TITUS
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
Part No. 2
Previous part

Chapter: 2  
Line: 1   თავი მეორე


Part: S  

Line: 2        სახარებაჲ (2,1 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო იყო, მათ დღეთა შინა გამოჴდა
Line: 3     
ბრძანებაჲ აგჳსტოს კეისრისგან აღწერად ყოვლისა სოფლისა.

Part: T  
Line: 4        
თარგმანი: ამისთჳს იქმნების აღწერაჲ, რაჲთა ყოველნი
Line: 5     
რაჲ აღვიდოდენ მამულთა თჳსთა, აღვიდეს ქალწულიცა
Line: 6     
ბეთლემს, ვითარცა თჳსსა მამულსა, და ესრეთ იშვას ქრისტე
Line: 7     
ბეთლემს, და აღესრულოს წინაწარმეტყუელებაჲ.1* რამეთუ
Line: 8     
ჯერ-იყო ეგულებოდა რაჲ ერთსა ღმერთსა დაცხრომაჲ
Line: 9     
მრავალღმრთეებისაჲ, რაჲთა ერთივე მეფე მპყრობელ იქმნეს
Line: 10     
კეისარი. აღიწერების ქრისტეცა ყოველთა თანა. რამეთუ
Line: 11     
სოფლისა თანა აღწერაჲ შუენოდა მეუფესა, რაჲთა წმიდა\ყვნეს
Line: 12     
აღწერილნი და განაქარვოს მონებაჲ. რამეთუ ვითარ\\\იგი [ Page of ms. J: 47r   ]
Line: 13     
წინა-რაჲ-დაიცჳთა, განაქარვა წინადაცუეთაჲ,
Line: 14     
ეგრეთვე აღიწერა რაჲ ვითარცა მონაჲ, განაქარვა მონებაჲ
Line: 15     
ბუნებისა ჩუენისაჲ. რამეთუ არღა მონა არიან კაცთანი, რო\მელნი
Line: 16     
ჰმონებენ უფალსა, ვითარცა მოციქული იტყჳს: ნუ იქმ\ნებითო
Line: 17     
მონა კაცთა.2* და დაღათუ მონა ჴორცითა, თავისუ\ფალვე
Line: 18     
არიან სულითა, არა მიდევნებულნი უღმრთოებასა
Line: 19     
თანა უფალთა მათთასა.

Line: 20        
ხოლო პირმშოდ ძედ ქალწულისა სამართლად სახელ\სდვა
Line: 21     
უფალსა, დაღათუ არა მეორეცა ვინმე იშვებოდა.
Line: 22     
რამეთუ პირმშოდ ითქუმის "პირველშობილი," დაღათუ არა
Line: 23     
შეუდგეს მეორე.

Line: 24        
ხოლო ბაგასა მიიწვინების თანად, უკუე უნდოებისა მას\წავლელად
Line: 25     
ჩუენდა, ზემოჲთგანვე, თანად, იგავით მჩუენებე\ლად,
Line: 26     
ვითარმედ მოვიდა სოფელსა ამას, რომელ არს ადგილი
Line: 27     
ჩუენი, რომელნი მსგავს ვიყვენით პირუტყუებისა საცხოვარ\თაჲსა.
Line: 28     
რამეთუ ვითარცა ბაგაჲ პირუტყუთაჲ არს თჳსი,
Line: 29     
ეგრეთვე სოფელი ესე ჩუენი არსი უკუე ბაგაჲ, ვიდრემე --
Page: 33   Line: 1     
სოფელი და ჩუენ პირუტყუნი, ხოლო რაჲთა მიჴსნეს ჩუენ
Line: 2     
[ Page of ms. K: 92r  ] პირუტყუებისაგან, ამისთჳს მოვიდა სოფელსა ამას.

Part: S  
Line: 3        
სახარებაჲ (2,8 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და მწყემსნი იყვნეს მას სოფელსა ველსა
Line: 4     
მდგომნი.

Part: T  
Line: 5        
თარგმანი: ესე იგი არს, მეველეთაებრ მოვანენი ანუ თუ
Line: 6     
ველსა მომგებელნი ქცევისანი. და გამოუჩნდა მათ ანგელოზი
Line: 7     
სიწრფოებისათჳს წესისა და უმანკოებისათჳს ქცევისა, ვი\ნაჲთგან
Line: 8     
მართალთა მოქალაქობისა მიმსგავსებულად იხილვე\ბიან,
Line: 9     
და რამეთუ პირველნიცა იგი მწყემსნი იყვნეს: იაკობ,
Line: 10     
მამათმთავარნი -- მოსე და დავით. ხოლო არა იერუსალჱმს
Line: 11     
შინა გამოუჩნდების ანგელოზი ფარისეველთა ანუ მწიგნო\ბართა,
Line: 12     
რამეთუ იგი ყოველნი უკეთურებისა სამკჳდრებელნი
Line: 13     
იყვნეს. ხოლო ესე ვითარცა უმანკონი, საღმრთოთა
Line: 14     
საკჳრველებათა ღირს იქმნნეს. და აჩუენებდა ღმერთი, ვი\თარმედ
Line: 15     
მეყსეულად ზემოჲთგანვე გამოირჩინა ულიტონესნი
Line: 16     
სხუათანი და ქადაგად განიჩინნა, რომელნი წარ-რაჲ-ვიდეს,
Line: 17     
ქადაგებდეს ამათ ყოველთათჳს.

Line: 18        
ხოლო ახარებდა ანგელოზი სიხა\\რულსა [ Page of ms. J: 47v   ] დიდსა,
Line: 19     
რომელი იყოსო ყოველისა ერისაჲ, ცხად არს, ვითარმედ სა\კუთრად
Line: 20     
საღმრთოჲსა ერისა. ვინაჲთგან არა ყოველნი ჰური\ანი
Line: 21     
არიან ერ ღმრთისა. არამედ ყოვლისა ერისა კაცთაჲსა
Line: 22     
სიხარული იქმნა განჴორციელებაჲ ღმრთისაჲ.

Line: 23        
გარნა რასა წარმოაჩინებს გალობაჲ ანგელოზთაჲ? ანუ
Line: 24     
თუ უეჭუელად მადლობასა ზენათა განწყობილთასა და სიხა\რულსა,
Line: 25     
ამისთჳს, რამეთუ ქველყოფილ-ვიქმნენით
Line: 26     
ქუეყნისზედანი, და დიდებაჲ ღმრთისაო, იტყჳან, რამეთუ
Line: 27     
იქმნა მშჳდობაჲ ქუეყანასა ზედა. რამეთუ პირველ სადმე
Line: 28     
ბუნებასა კაცობრივსა მტერობაჲ აქუნდა ღმრთისა მიმართ,
Line: 29     
ხოლო აწ ესოდენ დაეგო მას, ვიდრემდის შეეყოცა ღმერთსა
Line: 30     
და გუამოვნებით შეერთა მას, განჴორციელდა რაჲ.
Line: 31     
ხედავა მშჳდობასა ღმრთისასა კაცთა მომართ? რომელი და სხუ\ებრცა
Page: 34   Line: 1     
გულისჴმა-იყოს: მშჳდობა არს თჳთ იგი ძე ღმრთისაჲ,
Line: 2     
რამეთუ მე ვარო მშჳდობაჲ,1* ჴმობს. ესე უკუე მშჳდობაჲ, რო\მელ
Line: 3     
არს ძე ღმრთისაჲ, ქუეყანასა ზედა გამოჩნდა კაცთა შო\რის
Line: 4     
სათნოებად, ვიტყჳ უკუე, [ Page of ms. K: 92v  ] განსუენებად ღმრთისა.
Line: 5     
რამეთუ აწ განსუენებულ იქმნა ღმერთი და ქველის\მოქმედებს
Line: 6     
კაცთა შორის, რომელი-იგი პირველ არა სათნო\იყოფდა,
Line: 7     
არცა ჯერ-იჩინებდა კაცთა შორის.

Part: S  
Line: 8        
სახარებაჲ (2,15 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყო, ვითარცა წარვიდეს მათგან ან\გელოზნი
Line: 9     
ზეცად, და კაცთა მათ მწყემსთა თქუეს ურთიერ\თას:
Line: 10     
განვიდეთ ვიდრე ბეთლემადმდე.

Part: T  
Line: 11        
თარგმანი: მწყემსნი ესე სახენი არიან სულიერთა მწყემ\სთა
Line: 12     
-- მღდელთმთავართანი. უჴმს უკუე მღდელთმთავართა
Line: 13     
ცვაჲ სამწყსოთა მათთაჲ და ველსა არეობაჲ, ესე იგი არს,
Line: 14     
გალობაჲ სულიერად ვითამე და მასწავლელობაჲ ერისაჲ და
Line: 15     
ესრეთ ღირსყოფაჲ საღმრთოთა სახილავთა და
Line: 16     
გამოცხადე/ბათა.

Line: 17        
ხოლო ბეთლემი ითარგმანების სახლად პურისა. ხოლო
Line: 18     
რომელი არს სხუაჲ სახლი პურისაჲ, თჳნიერ ეკლესიაჲ, რო\მელსა
Line: 19     
შინა დაუნჯებულ არს საცხორებელი პური? და საქმე
Line: 20     
უკუე სიტყჳერთა მწყემსთაჲ არს ძიებაჲ (ზეციერისა პურისაჲ,
Line: 21     
და რაჟამს იხილონ პური, თანა-აც ქადაგებაჲ სხუა\თაჲ\\ცა, [ Page of ms. J: 48r   ]
Line: 22     
ვითარ-იგი მწყემსთა იხილეს რაჲ ჩჩჳლი, მიმო\დათქუეს
Line: 23     
სხუათაცა შორის.

Part: S  
Line: 24        
სახარებაჲ (2,19 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო მარიამს დაემარხნეს ყოველნი ესე
Line: 25     
სიტყუანი და დაესხნეს გულსა შინა თჳსსა.

Part: T  
Line: 26        
თარგმანი: რომელნი სიტყუანი დაემარხნეს ქალწულსა?
Line: 27     
ვიეთნიმე იტყჳან, ვითარმედ: რაოდენნი ჰრქუნა მას ან\გელოზმან,
Line: 28     
და ვიეთნიმე: რაოდენნი, მწყემსთა თქუნეს,
Page: 35   Line: 1     
რამეთუ ჰმარხვიდა ამათ და დაესხნეს გულსა შინა, ესე იგი
Line: 2     
არს, განსჯიდა მათ და ჰპოებდა მათ ყოველთაგან ერთჴმო\ბასა
Line: 3     
ერთისა პირისასა, ვითარმედ -- ღმერთ არს ძე მისი.
Line: 4     
ხოლო ჩემდა ესეცა საგონებელ არს, ვითარმედ სიტყუად აქა
Line: 5     
საქმეთა უწესს, ვიდრემდის ესევითარი რაიმე იყოს თქუმული
Line: 6     
ესე: ხოლო მარიამ სცვიდა ყოველთა ამათ საქმეთა, რომელთა
Line: 7     
მე ვიტყჳ აწ და სიტყუად დავსხამ მათ. რამეთუ სიტყუაჲ რა\ჟამს
Line: 8     
ითქუას, იქმნების სიტყუაჲ და მოიქცეს მწყემსნი, ჰმად\ლობდეს
Line: 9     
ღმერთსა ყოველსა, ზედა, რამეთუ არა მოშურნე
Line: 10     
იყვნეს მსგავსად ჰურიათაჲსა.

Part: S  
Line: 11        
სახარებაჲ (2,21 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და რაჟამს აღესრულნეს დღენი რვანი
Line: 12     
წინადაცუეთად მისსა; და ეწოდა სახელი მისი იესუ.

Part: T  
Line: 13        
თარგმანი: სჯულისა მიერ მოცემულთა მცნებათა [ Page of ms. K: 93r  ]
Line: 14     
გარდამავალნი თანამდებ იქმნებოდეს წყევისა. აწ უკუე წინა\დაიცუეთს
Line: 15     
უფალი, რაჲთა თჳთ მან რაჲ აღასრულოს სჯული
Line: 16     
და არარაჲ დააკლოს მათგანი, რომელ დაესხნეს მცნებანი,
Line: 17     
გამომიჴსნნეს ჩუენ წყევისაგან. ხოლო სირცხჳლეულ იქმნედ
Line: 18     
ამიერ რომელნი საუცარ-ყოფასა იტყჳან განჴორციელებისასა.
Line: 19     
ამის თანა უჴმარ არს ამისიცა გამოძიებაჲ, თუ სადა არს მო\კუეთილი
Line: 20     
იგი ჴორცი. რამეთუ რომელთათჳს დაიდუმა წერ\ილმან,
Line: 21     
მათი უჯერო არს ძიებაჲ და არცა ერთისა მქონებელ
Line: 22     
სარგებელისა. ხოლო სათქუმელ არს, ვითარმედ მაშინ
Line: 23     
ვიდრემე, რაჟამს მოიკუეთა, ქუეყანად მივარდა და წმიდა-ყო
Line: 24     
იგი, ვითარ-იგი სისხლმანცა და წყალმან, რომელი გუერდით
Line: 25     
მისით გარდმოჴდა. ხოლო უვნებელად დაიცვა კერძოჲ იგი
Line: 26     
ჴორცისაჲ, ვითარითა მან უწყის სიტყჳთა, და აღდგებოდა რაჲ
Line: 27     
მკუდრეთით, თანააღიტანა [ Page of ms. J: 48v   ] იგი და ეგრეთ აღდგა,
Line: 28     
რაჲთა ამითცა უნაკლულოებისა მქონებელ იპოვოს. ვინაჲთ\გან
Line: 29     
ჩუენცა სრულად მივიხუამთ ჴორცთა ჩუენთა აღ-რაჲ\ვდგებოდით
Line: 30     
მკუდრეთით. ამის თანა ამისიცა შესწავებაჲ საჴ\მარ
Page: 36   Line: 1     
არს, ვითარმედ არა მეყსეულად თქუმასა თანა ანგე\ლოზისასა:
Line: 2     
აჰა, შენ მუცლად-იღო ძე, მუცლადღებულ იქმნა
Line: 3     
უფალი, არამედ შემდგომად ამისსა, რაჟამს თანაჯერმჩინე\ბელ
Line: 4     
ექმნა ქალწული, რამეთუ იხილე, რასა იტყჳს აქა, ვითარ\მედ:
Line: 5     
წოდებული ანგელოზისა მიმართ პირველ მიდგომილები\სა
Line: 6     
მისისა საშოსა შინა, და თჳთ მის, ლექსისაცა, მიერ გამ\ჩნდების
Line: 7     
ესე. რამეთუ არა თქუა, თუ: "აჰა, მუცლად-იღებ,"
Line: 8     
ვითარმედ: "აჰა, მიუდგე." ვინაჲცა ამისგან საცნაურ არს ესე,
Line: 9     
ვითარმედ მასვე დღესა მუცლადღებულ იქმნა უფალი, გარნა
Line: 10     
არა მას წამსა, რომელსა იტყოდა ანგელოზი, არამედ და
Line: 11     
ნუუკუე რაჟამს დაასრულნა სიტყუანი და გულსავსებით მიი\თუალა
Line: 12     
ქალწულმან ხარებაჲ. ვითარცა პირველ ვიტყოდეთ,
Line: 13     
გარნა ამას [ Page of ms. K: 93v  ] არა სჯულისდებით ვიტყჳთ.

Part: S  
Line: 14        
სახარებაჲ (2,22 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო აღესრულნეს რაჲ დღენი განწმე\დისა
Line: 15     
მისისანი სჯულისაებრ მოსესა.

Part: T  
Line: 16        
თარგმანი: კეთილად თქუა, ვითარმედ: სჯულისაებრ
Line: 17     
მოსესა, რამეთუ ჭეშმარიტებისაებრ არარად საჭიროდ უჴმდა
Line: 18     
ქალწულსა, რაჲთამცა ჰგებდა დღეთა განწმედისათა, რო\მელნი
Line: 19     
იყვნეს ორმეოც შობასა ზედა წულისასა. რამეთუ
Line: 20     
თქუმულ არს სჯულსა შინა: დედაკაცი თუ ვინმე თესლით
Line: 21     
მიდგომილ იქმნეს და შვეს წული.1* ხოლო ქალწული არა თეს\ლით
Line: 22     
მიდგომილ, არამედ სულისა მიერ წმიდისა მშობელქმ\ნილ
Line: 23     
იყო, რომლისათჳსცა არა აიძულებდა საჭიროებაჲ, არა\მედ
Line: 24     
აღსრულებასა სჯულისასა მნებებელი აღვიდა ტაძრად.
Line: 25     
ხოლო მეტყუელებაჲ სჯულისაჲ ესრეთ, ვითარმედ ყოველი
Line: 26     
განმღებელი საშოჲსა წმიდა იყოს უფლისა მსოლოჲსა, ხოლო
Line: 27     
ქრისტეს ზედა აღესრულა საკუთრად. რამეთუ მან განაღო
Line: 28     
საშოჲ ქალწულისაჲ, ვინაჲთგან სხუათა დედათასა ქმარნი გა\ნაღებენ
Line: 29     
საშოსა. არამედ უღლეულობისაცა გურიტთაჲსა*
Page: 37   Line: 1     
მოყვანებაჲ უბრძანა სჯულმან, რაჲთა აჩუენოს, ვითარმედ
Line: 2     
წმიდისა ქორწინებისაგან ჯერ-არს სხმაჲ შჳლთაჲ. რამეთუ
Line: 3     
წმიდა ცხოველ-ყოფასა იტყჳან გურიტისასა, ვიდრემდის წარ\თუ-უწყმდეს
Line: 4     
მეუღლე, არღარა მოგებასა მეორისასა ხოლო
Line: 5     
უკუეთუ არა აქუნდიან გურიტნი მიიგუარებოდეს ორნი მარ\თუენი
Line: 6     
ტრედისანნი, რაჲთა შჳლმრავლობასა შინა წარემატოს
Line: 7     
მოქალაქობაჲ ყრმისა მის, ვინაჲთგან შჳლმრავალი ცხოველი
Line: 8     
არს ტრედი.

Part: S  
Line: 9        
სახარებაჲ (2,25 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყო კაცი იერუსალჱმს, რომლისა სა\ხელი
Line: 10     
სჳმეონ.

Part: T  
Line: 11        
თარგმანი: არა მღდელი იყო სჳმეონ, არამედ კაცი
Line: 12     
ღმრთისმოყუარე და მომლოდე ვითარმედ მოვიდეს ქრისტე,
Line: 13     
ნუგეშინისმცემელი ებრაელთაჲ და განმათავისეუფლებელი
Line: 14     
მათი მონებისაგან ცოდვათაჲსა, ნუუკუედა უღლისაგანცა
Line: 15     
ჰრომთაჲსა და უფლებისა ჰეროდესისა. რამეთუ რომელსა
Line: 16     
ჰრწმენეს [ Page of ms. K: 94r  ] ქრისტესი, უეჭუელად თავისუფალ არს უფ\ლებისაგან
Line: 17     
მეფეთაჲსა და პატივცემულ ყოველთა კაცთა
Line: 18     
მიერ. იხილენ მოცექულნი. არა მონანი იყვნესა ჰრომთანი?
Line: 19     
არამედ აწ პატივ-სცემენ მათ და თაყუანის-სცემენ მეფენი
Line: 20     
ჰრომთანი. აჰა, უკუე ამათდა ნუგეშინისმცემელ იქმნა იესუ,
Line: 21     
რომელნი ესე ისრაიტელნი იყვნეს. ესრეთ უკუე სჳმეონ, აღ\ძრული
Line: 22     
სულისა მიერ წმიდისა, აღვიდა ტაძრად, ოდეს-იგი
Line: 23     
შეჰყვანდა უფალი დედასა, რომელმან მიიქუა იგი და ღმერ\თად
Line: 24     
აღიარა. რამეთუ თქუმაჲ ამისი: აწ განუტევე, მეფეო,
Line: 25     
აღმსარებლისაჲ არს, ვითარმედ იგი არს უფალი ცხორებისა
Line: 26     
და სიკუდილისაჲ. გარნა იხილე, ვითარ საკრველად
Line: 27     
შეურაცხიან წმიდათა ჴორცნი. რომლისათჳსცა იტყჳს: აწ
Line: 28     
განუტევეო, ვითარცა საკრველისაგან. და სიტყჳსაებრ შენისა,
Line: 29     
უწყებისათჳს, რომელი მიეღო, ვითარმედ არა მოკუდეს,
Line: 30     
ვიდრე არა იხილოს უფალი.
Page: 38   Line: 1     
ხოლო მშჳდობით, ნაცვალად ამისა, ვითარმედ -- განსუე\ნებით,
Line: 2     
რამეთუ ვიდრემდის ცოცხალ არს კაცი, შფოთებს,
Line: 3     
ვითარცა-იგი იტყჳს დავითცა,1* ხოლო მო-რაჲ-კუდეს, დამ\შჳდნების.
Line: 4     
და სხუებრცა გულისჴმა-ყო, ვითარმედ მშჳდობით,
Line: 5     
ესე იგი არს, სასოებისა კეთილისა აღსრულებასა. რამეთუ
Line: 6     
"პირველ ხილვადმდე უფლისა," -- იტყჳს, -- "არა დამშჳდებუ\ლად
Line: 7     
მაქუნდესო გულისსიტყუანი, მომლოდესა მისსა და
Line: 8     
მზრუნუელსა მისსა, ოდეს მოვიდეს. ხოლო აწ ვიხილე იგი და
Line: 9     
დავმშჳდენ და უზრუნუელ ვიქმენ, რაჲთა ესრეთ ვთქუა, ვი\თარმედ
Line: 10     
განმიტევე."

Line: 11        
ხოლო მაცხოვარება არს განჴორციელებაჲ მხოლოდშობი\ლისაჲ,
Line: 12     
რომელი განჰმზადა ღმერთმან უწინარეს ყოველთა
Line: 13     
საუკუნეთა. და წინაშე პირსა ყოვლისა ერისასა განუმზადა
Line: 14     
ესე მაცხოვარებაჲ. რამეთუ რაჲთა აცხოვნოს სოფელი და
Line: 15     
რაჲთა ყოველთა ეცნობოს განჴორციელებაჲ მისი, ამისთჳს
Line: 16     
განჴორციელდა. ხოლო მაცხოვარებაჲ ესე ნათელი გამო\ბრწყინვებად
Line: 17     
წარმა\\რთთა, [ Page of ms. K: 94v  ] ესე იგი არს, განათლებად
Line: 18     
დაბნელებულთა სულთა, და დიდებად ისრაიტელთა. რამეთუ
Line: 19     
დიდება არს ქრისტე ჭეშმარიტებით ისრაიტელ ქმნილისა ერი\სა,
Line: 20     
ვითარცა მათგან აღმობრწყინვებული და შეიმკვებიან მის
Line: 21     
მიერ, რომელნიცა მორჩილ არიან მისსა. და ამათ, ვიდრემე
Line: 22     
სჳმეონ. ხოლო საგონებელ მიჩნს მე, ვითარმედ თანაშეეტყუ\ებიან
Line: 23     
სჳმეონისთა და დავითისნიცა იგი, რომელთა შინა
Line: 24     
იტყჳს, ვითარმედ: სიგრძითა დღეთაჲთა აღვავსო იგი და
Line: 25     
უჩუენო მას მაცხოვარებაჲ ჩემი.2*

Part: S  
Line: 26        
სახარებაჲ: (2,33-34 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყვნეს იოსებ და დედაჲ მისი
Line: 27     
დაკჳრვებულ თქმულთა ზედა მისთჳს. და აკურთხნა იგინი
Line: 28     
სჳმეონ.

Part: T  
Line: 29        
თარგმანი: აკურთხნა უკუე ორნივე სჳმეონ,
Line: 30     
ხოლო საგონებელისა მის მამისა დამტევებელი, ჭეშმარიტისა
Page: 39   Line: 1     
დედისა მიმართ იტყოდა: "აჰა, ესე დგეს დაცემად და აღდგი\ნებად
Line: 2     
მრავალთა ისრჱლსა შორის." დაცემად [ Page of ms. A: 39  ] უკუე
Line: 3     
არამრწმუნებელთა და აღდგინებად -- მრწმუნებელთა. ანუთუ
Line: 4     
სხუებრცა დაცემად დგას უფალი სულთა შინა ჩუენთა
Line: 5     
მყოფთა სიბოროტეთა და აღდგინებად სათნოებათა. რამეთუ
Line: 6     
დაეცემის სიძვაჲ და აღდგების სიწმიდე. და სხუანი იგი ეგ\რეთვე
Line: 7     
და კუალად სხუებრცა შესაძლებელ არს გულისჴმის\ყოფაჲ
Line: 8     
ამისი, რამეთუ: მდგომარე არს ქრისტე დაცემად, ვი\თარმცა
Line: 9     
ეტყოდა, ვითარმედ: ეგულების მას ვნებაჲ და დაცე\მაჲ
Line: 10     
სიკუდილითა, და მრავალნი აღდგომად არიან დაცემითა
Line: 11     
მისითა. გარნა წარკითხვაჲ ამათი ესრეთ სათანადო არს მესა\მისა
Line: 12     
ამის გულისჴმის-ყოფისაებრ, ვითარმედ: აჰა, ესე დგას
Line: 13     
დაცემად, და აქა განკუეთად წერტილითა და მერმეღა დაწყე\ბად,
Line: 14     
ვითარმედ: აღდგინებად მრავალთა.

Line: 15        
ხოლო სასწაულად იტყჳს ჯუარსა, რომელი ვიდრე
Line: 16     
აქამომდე საცილობელ არს, ესე იგი არს, არა შეწყნარებულ
Line: 17     
არს ურწმუნოთა მიერ. და კუალად ითქუმის სასწაულად გან\ჴორციელებაჲ
Line: 18     
[ Page of ms. K: 95r   ] უფლისაჲ, რომელი ნამდჳლვე უცხოჲ
Line: 19     
სასწაული არს. რამეთუ ღმერთი კაც იქმნა და ქალწული
Line: 20     
დედა იქმნა. ხოლო სასწაული ესე, ვიტყჳ, განჴორციელებასა
Line: 21     
ქრისტესასა საცილობელად დაიდების. რამეთუ რომელნიმე
Line: 22     
ზეცით იტყჳან ჴორცთა ქონებასა და რომელნიმე საუცრებით
Line: 23     
მიხუმასა მათსა და სხუანი რასმე წარჰრევენ.

Line: 24        
ხოლო შენსაცა თჳთ მაგის, ქალწულისა, სულსა განვიდეს
Line: 25     
მახჳლი, რომლითა მწუხარებაჲცა მოესწავების საუფლოსა
Line: 26     
ვნებასა ქმნილი და კუალად მახჳლად იტყჳს დაბრკოლე\ბასაცა,
Line: 27     
რომლითა და ნუუკუე დაბრკოლდა, ჰხედვიდა რაჲ
Line: 28     
უფალსა ჯუარცმულსა. ნუუკუედა იგონებდა, თუ ვითარ
Line: 29     
უთესლოდ შობილი, რომელმან საკჳრველებანი ქმნნა და მკუ\დარნი
Line: 30     
აღადგინნა, ჯუარს-ეცუა, ივნო და მოკუდა. ხოლო ესე
Line: 31     
რაჲთა განცხადნენ მრავალთაგან გულთა [ Page of ms. A: 40  ] ზრახვანი,
Page: 40   Line: 1     
ამას ცხად-ჰყოფს, ვითარმედ გამოცხადნენ და გამოჩნდენ
Line: 2     
მრავალთა დაბრკოლებულთა გულისსიტყუანი და მხილებულ\თა
Line: 3     
მალიადი პოონ კურნებაჲ. ვითარ-იგი შენიცა, ქალწუ\ლო,
Line: 4     
გამოცხადდეს და გამოჩნდეს, თუ რასა იგონებ ქრისტეს\თჳს,
Line: 5     
ამისა შემდგომად დაემტკიცოს სარწმუნოებასა ზედა
Line: 6     
მისსა. ეგრეთვე და პეტრესიცა გამოცხადნეს უვარის-ყოფაჲ,
Line: 7     
არამედ ძალიცა ღმრთისაჲ განცხადნეს, რომელმან სინანული\სა
Line: 8     
მიერ შეიწყნაროს იგი. და სხუებრცა განცხადნეს მრავალ\თაგან
Line: 9     
გულთა გულისსიტყუანი, გამოჩნდა რაჲ განმცემელი,
Line: 10     
გამოჩნდეს მოყუარენიცა მისნი, რომელთაგანი იყო იოსებ,
Line: 11     
მისრული პილატეს მიმართ, ვითარნი იყვნეს დედანი იგი
Line: 12     
მდგომარენი ჯუარსა თანა.

Part: S  
Line: 13        
სახარებაჲ: (2,36 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყო ანნა წინაწარმეტყუელი ასული
Line: 14     
ფანოელისი.

Part: T  
Line: 15        
თარგმანი: დაიყოვნებს მახარებელი ანნაჲსთჳს ქმნილსა
Line: 16     
თხრობასა შინა და მამასა და ტომსა მისსა იჴსენებს, რაჲთა
Line: 17     
ისწავონ, ვითარმედ ჭეშმარიტსა იტყჳს, ვითარცა მრავალთა
Line: 18     
მოწამე\\თა [ Page of ms. K: 95v   ] მომწოდებელი, რომელთა უწყოდეს მამაჲცა
Line: 19     
და ტომი მისი. და იგი უკუე აღუვარებდა ღმერთსა, ესე იგი
Line: 20     
არს, ჰმადლობდა და ასწავებდა ყოველთა უფლისათჳს, ვი\თარმედ
Line: 21     
იგი არს მაცხოვარი და ნუგეშინისმცემელი ჩუენი,
Line: 22     
მომლოდეთა გამოჴსნისათაჲ.

Part: S  
Line: 23        
სახარებაჲ (2,39 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და შემდგომად სრულქმნისა ყოველთაჲსა,
Line: 24     
მოიქცეს გალილეად, ქალაქად მათდა ნაზარეთად.

Part: T  
Line: 25        
თარგმანი: იყო ვიდრემე ბეთლემიცა ქალაქი მათი, არა\მედ
Line: 26     
ვითარცა მამული, ხოლო ნაზარეთი ვითარცა --
Line: 27     
სამკჳდ/რებელი.

Page: 41  
Line: 1        
ხოლო აღორძნდებოდა იესუ ჰასაკითა ჴორციელითა და
Line: 2     
დაღათუ შემძლებელ იყო თჳთ მით საშოჲთგანვე საზომად
Line: 3     
ჰასაკისა მამაკაცებრივისა აღსლვად, გარნა ნუუკუე
Line: 4     
საუცრადმცა საგო\\ნებელ-ქმნილ [ Page of ms. A: 41  ] იყო, ამისთჳს მცირედ\მცირედ
Line: 5     
აღორძნდებოდა. და აღორძინებასა მის თანა გა\მოჩნდებოდა
Line: 6     
სიბრძნე სიტყჳსა ღმრთისაჲ. რამეთუ არა წარ\მატებისაებრ
Line: 7     
იქმნა ბრძენ, ნუ იყოფინ! არამედ მცირედ\მცირედ
Line: 8     
გამოაჩენდა თანანერგსა სიბრძნესა და შემდგომო\ბისაებრ
Line: 9     
ჴორციელისა ჰასაკისა ითქუმის წარმატებაჲ და
Line: 10     
განმტკიცებაჲ სულითა. რამეთუ უკუეთუმცა ვიდრე იგი
Line: 11     
სრულ იყო ჰასაკითა, გამოეჩინა სრული სიბრძნე, საგონე\ბელქმნილმცა
Line: 12     
იყო ნიშად. ხოლო აწ თანაშეტყუებულად
Line: 13     
ჰასაკისად, და რაოდენ დაიტევდა, ეგრეთ მჩუენებელი თავისა
Line: 14     
თჳსისაჲ, სრულ-ჰყოფდა განგებულებასა არამიმღებელი სი\ბრძნისაჲ.
Line: 15     
რამეთუ რაჲმცა იყო უსრულეს თჳთ პირველითგან
Line: 16     
სრულისა? არამედ მცირედ-მცირედ წარმოაჩენდა სავსებით
Line: 17     
მყოფსა მის შორის.

Part: S  
Line: 18        
სახარებაჲ: (2,41 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და აღვიდოდეს მშობელნი მისნი
Line: 19     
წლითიწლად იერუსალჱმდ დღესასწაულსა პასექისასა.

Part: T  
Line: 20        
თარგმანი: თანააღვალს მშობელთა თანა იერუსალჱმდ,
Line: 21     
რაჲთა ყოველთა მიერ აჩუენოს, ვითარმედ არა წინა\\აღ\მდგომ [ Page of ms. K: 96r   ]
Line: 22     
არს ღმრთისა, არცა წინაგანეწყვების დასხმულთა
Line: 23     
სჯულად. ხოლო აღესრულნეს რაჲ შჳდნი დღენი, ცხად არს,
Line: 24     
ვითარმედ პასექისანი, დაშთა იერუსალჱმს.

Line: 25        
ხოლო გამოეძიებდა მწიგნობართა თანა და ჰკითხვიდა
Line: 26     
მათ სჯულისაგან და განკვირდებოდეს ყოველნი.

Line: 27        
ჰხედავა, ვითარ წარემატებოდა სიბრძნითა, რაჲთა იცნო\ბოს
Line: 28     
მრავალთაგან, და დაუკჳრდებოდეს მრავალთა? რამეთუ
Page: 42   Line: 1     
გამოცხადებაჲ სიბრძნისა მისისაჲ ესე იყო და იწოდებოდა
Line: 2     
წარმატება მისი.

Line: 3        
ხოლო მამად იოსებს სახელ-სდებს ღმრთისმშობელი მეც\ნიერი,
Line: 4     
ვითარმედ არა იყო მამა. გარნა ჰურიათათჳს, რაჲთა
Line: 5     
არა სიძვისაგან ჰგონონ იგი, მამად მისა სახელ-სდებს იო\სებს.
Line: 6     
და კუალად: მამობრივისა მოწილე\\ობისა [ Page of ms. A: 42  ] და მსახუ\რებისა
Line: 7     
მჩუენებელსა ზრდილობასა შინა სამართლად სახელ\სდვა
Line: 8     
მამად, ვითარცა პატივისმცემელმან მისმან სახელით
Line: 9     
მამობისაჲთა.

Line: 10        
გარნა რად ეძიებ მას? ნუსადამე იჭუნეულ იყვნესა, ვი\თარმედ
Line: 11     
წარწყმდა, ანუ შესცთა, ვითარცა ყრმაჲ წარვედ?
Line: 12     
რამეთუ არცა ყოლად ბრძნისა მარიამისი იყო ესე, რომელსა
Line: 13     
ბევრეულნი გამოცხადებანი შეეწყნარნეს მისთჳს. არცა იოსე\ბისი,
Line: 14     
ვინაჲთგან მისდაცა გამოცხადებულ იყო, ვითარმედ
Line: 15     
სულისგან წმიდისა არს. არამედ ეძიებდეს მას ნუსადა გან\ვითამე-ეშორა
Line: 16     
მათგან, ნუუკუე და-ვითამე-უტევნა იგინი.
Line: 17     
ხოლო ვინაჲთგან ჰპოვეს იგი, იხილე, თუ ვითარ მიუგებს
Line: 18     
მათ. რამეთუ ქალწული რაჲ იოსებს მამად იტყოდის მისსა,
Line: 19     
იგი ეტყჳს მას: "არა ეგე არს ჭეშმარიტი მამაჲ ჩემი, რამეთუ
Line: 20     
დაღათუ სახლსა მაგისსა შინა ვიყავ,. არამედ ღმერთი არს
Line: 21     
მამაჲ ჩემი და ამისთჳს სახლსა შინა მისსა ვარ, ესე იგი არს,
Line: 22     
ტაძარსა შინა მისსა." გარნა მათ ვერ გულისჴმა-ყვეს, რო\მელსა
Line: 23     
ეტყოდა მათ, რამეთუ საიდუმლოჲ იყო.

Part: S  
Line: 24        
სახარებაჲ (2,51 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და გარდამოვიდა მათ თანა, და მოვიდა
Line: 25     
ნაზარეთს, და იყო დამორჩილებულ მათდა.

Part: T  
Line: 26        
თარგმანი: [ Page of ms. K: 96v   ] დაემორჩილებოდა მშობელთა, რამეთუ
Line: 27     
სახესა მოგუცემდა ჩუენ, რაჲთა დავემორჩილებოდით მამათა.
Line: 28     
ხოლო ჰმარხვიდა ამათ ყოველთა ქალწული, რამეთუ საღმ\რთო
Line: 29     
იყვნეს ყოველნი თქმულნიცა და ქმნილნიცა ყრმისა მის
Page: 43   Line: 1     
მიერ და არა ვითარცა ათორმეტისა წლისაჲ, არამედ ვითარცა
Line: 2     
სრულისანი.

Line: 3        
ხოლო იხილე, თუ ვითარ მახარებელი მთარგმანებელი
Line: 4     
მისი აქა. თუ ვითარ რაჲ არს წარმატებაჲ სიბრძნითა ზედა
Line: 5     
დაჰრთავს, ვითარმედ და ჰასააკითა, რამეთუ წარმატებასა
Line: 6     
ჰასაკისასა სიბრძნისა წარმატება-ყოფად იტყჳს. და მადლითა
Line: 7     
წინაშე ღმრთისა და კაცთა, ესე იგი არს, ღმრთისა სათნოთა
Line: 8     
[ Page of ms. A: 43  ] და კაცთაგან ქებისა ღირსთა მოქმედებდა. გარნა
Line: 9     
პირველად წინაშე ღმრთისა, და ეგრეთღა -- კაცთა და
Line: 10     
რამეთუ პირველად ღმრთისა სათნო-ყოფაჲ ჯერ-არს და
Line: 11     
ეგრეთღა -- კაცთა.




Page: 44  
Next part



This text is part of the TITUS edition of Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 18.8.2015. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.