TITUS
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
Part No. 4
Previous part

Chapter: 4  
Line: 1   თავი მეოთხე


Part: S  

Line: 2        სახარებაჲ (4,7-12 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო იესუ, სავსე სულითა წმიდითა,
Line: 3     
მიიქცა იორდანით, და აღიყვანა სულისა მიერ უდაბნოს, დღე\თა
Line: 4     
ორმეოცთა განცდილი ეშმაკისა მიერ. და არა ჭამა არა\რაჲ,
Line: 5     
არცა სუა მათ დღეთა [ Page of ms. K: 100v   ] შინა. და სრულ-იქმნნეს
Line: 6     
რაჲ იგინი, უკუანაჲსკნელ შეემშია და ჰრქუა მას ეშმაკმან:
Line: 7     
უკუეთუ ძე ხარ ღმრთისაჲ, არქუ ქვასა ამას, რაჲთა იქმნეს
Line: 8     
პურ და მიუგო იესუ მისა მიმართ მეტყუელმან: რამეთუ წე\რილ
Line: 9     
არს, ვითარმედ: არა პურითა ხოლო ცხოვნდეს კაცი, არა\მედ
Line: 10     
ყოვლითა სიტყჳთა ღმრთისაჲთა. და აღმყუანებელმან
Line: 11     
მისმან ეშმაკმან მთასა მაღალსა უჩუენნა ყოველნი მეფობანი
Line: 12     
მკჳდროვნისანი წამსა შინა ჟამისასა და ჰრქუა მას ეშმაკმან:
Line: 13     
შენ მოგცე ჴელმწიფებაჲ ესე და ყოველი დიდებაჲ მათი.
Line: 14     
რამეთუ ჩემდა მოცემულ არს და ვისიცა მენებოს, მივსცე მას.
Line: 15     
შენ უკუე უკეთუ თაყუანის-მცე წინაშე ჩემსა, შენდა იყოს
Line: 16     
ყოველი. და მიმგებელმან მისმან თქუა იესუ: წარვედ მარ\თლუკუნ
Line: 17     
ჩემსა, სატანა! რამეთუ წერილ არს: უფალსა
Line: 18     
ღმერთსა შენსა თაყუანის-სცე და მას მხოლოსა ჰმსახურო. და
Line: 19     
მოიყვანა იგი იერუსალჱმდ და დაადგინა იგი ფრთესა ზედა
Line: 20     
ტაძრისასა და ჰრქუა მას: უკუეთუ ძე ხარ ღმრთისაჲ, გარ\დაიგდე
Line: 21     
თავი შენი ამიერ ქუე. რამეთუ წერილ არს, ვითარმედ:
Line: 22     
ანგელოზთა მისთა და უბრძანებიეს შენთჳს დაცვად მენდა. და
Line: 23     
ჴელთა მათთა აღგიღონ შენ, ნუსადა წარკუეთო ქვასა [ Page of ms. A: 52  ]
Line: 24     
ფერჴი შენი. და მიმგებელმან ჰრქუა მას, რამეთუ: თქუმულ
Line: 25     
არს: არა განსცადო უფალი ღმერთი მენი.

Part: T  
Line: 26        
თარგმანი: ნათელ-იღო უკუე უფალმან, რაჲთა განწმიდნეს
Line: 27     
წყალნი ჩუენთჳს, რომელთა გუეგულებოდა მოღებად ნიჭსა
Page: 54   Line: 1     
მადლისასა. ხოლო შემდგომად ნათლის-ღებისა აღიყვანების
Line: 2     
სულისა მიერ უდაბნოდ. რამეთუ სულმან წმიდამან შეიყვანა
Line: 3     
იგი ეშმაკისა მიმართ ღუაწლსა. ხოლო უდაბნოდ აღიყვანა,
Line: 4     
რაჲთა მისცეს ეშმაკისა ადგილი მოსლვად მისსა. და რამეთუ
Line: 5     
უფროჲსღა მარტოქმნილთა მომიჴდების ჩუენ. და ორმეოცთა
Line: 6     
დღეთა იმარხავს და არა გარდაჰჴდების საზომსა მოსეს და
Line: 7     
ელიაჲს მარხვისასა, რაჲთა არა შეუქმნეს სატანას იჭუეულო\ბაჲ
Line: 8     
ამიერ, ვითარმედ უფროჲს მათსა არს ესე, არამედ მოუჴ\დეს
Line: 9     
მას მგონებელი, ვითარმედ კაცი არს იგიცა. ამას თანა,
Line: 10     
რაჲთა არა საგონებელ-იქმნეს უცნებით განჴორციელებულად.
Line: 11     
ხოლო განიცადების [ Page of ms. K: 101r   ] შემდგომად ნათლის-ღებისა, რაჲ\თა
Line: 12     
გჳჩუენოს ჩუენ, ვითარმედ შემდგომად ნათლის-ღებისა
Line: 13     
მელიან ჩუენ განსაცდელნი. და იმარხავს ამით, რამეთუ დიდი
Line: 14     
საჭურველი არს განსაცდელთა მიმართ მარხვაჲ და ვითარმედ
Line: 15     
შემდგომად ნათლის-ღებისა ჩუენცა არა შუებისა გჳღირს მი\ცემაჲ
Line: 16     
თავთაჲ, არამედ მარხვასა. ხოლო კუეთებასა მისსა
Line: 17     
ჰყოფს მტერი პირველად ნაყროვანებისა მიერ, რომლითა იგი
Line: 18     
ბრძოლა უყო ადამსცა. ამისა შემდგომად საჴმართ\მოყუარებისა
Line: 19     
მიერ, მჩუენებელი მისი ყოველთა მეფობათაჲ,
Line: 20     
ხოლო ვითარ უჩუენნა იგინი? ვიეთნიმე იტყჳან, ვითარმედ:
Line: 21     
მოგონებითად წარმოუდგინნა იგინი მას; გარნა არა მოგონე\ბითად
Line: 22     
ვგონებ, არამედ გრძნობადად უჩუენნა იგინი მას უც\ნებით
Line: 23     
გამოჩინებისა მათისა მოქმედმან; მესამედ, ეკუეთების
Line: 24     
მას დიდების მოყუარებისა მიერ, რამეთუ: უკუეთუ ძე ხარო
Line: 25     
ღმრთისაო, ეტყჳს, შთაიგდე თავი შენი ამიერ ქუე. ჰლიქნის
Line: 26     
უკუე მას, და ამისთჳს იჩქურებს ესევითართა, რაჲთა ლიქნისა
Line: 27     
მიერ შეცთომილმან ვითამე და მნებებელმან თავისა თჳსისა
Line: 28     
ძედ ღმრთისა გამოჩინებისამან შთაიგდოს თავი თჳსი ქუე. და
Line: 29     
ესრეთ გამოცხადნეს, თუ ვინ არს იგი. ხოლო უფალი თუ ვი\თარ
Line: 30     
გარემიაქცევს მას სიტყჳს-გებითა წერილისაგან, რამეთუ
Page: 55   Line: 1     
არა განსცადო უფალი ღმერთი მენი, ვინაჲთგან არცა ჯერ\არს
Line: 2     
საჩინოთა ჭირთა მიცემაჲ ვიეთგანმე თავთა, რეცა გა\მომცდელთაგან
Line: 3     
ამისთა უკუეთუ შეეწევის მათ ღმერთი.

Line: 4        
ხოლო შეიწავე ესე, ვითარმედ დიდი სარგებელი აქუს
Line: 5     
მეცნიერებასა წერილთასა. რამეთუ უფალმან წერილთა მიერ
Line: 6     
ყო გარემიქცევაჲ სატანაჲსა, რამეთუ ესე, ვითარმედ: არა
Line: 7     
პურითა ცხოვნდების კაცი, -- მოსესი1* არს მანანაჲსათჳს
Line: 8     
თქუმული. რამეთუ მანანაჲ არა იყო პური, გარნა ზრდიდავე
Line: 9     
ერსა. და ვითარმედ: უფალსა ღმერთსა შენსა თაყუანის-სცე,
Line: 10     
და ვითარმედ: არა განსცადო უფალი ღმერთი შენ, ესეცა
Line: 11     
მოსესნი არიან.2*

Part: S  
Line: 12        
სახარებაჲ (4,13 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და აღასრულნა რაჲ ყოველნი განსაც\დელნი
Line: 13     
ეშმაკმან, განეშორა მისგან ჟამადმდე.

Part: T  
Line: 14        
[ Page of ms. K: 101v   ] თარგმანი: ყოველთა განსაცდელთა აღსრულე\ბასა
Line: 15     
იტყჳს უფლისა ზედა ლუკა, სამითა ხოლო განსაცდე\ლითა
Line: 16     
განცდილისათჳს, ამისთჳს, რამეთუ თავნი ყოველთა
Line: 17     
განსაცდელთანი სამნი ესენი არიან: საჴმართმოყუარებაჲ,
Line: 18     
ნაყროვანებაჲ და დიდებისმოყუარებაჲ. და ნაყროვანებისაჲ
Line: 19     
ვიდრემე გარემიაქცია თქუმითა ესრეთ, ვითარმედ: არა პუ\რითა
Line: 20     
ცხონდების კაცი. რამეთუ ესე განსაცდელი წინაუყო
Line: 21     
პირველ, ვითარ-იგი ადამსცა. ვინაჲთგან ადამისი ვერცა მიმ\ხუეჭელობითა
Line: 22     
ეძლო შებრკოლებაჲ, რამეთუ არავინ აქუნდა
Line: 23     
მისახუეჭელი, ვითარცა მარტოსა: ვერცა მრისხანებითა, ვი\ნაჲთგან
Line: 24     
არავინ აქუნდა, ვისთჳსცა განრისხებულ იყო; ვერცა
Line: 25     
შურითა, ამისთჳს მუცლისა მიერ შეაბრკოლა [ Page of ms. A: 54  ] იგი.
Page: 56   Line: 1     
ხოლო საჴმართმოყუარებაჲ გარემიაქცია არა დავრდომი\თა.
Line: 2     
არცა თაყუანის-ცემითა მისითა. რამეთუ უჩუენნა რაჲ
Line: 3     
მან ყოველნი მეფობანი გრძნობადად, გარნა უცნებით არა
Line: 4     
შეუვრდა. დაღათუ ვიეთმე არა გრძნობადთა მეფობათათჳს
Line: 5     
გულისჴმა-ყვეს ესე, არამედ საცნაურთათჳს ვითარ-იგი ვი\თარმცა
Line: 6     
ეჩუენა მისდა მეფობაჲ უძღებებისაჲ, მეფობაჲ შური\საჲ
Line: 7     
და ერთბამად მეფობანი ყოველთა ცოდვილთანი და ვი\თარმცა
Line: 8     
ესრეთ ეტყოდა მას: უკუეთუ გნებავს მეფობაჲ ამათ
Line: 9     
ყოველთა ზედა ვნებათა და ამისთჳს მოხუედ, რაჲთა ჩემ მიერ
Line: 10     
დამონებულნი თავისუფალ-ჰყვნე, დავრდომით თაყუანის-მეც
Line: 11     
მე და მიიხუენ ყოველნი მორჩილნი მეფობისა ჩემისანი. ხოლო
Line: 12     
უფალსა მეფე-ყოფაჲ თჳსი ვიდრემე ენება და ამისთჳს
Line: 13     
ვიდრემე ენება, ხოლო მე ყოფაჲ არა ცოდვისა თანა, არცა
Line: 14     
თჳნიერ ღუა\\'წლისა,* [ Page of ms. J: 49r   ] არამედ რაჲთა ბრძოლა-სცეს და
Line: 15     
სძლიოს. ესრეთ ვიეთმე გულისჴ3ა-ყვეს ესე. გარნა შენ, რო\მელიცა
Line: 16     
გთნდეს, იგი მიითუალე. არამედ დიდებისმოყუარე\ბისაჲცა
Line: 17     
მიაქცია გარე თქუმითა მისდა [ Page of ms. K: 102r   ] სიტყჳსა წერ\ილისასა.
Line: 18     
მიჴსნენ და ჩუენცა, უფალო, სამთა ამათგან თავთა
Line: 19     
ვეშაპისათა!

Part: S  
Line: 20        
სახარებაჲ (4,14 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო იესუ მიიქცა ძალითა სულისაჲთა.

Part: T  
Line: 21        
თარგმანი: საგონებელ მიჩნს მე. ვითარმედ ყოვლითურთ
Line: 22     
ღმეთმოქმედ ქმნილი მიიქცა ძე, რამეთუ ამას ცხად-ჰყოფს
Line: 23     
იტყოდის რაჲ, ვითარმედ ძალითა სულითაჲთა. ვითარმცა
Line: 24     
იტყოდა, ვითარმედ ვინაჲთგან სძლო განმცდელსა, აჩუენა
Line: 25     
ძალი თჳსი, მაშინ მიიქცა ძალითა სულისაჲთა.

Line: 26        
ხილო თქუმასა ამისსა, ვითარმედ განეშორა ვიდრე ჟა\მადმდე,
Line: 27     
ესევითარი აქუს გონებაჲ: ეშმაკი ორთა ვნებათა
Page: 57   Line: 1     
მიერ ჰყოფს კუეთებასა: გემოვნებისა მიერ და მწუხარებისა.
Line: 2     
აწ უკუე პირველად ვიდრემე გემოვნებისა მიერ ბრძოლა-სცა
Line: 3     
უფალსა, ვითარცა მთასა ზედა. ხოლო განეშორა მას ვიდრე
Line: 4     
ჟამადმდე, ესე იგი არს, ვიდრე ჟამადმდე ჯუარისა, რამეთუ
Line: 5     
მაშინ მწუხარებისა მიერ ეგულვა კუეთებაჲ მისი.

Part: S  
Line: 6        
სახარებაჲ (4,16-21 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და მოვიდა იესუ ნაზარეთად, სადა
Line: 7     
იყო აღზრდილ. და შევიდა ჩუეულებისაებრ მისისა დღესა
Line: 8     
შაბათთასა შესაკრებელსა და მიეცა მას წიგნი ესაია წინაწარ\მეტყუელისაჲ
Line: 9     
და განმღებელმან წერილისამან პოვა ადგილი,
Line: 10     
რომელსა წერილ იყო: სული უფლისაჲ ჩემ ზედა, რომლი\სათჳსცა
Line: 11     
მცხო მე მახარებელად გლახაკთა, მომავლინა მე
Line: 12     
განკურნებად შემუსრვილთა გულითა, ქადაგებად ტყუეთა
Line: 13     
განტევებისა, ბრმათა ახილეისა, განვლინებად შემუსრვილთა
Line: 14     
მიტევებითა, ქადაგებად წელიწადი უფლისაჲ შეწყნარებული.
Line: 15     
და შეყო წიგნი და მისცა მსახურსა, და დაჯდა და თუალნი
Line: 16     
ყოველთა შესაკრებელისათანი იყვნეს მიმხედველ მისა. ხოლო
Line: 17     
იწყო სიტყუად მათდა მიმართ, ვითარმედ: დღეს აღესრულა
Line: 18     
სიტყუაჲ ესე ყურთა მომართ თქუენთა.

Part: T  
Line: 19        
თარგმანი: ენება უკუე უფალსა, რაჲთა ცხადად უჩუენოს
Line: 20     
თავი თჳსი ისრაჱლისაგანთა, ვითარმედ ამისთჳს ცხებულ
Line: 21     
იქმნა ღმრთისა და მამისა მიერ, რაჲთა აცხოვნნეს ის\რაიტელნი
Line: 22     
და ცისქუეშეთნი ყოველნი. [ Page of ms. J: 49v   ] ხოლო საკჳრვე\ლად
Line: 23     
განაგებს ამას, რამეთუ უწინარეს სხუათასა ნაზა\რეველთა
Line: 24     
განუცხადებს თავსა თჳსსა, რომელთაცა თანა
Line: 25     
[ Page of ms. K: 102v   ] აღზრდილ იყო. რაჲთა ჩუენ გუასწავოს პირველად
Line: 26     
თჳსთა ქველის-მოქმედებად და სწავლად მათდა და ეგრეთღა
Line: 27     
სხუათა მიმართ მიფენად კაცთმოყუარებისა.

Line: 28        
ხოლო მისცეს მას წიგნი, და განაღო და პოვა არა რო\მელი
Line: 29     
დაემთხვა არამედ, რომელი ენება მას. რამეთუ ნუ
Line: 30     
ჰგონებ, ვითარმედ: დამთხუევისაებრითა განღებითა წიგნი\საჲთა
Line: 31     
იპოვა ადგილი იგი, სადა წერილ იყო მისთჳს, არამედ
Line: 32     
ნებებითა მისითა იქმნა ესე. ხოლო რაჲ წერილ იყო? ვი\თარმედ:
Page: 58   Line: 1     
სულმან უფლისამან მცხო მე, ესე იგი არს, განმა\ჩინა
Line: 2     
მე, და დამადგინა მე მახარებლად გლახაკთა, რომელ
Line: 3     
არიან წარმართნი, რომელთა არცა სჯული, არცა წინაწარ\მეტყუელნი
Line: 4     
აქუნდეს და ამის ძლით ფრიადსა სიგლახაკესა
Line: 5     
შინა იყვნეს. ხოლო შემუსრვილნი გულითა რეცა იერუსალჱ\მელნი
Line: 6     
იყვნეს, რომელთა გული პირველ დიდ სადმე იყო და
Line: 7     
მაღალ და სახლად ღმრთისად იწოდებოდა; ხოლო უკუა\ნაჲსკნელ
Line: 8     
კერპთმსახურებად რაჲ მიდრიკეს და თითოსახეთა
Line: 9     
ცოდვათა მიერ იუფლნეს, შეიმუსრა გული მათი და დაიჴსნა,
Line: 10     
რაჟამს-იგი სახლობისა წილ ღმრთისა, ქუაბად ავაზაკთა გა\მოჩნდა.
Line: 11     
ვინაჲცა მოვიდა უფალი, რაჲთა განკურნნეს იგინი და
Line: 12     
ტყუეთა მისცეს განტევებად და ბრმათა მიჰმადლოს ახილვაჲ,
Line: 13     
ცხად არს, ვითარმედ წარმართთაგანთა და ისრაჱლისაგანთა.
Line: 14     
რამეთუ ორნივე ესე კერძონი ტყუენიცა იყვნეს მძლავრისა
Line: 15     
სატანაჲსნი და ბრმანიცა, ხოლო მკუდართათჳსცა შესაძლე\ბელ
Line: 16     
არს ამათი გულისჴმის-ყოფაჲ. რამეთუ იგინიცა ტყუედ
Line: 17     
წარქცეულნი და შემუსრვილნი, განტევებულ იქმნნეს ჴელმწი\ფებისაგან
Line: 18     
ჯოჯოხეთისა აღდგომისა მიერ.

Line: 19        
ამათ თანა ქადაგა წელიწადიცა შეწყნარებული. ხოლო
Line: 20     
რაჲ იყო წელიწადი მეწყნარებული? ნუუკუედა ყოფადი საუ\კუნე,
Line: 21     
რომლისათჳს ქადაგებდა უფალი მეტყუელი მას დღესა
Line: 22     
შინა: არა მკითხოთ მე არარაჲ,1* და კუალად: მოვალს ჟამი,
Line: 23     
რომელსა შინა მკუდა\\რნი [ Page of ms. J: 50r   ] აღდგენ.2* ხოლო შეწყნარებუ\ლად
Line: 24     
იწოდების წელიწადი იგი, ესე იგი არს, გულისსათქუმე\ლად
Line: 25     
მართალთათჳს და სასურველად, რომელსა მოელიან
Line: 26     
ყოველნი აქა [ Page of ms. K: 103r   ] მოქმედნი კეთილისანი. ხოლო კუალად
Line: 27     
უფლისა ჴორციელად მოსლვისაცა ჟამი ითქუმის წელიწადად
Line: 28     
შეწყნარებულად, რომლისათჳს პავლე იტყჳს: აწ არს ჟამი
Line: 29     
კეთილად შეწყნარებული; აწ არს დღე მაცხოვარებისაჲ.3*

Line: 30        
ხოლო მაცხოვარმან წარიკითხნა რაჲ ესე, თქუა: დღეს
Line: 31     
აღესრულა ნერილი ესე ყურთა მომართ თქუენთა, რომლითა
Page: 59   Line: 1     
განცხადებულად უჩუენა თავი თჳსი მსმენელთა, ვითარმედ --
Line: 2     
იგი არს, რომლისათჳს ესენი დაწერილ არიან.

Part: S  
Line: 3        
სახარებაჲ (4,22-30 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და ყოველნი ეწამებოდეს მას და
Line: 4     
უკჳრდა სიტყუათა მათ ზედა მადლისათა, გამომავალთა
Line: 5     
პირით მისით, და იტყოდეს: არა ესე არსა ძე იოსებისი? და
Line: 6     
თქუა მათდა მიმართ: უეჭუელად მრქუათ იგავი ესე: მკურ\ნალო,
Line: 7     
განიკურნე თავი შენი. რაოდენნი გუესმნეს ქმნილად
Line: 8     
კაპერნაომს, ქმნენ აქაცა მამულსა შენსა. და თქუა: ამენ,
Line: 9     
გეტყჳ თქუენ, ვითარმედ არავინ წინაწარმეტყუელი მისათუ\ალველ
Line: 10     
არს მამულსა თჳსსა. ხოლო ჭემმარიტსა გეტყჳ თქუენ:
Line: 11     
მრავალნი ქურივნი იყვნეს დღეთა ელიაჲსთა ისრაჱლსა შო\რის,
Line: 12     
ოდეს დაეჴშა ცაჲ სამ წელ და ექუს თუე და იქმნა სიყმილი
Line: 13     
დიდი ყოველსა ქუეყანასა ზედა. და არცა ერთისა მათგანისა
Line: 14     
მიივლინა ელია, არამედ სარეფთად სიდონისა, დედაკაცისა
Line: 15     
მიმართ ქურივისა. და მრავალნი კეთროვანნი იყვნეს ელისეს
Line: 16     
ზე წინაწარმეტყუელისა იერუსალჱმს და არავინ მათგანი
Line: 17     
განწმდა, გარნა ნემან ასური. და აღივსნეს ყოველნი
Line: 18     
გულისწყრომითა შესაკრებელისა შინა. ესმნეს რაჲ ესე და
Line: 19     
აღდგეს და განიყვანეს იგი გარე ქალაქისაგან. და მოიყვანეს
Line: 20     
იგი ვიდრე წუერადმდე მთისა, რომელსა ზედა ქალაქი მათი
Line: 21     
შენ იყო, რაჲთამცა გარდააგდეს იგი. ხოლო იგი, განმავალი
Line: 22     
შორის მათსა ვიდოდა.

Part: T  
Line: 23        
თარგმანი: ესმოდეს რაჲ ქრისტეს მიერ ქმნილნი ერსა მას,
Line: 24     
უკჳრდა სიტყუათა ზედა მადლისათა. ხოლო განკკრვებულნი
Line: 25     
ჰგმობდეს მას, ვითარმედ: "არა ესე არსო ხუროჲსა [ Page of ms. J: 50v   ] მის
Line: 26     
ძე?" და რაჲ ყენებაჲ [ Page of ms. K: 103v   ] არს, რაჲთა იყოს ეგე
Line: 27     
საკჳრველცა და თაყუანის-საცემელად? არამედ არა ხედავ,
Line: 28     
რაოდენთა ჰყოფს? არცა გესმიან რაოდენთა იტყჳს, არამედ
Line: 29     
ჰგიობ მამასა მისსა? ნამდჳლვე, ჭეშმარიტად არს მათთჳს
Line: 30     
სიტყუად, ვითარმედ: აჰა, ერი სულელი და უგულოჲ თუალი
Line: 31     
აქუს მათ და არა ხედვენ, ყური და არა ისმენენ.1* ხოლო
Page: 60   Line: 1     
უფალი რასა ეტყჳს მათ? "უეჭუელად მეტყჳთ მე, ვითარმედ:
Line: 2     
მამულსა შინა შენს ქმნენ საკჳრველნი, რაოდენნი ჰქმნენ
Line: 3     
კაპერნაომს." რამეთუ ესე არს: მკურნალო, განიკურნე თავი
Line: 4     
შენი. რამეთუ ჩუეულებისაებრი იყო სიტყუაჲ ესე ჰურიათა
Line: 5     
შორის და სნეულთა მიერ მიეგებოდა მკურნალთა. არამედ მე
Line: 6     
გეტყჳ: თქუენ, ვითარმედ ვქმნენმცა მრავალნი სასწაულნი
Line: 7     
თქუენ შორისცა, მემამულეთა ჩემთა. არამედ უწყი სა\ზოგადოჲ
Line: 8     
და ყოველთა და შემთხუევადი ვნებაჲ, ვითარმედ
Line: 9     
შეურაცხ-ჰყოფთ აღმატებულთაცა საქმეთა, რაჟამს არა იშჳთ
Line: 10     
იქმნებოდინ იგინი, არამედ საზოგადოდ და ჩუეულებითად და
Line: 11     
ყოველთა აქუნდეს ფლობაჲ მიმღებელობისა მათისაჲ. ვინაჲთ\გან
Line: 12     
მარადის ჩუეულ ვართ კაცნი უცხოთა რათმე და
Line: 13     
იშჳთთათჳს დადებად მოსწრაფებისა და საკჳრველ-ჩენად
Line: 14     
მათდა, ხოლო ზოგადთა და ჩუეულებისაებრთა შეურაცხ\ყოფად.
Line: 15     
ამისთჳს არავინ წინაწარმეტყუელი პატიოსან არს მა\მულსა
Line: 16     
თჳსსა, არამედ სხჳთ ვინაჲმე მოვიდეს, საკჳრველ\-ჰყოფენ
Line: 17     
მას. ესრეთცა ელია ჰურიასტანისა ვიდრემე ქურივთა
Line: 18     
არა შეიწყნარეს, ხოლო სარეფთელმან შეიწყნარა. და ელი\სეცა
Line: 19     
უცხოჲ კეთროვანი განწმიდა, სარწმუნოებისა მომგე\ბელი
Line: 20     
მისა მიმართ. რამეთუ თანამონათესავეთა და თანამემა\მულეთა
Line: 21     
არა ჰრწმენა იგი და ამისთჳს არა განწმდებოდეს.
Line: 22     
ესრეთვე უკუე და მეცა თქუენგან, ვიდრემე მემამულეთა
Line: 23     
ჩემთაგან, არა შერაცხილ ვარ საკჳრველად, არამედ შეურაცხ\ვიქმნები,
Line: 24     
რომლისათჳს არცა ვ\\ჰყოფ [ Page of ms. K: 104r   ] სასწაულთა.
Line: 25     
ხოლო კაპარნაომელთაგან შეურაცხილ ვარ საკჳრველად და
Line: 26     
ვიქმ სასწაულთა და შევიწყნარები მათგან." ესმა რაჲ ესე
Line: 27     
შესაკრებელი\\სათა, [ Page of ms. J: 51r   ] აღივსნეს გულისწყრომითა, ოდეს\-იგი
Line: 28     
საჭირო იყო განკჳრვებაჲ და მეცადინობდეს გარდაგდე\ბისა
Line: 29     
მისსა.

Line: 30        
არამედ იგი განმვლელი სორის მათსა ვიდოდა, არა ვნე\ბასა
Line: 31     
ევლტოდა, არამედ ჟამსა ჰგებდა, ვინაჲთგან ჩუენთჳს
Line: 32     
ვნებად მოვიდოდა. და აწ დაწყებასა ქადაგებისასა, არა უჴმდა
Line: 33     
მას სიკუდიდ განცემაჲ თავისაჲ, არამედ შემდგომად ჟამ,
Page: 61   Line: 1     
რაოდენმე ქადაგებისა სრულ-ყოფაჲ საცხორებელისა ვნე\ბისაჲ.
Line: 2     
ვინაჲცა ამიერ ცხად არს, ვითარმედ არცა ოდეს-იგი
Line: 3     
ჯუარს-ეცუა, უნებლიეთ ჯუარს-ეცუა, არამედ ნეფსით მის\ცა
Line: 4     
თავი თჳსი სიკუდილსა.

Line: 5        
ხოლო ესეცა საცნაურ არს, ვითარმედ მამული წინაწარ\მეტყუელთაჲ
Line: 6     
შესაკრებელი იყო ჰურიათაჲ, რომელსა შინა
Line: 7     
შეურაცხ-იქმნებოდეს წინაწარმეტყუელნი. რამეთუ არა შეიწ\ყნარებდეს
Line: 8     
მუნ, ხოლო ჩუენ უცხოთა შევიწყნარენით იგინი,
Line: 9     
რამეთუ ქურივმან, წარმართთაგანსა, ვიტყჳ, ეკლესიასა,
Line: 10     
შეიწყნარა ელია, რომელ არს საწინაწარმეტყუელოჲ სიტყუაჲ,
Line: 11     
საცნაურითა რაჲ სიყმილითა აღვსებულ იყო ჰურიასტანი,
Line: 12     
რომელ არს სიყმილი სიტყუათა ღმრთისათა მსმენელობისაჲ.1*
Line: 13     
ამის უკუე ქურივისათჳს იტყჳს წინაწარმეტყუელი, ვითარმედ:
Line: 14     
მრავალ არიან. შვილნი ოჴრისანი, უფროჲს, რომელსა ესუას
Line: 15     
ქმარი,2* და კუალად: ბერწმან შვნა შჳდ და მეილმრავალი ივი
Line: 16     
მოუძლურდა.3*

Part: S  
Line: 17        
სახარებაჲ (4,31-37 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და შთავიდა კაპერნაუმს, ქალაქსა
Line: 18     
გალილეაჲსასა, და იყო მასწავლელ მათდა შაბათთა შინა. და
Line: 19     
დაუკჳრდებოდა სწავლასა ზედა მისსა, რამეთუ ჴელმწიფებით
Line: 20     
იყო სიტყუაჲ მისი. და შესაკრებელსა შინა იყო კაცი, მქონე\ბელი
Line: 21     
სულისა საეშმაკოჲსა და არა წმიდისაჲ. და ღაღად-ყო
Line: 22     
ჴმითა დიდითა მეტყუელმან: ეჰა, რაჲ შენი და ჩუენი, იესუ
Line: 23     
ნაზარეველო? მოხუედ წარწყმედად ჩუენდა; გიცი შენ, ვინ
Line: 24     
ხარ, წმიდაჲ ღმრთისაჲ. [ Page of ms. K: 104v   ] შეჰრისხნა მას იესუ მეტყუ\ელმან:
Line: 25     
პირი დაიყავ, და განვედ მამისგან! და დააკუეთა იგი
Line: 26     
ეშმაკმან შორის და განვიდა მისგან, არარაჲს მავნებელი მისი.
Line: 27     
და იქმნა შიში ყოველთა ზედა, და ზრახვიდეს ურთიერთას
Line: 28     
მეტყუელნი: რაჲ არს სიტყუაჲ ესე, რამეთუ ჴელმნიფებითა და
Line: 29     
ძალითა უბრძანებს არაწმიდათა ეშმაკთა და განვლენ? და
Page: 62   Line: 1     
ვიდოდა [ Page of ms. J: 51v   ] ჰამბავი მისთჳს ყოველსა ადგილსა
Line: 2     
გარემო/სოფლებისასა.

Part: T  
Line: 3        
თარგმანი: ვინაჲთგან უკუე ურწმუნოთა ვერცა სიტყუაჲ,
Line: 4     
ვერცა მოძღურებაჲ მოიზიდავს სარწმუნოებისა მომართ
Line: 5     
ამისთჳს, უფალი საკჳრველებათა წინაჰყოფს, ვითარცა
Line: 6     
უსაქმიერესსა წამალსა. რამეთუ საკჳრველთმოქმედებს
Line: 7     
კაპერნაომს, ვინაჲთგან ურწმონონი იყვნეს იგინი და მრავ\ლისა
Line: 8     
რაჲს მოქენენი სარწმუნოებად მოსვლისა მომართ. აწ
Line: 9     
უკუე ვინაჲთგან კმასაყოფელად ასწავა, და ესე ვითარცა მქო\ნებელმან
Line: 10     
ჴელმწიფებისამან (რამეთუ არა იტყოდა, ვითარმედ:
Line: 11     
"ამას იტყჳს უფალი, არამედ მე გეტყჳო თქუენ." რომლითა
Line: 12     
გამოაჩინებდა, ვითარმედ არა ვითარცა ერთი წინასწარმეტყუ\ელთაგანი
Line: 13     
იყო, არამედ ჭეშმარიტი ძე ღმრთისაჲ), ამისსა
Line: 14     
შემდგომად დაჰრთავს საკჳრველებასა და განჰკურნებს ეშ\მაკეულსა.
Line: 15     
ხოლო ეშმაკი აღიარებს მტერობასა,
Line: 16     
რაჲთა ღირს რწმუნებისა იყოს წამებაჲ, მერმე ზედა და\ჰრთავს
Line: 17     
წამებასა: გიცი შენ, ვინ ხარ, წმიდაჲ ღმრთისაჲ.
Line: 18     
რამეთუ პირველად ვიდრემე ესაჯების მას: რაჲსა მოხუედო
Line: 19     
აქა წარწყმედად ჩუენდა? ამისა შემდგომად ჰლიქნის, რამეთუ
Line: 20     
ლიქნისა მიერ დაჴსნასა ჰგონებს უფლისასა, ესრეთ უგუნურ
Line: 21     
არს უკუთურებაჲ. არამედ უფალი მასწავებს ჩუენ, რაჲთა ეშ\მაკთამიერი
Line: 22     
წამებაჲ და მათ მიერი დამტკიცებაჲ არა გჳჴმდეს,
Line: 23     
ეტყოდის რაჲ ესრეთ, ვითარმედ: პირი დაიყავ და განვედ
Line: 24     
მაგისგან. ამის თანა შეუნდობს ეშნმაკსა და დაკუთებასა მის
Line: 25     
კაცისასა, რაჲთა ისწავონ გარემოჲსმდგომთა, ვითარმედ
Line: 26     
ნამდჳლვე ეშმაკეული იყო. და ეშმაკისანი იყვნეს სიტყუანი
Line: 27     
იგი, დაღათუ კაცისაჲ იყო ენაჲ. და ურთიერთა\\ს [ Page of ms. K: 105r   ]
Line: 28     
თანა ზრახვიდეს ყოველნი, განკჳრვებულნი საქმეთა მათ
Line: 29     
ზედა და მეტყუელნი: რაჲ არს სიტყუაჲ ესე, ესე იგი არს,
Line: 30     
ბრძანებაჲ ესე, რომელსა ბრძანებს, ვითარმედ: განვედ მა\გისგან
Line: 31     
და პირი დაიყავ? ხოლო უწყოდე, რამეთუ მრავალთა
Line: 32     
ეშმაკი ჰგუემს, აწცა რაოდენნი გულისთქუმათა ეშმაკისათა
Line: 33     
ჰყოფენ. ვითარ-იგი იყვის ვინმე გულმოწყე, მას უკუე ეშმაკი
Page: 63   Line: 1     
პგუემს გულისწყრომისაჲ. არამედ უკუეთუ მოვიდეს უფალი
Line: 2     
შესაკრებელად. ესე იგი არს, რაჟამს შემოკრე\\ბით [ Page of ms. J: 52r   ] და
Line: 3     
განუბნეველად იყოს გონებაჲ. მაშინ ჰრქუას ეშმაკსა
Line: 4     
გულისწყრომისასა: პირი დაიყავ, და განვედ მაგისგან. და
Line: 5     
მეყსეულად დააკუეთოს კაცი იგი შორის და განვიდეს მისგან.

Line: 6        
ხოლო რაჲ არს, ვითარმედ დააკუეთოს შორის? რამეთუ
Line: 7     
ისწავე ვითარმედ: კაცისაჲ არცა ყოვლითურთ გულმონყეო\ბით
Line: 8     
სიმწარე საჴმარ არს, რამეთუ მჴეცებრივი არს ესე, არცა
Line: 9     
ყოვლითურთ ურისხველობაჲ, ვინაჲთგან უგრძნობელობაჲ არს
Line: 10     
ესე. არამედ საშუალსა გზასა სლვაჲ და გულისწყრომისა
Line: 11     
ქონებაჲ დასამჴობელად უკეთურებისა. აწ უკუე რაჟამს დაა\კუეთოს
Line: 12     
ვინმე შორის ბოროტმან სულმან, განვალს მისგან.

Part: S  
Line: 13        
სახარებაჲ (4,38-43 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო აღდგა რაჲ შესაკრებელისაგან,
Line: 14     
მოვიდა სახლსა სიმონისსა. ხოლო სიდედრი სიმონისი შეპ\ყრობილ
Line: 15     
იყო მჴურვალებითა დიდითა. და უთხრეს მას მისთჳს
Line: 16     
და ზედამიადგა მას. შეჰრისხნა მჴურვალებასა და დაუტევა
Line: 17     
იგი მეყსეულად, აღდგა და ჰმსახურებდა მათ. და დაჰვიდოდა
Line: 18     
რაჲ მზე, ყოველთა, რაოდენთა აქუნდეს სნეულნი და
Line: 19     
უძლურნი თჳთოსახენი, მოიყვანებდეს მათ მისსა მიმართ.
Line: 20     
ხოლო იგი თჳთოეულსა მათგანსა ზედადამსხმელ ჴელთაჲ
Line: 21     
განჰკურნებდა მათ. ხოლო განვიდოდეს ეშმაკნიცა მრა\ვალთაგან
Line: 22     
მღაღადებელნი და მეტყუელნი, ვითარმედ: შენ ხარ
Line: 23     
ქრისტე, ძე ღმრთისაჲ. და შემრისხველი არა უტევებდა მათ,
Line: 24     
რამეთუ უწყოდეს ქრისტე-ყოფაჲ მისი. ხოლო იქმნა რაჲ დღე,
Line: 25     
გამოსრული ვიდო\\ [ Page of ms. K: 105v   ] და უდაბნოსა ადგილსა და ერნი
Line: 26     
ეძიებდეს მას. და მოვიდეს ვიდრე მისდამდე და დაიყენებდეს
Line: 27     
მას არა წარსლვად მათგან. ხოლო იესუ თქუა მათდა მიმართ,
Line: 28     
ვითარმედ: სხუათაცა ქალაქთა ჯერ-არს ჩემდა ხარებად
Line: 29     
სასუფეველი ღმრთისაჲ, რამეთუ ამისთჳს მოვივლინე მე.

Part: T  
Line: 30        
თარგმანი: მეუფე და შემოქმედი ყოველთაჲ მოწაფეთა
Line: 31     
მიერ სტუმრებული იზარდებოდა. ვთარ-ესე აწცა პეტრეს
Line: 32     
მიერ სტუმრებული განჰკურნებს სიდედრსა მისსა, რაჲთა შენ
Page: 64   Line: 1     
გასწაოს, არცა უნდოთა ვიეთისამე სიყუარულისა შეურაცხ\ყოფაჲ.
Line: 2     
ხოლო არა ლიტონად განჰკურნებს ოდეს მას
Line: 3     
სნეულებისაგან, არამედ ძალსაცა და კეთილშემძლებელობასა
Line: 4     
მისცემს მას მსახურებისასა. რომელი უკუეთუ [ Page of ms. J: 52v   ] შევიწ\ყნაროთ
Line: 5     
ჩუენცა, დაშრიტოს უკუე ჩუენ შორისიცა მჴურვალე\ბაჲ
Line: 6     
გულისთქუმისა და გულისწყრომისაჲ. და აღმადგინნეს
Line: 7     
ჩუენ, ვითარცა იგი მსახურებად, ესე იგი არს, სათნოთა
Line: 8     
მისთა ქმნად,

Line: 9        
ხოლო შენ იხილე, ერისა მისცა სარწმუნოებაჲ, ვითარ
Line: 10     
დასლვასაცა მზისასა მოჰყვანდეს მისსა უძლურნი,
Line: 11     
არცა ჟამისაგან დახრწევითა სასწრაფოჲსაჲთა. არამედ არა უტე\ვებდა
Line: 12     
ეშმაკთა სიტყუად: ერთად უკუე, ვითარცა არა მოქენე
Line: 13     
არაწმიდათამიერისა ქებისმეტყუელებისაჲ, ვინაჲთგან არა
Line: 14     
შუენიერ არს ქადაგებაჲ პირსა შინა ცოდვილისასა;1* და ერ\თად,
Line: 15     
რამეთუ არა ენება აღგზებაჲ შურისა ებრაელთაჲსა ყო\ველთა
Line: 16     
მიერითა მით საქებელობითა. ხოლო ერნი უდაბნოდ
Line: 17     
ადგიდ წარსულსაცა ეძიებენ და დაიყენებენ მას, გარნა იგი
Line: 18     
არა ერთსა გარეშეისაზღვრების ადგილსა, არამედ სხუათაცა
Line: 19     
ქალაქთა, იტყჳს ჯერ-არსო ჩემდა ხარებად სასუფეველი
Line: 20     
ღმრთისაჲ, რომლისათჳს ჩუენდაცა სათანადო არს არამცონა\რე-ყოფაჲ,
Line: 21     
არცა ართსა ადგილსა გარეშეცვისა კმა-ყოფაჲ,
Line: 22     
არამედ ყოვლით კერძო გარემოხილვაჲ, რაჲთა რომლითაცა
Line: 23     
სახითა შეუძლოთ საგონებელ-ყოფად ვიეთდამე.




Page: 65  
Next part



This text is part of the TITUS edition of Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 18.8.2015. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.