This text is part of the TITUS edition of Archil, Archiliani.
Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.8.2016. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.
| Strophe: 1 | ||
| Line: 2 Verse: a | მოწყალე ხარ მართლის გულით | მოქენეთა უხვად, ღმერთო, |
| Line: 3 Verse: b | გვამოვნებით სამხატედო, | ღვთაებითა მხოლოდ ერთო, |
| Line: 4 Verse: c | ვინ თბე ჩვენი შეიმოსე, | სხვას ნივთს არას არ იერთო, |
| Line: 5 Verse: d და | რისხვაზედან სრულ სულგძელო, | წყალობაზედ წამი ერთო. |
| Strophe: 2 | ||
| Line: 6 Verse: a | ღმერთო, შენა ხარ კაცისა | შემწედ დამხსნეელი ჭირისა, |
| Line: 7 Verse: b | უძლურთა ძალის მიმცემი, | მომჯაბნებელი გმირისა, |
| Line: 8 Verse: c | მაღალთა მამდაბლებელი, | ამმაღლებელი მწირისა, |
| Line: 9 Verse: d და | ავისა კარგად შემცვლელი, | მარგალიტ მყოფი მწვირისა. |
| Strophe: 3 | ||
| Line: 10 Verse: a | აწ ეს მომინდა სათქმელად, | რამდენი ზნეობა არის |
| Line: 11 Verse: b | სამღვთო და ანუ სამხედრო, | მშვებლის და მოვაგლახარის, |
| Line: 12 Verse: c | ლაშქრობის, ნოდირობისა, | რომელმან კაცი ახარის, |
| Line: 13 Verse: d და | საქციელ სამსახურისა | ვინც იცის, ცოდნათაც კმარის. |
| Strophe: 4 | ||
| Line: 14 Verse: a | თავსაც სამღთო სჯობს, ბოლოსაც, | კაცთა ზნე საქმე რაც არი. |
| Line: 15 Verse: b | სიტყვა ნაგრეხი არ მითქვამს, | მაშა, მკითხველო, რაც არი! |
| Line: 16 Verse: c | აბა გაზაფხულს აშთარხანს | ნახე, თუ სჯობდეს რაცარი, |
| Line: 17 Verse: d და | ეგება კიდევ სხვაც რამ ვთქვა, | სულ რუსთა ვნახო რა ცარი. |
| Strophe: 5 | ||
| Line: 18 Verse: a | შესაყრელობა, ალერსი | თვითოს ზნეს ყველას უდარსა, |
| Line: 19 Verse: b | მხიარულსა და ჯავრიანს | მის-მისსა დანაყუდარსა, |
| Line: 20 Verse: c | სიტკბოებაცა იურავს, | ვის გინდა, მის მემუდარსა, |
| Line: 21 Verse: d და | თავს შეაყვარებს ყოვლს კაცსა, | მოწყენილს ნისლსა უდარსა. |
| Strophe: 6 | ||
| Line: 22 Verse: a | დია კარგია სხვებიცა | ზნეობა-საქციელები, |
| Line: 23 Verse: b | მშვილდ-ისარი და ბურთობა, | ორივე ცხენ ფიცხელები, |
| Line: 24 Verse: c | რადაბრაგანს და გადრზედა | მარჯვეთ იხმაროს ხელები, |
| Line: 25 Verse: d და | წავლა წამოვლა, ცხენს ჯდომა | მწვედ ვარგა ნასახელები. |
| Strophe: 7 | ||
| Line: 26 Verse: a | სიმღერა და დასადებელი | ესეც ასრე დავითვალოთ, |
| Line: 27 Verse: b | მასპინძლობა და ჩუქება | ერთმანერთსა დავავალოთ, |
| Line: 28 Verse: c | კარგი ხმა და თან უსული | შევიყვაროთ, და ვითვალოთ. |
| Line: 29 Verse: d და | ვინც მემთვრალობს მარტო სადგომს, | ავად უგდებ, დავავალოთ. |
| Strophe: 8 | ||
| Line: 1 Verse: a | გარიგება მარაქისა, | მის-მის ალაგს კაცის დასმა, |
| Line: 2 Verse: b | სუფრის ბარაქიანობა, | საამოვნო ჭამა და სმა; |
| Line: 3 Verse: c | ბევრგვარ უნდა ხილის დაჭრა, | ბეჭის გათლა, დანის მოსმა, |
| Line: 4 Verse: d და | უფრო არის, ვერ მოთვალოს | სამოცხუთმან, ვერც სამასმა. |
| Strophe: 9 | ||
| Line: 5 Verse: a | ზმა და ხუმრობა, სიცილი, | სხვის ზმისაც მალ გაცინება, |
| Line: 6 Verse: b | კარგის აზნაურშვილისა | სიტყვისა არ გამგუნება, |
| Line: 7 Verse: c | დროიან გაჯავრებულმან | კარგია, მოიგუნება, |
| Line: 8 Verse: d და | მუნასიბისა ლექსისა | უკეთ რა გაიგონება? |
| Strophe: 10 | ||
| Line: 9 Verse: a | რაც საკრავია ყველა რამ, | თვითო ზნეობად ჩავაგდოთ, |
| Line: 10 Verse: b | ზაპი, ცეკვა და სამაი, | ჯუბანაც რასთვინ დავაგდოთ? |
| Line: 11 Verse: c | წმიდათ ჭამა და დიდი სმა, | ვინ პირით აღარ წავაგდოთ, |
| Line: 12 Verse: d და | კარგია ვინც კი შეირგებს, | ვინც არწყევს, კარში გავაგდოთ. |
| Strophe: 11 | ||
| Line: 13 Verse: a | ტანსა და ფეხსა გაწყობა | კარგი რამ საცოდნი არის, |
| Line: 14 Verse: b | ქარქაშის კარგა მობორბლა, | ჩექმა დეზითურთ კმა არის, |
| Line: 15 Verse: c | უჩირქოთ წმინდათ ხმარება, | კვლავ გასცის და მოიხმარის, |
| Line: 16 Verse: d და | სანდომ მიხედვა, მოხედვა, | თვალი მახვილად მოარის. |
| Strophe: 12 | ||
| Line: 17 Verse: a | მეჯინიბობა, მხედრობა, | ცხენოსნობა სხვადასხვაობს, |
| Line: 18 Verse: b | მომტევლობაც ფრინვლებისა | ცალ-ცალკეა, სულ ნუ მწყერობს; |
| Line: 19 Verse: c | მან კი იცის ეს ასრეა, | ვინ ოსტატათ ბაზიარობს, |
| Line: 20 Verse: d და | ძაღლიც კარგად მოუტიოს, | ვინ კურდღლობს და მალე მწევრობს. |
| Strophe: 13 | ||
| Line: 21 Verse: a | ცხენისა და ფრინვლის ცნობა, | ძაღლისაც ზნე არიაო, |
| Line: 22 Verse: b | ამადა ვთქვი ესეები, | არც ერთზედან არიაო, |
| Line: 23 Verse: c | ვისა გინდა, ეს არ გინდა, | ასე რამ გარდაგრიაო? |
| Line: 24 Verse: d და | თუ არ გიყვარს, მხედარს კაცსა | მაშ აღარ შეგადრიაო. |
| Strophe: 14 | ||
| Line: 25 Verse: a | აშფაშაქი და ყაბახი, | ბუ[რ]თის სროლა, მესეფქობა, |
| Line: 26 Verse: b | კარზედ ცხენის გაჭენება, | ხელ-ძალიან ჯირითობა, |
| Line: 27 Verse: c | ახლა ესეც ზნედ დაიდვა | მოუცდენი მეთოფობა, |
| Line: 28 Verse: d და | ის უწინცა ვარგებულა | ხელ-ფეხი და ქვეითობა. |
| Strophe: 15 | ||
| Line: 29 Verse: a | მცურაობაც კარგი არის, | მაგრამე სჯობს ნავთ ხმარება, |
| Line: 30 Verse: b | ვინც არ იცის, დიდროანს წყლებს | ვერავინ მიეკარება; |
| Line: 31 Verse: c | გაღმა კაცს თუ საქმე რამ აქვს, | იმას სხვა ზნე არ ედრება, |
| Line: 32 Verse: d და | მაშინ დია ვარგისია | წყალწაღებულს ვინ ესწრობა. |
| Strophe: 16 | ||
| Line: 33 Verse: a | მოტირლობა, გლოვის წესი, | ზარი, ახა ზნედ დაიდო, |
| Line: 34 Verse: b | უსარგებლო მკვდრის და ცოცხლის | ვინ ძმა იძმო, ან და იდო, |
| Line: 35 Verse: c | ერთმანერთის წაბაძვითა | დაწესდა, ხიდად გაიდო, |
| Line: 36 Verse: d და | წლამდინ ვინ ხორცი არ სჭამო, | ბძანე წინა გიდგა ი დო? |
| Strophe: 17 | ||
| Line: 1 Verse: a | ჭადრაკის მღერა, ნარდისა | და სხვა რაც რამა ყუმარი, |
| Line: 2 Verse: b | ხარდიორდა და ჩალიჩი, | სევდისა დასადუმარი, |
| Line: 3 Verse: c | ხტომა, ქვის გდება, რკინობა, | მოგვერდი, ფანდიც რამ არი, |
| Line: 4 Verse: d და | ის კაცსა ბევრჯელ უკუჰყრის, | ვინც კარგი ხუმარი არი. |
| Strophe: 18 | ||
| Line: 5 Verse: a | ვერ ხედავთ ფრიდონისასა, | მოშაითობას ჩემულობს, |
| Line: 6 Verse: b | საბელზედ გავლა-ხტომასა | თამამად, ართუ მოზარობს, |
| Line: 7 Verse: c | ტარიელსა და ავთანდილს | ქაჯეთს მისვლაზედ უამბობს. |
| Line: 8 Verse: d და | ვინ იცის, მის დროს იქმოდეს | ცოდნასა, ნურვინ მცონარობს. |
| Strophe: 19 | ||
| Line: 9 Verse: a | ჰინდიც არ ვნახეთ ჩვენს წინა, | ოთხს აქლემს გარდახტებოდა! |
| Line: 10 Verse: b | ხელ-დაუკრავად ჰაერში | მათზედ გარდაბრუნდებოდა, |
| Line: 11 Verse: c | იქით ფერხს დადგის, მის მჭვრეტელს | თვალი არ მოუსხლტებოდა, |
| Line: 12 Verse: d და | ორს ცხრას იქით-აქ ხელჭერილს | შიშვლის ხმლით შიგ გახტებოდა. |
| Strophe: 20 | ||
| Line: 13 Verse: a | წმინდას შალზედ გაირბენდა | კაცთ ჰაერში დანაჭირსა, |
| Line: 14 Verse: b | მახვილების ბორბალშიგან | შიგ გახტის და არა სჭირსა, |
| Line: 15 Verse: c | ფეხებს ქედზედ დაიწყობდა | ხელით, ვსჭვრეტდით ნარონინსა, |
| Line: 16 Verse: d და | თამაშობდა უცხოებსა, | ამათ უფრო გასაჭირსა. |
| Strophe: 21 | ||
| Line: 17 Verse: a | თავთან დაისვის ხანჯალი, | გულაღმა წამოწვებოდა, |
| Line: 18 Verse: b | ანაზდათ ახტის პირდაღმავ, | იქით თავს გარდევლებოდა, |
| Line: 19 Verse: c | მუნით გულდაღმავ დაეცის, | იმის წვრით თვის წვერს მყოფლობდა, |
| Line: 20 Verse: d და | მნახავთ და გამგონეთაგან | მუნ მაშინ საკვირველობდა. |
| Strophe: 22 | ||
| Line: 21 Verse: a | ხეს დაიჭერდა კბილითა, | თუ ექვსმა კაცმა აიღის! |
| Line: 22 Verse: b | ძელს დაიდებდა გულზედან, | ძლივ ოთხმა ხარმან წაიღის, |
| Line: 23 Verse: c | ქვეშ დაისვემდა მახვილსა, | ქვე ტანი აღარ დაიღის, |
| Line: 24 Verse: d და | ხმელზედ თევზურად ცურევდა, | კვლავ უცხო რამ შემოიღის. |
| Strophe: 23 | ||
| Line: 25 Verse: a | ინატრეს ბევრმან ვაჟებმან: | "ნეტა ვინ ეს მასწავლაო! |
| Line: 26 Verse: b | მისი სიფიცხე, სიმალე, | ისე თამამად წავლაო." |
| Line: 27 Verse: c | მაგრამ ის შავი არ დადგა, | არავის არ ასწავლაო, |
| Line: 28 Verse: d და | მიზეზი ეს თქვა: "მწადიან | სულ ხელმწიფების დავლაო." |
| Strophe: 24 | ||
| Line: 29 Verse: a | წყლის წურვა და ბადის სროლა, | კარგად ესეც ჩაგდებულა, |
| Line: 30 Verse: b | წეროს გეზით დამჭერლობა | ზნეობადვე სწავლებულა, |
| Line: 31 Verse: c | მეძებრისა ხალისიან | სწავლებაც კი დადებულა. |
| Line: 32 Verse: d და | ვინ ჯერდება მარტო ამას, | ბევრჯელ კიდეც აგდებულა. |
| Strophe: 25 | ||
| Line: 33 Verse: a | კვლევა, დანახვა კურდღლისა, | მეხოხბეობა, მწყერობა, |
| Line: 34 Verse: b | სტვენა, წრუწუნი, ძახილი | გავაზის, იხვის მზვერობა, |
| Line: 35 Verse: c | ბატონს ვაამო, ჩავაგდო | ახლა ყავლი და წერობა, |
| Line: 36 Verse: d და | მალე მიშველა ფრინვლისა, | მუნ ადრე წამოწვერობა. |
| Strophe: 26 | ||
| Line: 1 Verse: a | ისრის თლა, სწორად გამართვა, | გაქლიბვა, სეფქის გაწყობა, |
| Line: 2 Verse: b | მშვილდის ჩაგდება, ყულაჯი, | ქარქაშის კარგა ჩაწყობა, |
| Line: 3 Verse: c | არც შორი-შორ და არც სულა | ახლო ერთმანერთს მიწყობა. |
| Line: 4 Verse: d და | რა ზნეა, თორემ ქვეყენა | არის, ვარგისობს ბრიყობა. |
| Strophe: 27 | ||
| Line: 5 Verse: a | ჩოგნის მოხვრეტა, მობანდვა, | სწორის ბურთისა გამოჭრა, |
| Line: 6 Verse: b | ბურთობის დროსა ასპარეზს | პირმხიარულად გამოჭრა, |
| Line: 7 Verse: c | ცხენის მოხტომა უხელოდ, | იმის დროს ფიცხლად გარდმოჭრა, |
| Line: 8 Verse: d და | მოპაიტრობა სახმობის, | ამორთმა, ხურდის ამოჭრა. |
| Strophe: 28 | ||
| Line: 9 Verse: a | ხრმლის ცემა, ლახტის თამაში, | ბევრგვარ ბრუნება შუბისა, |
| Line: 10 Verse: b | საცერის წყობა, მათრახის | ბილდირგა რა შეუბისა, |
| Line: 11 Verse: c | ისარი სხვილი და გძელი, | ხელთ არ დადება უბისა, |
| Line: 12 Verse: d და | ვისცა არა აქვს, უძრახვენ, | სხვამან სხვას მიუუბნისა. |
| Strophe: 29 | ||
| Line: 13 Verse: a | ჯაჭვის ცნობა, სხვათ საჭურვლის | კარგია და ძნელიაო, |
| Line: 14 Verse: b | გაწყობა და მორთულობა, | ვერვინ თქვას ზენკალიაო, |
| Line: 15 Verse: c | მასცა კარგად მოუხდების | ომამდინ ვინც ხდალიაო, |
| Line: 16 Verse: d და | მაშინ შექმნას ცურცლა რამე, | თრთოლა და კანკალიაო. |
| Strophe: 30 | ||
| Line: 17 Verse: a | თუთხმეტის დღისა მთვარესა | შეჭურვა ვინ სულ დაასწროს, |
| Line: 18 Verse: b | ვირე სრულ ამოვიდოდეს, | ცხენზედაც შეჯდეს, მიასწროს, |
| Line: 19 Verse: c | ხელ-ფიცხმა კაცმან ხელბუკსა | ასაღებელი აასწროს, |
| Line: 20 Verse: d და | ფერხით მსუბუქმან ფერხმძიმეს | დგენაზედ ადვილ წაასწროს. |
| Strophe: 31 | ||
| Line: 21 Verse: a | ენა და წიგნი რამდენი | ვინც იცის, ესეც იმდენად |
| Line: 22 Verse: b | ჩავაგდოთ თვითო ზნეობად, | სხვის ქვეყნის ამბავ მოსმენად, |
| Line: 23 Verse: c | მაშ ერთად როგორ ვიტყოდეთ, | იკითხონ სხვადასხვა ენა! |
| Line: 24 Verse: d და | ვინ სხვას ვერ ასმენს, ის ისმენს, | იქ დაიწყებენ მიდენად. |
| Strophe: 32 | ||
| Line: 25 Verse: a | მწიგნობრობა ჭრელ-სადაგი, | ჭრელ ძილისპირთა გარდათქმა, |
| Line: 26 Verse: b | მსმენელობა, მთარგმნელობა, | ღრმის სიტყვის ადვილ გამოთქმა, |
| Line: 27 Verse: c | ხუცურის და მხედრულისა | სხვადასხვაობს თვითოსა თქმა, |
| Line: 28 Verse: d და | კანანახი ხმამაღალი | სჯობს, ყინჩვილად ნუ იქათმა. |
| Strophe: 33 | ||
| Line: 29 Verse: a | მწერლობა ხუცურს დად მხედრულს, | იცით, უნდა სხვადასხვა, და, |
| Line: 30 Verse: b | მგრგლოვანს, ყვავისფრჩხილოვანსა, | ასომთავრულს სმენ თავადა, |
| Line: 31 Verse: c | მხატვრობას, მონახაზობას | არვინ ჩ[ა]აგდებს ავადა, |
| Line: 32 Verse: d და | გარეშე წიგნის კითხვაზედ | ხმა ავად ნუ იხავადა. |
| Strophe: 34 | ||
| Line: 33 Verse: a | ლექსთ მთარგმნელობა, გარდმოვლით | ხუმრობის ადვილ შეტყობა, |
| Line: 34 Verse: b | კარგად ჩამორთმა სიტყვისა, | წყენისა არას დატყობა, |
| Line: 35 Verse: c | თავის-გუნების კაცს გარდა | სხვისაც ბევრისა გაწყობა, |
| Line: 36 Verse: d და | ის ვერ მოგყვების, შენ მიჰყევ, | მობრიყობს, რევს ამაყობა. |
| Strophe: 35 | ||
| Line: 1 Verse: a | მოჩივრობა და სამართლის | მართლის ქმნა, კვლავ დიდი ბჭობა, |
| Line: 2 Verse: b | ანგარიში და რიცხვცოდნა, | ჩაგდება, მეკენჭაობა, |
| Line: 3 Verse: c | რამლის ყრა, მესტროლაბობა, | ზნევეა მეკოჭაობა. |
| Line: 4 Verse: d და | ისიც კი არის, მაგრამე, | ცრუდ თქმულა მებეჭაობა. |
| Strophe: 36 | ||
| Line: 5 Verse: a | მრჩევლობა, სიტყვის გაკვეთა, | თავს ჩემობს ამისი სწავლა, |
| Line: 6 Verse: b | ელჩობა, მოციქულობა, | სიტყვისა სწორად დასწავლა, |
| Line: 7 Verse: c | სხვადასხვა არის ესენი, | მე ასე ვინმემ მასწავლა, |
| Line: 8 Verse: d და | დრო არის გვიანობისა | საჩქაროზედან მალ წავლა. |
| Strophe: 37 | ||
| Line: 9 Verse: a | მელექსობა, შაირის თქმა, | უდარესი ამიცინა, |
| Line: 10 Verse: b | კარგის მთქმელმან გამაგონა | სიტყვა მჭევრი, არ მაგინა, |
| Line: 11 Verse: c | საალერსოდ ვისდა მიველ, | არ მიმიშო, თქვა, მაცინა, |
| Line: 12 Verse: d და | გამოვბრუნდი, კვლავ ვიახელ, | უხუმრე, არ გამიცინა. |
| Strophe: 38 | ||
| Line: 13 Verse: a | კარგკაცობაა შენახვა | ყოვლისა ხოშიადისა, |
| Line: 14 Verse: b | ცრუს სიტყვას ყურსა ნუ ასმენ, | ნურცა ენასა გასდისა. |
| Line: 15 Verse: c | ჩხუბი და მეენაობა | ვინც კაცმან დაიქადისა, |
| Line: 16 Verse: d და | სასაცილოდ და საზრახად | მან თავი გაიხადისა. |
| Strophe: 39 | ||
| Line: 17 Verse: a | ვინ ბატონის საიდუმლო | სიტყვა გარეთ გაიტანოს, |
| Line: 18 Verse: b | მუსაიფს თუ სხვას, ვის გინდა, | მისი რჩევა მიუტანოს, |
| Line: 19 Verse: c | მას პირს უნდა შეადუჟოს, | ზედ თავსლაფი დაატანოს, |
| Line: 20 Verse: d და | ძირში ენა ამოართოს, | კლიტე თან ამოატანოს. |
| Strophe: 40 | ||
| Line: 21 Verse: a | მუშაობაც კარგი ზნეა, | ზედ-მდგომობა და სარქრობა, |
| Line: 22 Verse: b | ბარვა, წიდნვა, ხნვნა და თესვა, | მკის და სთვლისა მის-მის დრობა. |
| Line: 23 Verse: c | კაცს შემატს და გაახარებს | მოსავლის ბევრის მოსწრობა. |
| Line: 24 Verse: d და | ვის მუშა ჰყავსთ, თვითან შვრება, | ურევია არზაქრობა. |
| Strophe: 41 | ||
| Line: 25 Verse: a | კაცის სახელის დასწავლა | და ცნობაც უნდა კარგაო, |
| Line: 26 Verse: b | მგზავრობის წესი და ნისლში | ვინცა გზა არ დაჰკარგაო, |
| Line: 27 Verse: c | რაგინდა რამე წამხდარი | კიდევ მალ მოივარგაო. |
| Line: 28 Verse: d და | მზარეულობა, ჭაშნიგის | ცნობასა მბობენ ვარგაო. |
| Strophe: 42 | ||
| Line: 29 Verse: a | ბატონის დარბაზის კარი | რაგინდ რომ მაღალი იყოს, |
| Line: 30 Verse: b | თავმოხრით უნდა შევიდეს, | არც ლაჯში თავი გაიყოს; |
| Line: 31 Verse: c | უმცროსის კაცის უფროსმან | ხელი საჭმელზედ წაიყოს, |
| Line: 32 Verse: d და | მეფისგან მონაკითხავი | ამხანაგებსა გაუყოს. |
| Strophe: 43 | ||
| Line: 33 Verse: a | ნუ მომიწყინებ, მსმენელო, | მოხსენებითა ამდენით, |
| Line: 34 Verse: b | არ მინდა იყვნეთ ზნეობის | ავსაქციელად წახდენით, |
| Line: 35 Verse: c | წავლა, წამოვლა, ზე დგომა, | ჯდომა, ადგომა მოხდენით, |
| Line: 36 Verse: d და | მენუზლეობაც ვარგისობს, | თან უკლებ სხვისაც მოდენით. |
| Strophe: 44 | ||
| Line: 1 Verse: a | უმცროსმან კაცმან უფროსი | არ უნდა დაიწვიოსო, |
| Line: 2 Verse: b | ადგეს სჯობს, ისრე მჯდომელმან | ქვემორე დაიწიოსო, |
| Line: 3 Verse: c | საჩოქეთ რა შეიყარნენ, | უწინ მან წაიწიოსო, |
| Line: 4 Verse: d და | არცა უხამსად დამდაბლდეს, | არც ბეწვად აიწიოსო. |
| Strophe: 45 | ||
| Line: 5 Verse: a | ორმან ტოლმან ამხანაგმან | დაიწვიოს რა მესამე, |
| Line: 6 Verse: b | ორთავ თავს არგარდუარო | და ჩაუჯე შუა სამე, |
| Line: 7 Verse: c | ეს შენ კარგად ჩამოგართონ | და იმათაც ორთავ ამე, |
| Line: 8 Verse: d და | უდროვოდ და უალაგოდ | ნურც იმღერი, ნურც ისამე! |
| Strophe: 46 | ||
| Line: 9 Verse: a | ჯდომაში ფერხი გარეთი | ზეით არ უნდა დაიდო, |
| Line: 10 Verse: b | პირში რა გედვას, ნუ უბნობ, | სიტყვის აღვირი აიდო, |
| Line: 11 Verse: c | მეორემ სიტყვა აცალე, | თუ არ გთნდეს ლუკმა წაიგდო, |
| Line: 12 Verse: d და | ხელს ნუ დაიბჯენ, ადგე რა, | იქ ჯოხი მხარს არ გაიდო. |
| Strophe: 47 | ||
| Line: 13 Verse: a | წინ ჯდომით, უკან უკუხრით | ზურგს ნუ მიჰყუდებ კედელსა, |
| Line: 14 Verse: b | ნურც თავს დაჰკიდებ, არ გვანდე | თვალნაკლებს ოქრომჭედელსა, |
| Line: 15 Verse: c | ცალს თეძოზედან არ დასჯდე, | რად ეჭვ ძნელს მოსადებელსა. |
| Line: 16 Verse: d და | ცხვირის გამოკრკნა არ წაგცდეს, | ნუ ეძებ კბილის საჩრჩნელსა. |
| Strophe: 48 | ||
| Line: 17 Verse: a | თუ რამ ბატონმა გიბოძოს, | ორის ხელით ჩამოართვი, |
| Line: 18 Verse: b | აგრევ შენგან მისართმევი | ორითავე მას მიართვი, |
| Line: 19 Verse: c | ამხანაგსა, მარჯვნით მჯდომსა, | მარცხენათი გამოართვი, |
| Line: 20 Verse: d და | მარცხენასა მონაცემი | კვლავ აქათით წამოართვი. |
| Strophe: 49 | ||
| Line: 21 Verse: a | ბატონს ზურგი ანუ გვერდი | ვინ გინდა ვინ შეაქცია! |
| Line: 22 Verse: b | შინაყმასა თუ რამ მიაქვს | საქცევი, ნუ დააქცია, |
| Line: 23 Verse: c | პატრონისა ბძანებაზედ | მონანი მალ გაიქცია. |
| Line: 24 Verse: d და | ხამს იცოდეს ყველა რამე, | ვინ არის კარგი კაცია. |
| Strophe: 50 | ||
| Line: 25 Verse: a | კულით და ყანწით, სხვებითაც, | სასმელს ვინ აწრუწუნებსა, |
| Line: 26 Verse: b | ვინ კბილებითა ბატონთან | თხილს ამსხვრევს, ალაწუნებსა, |
| Line: 27 Verse: c | მცოდინარესა მეფესა | უთუოდ გაამგუნებსა. |
| Line: 28 Verse: d და | ავსაქციელი მარტვილი | მამას მწვე დააჭმუნებსა. |
| Strophe: 51 | ||
| Line: 29 Verse: a | ბატონთან და უფროს კაცთან | მჯდომი არას გარდეყუდო, |
| Line: 30 Verse: b | ზეზე მდგომი ფერხს ნუ იკავ, | ნურც ბოძს ხელს ხვევ, თუ არ ცუდო, |
| Line: 31 Verse: c | ნურც იცინი, ნურას უბნობ, | არც ვინ ჯოხს ჩამოეყუდო. |
| Line: 32 Verse: d და | თუ ვინ ასრე არა ზრდილობ[ს], | მაშ იქნება სვანი ყუდო. |
| Strophe: 52 | ||
| Line: 33 Verse: a | მეფეს თუ რასმე ზრახევდე, | ნუ ათამაშებ ხელ-ფერხსა, |
| Line: 34 Verse: b | ესეც ავია, ვინც მუდამ | ულვაშს იკეთებს, იგრეხსა; |
| Line: 35 Verse: c | ხელ ქვე-მოჭდობით ეუბენ, | თაყვანს ეც მერმე ნაფერხსა. |
| Line: 36 Verse: d და | შენ არ მიწვრთნიხარ, ამაყო, | ვე ჰგავხარ ჩაუქსა ვეფხსა. |
| Strophe: 53 | ||
| Line: 1 Verse: a | ვინ ხელით აზნაურშვილობ, | გამეცალე, წადი იქით, |
| Line: 2 Verse: b | რად გგონია, უგუნურო, | ბრძნის ვისგანმე მაგით იქით? |
| Line: 3 Verse: c | თუ არ დაშლით, მოწვრთნა გიჯობს | ჯოხითა და გინდა ბაქით. |
| Line: 4 Verse: d და | მაამებლად ვინცა ხუმრობ, | მო, დაბძანდი, ზეით, აქით. |
| Strophe: 54 | ||
| Line: 5 Verse: a | ბატონი თუ ჯდეს მოწყენით, | უთქმელად დასულებული, |
| Line: 6 Verse: b | ნურც შენ იცინი, მასთანა | დუმენი სულდაღებული. |
| Line: 7 Verse: c | კადნიერება თუ გქონდეს, | რა ნახო სუფრა დებული, |
| Line: 8 Verse: d და | ეცადე ტკბილის სიტყვითა | იხილო გაღიმებული. |
| Strophe: 55 | ||
| Line: 9 Verse: a | თუ ვინმე ცხენით ან ქვეით | თავისთვინ ლაპარაკობდენ, |
| Line: 10 Verse: b | გნახონ და შენკენ წარმოდგენ, | შენც მიდი თუ კამათობდენ. |
| Line: 11 Verse: c | რა გაგიდრიკონ, დაეხსენ, | სძრახევდენ თუ ვის ამკობდენ, |
| Line: 12 Verse: d და | მათ მართებ გაგირიონცა, | თუ გულით არ ამაყობდენ. |
| Strophe: 56 | ||
| Line: 13 Verse: a | ყმისგან ბატონის სიტყვისა | გაგონა, მოხსენებაცა, |
| Line: 14 Verse: b | ძნელია ცოდნა ამისი, | ანაზდათ მოგონებაცა. |
| Line: 15 Verse: c | დია სჯობს, უპრიანეა | ურჩებას დამონებაცა, |
| Line: 16 Verse: d და | დასაშლელს ცალკე უშლიდეს, | ათაოს მისი ნებაცა. |
| Strophe: 57 | ||
| Line: 17 Verse: a | ბატონ-ყმური ლაპარაკი | სხვა არის და სხვისა სხვაა, |
| Line: 18 Verse: b | ჩამორთმა და მოხსენება, | ზოგჯერ სიტყვის შენახვაა, |
| Line: 19 Verse: c | სწორ უმფროსულ-უმცროსულსა | ქართულსაც აქვს დასახვაა; |
| Line: 20 Verse: d და | ვინცა იცის ყველაკაი | ბევრის საქმის მონახვაა. |
| Strophe: 58 | ||
| Line: 21 Verse: a | ოდეს ბატონი ბძანებდეს | სიტყვასა რასმე ქართულსა, |
| Line: 22 Verse: b | მოკლეს თუ გრძელსა ამბავსა, | ერთმანერთზედან წართულსა, |
| Line: 23 Verse: c | ნუ ლაპარაკობ, დაჩუმდი, | ნუ ჰგევხარ კაცსა ქურთულსა! |
| Line: 24 Verse: d და | მწვედ გაეწყობა მეფენი | ზნეკეთილს, ასრე მორთულსა. |
| Strophe: 59 | ||
| Line: 25 Verse: a | სიწყნარეს და სიჩქარესა | ორსავე აქვს მის-მისი დრო, |
| Line: 26 Verse: b | სიმშვიდეს და სიანჩხლესა, | მდივანბეგო, განა სადრო! |
| Line: 27 Verse: c | ორზედ უნდა მუდამ იყო | და იმ ორს კი უფრო ადრო. |
| Line: 28 Verse: d და | სიჩქარე სჯობდეს სიწყნარეს, | რუსთველს ეგე ვინ შეჰკადრო? |
| Strophe: 60 | ||
| Line: 29 Verse: a | საქციელი და ზრდილობა, | იცია, ბევრი სხვაცაა? |
| Line: 30 Verse: b | ნურავის გინდა ავადა | გადუჟვა, ცხვირის ხოცაა, |
| Line: 31 Verse: c | წინამავალს უკან მიჰყვე, | ტალახი არ მოსცხოცაა, |
| Line: 32 Verse: d და | უცხო მდიდარი მის სადგომს | მალ-მალე არ ნახოცაა. |
| Strophe: 61 | ||
| Line: 33 Verse: a | მეფეს ცხენით სერნობაზედ | მარტო იქით ნუ მოუვლი, |
| Line: 34 Verse: b | საითაც რომ კარგი რამ ჩნდეს, | და ნურც წინა გარდაუვლი, |
| Line: 35 Verse: c | ნურც ცხენის თავს დაუსწორებ, | ნურც სულ სწორად წინათ უვლი, |
| Line: 36 Verse: d და | ჯარისაკენც ნუ მოჰყვები, | რასა ქვიან მასთან შუღლი! |
| Strophe: 62 | ||
| Line: 1 Verse: a | სამსახურიც ბევრგვარია, | საცოდნელადაც ძნელია, |
| Line: 2 Verse: b | ბატონს თავს მწვე შეაყვარებს, | ვინც მისი მართლა მქნელია, |
| Line: 3 Verse: c | დაუზარლად და თამამად, | ფიცხი უნდა, არ ნელია, |
| Line: 4 Verse: d და | მალ ისმენდეს ბძანებასა, | დღე იყოს თუ სიბნელია. |
| Strophe: 63 | ||
| Line: 5 Verse: a | მღვიძარება და სიფრთხილე, | სწრაფად აღდგომა ძილითა, |
| Line: 6 Verse: b | მალე ტანს-ჩაცმა დილაზედ | ზორტით ჰქონდეს თუ ღილითა, |
| Line: 7 Verse: c | ადგილზე მოდარბაზობა | აამდეს მისის მისვლითა, |
| Line: 8 Verse: d და | წყნარი, მდაბალი, თამამიც | შვენოდეს გაღიმილითა. |
| Strophe: 64 | ||
| Line: 9 Verse: a | ზნეობა საქციელები | არ ბნელობს, არის ნათელი, |
| Line: 10 Verse: b | კამკამებს დაუფარავად, | ვითა წყვდიადში სანთელი, |
| Line: 11 Verse: c | ეს უნდა კაცმან იცოდეს, | მის-მის დროს რა[ა] საქნელი. |
| Line: 12 Verse: d და | ნურას მიზეზობთ, ისწავლეთ, | ეს არის თქვენი მსწავლელი. |
| Strophe: 65 | ||
| Line: 13 Verse: a | ვინ ამასა იქმს, მასცა იქს, | რაც რომ არ დამიწერია, |
| Line: 14 Verse: b | ბევრის რამ ზნეობებისა | კარგი რამ ანაწერია, |
| Line: 15 Verse: c | ზოგი რამ იცის წუმამა, | მთავრობდა და აწ ერია, |
| Line: 16 Verse: d და | მაშინც ეშმაკი ებძოდა, | მორია, დააწვერია. |
| Strophe: 66 | ||
| Line: 17 Verse: a | ამად ვთქვი ასრე გვიანად | კარგები, ძნელად საცოდნი, |
| Line: 18 Verse: b | ძვირად მინახავს ამათი | სრულად და კარგად ნაცოდნი, |
| Line: 19 Verse: c | ამათს მოქმედსა მოყმესა | სიავის არა საცოდნი, |
| Line: 20 Verse: d და | სხვა რომ ერთპირად შეჰყარო, | იქმნება ყველა საცოდნი. |
| Strophe: 67 | ||
| Line: 21 Verse: a | მსწავლელი მოსწავლეებსა | სასწავლოს არ გაუძნელებს, |
| Line: 22 Verse: b | მცირედ-მცირედის სწავლებით | ძნელს საცოდნს გაუადვილებს, |
| Line: 23 Verse: c | ცოტა რომ კარგად ისწავლოს, | გაუშვებს, მალ ასადილებს; |
| Line: 24 Verse: d და | უწინ პატ-პატა სწავლებით | ამ დიდრონს დააქადილებს. |
| Strophe: 68 | ||
| Line: 25 Verse: a | რა სჯობს დაუკლის ლოცვასა,ჟამთა | ზეპირად ცოდნასა, |
| Line: 26 Verse: b | საეროს გარდა დაფარვით | არ აღვიძებდეს მონასა, |
| Line: 27 Verse: c | ჩურჩნით ბაგეს ქვეშ, იდუმალ | არვისა გასაგონასა |
| Line: 28 Verse: d და | ამის უკეთესს ვინ რას იქმს, | ვის გინდა მოსაწონასა? |
| Strophe: 69 | ||
| Line: 29 Verse: a | პურადობა და გაცემა, | მამაცობა სხვას ყველას სჯობს, |
| Line: 30 Verse: b | შეხვეწილზედა ნამუსი, | ვინ თავმდაბლა მოაჯეობს, |
| Line: 31 Verse: c | სახელს ეძებს უზაკველად, | ფიცს არა სტეხს, გამმარჯვეობს, |
| Line: 32 Verse: d და | ამის მცოდნეს ესეცა სჭირს, | სამღთოზედანც განამრჯეობს. |
| Strophe: 70 | ||
| Line: 33 Verse: a | სარდლობა, ზავთი სარჯლისა, | დღე და ღამ დაუზარობა, |
| Line: 34 Verse: b | უწინ სიფრთხილე, გასინჯვა, | სიტყვისა მწვე მიმხვდარობა. |
| Line: 35 Verse: c | საქმე საქმეზედ რა მიდგეს, | კატათ სჩნდეს უზამბარობა, |
| Line: 36 Verse: d და | შემართვა მებრძოლთ თამამად, | წინ წადგომისა დასწრობა. |
| Strophe: 71 | ||
| Line: 1 Verse: a | რაზმის გაწყობა კარგვარად, | აგრევე ნადირობისა, |
| Line: 2 Verse: b | სადავე პირ-ჩვილს სხვა უნდა | და სხვაა გამზიდრობისა, |
| Line: 3 Verse: c | მოხშიროს ტყისა ეწრისა | და კიდევ მინდორობისა, |
| Line: 4 Verse: d და | ყოველთა უკეთესია, | ვახ, ცოდნა ერთპირობისა. |
| Strophe: 72 | ||
| Line: 5 Verse: a | ყოვლი ცოდნა ზნეობაა, | საბაითიც რადგან ზნეობს, |
| Line: 6 Verse: b | ისლარბეჩ მთვარეს კოჩები, | ვინ ოხიჭურ ვარადაობს, |
| Line: 7 Verse: c | ხელ-ბუჩხობა, კულის გათლა, | ვინ შალაფს ხმარობს, ხარატობს. |
| Line: 8 Verse: d და | ისა კარგი ზნეობაა, | ვინც გულით არვის ბოროტობს. |
| Strophe: 73 | ||
| Line: 9 Verse: a | სიბრძნეს ვერ სწორავს ვერა რა, | არც ისე მოსახმარია. |
| Line: 10 Verse: b | მისი ნაყოფი ბევრია, | ძირი აქვს არ გამხმარია, |
| Line: 11 Verse: c | სად წახვალთ, თან გამოგყვებათ, | საგზლათაც მგონ სახმარია, |
| Line: 12 Verse: d და | სხვა დაგრჩება და ის არა, | გვერთ გახლავს, ცათ კამარია. |
| Strophe: 74 | ||
| Line: 13 Verse: a | უცოდნი კაცი სადა გინდ | უხამსზედ გამამაცდება, |
| Line: 14 Verse: b | როს მართებს, ვეღარ ივარგებს, | საქმესაც ბევრსა დასცდება, |
| Line: 15 Verse: c | მუდამ ღინცილობს, მრავალჯერ | ცუდმუდი სიტყვა წასცდება, |
| Line: 16 Verse: d და | ცოტახანს თუცა რამ იყოს, | სიბრიყვით მალე წახდება. |
| Strophe: 75 | ||
| Line: 17 Verse: a | სიბრძნე სჯობს, თორემ უთუოდ | ზნეობა ყველა კაია, |
| Line: 18 Verse: b | მოზღაპრეობაც ივარგებს, | საძილოდ არაკაია, |
| Line: 19 Verse: c | მინდოდა სხვებიც რამ მეთქვა, | მითხრეს: ეგ კმარა, კაია, |
| Line: 20 Verse: d და | თუ გინდა ცოდნა ვინცა თქვა, | დამშლელი მამუკაია. |
| Strophe: 76 | ||
| Line: 21 Verse: a | სხვა ზნე ყველა მობრყვილდება | სენითა თუ დაშავებით, |
| Line: 22 Verse: b | მარტო დავრჩი უსაჭურვლო, | სულ შიშველი ვის შევებით? |
| Line: 23 Verse: c | ეს დარჩების სიკვდილამდინ | არც სულ დაუნაშავებით, |
| Line: 24 Verse: d და | ვინც იცით და ვინც არ ვიცით, | ცოდვას მაშინც არ ვეშვებით. |
| Strophe: 77 | ||
| Line: 25 Verse: a | პურადი ხარ, შენ სხვასა სთხოვ, | აბა რაღას იპურადებ? |
| Line: 26 Verse: b | ქვეითი ხარ, ცხენი არ გყავს, | რით იგადრებ ან ირადებ? |
| Line: 27 Verse: c | დაბერდი და თვალს დაგაკლდა, | მშვილდისარსა რად არ დასდებ? |
| Line: 28 Verse: d და | სიბრძნე არის სამუდამო, | სიკვდილამდინ ვერ გააგდებ. |
| Strophe: 78 | ||
| Line: 29 Verse: a | ცხენი არა გყავს, ვერა იქ | რაც სხვაა ცხენთა ზნეობა, |
| Line: 30 Verse: b | ძალი გაქვს, მრკენალს ვერ შოებ, | თუცა კარგია მხნეობა. |
| Line: 31 Verse: c | ეს უმჯობეა, ვინ იცის | მღვთის ხვეწნა, მოქენეობა, |
| Line: 32 Verse: d და | სიბრძნით მის ალაგს რაც ჰხამდეს, | მის საქმის მომგონეობა. |
| Strophe: 79 | ||
| Line: 33 Verse: a | სიბძნისაც ეგებ ვინმე თქვას: | მსმენი არა მყავს, რავქმნაო, |
| Line: 34 Verse: b | მაშინ სჯობს, თუ სულ მარტო ხარ, | დაამოს შენი სულთქმნაო, |
| Line: 35 Verse: c | მას შეგავედროს შესაწყლად, | ვინ ზღვა და ხმელი შექმნაო, |
| Line: 36 Verse: d და | ამპარტავანის ვაჟისა | იცის რამ კარგად მოქნაო. |
| Strophe: 80 | ||
| Line: 1 Verse: a | სამღთო საქმის უმეცარი | ბევრს ავს საქმეს წაადგება, |
| Line: 2 Verse: b | ეშმაკს ვერას ვერ შეუტყობს, | რა საცთომლად შეადგება, |
| Line: 3 Verse: c | მერმე მისად საპასუხოდ | კარს მღვთის რისხვა მიადგება, |
| Line: 4 Verse: d და | შერცხვება და წაცაწყმდება, | ვეღაროდეს აუდგება. |
| Strophe: 81 | ||
| Line: 5 Verse: a | ეშმაკს მარტო წასაწყმედათ | არ უნდივართ, რად არ იცით? |
| Line: 6 Verse: b | აქაც უნდა შეგვარცხვინოს | ავის ქმნით და ცრუის ფიცით, |
| Line: 7 Verse: c | მისის რჩევის ამყოლემან | კარგი ვერა ვერ მოვიცით, |
| Line: 8 Verse: d და | თუ ვტყუოდე, გამამტყუნეთ, | ჩემს წინ თავი გარდაიცით. |
| Strophe: 82 | ||
| Line: 9 Verse: a | ვერ ხედავთ, მარტო ჩვენს ჟამში, | რამდენი ავი რამ იქმნა? |
| Line: 10 Verse: b | რა ცრუ-ფიცობა, რა ზაკვა, | უნამუსობა, რა ლიქნა? |
| Line: 11 Verse: c | მღვთის შიშის გულით განვარდნა, | ვისგან სულ არსი შეიქმნა, |
| Line: 12 Verse: d და | ვეჭვ, აღსასრულიც მოვიდა, | ავისაც ბოლო დაიქნა. |
| Strophe: 83 | ||
| Line: 13 Verse: a | სიბრძნე ის უფრო მტკიცეა, | ვის ოსტატი ჰყავს, ასწავლის, |
| Line: 14 Verse: b | სამების მცოდინარისა, | არ ახუნების არდავლის, |
| Line: 15 Verse: c | გულს დაუდებს და ისწავლის, | ბიჭურად კარზედ არ დავლის, |
| Line: 16 Verse: d და | წარმართებრ წმასნას არ ჯერა | მობედეთა და არ დავლის. |
| Strophe: 84 | ||
| Line: 17 Verse: a | თუ ოსტატი ვერ იშოოს, | ხელთა იგდოს სამღთო წიგნი, |
| Line: 18 Verse: b | უნდა ბევრჯელ წაიკითხოს, | შეუიდეს შიგან შიგნი, |
| Line: 19 Verse: c | ღირღოვანი, ღრმად მეტყველი | ეცადო, რომ სულ შეიგნი, |
| Line: 20 Verse: d და | მაშინ სიბრძნის გზა და კვალი | უსათუოდ მალ გაიგნი. |
| Strophe: 85 | ||
| Line: 21 Verse: a | მე ნუ გგონიათ სრულ ბრძენთან | თავს ვდებდე, ანუ თუ ვიყო, |
| Line: 22 Verse: b | არვინ მყოლია მსწავლელი, | მეთქვას სხვაც, ვიწვრთნა თუ ვიყო, |
| Line: 23 Verse: c | რაც ვიცი, საღმრთოს წიგნთაგან | მაქვს, სხვათ არვისგან გავიყო, |
| Line: 24 Verse: d და | სადამ ცოცხალ ვარ, ვსწავლულობ, | ეს მცნება არ დავივიწყო. |
| Strophe: 86 | ||
| Line: 25 Verse: a | წმინდათა ბრძენთა წერილი | არის ნათლისა ებგური, |
| Line: 26 Verse: b | სრულ ნათალ თვალთა ნაგები, | არ ურევია აგური, |
| Line: 27 Verse: c | იქით გიზახის, მიგიწოდს: | "ჰე, ძმაო, თქვენი სადგური, |
| Line: 28 Verse: d და | სასუფეველი ზეცათა, | ნუ გსურთ სრულ სტვირი, ჩოგური." |
| Strophe: 87 | ||
| Line: 29 Verse: a | ეს ზნე სჭირს მათსა წერილსა, | ვინ ეცდება და ისწავლის, |
| Line: 30 Verse: b | მათი ნათქვამი დარჩება | და სხვათა ცუდი ის წავლის, |
| Line: 31 Verse: c | მას ყურს ნუ უგდებთ ლიქნასა, | ვინ სხვაცა ზაკვა წაავლის, |
| Line: 32 Verse: d და | სხვის, ამ სოფლისა რიტორთა, | მგზავსია მტვრისა, ის წავლის. |
| Strophe: 88 | ||
| Line: 33 Verse: a | ყველას რამ ზოგი სრულად იქს | და სიბრძნეს ვერავინაო, |
| Line: 34 Verse: b | ყველათ რითმ კაცი დაშვრება, | იმით კი არავინაო; |
| Line: 35 Verse: c | ვის აქვს სადგურად მთაწმიდა, | ეგრეთცა მთავე სინაო, |
| Line: 36 Verse: d და | ვერცა იქ მყოფნი სრულ მისწვთენ, | ვერც ბრძენი დეო-ჯინაო. |
| Strophe: 89 | ||
| Line: 1 Verse: a | სხვას გარდა ეს ვთქვა,რაზედაც | კაცსა გულს განუხურებსა, |
| Line: 2 Verse: b | ღმერთს დაამონებს, პატრონსა | ერთგულად ამსახურებსა, |
| Line: 3 Verse: c | სიმართლესა სწვრთნის ყოველთა, | სიცრუეს ვინ უყურებსა, |
| Line: 4 Verse: d და | შფოთსა დაუშლის, დაათმობს | ავპირად ვინ უხუმრებსა. |
| Strophe: 90 | ||
| Line: 5 Verse: a | საფუძვლად ღვთის შიშს დაუდებს, | ზედ სიყვარულსა აუგებს, |
| Line: 6 Verse: b | ღმერთსა ცხოველსა დაამონს, | სხვას კერპსა არვის არ უგებს, |
| Line: 7 Verse: c | გზას აპოვნინებს შეცთომილს, | სიბნელეს ნათლად გაუგებს, |
| Line: 8 Verse: d და | კარგ საქციელად ამყოფებს, | დააშლევინებს აუგებს. |
| Strophe: 91 | ||
| Line: 9 Verse: a | უდებსა ლოცვად აღადგენს, | მცონარსა გაამოღვაწებს, |
| Line: 10 Verse: b | ღვთის სათნოების ისარზედ | ფრთედ მაგრა სწორად დააწებს, |
| Line: 11 Verse: c | ვის ჭირი იპყრობს, ტკბილადრე | მოსასვენებლად დაარწებს, |
| Line: 12 Verse: d და | ვინ დაუჯერებს, ამას ჰყოფს, | თორემ დააყრის მას ბრაწებს. |
| Strophe: 92 | ||
| Line: 13 Verse: a | ცოდვილს მოაქცევს მართალს გზას, | ცდომილსა მის განდგომილით, |
| Line: 14 Verse: b | კაცს განსაცდელსა მადლობით | მიათვლევინებს დუმილით, |
| Line: 15 Verse: c | მას დაანახვებს, ვინ არის | ვერვისგან ვერ მიწდომილით. |
| Line: 16 Verse: d და | პეშვით არ კმარა სასმელად, | ვის გწყურის, მიდით, სუ მილით. |
| Strophe: 93 | ||
| Line: 17 Verse: a | ჯაბანს გაამხნობს, ხდალს კაცსა | მგონივარ გაამამაცებს, |
| Line: 18 Verse: b | ანჩხლს დაატკბობს და განსწავლის | სულელსა კაცსა და უცებს, |
| Line: 19 Verse: c | ბრძენს კიდევ სიბრძნეს შესძინებს, | ბევრს შეუმატებს ბრიყვს ხუცებს, |
| Line: 20 Verse: d და | მოწყენილს დიაღ უკუჰყრის, | სამუდმოდ არ გააბუცებს. |
| Strophe: 94 | ||
| Line: 21 Verse: a | ამხანაგის სიყვარული | კარგია და მოუმატებს, |
| Line: 22 Verse: b | დაამშვიდებს, დაამდაბლებს, | აღარავის აამაყებს, |
| Line: 23 Verse: c | სიტყვა მცდარსა დაადუმებს, | ვინ ეწყობა სიტყვა როყებს? |
| Line: 24 Verse: d და | იმას დია მოუხდება, | ყმაწვილობით ვინ იბრიყვებს. |
| Strophe: 95 | ||
| Line: 25 Verse: a | ვინ ძნელ საქმეს დაბმულიყო, | უადვილებს გასაჭირსა, |
| Line: 26 Verse: b | ცოდვის თოკით მაგრა შეკრულს | მოცაუშვებს მოსაჭირსა, |
| Line: 27 Verse: c | სევდა-ნაღველს განუქარვებს, | უმსუბუქებს სენს და ჭირსა, |
| Line: 28 Verse: d და | ამას გარდა სხვა მრავალი | კიდევ ბევრი კაი სჭირსა. |
| Strophe: 96 | ||
| Line: 29 Verse: a | აწ სიბრძნეს უნდა ღვთის შიშის | შემსჭვალვა, მაგრა ქონება, |
| Line: 30 Verse: b | ვინ უამისოდ აჰყვება, | ეშმაკისაა მონება, |
| Line: 31 Verse: c | ქრისტე მოირთე მის მცველად, | მას დაამონე გონება, |
| Line: 32 Verse: d და | თორ უამისოდ ცუდია, | იქნება მართ მამონება. |
| Strophe: 97 | ||
| Line: 33 Verse: a | ნუ გეშინიათ, არ გიშლით, | სოფელი ნურვის გინდაო, |
| Line: 34 Verse: b | ცოლი და შვილი, მამული, | ძმა სახლისკაცი გინ დაო, |
| Line: 35 Verse: c | აბრამსაც ყონდა და ჰქონდა, | ღვთის სიტყვას მოისმენდაო, |
| Line: 36 Verse: d და | თორემ უმისოს საქმესა | რასაც იქ დაინანდაო? |
| Strophe: 98 | ||
| Line: 1 Verse: a | რასაც შვრებოდეთ სიმართლით, | ღვთის სადიდებლად იქმოდით, |
| Line: 2 Verse: b | სად კაი საქმე ისმოდეს, | ცუდი გაუშვით, იქ მოდით, |
| Line: 3 Verse: c | რა შეიმატოთ, რა ირგოთ, | სულ ხმით ყვირილით იქმოდით? |
| Line: 4 Verse: d და | თვარა ყოველმან სიცრუვე | იზღვიოთ, მწარის იქ მოდით. |
| Strophe: 99 | ||
| Line: 5 Verse: a | არ ვიცით მოაქვს წამს რა და | ან თვალის დახამხამებას, |
| Line: 6 Verse: b | დილა, სადილობ, შუადღე, | სამხარს, და ან დაღამებას, |
| Line: 7 Verse: c | აქა-იქით სამ სიარულს, | სასჯელსა, კბლავ დახამებას, |
| Line: 8 Verse: d და | მწუხარებას და გლოვასა, | უმჯობეს მას გახარებას. |
| Strophe: 100 | ||
| Line: 9 Verse: a | ამად დავშურდი სიბრძნესა, | მისი ვარ ესრეთ მკობარი, |
| Line: 10 Verse: b | არ დამრჩეს თუ რამ ვიცოდე | სხვისაგან შეუტყობარი, |
| Line: 11 Verse: c | სხვათაც მოუწოდ სასწავლოდ, | ვარ მათი მაღლად მხმობარი, |
| Line: 12 Verse: d და | ვერავინ მოვრჩეთ სოფელსა | ცრუს ლახვარ-დაუსობარი. |
| Strophe: 101 | ||
| Line: 13 Verse: a | საქართველოში იტყვიან | სამასსამოცდახუთსაო |
| Line: 14 Verse: b | ზნეობას, სხვას არ აგდებენ | ქვეყნისას თუ არ მათსაო, |
| Line: 15 Verse: c | აქაური რამ ყველანი | ვთქვი, ვერვინ დამიხუთსაო, |
| Line: 16 Verse: d და | ეს დაუცს, მაგრამ მე ვგონებ | უფრო ბევრს ხუთათასაო. |
| Strophe: 102 | ||
| Line: 17 Verse: a | თუ კაცის ფიქრი საერთოთ | ერთ რასმე შემოკრბებისა, |
| Line: 18 Verse: b | ქვეყანა გაიზომება | გარ ზღვაში ჭალაკებისა, |
| Line: 19 Verse: c | ან დავლა ვისმე ძალუძეს | მთების და სულ ვაკებისა, |
| Line: 20 Verse: d და | მაშინ შეიძლოს ამას გარდ | სულ მოთვლა ზნეობებისა. |
| Strophe: 103 | ||
| Line: 21 Verse: a | ბევრი კაცი იმიზეზებს: | არა მყონდა მომვლელიო, |
| Line: 22 Verse: b | ზნეობა რამ დამესწავლა | ხარისხ-ხარისხ ამვლელიო, |
| Line: 23 Verse: c | ახლა რაღა პასუხი გაქვსთ, | აი თქვენი მსწავლელიო! |
| Line: 24 Verse: d და | ვინ არ იწვრთნა, მალმც მოჰკვდები, | ნუხარ ხანის წამვლელიო. |