ARMAZI
Author: Zah.Sam. 
Ẓahīrī Samarqandī
Text: SbN. 
Sindbad-Nāme



On the basis of the edition
Sindbad-Nāme,
Aḥmad bin Alī Ẓahīrī Samarqandī,
ed. Aḥmad Ātaš,
Tehrān 1362
electronically prepared by Tamaz Abašidze and Xatuna Todua,
Tbilisi, 2002;
ARMAZI version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 26.9.2002


سندباذ نامه
محمد بن على ظهيرى سمرقندى
به اهتمام و تصحيح و حواشى احمد آتش
چاپ اول. پاييز ١٣٦٢
تيرژ ٣ هزار نسخه
چاپ. آشنا تهران
کلبهء حقوق محفوض است




Chapter: 1 
Section / Image: 1 
Page: 31 
Line: 1 
ابتداى کتاب سندباذ


Line: 2  چنين گويند راويانِ حديت و خذاوندانِ تاريخ کى در موصيِايّام
Line: 3  و سوالفِ اعوام در اقليمِ هندوستان ياذشاهى بوذه است کورديس نام کى صحايف
Line: 4  معالى جهاندارى را بمکارمِ احلاقهِ حميده موسح گردانيذه بوز، ورداى مفاخرِ
Line: 5  پادشاهى را بمآثرِ اعراقِ کريم مطرّز کرده، و روزگارِ او بجمالِ عدل آراسته
Line: 6  و اوصافِ و بکمالِ فصل مشهور شذه، دولتى مطاع و حشمتى مطيعم، مدّتى
Line: 7  طويل و مملکتى عريص، دستِ تناولِ حاسدان و تطاولِ قاصدان از مملکتِ
Line: 8  او بسته و کوتاه، و چشمِ اطماعِ فاسدهء متعدّيان در دولت او پوشيذه و فراز،
Line: 9  هميشه مُتابعِ عدل و مطاوعِ عقل بوذى، و آثار و اخبارِ رفتگان و سُنَن وِ و سَِيرِ
Line: 10  اينان شنوذى، و ذِکر حُسنِ شِيَم و صيتِ مطاوعتِ خدم و حَشَمِ او بسمع
Line: 11  سلاطينِ وقت رسيذه، و زبانِ رُوات و بيانِ ثِقات آوازهء رفاهيتِ رعيت
Line: 12  و خصب وأمنِ ولايتِ او بگوشِ خلايق رسانيذه، و از بدوِ صِبَى کى عمرهء
Line: 13  عمر غرّهء دهر اسث تا طلاوعِ صباحِ شَيْب کى خبر دهندهء و داعِ حياتست جز در
Line: 14  منْهجِ رعايت و مسلكِ تخفيف و ترفيهِ صعفاى ولايت قدم نزذه بوذ، و از
Page: 32  Line: 15  براى اکتابِ اموال گامى در خَطهء وِزر و وبال ننهاذه بوذ، پيوسته اهتمام
Line: 16  بر اتمامِ مصالحِ رعاياى دولت موفور مى داشت، و برّ و بحرِ مُلکت را بافاصتِ
Line: 17  نصفت و اشاعتِ معدلت معمور مى گردانيذ، دولتِ اورا سعدِ اکبرِ اقليمِ
Line: 18  زحل مى گفتند، و ملوكِ آفاق مکارمِ اخلاقِ او بر حاشيهء جريدهء سياست
Line: 19  تعليق مى کردند، و از فصايلِ علمِ او اقتباس مى نموذند و در
Line: 20  نعت و وصفِ او مى گفتند:


Line: 21  بيت ‏(بحنث)‏
Line: 22  اگر شمايلِ حلمش بباذ بر گذرذدهذ شکوهِ تجلّيش باذرا لنگر
Line: 23  و گر فصايل طبعش بکوه بر شمرنذسبك ز خاصيتش کوه را بر آيذ پر


Line: 24  نخالطت با حکماى فاصل و ندماى کامل داشت، و ايّام و اوقات با عقلاى عالم
Line: 25  و فصلاى بنى آدم گذاشت، شهوات و نهمات را طلاق داذه بوذ، و محظورات
Line: 26  محرّمات را اطلاق فرموذه، ساعاتِ عمر بر استيفاى خيرات مقصور کرده،
Line: 27  و اوقاتِ اتيام بر استعمالِ حسنات موقوف گردانيذه، و بيقينِ صادق واثق
Line: 28  شذه کى متاعِ دنيا غرورست مزخرفات و مموّهاتِ او خيالِ ناپاى دار، و عقلِ
Line: 29  حاذق در گوشِ هوشِ او گفته:


Line: 30  شعر ‏(کامل)‏
Line: 31  خُذْ ما صفالك فالحياةُ غرورُوالدهُر يَعدِلُ تارةُ و يجورُ
Line: 32  لا تَعِبّنَّ على الزمانِ فاِنّهُفَلكُ على قُطبِ الَّجاج يدورُ
Line: 33  اَبَدًا يوِلّدُ تَزحَةً من فَرحَةٍويصُبُّ غمَّا مُنتهاهُ سُرورُ

Page: 33 
Line: 1  رباعى ‏(اخرب)‏
Line: 2  از جملهء رفتگانِ اين راهِ درازباز آمذهء کو کى بما گويذ راز
Line: 3  پس بر سرِ اين دوراههء آز و نيازتا هيچ نمانى کى نمى آيى باز


Line: 4  و ببيّناتِ واصح و دلالاتِ لايح بدانست کى هر معصل و مشکلى کى از زواياى
Line: 5  مملکت در مصالحِ رعّيت استقبال نمايذ جوانبِ رصاى الهى را تقديم بايذ
Line: 6  نموذ کى نهايتِ ظلم و خيم است و عواقبِ او عذابِ اليم:


Line: 7  بيت ‏(هزج)‏
Line: 8  ايمن مشو اى حکمِ تو از حکمِ سدوماز تيرِ سحرگاه و دعاى مظلوم


Line: 9  و زبانِ زبان اين معنى با او تکرار کرده:


Line: 10  شعر ‏(بيط)‏
Line: 11  عليك بالعدلِ إن وَلّيتَ مملکتةًو اٌحذر من الجَور فيها غايةَ لخذَرِ
Line: 12  فالُملكَ يبنقَى مع الکُفْرِ البهيم ولايبقَى مع الجورِ فى بدوِ ولا حصَرِ


Line: 13  و هاتفِ حرکاتِ روز و شب بها او گفته: هر گه در منصبِ پاذشاهى بمتابعتِ
Line: 14  ملاعبِ و ملاهى مشغول شوذ و بحکمِ نقصانِ عدل و خسرانِ عقل از استعمالِ
Line: 15  حلم و فصل مهجور مانذ چون برزگرى بوَذ کى تخم در زمين پرا کنذ و در
Page: 34  Line: 1  تعهّدِ باز و وفوتِ آب داذن غفلت بَززَذ، تاريخِ او و تخمِ دهقان باطل گردذ،
Line: 2  و بببِ اصاعتِ آبِ جوى آبِ روى او صايع شوذ، و سببِ صختِ اقبالِ او
Line: 3  بعلّتِ تخمهء ادبار فنا پذيرذ، خايب و خاسر و مُدبِر و مُغلس گردذ، و زبانِ
Line: 4  روزگار با او گويذ:


Line: 5  مصراع ‏(بيط)‏
Line: 6  مَن يزرَعِ الشَوْكَ لم يحصود بِهِ العِنَبا


Line: 7  بيت ‏(خفيف)‏
Line: 8  هر چه کارى بَرَش همان دِر وَيوانچه گوئى جوابِ آن شنوى
Line: 9  و چون صاحبِ دولت با کتابِ شهوت و ارتکابِ نهمت از تحصيلِ


Line: 10  دولت و تدبيرِمملکت باز مانذ و در سکرِ غفلت از شکرِ نعمت غافل گردذ
Line: 11  بسببِ دوامِ مستى دولتِ او روى در فستى آرذ و بر خاطرِ او گذرذ کى وَلَبَّ
Line: 12  شبوةِ ساعةٍ اورثتْ خُزنﴽ طويلا، قاصدانِ دولت ازمملکتِ او طعمهء
Line: 13  مفاصد سازند، و خصمانِ صعيف فرصتِ تويف طلب کردن گيرند، و نوّاب
Line: 14  از براى حفظِ مراسمِ خويش مکارمِ ديانت و امانت بگذارند، و رێاياى مملکت را
Line: 15  در معرضِ مُؤَن و عوارض آرند، ولايت خراب گردذ و رعايا مستأصَل
Line: 16  شوند، فترت در مملك پيذا آيذ و اختلال و انتشار در دولت ظاهر گردذ،
Line: 17  آنگاه مَثَلِ او چنان بوَذ کى مردى از بُنِ ديوار خاك بر مى دارذ و بامِ خانه
Page: 35  Line: 1  مى اندايند، هر چه زوذتر خانه با زمين برابر شوذ، و گويند مَثَلُ المِلكِ الذّى
Line: 2  يعمُرُ خزانتَهء من امولِ رعيّتِه کمَثَلِ مَنْ يُطيّنُ سَظحَ بيته بما يقتلعُ
Line: 3  من اساس بُنْيانِه ، و روزگار اين بيت فرو خوانذ:


Line: 4  بيت ‏(خفيف)‏
Line: 5  از رعيّت شهى کى مايه ربوذبُنِ ديوار کند وبان اندوذ


Line: 6  پس آن پادشاه بر قصيّتِ عدل و انصاف مى رفت و رێايا را در ظّلِ چترِ
Line: 7  رێايت از آفت و عاهت در پناهِ حياطت و عنايت نگاه مى داشت، چنانك
Line: 8  در اطرافِ ممالك و اکنافِ مسالكِ او شاهين با کبك مسامحت مى نموذ و گرگ
Line: 9  با ميش مصالحت مى جُست:


Line: 10  شعر ‏(وافر)‏
Line: 11  بِشامِلِ عدله فى الارضِ تَرعَيمع الاسدِ السوائمُ فى المسامِ
Line: 12  ولا تعدو الذِئابُ على نعاجٍولاتَهوى البُزاةُ الى حمامِ


Line: 13  از شراب خانهء احسان کأسِ فصل بر دستِ افاصل بايذ نهاذ، و از داروخانهء
Line: 14  عدل سکنگبينِ تخفيف بمحرورانِ رعيّت بايذ داذ، و چون مُلكِ موررث
Line: 15  و خزانهء مکتب حاصل باشذ آن اَوْلى ترکى در نهايتِ اعمار بتركِ اسفار
Line: 16  گفت شوذ، و در ظيافتِ دولت طُفيليانِ مملکت را مرحبائى و طالَ بقاثى
Line: 17  شنوانيذه آيذ، کى چون بساطِ دولت از شاذروانِ مملکت طىّ پذيرذ و ايّامِ
Line: 18  بهارِ جوانى بخزانِ پيرى مزاجِ دى گيرذ و مال دست مالِ وارث و حادث
Page: 36  Line: 1  شوذ، شمعِ زندگانى را جان بلب رسذ، و چراغِ امل بباذِ اجل فرو ميرذ، و روزگار اين ابيات خانذ:


Line: 2  شعر ‏(منرح)‏
Line: 3  مَا لذّة المرءِ فى الحيوَاةِ واِنْعاش طويلﴽ فالموتُ لاحِقُها
Line: 4  مَن لم يمُت عِبطَةً يَمُت هَرَمﴽلَلمَوُتُ کأسُ و المرهُ ذاِئقُها


Line: 5  بيت ‏(خفيف)‏
Line: 6  دست در روزگار مى نثنَوَذپاى عمر استوار مى نشوذ
Line: 7  شاهدى خوب صورت است املدر دل و ديذه خوار مى نشوذ
Line: 8  شاذ مى زى کى در عروسىِ مرگرنگِ چندين نگار مى نشوذ


Line: 9  هر روز از رقبهء طباح تارُکبهء رواح و از خروجِ ظلام تا دخولِ شام بر مسندِ
Line: 10  مظالم نشستى، و در مصالحِ ممالك سخن پيوستى، و چون حِدقهء ايّام بظلام
Line: 11  مکحّل شدى و سجنجلهاى عالمِ بالا بصيقلِ کواکب مصقّل گشتى با خواّصِ
Line: 12  دولت در حخرهء خلوت نشستى و گفتى: دامنِ شبِ وصل را پيش ازانك صبحِ
Line: 13  مجر طلوع کنذ و کواکبِ سعودِ شباب در مغربِ شيب غروب و افول نمايذ،
Line: 14  بدستِ طرب محکم بايذ داشت، چه هر که در حالتِ و داغ از لذّتِ اجتماع ياذ
Line: 15  نکنذ اورا از قُرب و بُعدِ معثوق خبر نبوَذ و از حالِ اتّصال و افتراق اثر نباشذ:


Page: 37 
Line: 1  مصراع ‏(کامل)‏
Line: 2  بالُبعدِ يُعرَفُ قيمةُ التقريب


Line: 3  بيت ‏(خفيف)‏
Line: 4  هر که در راهِ عشق صادق نيستجز مرائى و جز منافق نيست


Line: 5  و از بهرِ آنك در بيصهء مرغِ مَلك فَزخ و جودى نداشت اوقات و ساعات
Line: 6  در فکرت و حيرت مى گذاشت، و با خوذ مى گفت: دوحهء جهان دارى
Line: 7  بى غُصنى وأصلِ بزرگوارى بى فرعى است، اگر بساطِ امل دستِ اجل
Line: 8  در نوردذ چهار بالشِ مُلك عاطل و صايع مانذ

Next part


This text is part of the TITUS edition of Zahiri Samarqandi, Sindbad-Name.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 10.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.