TITUS
Gurgani, Vis u Ramin
Part No. 3
Previous part

Chapter: 3  
گفتار اندر ستايش سلطان ابوطالب طغرلبك


Strophe: 1  
Verse: a   سه طاعت واجب آمد بر خردمند
Verse: b  
که آن هر سه به هم دارند پيوند

Strophe: 2  
Verse: a  
از يشانست دل را شاد کامى
Verse: b  
وزيشانست جان را نيك نامى

Strophe: 3  
Verse: a  
دل از فرمان اين هر سه مگردان
Verse: b  
اگر شواهى که يابى هر دو گيهان

Strophe: 4  
Verse: a  
بدين گيتى ستوده زندگانى
Verse: b  
بدان گيتى نهشت جاودانى

Strophe: 5  
Verse: a  
يکى فرمان دادار جهانست
Verse: b  
که جان را زو نجات جاودانست

Strophe: 6  
Verse: a  
دوم فرمان پيغمبر محمد
Verse: b  
که آن را کافى بى دين کند رد

Strophe: 7  
Verse: a  
سيم فرمان سلطان جهاندار
Verse: b  
به ملك اندر بهاى دين دادار

Strophe: 8  
Verse: a  
ابوطالب شهنشاه معظم
Verse: b  
خداوند خداوندان عالم

Strophe: 9  
Verse: a  
ملك طغرلبك آن خورشيد همت
Verse: b  
به هر کس زو رسيده عز و نعمت

Strophe: 10  
Verse: a  
ظفر وى را دليل و جود گنجور
Verse: b  
وفا وى را امين و عقل دستور

Strophe: 11  
Verse: a  
مر آن را کاوست هم نام محمد
Verse: b  
چو او منصور شد چون او مؤيد

Strophe: 12  
Verse: a  
پديد آمد ز مشرق همچو خورشيد
Verse: b  
به دولت شاه شاهان شد چو جمشيد

Strophe: 13  
Verse: a  
به هندى تيغ بسته هند و خاور
Verse: b  
به تر کى جنگ جويان روم و بربر

Strophe: 14  
Verse: a  
ميان بسته ست بر ملك گشادن
Verse: b  
جهان گيرد همى از دست دادن

Page of edition: 11 
Strophe: 15  
Verse: a  
چه خوانى قصهء ساسانيان را
Verse: b  
هميدون دفتر سامانيان را

Strophe: 16  
Verse: a  
بخوان اخبار سلطان را يکى بار
Verse: b  
که گردد آن همه بر چشم تو خوار

Strophe: 17  
Verse: a  
بيابى اندرو چنان که خواهى
Verse: b  
شگفتيهاى پيروزى و شاهى

Strophe: 18  
Verse: a  
نوادرها و دولتهاى دوران
Verse: b  
عجايبها و قدرتهاى يزدان

Strophe: 19  
Verse: a  
بخوان اخبار او را تا بدانى
Verse: b  
که کس ملکت نيابد رايگانى

Strophe: 20  
Verse: a  
زمين ماورالنهر و خراسان
Verse: b  
سراسر شاه را بوده ست ميدان

Strophe: 21  
Verse: a  
نبردى کرده بر هر جايگاهى
Verse: b  
برو بشکسته سالارى و شاهى

Strophe: 22  
Verse: a  
چو از توران سوى ايران سفر کرد
Verse: b  
چو کيخسرو به جيحون بر گذر کرد

Strophe: 23  
Verse: a  
ستورش بود کشتى بخت رهبر
Verse: b  
خدايش بود پشت و چرخ ياور

Strophe: 24  
Verse: a  
نگر تا چون يقين دلش بد پك
Verse: b  
که بر رودى چنان بگذشت بى باك

Strophe: 25  
Verse: a  
چو نشکوهيد او را دل ز جيحون
Verse: b  
چرا بشکوهد از حال دگر گون

Strophe: 26  
Verse: a  
نه از گرما شکوهد نه ز سرما
Verse: b  
نه از ريگ و کوير و کوه و دريا

Strophe: 27  
Verse: a  
بيابانهاى خوارزم و خراسان
Verse: b  
به چشمش همچنان آيد که بستان

Strophe: 28  
Verse: a  
هميدون شخ هاى کوه قارن
Verse: b  
به چشمش همچنان آيد که گلشن

Strophe: 29  
Verse: a  
نه چون شاهان ديگر جام جويست
Verse: b  
که از رنج آن نام جويست

Strophe: 30  
Verse: a  
همى تا آب جيحون راز پس ماند
Verse: b  
دو صد جيحون ز خون دشمنان راند

Strophe: 31  
Verse: a  
يکى طوفان ز شيمشرش بر آمد
Verse: b  
کزو روز همه شاهان سر آمد

Strophe: 32  
Verse: a  
بدان گيتى روان شاه مسعود
Verse: b  
خجل بود از روان شاه محنود

Strophe: 33  
Verse: a  
کجا او سرزنش کردى فراوان
Verse: b  
که بسپردى به نادانى خراسان

Strophe: 34  
Verse: a  
کنون از بس روان شهرياران که
Verse: b  
که با باد روان گشتند ياران

Page of edition: 12 
Strophe: 35  
Verse: a  
همه از دست او شمشير خوردند
Verse: b  
همه شاهى و ملك او را سپردند

Strophe: 36  
Verse: a  
روان او برست از شرمسارى
Verse: b  
که بسيارند همچون او به زارى

Strophe: 37  
Verse: a  
به نزديك پدر گشته ست معذور
Verse: b  
که بهتر زو بسى شه ديد مقهور

Strophe: 38  
Verse: a  
کدامين شاه در مشرق گه رزم
Verse: b  
توانستى زدن با شاه خوارزم

Strophe: 39  
Verse: a  
شناسد هر که در ايام ما بود
Verse: b  
که کار شه ملك چون برسما بود

Strophe: 40  
Verse: a  
سوار ترك بودش صد هزارى
Verse: b  
که بس بد با سپاهى زان سوارى

Strophe: 41  
Verse: a  
ز بس کاو تاختن برد و شبيخون
Verse: b  
شکوهش بود ز آن رستم افزون

Strophe: 42  
Verse: a  
خداوند جهان سلطان اعظم
Verse: b  
به تدبير صواب و راى محکم

Strophe: 43  
Verse: a  
چنان لشکر بدرد روز کينه
Verse: b  
که سندان گران مر آبگينه

Strophe: 44  
Verse: a  
هم از سلطان هزيمت شد به خوارى
Verse: b  
هم اندر راه کشته شد به زارى

Strophe: 45  
Verse: a  
بد انديشان سلطان آنچه بودند
Verse: b  
همين روز و همين حال آند

Strophe: 46  
Verse: a  
هر آن کهتر که با مهتر ستيزد
Verse: b  
چنان افتد که هرگز برنخيزد

Strophe: 47  
Verse: a  
تنش گردد شقاوت را فسانه
Verse: b  
روانش تير خذلان را نشانه

Strophe: 48  
Verse: a  
و ليکن گر ورا دشمن نبودى
Verse: b  
پس اين چندين هنر با که ننودى

Strophe: 49  
Verse: a  
اگر ظلمت ننودى سايه گستر
Verse: b  
نبودى قدر خورشيد منور

Strophe: 50  
Verse: a  
هميدون شاه گيتى قدر والاش
Verse: b  
پديد آورد مردم را به اعداش

Strophe: 51  
Verse: a  
چو صافى کرد خوارزم خراسان
Verse: b  
فرود آمد به طبرستان و گرگان

Strophe: 52  
Verse: a  
زمينى نيست در عالم سراسر
Verse: b  
ازو پژموده تر از وى عجبتر

Strophe: 53  
Verse: a  
سه گونه جاى باشد صعب و دشوار
Verse: b  
يکى دريا دگر آجام و کهسار

Strophe: 54  
Verse: a  
سراسر کوه او قلعه همانا
Verse: b  
چو خندق گشته در دامانش دريا

Page of edition: 13 
Strophe: 55  
Verse: a  
نداند زيرك آن را وصف کردن
Verse: b  
نداند ديو در وى راه بردن

Strophe: 56  
Verse: a  
درو مردان جنگى گيل و ديلم
Verse: b  
دليران و هنرجويان عالم

Strophe: 57  
Verse: a  
هنرشان غارتست و جنگ پيشه
Verse: b  
بيامخته دران دريا و بيشه

Strophe: 58  
Verse: a  
چو رايتهاى سلطان را بديدند
Verse: b  
چو ديو از نام يزدان در رميدند

Strophe: 59  
Verse: a  
از آن دريا که آنجا هست افزون
Verse: b  
ازيشان ريخت سلطان جهان خون

Strophe: 60  
Verse: a  
کنون يابند آنجا بر درختان
Verse: b  
به جاى ميوه مغز شوربختان

Strophe: 61  
Verse: a  
چو صافى گشت شهر و آن ولايت
Verse: b  
از انجا سوى رى آورد رايت

Strophe: 62  
Verse: a  
به هر جايى سپهداران فرستاد
Verse: b  
که يك يك مختصر با تو کنم ياد

Strophe: 63  
Verse: a  
سپهدارى به مکران رفت و گرگان
Verse: b  
يکى ديگر به موصل رفت و خوزان

Strophe: 64  
Verse: a  
يکى ديگر به کرمان رفت و شيراز
Verse: b  
يکى ديگر به ششتر رفت و اهواز

Strophe: 65  
Verse: a  
يکى ديگر به اران رفت و ارمن
Verse: b  
فگند اندر ديار روم شيون

Strophe: 66  
Verse: a  
سپهداران او پيروز گشتند
Verse: b  
بد انديشان او بدروز گشتند

Strophe: 67  
Verse: a  
رسول آمد بدو از ارسلان خان
Verse: b  
به نامه جست ازو پيوند و پيمان

Strophe: 68  
Verse: a  
فرستادش به هديه مال بسيار
Verse: b  
پذيرفتش خراج ملك تاتار

Strophe: 69  
Verse: a  
جهان سالار با وى کرد پيوند
Verse: b  
که ديد او را به شاهى بس خردمند

Strophe: 70  
Verse: a  
وزان پس مرد مال آمد ز قيسر
Verse: b  
چنان کايد ز کهتر سوى مهتر

Strophe: 71  
Verse: a  
خراج روم ده ساله فرستاد
Verse: b  
اسيران را ز بندش کرد آزاد

Strophe: 72  
Verse: a  
به عنوريه با قصرش برابر
Verse: b  
مناره کرد و مسجد کرد و منبر

Strophe: 73  
Verse: a  
نوشته نام سلطان بر مناره
Verse: b  
شده زو دين اسلام آشکاره

Page of edition: 14 

Strophe: 74  
Verse: a  
ز شاه شام نيز آمد رسولى
Verse: b  
ننوده عهد را بهتر قبولى

Strophe: 75  
Verse: a  
فرستاده به هديه مال بسيار
Verse: b  
وزآن جمله يکى ياقوت شهوار

Strophe: 76  
Verse: a  
يکى ياقوت رمانى بشکوه
Verse: b  
بزرگ و گرد و ناهنوار چون کوه

Strophe: 77  
Verse: a  
ز رخشانى چو خورشيد سما بود
Verse: b  
خراج شام يك سالش بها بود

Strophe: 78  
Verse: a  
ابا خوبى و با نغزى و رنگش
Verse: b  
بر آمد سى و شش مثقال سنگش

Strophe: 79  
Verse: a  
ازان پس آمدش منضور و خلعت
Verse: b  
لواى پادشاهى از خليفت

Strophe: 80  
Verse: a  
بپوشيد آن لوا را در صفاهان
Verse: b  
بدانش تهنيت کردند شاهان

Strophe: 81  
Verse: a  
به يك رويه ز چين تا مصر و بربر
Verse: b  
شدند او را ملوك دهر چاکر

Strophe: 82  
Verse: a  
ميان دجله و جيهون جهانيست
Verse: b  
وليکن شاه را چون بوستانيست

Strophe: 83  
Verse: a  
رهى گشتند او را زور دستان
Verse: b  
ز دل کردند بيرون مکور دستان

Strophe: 84  
Verse: a  
همى گردد در اين شاهانه بستان
Verse: b  
به کام خويش با درگه پرستان

Strophe: 85  
Verse: a  
هزاران آفتاب اندر کنارش
Verse: b  
هزاران اژدها اندر حصارش

Strophe: 86  
Verse: a  
گهى دارد نشست اندر خراسان
Verse: b  
گهى در اصفهان و گه به گرگان

Strophe: 87  
Verse: a  
از اطراف ولايت هر زمانى
Verse: b  
به فتهى آورندش مژدگانى

Strophe: 88  
Verse: a  
ز بانگ طبل و بوق مژده خواهان
Verse: b  
نخفتم هفت مه اندر صفاهان

Strophe: 89  
Verse: a  
به ماهى در نباشد روزگارى
Verse: b  
کز اقليمى نيارندش نثارى

Page of edition: 15 

Strophe: 90  
Verse: a  
جهان او راست مى دارد شادى
Verse: b  
که و مه را همى بخشد به رادى

Strophe: 91  
Verse: a  
مرادش زين جهان جز مردمى نه
Verse: b  
ز يزدان ترسد و از آدمى نه

Strophe: 92  
Verse: a  
بر اطراف جهان شاهان نامى
Verse: b  
ازو جويند جاه و نيك نامى

Strophe: 93  
Verse: a  
ازيشان هر کرا او به نوازد
Verse: b  
ز بخت خويش آن کس بيش نازد

Strophe: 94  
Verse: a  
به درگاه آنکه او را کهترانند
Verse: b  
مه از خانان و بيش از قيصرانند

Strophe: 95  
Verse: a  
کجا از خان و قيصر سال تا سال
Verse: b  
همى آيد پياپى گونه گون مال

Strophe: 96  
Verse: a  
کرا ديدى تو از شاهان کضور
Verse: b  
بدين نام و بدين جاه و بدين فر

Strophe: 97  
Verse: a  
کدامين پادشه را بود چندين
Verse: b  
ز مصر و شام و موصل تا در چين

Strophe: 98  
Verse: a  
کدامين پادشه را اين هنر بود
Verse: b  
که نزرنج و نه از مرگش حذر بود

Strophe: 99  
Verse: a  
سزد گر جان او چندان بماند
Verse: b  
که افزونتر ز جويدان بماند

Strophe: 100  
Verse: a  
هزاران آفرين بر جان او باد
Verse: b  
مدار چرخ بر فرمان او باد

Strophe: 101  
Verse: a  
ستاره رهنماى کام او باد
Verse: b  
زمانه نيك خواه نام او باد

Strophe: 102  
Verse: a  
شهنشاهى و نامش جاودان باد
Verse: b  
تنش آسوده و دل شادمان باد

Strophe: 103  
Verse: a  
کجا رزمش بود پيروزگر باد
Verse: b  
کجا بزمش بود با جاه و فرباد

Strophe: 104  
Verse: a  
به هر کامى نشاط او را قرين باد
Verse: b  
به هر کارى خدا او را معين باد

Page of edition: 16 



Next part



This text is part of the TITUS edition of Gurgani, Vis u Ramin.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 10.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.