TITUS
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
Part No. 2
Chapter: 2
Line: 1
თავი
მეორე
Part: S
Line: 2
სახარებაჲ
(2,1
):
ხოლო
იყო
,
მათ
დღეთა
შინა
გამოჴდა
Line: 3
ბრძანებაჲ
აგჳსტოს
კეისრისგან
აღწერად
ყოვლისა
სოფლისა
.
Part: T
Line: 4
თარგმანი
:
ამისთჳს
იქმნების
აღწერაჲ
,
რაჲთა
ყოველნი
Line: 5
რაჲ
აღვიდოდენ
მამულთა
თჳსთა
,
აღვიდეს
ქალწულიცა
Line: 6
ბეთლემს
,
ვითარცა
თჳსსა
მამულსა
,
და
ესრეთ
იშვას
ქრისტე
Line: 7
ბეთლემს
,
და
აღესრულოს
წინაწარმეტყუელებაჲ
.
1*
რამეთუ
Line: 8
ჯერ-იყო
ეგულებოდა
რაჲ
ერთსა
ღმერთსა
დაცხრომაჲ
Line: 9
მრავალღმრთეებისაჲ
,
რაჲთა
ერთივე
მეფე
მპყრობელ
იქმნეს
Line: 10
კეისარი
.
აღიწერების
ქრისტეცა
ყოველთა
თანა
.
რამეთუ
Line: 11
სოფლისა
თანა
აღწერაჲ
შუენოდა
მეუფესა
,
რაჲთა
წმიდა\ყვნეს
Line: 12
აღწერილნი
და
განაქარვოს
მონებაჲ
.
რამეთუ
ვითარ\\\იგი
[
Page of ms. J: 47r
]
Line: 13
წინა-რაჲ-დაიცჳთა
,
განაქარვა
წინადაცუეთაჲ
,
Line: 14
ეგრეთვე
აღიწერა
რაჲ
ვითარცა
მონაჲ
,
განაქარვა
მონებაჲ
Line: 15
ბუნებისა
ჩუენისაჲ
.
რამეთუ
არღა
მონა
არიან
კაცთანი
,
რო\მელნი
Line: 16
ჰმონებენ
უფალსა
,
ვითარცა
მოციქული
იტყჳს
:
ნუ
იქმ\ნებითო
Line: 17
მონა
კაცთა
.
2*
და
დაღათუ
მონა
ჴორცითა
,
თავისუ\ფალვე
Line: 18
არიან
სულითა
,
არა
მიდევნებულნი
უღმრთოებასა
Line: 19
თანა
უფალთა
მათთასა
.
Line: 20
ხოლო
პირმშოდ
ძედ
ქალწულისა
სამართლად
სახელ\სდვა
Line: 21
უფალსა
,
დაღათუ
არა
მეორეცა
ვინმე
იშვებოდა
.
Line: 22
რამეთუ
პირმშოდ
ითქუმის
"პირველშობილი
,"
დაღათუ
არა
Line: 23
შეუდგეს
მეორე
.
Line: 24
ხოლო
ბაგასა
მიიწვინების
თანად
,
უკუე
უნდოებისა
მას\წავლელად
Line: 25
ჩუენდა
,
ზემოჲთგანვე
,
თანად
,
იგავით
მჩუენებე\ლად
,
Line: 26
ვითარმედ
მოვიდა
სოფელსა
ამას
,
რომელ
არს
ადგილი
Line: 27
ჩუენი
,
რომელნი
მსგავს
ვიყვენით
პირუტყუებისა
საცხოვარ\თაჲსა
.
Line: 28
რამეთუ
ვითარცა
ბაგაჲ
პირუტყუთაჲ
არს
თჳსი
,
Line: 29
ეგრეთვე
სოფელი
ესე
ჩუენი
არსი
უკუე
ბაგაჲ
,
ვიდრემე
--
Page: 33
Line: 1
სოფელი
და
ჩუენ
პირუტყუნი
,
ხოლო
რაჲთა
მიჴსნეს
ჩუენ
Line: 2
[
Page of ms. K: 92r
]
პირუტყუებისაგან
,
ამისთჳს
მოვიდა
სოფელსა
ამას
.
Part: S
Line: 3
სახარებაჲ
(2,8
):
და
მწყემსნი
იყვნეს
მას
სოფელსა
ველსა
Line: 4
მდგომნი
.
Part: T
Line: 5
თარგმანი
:
ესე
იგი
არს
,
მეველეთაებრ
მოვანენი
ანუ
თუ
Line: 6
ველსა
მომგებელნი
ქცევისანი
.
და
გამოუჩნდა
მათ
ანგელოზი
Line: 7
სიწრფოებისათჳს
წესისა
და
უმანკოებისათჳს
ქცევისა
,
ვი\ნაჲთგან
Line: 8
მართალთა
მოქალაქობისა
მიმსგავსებულად
იხილვე\ბიან
,
Line: 9
და
რამეთუ
პირველნიცა
იგი
მწყემსნი
იყვნეს
:
იაკობ
,
Line: 10
მამათმთავარნი
--
მოსე
და
დავით
.
ხოლო
არა
იერუსალჱმს
Line: 11
შინა
გამოუჩნდების
ანგელოზი
ფარისეველთა
ანუ
მწიგნო\ბართა
,
Line: 12
რამეთუ
იგი
ყოველნი
უკეთურებისა
სამკჳდრებელნი
Line: 13
იყვნეს
.
ხოლო
ესე
ვითარცა
უმანკონი
,
საღმრთოთა
Line: 14
საკჳრველებათა
ღირს
იქმნნეს
.
და
აჩუენებდა
ღმერთი
,
ვი\თარმედ
Line: 15
მეყსეულად
ზემოჲთგანვე
გამოირჩინა
ულიტონესნი
Line: 16
სხუათანი
და
ქადაგად
განიჩინნა
,
რომელნი
წარ-რაჲ-ვიდეს
,
Line: 17
ქადაგებდეს
ამათ
ყოველთათჳს
.
Line: 18
ხოლო
ახარებდა
ანგელოზი
სიხა\\რულსა
[
Page of ms. J: 47v
]
დიდსა
,
Line: 19
რომელი
იყოსო
ყოველისა
ერისაჲ
,
ცხად
არს
,
ვითარმედ
სა\კუთრად
Line: 20
საღმრთოჲსა
ერისა
.
ვინაჲთგან
არა
ყოველნი
ჰური\ანი
Line: 21
არიან
ერ
ღმრთისა
.
არამედ
ყოვლისა
ერისა
კაცთაჲსა
Line: 22
სიხარული
იქმნა
განჴორციელებაჲ
ღმრთისაჲ
.
Line: 23
გარნა
რასა
წარმოაჩინებს
გალობაჲ
ანგელოზთაჲ
?
ანუ
Line: 24
თუ
უეჭუელად
მადლობასა
ზენათა
განწყობილთასა
და
სიხა\რულსა
,
Line: 25
ამისთჳს
,
რამეთუ
ქველყოფილ-ვიქმნენით
Line: 26
ქუეყნისზედანი
,
და
დიდებაჲ
ღმრთისაო
,
იტყჳან
,
რამეთუ
Line: 27
იქმნა
მშჳდობაჲ
ქუეყანასა
ზედა
.
რამეთუ
პირველ
სადმე
Line: 28
ბუნებასა
კაცობრივსა
მტერობაჲ
აქუნდა
ღმრთისა
მიმართ
,
Line: 29
ხოლო
აწ
ესოდენ
დაეგო
მას
,
ვიდრემდის
შეეყოცა
ღმერთსა
Line: 30
და
გუამოვნებით
შეერთა
მას
,
განჴორციელდა
რაჲ
.
Line: 31
ხედავა
მშჳდობასა
ღმრთისასა
კაცთა
მომართ
?
რომელი
და
სხუ\ებრცა
Page: 34
Line: 1
გულისჴმა-იყოს
:
მშჳდობა
არს
თჳთ
იგი
ძე
ღმრთისაჲ
,
Line: 2
რამეთუ
მე
ვარო
მშჳდობაჲ
,
1*
ჴმობს
.
ესე
უკუე
მშჳდობაჲ
,
რო\მელ
Line: 3
არს
ძე
ღმრთისაჲ
,
ქუეყანასა
ზედა
გამოჩნდა
კაცთა
შო\რის
Line: 4
სათნოებად
,
ვიტყჳ
უკუე
,
[
Page of ms. K: 92v
]
განსუენებად
ღმრთისა
.
Line: 5
რამეთუ
აწ
განსუენებულ
იქმნა
ღმერთი
და
ქველის\მოქმედებს
Line: 6
კაცთა
შორის
,
რომელი-იგი
პირველ
არა
სათნო\იყოფდა
,
Line: 7
არცა
ჯერ-იჩინებდა
კაცთა
შორის
.
Part: S
Line: 8
სახარებაჲ
(2,15
):
და
იყო
,
ვითარცა
წარვიდეს
მათგან
ან\გელოზნი
Line: 9
ზეცად
,
და
კაცთა
მათ
მწყემსთა
თქუეს
ურთიერ\თას
:
Line: 10
განვიდეთ
ვიდრე
ბეთლემადმდე
.
Part: T
Line: 11
თარგმანი
:
მწყემსნი
ესე
სახენი
არიან
სულიერთა
მწყემ\სთა
Line: 12
--
მღდელთმთავართანი
.
უჴმს
უკუე
მღდელთმთავართა
Line: 13
ცვაჲ
სამწყსოთა
მათთაჲ
და
ველსა
არეობაჲ
,
ესე
იგი
არს
,
Line: 14
გალობაჲ
სულიერად
ვითამე
და
მასწავლელობაჲ
ერისაჲ
და
Line: 15
ესრეთ
ღირსყოფაჲ
საღმრთოთა
სახილავთა
და
Line: 16
გამოცხადე/ბათა
.
Line: 17
ხოლო
ბეთლემი
ითარგმანების
სახლად
პურისა
.
ხოლო
Line: 18
რომელი
არს
სხუაჲ
სახლი
პურისაჲ
,
თჳნიერ
ეკლესიაჲ
,
რო\მელსა
Line: 19
შინა
დაუნჯებულ
არს
საცხორებელი
პური
?
და
საქმე
Line: 20
უკუე
სიტყჳერთა
მწყემსთაჲ
არს
ძიებაჲ
(ზეციერისა
პურისაჲ
,
Line: 21
და
რაჟამს
იხილონ
პური
,
თანა-აც
ქადაგებაჲ
სხუა\თაჲ\\ცა
,
[
Page of ms. J: 48r
]
Line: 22
ვითარ-იგი
მწყემსთა
იხილეს
რაჲ
ჩჩჳლი
,
მიმო\დათქუეს
Line: 23
სხუათაცა
შორის
.
Part: S
Line: 24
სახარებაჲ
(2,19
):
ხოლო
მარიამს
დაემარხნეს
ყოველნი
ესე
Line: 25
სიტყუანი
და
დაესხნეს
გულსა
შინა
თჳსსა
.
Part: T
Line: 26
თარგმანი
:
რომელნი
სიტყუანი
დაემარხნეს
ქალწულსა
?
Line: 27
ვიეთნიმე
იტყჳან
,
ვითარმედ
:
რაოდენნი
ჰრქუნა
მას
ან\გელოზმან
,
Line: 28
და
ვიეთნიმე
:
რაოდენნი
,
მწყემსთა
თქუნეს
,
Page: 35
Line: 1
რამეთუ
ჰმარხვიდა
ამათ
და
დაესხნეს
გულსა
შინა
,
ესე
იგი
Line: 2
არს
,
განსჯიდა
მათ
და
ჰპოებდა
მათ
ყოველთაგან
ერთჴმო\ბასა
Line: 3
ერთისა
პირისასა
,
ვითარმედ
--
ღმერთ
არს
ძე
მისი
.
Line: 4
ხოლო
ჩემდა
ესეცა
საგონებელ
არს
,
ვითარმედ
სიტყუად
აქა
Line: 5
საქმეთა
უწესს
,
ვიდრემდის
ესევითარი
რაიმე
იყოს
თქუმული
Line: 6
ესე
:
ხოლო
მარიამ
სცვიდა
ყოველთა
ამათ
საქმეთა
,
რომელთა
Line: 7
მე
ვიტყჳ
აწ
და
სიტყუად
დავსხამ
მათ
.
რამეთუ
სიტყუაჲ
რა\ჟამს
Line: 8
ითქუას
,
იქმნების
სიტყუაჲ
და
მოიქცეს
მწყემსნი
,
ჰმად\ლობდეს
Line: 9
ღმერთსა
ყოველსა
,
ზედა
,
რამეთუ
არა
მოშურნე
Line: 10
იყვნეს
მსგავსად
ჰურიათაჲსა
.
Part: S
Line: 11
სახარებაჲ
(2,21
):
და
რაჟამს
აღესრულნეს
დღენი
რვანი
Line: 12
წინადაცუეთად
მისსა
;
და
ეწოდა
სახელი
მისი
იესუ
.
Part: T
Line: 13
თარგმანი
:
სჯულისა
მიერ
მოცემულთა
მცნებათა
[
Page of ms. K: 93r
]
Line: 14
გარდამავალნი
თანამდებ
იქმნებოდეს
წყევისა
.
აწ
უკუე
წინა\დაიცუეთს
Line: 15
უფალი
,
რაჲთა
თჳთ
მან
რაჲ
აღასრულოს
სჯული
Line: 16
და
არარაჲ
დააკლოს
მათგანი
,
რომელ
დაესხნეს
მცნებანი
,
Line: 17
გამომიჴსნნეს
ჩუენ
წყევისაგან
.
ხოლო
სირცხჳლეულ
იქმნედ
Line: 18
ამიერ
რომელნი
საუცარ-ყოფასა
იტყჳან
განჴორციელებისასა
.
Line: 19
ამის
თანა
უჴმარ
არს
ამისიცა
გამოძიებაჲ
,
თუ
სადა
არს
მო\კუეთილი
Line: 20
იგი
ჴორცი
.
რამეთუ
რომელთათჳს
დაიდუმა
წერ\ილმან
,
Line: 21
მათი
უჯერო
არს
ძიებაჲ
და
არცა
ერთისა
მქონებელ
Line: 22
სარგებელისა
.
ხოლო
სათქუმელ
არს
,
ვითარმედ
მაშინ
Line: 23
ვიდრემე
,
რაჟამს
მოიკუეთა
,
ქუეყანად
მივარდა
და
წმიდა-ყო
Line: 24
იგი
,
ვითარ-იგი
სისხლმანცა
და
წყალმან
,
რომელი
გუერდით
Line: 25
მისით
გარდმოჴდა
.
ხოლო
უვნებელად
დაიცვა
კერძოჲ
იგი
Line: 26
ჴორცისაჲ
,
ვითარითა
მან
უწყის
სიტყჳთა
,
და
აღდგებოდა
რაჲ
Line: 27
მკუდრეთით
,
თანააღიტანა
[
Page of ms. J: 48v
]
იგი
და
ეგრეთ
აღდგა
,
Line: 28
რაჲთა
ამითცა
უნაკლულოებისა
მქონებელ
იპოვოს
.
ვინაჲთ\გან
Line: 29
ჩუენცა
სრულად
მივიხუამთ
ჴორცთა
ჩუენთა
აღ-რაჲ\ვდგებოდით
Line: 30
მკუდრეთით
.
ამის
თანა
ამისიცა
შესწავებაჲ
საჴ\მარ
Page: 36
Line: 1
არს
,
ვითარმედ
არა
მეყსეულად
თქუმასა
თანა
ანგე\ლოზისასა
:
Line: 2
აჰა
,
შენ
მუცლად-იღო
ძე
,
მუცლადღებულ
იქმნა
Line: 3
უფალი
,
არამედ
შემდგომად
ამისსა
,
რაჟამს
თანაჯერმჩინე\ბელ
Line: 4
ექმნა
ქალწული
,
რამეთუ
იხილე
,
რასა
იტყჳს
აქა
,
ვითარ\მედ
:
Line: 5
წოდებული
ანგელოზისა
მიმართ
პირველ
მიდგომილები\სა
Line: 6
მისისა
საშოსა
შინა
,
და
თჳთ
მის
,
ლექსისაცა
,
მიერ
გამ\ჩნდების
Line: 7
ესე
.
რამეთუ
არა
თქუა
,
თუ
:
"აჰა
,
მუცლად-იღებ
,"
Line: 8
ვითარმედ
:
"აჰა
,
მიუდგე
."
ვინაჲცა
ამისგან
საცნაურ
არს
ესე
,
Line: 9
ვითარმედ
მასვე
დღესა
მუცლადღებულ
იქმნა
უფალი
,
გარნა
Line: 10
არა
მას
წამსა
,
რომელსა
იტყოდა
ანგელოზი
,
არამედ
და
Line: 11
ნუუკუე
რაჟამს
დაასრულნა
სიტყუანი
და
გულსავსებით
მიი\თუალა
Line: 12
ქალწულმან
ხარებაჲ
.
ვითარცა
პირველ
ვიტყოდეთ
,
Line: 13
გარნა
ამას
[
Page of ms. K: 93v
]
არა
სჯულისდებით
ვიტყჳთ
.
Part: S
Line: 14
სახარებაჲ
(2,22
):
ხოლო
აღესრულნეს
რაჲ
დღენი
განწმე\დისა
Line: 15
მისისანი
სჯულისაებრ
მოსესა
.
Part: T
Line: 16
თარგმანი
:
კეთილად
თქუა
,
ვითარმედ
:
სჯულისაებრ
Line: 17
მოსესა
,
რამეთუ
ჭეშმარიტებისაებრ
არარად
საჭიროდ
უჴმდა
Line: 18
ქალწულსა
,
რაჲთამცა
ჰგებდა
დღეთა
განწმედისათა
,
რო\მელნი
Line: 19
იყვნეს
ორმეოც
შობასა
ზედა
წულისასა
.
რამეთუ
Line: 20
თქუმულ
არს
სჯულსა
შინა
:
დედაკაცი
თუ
ვინმე
თესლით
Line: 21
მიდგომილ
იქმნეს
და
შვეს
წული
.
1*
ხოლო
ქალწული
არა
თეს\ლით
Line: 22
მიდგომილ
,
არამედ
სულისა
მიერ
წმიდისა
მშობელქმ\ნილ
Line: 23
იყო
,
რომლისათჳსცა
არა
აიძულებდა
საჭიროებაჲ
,
არა\მედ
Line: 24
აღსრულებასა
სჯულისასა
მნებებელი
აღვიდა
ტაძრად
.
Line: 25
ხოლო
მეტყუელებაჲ
სჯულისაჲ
ესრეთ
,
ვითარმედ
ყოველი
Line: 26
განმღებელი
საშოჲსა
წმიდა
იყოს
უფლისა
მსოლოჲსა
,
ხოლო
Line: 27
ქრისტეს
ზედა
აღესრულა
საკუთრად
.
რამეთუ
მან
განაღო
Line: 28
საშოჲ
ქალწულისაჲ
,
ვინაჲთგან
სხუათა
დედათასა
ქმარნი
გა\ნაღებენ
Line: 29
საშოსა
.
არამედ
უღლეულობისაცა
გურიტთაჲსა
*
Page: 37
Line: 1
მოყვანებაჲ
უბრძანა
სჯულმან
,
რაჲთა
აჩუენოს
,
ვითარმედ
Line: 2
წმიდისა
ქორწინებისაგან
ჯერ-არს
სხმაჲ
შჳლთაჲ
.
რამეთუ
Line: 3
წმიდა
ცხოველ-ყოფასა
იტყჳან
გურიტისასა
,
ვიდრემდის
წარ\თუ-უწყმდეს
Line: 4
მეუღლე
,
არღარა
მოგებასა
მეორისასა
ხოლო
Line: 5
უკუეთუ
არა
აქუნდიან
გურიტნი
მიიგუარებოდეს
ორნი
მარ\თუენი
Line: 6
ტრედისანნი
,
რაჲთა
შჳლმრავლობასა
შინა
წარემატოს
Line: 7
მოქალაქობაჲ
ყრმისა
მის
,
ვინაჲთგან
შჳლმრავალი
ცხოველი
Line: 8
არს
ტრედი
.
Part: S
Line: 9
სახარებაჲ
(2,25
):
და
იყო
კაცი
იერუსალჱმს
,
რომლისა
სა\ხელი
Line: 10
სჳმეონ
.
Part: T
Line: 11
თარგმანი
:
არა
მღდელი
იყო
სჳმეონ
,
არამედ
კაცი
Line: 12
ღმრთისმოყუარე
და
მომლოდე
ვითარმედ
მოვიდეს
ქრისტე
,
Line: 13
ნუგეშინისმცემელი
ებრაელთაჲ
და
განმათავისეუფლებელი
Line: 14
მათი
მონებისაგან
ცოდვათაჲსა
,
ნუუკუედა
უღლისაგანცა
Line: 15
ჰრომთაჲსა
და
უფლებისა
ჰეროდესისა
.
რამეთუ
რომელსა
Line: 16
ჰრწმენეს
[
Page of ms. K: 94r
]
ქრისტესი
,
უეჭუელად
თავისუფალ
არს
უფ\ლებისაგან
Line: 17
მეფეთაჲსა
და
პატივცემულ
ყოველთა
კაცთა
Line: 18
მიერ
.
იხილენ
მოცექულნი
.
არა
მონანი
იყვნესა
ჰრომთანი
?
Line: 19
არამედ
აწ
პატივ-სცემენ
მათ
და
თაყუანის-სცემენ
მეფენი
Line: 20
ჰრომთანი
.
აჰა
,
უკუე
ამათდა
ნუგეშინისმცემელ
იქმნა
იესუ
,
Line: 21
რომელნი
ესე
ისრაიტელნი
იყვნეს
.
ესრეთ
უკუე
სჳმეონ
,
აღ\ძრული
Line: 22
სულისა
მიერ
წმიდისა
,
აღვიდა
ტაძრად
,
ოდეს-იგი
Line: 23
შეჰყვანდა
უფალი
დედასა
,
რომელმან
მიიქუა
იგი
და
ღმერ\თად
Line: 24
აღიარა
.
რამეთუ
თქუმაჲ
ამისი
:
აწ
განუტევე
,
მეფეო
,
Line: 25
აღმსარებლისაჲ
არს
,
ვითარმედ
იგი
არს
უფალი
ცხორებისა
Line: 26
და
სიკუდილისაჲ
.
გარნა
იხილე
,
ვითარ
საკრველად
Line: 27
შეურაცხიან
წმიდათა
ჴორცნი
.
რომლისათჳსცა
იტყჳს
:
აწ
Line: 28
განუტევეო
,
ვითარცა
საკრველისაგან
.
და
სიტყჳსაებრ
შენისა
,
Line: 29
უწყებისათჳს
,
რომელი
მიეღო
,
ვითარმედ
არა
მოკუდეს
,
Line: 30
ვიდრე
არა
იხილოს
უფალი
.
Page: 38
Line: 1
ხოლო
მშჳდობით
,
ნაცვალად
ამისა
,
ვითარმედ
--
განსუე\ნებით
,
Line: 2
რამეთუ
ვიდრემდის
ცოცხალ
არს
კაცი
,
შფოთებს
,
Line: 3
ვითარცა-იგი
იტყჳს
დავითცა
,
1*
ხოლო
მო-რაჲ-კუდეს
,
დამ\შჳდნების
.
Line: 4
და
სხუებრცა
გულისჴმა-ყო
,
ვითარმედ
მშჳდობით
,
Line: 5
ესე
იგი
არს
,
სასოებისა
კეთილისა
აღსრულებასა
.
რამეთუ
Line: 6
"პირველ
ხილვადმდე
უფლისა
," --
იტყჳს
, --
"არა
დამშჳდებუ\ლად
Line: 7
მაქუნდესო
გულისსიტყუანი
,
მომლოდესა
მისსა
და
Line: 8
მზრუნუელსა
მისსა
,
ოდეს
მოვიდეს
.
ხოლო
აწ
ვიხილე
იგი
და
Line: 9
დავმშჳდენ
და
უზრუნუელ
ვიქმენ
,
რაჲთა
ესრეთ
ვთქუა
,
ვი\თარმედ
Line: 10
განმიტევე
."
Line: 11
ხოლო
მაცხოვარება
არს
განჴორციელებაჲ
მხოლოდშობი\ლისაჲ
,
Line: 12
რომელი
განჰმზადა
ღმერთმან
უწინარეს
ყოველთა
Line: 13
საუკუნეთა
.
და
წინაშე
პირსა
ყოვლისა
ერისასა
განუმზადა
Line: 14
ესე
მაცხოვარებაჲ
.
რამეთუ
რაჲთა
აცხოვნოს
სოფელი
და
Line: 15
რაჲთა
ყოველთა
ეცნობოს
განჴორციელებაჲ
მისი
,
ამისთჳს
Line: 16
განჴორციელდა
.
ხოლო
მაცხოვარებაჲ
ესე
ნათელი
გამო\ბრწყინვებად
Line: 17
წარმა\\რთთა
,
[
Page of ms. K: 94v
]
ესე
იგი
არს
,
განათლებად
Line: 18
დაბნელებულთა
სულთა
,
და
დიდებად
ისრაიტელთა
.
რამეთუ
Line: 19
დიდება
არს
ქრისტე
ჭეშმარიტებით
ისრაიტელ
ქმნილისა
ერი\სა
,
Line: 20
ვითარცა
მათგან
აღმობრწყინვებული
და
შეიმკვებიან
მის
Line: 21
მიერ
,
რომელნიცა
მორჩილ
არიან
მისსა
.
და
ამათ
,
ვიდრემე
Line: 22
სჳმეონ
.
ხოლო
საგონებელ
მიჩნს
მე
,
ვითარმედ
თანაშეეტყუ\ებიან
Line: 23
სჳმეონისთა
და
დავითისნიცა
იგი
,
რომელთა
შინა
Line: 24
იტყჳს
,
ვითარმედ
:
სიგრძითა
დღეთაჲთა
აღვავსო
იგი
და
Line: 25
უჩუენო
მას
მაცხოვარებაჲ
ჩემი
.
2*
Part: S
Line: 26
სახარებაჲ
:
(2,33-34
):
და
იყვნეს
იოსებ
და
დედაჲ
მისი
Line: 27
დაკჳრვებულ
თქმულთა
ზედა
მისთჳს
.
და
აკურთხნა
იგინი
Line: 28
სჳმეონ
.
Part: T
Line: 29
თარგმანი
:
აკურთხნა
უკუე
ორნივე
სჳმეონ
,
Line: 30
ხოლო
საგონებელისა
მის
მამისა
დამტევებელი
,
ჭეშმარიტისა
Page: 39
Line: 1
დედისა
მიმართ
იტყოდა
:
"აჰა
,
ესე
დგეს
დაცემად
და
აღდგი\ნებად
Line: 2
მრავალთა
ისრჱლსა
შორის
."
დაცემად
[
Page of ms. A: 39
]
უკუე
Line: 3
არამრწმუნებელთა
და
აღდგინებად
--
მრწმუნებელთა
.
ანუთუ
Line: 4
სხუებრცა
დაცემად
დგას
უფალი
სულთა
შინა
ჩუენთა
Line: 5
მყოფთა
სიბოროტეთა
და
აღდგინებად
სათნოებათა
.
რამეთუ
Line: 6
დაეცემის
სიძვაჲ
და
აღდგების
სიწმიდე
.
და
სხუანი
იგი
ეგ\რეთვე
Line: 7
და
კუალად
სხუებრცა
შესაძლებელ
არს
გულისჴმის\ყოფაჲ
Line: 8
ამისი
,
რამეთუ
:
მდგომარე
არს
ქრისტე
დაცემად
,
ვი\თარმცა
Line: 9
ეტყოდა
,
ვითარმედ
:
ეგულების
მას
ვნებაჲ
და
დაცე\მაჲ
Line: 10
სიკუდილითა
,
და
მრავალნი
აღდგომად
არიან
დაცემითა
Line: 11
მისითა
.
გარნა
წარკითხვაჲ
ამათი
ესრეთ
სათანადო
არს
მესა\მისა
Line: 12
ამის
გულისჴმის-ყოფისაებრ
,
ვითარმედ
:
აჰა
,
ესე
დგას
Line: 13
დაცემად
,
და
აქა
განკუეთად
წერტილითა
და
მერმეღა
დაწყე\ბად
,
Line: 14
ვითარმედ
:
აღდგინებად
მრავალთა
.
Line: 15
ხოლო
სასწაულად
იტყჳს
ჯუარსა
,
რომელი
ვიდრე
Line: 16
აქამომდე
საცილობელ
არს
,
ესე
იგი
არს
,
არა
შეწყნარებულ
Line: 17
არს
ურწმუნოთა
მიერ
.
და
კუალად
ითქუმის
სასწაულად
გან\ჴორციელებაჲ
Line: 18
[
Page of ms. K: 95r
]
უფლისაჲ
,
რომელი
ნამდჳლვე
უცხოჲ
Line: 19
სასწაული
არს
.
რამეთუ
ღმერთი
კაც
იქმნა
და
ქალწული
Line: 20
დედა
იქმნა
.
ხოლო
სასწაული
ესე
,
ვიტყჳ
,
განჴორციელებასა
Line: 21
ქრისტესასა
საცილობელად
დაიდების
.
რამეთუ
რომელნიმე
Line: 22
ზეცით
იტყჳან
ჴორცთა
ქონებასა
და
რომელნიმე
საუცრებით
Line: 23
მიხუმასა
მათსა
და
სხუანი
რასმე
წარჰრევენ
.
Line: 24
ხოლო
შენსაცა
თჳთ
მაგის
,
ქალწულისა
,
სულსა
განვიდეს
Line: 25
მახჳლი
,
რომლითა
მწუხარებაჲცა
მოესწავების
საუფლოსა
Line: 26
ვნებასა
ქმნილი
და
კუალად
მახჳლად
იტყჳს
დაბრკოლე\ბასაცა
,
Line: 27
რომლითა
და
ნუუკუე
დაბრკოლდა
,
ჰხედვიდა
რაჲ
Line: 28
უფალსა
ჯუარცმულსა
.
ნუუკუედა
იგონებდა
,
თუ
ვითარ
Line: 29
უთესლოდ
შობილი
,
რომელმან
საკჳრველებანი
ქმნნა
და
მკუ\დარნი
Line: 30
აღადგინნა
,
ჯუარს-ეცუა
,
ივნო
და
მოკუდა
.
ხოლო
ესე
Line: 31
რაჲთა
განცხადნენ
მრავალთაგან
გულთა
[
Page of ms. A: 40
]
ზრახვანი
,
Page: 40
Line: 1
ამას
ცხად-ჰყოფს
,
ვითარმედ
გამოცხადნენ
და
გამოჩნდენ
Line: 2
მრავალთა
დაბრკოლებულთა
გულისსიტყუანი
და
მხილებულ\თა
Line: 3
მალიადი
პოონ
კურნებაჲ
.
ვითარ-იგი
შენიცა
,
ჵ
ქალწუ\ლო
,
Line: 4
გამოცხადდეს
და
გამოჩნდეს
,
თუ
რასა
იგონებ
ქრისტეს\თჳს
,
Line: 5
ამისა
შემდგომად
დაემტკიცოს
სარწმუნოებასა
ზედა
Line: 6
მისსა
.
ეგრეთვე
და
პეტრესიცა
გამოცხადნეს
უვარის-ყოფაჲ
,
Line: 7
არამედ
ძალიცა
ღმრთისაჲ
განცხადნეს
,
რომელმან
სინანული\სა
Line: 8
მიერ
შეიწყნაროს
იგი
.
და
სხუებრცა
განცხადნეს
მრავალ\თაგან
Line: 9
გულთა
გულისსიტყუანი
,
გამოჩნდა
რაჲ
განმცემელი
,
Line: 10
გამოჩნდეს
მოყუარენიცა
მისნი
,
რომელთაგანი
იყო
იოსებ
,
Line: 11
მისრული
პილატეს
მიმართ
,
ვითარნი
იყვნეს
დედანი
იგი
Line: 12
მდგომარენი
ჯუარსა
თანა
.
Part: S
Line: 13
სახარებაჲ
:
(2,36
):
და
იყო
ანნა
წინაწარმეტყუელი
ასული
Line: 14
ფანოელისი
.
Part: T
Line: 15
თარგმანი
:
დაიყოვნებს
მახარებელი
ანნაჲსთჳს
ქმნილსა
Line: 16
თხრობასა
შინა
და
მამასა
და
ტომსა
მისსა
იჴსენებს
,
რაჲთა
Line: 17
ისწავონ
,
ვითარმედ
ჭეშმარიტსა
იტყჳს
,
ვითარცა
მრავალთა
Line: 18
მოწამე\\თა
[
Page of ms. K: 95v
]
მომწოდებელი
,
რომელთა
უწყოდეს
მამაჲცა
Line: 19
და
ტომი
მისი
.
და
იგი
უკუე
აღუვარებდა
ღმერთსა
,
ესე
იგი
Line: 20
არს
,
ჰმადლობდა
და
ასწავებდა
ყოველთა
უფლისათჳს
,
ვი\თარმედ
Line: 21
იგი
არს
მაცხოვარი
და
ნუგეშინისმცემელი
ჩუენი
,
Line: 22
მომლოდეთა
გამოჴსნისათაჲ
.
Part: S
Line: 23
სახარებაჲ
(2,39
):
და
შემდგომად
სრულქმნისა
ყოველთაჲსა
,
Line: 24
მოიქცეს
გალილეად
,
ქალაქად
მათდა
ნაზარეთად
.
Part: T
Line: 25
თარგმანი
:
იყო
ვიდრემე
ბეთლემიცა
ქალაქი
მათი
,
არა\მედ
Line: 26
ვითარცა
მამული
,
ხოლო
ნაზარეთი
ვითარცა
--
Line: 27
სამკჳდ/რებელი
.
Page: 41
Line: 1
ხოლო
აღორძნდებოდა
იესუ
ჰასაკითა
ჴორციელითა
და
Line: 2
დაღათუ
შემძლებელ
იყო
თჳთ
მით
საშოჲთგანვე
საზომად
Line: 3
ჰასაკისა
მამაკაცებრივისა
აღსლვად
,
გარნა
ნუუკუე
Line: 4
საუცრადმცა
საგო\\ნებელ-ქმნილ
[
Page of ms. A: 41
]
იყო
,
ამისთჳს
მცირედ\მცირედ
Line: 5
აღორძნდებოდა
.
და
აღორძინებასა
მის
თანა
გა\მოჩნდებოდა
Line: 6
სიბრძნე
სიტყჳსა
ღმრთისაჲ
.
რამეთუ
არა
წარ\მატებისაებრ
Line: 7
იქმნა
ბრძენ
,
ნუ
იყოფინ!
არამედ
მცირედ\მცირედ
Line: 8
გამოაჩენდა
თანანერგსა
სიბრძნესა
და
შემდგომო\ბისაებრ
Line: 9
ჴორციელისა
ჰასაკისა
ითქუმის
წარმატებაჲ
და
Line: 10
განმტკიცებაჲ
სულითა
.
რამეთუ
უკუეთუმცა
ვიდრე
იგი
Line: 11
სრულ
იყო
ჰასაკითა
,
გამოეჩინა
სრული
სიბრძნე
,
საგონე\ბელქმნილმცა
Line: 12
იყო
ნიშად
.
ხოლო
აწ
თანაშეტყუებულად
Line: 13
ჰასაკისად
,
და
რაოდენ
დაიტევდა
,
ეგრეთ
მჩუენებელი
თავისა
Line: 14
თჳსისაჲ
,
სრულ-ჰყოფდა
განგებულებასა
არამიმღებელი
სი\ბრძნისაჲ
.
Line: 15
რამეთუ
რაჲმცა
იყო
უსრულეს
თჳთ
პირველითგან
Line: 16
სრულისა
?
არამედ
მცირედ-მცირედ
წარმოაჩენდა
სავსებით
Line: 17
მყოფსა
მის
შორის
.
Part: S
Line: 18
სახარებაჲ
:
(2,41
):
და
აღვიდოდეს
მშობელნი
მისნი
Line: 19
წლითიწლად
იერუსალჱმდ
დღესასწაულსა
პასექისასა
.
Part: T
Line: 20
თარგმანი
:
თანააღვალს
მშობელთა
თანა
იერუსალჱმდ
,
Line: 21
რაჲთა
ყოველთა
მიერ
აჩუენოს
,
ვითარმედ
არა
წინა\\აღ\მდგომ
[
Page of ms. K: 96r
]
Line: 22
არს
ღმრთისა
,
არცა
წინაგანეწყვების
დასხმულთა
Line: 23
სჯულად
.
ხოლო
აღესრულნეს
რაჲ
შჳდნი
დღენი
,
ცხად
არს
,
Line: 24
ვითარმედ
პასექისანი
,
დაშთა
იერუსალჱმს
.
Line: 25
ხოლო
გამოეძიებდა
მწიგნობართა
თანა
და
ჰკითხვიდა
Line: 26
მათ
სჯულისაგან
და
განკვირდებოდეს
ყოველნი
.
Line: 27
ჰხედავა
,
ვითარ
წარემატებოდა
სიბრძნითა
,
რაჲთა
იცნო\ბოს
Line: 28
მრავალთაგან
,
და
დაუკჳრდებოდეს
მრავალთა
?
რამეთუ
Page: 42
Line: 1
გამოცხადებაჲ
სიბრძნისა
მისისაჲ
ესე
იყო
და
იწოდებოდა
Line: 2
წარმატება
მისი
.
Line: 3
ხოლო
მამად
იოსებს
სახელ-სდებს
ღმრთისმშობელი
მეც\ნიერი
,
Line: 4
ვითარმედ
არა
იყო
მამა
.
გარნა
ჰურიათათჳს
,
რაჲთა
Line: 5
არა
სიძვისაგან
ჰგონონ
იგი
,
მამად
მისა
სახელ-სდებს
იო\სებს
.
Line: 6
და
კუალად
:
მამობრივისა
მოწილე\\ობისა
[
Page of ms. A: 42
]
და
მსახუ\რებისა
Line: 7
მჩუენებელსა
ზრდილობასა
შინა
სამართლად
სახელ\სდვა
Line: 8
მამად
,
ვითარცა
პატივისმცემელმან
მისმან
სახელით
Line: 9
მამობისაჲთა
.
Line: 10
გარნა
რად
ეძიებ
მას
?
ნუსადამე
იჭუნეულ
იყვნესა
,
ვი\თარმედ
Line: 11
წარწყმდა
,
ანუ
შესცთა
,
ვითარცა
ყრმაჲ
წარვედ
?
Line: 12
რამეთუ
არცა
ყოლად
ბრძნისა
მარიამისი
იყო
ესე
,
რომელსა
Line: 13
ბევრეულნი
გამოცხადებანი
შეეწყნარნეს
მისთჳს
.
არცა
იოსე\ბისი
,
Line: 14
ვინაჲთგან
მისდაცა
გამოცხადებულ
იყო
,
ვითარმედ
Line: 15
სულისგან
წმიდისა
არს
.
არამედ
ეძიებდეს
მას
ნუსადა
გან\ვითამე-ეშორა
Line: 16
მათგან
,
ნუუკუე
და-ვითამე-უტევნა
იგინი
.
Line: 17
ხოლო
ვინაჲთგან
ჰპოვეს
იგი
,
იხილე
,
თუ
ვითარ
მიუგებს
Line: 18
მათ
.
რამეთუ
ქალწული
რაჲ
იოსებს
მამად
იტყოდის
მისსა
,
Line: 19
იგი
ეტყჳს
მას
:
"არა
ეგე
არს
ჭეშმარიტი
მამაჲ
ჩემი
,
რამეთუ
Line: 20
დაღათუ
სახლსა
მაგისსა
შინა
ვიყავ
,.
არამედ
ღმერთი
არს
Line: 21
მამაჲ
ჩემი
და
ამისთჳს
სახლსა
შინა
მისსა
ვარ
,
ესე
იგი
არს
,
Line: 22
ტაძარსა
შინა
მისსა
."
გარნა
მათ
ვერ
გულისჴმა-ყვეს
,
რო\მელსა
Line: 23
ეტყოდა
მათ
,
რამეთუ
საიდუმლოჲ
იყო
.
Part: S
Line: 24
სახარებაჲ
(2,51
):
და
გარდამოვიდა
მათ
თანა
,
და
მოვიდა
Line: 25
ნაზარეთს
,
და
იყო
დამორჩილებულ
მათდა
.
Part: T
Line: 26
თარგმანი
:
[
Page of ms. K: 96v
]
დაემორჩილებოდა
მშობელთა
,
რამეთუ
Line: 27
სახესა
მოგუცემდა
ჩუენ
,
რაჲთა
დავემორჩილებოდით
მამათა
.
Line: 28
ხოლო
ჰმარხვიდა
ამათ
ყოველთა
ქალწული
,
რამეთუ
საღმ\რთო
Line: 29
იყვნეს
ყოველნი
თქმულნიცა
და
ქმნილნიცა
ყრმისა
მის
Page: 43
Line: 1
მიერ
და
არა
ვითარცა
ათორმეტისა
წლისაჲ
,
არამედ
ვითარცა
Line: 2
სრულისანი
.
Line: 3
ხოლო
იხილე
,
თუ
ვითარ
მახარებელი
მთარგმანებელი
Line: 4
მისი
აქა
.
თუ
ვითარ
რაჲ
არს
წარმატებაჲ
სიბრძნითა
ზედა
Line: 5
დაჰრთავს
,
ვითარმედ
და
ჰასააკითა
,
რამეთუ
წარმატებასა
Line: 6
ჰასაკისასა
სიბრძნისა
წარმატება-ყოფად
იტყჳს
.
და
მადლითა
Line: 7
წინაშე
ღმრთისა
და
კაცთა
,
ესე
იგი
არს
,
ღმრთისა
სათნოთა
Line: 8
[
Page of ms. A: 43
]
და
კაცთაგან
ქებისა
ღირსთა
მოქმედებდა
.
გარნა
Line: 9
პირველად
წინაშე
ღმრთისა
,
და
ეგრეთღა
--
კაცთა
და
Line: 10
რამეთუ
პირველად
ღმრთისა
სათნო-ყოფაჲ
ჯერ-არს
და
Line: 11
ეგრეთღა
--
კაცთა
.
Page: 44
This text is part of the
TITUS
edition of
Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel
.
Copyright
TITUS Project
, Frankfurt a/M, 18.8.2015. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.