GNC
Author: Theoph.Bulg. 
Theophylact of Ohrid
Book: Comm.Ev.Lk. 
Commentary on
St. Luke's Gospel


On the basis of the edition
Teopilaḳṭe Bulgareli,
Targmanebay Luḳas Saxarebisay,
ṭeksṭi gamosacemad moamzada da gamoḳvleva daurto
Sopio Sarǯvelaʒem,
Tbilisi 2010

electronically prepared for the GNC project by Maia Bartaia
under the direction of Irakli Garibashvili,
Tbilisi 2015;
GNC version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 2.5.2015





Page: 2 
Line: 1 
თეოფილაქტე ბულგარელი

Line: 2 
[თარგმანებაჲ ლუკას სახარებისაჲ]


Line: 3       [ Page of ms. J: 33r  ; Page of ms. K: 77v  ] ლუკა საღმრთოჲ ანტიოქელი უკუე იყო
Line: 4     
მოქალაქობით, ხოლო მკურნალი -- ჴელოვნებით, და გარეშითა
Line: 5     
სიბრძნითა ფრიადი არა ესე ხოლო, არამედ ებრაელებრიცა
Line: 6     
სწავლულებაჲ შეიკრიბა. მი-რაჲ-იწია იერუსალჱმად, ოდეს\-იგი
Line: 7     
უფალიცა ჩუენი ასწავებდა, ვინაჲცა იტყჳან ვიეთნიმე
Line: 8     
ერთად სამეოცდაათთა მოციქულთაგანად, ამისსაცა შესწავე\ბულებასა
Line: 9     
და მკუდრეთით აღდგომილისა ქრისტეს თანა\მავალ-ყოფასა
Line: 10     
კლეოპაჲს თანა. ხოლო ამაღლდა რაჲ უფალი
Line: 11     
და ჰრწმენა პავლეს, თანამავალ იქმნა მისსა, ვიტყჳ უკუე
Line: 12     
პავლესსა და შედგომილ მისსა, რომელმანცა აღწერა სახარე\ბაჲ
Line: 13     
თჳსი ფრიადითა კრძალულებითა, ვითარცა თჳთ ცხად\-ჰყოფს
Line: 14     
შესავალთა შინა თჳსთა. ხოლო აღწერა შემდგომად
Line: 15     
ათხუთმეტისა წლისა ამაღლებისა უფლისა და მისწერს მას
Line: 16     
თეოფილეს, ვისმე მიმართ სინკლიტიკოსისა, ნუუკუედა
Line: 17     
მთავრისა, რამეთუ, მტკიცეობაჲ მთავართა და ჴელმწიფეთა
Line: 18     
მიმართ ითქუმოდა, ვითარ-იგი პავლეცა იტყჳს მთავრისა
Line: 19     
ფესტოჲს მიმართ, ვითარმედ: მტკიცეო ფესტოს.1* ხოლო
Line: 20     
ყოველი კაცი ღმრთისმოყუარე და სიწმიდით წინაგანმწყობი
Line: 21     
ვნებათაჲ, ღმრთისმოყუარე არს მტკიცე, რომელი ნამდჳლვე
Line: 22     
ღირს არს მსმენელ-ყოფად სახარებისა.




Page: 3  
Chapter: 1  
Line: 1   თავი პირველი


Part: S  
Line: 2        
სახარებაჲ (1,1-4 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ვინაჲთგან მრავალთა ჴელ-ყვეს აღ\წერად
Line: 3     
მითხრობისა საქმეთათჳს გულსავსექმნილთა ჩუენ შო\რის,
Line: 4     
ვითარცა მომ\\ცეს [ Page of ms. K: 78v  ] ჩუენ დასაბამითგან თჳთმხილ\ველ
Line: 5     
და მსახურქმნილთა სიტყჳსათა, მთნდა მეცა შედგო\მილსა
Line: 6     
ზემოჲთგანვე ყოვლითა კრძალულებითა, შემდგომითი
Line: 7     
შემდგომად მიწერა შენდა, მტკიცეო თეოფილე, რაჲთა შეე\მეცნო,
Line: 8     
რომელთათჳს ისწავე სიტყუათა კრძალულებისა.

Part: T  
Line: 9        
[ Page of ms. J: 33v   ] თარგმანი: ვინ უკუე იყვნეს ჴელმყოფელნი იგი
Line: 10     
მრავალნი? ცხად არს, ვითარმედ მტყუვარმოციქულნი.
Line: 11     
რამეთუ მრავალთა აღწერნეს რეცა "სახარებანი," ვი\თარ-იგი
Line: 12     
არს "მეგჳპტელთად" წოდებული იგი, და "ათორ\მეტთად
Line: 13     
ზედა წარწერილი." გარნა ვერ სრულ-ყვეს მათ,
Line: 14     
რამეთუ ვინაჲთგან თჳნიერ საღმრთოჲსა მადლისა იწყეს,
Line: 15     
ამისთჳს ვერცა განასრულნეს. ვინაჲცა კეთილად თქუა
Line: 16     
ლუკა, ვითარმედ: მრავალთა ჴელ-ყვეს. ხოლო მცი\რედთა,
Line: 17     
რომელ არიან მატთე და მარკოზ, არა ჴელ-ყვეს
Line: 18     
ხოლო, არამედ სრულ-ყვესცა, რამეთუ სრულმყოფელი
Line: 19     
სული აქუნდა. ხოლო საქმეთათჳს გულსავსექმნილთაო,
Line: 20     
-- თქუა, რამეთუ არა მარტივად, ლიტონისა მოცე\მისაებრ
Line: 21     
იყვნეს ქრისტეს ძლითნი საქმენი, არამედ ჭეშ\მარიტებასა
Line: 22     
შინა და მტკიცესა სარწმუნოებასა და ყოვ\ლისა
Line: 23     
თანა გულსავსებისა. ხოლო ვითარ არიან ესენი
Line: 24     
გულსავსექმნილ, თქუ, , ლუკა? ვითარცა მომცესო
Line: 25     
პირველითგან თჳთმხილველთა და მსახურთა სიტყჳსათა.
Line: 26     
ამისაგან ცხად არს, ვითარმედ არა პირველითგან
Line: 27     
მოწაფე იყო ლუკა, არამედ უკანაჲსკნელი ჟამითა.
Page: 4   Line: 1     
რამეთუ სხუანი იყვნეს პირველითგან მოწაფექმნილნი:
Line: 2     
პეტრეეთნი იგი და ზებედეეთნი,1* რომელთაცა მოსცნეს
Line: 3     
მას, რაოდენნი არა იხილნა მან. ხოლო რაჲ არს, ვი\თარმედ:
Line: 4     
რაჲთა შეემეცნო კრძალულებასა, რომელ\თათჳს
Line: 5     
ისწავე? მრჩობელნი გულისჴმის-ყოფანი მქონან
Line: 6     
ამისთჳს. ერთი ვიდრემე, ვითარმედ: "პირველად უკუე
Line: 7     
უწერელად გასწავე შენ, , თეოფილე, ხოლო აწ წერით\მომცემელი
Line: 8     
შენდა სახარებისაჲ განვაკრძალებ უკუე
Line: 9     
[ Page of ms. K: 78v  ] გულისსიტყუასა შენსა, რაჲთა არა დაგვიწყდენ
Line: 10     
უწერელად მოცემულნი." ხოლო
Line: 11     
მეორე არს ესე: ვითარ ჩუეულებაჲ გუაქუს კაცთა მრავალ\გზის,
Line: 12     
რაჲთა რაჟამს უწერელად რას ვინმე გუეტყოდის ჩუენ,
Line: 13     
იჭუნეულ ვიქმნებით, ვითარმედ ნუუკუე ტყუის. ხოლო რა\ჟამს
Line: 14     
დაწერნესცა, რომელთა იტყოდის, მაშინ ვირწმუნებთ,
Line: 15     
ვითარმედ არათუმცა მინდობილ იყო, [ Page of ms. J: 34r   ] ვითარმედ ჭეშ\მარიტსა
Line: 16     
იტყჳს, არამცა აღეწერნეს. ამას უკუე იტყჳს მახარე\ბელიცა,
Line: 17     
ვითარმედ: "ამისთჳს მოვწერე შენდა სახარებაჲ,
Line: 18     
რაჲთა რომელნი უწერელად ისწავენ, უმეტესითა კრძალულე\ბითა
Line: 19     
დაჰმარხნე. უფროჲსღა აწ, მორწმუნექმნილმან ჩემთჳს,
Line: 20     
ვითარცა ესოდენ მინდობილისამან უწერელთა მათ ზედა,
Line: 21     
ვიდრემდის წერითცა დავსახავ მათ." ხოლო შენ განიცადე
Line: 22     
ესე, ვითარმედ: რაჲთა შეემეცნო. რამეთუ არა თქუა: "თუ
Line: 23     
რაჲთა სცნა," არამედ რაჲთა შეემეცნო, ესე იგი არს, მეორისა
Line: 24     
ამისაგან უმეტესი მეცნიერებაჲ მიიღო და მინდობილ და
Line: 25     
დამტკიცებულ იყო, ვითარმედ არა ვტყუვი.

Part: S  
Line: 26        
სახარებაჲ (1,5 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): იყო დღეთა ჰეროდე მეფისა ჰურიასტანი\სათა
Line: 27     
მღდელი ვინმე სახელითა ზაქარია, დღითიდღედისაგან
Line: 28     
აბიაჲსა ცოლი მისი ასულთაგან აჰრონისთა, და სახელი
Line: 29     
მისი ელისაბედ.

Page: 5  
Part: T  
Line: 1        
თარგმანი: მოიჴსენებს მეფობასა ჰეროდესსა, თანად
Line: 2     
უკუე, რამეთუ წესისაებრ წინაწარმეტყუელთაჲსა ჰყოფს
Line: 3     
მითხრობასა, ვინაჲთგან იგინი ესრეთ იწყებდეს, ვითარმედ:
Line: 4     
დღეთა იოაქაზისთა და ეზეკიაჲსთა და ამის ვისთამე იქმნეს
Line: 5     
რაჲმე და თანად ვინაჲთგან ქრისტესთჳს ჰნებავს უწყებაჲ,
Line: 6     
ამისთჳს მოიჴსენებს ჰეროდეს, რაჲთა აჩუენოს, ვითარმედ ჭე\შმარიტად
Line: 7     
მოვიდა ქრისტე ჰეროდეს ზე. რამეთუ ესე ჰეროდე
Line: 8     
მოკლებასა იუდეანთა მთავრობათასა იყო, ვითარცა არს წი\ნაწარმეტყუელებაჲ
Line: 9     
იაკობისი.2* ვინაჲცა გამოჩნდების ჭეშ\მარიტად
Line: 10     
მოსლვაჲ ქრისტესი და კუალად სხუაჲცა რაჲმე
Line: 11     
წარემა [ Page of ms. K: 79r  ] რთების, რამეთუ უტყუველობაჲ სახარებისაჲ
Line: 12     
შეისწავების თქუმითა ჟამისაჲთა. რამეთუ ჴელმწიფებასა მის\ცემს
Line: 13     
მნებებელთა გამოძიებად და ჟამისაგან სწავლად ჭეშ\მარიტად
Line: 14     
ყოფასა სახარებისასა.

Line: 15        
ხოლო იწყებს ზაქარიაჲსგან და იოვანეს შობისა და
Line: 16     
კეთილად ჰყოფს. რამეთუ ვინაჲთგან ქრისტეს შობისათჳს
Line: 17     
ეგულებოდა თქუმაჲ, ხოლო წინამორბედ ქრისტესა იოვანე
Line: 18     
იყო. სამართლად უკუე [ Page of ms. J: 34v   ] უწინარეს საუფლოჲსა შობისა,
Line: 19     
წარმოიტყჳს იოვანესსა, რომელი არცა იგი იყო თჳნიერ
Line: 20     
საკჳრველებისა. რამეთუ ვინაჲთგან ქალწულსა ეგულებოდა
Line: 21     
შობაჲ, წინაწარ განაგო მადლმან, რაჲთა ჟამგარდასრულმან
Line: 22     
შვას არა სჯულთაებრ ბუნებისათა, დაღათუ მამაკაცისაგანვე.

Line: 23        
ხოლო რაჲ არს დღითიდღიდისაებრ აბიაჲსა? ვიეთნიმე
Line: 24     
ესრეთ გულისჴმა-ჰყოფენ, ვითარმედ: ორნი იყვნეს მღდელნი
Line: 25     
ურთიერთას მონაცვალენი, სრულმყოფელნი მსახურებისანი,
Line: 26     
აბიად ვინმე სახელდებული და ზაქარია. და ვინაჲთგან იმ\ღდელა
Line: 27     
მსახურებასა მას შინა აბია, შემდგომად მისისა დღი\თიდღედისა
Line: 28     
მსახურ იქმნა ზაქარია. გარნა არა ესრეთ ყოფად
Line: 29     
ვჰგონებ მე. რამეთუ სოლომონ განასრულა რაჲ ტაძარი, გა\ნაწესნა
Line: 30     
დღითიდღიდნიცა, რომელ არს მეშჳდეულნი. 3* და
Page: 6   Line: 1     
ამას რომელსა მეშჳდეულესასა შინა დაადგინნა ძენი კო\რესნი
Line: 2     
და მას რომელსამე -- ასაფატ და სხუასა -- აბია და
Line: 3     
სხუასა სხუაჲ ვინმე. აწ უკუე იტყოდის რაჲ, ვითარმედ: იყო
Line: 4     
ზაქარია დღითიდღიდისაგან აბიაჲსა, ესრეთ ჯერ-არს
Line: 5     
გულისჴმის-ყოფად, ვითარმედ: შჳდეულისაგან აბიაჲსა იყო.1*
Line: 6     
არა რამეთუ შემდგომად აბიაჲსა მიითუალვიდა იგი შჳდეულსა
Line: 7     
მღდელმოქმედებად, რამეთუ არა თქუა, ვითარმედ: "შემდგო\მად"
Line: 8     
დღითიდღედისა აბიაჲსა, ხოლო აწ იტყოდის რაჲ, ვი\თარმედ
Line: 9     
დღითიდღედისაგან აბიაჲსა, წარმოაჩინებს, ვი\თარმედ
Line: 10     
წესისაგან აბიაჲსა [ Page of ms. K: 79v  ] და შჳდეულისაგან იყო
Line: 11     
მისისა. და წადიერი გამოჩინებად ამისსა, ვითარ ორკერძოვე
Line: 12     
სჯულიერად სამღდელოჲსა ტომისაგან იყო იოვანე, იტყჳს: და
Line: 13     
ცოლი მისი ასულთაგან აჰრონისთა, რამეთუ არა ჴელ\ეწიფებოდა
Line: 14     
სხჳსა ტომისაგან მიყვანებაჲ ცოლისაჲ, არამედ
Line: 15     
მისვე მისისაგან. და ითარგმანების უკუე ელისაბედ, ვი\თარმედ:
Line: 16     
ღმრთისა განსუენებაჲ, ხოლო ზაქარია, ვითარმედ:
Line: 17     
ჴსენებაჲ ღმრთისაჲ, ანუ მძლე ლომი.

Part: S  
Line: 18        
სახარებაჲ (1,6 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყვნეს ორნივე ესე მა\\რთალ [ Page of ms. J: 35r   ] წინაშე
Line: 19     
ღმრთისა.

Part: T  
Line: 20        
თარგმანი: მრავალგზის დაღათუ ვიეთნიმე მართალ,
Line: 21     
გარნა არა წინაშე ღმრთისა, არამედ გარეშითა სახითა, და
Line: 22     
წინაშე კაცთა იყვნიან. ხოლო იგინი წინაშე ღმრთისა იყვნეს
Line: 23     
ესევითარ.

Part: S  
Line: 24        
სახარებაჲ (1,6 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): მავალნი ყოველთა შინა მცნებათა და
Line: 25     
სამართალთა უფლისათა უბრალონი.

Part: T  
Line: 26        
თარგმანი: მცნებანი უკუე არიან ესე, ვითარმედ: არა იმ\რუშო,
Line: 27     
არა იპარო, 2* ხოლო სამართალნი, ვითარმედ: რო\მელმან
Line: 28     
ბოროტი თქუას მამისათჳს, გინა დედისა, სიკუდილით
Line: 29     
მოკუედინ3*. რამეთუ ესე არს სამართალი. ხოლო უწყოდე, ვი\თარმედ
Line: 30     
შესაძლებელ არს მცნებისა სიმართლედცა სახელის\დებაჲ,
Line: 31     
ვითარცა კაცისა განმამართლებელისა უფროჲსღა სი\მართლედ
Page: 7   Line: 1     
ღმრთისა აღსარებულისაჲ. რამეთუ მას დღესა
Line: 2     
შინა, ვითარცა აღწერილისა სიმართლისა მქონებელი ღმერთი
Line: 3     
მცნებათა თჳსთაჲ დამსჯის ჩუენ, რამეთუ არა თუმცა მოვიდა
Line: 4     
და მეტყოდა ჩუენ, ცოდვაჲმცა არა გუაქუნდა1* და კუალად
Line: 5     
სიტყუასა, რომელსა ვეტყოდე მათ, მან საჯნეს იგინი.2* ხოლო
Line: 6     
რაჲსათჳს იტყჳს, ვითარმედ: მავალნი ყოველთა შინა მცნე\ბათა
Line: 7     
უბრალონი? ისმინე, ვითარმედ: მრავალნი ვლენან ვიეთ\ნიმე
Line: 8     
სჯულსა შინა ღმრთისასა, არამედ ყოველსავე იქმან
Line: 9     
საჩუენებელად კაცთა.3* ვინაჲცა არა უბრალო არიან იგინი.
Line: 10     
ხოლო ზაქარია მოქმედებდაცა მცნებათა უფლი\\სათა [ Page of ms. K: 80r  ] და
Line: 11     
უბრალოდცა მოქმედებდა, არა სათნო-ყოფისათსჳს კაცთაჲსა
Line: 12     
სრულმყოფელი მათი.

Part: S  
Line: 13        
სახარებაჲ (1,7 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და არა იყო მათდა შვილი, რამეთუ
Line: 14     
ელისაბედ იყო ბერწ. და ორნივე გარდასრულ იყვნეს დღეთა
Line: 15     
მათთა.

Part: T  
Line: 16        
თარგმანი: ცოლნი მართალთანი და თჳთ მართალნი მრა\ვალგზის
Line: 17     
უშვილოდ იპოებიან. რაჲთა შენ ისწავო, ვითარმედ:
Line: 18     
შჯული არა მიჰჴდის შვილმრავლობასა ჴორციელსა, არამედ
Line: 19     
სულიერსა. ხოლო გარდასრულ იყვნეს ორნივე ჴორციელადცა
Line: 20     
და სულიერადცა. რამეთუ სულიერად გარდასრულ, ესე იგი
Line: 21     
არს, წარმატებულ იყვნეს აღსლვისა გულსა შინა დადებითა.4*
Line: 22     
და დღედ მოეგო, არა ღამედ ცხორებაჲ, ვითარცა დღესა შინა
Line: 23     
შუენიერად მავალთა.5*

Part: S  
Line: 24        
[ Page of ms. J: 35v   ] სახარებაჲ (1,8-10 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყო მღდელობასა მას მისსა,
Line: 25     
წესსა დღითიდღედისა მისისასა წინაშე ღმრთისა
Line: 26     
ჩუეულებისაებრ მღდელობისა ხუდა მას კუმევაჲ შესრულსა,
Line: 27     
ტაძრად უფლისა. და ყოველი სიმრავლე ერისაჲ მლოცველ
Line: 28     
იყო გარე ჟამსა საკუმეველისასა.

Part: T  
Line: 29        
თარგმანი: წინაშე ღმრთისა წმიდანი ხოლო მღდელობენ,
Line: 30     
ხოლო არაწმიდათაგან გარემიიქცევს ღმერთი პირსა თჳსსა.
Page: 8   Line: 1     
არამედ ოდეს ხუდა მას კუმევაჲ? ანუ თუ უეჭუელად ჟამსა
Line: 2     
ლხინებისასა, ოდეს-იგი მხოლოჲ შევიდოდა, მღდელთმთავარი
Line: 3     
წმიდასა შინა წმიდათასა. რამეთუ ვითარ-იგი მღდელთმთა\ვარმან
Line: 4     
ამან, შე-რაჲ-ვიდა წმიდისა მიმართ წმიდათაჲსა, მაშინ
Line: 5     
მოიღო ნაყოფი, ეგრეთვე უფალმანცა იესუ, მხოლომან და
Line: 6     
დიდმან და ჭეშმარიტმან მღდელთმთავარმან შესრულმან
Line: 7     
წმიდასა შინა წმიდათასა, ესე იგი არს, თჳთ მათ ცათა ჴორ\ცითა,
Line: 8     
მოიღო ნაყოფი ჴორციელად მოსლვისა თჳსისაჲ, რო\მელ
Line: 9     
არს ჩუენი შვილებაჲ და მაცხოვარებაჲ.

Part: S  
Line: 10        
სახარებაჲ (1,11 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და ეჩუენა მას ანგელოზი უფლისაჲ,
Line: 11     
მდგომარე მარჯუენით საკურთხეველსა საკუმეველთასა.

Part: T  
Line: 12        
თარგმანი: არა ყოველთა ეჩუენების ანგელოზი, არამედ
Line: 13     
წმიდათა ხოლო გულითა, ვითარ-იგი იყო ზაქარია. ხოლო სა\კურთხეველი
Line: 14     
საკუმეველთაჲ -- თქუა, [ Page of ms. K: 80v  ] ვინაჲთგან იყო
Line: 15     
სხუაჲცა საკურთხეველი ყოვლად დასაწუველთაჲ.

Part: S  
Line: 16        
სახარებაჲ (1,12-14 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): შეშფოთნა ზაქარია, იხილა რაჲ, შიში
Line: 17     
დაეცა მას ზედა. და თქუა ანგელოზმან მისსა მიმართ: ნუ
Line: 18     
გეშინინ, ზაქარია, რამეთუ შეისმა ვედრებაჲ შენი და ცოლმან
Line: 19     
შენმან, ელისაბედ, გიშვეს შენ ძე. და უწოდო სახელი მისი იო\ვანე.
Line: 20     
და იყოს შენდა სიხარულ და მხიარულება და მრავალთა
Line: 21     
შობასა მისსა განიხარონ.

Part: T  
Line: 22        
თარგმანი:შეშფოთნების უკუე ზაქარია, რამეთუ უჩუევ\ელი
Line: 23     
სახილავი წმიდათაცა შეაშფოთებს. არამედ ანგელოზი
Line: 24     
დააწყნარებს შფოთსა მისსა. რამეთუ ყოველგან ესე აქუნდინ
Line: 25     
საცნაურებად საღმრთოთა გამოცხადებათა და საეშმაკოთა
Line: 26     
უცნებათად: რამეთუ უკუეთუ შფოთე\\ბისაგან [ Page of ms. J: 36r   ] ვიდრემე
Line: 27     
იწყოს გულისსიტყუამან და უკანაჲსკნელ დასწყნარდეს, მა\ლიად
Line: 28     
დაჴსნითა შიშისაჲთა, უეჭუელად საღმრთოჲ არს გა\მოცხადებაჲ
Page: 9   Line: 1     
იგი. ხოლო უკუეთუ მიმყოვრდეს შფოთი და
Line: 2     
შიში, საეშმაკოჲ უცნებაჲ არს.

Line: 3        
გარნა რაჲსათჳს იტყჳს ანგელოზი, ვითარმედ: შეისმა
Line: 4     
ვედრებაჲ შენი და ცოლმან შენმან ელისაბედ, გიშვეს შენ ძე?
Line: 5     
რამეთუ ნუუკუე შვილისათჳს ილოცვიდა ზაქარია, არამედ
Line: 6     
ცოდვათათჳს ერისათა?1* იტყჳან ვიეთნიმე, ვითარმედ: ვი\ნაჲთგან
Line: 7     
ცოდვათათჳს ერისათა ილოცვიდა, ხოლო ეგულე\ბოდა
Line: 8     
შობაჲ ძესა მღაღადებელსა, ვითარმედ: აჰა, კრავი
Line: 9     
ღმრთისაჲ, რომელმან აიხუნეს ცოდვანი სოფლისანი.2*
Line: 10     
სამართლად იტყჳს მისსა მიმართ ანგელოზი, ვითარმედ:
Line: 11     
შეისმა ვედრებაჲ შენი მიტევებისათჳს ცოდვათა ერისათა,
Line: 12     
რამეთუ შვეს ძე, რომლისა მიერ იყოს მიტევებაჲ ცოდვათა
Line: 13     
ერისათაჲ. ხოლო ვიეთნიმე ესრეთ გულისჴმა-ჰყოფენ, ვი\თარმედ:
Line: 14     
შეისმა ვედრებაჲ შენი, ზაქარია, და მიუტევნა
Line: 15     
ღმერთმან ცოდვანი ერისანი.

Line: 16        
მერმე ვითამცა ვთქუა მისდა: ვინაჲ ცხად არს ესე? ეტყჳს
Line: 17     
მას ანგელოზი: ამას მიგცემ შენ სასწაულად, რამეთუ გიშვეს
Line: 18     
შენ ელისაბედ ძე. ვინაჲცა შობისაგან ელისაბედისა სარწმუნო
Line: 19     
იქმნების შენდა ერისაცა ცოდვათა მიტევებაჲ,

Part: S  
Line: 20        
[ Page of ms. K: 81r  ] სახარებაჲ (1,15-17 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): იყოს რამეთუ დიდ წინაშე
Line: 21     
უფლისა და ღჳნოჲ და თაფლუჭი არა სუას, და სულითა წმიდ\ითა
Line: 22     
აღივსოს მიერ დედისმუცლითგან მისით. და მრავალნი
Line: 23     
ძეთა ისრაჱლისათაგანნი მოაქცინეს უფლისა მიმართ
Line: 24     
ღმრთისა მათისა. და თჳთ წინაგანვიდეს წინაშე მისსა სუ\ლითა
Line: 25     
და ძალითა ელიაჲსითა, მოქცევად გულნი მამათანი
Line: 26     
შვილთა მიმართ და ურჩნი გონიერებითა მართალთაჲთა,
Line: 27     
მომზადებად უფლისა ერი შემზადებული.

Part: T  
Line: 28        
თარგმანი: დიდ-ყოფასა იოვანესსა უქადაგებს ანგელოზი,
Line: 29     
არამედ წინაშე ღმრთისა. რამეთუ მრავალნი იწოდებიან დიდ
Line: 30     
წინაშე კაცთა და არა ღმრთისა, ვითარ-იგი ორგულნი. ხოლო
Page: 10   Line: 1     
დიდ არს იოვანე სულითა, ვითარ-\\იგი [ Page of ms. J: 36v   ] მცირე არს სუ\ლითა
Line: 2     
ყოველი, რომელი დაბრკოლდებოდის. რამეთუ არავინ
Line: 3     
დაბრკოლდების დიდი, არამედ მცირედნი და სულმოკლენი,
Line: 4     
ვინაჲცა იტყჳს უფალი: რომელმან დააბრკოლოსო ერთი მცი\რეთაგანი.
Line: 5     
1*

Line: 6        
ხოლო ვითარცა მშობელნი იოვანესნი მართალ იყვნეს წი\ნაშე
Line: 7     
ღმრთისა, ეგრეთვე ყრმაჲ მათი დიდ იყო წინაშე
Line: 8     
უფლისა. ხოლო თაფლუჭად ითქუმის ყოველი, დათრობად
Line: 9     
ვიდრემე შემძლებელი, არამედ არა ვენაჴისაგანი. ვინაჲცა
Line: 10     
მუცელსა დედისასა მყოფი ჯერეთ აღივსო სულითა წმიდითა,
Line: 11     
ოდეს-იგი მოვიდა დედაჲ უფლისაჲ ელისაბედისსა და ჰკრთე\ბოდა
Line: 12     
ყრმაჲ განმხიარულებული მოსლვისათჳს უფლისა.

Line: 13        
ხოლო მოაქცინა გულნი მამათანი შვილთა მომართ,
Line: 14     
რამეთუ მამანი იყვნეს ებრაელნი, ხოლო შვილნი მათნი მო\ციქულნი.
Line: 15     
და მოაქცინა გულნი ებრაელთანი მოციქულთა მო\მართ,
Line: 16     
ასწავა რაჲ, ქრისტესათჳს და წამა. და რომელი ქრისტ\ესთჳს
Line: 17     
წამებდეს, განაღა ღირს რწმუნების ჰყოფს მოწაფე\თაცა
Line: 18     
მისთა. გარნა არა ყოველნი მოაქცინა იოვანე, არამედ
Line: 19     
მრავალნი. ხოლო უფალმან ყოველნი განანათლნა.

Line: 20        
ხოლო სულითა ელიაჲსითა მოვიდა, რამეთუ ვითარ-იგი
Line: 21     
ელიაჲს შორის მოქმედებდა მადლი, ეგრეთვე იოვანეს შორის.
Line: 22     
რამეთუ ელია მეორედ მოსლვისა წინამორბედი არს და იო\ვანე
Line: 23     
პირველისაჲ. ხოლო ძალითა ელიაჲსითა, ვინაჲთგან
Line: 24     
იგივე და ერთი ძალი-უც ორთავე მოსლვასა -- ელიაჲსსა და
Line: 25     
იოვანესსა, რამეთუ ქრისტეს მიმართ შეჰკრე\\ბენ [ Page of ms. K: 81v  ] ყოვ\ელთა.
Line: 26     
და სხუებრცა ძალითა ელიაჲსითა მოვიდა იოვანე,
Line: 27     
რამეთუ მეუდაბნოეცა იყო ესეცა და უნამეტნაოჲ და
Line: 28     
ლევიტელი. ვითარცა-იგი ხოლო მოაქცინა ურჩნი ჰურიანი
Line: 29     
გონებითა მართალთაჲთა, ესე იგი არს, მოძღურებითა მო\ციქულთაჲთა
Line: 30     
რამეთუ გონება მოციქულთა იყო მათ შორის
Line: 31     
მყოფი იგი მადლი ქრისტესი, რომლითა მართებულ იქმნე\ბოდეს.
Page: 11   Line: 1     
და განუმზადა უფალსა, ესე იგი არს, ქრისტესა, ერი
Line: 2     
შემზადებული, ესე იგი არს, მზაჲ შეწყნარებად ქადაგებისა.
Line: 3     
ვითარ რასა ვიტყჳ ვინაჲ\\თგან [ Page of ms. J: 37r   ] მოვიდეს რაჲ ვინმე წინა\წარმეტყუელი
Line: 4     
ქადაგებად, არა ყოველთა ირწმუნიან, არამედ
Line: 5     
შემზადებულთა, ესე იგი არს, წინაწარგანმზადებულთა თავ\თასა
Line: 6     
ამისდა მიმართ. რამეთუ ვითარ-იგი მი-თუ-ვინმე-ვიდეს
Line: 7     
ღამე სახიდ, არა ყოველნი შეიწყნარებენ მას, არამედ მღჳძა\რენი
Line: 8     
ხოლო და მიმლოდენი მისნი და განმზადებულნი შეწყ\ნარებად.
Line: 9     
ესრეთვე იოვანე განუმზადა უფალსა ერი, გარნა
Line: 10     
არა ურჩი, არამედ შემზადებული, რომელ არს წინაგანმზადე\ბული
Line: 11     
შეწყნარებად ქრისტესა.

Part: S  
Line: 12        
სახარებაჲ (1,18 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და თქუა ზაქარია ანგელოზისა მიმართ:
Line: 13     
რაჲთა ვცნა ესე, რამეთუ მე მოხუცებულ ვარ და ცოლი ჩემი
Line: 14     
გარდასრულ დღეთა მისთა?

Part: T  
Line: 15        
თარგმანი: დაღათუ მართალ იყო ზაქარია და წმიდა,
Line: 16     
გარნა ეგრეცა უღონოებათა მიმართ შვილთმშობელობისათა
Line: 17     
მხედველი, ვერ ადვილად ირწმუნებდა, რომლისთჳსცა ან\გელოზი
Line: 18     
იტყჳს პატივსა თჳსსა.

Part: S  
Line: 19        
სახარებაჲ (1,19-20 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და მიმგებელმან ანგელოზმან ჰრქუა
Line: 20     
მას: მე ვარ გაბრიელ, წინაშემდგომელი ღმრთისაჲ. და
Line: 21     
მოვივლინე თქუმად შენდამი და ხარებად შენდა ამათ. და აჰა,
Line: 22     
იყო შენ მდუმარე და ვერშემძლებელ ზრახვად ვიდრე დღე\თამდე,
Line: 23     
რომელთა იქმნნენ ესენი, მით, რომელ არა ირწმუნენ
Line: 24     
სიტყუანი ჩემნი, რომელნი აღესრულნენ ჟამსა თჳსსა.

Part: T  
Line: 25        
თარგმანი: იყო ყრუ და ვერშემძლებელ სიტყუად. და
Line: 26     
სამართლად შეემთხჳნეს ორნივე ესე ვნებანი, რაჲთა არცა
Line: 27     
ესმოდის და [ Page of ms. K: 82r  ] არცა მეტყუელებდეს. რამეთუ ვითარ
Line: 28     
ურჩსა დაასაჯა სიყრუვე, ხოლო ვითარცა წინააღდგომობით
Line: 29     
მეტყუელსა -- დადუმებაჲ. გარნა წინადასახვიდა საქმეთაცა
Line: 30     
ჰურიათასა. რამეთუ ვითარცა ამან ბერმან და უნაყოფომან
Line: 31     
და არამრწმუნებელმან შვა ძე უფროჲსი წინაწარმეტყუელთაჲ,
Page: 12   Line: 1     
ეგრეთვე შესაკრებელმან ჰურიათამან და მღდელობამან და\ძუელებულმან
Line: 2     
და უნაყოფომან და ურწმუნომან და ურჩმან --
Line: 3     
სიტყუაჲ ღმრთისაჲ, მეუფე წინაწარმეტყუელთაჲ, შვა [ Page of ms. J: 37v   ]
Line: 4     
ჴორცითა, რომელიცა იშვა რაჲ, პირველ ურჩ-ყოფილნი იგი
Line: 5     
რწმუნებად და ჴმატკბილობად მოვიდეს.

Part: S  
Line: 6        
სახარებაჲ (1,21-22 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყო ერი მომლოდე ზაქარიაჲსა და
Line: 7     
უკჳრდა დაყოვნებაჲ მისი ტაძარსა შინა. ხოლო გამო-რაჲ\ვიდა,
Line: 8     
ვერ ეძლო ზრახვად მათდა, და ცნეს, ვითარმედ ჩუენე\ბაჲ
Line: 9     
იხილა ტაძარსა შინა და იგი იყო წამისმყოფელ მათდა და
Line: 10     
დაადგრა ყრუდ.

Part: T  
Line: 11        
თარგმანი: ხედავა, ვითარ ჰურიანი ვიდრემე ელოდეს,
Line: 12     
ვიდრე არა გამოვიდეს მღდელთმთავარი? ხოლო ჩუენ,
Line: 13     
ქრისტეანენი, მყის შესლვასავე თანა ეკლესიად, უკუეთუ არა
Line: 14     
გამოვიდეთ მიერ, საძნაურისა რაჲსმე შემთხუევაჲ გუგონიეს.

Line: 15        
ხოლო წამს-უყოფდა ზაქარია, ნუუკუე და მკითხველსა
Line: 16     
დადუმებისა მიზეზთასა რამეთუ ვერშემძლებელი სიტყუად
Line: 17     
წამის-ყოფისა მიერ განუცხადებდა ამას. გარნა იხილე ესე,
Line: 18     
რამეთუ ვიდრემდე არა აღესრულნეს დღენი მსახურებისა
Line: 19     
მისისანი, არა წარვიდა სახიდ თჳსა, არამედ იქცეოდა ტა\ძარსა.
Line: 20     
და რამეთუ კიდე იყო უეჭუელად მთით კერძოჲ
Line: 21     
ადგილი და განყოფილი იერუსალჱმისაგან, გარნა დაღათუ
Line: 22     
თჳთ მუნ იერუსალჱმსაცა შინა ედგის სახლი მღდელსა, არა
Line: 23     
ჴელ-ეწიფებოდის გარეგან ეზოსა ტაძრისასა განსლვად ჟამსა
Line: 24     
დღითიდღედისა მისისასა.

Line: 25        
ხოლო ჩუენ, , მე, ვითარღა უდებ-ვჰყოფთ საღმრთოთა
Line: 26     
მსახურებათა! რამეთუ ვერშემძლებელობაჲ ზაქარიაჲსი
Line: 27     
სიტყუად, არამედ წამის-მყოფელობაჲ ერისაჲ, უსიტყუელსა
Line: 28     
მოქა\\ლაქობასა [ Page of ms. K: 82v  ] ჰურიათასა ცხად-ჰყოფს. რამეთუ თა\ვადისა
Line: 29     
სიტყჳსა მომკლველთა ვერ ძალ-უც სიტყჳსა მიცემაჲ
Page: 13   Line: 1     
მათთჳს, რომელთა იქმან, ანუ იტყჳან, არამედ დაღათუ საწი\ნაწარმეტყუელოჲ
Line: 2     
რაიმე ჰკითხო მათ, პირდაყოფილ იქმნებიან
Line: 3     
და ვერ ძალ-უც შენდა მოცემაჲ სიტყჳსაჲ და მოგებისაჲ.

Part: S  
Line: 4        
სახარებაჲ (1,24-25 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყო ვითარცა აღივსნეს დღენი
Line: 5     
მსახურებისა მისისა\\ნი, [ Page of ms. J: 38r   ] წარვიდა სახიდ თჳსა. ხოლო
Line: 6     
შემდგომად დღეთა ამათ მიუდგა ელისაბედი, ცოლი მისი, და
Line: 7     
იმალვიდა თავსა თჳსსა თთუეთა ხუთთა მეტყუელი, ვი\თარმედ
Line: 8     
ესრეთ მიყო მე უფალმან დღეთა შინა, რომელთა
Line: 9     
მოხედვა-ყო მოსპობად ყუედრებაჲ ჩუენი კაცთა შორის.

Part: T  
Line: 10        
თარგმანი: ვითარცა სიწმიდისმოყუარე, ელისაბედ,
Line: 11     
იკრძალვოდა და ამისთჳს იფარვიდა თავსა თჳსსა, ვიდრე არა
Line: 12     
მიუდგეს მარიამცა. ხოლო ვინაჲთგან იგი მიუდგა და ჰკრთებოდა
Line: 13     
ჩჩჳლი მუცელსა ამისსა, არღარა იფარვიდა თავსა
Line: 14     
თჳსსა, არამედ კადნიერ იქმნებოდა, ვითარცა დედაჲ ესევი\თარისა
Line: 15     
ყრმისაჲ, რომელი პირველ შობისავე საწინაწარ\მეტყუელოჲთა
Line: 16     
მადლითა პატივცემულ იყო.

Part: S  
Line: 17        
სახარებაჲ (1,26-30 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და თუესა მეექუსესა მოივლინა ან\გელოზი
Line: 18     
გაბრიელ ღმრთისა მიერ ქალაქად გალილეაჲსა,
Line: 19     
რომლისა სახელი ნაზარეთ, ქალწულისა, მოთხოილისა
Line: 20     
ქმარსა, რომლისა სახელი იოსებ, სახლისაგან დავითისა; და
Line: 21     
სახელი ქალწულისაჲ მარიამ. და შესრულმან ანგელოზმან
Line: 22     
მისა მიმართ თქუა: გიხაროდენ, მიმადლებულო, უფალი შენ
Line: 23     
თანა. კურთხეულ ხარ შენ დედათა შორის! ხოლო იგი
Line: 24     
მხილველი აღშფოთნა სიტყუასა ზედა მისსა და იგულს\სიტყუვიდა:
Line: 25     
ვითარმე იყო მოკითხვაჲ ესე? და ჰრქუა ან\გელოზმან
Line: 26     
მას: ნუ გეშინინ, მარიამ, რამეთუ ჰპოვე მადლი
Line: 27     
უფლისა მიერ.

Part: T  
Line: 28        
თარგმანი: თუესა მეექუსესა იტყჳს იოვანეს მუცლად\ღებისასა
Line: 29     
და იტყჳს მიმთხოელად ქალწულისა კაცსა, მყოფსა
Line: 30     
სახლისაგან დავითისა, რაჲთა აჩუენოს, ვითარმედ ქალ\წულიცა
Line: 31     
ნათესავისაგან დავითისა შთამოვიდოდა. რამეთუ
Page: 14   Line: 1     
მისვე ნათესავისა და მისვე ტომისაგან ყოფაჲ ორთავე კერ\ძოთაჲ
Line: 2     
დაწესებულ იყო სჯულად.1* ხოლო ვინაჲთ\\გან [ Page of ms. K: 83r  ]
Line: 3     
ევას ჰრქუა უფალმან: მწუხარებით შობაჲ შვილთაჲ,2*
Line: 4     
დაჰჴსნის მწუხარებასა ესე სიხარული, რომელი ანგელოზმან
Line: 5     
მოართუა ქალწულსა მეტყუელმან: გიხაროდენ, მიმადლე\ბულო!
Line: 6     
და ვინაჲთგან დაიწყევა ევა, კურთხეულობაჲ ესმის
Line: 7     
ამას. [ Page of ms. J: 38v   ] ხოლო განიზრახვიდა მოკითხვისათჳს, ვიდრემდის
Line: 8     
რაჲ იყო ესე: ნუსადა უწესოჲ რაჲმე და მეძვური, ვითარცა
Line: 9     
მამაკაცისაგან ქალისა მიმართ, ანუ საღმრთოჲ, ვინაჲთგან
Line: 10     
ჴსენებაჲცა ღმრთისაჲ თანაშერთულ არს მოკითხვისა და ვი\თარმედ
Line: 11     
უფალი შენ თანა? ამისთჳს პირველად დააწყნარებს
Line: 12     
გონებასა მისსა შიშნეულობისაგან, რაჲთა უშფოთველობასა
Line: 13     
შინა მყოფმან შეიწყნაროს საღმრთოჲ ხარებაჲ. რამეთუ არცა
Line: 14     
შესაძლებელ იყო აღშფოთებულობასა შინა მისსა უც\თომელობით
Line: 15     
ყურად-ღებაჲ მითხრობილთაჲ მისდა.

Line: 16        
და რომელ-იგი ზემო თქუა, მიმადლებულობაჲ, ვითარცა
Line: 17     
მთარგმანებელი მისი იტყჳს რამეთუ: ჰპოვე მადლი წინაშე
Line: 18     
ღმრთისა, ვინაჲთგან ესე არს მიმადლებულობაჲ, პოვნაჲ
Line: 19     
მადლისაჲ წინაშე ღმრთისა. ესე იგი არს, სათნო-ყოფილობაჲ
Line: 20     
ღმრთისაჲ. არამედ ესე ვიდრემე საზოგადოჲ არს, რამეთუ
Line: 21     
სხუათაცა მრავალთა პოვეს მადლი წინაშე ღმრთისა, ხოლო
Line: 22     
შემდგომი ესე არღარასადა.

Part: S  
Line: 23        
სახარებაჲ (1,31-33 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და აჰა, იტჳრთო მუცელსა შინა და
Line: 24     
ჰშვე ძე, და უწოდი სახელი მისი იესუ, რამეთუ ესე იყოს დიდ
Line: 25     
და ძე მაღლის ეწოდოს, და მისცეს მას უფალმან საყდარი
Line: 26     
დავით მამისა მისისაჲ; და მეფობდეს სახლსა ზედა იაკობისსა
Line: 27     
საუკუნეთა, და მეფობისა მისისა არა იყოს დასასრულ.

Part: T  
Line: 28        
თარგმანი:ესე არს განსაკრთომელი, რომელსა არცა ერთი
Line: 29     
ვინ ღირს-იქმნა სხუაჲ. ხოლო მუცლად-ღებაჲ, თქუა, რაჲთა
Line: 30     
აჩუენოს, ვითარმედ თჳთ მის ქალწულებრისა საშოჲსაგან
Line: 31     
არსებით განჴორციელდა უფალი.

Page: 15  
Line: 1           
ხოლო სამართლად ეწოდა იესუ, ვითარცა მაცხოვრად
Line: 2     
ნათესავისა ჩუენისა მოსრულსა, რამეთუ სახელი ესე ელ\ლადელთა
Line: 3     
ენად რაჲ [ Page of ms. K: 83v  ] მოიცვალებოდის, მაცხოვრებად
Line: 4     
ღმრთისა ითარგმანების. რამეთუ იესუ მაცხოვრად სახელ\იდების,
Line: 5     
ვინაჲთგან იაო მაცხოვარებად იწოდების.

Part: S  
Line: 6        
სახარებაჲ (1,32 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო იყოს დიდ, -- იტყჳს, -- და ძე მაღ\ლის
Line: 7     
ეწოდოს.

Part: T  
Line: 8        
თარგმანი: დიდ უკუე იყო იოვანეცა, გარნა არა ძე
Line: 9     
მაღლისა. ხოლო მაცხოვარი დიდ -- ვიდრემე ვითარ-იგი ას\წავებდა,
Line: 10     
ხოლო [ Page of ms. J: 39r   ] ძე მაღლის, ამისთჳს, რამეთუ ეგრეთ
Line: 11     
ასწავებდა, ვითარ-იგი ვის აქუნ ჴელმწიფებაჲ და ნიშთმოქ\მედებისათჳსცა
Line: 12     
საკჳრველებათაჲსა. და იწოდების ძე მაღლის
Line: 13     
ხილულსა მას კაცსა, რამეთუ ვინაჲთგან ერთი იყო გუამი
Line: 14     
მისი, რომელი ძე იყო მაღლისაჲ და კუალად კაცი ძე ქალ\წულისაჲ.
Line: 15     
რამეთუ პირველ საუკუნეთა ძე იყო მაღლისაჲ
Line: 16     
სიტყუაჲ, გარნა არა ეწოდებოდა, არცა იცნობებოდა. ხოლო
Line: 17     
ვინაჲთგან განჴორციელდა და გამოჩნდა ჴორცითა,
Line: 18     
მაშინ ეწოდა ძე მაღლისცა გამოჩინებულსა მას და საკჳრველთმოქ\მედსა.
Line: 19     
გარნა საყდარი რაჲ დავითისი
Line: 20     
გესმას, ნუ გრძნობადსა მოიგონებ, არამედ საღმრთოჲ იგი
Line: 21     
გულისჴმა-ყავ, რომელითა მეფე იქმნა ყოველთა ზედა წარ\მართთა
Line: 22     
საღმრთოჲსა ქადაგებისა მიერ. რამეთუ სახლ იაკო\ბისა
Line: 23     
ებრაელთაგან მორწმუნექმნილნი არიან, და მათ თანა
Line: 24     
სხუათაცა ნათესავთაგანნი. რამეთუ ესენი არიან საკუთრად
Line: 25     
იაკობ და ისრაჱლ.1*

Line: 26        
გარნა თუ ვითა ითქუმის მჯდომარედ საყდარსა ზედა
Line: 27     
დავითისსა? ისმინე: მცირე იყო დავით ძმათა შორის მისთა,2*
Line: 28     
და უფალიცა უნდოდა შეურაცხ-ქმნილ, ვითარცა მჭამელი და
Line: 29     
ღჳნისმსუმელი და ძე ხუროჲსაჲ3* და ძმათა მისთა, ძეთა იოსე\ბისთა,
Line: 30     
დაწუნებული. რამეთუ არცა ძმათა მისთა ჰრწმენა
Page: 16   Line: 1     
მისიო, თქუმულ არს.1* იგი ქველისმოქმედი ქველ-ყოფილისა
Line: 2     
მიერ იდევნებოდა,2* და უფალი საკჳრველებათა მოქმედი
Line: 3     
იგინებოდა და ქვადაკრებულ იქმნებოდა.3* მან სიმშჳდისა
Line: 4     
მიერ სძლო და იქადაგა მე\\ფედ, [ Page of ms. K: 84r  ] და უფალმან სიმშჳდით
Line: 5     
თავს-იდვა ჯუარი და მეუფე იქმნა.

Line: 6        
ხედავა, ვითარ ითქუმის მჯდომარედ საყდარსა ზედა
Line: 7     
დავითისსა? რამეთუ ვითარცა დავით გრძნობადი მეფობაჲ
Line: 8     
დაიპყრა, ეგრეთვე უფალმან საცნაური, რომლისა არა იყოს
Line: 9     
დასასრული. და რამეთუ არა იყოს დასასრულ მეფობისა
Line: 10     
ქრისტესისა, ესე იგი არს, ღმრთისმეცნიერებისა და
Line: 11     
ქრისტეანობისა. და რამეთუ ვიდევნებოდით რაჲ, უფროჲსად
Line: 12     
ვბრწყინავთ მადლითა ქრისტესითა.

Part: S  
Line: 13        
[ Page of ms. J: 39v   ] სახარებაჲ (1,34 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და ჰრქუა მარიამ ანგელოზსა:
Line: 14     
ვითარ იყოს ჩემდა ესე, ვინაჲთგან მამაკაცი არა უწყი?

Part: T  
Line: 15        
თარგმანი: არა ვითარცა ურწმუნოქმნილმან თქუა ქალ\წულმან,
Line: 16     
ვითარმედ: ვითარ იყოს ჩემდა ესე? არამედ ვითარცა
Line: 17     
ბრძენმან და გულისჴმიერმან, გამოიძია სწავლად სახე მის
Line: 18     
საქმისაჲ; რამეთუ არცა პირველ ქმნილ იყო ესევითარი რაჲმე,
Line: 19     
არცაღა ამისა შემდგომად იქმნებოდა. რომლისათჳსცა შეუნ\დობს
Line: 20     
მას ანგელოზი და არა დასჯის, ვითარცა ზაქარიას,
Line: 21     
არამედ უფროჲსღა გამოუთარგმანებს სახესა მიდგომილების\ასა.
Line: 22     
და რამეთუ ზაქარია სამართლად დაისაჯა, რამეთუ მრა\ვალნი
Line: 23     
ჰქონდეს მას მაგალითნი.

Part: S  
Line: 24        
სახარებაჲ (1,35 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): სული წმიდაჲ, -- ეტყჳს, -- მოვიდეს შენ
Line: 25     
ზედა.

Part: T  
Line: 26        
თარგმანი: რომელმან შვილისმშობელად განჰმზადოს
Line: 27     
საშოჲ შენი და დაჰბადნეს ჴორცნი თანაარსისა თჳსისა სიტყჳ\სანი.
Line: 28     
ხოლო ძალ მაღლისა არს ძე ღმრთისაჲ და რამეთუ
Line: 29     
ქრისტე ძალი მაღლისაჲ,4* გაგრილობდეს შენო, ესე იგი არს,
Line: 30     
გფარვიდეს შენ და ყოველით კერძო გარეშეგიცვიდეს.
Line: 31     
რამეთუ ვითარცა მფრინველი აგრილობს მართუეთა თჳსთა
Page: 17   Line: 1     
ყოველთავე ფრთეთა მისთა გარემოსხმითა ეგრეთვე ძალმან
Line: 2     
ღმრთისამან ყოვლითურთ გარეშეიცვა ქალწული. და ესე არს,
Line: 3     
ვითარმედ -- გაგრილობდეს შენ. ხოლო ნუუკუედა სხუებრცა
Line: 4     
ვინმე თქუას, ვითარმედ: ვითარ-იგი მხატვარი პირველ
Line: 5     
დაჰსახავს და მერმეღა წამალთა მიერ სრულად [ Page of ms. K: 84v  ]
Line: 6     
დაჰსახავს ხატსა, ეგრეთვე უფალმან, თჳთ დამბადებელმან
Line: 7     
ჴორცთა თჳსთამან და კაცობრივისა ხატისა შემმზადებელმან,
Line: 8     
პირველად დასახა ესე საშოსა შინა ქალწულისასა, სისხლთა\გან
Line: 9     
რაჲ ქალწულისათა შეამტკიცნა ჴორცნი და მერმეღა მცი\რედ-მცირედ
Line: 10     
სახოვან-ყვნა იგინი. არამედ ესე საეჭუელი არს.
Line: 11     
რამეთუ ვიეთნიმე იტყჳან, რამეთუ მყის მაგრილობელ ექმნა
Line: 12     
რაჲ უფალი საშოსა ქალწულისასა, მეყსეულად სრულ იყოო
Line: 13     
ჩჩჳლი. ხოლო ვიეთნიმე არა მიითუალვენ ამას. რამეთუ ის\მინე,
Line: 14     
რასა იტყჳს: რომლისათჳს შობადსაცა წმიდა, ესე იგი
Line: 15     
არს, [ Page of ms. J: 40r   ] მცირედ-მცირედ საშოსა შინა შენსა აღორძინე\ბადსა
Line: 16     
და არა მეყსეულად, სრულად საცნაურქმნილსა, ხოლო
Line: 17     
დაიყოფვის ამათ მიერ ნისტორისცა პირი. რამეთუ იგი
Line: 18     
იტყოდა, ვითარმედ: არა ძე ღმრთისაჲ, საშოსა შინა ქალ\ნულისასა
Line: 19     
დამკჳდრებული, განჴორციელდა, არამედ ლიტონსა
Line: 20     
კაცსა, მარიამისგან შობილსა, უკანაჲსკნელ აქუნდა ღმერთი
Line: 21     
"თანამოკარვედ" თჳსა. ესმოდედ უკუე, ვითარმედ: შობილი
Line: 22     
საშოჲსა მისისა მიერ, იგი იყო ძე ღმრთისაჲ და არა სხუაჲ,
Line: 23     
ვიდრემე მიდგომილ იქმნებოდა საშოსა შინა, ხოლო სხუაჲ
Line: 24     
იყო ძე ღმრთისაჲ, არამედ ერთი და იგივე იყო, ქალწულისა
Line: 25     
დედისა და ღმრთისა მამისა ძე. ხოლო შენ იხილე, თუ ვითარ
Line: 26     
წარმოაჩენდა საიდუმლოსა სამებისა წმიდისასა: სული წმიდაჲ,
Line: 27     
ძალი -- ძე, მაღალი -- მამაჲ.

Part: S  
Line: 28        
სახარებაჲ (1,36 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და, აჰა, ელისაბედს, ნათესავსა შენსა,
Line: 29     
და მასცა მუცლად უღებიეს ძე სიბერესა თჳსსა.

Part: T  
Line: 30        
თარგმანი: უღონოებდეს ვინმე, თუ ვითარ ნათესავი იყო
Line: 31     
ქალწულისაჲ ელისაბედ, ვინაჲთგან ქალწული ვიდრემე
Line: 32     
ტომისაგან იუდაჲსსა იყო, ხოლო ელისაბედ ასულთაგან
Page: 18   Line: 1     
აჰრონისთაჲ. რამეთუ სჯული ბრძანებდა მისვე ტომისაგან
Line: 2     
ქმნასა მზახობათასა, ვინაჲცა ნათესაობანი მისვე და ერთისა
Line: 3     
ტომისაგანთა შორის იპოვებოდეს. სათქუმელ არს, უკუე, ვი\თარმედ
Line: 4     
მიერ ტყუეობითგან შერევნაჲ იქმნა [ Page of ms. K: 85r  ] ნათესავ\თაჲ.
Line: 5     
ხოლო უმჯობესი ესე არს: აჰრონ ცოლად მიიყვანა
Line: 6     
ელისაბედ, ასული ამინადაბისი, რომელი იყო ტომისაგან იუ\დაჲსა.1*
Line: 7     
ხედავა, რამეთუ ზემოჲთ და აჰრონისგანვე თჳს\ეყვოდა
Line: 8     
ღმრთისმშობელი ელისაბედს? რამეთუ, ვინაჲთგან
Line: 9     
ცოლი აჰრონისი იუდაჲსგან შთამოვიდოდა, რომლისა ტომი\საგან
Line: 10     
იყო ღმრთისმშობელიცა, ხოლო ელისაბედ ასულთაგან
Line: 11     
იყო აჰრონისთაჲ, სამართლად ნათესავი იყო ღმრთისმშობლი\საჲ
Line: 12     
ელისაბედი, რამეთუ პირველი დედაჲ მისი, რომელ არს
Line: 13     
ცოლი აჰრონისი, ტომისაგან იყო იუდაჲსა. ხოლო განიცადე
Line: 14     
შემდგომობაჲცა ნათესავობისაჲ: ელისაბედ, [ Page of ms. J: 40v   ] ცოლი
Line: 15     
აჰრონისი და ელისაბედ, ცოლი ზაქარიაჲსი, ვითარცა მისგან
Line: 16     
შთამომავალი. არამედ ვიხილოთ, რასა იტყჳს ქალწული.

Part: S  
Line: 17        
სახარებაჲ (1,38 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): აჰა, მჴევალი უფლისაჲ; მეყავნ სიტყჳ\საებრ
Line: 18     
შენისა.

Part: T  
Line: 19        
თარგმანი: ფიცარი ვარ მე სამხატვროჲ რომლისაჲ ჰნე\ბავს
Line: 20     
მწერალსა, დაწერენ, რომელი ჰნებავს უფალსა, ჰყოფ\დინ.
Line: 21     
ვინაჲცა რაჲ-იგი პირველ თქუა: ვითარ იყოსო ესე ჩემდა?
Line: 22     
არა ურწმუნოებისაჲ იყო, არამედ გულისმთქუმელობისაჲ
Line: 23     
სწავლად სახესა მიდგომილებისასა. რამეთუ უკუეთუმცა
Line: 24     
ურწმუნოქმნილ იყო, არამცა ეთქუა: აჰა, მჴევალი უფლისაჲ;
Line: 25     
მეყავნ მე სიტყჳსაებრ შენისა.

Line: 26        
ხოლო შესწავებულ იყავნ, ვითარმედ გაბრიელ უკუე
Line: 27     
ითარგმანების ესრეთ: კაცი-ღმერთი. ხოლო მარიამ -- დე\დუფალი
Line: 28     
და ნაზარეთი, ვითარმედ -- შესამოსელ. ვინაჲცა
Line: 29     
ეგულებოდა რაჲ ღმერთსა კაც-ქმნაჲ, ჯეროვნად მოივლინე\ბის
Line: 30     
გაბრიელ, რომელი ითარგმანების კაცი-ღმერთი. არამედ
Line: 31     
ადგილსაცა წმიდასა იქმნების მოკითხვაჲ, რომელ არს
Line: 32     
ნაზა/რეთი.
Page: 19   Line: 1     
რამეთუ სადა ღმერთი იყოს, არცა ერთი რაჲ არს
Line: 2     
არაწმიდაჲ.

Part: S  
Line: 3        
სახარებაჲ (1,39-42 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო მარიამ აღდგა ამათ დღეთა
Line: 4     
შინა, და წარვიდა მთად კერძო მსწრაფლ, ქალაქად იუდაჲსა;
Line: 5     
და შევიდა სახლსა ზაქარიაჲსსა და მოიკითხა ელისაბედ. და
Line: 6     
იყო, ვითარცა ესმა [ Page of ms. K: 85v  ] ელისაბედს მოკითხვაჲ მარიამისი,
Line: 7     
ჰკრთებოდა ყრმაჲ იგი მუცელსა მისსა; და აღივსო სულითა
Line: 8     
წმიდითა ელისაბედ და ჴმა-ყო ჴმითა დიდითა და თქუა:
Line: 9     
კურთხეულ ხარ შენ დედათა შორის და კურთხეულ არს ნაყ\ოფი
Line: 10     
მუცლისა შენისაჲ!

Part: T  
Line: 11        
თარგმანი: ესმა რაჲ ქალწულსა ანგელოზისაგან, ვი\თარმედ
Line: 12     
მიდგომილ არს ელისაბედ, წარემართა მისსა მიმართ,
Line: 13     
თანად უკუე მოხარული კეთილსა ზედა ნათესავისასა, და
Line: 14     
თანად, ვითარცა უფროჲსად გულისჴმიერსა სრულისა გულ\სავსებისა
Line: 15     
მიმთხუევაჲ ენება, უკუეთუ ჭეშმარიტსა იტყოდა
Line: 16     
გამოჩინებული იგი მისდა, რაჲთა [ Page of ms. J: 41r   ] ამისგან არცაღა
Line: 17     
თჳსსა მას ზედა იჭუნეულ იყოს. რამეთუ ვითარცა
Line: 18     
განკრძალულსა ეშინოდა, ნუსადა შე-ვითამე-სცთეს. და არა
Line: 19     
ვითარცა ურწმუნოსა, არამედ ვითარცა უუცთომესობით
Line: 20     
სწავლად წყურიელსა მის საქმისათჳს. მთით კერძო უკუე
Line: 21     
მკჳდრობდა ზაქარია და ამისთჳს მიისწრაფდა მუნ.

Line: 22        
გარნა იოვანე, ვითარცა უმეტესსა მადლსა სხუათა კაც\თასა
Line: 23     
მიმღებელი, ჰკრთების მუცელსა შინა დედისასა, რომ\ლისათჳსცა
Line: 24     
უფროჲსად წინაწარმეტყუელთად შეისწავების.1*
Line: 25     
რამეთუ იგინი ვიდრემე შემდგომად შობისა ღმრთისა წინა\წარმეტყუელ
Line: 26     
იქმნებოდეს, ხოლო ესე, ჯერეთ მუცელსა
Line: 27     
დედისასა მყოფი, ღირს იქმნებოდა ამის მადლისა. რამეთუ
Line: 28     
იხილე, ვითარ იტყჳს, ვითარმედ: მოიკითხაო ქალწულმან
Line: 29     
ელისაბედ, ესე იგი არს, ეუბნა. ვინაჲცა ჴმაჲ ქალწულისაჲ მის
Line: 30     
შორის განჴორციელებულისა ღმრთისა იყო ჴმა. და ამისთჳს
Line: 31     
წინამორბედიცა მადლიერ-ყო საშოსა შინა და წინაწარ\მეტყუელად
Line: 32     
გამოაჩინა. რამეთუ რაოდენნი-რაჲ წინაწარ\მეტყუელებით
Page: 20   Line: 1     
თქუნა ელისაბედ მარიამის მიმართ, არა
Line: 2     
ელისაბედისნი იყვნეს სიტყუანი, არამედ ჩჩჳლისა მისისანი და
Line: 3     
მხოლოდ პირი ოდენ ჰმსახურებდა ელისაბედისი ვითარ-იგი
Line: 4     
პირიცა მარიამისი ჰმსახურებდა საშოსა შინა მისსა მყოფსა
Line: 5     
ძესა ღმრთისასა. და ესრეთ იწყო რაჲ კრთომად ჩჩჳლმან
Line: 6     
მუცელსა შინა, მაშინღა აღივსო სულითა ელისაბედ. რამეთუ
Line: 7     
არა თუმცა აღემღერნეს ჩჩჳლსა, არამცა ეწინაწარმეტყუელა
Line: 8     
მას. რამეთუ ვითარ-იგი იტყჳან\\ [ Page of ms. K: 86r  ] წინაწარმეტყუელ\თათჳს
Line: 9     
პირველად განკჳრვებულ-ყოფასა და სულითა განათ\ლებასა,
Line: 10     
და ეგრეთღა წინაწარმეტყუელებისა დამწყებელო\ბასა,
Line: 11     
ეგრეთვე რეცა იოვანე პირველად აღიმღერნა ვითარცა
Line: 12     
ესრეთ განათლებულმან და ეგრეთღა წინაწარმეტყუელა
Line: 13     
პირითა დედისაჲთა. ხოლო რაჲ წინაწარმეტყუელა? კურთხე\ულ
Line: 14     
ხარ შენ დედათა შორის!

Line: 15        
მერმე ვინაჲთგან მრავალთა წმიდათა დედათა მრავალ\გზის
Line: 16     
ეშვნეს არაწმიდანი, ვითარ-იგი რებეკას ესავ, ეტყჳს: და
Line: 17     
ნაყოფიცა მუცლისა შენისაჲ კურთხეულ არს! და სხუებრცა
Line: 18     
გულისჴმა-იყოს ესე, ვითარმედ: კურთხეულ ხარ შენ დედათა
Line: 19     
შორის. რომელიცა თქუას: "რაჲ" ვითარმცა ჰკითხვიდა
Line: 20     
[ Page of ms. J: 41v   ] ვინმე მას: "თუ რაჲსათჳს კურთხეულ არს?" იტყჳს
Line: 21     
მიზეზსა, რამეთუ: "კურთხეულ არსო ნაყოფი მუცლისა შენი\საჲ"
Line: 22     
ესე იგი არს, რამეთუ ღმერთი არს ნაყოფი მუცლისა
Line: 23     
შენისაჲ, ვინაჲთგან ღმერთი არს კურთხეული, ვითარცა
Line: 24     
დავით იტყჳს: კურთხეულ არს მომავალი1* და შემდგომთა,
Line: 25     
რამეთუ ჩუეულებაჲ არს წერილისაჲ, რაჲთა "დონანსა" იჴ\მარებდეს
Line: 26     
ნაცვალად "რამეთჳსა." ვითარ-იგი იტყოდის რაჲ: და
Line: 27     
ამაო არს ცხორებაჲ კაცისაჲ, ნაცვალად ამისსა: რამეთუ ამაო
Line: 28     
არს ცხორებაჲ კაცისაჲ.2* და, კუალად: შენ განჰრისხენ და
Line: 29     
ჩუენ ვცოდეთ,3* ნაცვალად ამისსა: რამეთუ ჩუენ ვცოდეთ.

Line: 30        
ხოლო ნაყოფად მუცლისა ღმრთისმშობლისა მარიამისა
Line: 31     
თქუა უფალი ამისთჳს, რამეთუ უმამაკაცო იყო მიდგომილე\ბაჲ.
Page: 21   Line: 1     
რამეთუ სხუანი ვიდრემე ყრმანი მამათანი არიან ნაყ\ოფნი.
Line: 2     
ხოლო ქრისტე მხოლოჲსა ღმრთისმშობელისა მუცლისა
Line: 3     
არს ნაყოფ. რამეთუ მხოლომან გამოიღო იგი ნაყოფად.

Part: S  
Line: 4        
სახარებაჲ (1,43-45 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და ვინაჲ ჩემდა ესე, რაჲთა მოვიდეს
Line: 5     
დედაჲ უფლისა ჩემისაჲ ჩემდამო? რამეთუ, აჰა, ესერა, ვი\თარცა
Line: 6     
იყო ჴმაჲ მოკითხვისა შენისაჲ ყურთა მომართ ჩემთა,
Line: 7     
ჰკრთებოდა ყრმაჲ ესე სიხარულით მუცელსა ჩემსა, და ნეტარ
Line: 8     
არს, რომელსა ჰრწმენეს, რამეთუ იყოს აღსრულებაჲ თქუ\მულთაჲ
Line: 9     
მათ მისსა მიმართ, უფლისა მიმართ.

Part: T  
Line: 10        
თარგმანი: ვითარ-იგი ნათლის-ღებად მომავალსა ქრის\ტესა
Line: 11     
იოვანე აყენებდა კრძალულებით მეტყუელი, ვითარმედ:
Line: 12     
არა ღირს ვარ,1* ეგრეთვე აწ ჴმობს დედისა მიერ თჳსისა: ვი\ნაჲ
Line: 13     
ესე ჩემდა, რაჲთა მოვი\\დეს [ Page of ms. K: 86v  ] დედაჲ უფლისა ჩემისაჲ
Line: 14     
ჩემდამო? პირველ ვიდრე შობადმდე უფლისა დედად სახე\ლისმდებელი
Line: 15     
მუცლადმღებელისაჲ. რამეთუ სხუათა, ვიდრემე
Line: 16     
ზედა უწინარეს შობისა არა ჯერ-არს დედად სახელის-დებაჲ
Line: 17     
შიშისათჳს მორყუნილობისა. ხოლო ქალწულისათჳს არა რაჲ
Line: 18     
ესევითარი საეჭუელ იყო. ამისთჳს პირველ შობისა დედა და
Line: 19     
სანატრელ ხარ შენ, მარიამ, ვითარცა მრწმუნებელი, ვი\თარმედ
Line: 20     
იყოს აღსრულებაჲ თქუმულთაჲ უფლისა მიერ.

Part: S  
Line: 21        
[ Page of ms. J: 42r   ] სახარებაჲ (1,46-50 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და თქუა მარიამ: ადიდებს
Line: 22     
სული ჩემი უფალსა, და განიხარა სულმან ჩემმან ღმრთისა
Line: 23     
მიმართ მაცხოვრისა ჩემისა, რამეთუ მოხედნა სიმდაბლესა
Line: 24     
ზედა მჴეჳლისა თჳსისასა. რამეთუ, აჰა, ესერა, ამიერითგან
Line: 25     
მნატრიან მე ყოველნი ნათესავნი; რამეთუ ყო ჩემ თანა
Line: 26     
დიდებული ძლიერმან, და წმიდა არს სახელი მისი. და წყა\ლობაჲ
Line: 27     
მისი ნათესავითი ნათესავამდე მოშიშთა მისთა ზედა.

Part: T  
Line: 28        
თარგმანი: უსრულესად გულსავსექმნილი ქალწული დიდე\ბისმეტყუელებს
Line: 29     
ღმერთსა, რამეთუ მას მიაჩემებს საკურველე\ბასა
Line: 30     
და არა თავსა თჳსსა. რამეთუ: მან მოიხილაო, იტყჳს,
Page: 22   Line: 1     
მდაბალსა ზედა; არა მე აღვიხილენ მისა მიმართ. მან
Line: 2     
შემიწყალა, არა მე გამოვიძიე იგი. და ამიერითგან მნატრი\დენ
Line: 3     
მე ყოველნი ნათესავნი, არა ელისაბედ ხოლო, არამედ
Line: 4     
ყოველნი ნათესავნი მორწმუნეთანი. ხოლო რაჲსათჳს
Line: 5     
მნატრიდენ მე? ნუუკუე ჩემისა სათნოებისათსჳსა? არასადა,
Line: 6     
არამედ რამეთუ ყვნა ჩემ თანა დიდ-დიდნი ღმერთმან.

Line: 7        
და ძლიერად სახელს-დვა მას, რაჲთა არავინ ურწმუნო
Line: 8     
იქმნეს თქმულთა ამათ. მეტყუელი ესრეთ, ვითარმედ
Line: 9     
შემძლებელ არს ღმერთი ქმნად ამათდა. და წმიდა-ყოფაჲ
Line: 10     
თქუა სახელისა მისისაჲ, განმაცხადებელმან, ვითარმედ არა\რაჲთ
Line: 11     
შეიგინების საშოსა დედაკაცისასა მუცლად-ღებითა
Line: 12     
ზესთა წმიდათაჲ იგი, არამედ ჰგიეს წმიდადვე. რომლისა
Line: 13     
წყალობაჲ არა ჩემ ზედა ხოლო, არამედ ყოველთა ზედა არს
Line: 14     
მოშიშთა მისთა. რამეთუ არა მოშიშნი მისნი, არამედ ყოვლი\თურთ
Line: 15     
უღირსნი არა შეიწყალებიან.

Line: 16        
ხოლო თქუა რაჲ, ნათესავითი ნათესავადმდე ყოფაჲ
Line: 17     
ღმრთისა წყალობისაჲ, ესე წარმოაჩინა, ვითარმედ აწინ\დელსა\\ცა [ Page of ms. K: 87r  ]
Line: 18     
ნათესავისა შინა შეიწყალებიან, ესე იგი არს,
Line: 19     
აქასა ამას საუკუნესა და ყოფადსაცა დაუსრულებელთა,
Line: 20     
ვიტყჳ, საუკუნეთა. რამეთუ აქა ასსა წილსა მიიღებენ, ხოლო
Line: 21     
მუნ უმრავლესსა ფრიად.1* არამედ განიცადე, რამეთუ
Line: 22     
პირველად ადიდებს, თქუა, სული ჩემი უფალსა და მერმე,
Line: 23     
ვითარმედ იხარებდა სული ჩემი, რომლისასა ესრეთ ვჰგონებ
Line: 24     
[ Page of ms. J: 42v   ] განმარტებასა: ადიდებს ღმერთსა, რომელი ღირსად
Line: 25     
ღმრთისად ვიდოდის. ქრისტეანე გეწოდა, ნუ დაამცირებ
Line: 26     
სახელსა ქრისტესსა და პატივსა ქმნითა არასათანადოთაჲთა,
Line: 27     
არამედ განადიდე იგი დიდთა და ზეცისა საქმეთა მო\ქმედებითა.
Line: 28     
მაშინ სულიცა შენი იხარებდეს, ესე იგი არს,
Line: 29     
სულიერი მადლი, რომელი მიიღე დიდთა წარმართებათა
Line: 30     
მიერ, ჰკრთებოდეს და წარემატებოდის, არა თუ შემცირდე\ბოდის.
Line: 31     
ხოლო ესე უწყოდე, ვითარმედ, წერილი მარტივად,
Line: 32     
ვიდრემე მისვე და ერთისა არსებისა ზედამომღებელად
Page: 23   Line: 1     
საგონებელ არს ორთა მათ სახელთა სულისათა, ხოლო სა\კუთრად
Line: 2     
განჰყოფს მათ. რამეთუ მშჳნვიერად კაცად უწესს
Line: 3     
ბუნებითისა წესისაებრ, ხოლო ცხოველსა და კაცობრივითა
Line: 4     
გულისსიტყჳთა განმგებელსა, ვითარ-იგი რაჟამს ჰშიოდის,
Line: 5     
მჭამელსა, მტრისა მომძულებელსა, და მარტივად ითქუ\მოდენ,
Line: 6     
ვერარაჲს მიერ კერძო ბუნებისა მომგონებელსა.
Line: 7     
ხოლო სულიერად ზესთა აღსრულსა ბუნებისა სჯულთასა და
Line: 8     
არარაჲს კაცობრივისა მომგონებელსა.1" და ესე არს განყო\ფილებაჲ
Line: 9     
სამშჳნველისა და სულისაჲ წერილთა შინა. დაღათუ
Line: 10     
მკურნალნი სხუებრ განჰყოფენ ამათ, არამედ ჩუენდა წერ\ილისაჲ
Line: 11     
საძიებელ არს, ხოლო მკურნალნი ხრწნილებასა
Line: 12     
მიეცემოდედ.

Part: S  
Line: 13        
სახარებაჲ (1,51-52 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ყო სიმტკიცე მკლავითა თჳსითა; გა\ნაბნინა
Line: 14     
ამპარტავანნი გონებითა გულთა მათთაჲთა. დაამჴუნა
Line: 15     
ძლიერნი საყდართაგან, და აღამაღლნა მდაბალნი. მშიერნი
Line: 16     
აღავსნა კეთილითა, და მდიდარნი განავლინნა ცუდნი. შეეწია
Line: 17     
ისრაჱლსა, მონასა თჳსსა, მოჴსენებად წყალობისა, ვითარცა
Line: 18     
ეტყოდა მამათა [ Page of ms. K: 87v  ] ჩუენთა აბრაჰამსა და ნათესავსა
Line: 19     
მისსა საუკუნოდ.

Part: T  
Line: 20        
თარგმანი: მკლავ მამისა არს ძე. ყო უკუე სიმტკიცე და
Line: 21     
ძალი ბუნებასა ზედა ღმერთმან ძისა მიერ მისისა. რამეთუ
Line: 22     
განჴორციელდა რაჲ ძე, ძლეუ\\ლ [ Page of ms. J: 43r   ] იქმნა ბუნებაჲ, ქალ\წულისა
Line: 23     
დედად გამოჩინებითა, ღმრთისა განკაცებითა და
Line: 24     
კაცისა -- განღმრთობითა. და განაბნინა უფალმან ამპარტა\ვანნი
Line: 25     
ეშმაკნი, განჴადნა რაჲ იგინი სულებისაგან კაცთაჲსა.
Line: 26     
და რომელნიმე უფსკრულთად შთაჴადნა, ხოლო რომელნიმე
Line: 27     
ღორთა შინა შეავლინნა. შესაძლებელ არს ჰურიათათჳსცა
Line: 28     
უკუე გულისჴმის-ყოფაჲ ამისი, რომელნი განაბნინა ყოველსა
Line: 29     
სოფელსა, და აწ მიმოდათესულნი მსხემობენ. ამას თანა
Line: 30     
დაამჴუნაცა ძლიერნი საყდართაგან ეშმაკთა, ვიტყჳ, რო\მელნი
Line: 31     
მძლავრ ექმნებოდეს კაცთა და საყდრად აქუნდეს
Line: 32     
კაცობრივნი სულნი, ვითარცა მათ შორის განსუენებულთა.
Page: 24   Line: 1     
არამედ ფარისეველნიცა მძლავრ იყვნეს, ვითარცა მომტაცე\ბელნი
Line: 2     
გლახაკთასა და საყდარნი აქუნდეს, ვითარცა მოძღუ\ართა,
Line: 3     
რომელთაგან დამჴობილ იქმნნეს. და აღამაღლნა მდა\ბალნი
Line: 4     
-- ცხად არს, ვითარმედ კაცნი, რომელნი დაამდაბლნა
Line: 5     
ცოდვამან, ანუ წარმართნი. ხოლო აღამაღლნა ესენი მადლით
Line: 6     
შვილებისა მიმნიჭებელმან მათმან. რამეთუ, ვითარცა ესე
Line: 7     
მშიერნი წარმართთაგანთა ვიტყჳ, რომელთა არა აქუნდეს
Line: 8     
წერილნი, ანუ სჯული, ანუ მცნებანი. აღავსნა კეთილითა
Line: 9     
წერილთა მიერითა; ხოლო მდიდარნი ჰურიანი სჯულისა მიერ
Line: 10     
და მცნებათა, განავლინნა იერუსალჱმისაგან, ზენაჲსაცა და
Line: 11     
ქუენაჲსაცა ცალიერნი ყოვლისა კეთილისაგან. რამეთუ არ\არაჲ
Line: 12     
აქუს აწ ჰურიათა, დაღათუ აზმნობენ ქონებასა.

Line: 13        
შეეწია ისრაჱლსა, მონასა თჳსსა, ანუ გრძნობადთა ის\რაიტელთა
Line: 14     
იტყჳს, რამეთუ მრავალთა ბევრეულთა ჰრწმენა
Line: 15     
მათგანთა და აღესრულა აბრაჰამის მიმართი აღთქუმაჲ, მისსა
Line: 16     
მიმართ მეტყუელისა ღმრთისაჲ, ვითარმედ: ნათესავისა
Line: 17     
შენისა მიმართ იკურთხეოდიან ყოველნი ტომნი
Line: 18     
ქუეყნი\\სანი.1* [ Page of ms. K: 88r  ] ანუ საცნაურისა ისრაჱლისათჳს იტყჳს,
Line: 19     
ვინაჲთგან ისრაჱლად სახელ-იდების ყოველი მხედველი
Line: 20     
ღმრთისაჲ. ესრეთ თარგმანებითა ამის სახელისაჲთა შეეწია
Line: 21     
უკუე ამათ მხედველთა ღმრთისათა, [ Page of ms. J: 43v   ] ზეცათა
Line: 22     
სამკჳდრებელად აღყვანებითა მათითა.

Part: S  
Line: 23        
სახარებაჲ (1,56 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო დაადგრა მარიამ ელისაბედის
Line: 24     
თანა სამ თუე, ამისსა შემდგომად კუალადიქცა.

Part: T  
Line: 25        
თარგმანი: რამეთუ ვინაჲთგან ეგულებოდა ელისაბედს
Line: 26     
შობაჲ, წარვიდა მიერ ქალწული, სიმრავლისათჳს რომელთა
Line: 27     
ეგულებოდა მოსლვაჲ შობასა მისსა, რამეთუ არა შუენიერ
Line: 28     
იყო ქალწულისათჳს ქცევაჲ ეგევითართა მათ თანა. ხოლო
Line: 29     
ვითარმედ ეგულებოდა რაჲ ელისაბედს შობაჲ, მაშინ განე\შორა
Line: 30     
მიერ ქალწული, ესე ცხად არს; ამიერ თუესა მეექუსესა
Line: 31     
წინამორბედისა მუცლად-ღებისასა მოვიდა ანგელოზი
Page: 25   Line: 1     
მარიამისსა. და დაადგრა ელისაბედის თანა სამ თუე. აჰა,
Line: 2     
კნინღა და ცხრანი თუენი.

Part: S  
Line: 3        
სახარებაჲ (1,57-64 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): ხოლო ელისაბედისნი აღივსნეს ჟამნი
Line: 4     
შობისა მისისანი; და შვა ძე. და ესმა გარემოთა და ნათე\სავთა,
Line: 5     
რამეთუ განადიდა უფალმან წყალობაჲ მისი მის თანა;
Line: 6     
და მის თანა იხარებდეს. და იყო მერვესა დღესა და მოვიდეს
Line: 7     
წინადაცუეთად ყმისა მის; და რაჲთამცა უწოდეს მას სახელად
Line: 8     
მამისა მისისა ზაქარია. და მიუგო დედამან მისმან და ჰრქუა:
Line: 9     
არა, არამედ ეწოდოს მამას იოვანე. და ჰრქუეს მას, ვი\თარმედ:
Line: 10     
არავინ არს ნათესავსა შენსა, რომელსა ჰრქჳან სახ\ელი
Line: 11     
ეგე. და წამს-უყოფდეს მამასა მისსა, რაჲძი უნდეს სახ\ელის-დებად
Line: 12     
მისსა. და მოითხოა ფიცარი, და დაწერა და
Line: 13     
თქუა: იოვანე არს სახელი მისი. და დაუკჳრდა ესე ყოველთა.
Line: 14     
და მეყსეულად აღეღო პირი მისი და ენაჲ, და იტყოდა და
Line: 15     
აკურთხევდა ღმერთსა.

Part: T  
Line: 16        
თარგმანი: და დაადგრა უკუე ქალწული ელისაბედის თანა
Line: 17     
სამ თუე, ნუუკუე განცჳბრებული საკჳრველებასა მას ზედა
Line: 18     
[ Page of ms. K: 88v  ] და მოქენე ნუგეშინის-ცემისა, რაჲსამე რომლისაჲ
Line: 19     
ეგულებოდა მიღებაჲ თანაქცევითა ელისაბედისითა. ხოლო
Line: 20     
ვინაჲთგან მოეახლა შობაჲ, განეშორა მიერ. არამედ ესე უწყე\ბულ
Line: 21     
იყავნ, ვითარმედ ცოდვილთა ზედა არა ითქუმის:
Line: 22     
აღვსებაჲ ჟამთა შობისათაჲ,1* არამედ მხოლოდ სადა მარ\თალი
Line: 23     
იყოს შობადი იგი. რამეთუ ვითარ ჰგავს
Line: 24     
ნაკლუ\\ლნი [ Page of ms. J: 44r   ] და უსრულნი არიან შობანი ცოდვილთანი,
Line: 25     
ვინაჲთგან უმჯობეს იყო მათდა, არათუმცა შობილ იყვნეს.
Line: 26     
ხოლო რაჲსათჳს შემდგომად წინადაცუეთისა ეწოდებოდა სახ\ელი?
Line: 27     
ამისთჳს რამეთუ პირველად ღმრთისა მიერ მიცემულსა
Line: 28     
ბეჭედსა შეწყნარებაჲ უჴმდა და ეგეთღა კაცობრივსა
Line: 29     
სახელსა. და კუალად, წინადაცუეთაჲ ცხად-ჰყოფს განგებასა
Line: 30     
ჴორციელთასა. ვინაჲცა არავინ არა თუ პირველად განყარნეს
Line: 31     
და მოიკუეთნეს ჴორციელნი, ვერ ღირს იქმნების რაჲთა
Page: 26   Line: 1     
სახელ-ედვას მჴედრად ღმრთისა და წიგნსა შინა ზეცისასა
Line: 2     
აღიწეროს სახელი მისი. ხოლო ელისაბედ, ვითარცა წინაწარ\მეტყუელმან
Line: 3     
თქუა სახელისათჳს ყრმისა, ვითარმედ: იოვანე
Line: 4     
არს სახელი მისი. და ნუუკუე და თჳთ იოვანე დასდვა თავსა
Line: 5     
თჳსსა სახელი, რამეთუ მან გარდასცა დედასა საწინაწარ\მეტყუელოჲ
Line: 6     
მადლი. ხოლო ზაქარია ვერშემძლებელი განცხა\დებად
Line: 7     
სახელისა წამის-ყოფისა მიერ, მოითხოვდა ფიცარსა.
Line: 8     
და ვინაჲთგან თანაეწამა მეუღლესა სახელისათჳს ჩჩჳლისა,
Line: 9     
განაცჳბრნა ყოველნი. რამეთუ არა იყო ნათესავსა შინა მათსა
Line: 10     
სახელი ესე, ვითარმცა ვინ თქუა, ვითარმედ პირველვე ჟამისა
Line: 11     
ეწუართა ესე ორთავე.

Line: 12        
და იოვანე ვიდრემე ითარგმანების ღმრთისა მადლად.
Line: 13     
რომლისათჳსცა მამაჲცა მისი მეყსეულად მადლითა აღივსე\ბის,
Line: 14     
და წინაწარმეტყუელებს პირველად ქრისტესთჳს და
Line: 15     
მერმე იოვანესთჳს.

Part: S  
Line: 16        
სახარებაჲ (1,65-75 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და იყო ყოველთა ზედა შიში გარე\მოჲს
Line: 17     
მკჳდრთა მათთა; და ყოველთა მთით კერძოთა ჰური\ასტანისათა,
Line: 18     
მიმოითქუმოდეს ყოველნი ესე სიტყუანი. და
Line: 19     
დაიდვეს გულსა, რომელთა ესმოდა ესე და იტყოდეს: რაჲმე
Line: 20     
იყოს ყრმაჲ ესე? [ Page of ms. K: 89r  ] და ჴელი უფლისაჲ იყო მის ზედა. და
Line: 21     
მამაჲ მისი ზაქარია აღივსო სულითა წმიდითა, წინაწარ\მეტყუელებდა
Line: 22     
და თქუა: კურთხეულ არს უფალი ღმერთი ის\რაჱლისაჲ,
Line: 23     
რამეთუ მოხედნა და ყო ჴსნაჲ ერისა თჳსისაჲ და
Line: 24     
აღმიდგინა ჩუენ რქაჲ ცხორებისაჲ შორის სახლსა მას დავი\თის,
Line: 25     
მონისა თჳსისასა, ვითარცა იტყოდა პირითა წმიდათაჲთა
Line: 26     
საუკუნითგან წინაწარმეტყუელთა მისთაჲთა, ცხორებასა
Line: 27     
[ Page of ms. J: 44v   ] მტერთა ჩუენთაგან და ჴელისაგან ყოველთა მოძულეთა
Line: 28     
ჩუენთაჲსა. ყოფად წყალობისა მამათა ჩუენთა თანა და მოჴ\სენებად
Line: 29     
აღთქუმისა წმიდისა მისისა;. ფიცით, რომელ ეფუცა
Line: 30     
აბრაჰამსა, მამასა ჩუენსა, მოცემად ჩუენდა უშიშად ჴსნად
Line: 31     
ჴელთაგან მტერთა ჩუენთაჲსა მსახურებად მისა, ღირსებით
Page: 27   Line: 1     
და სიმართლით წინაშე მისსა ყოველთა დღეთა ცხორებისა
Line: 2     
ჩუენისათა.

Part: T  
Line: 3        
თარგმანი: იყო ყოველთა ზედა შიში საკჳრველებისა
Line: 4     
მისთჳს აღტყუებისა ზაქარიაჲსა, რამეთუ ვითარ დადუმებასა
Line: 5     
ზედა განკჳრდა ერი, ეგრეთვე აწ აღტყუებასა ზედა მისსა,
Line: 6     
ვიდრემდის ორთა ამათ საკჳრველებათა მიერ, ჰგონებდეს
Line: 7     
ყოველნი შობადისა მისთჳს, ვითარმედ უაღრეს მრავალთასა
Line: 8     
ყოფად არს. და ესე ყოველი განგებულებით იქმნებოდა,
Line: 9     
რაჲთა რომელსა ქრისტესთჳს ეგულებოდა წამებაჲ, ღირს
Line: 10     
რწმუნებისა იყოს და ყოველნი გულსავსე იქმნენ თჳთ მის შო\ბისაგან
Line: 11     
იოვანესა, ვითარმედ უაღრეს მრავალთაჲსა არს.
Line: 12     
ხოლო აკურთხევს ზაქარია ღმერთსა, რომელმან მოხედნა
Line: 13     
ისრაიტელთა, რამეთუ ნამდჳლვე მოვიდა ცხოვართათჳს წარ\წყმედულთა
Line: 14     
სახლისათა, არამედ არა ინებეს მრავალთა მათ\განთა
Line: 15     
შეწყნარებაჲ მადლისაჲ. რომლისათჳსცა ჭეშმარიტთა
Line: 16     
ისრაიტელთა მიმართ მიიხილა, რომელ არიან მორწმუნენი
Line: 17     
მისნი. და აღადგინა რქაჲ ცხორებისაჲ, ესე იგი არს, ძალი და
Line: 18     
მეფობაჲ საცხორებელი. რამეთუ რქა, ანუ ძალსა დაჰნიშნავს,
Line: 19     
ვინაჲთგან რქოსანთა ცხოველთა რქათა შინა აქუს ძალი, ანუ
Line: 20     
მეფობასა, რამეთუ რქასა იჴუმევდეს მეფენი. ვინაჲცა ქრისტე
Line: 21     
და ძალიცა არს და მეფობაჲ მამისაჲ, აღმიდგინა ჩუენ უკუე
Line: 22     
რქად მაცხოვარებისად ქრისტე. რამეთუ საგონებელ [ Page of ms. K: 89v  ]
Line: 23     
ვითამე იყო მძინარედ და უგულებელს-მყოფელად სიმრავ\ლისა
Line: 24     
ცოდვათაჲსა, და სულგრძელებისა მჩუენებელად
Line: 25     
კერპბოგნეულობასა ზედა კაცთასა. არამედ უკუანაჲსკნელთა
Line: 26     
ჟამთა განჴორციელდა რაჲ, აღდგა და შემუსრნა ყოველნი
Line: 27     
მოძულენი ჩუენნი ეშმაკნი, არღარა თავსმდებელმან მერმეცა
Line: 28     
ძალისა და სულგრძელებისამან.

Line: 29        
ხოლო აღდგა სახლსა შინა [ Page of ms. J: 45r   ] დავითისსა, ესე იგი არს,
Line: 30     
ბეთლემი, რამეთუ მუნ იშვა. და ბეთლემი განაღა ქალაქი არს
Line: 31     
დავითისი, ვითარცა იტყოდეს წინაწარმეტყუელნი, და
Page: 28   Line: 1     
რამეთუ ყოველთა თქუს განჴორციელებისათჳს. ხოლო მიქეა
Line: 2     
სახლისათჳსცა დავითისა ბეთლემს, ვიტყჳ, მოიჴსენებს
Line: 3     
მეტყუელი: და შენ, ბეთლემ, არასადა უმრწემეს ხარ. და
Line: 4     
რამეთუ შენგან გამოვიდეს წინამძღუარი.1*

Line: 5        
ხოლო იყო წყალობაჲ არა ცოცხალთა თანა ხოლო, არა\მედ
Line: 6     
მამათაცა ჩუენთა თანა. რამეთუ მადლი ქრისტესი მათ\დამდეცა
Line: 7     
აღიწია, ეგერა ადრევე მომწყდართა. ვითარ-ესე
Line: 8     
მომცა ჩუენ, ცოცხალთა, სასოებაჲ აღდგომისაჲ, და აღედგე\ბით,
Line: 9     
გარნა არა ხოლო ჩუენ ღირს ვიქმნებით ამის მადლისა,
Line: 10     
არამედ პირველაღსრულებულნიცა. რამეთუ ყოველი ბუნებაჲ
Line: 11     
მიემთხჳა კეთილსა. და კუალად სხუებრცა ყო წყალობაჲ მათ
Line: 12     
თანა, ვითარ-იგი აღასრულნა სასოებანი მათნი. რამეთუ
Line: 13     
რაოდენთა რათ მოელოდეს, ქრისტეს მიერ აღსრულებულად
Line: 14     
იხილნეს, არამედ შვილთაცა მათთა ხედვიდენ რაჲ მამანი
Line: 15     
აღვსებულთა ესოდენთა მიერ კეთილითა, იხარებდენ და
Line: 16     
თანაზიარ სიხარულისა ქმნილნი თავთა თჳსთად შეჰრაცხენ
Line: 17     
წყალობასა მას.

Line: 18        
ხოლო რომელი აღთქუმაჲ, ანუ რომელი ფიცი მოიჴსენა
Line: 19     
აბრაჰამის მიმართ ქმნილი? ანუ თუ უეჭუელად, ვითარმედ
Line: 20     
კურთხევით გაკურთხო შენ, და განმრავლებით განგამრავლო
Line: 21     
შენ.2* რამეთუ ნამდჳლვე აწ განმრავლდა აბრაჰამი, ეშვილნეს
Line: 22     
რაჲ მას ყოველნი წარმართნი სარწმუნოებისა მიერ. რამეთუ
Line: 23     
ვითარცა ჰრწმენა მას, ეგრეთვე სარწმუნოებისა მიერ საკუ\თარ
Line: 24     
იქმნნეს ესენი.

Line: 25        
არამედ მიჴსნნაცა ჩუენ მტერთაგან უშიშად, ესე იგი არს,
Line: 26     
[ Page of ms. K: 90r  ] უჭირველად. გარნა რაჲსათჳს მიჴსნნა ჩუენ, ნუ შუე\ბისათჳს
Line: 27     
სამეა? არა, არამედ მსახურებად მისა, და ესე არა
Line: 28     
ერთგზის, ანუ ორთა დღეთა, არამედ ყოველთა დღეთა.
Line: 29     
ხოლო მსახურებად არა ხოლო ჴორციელისა თაყუანისცემისა
Line: 30     
და მონებრივისა მიერ, არამედ ღირსებით და სიმართლით
Line: 31     
და არს ღირსება, ვიდრემე ღმრთისა მიმართი სიმართლე,
Line: 32     
ხოლო სიმართლე -- კაცთამიმართი. ვითარ-იგი უკუეთუ ვინმე
Page: 29   Line: 1     
ჰრიდებდეს სიწმიდეთა და არა ჴელ-ჰყოფდეს საღმრთოთა
Line: 2     
[ Page of ms. J: 45v   ] უღმრთოდ, არამედ ყოველსა პატივსა აღავლენდეს
Line: 3     
პატიოსანთა მიმართ, ესევითარსა მას ღირს ეწოდების. ეს\რეთვე
Line: 4     
პატივის-მცემელიცა მშობელთაჲ ღირსვე არს.

Line: 5        
ხოლო უკუეთუ ვინმე არა ანგაჰრებდეს, არა იტაცებდეს,
Line: 6     
არა ისიძვიდეს, ეგევითარი იგი მართალ არს. ესრეთ უკუე
Line: 7     
ჯერ-არს მსახურებაჲ ღმრთისაჲ: ღირსებით საღმრთოთა მი\მართ,
Line: 8     
კრძალულებითა, ვიტყჳ, და სიმართლით კაცობრივთა
Line: 9     
მიმართ საქებელითა მოქალაქობითა. ხოლო მსახურებად წი\ნაშე
Line: 10     
მისსა, არა წინაშე კაცთა, მსგავსად კაცთმოთნეთა და
Line: 11     
ორგულთაჲსა.

Part: S  
Line: 12        
სახარებაჲ (1,76-80 Link to adisnt Link to cinant Link to giornt): და შენ, ყრმაო, წინაწარმეტყუელ
Line: 13     
მაღლის იწოდო, რამეთუ წარსძღუე შენ წინაშე პირსა
Line: 14     
უფლისასა განმზადებად გზათა მისთა, მიცემად მეცნიერებაჲ
Line: 15     
ცხორებისაჲ ერსა თჳსსა მოტევებითა ცოდვათა მათთაჲთა.
Line: 16     
მოწყალებითა წყალობისა ღმრთისა ჩუენისაჲთა, რომელთა
Line: 17     
მიერ მომხედნა ჩუენ აღმოსავალმან მაღლით გამოჩინებად
Line: 18     
მათ ზედა, რომელნი სხენან ბნელსა და აჩრდილთა და წარ\მართებად
Line: 19     
ფერჴთა ჩუენთა გზასა მშჳდობისასა. ხოლო ყრმაჲ
Line: 20     
იგი აღორძინდებოდა და განმტკიცნებოდა სულითა და იყო
Line: 21     
უდაბნოს, ვიდრე გამოცხადებადმდე მისა ისრაჱლისა მიმართ.

Part: T  
Line: 22        
თარგმანი: უცხოდ ჩანს მეტყუელებაჲ ზაქარიაჲსი ყრმისა
Line: 23     
მიმართ, რომელთა იტყჳს აწ, რამეთუ უეჭუელად ჯერეთ
Line: 24     
უგრძნობელისაჲ არა თანა-ედვა ზრ\\ახვაჲ. [ Page of ms. K: 90v  ] სათქუმელ
Line: 25     
არს უკუე, ვითარმედ ვითარცა უცხოჲ შობაჲ მოეგო ყრმასა
Line: 26     
მას, რომელი ჰკრთებოდა და წინაწარმეტყუელებდა საშოსა
Line: 27     
შინა შესლვასა ზედა მარიამისსა. ეგრეთვე არარაჲ არს
Line: 28     
ურწმუნო, ვითარმედ აგრძნობდაცა მამისა მიერ თქმულთა,
Line: 29     
შემდგომად შობისა. ხოლო "წინაწარსძღუეო," ეტყჳს, "წინაშე
Line: 30     
ქუესადმე დამტევებელი ჩემი." რამეთუ მეცნიერ
Page: 30   Line: 1     
იყო ზაქარია, ვითარმედ შემდგომად მცირედისა ჴუებულ იქ\მნეს
Line: 2     
მისგან უდაბნოს მილტოლვითა მისითა. გარნა რაჲსათჳს
Line: 3     
წინაწარძღუეს? განმზადებისათჳს გზათა უფლისათა. ხოლო
Line: 4     
გზა არიან სულნი, რომელთა ზედა ვა\\ლს [ Page of ms. J: 46r   ] უფალი. ვი\ნაჲცა
Line: 5     
სულნი განჰმზადნა წინამორბედმან, რაჲთა ვლოს მათ
Line: 6     
ზედა ქრისტემან. გარნა ვითარ განჰმზადნა იგინი? მისცა
Line: 7     
მეცნიერებაჲ მაცხოვარებისაჲ ერსა. და მაცხოვარებაჲ
Line: 8     
ვიდრემე არს უფალი იესუ ქრისტე. ხოლო მიეცა მეცნიერებაჲ
Line: 9     
მაცხოვარებისაჲ, ესე იგი არს, ქრისტესი, ერსა იოვანეს
Line: 10     
მიერ. რამეთუ იოვანე წამებდა იესუს. და მეცნიერებაჲ მიტე\ვებითა
Line: 11     
ცოდვათაჲთა იქმნა. რამეთუ არამცა სხუებრ შე\მეცნებულ
Line: 12     
ვიყვენით ღმერთ-ყოფასა უფლისასა, არა თუმცა
Line: 13     
მიეტევნეს ცოდვანი ერისა. და რამეთუ ღმრთისაჲ არს მიტე\ვებაჲ
Line: 14     
ცოდვათაჲ. ხოლო მომიტევნა ჩუენ ესენი მოწყალებითა
Line: 15     
წყალობისაჲთა, რამეთუ არა საქმეთათჳს ჩუენთა, რამეთუ
Line: 16     
არარაჲ გუექმნა კეთილი. არამედ მან მომხედნა ჩუენ მაღ\ლით,
Line: 17     
აღმოსავალად სახელდებულმან, რამეთუ მზე არს სი\მართლისაჲ.
Line: 18     
და გამოჩნდა ჩუენ ზედა ბნელსა შინა, ესე იგი
Line: 19     
არს, უმეცრებასა და აჩრდილთა სიკუდილისათა, რომელ არს
Line: 20     
ცოდვაჲ, მსხდომარეთაჲ. რამეთუ ორთა ბოროტთა მოეცვა
Line: 21     
ბუნებაჲ კაცთაჲ: უმეცრებასა ღმრთისასა, რომლითა შეპყრო\ბილ
Line: 22     
იყვნეს ელენნი, და მცოდველობასა ღმრთისა მიმართ,
Line: 23     
რომლისაგან იუფლებოდეს ებრაელნი, დაღათუ აქუნდა მეც\ნიერებაჲ
Line: 24     
ღმრთისაჲ. გამოუჩნდა უკუე კაცობრი\\ვსა [ Page of ms. K: 91r  ]
Line: 25     
ბუნებასა, რაჲთა ბნელსა შინა, რომელ არს უმეცრებაჲ და
Line: 26     
უღმრთოებაჲ, და აჩრდილთა სიკუდილისათა, ცოდვასა ვიტყჳ,
Line: 27     
მსხდომარენი განანათლნეს.

Line: 28        
ხოლო აჩრდილ სიკუდილისა არს ცოდვაჲ, ამის სიტყჳ\საებრ,
Line: 29     
ვითარ-იგი ვჰგონებ: ვითარ-იგი აჩრდილი შეუდგს
Line: 30     
გუამსა, ეგრეთვე სადაცა სიკუდილი, მუნ ცოდვაჲ არს. ვი\თარ-იგი
Line: 31     
მო-რაჲ-კუდა ადამ, მუნ იყო ცოდვაჲცა. რომლი\სათჳსცა
Line: 32     
არცაღა თჳთ მას ქრისტეს სიკუდილსა ჰპოებ თჳნიერ
Line: 33     
ცოდვისა. რამეთუ მოკუდა ქრისტე, არამედ ცოდვათათჳს
Page: 31   Line: 1     
ჩემთა, ვინაჲცა სამართლად ითქუმის აჩრდილ სიკუდილისა --
Line: 2     
ცოდვაჲ, ვითარცა მარადის შედგომილი მისი. და სხუაჲცა
Line: 3     
რაჲმე სათქუმელ არს ამისდა მიმართ, რომელი ვჰგონებ, --
Line: 4     
გჳთქუამს, განვჰმარტებდით რაჲ მათეს [ Page of ms. J: 46v   ]
Line: 5     
სახა/რებასა.

Line: 6        
გარნა ნუუკუე კმა-იყო ოდენ გამოჩინებაჲ ხოლო დაბ\ნელებულთა
Line: 7     
ზედა? არა, არამედ ჯერ-იყო წარმართებაჲთცა
Line: 8     
ფერჴთა ჩუენთაჲ გზასა მშჳდობისასა, ესე იგი არს, სიმარ\თლისასა.
Line: 9     
რამეთუ ვითარ-იგი ცოდვა მტერობაჲ არს ღმრთისა
Line: 10     
მიმართ, ეგრეთვე სიმართლე -- მშჳდობაჲ. გზასა უკუე მშჳდო\ბისასა,
Line: 11     
ესე იგი არს, სიმართლისასა წარუმართა ფერჴთა
Line: 12     
სულისა ჩუენისათა მაღლით აღმობრწყინვებულმან.

Line: 13        
ხოლო აღორძნდა ყრმაჲ ჰასაკისაებრ ჴორციელისა და
Line: 14     
განმტკიცნებოდა სულითა, რამეთუ ჴორცთა თანა აღორძი\ნებულად
Line: 15     
იხილვებოდა სულიერიცა მადლი. და რაოდენ
Line: 16     
უფროჲს აღორძნდებოდა ყრმაჲ, ეგოდენ სულისაცა მოქმედე\ბანი
Line: 17     
იხილვებოდეს, ორღანოჲსა მიერ შემძლებელ-ყოფითა
Line: 18     
დატევნისა მათისაჲთა.

Line: 19        
ხოლო რაჲსათჳს იყო უდაბნოთა შინა? რაჲთა გარეგან
Line: 20     
მრავალთა სიბოროტისა იქცეოდის და რაჲთა არავისგან
Line: 21     
მოკრძალი კადნიერებით ამხილებდეს. რამეთუ უკუეთუმცა
Line: 22     
სოფელსა შინა დადგრომილ იყო, ნუუკუე ბიწიან ქმნილ-იყო
Line: 23     
მეგობრობითა და ჩუეულებითა კაცთაჲთა. ამის თანა რაჲთა
Line: 24     
რწმუნებისაცა [ Page of ms. K: 91v  ] ღირსად შეირაცხოს, ვითარცა მეუდაბ\ნოე
Line: 25     
და უაღრეს მრავალთა საარებული. და დაიფარვოდა უდ\აბნოთა
Line: 26     
შინა, ვიდრემდის სათნო-იყო ღმერთმან, გამოცხადე\ბად
Line: 27     
იგი ისრაიტელთა ერსა.




Page: 32  
Next part



This text is part of the TITUS edition of Theophilact of Ohrid, Commentary on St. Luke's Gospel.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 18.8.2015. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.