղի
եւ
բնակարան
գլխոյն
Line: 26
առաջի
փորոքն
է
։
Line: 27
Sentence: 13
Եւ
երկրորդ
բաժինն
գիջութեներն
,
զոր
Հոռոմն
Line: 28
"իլն
"
անուանէ
,
եւ
տաճիկն
"խլթ
",
որ
թարգմանի
չորս
Line: 29
նիւթ
կամ
չորս
ենթակայ
,
որ
են
արիւն
եւ
մաղձն
,
Line: 30
պալղամն
եւ
սավտայն
։
Line: 31
Sentence: 14
Իսկ
երրորդ
բաժինն
չոր
եւ
պինտ
անդամունքն
են
,
Line: 32
որք
են
ոսկերքն
եւ
ջիլքն
,
կապքն
եւ
լարքն
,
կակուղ
Page: 4
Line: 1
եւ
խռճտամն
ոսկերքն
,
զերդ
զբիճին
գլուխն
եւ
կողերուն
Line: 2
ծայրքն
,
եւ
խռչակին
հլունքն
,
եւ
այլ
զոր
նման
Line: 3
է
սոցա
։
Line: 4
Sentence: 15
Իսկ
այն
ազգ
ջերմն
,
որ
պատճառն
յերեք
հոգիքն
Line: 5
լինի
,
միօրեայ
ասեն
.
Sentence: 16
զի
իւր
թուականն
մի
օր
է
։
Line: 6
Sentence: 17
Եւ
զչորս
ժամանակսն
հիւանդութեանցն
,
որ
են
սկիզբն
,
Line: 7
եւ
յաւելուլն
,
եւ
կատարելն
ի
լման
որ
դադարի
միացեալ
,
Line: 8
եւ
պակասելն
օր
ըստ
օրէ
,
եւ
զիւր
բուրհանն
՝
Line: 9
ի
նոյն
օրն
առնէ
,
եւ
արձակի
ի
քսանուչորս
պահն
։
Line: 10
Sentence: 18
Իսկ
այն
ազգ
ջերմն
որ
պատճառքն
գիճութիւնքն
Line: 11
լինին
,
որք
են
չորս
նիւթն
,
բորբոսային
ասեն
.
Sentence: 19
զի
Line: 12
յորժամ
բորբոսն
ի
ներքս
ի
յերակսն
լինի
ի
յարեն
՝
Line: 13
ի
յար
եւ
ի
սուր
եւ
այրեցող
ջերմանն
,
հումայի
Line: 14
մուհրիղայ
կասեն
.
Sentence: 20
ապա
թէ
դուրս
յերակացն
բորբոսին
,
Line: 15
այն
են
նոպայով
ջերմերն
։
Line: 16
Sentence: 21
Իսկ
այն
ազգ
ջերմն
որ
պատճառն
չոր
եւ
պինտ
Line: 17
անդամունքն
լինին
,
Հոռոմն
"լխթկօն
"
ասէ
,
եւ
տաճիկն
Line: 18
"դեկ
",
որ
թարգմանի
հալեւմաշ
.
Sentence: 22
եւ
այլ
ոմանք
սեղմ
Line: 19
ասեն
.
Sentence: 23
եւ
Հայք
բարակ
ասեն
։
Sentence: 24
Եւ
ինքն
երեք
ցեղ
Line: 20
լինի
մի
քան
զմի
դժար
,
եւ
յետինն
մահարար
.
Sentence: 25
եւ
հաստատին
Line: 21
նոքա
յերեք
բնաւորական
գիճութիւնքն
.
Sentence: 26
զի
Line: 22
մարմինք
մարդկան
չորս
բնաւորական
գիճութիւնք
ունին
.
Line: 23
Sentence: 27
մէկն
չորս
նիւթն
են
,
եւ
զերեքն
այլ
ի
յետոյ
Line: 24
պատմեցից
օգնականութեամբն
Աստուծոյ
։
Line: 25
Sentence: 28
Այլ
Գաղիանոս
վասն
երեք
ազգ
ջերմերոյն
գիրքն
,
Line: 26
յառաջին
մակալաթն
՝
որ
է
ճառ
՝
ասէ
,
եթէ
աղէկ
Line: 27
իմացիր
եւ
ի
միտ
առ
,
յորժամ
առնուն
ջերմն
ջուր
Line: 28
եւ
արկանեն
ի
հով
պուտուկ
,
անպատճառ
տաքնայ
Line: 29
հով
պուտուկն
ի
ջերմն
ջրէն
.
Sentence: 29
ապա
թէ
առնուն
հով
Line: 30
ջուր
եւ
արկանեն
ի
տաք
պտուկ
,
նոյնպէս
տաքնայ
Line: 31
հով
ջուրն
ի
տաք
պուտուկէն
.
Sentence: 30
օրինակ
է
պուտուկն
Line: 32
չոր
եւ
պինտ
անդամոցն
.
Sentence: 31
իսկ
ջուրն
գիճութեանցն
,
Line: 33
որք
են
չորս
նիւթքն
։
Sentence: 32
Յորժամ
տաքնայ
չոր
եւ
պինտ
Line: 34
անդամունքն
,
տաքցնեն
զչորս
նիւթն
,
որ
է
արիւնն
եւ
Line: 35
մաղձն
եւ
պալղամն
եւ
սավտայն
.
Sentence: 33
նոյնպէս
թէ
տաքանայ
Line: 36
չորս
նիւթն
,
տաքցնեն
զչոր
եւ
զպինտ
անդամունքն
։
Line: 37
Sentence: 34
Այլ
այն
ցեղ
ջերմն
որ
ի
յերեք
հոգիքն
լինին
,
Line: 38
չունի
օրինակ
որ
ի
յինքն
ի
նման
լինի
ամենայն
դիմօք
.
Line: 39
Sentence: 35
բայց
վասն
այնոր
որ
երեւնայ
եւ
ընդ
գիտութեամբ
անկանի
,
Page: 5
Line: 1
առ
ի
միտ
օրինակ
զդարբնի
փուքսն
,
որ
երբ
ի
Line: 2
յինքն
քաշէ
զբնիկ
տաք
օդն
,
անպատճառ
տաքնայ
Line: 3
փուքսն
ի
յայն
օդոյն
։
Sentence: 36
Այլ
օրինակ
խիստ
ի
նման
Line: 4
յայտ
իրացդ
ի
բնութիւն
՝
եթէ
ի
միտ
առնուս
աղէկ
Line: 5
եւ
գիտանաս
որ
երբ
ի
յայն
փուքսն
գիճութիւն
լինի
Line: 6
արգելած
,
մանաւանդ
տեսանես
մտօքդ
որ
ճանապարհն
Line: 7
մտանելոյն
եւ
ելանելոյն
նեղ
լինին
,
եւ
չկարէ
Line: 8
անցանել
ընդ
ինքն
այն
արգիլած
գիտութիւնքն
որ
ի
Line: 9
փուքն
կենայ
,
բայց
հողմն
անցանի
։
Sentence: 37
Այս
օրինակս
Line: 10
խիստ
նմանէ
մարդկային
բնութեան
գործոյն
.
Sentence: 38
զի
օդոյն
Line: 11
էութիւնն
որ
խառնեալ
է
ընդ
արեանն
եւ
ընդ
ամենայն
Line: 12
շնչաւոր
երակսն
,
նոյնպէս
եւ
սիրտն
,
զինչ
է
պակաս
Line: 13
քան
զդարբնի
փուքսն
։
Line: 14
Sentence: 39
Այլ
բժշկական
վարդապետքն
նմանեցուցին
զմարմին
Line: 15
մարդկան
ի
բաղանիսն
.
Sentence: 40
զի
բաղանիքն
յերեք
իրոյ
Line: 16
կատարի
,
որ
են
որմունքն
,
ջուրն
եւ
օդն
.
Sentence: 41
նոյնպէս
Line: 17
եւ
մարմինք
մարդկան
յերեք
իրաց
են
շինեալ
,
Line: 18
մինն
չոր
եւ
պինտ
անդամունքն
են
,
զոր
այլ
ի
յառաջդ
Line: 19
ասացաք
.
Sentence: 42
եւ
երկրորդն
գիճութեներն
են
,
զորս
չորս
Line: 20
նիւթ
անուանեն
կամ
չորս
ենթակայ
,
որք
են
արիւնն
Line: 21
եւ
մաղձն
,
պալղամն
եւ
սավտայն
.
Sentence: 43
եւ
երրորդն
Line: 22
երեք
շունչ
են
,
զոր
երեք
հոգի
անուանեն
.
Sentence: 44
հոգի
Line: 23
բնութեան
,
հոգի
կենդանութեան
,
եւ
հոգի
զգայութեան
։
Line: 24
Sentence: 45
Նոյնպէս
եւ
ջերմն
երեք
ազգ
են
.
Sentence: 46
մինն
բնակի
ի
Line: 25
յերեք
հոգիսն
.
Sentence: 47
եւ
երկրորդն
բնակի
ի
չորս
նիւթն
.
Line: 26
Sentence: 48
եւ
երրորդն
բնակի
ի
չոր
եւ
ի
պինտ
անդամունսն
.
Sentence: 49
որպէս
Line: 27
այլ
ի
յառաջդ
ասացաք
կարգաւ
մի
ըստ
միոջէ
։
Line: 28
Sentence: 50
Նմանեցուցին
իմաստասէրքն
զբաղանեաց
շինուածն
Line: 29
ի
չոր
եւ
ի
պինտ
յանդամունքն
.
Sentence: 51
իսկ
զջուրն
ի
գիճութիւնքն
,
Line: 30
որք
են
չորս
նիւթն
.
Sentence: 52
իսկ
զօդն
ի
յերեք
Line: 31
շունչն
,
զոր
անուանեն
երեք
հոգի
։
Sentence: 53
Զի
որպէս
Line: 32
բաղանեացն
այլ
է
շինուածն
եւ
այլ
ջուրն
եւ
այլ
օդն
,
Line: 33
բայց
յորժամ
մինն
ի
նոցանէ
առաւել
ջերմանայցեն
՝
Line: 34
ջերմացուցանէ
եւ
զայլ
եւս
երկուսն
.
Sentence: 54
նոյն
օրինակաւդ
Line: 35
տես
եւ
զջերմն
ի
մարմինք
մարդկան
,
եւ
ընդ
մարմնոյն
Line: 36
շինուածոցն
հետեւի
ջերմն
.
Sentence: 55
որպէս
շինուածք
մարմնոյ
Line: 37
այլ
եւ
այլ
են
,
նոյնպէս
եւ
ջերմն
այլ
եւ
այլ
լինի
։
Page: 6
Line: 1
Sentence: 56
Այս
էր
զոր
ասացաք
կարճառօտ
ջերմերոյն
Line: 2
զորպիսութիւն
օգնականութեամբն
Աստուծոյ
։
Line: 3
Sentence: 57
ՎԱՍՆ
ԹԷ
ՈՒՍՏԻՑ
ԸՆԾԱՅԻ
ՋԵՐՄՆ
։
Line: 4
Sentence: 58
Այդ
սկիզբն
առնեմ
օգնականութեամբն
Աստուծոյ
եւ
ասեմ
Line: 5
կարճառօտ
եթէ
ուստից
ընծայի
ջերմն
։
Sentence: 59
Ընծայի
Line: 6
ջերմն
յարտաքուստ
պատճառանաց
.
Sentence: 60
երբեմն
ներքսէ
։
Line: 7
Sentence: 61
Եւ
արտաքուստ
պատճառն
լինի
,
զերդ
առաւել
ի
Line: 8
ջերմ
օդոց
,
կամ
խիստ
ցրտոյ
,
կամ
լուանիլն
ծծմի
Line: 9
ջրով
,
կամ
շպլեղի
ջրով
,
այլ
ամենայն
ցեղ
փոթոթային
Line: 10
ջուր
որ
նման
են
նոցա
։
Sentence: 62
Իսկ
ցներքսէ
պատճառն
Line: 11
լինի
,
որպէս
տրտմելն
կամ
ի
սիրտ
ելնելն
կամ
սըգալն
Line: 12
կամ
հոգալն
կամ
ամաչելն
կամ
ահ
եւ
երկեղն
Line: 13
կամ
ցանկութիւնն
կամ
նախանձն
,
եւ
այլ
ամենայն
ինչ
որ
Line: 14
նման
է
նոցա
։
Sentence: 63
Կամ
ի
տաք
կերակրոց
եւ
ի
տաք
ըմպելեաց
,
Line: 15
զոր
յաճախեն
մարդիկ
։
Sentence: 64
Եւ
այս
բաւական
Line: 16
է
կարճառօտ
եթէ
ուստից
ընծայի
ջերմն
։
Line: 17
Sentence: 65
Այժմ
սկիզբն
առնեմք
օգնականութեամբն
Աստուծոյ
եւ
Line: 18
ասեմք
զերեք
ազգ
ջերմերն
ուրիշ
ուրիշ
.
Sentence: 66
եւ
սկսանիմք
Line: 19
ի
միօրեայ
ջերմանէն
,
զի
ինքն
շատ
լինի
,
եւ
իւր
Line: 20
պատճառն
դիւրին
է
,
նոյնպէս
եւ
իւր
ստածումն
եւ
Line: 21
բժշկելն
դիւրին
լինի
.
Sentence: 67
եւ
այլ
որ
ինքն
լինի
պատճառ
Line: 22
այլ
եւս
երկու
ջերմերոյն
։
This text is part of the
TITUS
edition of
Mxitar Heraci, Jermanc Mxitarowtiun
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 12.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.