TITUS
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
Part No. 4
Chapter: 4
Line: 1
თავი
მეოთხე
Part: S
Line: 2
სახარებაჲ
(4,7-12
):
ხოლო
იესუ
,
სავსე
სულითა
წმიდითა
,
Line: 3
მიიქცა
იორდანით
,
და
აღიყვანა
სულისა
მიერ
უდაბნოს
,
დღე\თა
Line: 4
ორმეოცთა
განცდილი
ეშმაკისა
მიერ
.
და
არა
ჭამა
არა\რაჲ
,
Line: 5
არცა
სუა
მათ
დღეთა
[
Page of ms. K: 100v
]
შინა
.
და
სრულ-იქმნნეს
Line: 6
რაჲ
იგინი
,
უკუანაჲსკნელ
შეემშია
და
ჰრქუა
მას
ეშმაკმან
:
Line: 7
უკუეთუ
ძე
ხარ
ღმრთისაჲ
,
არქუ
ქვასა
ამას
,
რაჲთა
იქმნეს
Line: 8
პურ
და
მიუგო
იესუ
მისა
მიმართ
მეტყუელმან
:
რამეთუ
წე\რილ
Line: 9
არს
,
ვითარმედ
:
არა
პურითა
ხოლო
ცხოვნდეს
კაცი
,
არა\მედ
Line: 10
ყოვლითა
სიტყჳთა
ღმრთისაჲთა
.
და
აღმყუანებელმან
Line: 11
მისმან
ეშმაკმან
მთასა
მაღალსა
უჩუენნა
ყოველნი
მეფობანი
Line: 12
მკჳდროვნისანი
წამსა
შინა
ჟამისასა
და
ჰრქუა
მას
ეშმაკმან
:
Line: 13
შენ
მოგცე
ჴელმწიფებაჲ
ესე
და
ყოველი
დიდებაჲ
მათი
.
Line: 14
რამეთუ
ჩემდა
მოცემულ
არს
და
ვისიცა
მენებოს
,
მივსცე
მას
.
Line: 15
შენ
უკუე
უკეთუ
თაყუანის-მცე
წინაშე
ჩემსა
,
შენდა
იყოს
Line: 16
ყოველი
.
და
მიმგებელმან
მისმან
თქუა
იესუ
:
წარვედ
მარ\თლუკუნ
Line: 17
ჩემსა
,
სატანა!
რამეთუ
წერილ
არს
:
უფალსა
Line: 18
ღმერთსა
შენსა
თაყუანის-სცე
და
მას
მხოლოსა
ჰმსახურო
.
და
Line: 19
მოიყვანა
იგი
იერუსალჱმდ
და
დაადგინა
იგი
ფრთესა
ზედა
Line: 20
ტაძრისასა
და
ჰრქუა
მას
:
უკუეთუ
ძე
ხარ
ღმრთისაჲ
,
გარ\დაიგდე
Line: 21
თავი
შენი
ამიერ
ქუე
.
რამეთუ
წერილ
არს
,
ვითარმედ
:
Line: 22
ანგელოზთა
მისთა
და
უბრძანებიეს
შენთჳს
დაცვად
მენდა
.
და
Line: 23
ჴელთა
მათთა
აღგიღონ
შენ
,
ნუსადა
წარკუეთო
ქვასა
[
Page of ms. A: 52
]
Line: 24
ფერჴი
შენი
.
და
მიმგებელმან
ჰრქუა
მას
,
რამეთუ
:
თქუმულ
Line: 25
არს
:
არა
განსცადო
უფალი
ღმერთი
მენი
.
Part: T
Line: 26
თარგმანი
:
ნათელ-იღო
უკუე
უფალმან
,
რაჲთა
განწმიდნეს
Line: 27
წყალნი
ჩუენთჳს
,
რომელთა
გუეგულებოდა
მოღებად
ნიჭსა
Page: 54
Line: 1
მადლისასა
.
ხოლო
შემდგომად
ნათლის-ღებისა
აღიყვანების
Line: 2
სულისა
მიერ
უდაბნოდ
.
რამეთუ
სულმან
წმიდამან
შეიყვანა
Line: 3
იგი
ეშმაკისა
მიმართ
ღუაწლსა
.
ხოლო
უდაბნოდ
აღიყვანა
,
Line: 4
რაჲთა
მისცეს
ეშმაკისა
ადგილი
მოსლვად
მისსა
.
და
რამეთუ
Line: 5
უფროჲსღა
მარტოქმნილთა
მომიჴდების
ჩუენ
.
და
ორმეოცთა
Line: 6
დღეთა
იმარხავს
და
არა
გარდაჰჴდების
საზომსა
მოსეს
და
Line: 7
ელიაჲს
მარხვისასა
,
რაჲთა
არა
შეუქმნეს
სატანას
იჭუეულო\ბაჲ
Line: 8
ამიერ
,
ვითარმედ
უფროჲს
მათსა
არს
ესე
,
არამედ
მოუჴ\დეს
Line: 9
მას
მგონებელი
,
ვითარმედ
კაცი
არს
იგიცა
.
ამას
თანა
,
Line: 10
რაჲთა
არა
საგონებელ-იქმნეს
უცნებით
განჴორციელებულად
.
Line: 11
ხოლო
განიცადების
[
Page of ms. K: 101r
]
შემდგომად
ნათლის-ღებისა
,
რაჲ\თა
Line: 12
გჳჩუენოს
ჩუენ
,
ვითარმედ
შემდგომად
ნათლის-ღებისა
Line: 13
მელიან
ჩუენ
განსაცდელნი
.
და
იმარხავს
ამით
,
რამეთუ
დიდი
Line: 14
საჭურველი
არს
განსაცდელთა
მიმართ
მარხვაჲ
და
ვითარმედ
Line: 15
შემდგომად
ნათლის-ღებისა
ჩუენცა
არა
შუებისა
გჳღირს
მი\ცემაჲ
Line: 16
თავთაჲ
,
არამედ
მარხვასა
.
ხოლო
კუეთებასა
მისსა
Line: 17
ჰყოფს
მტერი
პირველად
ნაყროვანებისა
მიერ
,
რომლითა
იგი
Line: 18
ბრძოლა
უყო
ადამსცა
.
ამისა
შემდგომად
საჴმართ\მოყუარებისა
Line: 19
მიერ
,
მჩუენებელი
მისი
ყოველთა
მეფობათაჲ
,
Line: 20
ხოლო
ვითარ
უჩუენნა
იგინი
?
ვიეთნიმე
იტყჳან
,
ვითარმედ
:
Line: 21
მოგონებითად
წარმოუდგინნა
იგინი
მას
;
გარნა
არა
მოგონე\ბითად
Line: 22
ვგონებ
,
არამედ
გრძნობადად
უჩუენნა
იგინი
მას
უც\ნებით
Line: 23
გამოჩინებისა
მათისა
მოქმედმან
;
მესამედ
,
ეკუეთების
Line: 24
მას
დიდების
მოყუარებისა
მიერ
,
რამეთუ
:
უკუეთუ
ძე
ხარო
Line: 25
ღმრთისაო
,
ეტყჳს
,
შთაიგდე
თავი
შენი
ამიერ
ქუე
.
ჰლიქნის
Line: 26
უკუე
მას
,
და
ამისთჳს
იჩქურებს
ესევითართა
,
რაჲთა
ლიქნისა
Line: 27
მიერ
შეცთომილმან
ვითამე
და
მნებებელმან
თავისა
თჳსისა
Line: 28
ძედ
ღმრთისა
გამოჩინებისამან
შთაიგდოს
თავი
თჳსი
ქუე
.
და
Line: 29
ესრეთ
გამოცხადნეს
,
თუ
ვინ
არს
იგი
.
ხოლო
უფალი
თუ
ვი\თარ
Line: 30
გარემიაქცევს
მას
სიტყჳს-გებითა
წერილისაგან
,
რამეთუ
Page: 55
Line: 1
არა
განსცადო
უფალი
ღმერთი
მენი
,
ვინაჲთგან
არცა
ჯერ\არს
Line: 2
საჩინოთა
ჭირთა
მიცემაჲ
ვიეთგანმე
თავთა
,
რეცა
გა\მომცდელთაგან
Line: 3
ამისთა
უკუეთუ
შეეწევის
მათ
ღმერთი
.
Line: 4
ხოლო
შეიწავე
ესე
,
ვითარმედ
დიდი
სარგებელი
აქუს
Line: 5
მეცნიერებასა
წერილთასა
.
რამეთუ
უფალმან
წერილთა
მიერ
Line: 6
ყო
გარემიქცევაჲ
სატანაჲსა
,
რამეთუ
ესე
,
ვითარმედ
:
არა
Line: 7
პურითა
ცხოვნდების
კაცი
, --
მოსესი
1*
არს
მანანაჲსათჳს
Line: 8
თქუმული
.
რამეთუ
მანანაჲ
არა
იყო
პური
,
გარნა
ზრდიდავე
Line: 9
ერსა
.
და
ვითარმედ
:
უფალსა
ღმერთსა
შენსა
თაყუანის-სცე
,
Line: 10
და
ვითარმედ
:
არა
განსცადო
უფალი
ღმერთი
შენ
,
ესეცა
Line: 11
მოსესნი
არიან
.
2*
Part: S
Line: 12
სახარებაჲ
(4,13
):
და
აღასრულნა
რაჲ
ყოველნი
განსაც\დელნი
Line: 13
ეშმაკმან
,
განეშორა
მისგან
ჟამადმდე
.
Part: T
Line: 14
[
Page of ms. K: 101v
]
თარგმანი
:
ყოველთა
განსაცდელთა
აღსრულე\ბასა
Line: 15
იტყჳს
უფლისა
ზედა
ლუკა
,
სამითა
ხოლო
განსაცდე\ლითა
Line: 16
განცდილისათჳს
,
ამისთჳს
,
რამეთუ
თავნი
ყოველთა
Line: 17
განსაცდელთანი
სამნი
ესენი
არიან
:
საჴმართმოყუარებაჲ
,
Line: 18
ნაყროვანებაჲ
და
დიდებისმოყუარებაჲ
.
და
ნაყროვანებისაჲ
Line: 19
ვიდრემე
გარემიაქცია
თქუმითა
ესრეთ
,
ვითარმედ
:
არა
პუ\რითა
Line: 20
ცხონდების
კაცი
.
რამეთუ
ესე
განსაცდელი
წინაუყო
Line: 21
პირველ
,
ვითარ-იგი
ადამსცა
.
ვინაჲთგან
ადამისი
ვერცა
მიმ\ხუეჭელობითა
Line: 22
ეძლო
შებრკოლებაჲ
,
რამეთუ
არავინ
აქუნდა
Line: 23
მისახუეჭელი
,
ვითარცა
მარტოსა
:
ვერცა
მრისხანებითა
,
ვი\ნაჲთგან
Line: 24
არავინ
აქუნდა
,
ვისთჳსცა
განრისხებულ
იყო
;
ვერცა
Line: 25
შურითა
,
ამისთჳს
მუცლისა
მიერ
შეაბრკოლა
[
Page of ms. A: 54
]
იგი
.
Page: 56
Line: 1
ხოლო
საჴმართმოყუარებაჲ
გარემიაქცია
არა
დავრდომი\თა
.
Line: 2
არცა
თაყუანის-ცემითა
მისითა
.
რამეთუ
უჩუენნა
რაჲ
Line: 3
მან
ყოველნი
მეფობანი
გრძნობადად
,
გარნა
უცნებით
არა
Line: 4
შეუვრდა
.
დაღათუ
ვიეთმე
არა
გრძნობადთა
მეფობათათჳს
Line: 5
გულისჴმა-ყვეს
ესე
,
არამედ
საცნაურთათჳს
ვითარ-იგი
ვი\თარმცა
Line: 6
ეჩუენა
მისდა
მეფობაჲ
უძღებებისაჲ
,
მეფობაჲ
შური\საჲ
Line: 7
და
ერთბამად
მეფობანი
ყოველთა
ცოდვილთანი
და
ვი\თარმცა
Line: 8
ესრეთ
ეტყოდა
მას
:
უკუეთუ
გნებავს
მეფობაჲ
ამათ
Line: 9
ყოველთა
ზედა
ვნებათა
და
ამისთჳს
მოხუედ
,
რაჲთა
ჩემ
მიერ
Line: 10
დამონებულნი
თავისუფალ-ჰყვნე
,
დავრდომით
თაყუანის-მეც
Line: 11
მე
და
მიიხუენ
ყოველნი
მორჩილნი
მეფობისა
ჩემისანი
.
ხოლო
Line: 12
უფალსა
მეფე-ყოფაჲ
თჳსი
ვიდრემე
ენება
და
ამისთჳს
Line: 13
ვიდრემე
ენება
,
ხოლო
მე
ყოფაჲ
არა
ცოდვისა
თანა
,
არცა
Line: 14
თჳნიერ
ღუა\\'წლისა
,*
[
Page of ms. J: 49r
]
არამედ
რაჲთა
ბრძოლა-სცეს
და
Line: 15
სძლიოს
.
ესრეთ
ვიეთმე
გულისჴ3ა-ყვეს
ესე
.
გარნა
შენ
,
რო\მელიცა
Line: 16
გთნდეს
,
იგი
მიითუალე
.
არამედ
დიდებისმოყუარე\ბისაჲცა
Line: 17
მიაქცია
გარე
თქუმითა
მისდა
[
Page of ms. K: 102r
]
სიტყჳსა
წერ\ილისასა
.
Line: 18
მიჴსნენ
და
ჩუენცა
,
უფალო
,
სამთა
ამათგან
თავთა
Line: 19
ვეშაპისათა!
Part: S
Line: 20
სახარებაჲ
(4,14
):
ხოლო
იესუ
მიიქცა
ძალითა
სულისაჲთა
.
Part: T
Line: 21
თარგმანი
:
საგონებელ
მიჩნს
მე
.
ვითარმედ
ყოვლითურთ
Line: 22
ღმეთმოქმედ
ქმნილი
მიიქცა
ძე
,
რამეთუ
ამას
ცხად-ჰყოფს
Line: 23
იტყოდის
რაჲ
,
ვითარმედ
ძალითა
სულითაჲთა
.
ვითარმცა
Line: 24
იტყოდა
,
ვითარმედ
ვინაჲთგან
სძლო
განმცდელსა
,
აჩუენა
Line: 25
ძალი
თჳსი
,
მაშინ
მიიქცა
ძალითა
სულისაჲთა
.
Line: 26
ხილო
თქუმასა
ამისსა
,
ვითარმედ
განეშორა
ვიდრე
ჟა\მადმდე
,
Line: 27
ესევითარი
აქუს
გონებაჲ
:
ეშმაკი
ორთა
ვნებათა
Page: 57
Line: 1
მიერ
ჰყოფს
კუეთებასა
:
გემოვნებისა
მიერ
და
მწუხარებისა
.
Line: 2
აწ
უკუე
პირველად
ვიდრემე
გემოვნებისა
მიერ
ბრძოლა-სცა
Line: 3
უფალსა
,
ვითარცა
მთასა
ზედა
.
ხოლო
განეშორა
მას
ვიდრე
Line: 4
ჟამადმდე
,
ესე
იგი
არს
,
ვიდრე
ჟამადმდე
ჯუარისა
,
რამეთუ
Line: 5
მაშინ
მწუხარებისა
მიერ
ეგულვა
კუეთებაჲ
მისი
.
Part: S
Line: 6
სახარებაჲ
(4,16-21
):
და
მოვიდა
იესუ
ნაზარეთად
,
სადა
Line: 7
იყო
აღზრდილ
.
და
შევიდა
ჩუეულებისაებრ
მისისა
დღესა
Line: 8
შაბათთასა
შესაკრებელსა
და
მიეცა
მას
წიგნი
ესაია
წინაწარ\მეტყუელისაჲ
Line: 9
და
განმღებელმან
წერილისამან
პოვა
ადგილი
,
Line: 10
რომელსა
წერილ
იყო
:
სული
უფლისაჲ
ჩემ
ზედა
,
რომლი\სათჳსცა
Line: 11
მცხო
მე
მახარებელად
გლახაკთა
,
მომავლინა
მე
Line: 12
განკურნებად
შემუსრვილთა
გულითა
,
ქადაგებად
ტყუეთა
Line: 13
განტევებისა
,
ბრმათა
ახილეისა
,
განვლინებად
შემუსრვილთა
Line: 14
მიტევებითა
,
ქადაგებად
წელიწადი
უფლისაჲ
შეწყნარებული
.
Line: 15
და
შეყო
წიგნი
და
მისცა
მსახურსა
,
და
დაჯდა
და
თუალნი
Line: 16
ყოველთა
შესაკრებელისათანი
იყვნეს
მიმხედველ
მისა
.
ხოლო
Line: 17
იწყო
სიტყუად
მათდა
მიმართ
,
ვითარმედ
:
დღეს
აღესრულა
Line: 18
სიტყუაჲ
ესე
ყურთა
მომართ
თქუენთა
.
Part: T
Line: 19
თარგმანი
:
ენება
უკუე
უფალსა
,
რაჲთა
ცხადად
უჩუენოს
Line: 20
თავი
თჳსი
ისრაჱლისაგანთა
,
ვითარმედ
ამისთჳს
ცხებულ
Line: 21
იქმნა
ღმრთისა
და
მამისა
მიერ
,
რაჲთა
აცხოვნნეს
ის\რაიტელნი
Line: 22
და
ცისქუეშეთნი
ყოველნი
.
[
Page of ms. J: 49v
]
ხოლო
საკჳრვე\ლად
Line: 23
განაგებს
ამას
,
რამეთუ
უწინარეს
სხუათასა
ნაზა\რეველთა
Line: 24
განუცხადებს
თავსა
თჳსსა
,
რომელთაცა
თანა
Line: 25
[
Page of ms. K: 102v
]
აღზრდილ
იყო
.
რაჲთა
ჩუენ
გუასწავოს
პირველად
Line: 26
თჳსთა
ქველის-მოქმედებად
და
სწავლად
მათდა
და
ეგრეთღა
Line: 27
სხუათა
მიმართ
მიფენად
კაცთმოყუარებისა
.
Line: 28
ხოლო
მისცეს
მას
წიგნი
,
და
განაღო
და
პოვა
არა
რო\მელი
Line: 29
დაემთხვა
არამედ
,
რომელი
ენება
მას
.
რამეთუ
ნუ
Line: 30
ჰგონებ
,
ვითარმედ
:
დამთხუევისაებრითა
განღებითა
წიგნი\საჲთა
Line: 31
იპოვა
ადგილი
იგი
,
სადა
წერილ
იყო
მისთჳს
,
არამედ
Line: 32
ნებებითა
მისითა
იქმნა
ესე
.
ხოლო
რაჲ
წერილ
იყო
?
ვი\თარმედ
:
Page: 58
Line: 1
სულმან
უფლისამან
მცხო
მე
,
ესე
იგი
არს
,
განმა\ჩინა
Line: 2
მე
,
და
დამადგინა
მე
მახარებლად
გლახაკთა
,
რომელ
Line: 3
არიან
წარმართნი
,
რომელთა
არცა
სჯული
,
არცა
წინაწარ\მეტყუელნი
Line: 4
აქუნდეს
და
ამის
ძლით
ფრიადსა
სიგლახაკესა
Line: 5
შინა
იყვნეს
.
ხოლო
შემუსრვილნი
გულითა
რეცა
იერუსალჱ\მელნი
Line: 6
იყვნეს
,
რომელთა
გული
პირველ
დიდ
სადმე
იყო
და
Line: 7
მაღალ
და
სახლად
ღმრთისად
იწოდებოდა
;
ხოლო
უკუა\ნაჲსკნელ
Line: 8
კერპთმსახურებად
რაჲ
მიდრიკეს
და
თითოსახეთა
Line: 9
ცოდვათა
მიერ
იუფლნეს
,
შეიმუსრა
გული
მათი
და
დაიჴსნა
,
Line: 10
რაჟამს-იგი
სახლობისა
წილ
ღმრთისა
,
ქუაბად
ავაზაკთა
გა\მოჩნდა
.
Line: 11
ვინაჲცა
მოვიდა
უფალი
,
რაჲთა
განკურნნეს
იგინი
და
Line: 12
ტყუეთა
მისცეს
განტევებად
და
ბრმათა
მიჰმადლოს
ახილვაჲ
,
Line: 13
ცხად
არს
,
ვითარმედ
წარმართთაგანთა
და
ისრაჱლისაგანთა
.
Line: 14
რამეთუ
ორნივე
ესე
კერძონი
ტყუენიცა
იყვნეს
მძლავრისა
Line: 15
სატანაჲსნი
და
ბრმანიცა
,
ხოლო
მკუდართათჳსცა
შესაძლე\ბელ
Line: 16
არს
ამათი
გულისჴმის-ყოფაჲ
.
რამეთუ
იგინიცა
ტყუედ
Line: 17
წარქცეულნი
და
შემუსრვილნი
,
განტევებულ
იქმნნეს
ჴელმწი\ფებისაგან
Line: 18
ჯოჯოხეთისა
აღდგომისა
მიერ
.
Line: 19
ამათ
თანა
ქადაგა
წელიწადიცა
შეწყნარებული
.
ხოლო
Line: 20
რაჲ
იყო
წელიწადი
მეწყნარებული
?
ნუუკუედა
ყოფადი
საუ\კუნე
,
Line: 21
რომლისათჳს
ქადაგებდა
უფალი
მეტყუელი
მას
დღესა
Line: 22
შინა
:
არა
მკითხოთ
მე
არარაჲ
,
1*
და
კუალად
:
მოვალს
ჟამი
,
Line: 23
რომელსა
შინა
მკუდა\\რნი
[
Page of ms. J: 50r
]
აღდგენ
.
2*
ხოლო
შეწყნარებუ\ლად
Line: 24
იწოდების
წელიწადი
იგი
,
ესე
იგი
არს
,
გულისსათქუმე\ლად
Line: 25
მართალთათჳს
და
სასურველად
,
რომელსა
მოელიან
Line: 26
ყოველნი
აქა
[
Page of ms. K: 103r
]
მოქმედნი
კეთილისანი
.
ხოლო
კუალად
Line: 27
უფლისა
ჴორციელად
მოსლვისაცა
ჟამი
ითქუმის
წელიწადად
Line: 28
შეწყნარებულად
,
რომლისათჳს
პავლე
იტყჳს
:
აწ
არს
ჟამი
Line: 29
კეთილად
შეწყნარებული
;
აწ
არს
დღე
მაცხოვარებისაჲ
.
3*
Line: 30
ხოლო
მაცხოვარმან
წარიკითხნა
რაჲ
ესე
,
თქუა
:
დღეს
Line: 31
აღესრულა
ნერილი
ესე
ყურთა
მომართ
თქუენთა
,
რომლითა
Page: 59
Line: 1
განცხადებულად
უჩუენა
თავი
თჳსი
მსმენელთა
,
ვითარმედ
--
Line: 2
იგი
არს
,
რომლისათჳს
ესენი
დაწერილ
არიან
.
Part: S
Line: 3
სახარებაჲ
(4,22-30
):
და
ყოველნი
ეწამებოდეს
მას
და
Line: 4
უკჳრდა
სიტყუათა
მათ
ზედა
მადლისათა
,
გამომავალთა
Line: 5
პირით
მისით
,
და
იტყოდეს
:
არა
ესე
არსა
ძე
იოსებისი
?
და
Line: 6
თქუა
მათდა
მიმართ
:
უეჭუელად
მრქუათ
იგავი
ესე
:
მკურ\ნალო
,
Line: 7
განიკურნე
თავი
შენი
.
რაოდენნი
გუესმნეს
ქმნილად
Line: 8
კაპერნაომს
,
ქმნენ
აქაცა
მამულსა
შენსა
.
და
თქუა
:
ამენ
,
Line: 9
გეტყჳ
თქუენ
,
ვითარმედ
არავინ
წინაწარმეტყუელი
მისათუ\ალველ
Line: 10
არს
მამულსა
თჳსსა
.
ხოლო
ჭემმარიტსა
გეტყჳ
თქუენ
:
Line: 11
მრავალნი
ქურივნი
იყვნეს
დღეთა
ელიაჲსთა
ისრაჱლსა
შო\რის
,
Line: 12
ოდეს
დაეჴშა
ცაჲ
სამ
წელ
და
ექუს
თუე
და
იქმნა
სიყმილი
Line: 13
დიდი
ყოველსა
ქუეყანასა
ზედა
.
და
არცა
ერთისა
მათგანისა
Line: 14
მიივლინა
ელია
,
არამედ
სარეფთად
სიდონისა
,
დედაკაცისა
Line: 15
მიმართ
ქურივისა
.
და
მრავალნი
კეთროვანნი
იყვნეს
ელისეს
Line: 16
ზე
წინაწარმეტყუელისა
იერუსალჱმს
და
არავინ
მათგანი
Line: 17
განწმდა
,
გარნა
ნემან
ასური
.
და
აღივსნეს
ყოველნი
Line: 18
გულისწყრომითა
შესაკრებელისა
შინა
.
ესმნეს
რაჲ
ესე
და
Line: 19
აღდგეს
და
განიყვანეს
იგი
გარე
ქალაქისაგან
.
და
მოიყვანეს
Line: 20
იგი
ვიდრე
წუერადმდე
მთისა
,
რომელსა
ზედა
ქალაქი
მათი
Line: 21
შენ
იყო
,
რაჲთამცა
გარდააგდეს
იგი
.
ხოლო
იგი
,
განმავალი
Line: 22
შორის
მათსა
ვიდოდა
.
Part: T
Line: 23
თარგმანი
:
ესმოდეს
რაჲ
ქრისტეს
მიერ
ქმნილნი
ერსა
მას
,
Line: 24
უკჳრდა
სიტყუათა
ზედა
მადლისათა
.
ხოლო
განკკრვებულნი
Line: 25
ჰგმობდეს
მას
,
ვითარმედ
:
"არა
ესე
არსო
ხუროჲსა
[
Page of ms. J: 50v
]
მის
Line: 26
ძე
?"
და
რაჲ
ყენებაჲ
[
Page of ms. K: 103v
]
არს
,
რაჲთა
იყოს
ეგე
Line: 27
საკჳრველცა
და
თაყუანის-საცემელად
?
არამედ
არა
ხედავ
,
Line: 28
რაოდენთა
ჰყოფს
?
არცა
გესმიან
რაოდენთა
იტყჳს
,
არამედ
Line: 29
ჰგიობ
მამასა
მისსა
?
ნამდჳლვე
,
ჭეშმარიტად
არს
მათთჳს
Line: 30
სიტყუად
,
ვითარმედ
:
აჰა
,
ერი
სულელი
და
უგულოჲ
თუალი
Line: 31
აქუს
მათ
და
არა
ხედვენ
,
ყური
და
არა
ისმენენ
.
1*
ხოლო
Page: 60
Line: 1
უფალი
რასა
ეტყჳს
მათ
?
"უეჭუელად
მეტყჳთ
მე
,
ვითარმედ
:
Line: 2
მამულსა
შინა
შენს
ქმნენ
საკჳრველნი
,
რაოდენნი
ჰქმნენ
Line: 3
კაპერნაომს
."
რამეთუ
ესე
არს
:
მკურნალო
,
განიკურნე
თავი
Line: 4
შენი
.
რამეთუ
ჩუეულებისაებრი
იყო
სიტყუაჲ
ესე
ჰურიათა
Line: 5
შორის
და
სნეულთა
მიერ
მიეგებოდა
მკურნალთა
.
არამედ
მე
Line: 6
გეტყჳ
:
თქუენ
,
ვითარმედ
ვქმნენმცა
მრავალნი
სასწაულნი
Line: 7
თქუენ
შორისცა
,
მემამულეთა
ჩემთა
.
არამედ
უწყი
სა\ზოგადოჲ
Line: 8
და
ყოველთა
და
შემთხუევადი
ვნებაჲ
,
ვითარმედ
Line: 9
შეურაცხ-ჰყოფთ
აღმატებულთაცა
საქმეთა
,
რაჟამს
არა
იშჳთ
Line: 10
იქმნებოდინ
იგინი
,
არამედ
საზოგადოდ
და
ჩუეულებითად
და
Line: 11
ყოველთა
აქუნდეს
ფლობაჲ
მიმღებელობისა
მათისაჲ
.
ვინაჲთ\გან
Line: 12
მარადის
ჩუეულ
ვართ
კაცნი
უცხოთა
რათმე
და
Line: 13
იშჳთთათჳს
დადებად
მოსწრაფებისა
და
საკჳრველ-ჩენად
Line: 14
მათდა
,
ხოლო
ზოგადთა
და
ჩუეულებისაებრთა
შეურაცხ\ყოფად
.
Line: 15
ამისთჳს
არავინ
წინაწარმეტყუელი
პატიოსან
არს
მა\მულსა
Line: 16
თჳსსა
,
არამედ
სხჳთ
ვინაჲმე
მოვიდეს
,
საკჳრველ\-ჰყოფენ
Line: 17
მას
.
ესრეთცა
ელია
ჰურიასტანისა
ვიდრემე
ქურივთა
Line: 18
არა
შეიწყნარეს
,
ხოლო
სარეფთელმან
შეიწყნარა
.
და
ელი\სეცა
Line: 19
უცხოჲ
კეთროვანი
განწმიდა
,
სარწმუნოებისა
მომგე\ბელი
Line: 20
მისა
მიმართ
.
რამეთუ
თანამონათესავეთა
და
თანამემა\მულეთა
Line: 21
არა
ჰრწმენა
იგი
და
ამისთჳს
არა
განწმდებოდეს
.
Line: 22
ესრეთვე
უკუე
და
მეცა
თქუენგან
,
ვიდრემე
მემამულეთა
Line: 23
ჩემთაგან
,
არა
შერაცხილ
ვარ
საკჳრველად
,
არამედ
შეურაცხ\ვიქმნები
,
Line: 24
რომლისათჳს
არცა
ვ\\ჰყოფ
[
Page of ms. K: 104r
]
სასწაულთა
.
Line: 25
ხოლო
კაპარნაომელთაგან
შეურაცხილ
ვარ
საკჳრველად
და
Line: 26
ვიქმ
სასწაულთა
და
შევიწყნარები
მათგან
."
ესმა
რაჲ
ესე
Line: 27
შესაკრებელი\\სათა
,
[
Page of ms. J: 51r
]
აღივსნეს
გულისწყრომითა
,
ოდეს\-იგი
Line: 28
საჭირო
იყო
განკჳრვებაჲ
და
მეცადინობდეს
გარდაგდე\ბისა
Line: 29
მისსა
.
Line: 30
არამედ
იგი
განმვლელი
სორის
მათსა
ვიდოდა
,
არა
ვნე\ბასა
Line: 31
ევლტოდა
,
არამედ
ჟამსა
ჰგებდა
,
ვინაჲთგან
ჩუენთჳს
Line: 32
ვნებად
მოვიდოდა
.
და
აწ
დაწყებასა
ქადაგებისასა
,
არა
უჴმდა
Line: 33
მას
სიკუდიდ
განცემაჲ
თავისაჲ
,
არამედ
შემდგომად
ჟამ
,
Page: 61
Line: 1
რაოდენმე
ქადაგებისა
სრულ-ყოფაჲ
საცხორებელისა
ვნე\ბისაჲ
.
Line: 2
ვინაჲცა
ამიერ
ცხად
არს
,
ვითარმედ
არცა
ოდეს-იგი
Line: 3
ჯუარს-ეცუა
,
უნებლიეთ
ჯუარს-ეცუა
,
არამედ
ნეფსით
მის\ცა
Line: 4
თავი
თჳსი
სიკუდილსა
.
Line: 5
ხოლო
ესეცა
საცნაურ
არს
,
ვითარმედ
მამული
წინაწარ\მეტყუელთაჲ
Line: 6
შესაკრებელი
იყო
ჰურიათაჲ
,
რომელსა
შინა
Line: 7
შეურაცხ-იქმნებოდეს
წინაწარმეტყუელნი
.
რამეთუ
არა
შეიწ\ყნარებდეს
Line: 8
მუნ
,
ხოლო
ჩუენ
უცხოთა
შევიწყნარენით
იგინი
,
Line: 9
რამეთუ
ქურივმან
,
წარმართთაგანსა
,
ვიტყჳ
,
ეკლესიასა
,
Line: 10
შეიწყნარა
ელია
,
რომელ
არს
საწინაწარმეტყუელოჲ
სიტყუაჲ
,
Line: 11
საცნაურითა
რაჲ
სიყმილითა
აღვსებულ
იყო
ჰურიასტანი
,
Line: 12
რომელ
არს
სიყმილი
სიტყუათა
ღმრთისათა
მსმენელობისაჲ
.
1*
Line: 13
ამის
უკუე
ქურივისათჳს
იტყჳს
წინაწარმეტყუელი
,
ვითარმედ
:
Line: 14
მრავალ
არიან
.
შვილნი
ოჴრისანი
,
უფროჲს
,
რომელსა
ესუას
Line: 15
ქმარი
,
2*
და
კუალად
:
ბერწმან
შვნა
შჳდ
და
მეილმრავალი
ივი
Line: 16
მოუძლურდა
.
3*
Part: S
Line: 17
სახარებაჲ
(4,31-37
):
და
შთავიდა
კაპერნაუმს
,
ქალაქსა
Line: 18
გალილეაჲსასა
,
და
იყო
მასწავლელ
მათდა
შაბათთა
შინა
.
და
Line: 19
დაუკჳრდებოდა
სწავლასა
ზედა
მისსა
,
რამეთუ
ჴელმწიფებით
Line: 20
იყო
სიტყუაჲ
მისი
.
და
შესაკრებელსა
შინა
იყო
კაცი
,
მქონე\ბელი
Line: 21
სულისა
საეშმაკოჲსა
და
არა
წმიდისაჲ
.
და
ღაღად-ყო
Line: 22
ჴმითა
დიდითა
მეტყუელმან
:
ეჰა
,
რაჲ
შენი
და
ჩუენი
,
იესუ
Line: 23
ნაზარეველო
?
მოხუედ
წარწყმედად
ჩუენდა
;
გიცი
შენ
,
ვინ
Line: 24
ხარ
,
წმიდაჲ
ღმრთისაჲ
.
[
Page of ms. K: 104v
]
შეჰრისხნა
მას
იესუ
მეტყუ\ელმან
:
Line: 25
პირი
დაიყავ
,
და
განვედ
მამისგან!
და
დააკუეთა
იგი
Line: 26
ეშმაკმან
შორის
და
განვიდა
მისგან
,
არარაჲს
მავნებელი
მისი
.
Line: 27
და
იქმნა
შიში
ყოველთა
ზედა
,
და
ზრახვიდეს
ურთიერთას
Line: 28
მეტყუელნი
:
რაჲ
არს
სიტყუაჲ
ესე
,
რამეთუ
ჴელმნიფებითა
და
Line: 29
ძალითა
უბრძანებს
არაწმიდათა
ეშმაკთა
და
განვლენ
?
და
Page: 62
Line: 1
ვიდოდა
[
Page of ms. J: 51v
]
ჰამბავი
მისთჳს
ყოველსა
ადგილსა
Line: 2
გარემო/სოფლებისასა
.
Part: T
Line: 3
თარგმანი
:
ვინაჲთგან
უკუე
ურწმუნოთა
ვერცა
სიტყუაჲ
,
Line: 4
ვერცა
მოძღურებაჲ
მოიზიდავს
სარწმუნოებისა
მომართ
Line: 5
ამისთჳს
,
უფალი
საკჳრველებათა
წინაჰყოფს
,
ვითარცა
Line: 6
უსაქმიერესსა
წამალსა
.
რამეთუ
საკჳრველთმოქმედებს
Line: 7
კაპერნაომს
,
ვინაჲთგან
ურწმონონი
იყვნეს
იგინი
და
მრავ\ლისა
Line: 8
რაჲს
მოქენენი
სარწმუნოებად
მოსვლისა
მომართ
.
აწ
Line: 9
უკუე
ვინაჲთგან
კმასაყოფელად
ასწავა
,
და
ესე
ვითარცა
მქო\ნებელმან
Line: 10
ჴელმწიფებისამან
(რამეთუ
არა
იტყოდა
,
ვითარმედ
:
Line: 11
"ამას
იტყჳს
უფალი
,
არამედ
მე
გეტყჳო
თქუენ
."
რომლითა
Line: 12
გამოაჩინებდა
,
ვითარმედ
არა
ვითარცა
ერთი
წინასწარმეტყუ\ელთაგანი
Line: 13
იყო
,
არამედ
ჭეშმარიტი
ძე
ღმრთისაჲ)
,
ამისსა
Line: 14
შემდგომად
დაჰრთავს
საკჳრველებასა
და
განჰკურნებს
ეშ\მაკეულსა
.
Line: 15
ხოლო
ეშმაკი
აღიარებს
მტერობასა
,
Line: 16
რაჲთა
ღირს
რწმუნებისა
იყოს
წამებაჲ
,
მერმე
ზედა
და\ჰრთავს
Line: 17
წამებასა
:
გიცი
შენ
,
ვინ
ხარ
,
წმიდაჲ
ღმრთისაჲ
.
Line: 18
რამეთუ
პირველად
ვიდრემე
ესაჯების
მას
:
რაჲსა
მოხუედო
Line: 19
აქა
წარწყმედად
ჩუენდა
?
ამისა
შემდგომად
ჰლიქნის
,
რამეთუ
Line: 20
ლიქნისა
მიერ
დაჴსნასა
ჰგონებს
უფლისასა
,
ესრეთ
უგუნურ
Line: 21
არს
უკუთურებაჲ
.
არამედ
უფალი
მასწავებს
ჩუენ
,
რაჲთა
ეშ\მაკთამიერი
Line: 22
წამებაჲ
და
მათ
მიერი
დამტკიცებაჲ
არა
გჳჴმდეს
,
Line: 23
ეტყოდის
რაჲ
ესრეთ
,
ვითარმედ
:
პირი
დაიყავ
და
განვედ
Line: 24
მაგისგან
.
ამის
თანა
შეუნდობს
ეშნმაკსა
და
დაკუთებასა
მის
Line: 25
კაცისასა
,
რაჲთა
ისწავონ
გარემოჲსმდგომთა
,
ვითარმედ
Line: 26
ნამდჳლვე
ეშმაკეული
იყო
.
და
ეშმაკისანი
იყვნეს
სიტყუანი
Line: 27
იგი
,
დაღათუ
კაცისაჲ
იყო
ენაჲ
.
და
ურთიერთა\\ს
[
Page of ms. K: 105r
]
Line: 28
თანა
ზრახვიდეს
ყოველნი
,
განკჳრვებულნი
საქმეთა
მათ
Line: 29
ზედა
და
მეტყუელნი
:
რაჲ
არს
სიტყუაჲ
ესე
,
ესე
იგი
არს
,
Line: 30
ბრძანებაჲ
ესე
,
რომელსა
ბრძანებს
,
ვითარმედ
:
განვედ
მა\გისგან
Line: 31
და
პირი
დაიყავ
?
ხოლო
უწყოდე
,
რამეთუ
მრავალთა
Line: 32
ეშმაკი
ჰგუემს
,
აწცა
რაოდენნი
გულისთქუმათა
ეშმაკისათა
Line: 33
ჰყოფენ
.
ვითარ-იგი
იყვის
ვინმე
გულმოწყე
,
მას
უკუე
ეშმაკი
Page: 63
Line: 1
პგუემს
გულისწყრომისაჲ
.
არამედ
უკუეთუ
მოვიდეს
უფალი
Line: 2
შესაკრებელად
.
ესე
იგი
არს
,
რაჟამს
შემოკრე\\ბით
[
Page of ms. J: 52r
]
და
Line: 3
განუბნეველად
იყოს
გონებაჲ
.
მაშინ
ჰრქუას
ეშმაკსა
Line: 4
გულისწყრომისასა
:
პირი
დაიყავ
,
და
განვედ
მაგისგან
.
და
Line: 5
მეყსეულად
დააკუეთოს
კაცი
იგი
შორის
და
განვიდეს
მისგან
.
Line: 6
ხოლო
რაჲ
არს
,
ვითარმედ
დააკუეთოს
შორის
?
რამეთუ
Line: 7
ისწავე
ვითარმედ
:
კაცისაჲ
არცა
ყოვლითურთ
გულმონყეო\ბით
Line: 8
სიმწარე
საჴმარ
არს
,
რამეთუ
მჴეცებრივი
არს
ესე
,
არცა
Line: 9
ყოვლითურთ
ურისხველობაჲ
,
ვინაჲთგან
უგრძნობელობაჲ
არს
Line: 10
ესე
.
არამედ
საშუალსა
გზასა
სლვაჲ
და
გულისწყრომისა
Line: 11
ქონებაჲ
დასამჴობელად
უკეთურებისა
.
აწ
უკუე
რაჟამს
დაა\კუეთოს
Line: 12
ვინმე
შორის
ბოროტმან
სულმან
,
განვალს
მისგან
.
Part: S
Line: 13
სახარებაჲ
(4,38-43
):
ხოლო
აღდგა
რაჲ
შესაკრებელისაგან
,
Line: 14
მოვიდა
სახლსა
სიმონისსა
.
ხოლო
სიდედრი
სიმონისი
შეპ\ყრობილ
Line: 15
იყო
მჴურვალებითა
დიდითა
.
და
უთხრეს
მას
მისთჳს
Line: 16
და
ზედამიადგა
მას
.
შეჰრისხნა
მჴურვალებასა
და
დაუტევა
Line: 17
იგი
მეყსეულად
,
აღდგა
და
ჰმსახურებდა
მათ
.
და
დაჰვიდოდა
Line: 18
რაჲ
მზე
,
ყოველთა
,
რაოდენთა
აქუნდეს
სნეულნი
და
Line: 19
უძლურნი
თჳთოსახენი
,
მოიყვანებდეს
მათ
მისსა
მიმართ
.
Line: 20
ხოლო
იგი
თჳთოეულსა
მათგანსა
ზედადამსხმელ
ჴელთაჲ
Line: 21
განჰკურნებდა
მათ
.
ხოლო
განვიდოდეს
ეშმაკნიცა
მრა\ვალთაგან
Line: 22
მღაღადებელნი
და
მეტყუელნი
,
ვითარმედ
:
შენ
ხარ
Line: 23
ქრისტე
,
ძე
ღმრთისაჲ
.
და
შემრისხველი
არა
უტევებდა
მათ
,
Line: 24
რამეთუ
უწყოდეს
ქრისტე-ყოფაჲ
მისი
.
ხოლო
იქმნა
რაჲ
დღე
,
Line: 25
გამოსრული
ვიდო\\
[
Page of ms. K: 105v
]
და
უდაბნოსა
ადგილსა
და
ერნი
Line: 26
ეძიებდეს
მას
.
და
მოვიდეს
ვიდრე
მისდამდე
და
დაიყენებდეს
Line: 27
მას
არა
წარსლვად
მათგან
.
ხოლო
იესუ
თქუა
მათდა
მიმართ
,
Line: 28
ვითარმედ
:
სხუათაცა
ქალაქთა
ჯერ-არს
ჩემდა
ხარებად
Line: 29
სასუფეველი
ღმრთისაჲ
,
რამეთუ
ამისთჳს
მოვივლინე
მე
.
Part: T
Line: 30
თარგმანი
:
მეუფე
და
შემოქმედი
ყოველთაჲ
მოწაფეთა
Line: 31
მიერ
სტუმრებული
იზარდებოდა
.
ვთარ-ესე
აწცა
პეტრეს
Line: 32
მიერ
სტუმრებული
განჰკურნებს
სიდედრსა
მისსა
,
რაჲთა
შენ
Page: 64
Line: 1
გასწაოს
,
არცა
უნდოთა
ვიეთისამე
სიყუარულისა
შეურაცხ\ყოფაჲ
.
Line: 2
ხოლო
არა
ლიტონად
განჰკურნებს
ოდეს
მას
Line: 3
სნეულებისაგან
,
არამედ
ძალსაცა
და
კეთილშემძლებელობასა
Line: 4
მისცემს
მას
მსახურებისასა
.
რომელი
უკუეთუ
[
Page of ms. J: 52v
]
შევიწ\ყნაროთ
Line: 5
ჩუენცა
,
დაშრიტოს
უკუე
ჩუენ
შორისიცა
მჴურვალე\ბაჲ
Line: 6
გულისთქუმისა
და
გულისწყრომისაჲ
.
და
აღმადგინნეს
Line: 7
ჩუენ
,
ვითარცა
იგი
მსახურებად
,
ესე
იგი
არს
,
სათნოთა
Line: 8
მისთა
ქმნად
,
Line: 9
ხოლო
შენ
იხილე
,
ერისა
მისცა
სარწმუნოებაჲ
,
ვითარ
Line: 10
დასლვასაცა
მზისასა
მოჰყვანდეს
მისსა
უძლურნი
,
Line: 11
არცა
ჟამისაგან
დახრწევითა
სასწრაფოჲსაჲთა
.
არამედ
არა
უტე\ვებდა
Line: 12
ეშმაკთა
სიტყუად
:
ერთად
უკუე
,
ვითარცა
არა
მოქენე
Line: 13
არაწმიდათამიერისა
ქებისმეტყუელებისაჲ
,
ვინაჲთგან
არა
Line: 14
შუენიერ
არს
ქადაგებაჲ
პირსა
შინა
ცოდვილისასა
;
1*
და
ერ\თად
,
Line: 15
რამეთუ
არა
ენება
აღგზებაჲ
შურისა
ებრაელთაჲსა
ყო\ველთა
Line: 16
მიერითა
მით
საქებელობითა
.
ხოლო
ერნი
უდაბნოდ
Line: 17
ადგიდ
წარსულსაცა
ეძიებენ
და
დაიყენებენ
მას
,
გარნა
იგი
Line: 18
არა
ერთსა
გარეშეისაზღვრების
ადგილსა
,
არამედ
სხუათაცა
Line: 19
ქალაქთა
,
იტყჳს
ჯერ-არსო
ჩემდა
ხარებად
სასუფეველი
Line: 20
ღმრთისაჲ
,
რომლისათჳს
ჩუენდაცა
სათანადო
არს
არამცონა\რე-ყოფაჲ
,
Line: 21
არცა
ართსა
ადგილსა
გარეშეცვისა
კმა-ყოფაჲ
,
Line: 22
არამედ
ყოვლით
კერძო
გარემოხილვაჲ
,
რაჲთა
რომლითაცა
Line: 23
სახითა
შეუძლოთ
საგონებელ-ყოფად
ვიეთდამე
.
Page: 65
This text is part of the
TITUS
edition of
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 18.8.2015. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.