TITUS Texts: Sulxan-Saba Orbeliani, Kilila da Damana

TITUS
Sulxan-Saba Orbeliani, Kilila da Damana
Part No. 2

Previous part

Chapter: Um.
Page of edition: 203
Line of edition: 1
/[ამბავი უმაინფალ მეფისა]/

Line of edition: 2        თუალ-მარგალიტთა მებაზრეთა და სიტყვა-ჴელოვნებათა      Page of alt.ed.: D_12
Line of edition: 3     გამომჩხრეკელთა და უცხოთა არაკებთათუის პირის ამღებთა
Line of edition: 4     და საკვირველთა შემჭევრებითა თქმულთა, შემაწყობელთა ამა
Line of edition: 5     ამბისა თავი, ჰაი-ჰაი, ასე მოურთავთ, ქებულისა და გამოჩენილის
Line of edition: 6     კაბადონთა დასაწყისი / უცხოთ რამ შეუწყვიათ, რომე      Page of alt.ed.: C_15
Line of edition: 7     პირველსა ჟამთა და დროთა ჩინეთისა ქუეყანათა ერთი
Line of edition: 8     მეფე ყოფილა, რომე მისი ბედსვიანობა და მისისა სახელდიდობის
Line of edition: 9     ჴმა ყოელთა ადგილთა განფენილიყო, მისი შარავანდედი,
Line of edition: 10     როგორათაც საშუადღო დიდი მზე, ნათელთა ყოელგან
Line of edition: 11     მოჰფენდა; მის ჟამის მეფეთა მისის მორჩილებისა საყური სულისა
Line of edition: 12     საგრძნობელთა ყურთა გაეყარათ და ამაღლებულთა ხელმწიფეთა
Line of edition: 13     აღვირი პირთა აედვათ.

Line of edition: 14
შაირი

Line of edition: 15        ფრიდონ მეფისა უმაღლე, ჯიმშეთის უმტკიცესები,
Line of edition: 16        მაკედონელის უმძლავრე, დარიოსისებრ მწესები.
Line of edition: 17        მოწყალე, ტკბილი, მთუარულად მის შუქსა შუქნი მზესები,
Line of edition: 18     და   სიმშვიდე ჰქონდა წყლისა და წყრომა -- ცეცხლთ უარესები.⁸^*

Line of edition: 19        ეს დიდებულნი დღითი დღე მის სვეამაღლებულის საფენთა
Line of edition: 20     გარმოიცევდენ. ქუეყნის მჭირაობათა მცდელთა და დიდად
Page of edition: 203   Line of edition: 1     ბრძენთა და ჭკუისა მრჩეველთა ვეზირთა მისის სამსახურისა
Line of edition: 2     სარტყელი წელთა შეერტყათ. მისის ღრუბლის უმაღლე
Line of edition: 3     ტახტთა ქუჱ მწიგნობარნი და სიტყუამეცნიერნი მცოდინარენი
Line of edition: 4     მისის მოჴმარების სელთა ზედა ისხდენ; მის საუნჯეთა უცხონი
Line of edition: 5     და ძვირფასნი თუალ-მარგალიტნი და უნჯნი და ლარნი მოწყობით
Line of edition: 6     ისხნეს და ბუმბერაზნი და ლაშქარნი თუალგარდუწდომელნი
Line of edition: 7     ჰყვეს; მისი წყალობა და ჴრმლის კრვა შეერთებულიყო,
Line of edition: 8     მისი ჴელმწიფობა ბოროტთა ხეიბრობისა მეგობარი
Line of edition: 9     იყო.

Line of edition: 10
შაირი

Line of edition: 11        ვითა მზემ, ბროლით დამწველმან, დადაღის ურჩთა პირები.
Line of edition: 12        ნებისა წინააღმდგომთა მახვილთა ამაღირები.
Line of edition: 13        მეკობრეთ სისხლის დამთხევი, მათ გუამთ ზიდვიდენ ვირები,
Line of edition: 14     და   დავრდომილთა და გლახაკთა ნიჭნი მიუძღვნის ხშირები.

Line of edition: 15        მის მეფისა სახელი უმაიუნფალ იყო. მისი დიდება, უღონოთა
Line of edition: 16     და საბრალოთა და გლეხთა ეტლის ბედნიერობით სლვა,
Line of edition: 17     და მისი სწრაფი ბრუნვა, მწირთა და უღონოთა კაცთა განსვენება
Line of edition: 18     და სარგებელი იყო. თქმულა, თუ მართალ მოსამართლენი,
Line of edition: 19     მოურნენი და გამგებელნი გლეხთა და მდაბიოთა კაცთა არ
Line of edition: 20     უპატრონებენ და მეშფოთეთა არა შეაშინებენ, -- მეკობრეთა,
Line of edition: 21     მპარავთა და მეუდიერეთა კაცთაგან ერთპირობა შეიქნება და
Line of edition: 22     ყოველთა კაცთა ძარღუთა აღმოხდიან. / და თუცა მოწყალებისა      Page of alt.ed.: A_11
Line of edition: 23     სანთლის ნათელი ყოველთა ადგილთა შეღონებულთა      Page of alt.ed.: D_13
Line of edition: 24     კაცთა ბნელეთ[თ]ა შინა არა უნათლებს, უსამართლობის სიბნელე      Page of alt.ed.: T_46
Line of edition: 25     თემთა გარეშემოთა უწყალოდ მოიცავს და ანგარის კაცის
Line of edition: 26     გულთაებრ უშველებელად გაშავდება.

Line of edition: 27
შაირი

Line of edition: 28        მეფეთ სიკეთე მისისა საქმისა ქნით გამოჩნდებისა,
Line of edition: 29        მაღალი მაღლის მბაძველი, მაღლით მოიმედებისა,
Line of edition: 30        ვინცა განახვას კეთილი, დება ირჩიოს დებისა,
Line of edition: 31     და   მასვე ჭირად უც, მისივე ქუეყანა მოოჴრდებისა.

Line of edition: 32        ამ მეფეს ერთი ვეზირი ჰყვა გლეხთა კაცთა გამომზრდელი,      Page of alt.ed.: C_16
Line of edition: 33     რომე მისი ჩხრეკა და რჩევა ქუეყანათა ღამის მთეველი და
Line of edition: 34     სიბნელის სანთელი იყო; მისი საგონებელი ერთს წუთზედ
Line of edition: 35     ათასს ძნელად შეკრულს საქმეს გახსნიდა, ჩხუბით აღელვებულის
Line of edition: 36     ზღვის ხომალდსა მისის სიწყნარით ამოდ ავლენდა, მძიმე
Page of edition: 205   Line of edition: 1     ლოდს, მჩქეფარს მორევში ჩაგდებულს, დააყენებდა^*^*, კალთის
Line of edition: 2     დამფრეწელს ფიცხელს ეკალთა რისხვისა ქარითა ძირითურთ
Line of edition: 3     აღმოფხვრიდა.

Line of edition: 4
შაირი

Line of edition: 5        ჭკუა და რჩევის რიგებთა რა გულთა მიაპყრობდისა,
Line of edition: 6        ასკეცად რაზმთა გამტეხად უფროსად იაზროდისა;
Line of edition: 7        ქუეყნის რიგების საქმეთა სხვას [ა]ც თუ შეესწროდისა,
Line of edition: 8     და   ერთის უსტარის მიწერით იყლიმთა დაიპყრობდისა.

Line of edition: 9        ამისთუს, რომე მისი ყოველი განზრახვა მოსაწონი იყო, მისის
Line of edition: 10     საქმისაგან ქუჱყანა დამშვიდებულიყო, ამისთჳს სახელად
Line of edition: 11     ხაჯუსტარ-რაი ეწოდა. და უმაიუნფალ არას საქმეს უმისოდ
Line of edition: 12     არ იქმოდის, და არც დიდსა და არც მცირეს მისად უკითხავად
Line of edition: 13     არ განაგებდა, ბრძოლისა ასპარეზთა და სიმხიარულისა სნატთა
Line of edition: 14     და დორთა არ დაჯდებოდა, არა ილხენდა. ზედასა-ზედა, რომე
Line of edition: 15     მეფენი და ჴელმწიფენი და ამაღლებულნი კაცნი, თუცა ჭკვიანთა
Line of edition: 16     და მოხუცებულთა არა ჰკითხვიდეს, და გამორჩევით ბრძანებას
Line of edition: 17     არ შეამზადებდეს, არ უნდა კაცი გაერიოს. რაგინდ რომე
Line of edition: 18     ყოველი ძალი და შეძლება და დიდროანთა კაცთა მეპატრონობა
Line of edition: 19     ჰქონდეს, ბრძნის ვეზირთა და ჭკვიანთა და მცოდინარეთა
Line of edition: 20     რჩევა უჴმს და მით დამტკიცება, ამისთჳს რომე, რაც მათის
Line of edition: 21     გვარის კაცნი გამოვა, ყველანი ჭკვიანნი არიან, და ქუეყანათ
Line of edition: 22     დამშვიდება და თემთა მოშენება და რაც რამ საქმე -- რჩევით
Line of edition: 23     უნდა ქნან. /      Page of alt.ed.: T_47

Line of edition: 24
ლექსი

Line of edition: 25        ყვალა საქმესა ჩხრეკითა მრავალი უნდა რჩევანი,
Line of edition: 26        გაუსინჯავთა საქმეთა ბოლოდ შეექნას ზღვევანი.

Line of edition: 27        ამ დიდებასა შინა უმაიუნფალ ერთს დღეს ნადირობად
Line of edition: 28     გასვლა მოინდომა და ცხენთა ამჴედრება ბრძანა. ხაჯუსტარი,
Line of edition: 29     მისთა სვებედნიერობისა ავჟანდათა მოსამსახურე, თანა იახლა.
Line of edition: 30     ნადირით სავსე დიდი ველი ჴელმწიფის მხედართა ცხენის
Line of edition: 31     ფერჴთათჳს საჴლედ შეიქნა. მაღლა ჰაერთა ფრინველთა გულის
Line of edition: 32     საწადლით მოენებათ, რომ მეფეს ნადირად თავი მისცენ
Page of edition: 206   Line of edition: 1     და ჰაერიდამ ქუე ჩამოვიდოდნენ. ნადირთ მდევართა პირუტყვთა
Line of edition: 2     დათოკვილთა საბელნი / ნადირობისათჳს დასწყვიტეს      Page of alt.ed.: D_14
Line of edition: 3     და პატიმრობისაგან გათავისუფლდენ და ნადირის საძებრად
Line of edition: 4     აქა და იქით რბოდეს; მეძებართა და ავაზათა და ყურშავთა
Line of edition: 5     თუალშვენიერის ქურციკის დანახვისათჳს ტანის სიჭრელე
Line of edition: 6     ყოველი თუალებად გარდაქცეოდა; ლომებრ ჭანგიანთ მწევართა
Line of edition: 7     ყურდგლის სათამაშოდ ათასფერი მელური ხრიკი ესწავლა;
Line of edition: 8     ძლიერად მაღლა მფრინავი ქორნი, ნასროლს ისართაებრ ჴელიდამ
Line of edition: 9     გავარდნილი, ღრუბელთა შესწორებოდა; და კეკელა შავარდენთა
Line of edition: 10     სისხლისა მღვრელის კლანჭითა ფრინველთ ძარღვნი
Line of edition: 11     ყელიდამ ამოეხეთქათ^*^*.

Line of edition: 12
ჩახრუხაული Page of alt.ed.: C_17

Line of edition: 13        უტევდენ ქორთა, შავარდენს შორთა, კლანჭ-მახვილ სწრაფთა, მებრძოლთა სწორთა;
Line of edition: 14        კაკაბი და გლონ თევზებრ დასაგლონ, ჴოჴობთ იჭერდენ არ ერთთა, ორთა:      Page of alt.ed.: A_12
Line of edition: 15        ავაზა-მწევრით, სწრაფად მომწევრით, ქურციკს იპყრობდენ, არნთა და ღორთა,
Line of edition: 16     და   რად იქმნეს ისრად, გარდიქცეს ის რად? -- ვითა მშვილდისგან ნაკრავი   მძორთა.

Line of edition: 17        რა ჴელმწიფემ ნადირობით გული აღისრულა და მინდორი
Line of edition: 18     ნადირთა და ფრინველთაგან დასცალა, ლაშქართ დასტური
Line of edition: 19     უბოძა, და თქთ მეფემან და ვეზირმა ტახტისაკენ პირი დააპყრეს.
Line of edition: 20     მაგრამ მას ადგილს მზის სიცხით ბასრი ხუფთანი ცვილისებრ      Page of alt.ed.: T_48
Line of edition: 21     დალბებოდა / და ქეჯიმნი ჰაერის ჭრტიალსა შეერთებინა
Line of edition: 22     და ქარულად მავალთა მარქაფათა სლვათა შინა
Line of edition: 23     შესწვევდა.

Line of edition: 24
შაირი

Line of edition: 25        ეგონათ, თუ მოეკიდა ცეცხლი ველთა, მთა და ბართა,
Line of edition: 26        აალმურდა ცა და მიწა, ართუ გუანღა ნაბუქართა.
Line of edition: 27        სირნი ტყეთა იმალოდენ, შებნედილი გვანდა მკუდართა,
Line of edition: 28     და   მძრომთა ჴურელთა მიაშურეს, ქუე მიწისა ნაუბართა.^*

Line of edition: 29        უმაიუნფალ უბრძანა ხაჯუსტარის:
Line of edition: 30        -- ესეთსა ცხელთა აერთა შინა სლვა ჭკუისაგან შორ არის.
Line of edition: 31     თუცა კარავი ახლორე იყოს, მოვიჩრდილოთო, თვარა აწ სიცხისა
Page of edition: 207   Line of edition: 1     ჭრტიალისაგან მიწისა წიაღი ეთერის სფეროს მსგავსად
Line of edition: 2     ცეცხლის მადნად ქცეულა^*^*, ანუ რას მოსაგონს მოიგონებ,
Line of edition: 3     რომე წამსა შინა მოვიგრილოთ, და რა მზე ფასკუნჯსავით ბუდესა
Line of edition: 4     ბინდ-ბანდისასა შთაჴდეს, ჩუენცა ბედნიერობით ჩუენთა
Line of edition: 5     ვანათა მივბძანდეთ.
Line of edition: 6        ხაჯუსტარ-რაი ენა საქებლად დაძრა და მოახსენა:

Line of edition: 7
ლექსი

Line of edition: 8        ჱე ქუეყნის მზეო, ღ(მრ)თის ჩრდილო, სიგრილით შვენიერო და
Line of edition: 9        ომაინისა უმჯობე, შენი ჩრდილოა ჩერო და!¹⁰^*

Line of edition: 10        ჩუენ, მონანი შენნი, ომაინის მსგავს ბედნიერს დიდს ჴელმწიფეს
Line of edition: 11     დროშის ქვეშ რა ვახლავართ, ქუეყნის დამწველის /      Page of alt.ed.: D_15
Line of edition: 12     მზის ფაკლასაგან არ ვიშიშვით. თქვა:

Line of edition: 13
ლექსი

Line of edition: 14        მზე თუ გუაცხუნებს ჟამამდე, რად ჭმუნავს გული ჩუენია?
Line of edition: 15        მეფის დიდება შუაგად ჩუენ მონათ გარდაგვფენია.

Line of edition: 16        მაგრამ ღ(მრ)თისაგან გამორჩეულის და მაღლისა და ქებულის
Line of edition: 17     მეფის საბედნიერო ჩრდილმან ამ ლაშქრისათუის მოსვენება და
Line of edition: 18     ჰაერისაგან განკრძალვა ბრძანოს, დიდს მადლს მოიგებსო.
Line of edition: 19     თქვა:

Line of edition: 20
ტაეპი

Line of edition: 21        ყოველთა კაცთა სიცოცხლე მეფისა დღეთა ჰკიდია.

Line of edition: 22        აქ ახლო ერთი მთა მინახავ, რომე ჭაბუკისა გულთაებრ      Page of alt.ed.: C_18
Line of edition: 23     მაღალი და გულოვანისა კაცის ბედისებრ ალაღებულია. ამას
Line of edition: 24     წინათ მცირე ხანს ვნახე, თავით ფერჴამდის მწვანე სამოსლით
Line of edition: 25     მორთულიყო და ათასი ცივი წყარო მისის წმიდა გულისაგან
Line of edition: 26     დიოდა და ყუავილითა ცის ვარსკულავივით ნათლად კრკიალებდა.
Line of edition: 27     მისთა წყაროთა ნადინობთა კიდეთა, სამოთხისა მსგავსად,      Page of alt.ed.: T_49
Line of edition: 28     ხენი გაწყობით იდგნეს. აწ მე ამ/რჩევას ვიკადრებ,
Line of edition: 29     რომე წასასვლელი სადავე იქით მიიბრუნოთ და ერთს ჟამსა
Line of edition: 30     მწვანეს ძეწნთა ქუეშე განსვენებით მოვიჩრდილოთ და ერთს
Page of edition: 208   Line of edition: 1     წუთს, იასამანებრ, წყლის პირს მწვანეს კორდზე გავახლდეთ
Line of edition: 2     და ვიხაროთ. თქუა:

Line of edition: 3
ლექსი

Line of edition: 4        დაჯედ რუს პირსა, წყალთ მჭურეტმან იცან სოფლისა გავლანი,
Line of edition: 5        იმით სცან სოფლის სიმოკლე, რად გინდა ჴმელთა დავლანი?

Line of edition: 6        უმაიუნფალ ხაჯუსტარის სიტყვით მაშინვე მუნით მიმართა
Line of edition: 7     და ერთს წუთზედ ცხენის ნატერფალთა მტვრით მთის კალთა
Line of edition: 8     მორჭმულთა სახელოს მსგავსად ნეტართა საკოცნელ ადგილად
Line of edition: 9     აქცია. ნახა მთა, დიდებულების თხემი ზეცის ტატნობზე რომ
Line of edition: 10     აღეზიდა და მწვანე ხმლის წვერი მზის ოქროსფერ ფარამდე
Line of edition: 11     რომ მიეწვდინა, ანუ როგორც ასვეტილი მთების მსგავსი
Line of edition: 12     შეიხის ხე, სიმტკიცის ფეხი დიდებულების მთის კალთაზე
Line of edition: 13     რომ გაედგა^*^* და ღვარსავით ცრემლთა წყარონი მკერდთა და
Line of edition: 14     მუხლთა უსველებდა; ჴელმწიფე მაღალს მთაზედა ავიდა და
Line of edition: 15     ღრუბელსავით კალთა აეკეცა და ეგრე სრულიად მას ადგილს
Line of edition: 16     მოვლიდა. ანაზდათ ერთი მინდორი გამოჩნდა, რომე საომარს
Line of edition: 17     ასპარეზსავით განიერი და მრავლად ბალახოვანი. რა ნახა,
Line of edition: 18     იმედის შემწედ გამოსახა, ურიცხვი შესაქცეველი მწვანესა
Line of edition: 19     ზედა იხილვებოდა / და ცის შუენიერებასავით მისი წყალი და      Page of alt.ed.: A_13
Line of edition: 20     ჰაერი ედემსა გუანდა; მწვანეს კორდზედ იასა და ვარდსა გარეშემო
Line of edition: 21     ახალი სუმბული ყაყაჩოსა შიგა თავისთავად არეოდა, რომელ
Line of edition: 22     კეკლუცთა ზილფისაგან უფრორე შვენოდა, ღალიაცხებულს
Line of edition: 23     თაფლმწვეთელს ბაგესავით ჩნდა; ძეწნთა და წნორთა
Line of edition: 24     მწვანე ატლასის ტყავკაბა წამოესხა და საროსა და ნაძვსა
Line of edition: 25     მგრგვლივ ბუსტუღის კაბა წელამდე დაეკალთაებინა. მუშკის
Line of edition: 26     მქროლელი დილის ნიავის ენა ვარდის / ხვაშიადთა ქუეყნისა      Page of alt.ed.: D_16
Line of edition: 27     კიდეთა განჰფენდა, ბულბულის სტვენასა და ვარდისა ფეროვნებათა
Line of edition: 28     სუნელობათა ქებასა ყოველთა ადამიანთა ყურთა ასმენდა.
Line of edition: 29     /

Line of edition: 30
ჩახრუხაული Page of alt.ed.: T_50

Line of edition: 31        წყარონი ტკბილნი, ჰაერნი ლბილნი, კაცთა გულისა ლხენის სახენი,
Line of edition: 32        ყვავილთა დასნი, ფერადად ასნი, წყლის პირთა მდგარნი თუალთა მახენი,
Page of edition: 209   Line of edition: 1        ჩრდილოან ხენი, სრულ ერთსახენი, რტოთა ფრინველნი ტკბილად მძახენი,
Line of edition: 2     და   სვიანთ სავანე, ზურმუხტებრ მწვანე, ფოთოლზე წერით: "ედემს   მნახენი".¹¹^*

Line of edition: 3        ამა მინდორთა შუა ერთი წყარო დიოდა, უკუდავებისა წყაროსავით
Line of edition: 4     სიცოცხლის მომმატებელი და სამოთხის წყლის ევფრატისებრ
Line of edition: 5     სამხიარულო კამკამი და მოსაწონი.

Line of edition: 6
ლექსი Page of alt.ed.: C_19

Line of edition: 7        მას შიგან თევზნი ცურვიდენ, ვით ვეცხლნი მოელვარენი,
Line of edition: 8        წყალი ვამსგავსე ცის გრკალთა, რომელზე დარბის მთვარენი.

Line of edition: 9        ვეზირმან უბრძანა მას წყაროსა ზედა სამეფოსა კარავთა
Line of edition: 10     დადგმა, რათა უმაინფალ მოსვენებისა სნატსა ზედა განისვენოსო,
Line of edition: 11     და მისის ბედნიერის ავჟანდათა მსახურნი წყლის პირს
Line of edition: 12     ხეთ ჩრდილთა გარდაჴდენო, რა ჯოჯოხეთის მსგავსს ადგილს
Line of edition: 13     მორჩნენ, მას სამოთხის უამეს სავანეზე მოილხინონო. როგორათაც
Line of edition: 14     ალაფთა მაშოარნი მას ადგილს დახაროდეს და თითოთითო
Line of edition: 15     ენითა ამა ლექსთა იტყოდეს:

Line of edition: 16        ღ(მერ)თო, ვინ ჭირსა მოგვხედენ, შეჭირვებასა დიდებსა,
Line of edition: 17        შენ მიერ ჴსნილნი ყვავილთა ვლაჴავთ მართ, ვითა ხიდებსა.¹²^*

Line of edition: 18        ერთსა ყურესა ჴელმწიფე პილოსა და ვეზირი ცხენისაგან
Line of edition: 19     გარდაჴდენ და ქუეითად იარებოდეს. მას მთასა შინა რასაცა
Line of edition: 20     საკუირველსა ნახვიდეს, გონებითა და გულითა ღმერთსა მადლობასა
Line of edition: 21     შესწირვიდეს და ღ(მრ)თისა ჴელმწიფობასა და დიდებასა
Line of edition: 22     აქებდეს, რომ მისსა მხატვარსა მის მთის სიმგრგვლე
Line of edition: 23     ღ(მრ)თის ძლიერების კალმითა მრავალფერი ნახჭით^*^* უხატავს,
Line of edition: 24     და შემოქმედისა მღებარსა ქვის გულისაგან რამდენი უცხო და
Line of edition: 25     უცხო ყვავილთა სხვადასხვაობის ქვევრნი აუვსია. ამისთვის
Line of edition: 26     მადლობდენ ღ(მერ)თსა და ხანდახან ამ უცხოდ საკვირველს
Line of edition: 27     ყვავილის ბიბინზედ ამ ლექსს იტყოდეს:

Line of edition: 28        არ თუ ბულბული მადლობდა ვარდისა სუნელებასა,
Line of edition: 29        მაგრამ მისნივე ეკალნი გალობდეს ღ(მრ)თისა ქებასა.

Line of edition: 30        ხანდახან მას დახატულს პირს უჭვრეტდეს და ამ ლექსთა
Line of edition: 31     იტყოდეს: /

Page of edition: 210
Line of edition: 1        ნიავი ვარდსა უფრჭკვნელსა გაშლიდა, ასუნელებდა,
Line of edition: 2        ჩაქროლით წყალთა ჩაგრეხდა, შეთხზნილებრ მიამჭევლებდა.

Line of edition: 3        მას მიხრილ-მოხრილს წერილსა, წყალზედ რომ საკვირველების
Line of edition: 4     კალამს დაესახა, თავდადრეკით მას სიტყვებს იკითხვიდენ
Line of edition: 5     და ზურმუხტის მწვანე ტილისმა, რომ მწიგნობართ დაენუსხა,
Line of edition: 6     მას თარგმნიდეს. ამასობაში უმაიუნფალის თუალი ერთს
Line of edition: 7     ხეს მიადგა, მისნი ფურცელნი შემოდგომურად შექმნილიყო,
Line of edition: 8     მეტისა ხანდაზმულობითა ბებერსავით ადგილთა ზედა დახრილიყო,
Line of edition: 9     უშვერად მოჩნდა, და ამ სოფლის ხისა მკუჱთელსა
Line of edition: 10     ცულსა მისნი რტოები გარდაეკაფა და საწუთროს ჟამის ხუროს
Line of edition: 11     ხერხსა მისის ტანის დაჭრისათჳს გაუძღომრობის კბილები
Line of edition: 12     მოელესა.

Line of edition: 13
ლექსი

Line of edition: 14        წალკოტთა მაშვენებელი არს ახალი ხე ნორჩია,
Line of edition: 15        რა გაჴმა, მოჰკუჱთს მებაღე, იტყვის: "ჰე, გულო, მორჩია!"

Line of edition: 16        იმა ხისა გული, ნაღვლიანის კაცის გულსავით, სიხარულისაგან      Page of alt.ed.: C_20
Line of edition: 17     დაცარიელებულიყო და შიგან ფუტკართა დაებუდა და      Page of alt.ed.: D_17
Line of edition: 18     თაფლისა სიმრავლე მათდა საზრდოდ, ვითა ციხეთა შინა, დაეკრძალა.
Line of edition: 19     ჴელმწიფემან რა ფუტკართა შუილთა ხმანი მო/ისმინა,      Page of alt.ed.: A_14
Line of edition: 20     ქუეყნის მნახავს ვეზირსა ჰკითხა:
Line of edition: 21        -- ამა მჩატეთა ფრინველთა მის ხის გარემოს რა ყრილობა
Line of edition: 22     აქვსთო და რა მიდენ-მოდენაჲ, ანუ ვისისა ბრძანებითა წელშერტყმულთაებრ
Line of edition: 23     მაღალ-დაბლობით ფრინვენო? თქუა:

Line of edition: 24
ლექსი

Line of edition: 25        მითხარ, ამ ბალახოვანთა რად დადის მიზეზიანად?
Line of edition: 26        ან მათდა მაწყივ საქებლად ღ(მერ)თი ვინა ჰყავსთ გზიანად?

Line of edition: 27        ხაჯუსტარ-რაიმ ენა ააუბნა და მოახსენა:
Line of edition: 28        -- ეჰა, ქუეყანათა და ქალაქებთა მპყრობელო! ესენი არიან
Line of edition: 29     ერთი ნათესავნი დიდის სარგებლისა და ცოტას ზიანის მოქმედნი.
Line of edition: 30     პატიოსნება, წესი და რიგი რომ ჴამს -- მაგათ აქუს,
Line of edition: 31     მაგათი ქება მრავალთა სამეცნიერო წიგნთა სწერია, მაგათგან
Line of edition: 32     ჴელმწიფურად მრავალი სარგებელი საბოძვარი ქუეყანას შემატებია,
Line of edition: 33     რადგან თავის საქმეზე განმზადებულნი არიან. მა/გათაც      Page of alt.ed.: T_52
Line of edition: 34     ერთი ჴემწიფე ჰყავსთ, ყოელი კაცი თავის ენით სახელს
Page of edition: 211   Line of edition: 1     ეზახიან, ტანად მათზედ მოდიდოა; მათ ყოველთა ერთობილად
Line of edition: 2     მისის უფროსობისა და მორჩილობის ბრძანებაზედ თავი დაუდებიათ.
Line of edition: 3     მას ხელმწიფესა ოთხკუთხე ცვილის ტახტი დაუდგამს,
Line of edition: 4     მას ზედა ბძანდება. სახლთუხუცესი, ვეზირი, მეკრე, დარაჯი,
Line of edition: 5     ლაშქარი, გამგე, ყოელი რიგი მოჴელე განწყობილნი ჰყუანან;
Line of edition: 6     დარიგებულია, ყოველთავე ცვილთაგან სახლი უნდა აიშენონ,
Line of edition: 7     რომე მათი ბანი და ერდო ერთმანეთზე მაღალ-დაბალი არ იყოს,
Line of edition: 8     ერთი მეორეზე მეტ-ნაკლები არ მოჴდეს. არას ხელოვანს ოსტატსა
Line of edition: 9     უკარაკინოდ და უსასწოროდ მისთანას გაკეთება არ შეუძლია!
Line of edition: 10     რა ამ რიგად სახლებს გაასრულებენ, მას ჴელმწიფის
Line of edition: 11     ბრძანებით მის სახლებიდამ გამოვლენ და სახლთუხუცესი ამ
Line of edition: 12     პირობას გამოართვამს, რომ თვისი სიწმიდე არ შეაბილწონ,      Page of alt.ed.: D_18
Line of edition: 13     მათი პირისწყალი არ შეარცხვინონ, მწვირიანს წყალს არ მიეკარნენ,
Line of edition: 14     ეს საქმეები დაიცვან, ახლის ყვავილის რტოთა დასხდენ,
Line of edition: 15     ჩვილი ფურცელი ჭამონ, ამისთვის, რომ მცირესა ხანსა
Line of edition: 16     შინა თაფლად შეიცვალოს და გემრიელი, ტკბილი და სუნელი
Line of edition: 17     შარბათი გამოჴდეს. ასე თქმულა, ყოელთა სამკურნალოთა რიგთა
Line of edition: 18     შინა სნეულთა კურნება და მორჩომა ამა შარბათისაგან
Line of edition: 19     იქნას. და რა მომავალნი სადგომს მოვლენ, მეკრენი სადმე
Line of edition: 20     უსუნებენ, და თუცა რიგთა და სიწმიდის პირობაზედ არიან და
Line of edition: 21     თავი გაუკრძალავთ, შეუშვებენ თავის სადგომს შესლვად, თუ
Line of edition: 22     არა და -- ღ(მერ)თმან ნუ ქნას ამ ლექსს გარდა:

Line of edition: 23        მტკიცედ ჴელი პირობისა წელთა მოსდევ მონაკიდად,
Line of edition: 24        პირი ყოლე არ გასტეხო, წესთა ექმნა განაკიდად.

Line of edition: 25        თუმცა პირობის გარდამსვლელი პოეს, მათში ერთი სიმყრალე,
Line of edition: 26     ან ბიწი, ან არაწმიდება შეამცნიეს, მასვე წამს ორად განჰკუეთენ.
Line of edition: 27     და თუცა მეკრეთ / არ უკითხეს და შეუშვეს, სიმყრალე      Page of alt.ed.: C_21
Line of edition: 28     ჴელმწიფეს ეყნოსება, გარისხდება და მეკარეს მოჰკლავს, მერმე
Line of edition: 29     დამნაშავე ფუტკართ დაჰჴოცს, რომე სხვა მათმა თესლმა ფუტკარმა
Line of edition: 30     ამისთა/ნა შეცოდება არა ჰქნან. სხუა, უცხო ფუტკარმან
Line of edition: 31     რომ მათს სახლში შესვლა მოინდომოს, მეკრენი არ შეუშვებენ,      Page of alt.ed.: T_53
Line of edition: 32     და თუ ფათერაკად შევიდა, მეკრენი მოჰკვლენ. ასე თქმულა,
Line of edition: 33     რომ ჯიმშედ ჴელმწიფეს მეკრენი, დარაჯანი, გამგენი, ტახტი
Line of edition: 34     და სნატი, ყოველი საჴელმწიფო რიგი მისგან ესწავლოს, რომ
Line of edition: 35     მის ჟამსა დიდი გარიგება იყო.
Line of edition: 36        უმაიუნფალ რა ეს მოისმინა, საწადლის ნდომით მისი ნახვა
Page of edition: 212   Line of edition: 1     მოინდომა, ადგა და მას ხესთან მივიდა. ხანსა რასმე მათს კართა
Line of edition: 2     და მეკრეთა და მათს მოსამსახურეთ მიმოსლვას უჭვრიტა
Line of edition: 3     და სინჯვიდა, რომე ღ(მრ)თის ბრძანებით განმზადებულნი, ნიავის
Line of edition: 4     ეტლზე მჯდომელნი რბოდენ და საჭმელი წმიდა, ადგილი სუფთა
Line of edition: 5     ჰქონდათ, არც ერთი ურგებად და მცონრად არ იდგენ, საზიანოსა
Line of edition: 6     არას იქმოდენ, თჳს რიგს არ მოშლიდენ, თჳს ნათესავს
Line of edition: 7     არას ავნებდენ.

Line of edition: 8
ლექსი

Line of edition: 9        ვნატრი მას მჴნესა ნიადაგ, ავისა ვერ შემძლებელსა,
Line of edition: 10        დიდსა, გუნება მდაბალსა, სხვისა სიმდაბლის მქებელსა.

Line of edition: 11        უბრძანა:

Line of edition: 12        -- ეჰა, ხაჯუსტარ! ესე საკვირველი არს: ესრე ძნელი გესლი      Page of alt.ed.: A_15
Line of edition: 13     აქვსთ და ერთმანეთსა არა ავნებენ, შაშარი უპყრიათ და
Line of edition: 14     სიტკბოსა მისცემენ. ესრე საშიშრად მრისხანენი სიმშუიდით
Line of edition: 15     და სიწყნარით მოთავსდებიან და საყვარლად მეგობრობენ, და
Line of edition: 16     ჩუენ, ადამიანნი და ჭკუისმყოფელნი, ესოდენთა უგვანთა ვიქთ,
Line of edition: 17     და მრავალნი თვისთა ნათესავთა უმიზეზოდ და შეუცოდებლად
Line of edition: 18     ავნებენ, და რომელიმე სრულიად აღმოფხვრასაცა ეცდების.

Line of edition: 19
ლექსი

Line of edition: 20        დროს ჭვრიტე, ჟამთა რა მოაქუს, რას ისხამს, რა მოისთლობა,
Line of edition: 21        რა სჯობდეს, იგი მოკრიფე, კაცსა აქუს თავისუფლობა^*^*.

Line of edition: 22        ვეზირმან მოახსენა:
Line of edition: 23        -- ესე სულიერნი, რომელთა ხედავ, ერთსა ბუნებათა ზედა
Line of edition: 24     დაბადებულნი არიან, და ადამიანნი -- თავისუფლად. ჴორცნი
Line of edition: 25     ოთხთა წინააღმდგომთა კავშირთაგან აქუს შემზადებული, და
Line of edition: 26     კაცისა გვამი ცხოელი სულითა და პირუტყულისა სამშვინველითა
Line of edition: 27     შეუქმნია. ამა მიზეზითა ყოვლისა კაცისა გუნება და
Line of edition: 28     საქმე სხუადასხვაა, რომელნი ნათელსა და ანგელო[ზ]სა მიჰყვებიან
Line of edition: 29     და სხვანი -- ბნელსა და ეშმაკთა. ამისთვის მრავალნი
Line of edition: 30     ღ(მრ)თის შჯულიდამ გა/სულან და სხუადასხვა წესი და რიგი      Page of alt.ed.: D_19
Line of edition: 31     მოუგონიათ, ამისთჳს მათი ჭკუა ზოგთა ანგელოზისაკენ იწევს
Page of edition: 213   Line of edition: 1     და ზოგნი ეშმაკისაკენ. რომელმანც მაგრა ჭკუის კალთა ჴელით
Line of edition: 2     დაიჭიროს და სიმტკიცის ფერჴი მადლის ადგილზე შეუძრველად
Line of edition: 3     დადგას, იგი ამაღლდების; და ვინცა თავი საღ(მრ)თო ბრძანების
Line of edition: 4     წერილის მორჩილებაზედ არ დადვას, მრავლის ცოდვით
Line of edition: 5     საბოლოოდ ჯოჯოხეთის ტანჯვას მიეცემა. ამისთქვს თქუა:

Line of edition: 6
ლექსი

Line of edition: 7        ვინ ანგელოზობს ჴორცითა, ვინ ეშმა შორს გასაძები,      Page of alt.ed.: C_22
Line of edition: 8        ნუ სდევ ეშმასა, აიღე ანგელოზისა ბაძები.

Line of edition: 9        მრავალთა კაცთა ავის ჩუეულების მიდევნებით გამოსჩენიათ
Line of edition: 10     ბოროტი: მემრუშება, ანგარება, მრისხანება, ტაცება, ამპარტავნება,
Line of edition: 11     ორპირობა, მეშურნობა, ორგულება, ძვირის ზრახვა,
Line of edition: 12     მოყივნება, ცილისწამება, დაუნდობლობა, ზაკვა და მსგავსნი
Line of edition: 13     ამათნი და ამათსავე შინა არიან. თქუა

Line of edition: 14
შაირი

Line of edition: 15        უმეცრებისა კალამი ვერ დასწერს სწორად სწავლასა,
Line of edition: 16        კეთილს გმობს, ავთა ეწყობის, მრუდად იქს თჳსა წავლასა,
Line of edition: 17        სუნელების წინ საყნოსელთ კუამლს ძალად მისცემს ავლასა,
Line of edition: 18     და   ბნელის მნათობსა ლამპარსა ქარულად უზამს დავლასა.

Line of edition: 19        ჴელმწიფემ უბრძანა:
Line of edition: 20        -- ესე სახე და საქმე, რომელი შენ სთქვი, სასულიერო
Line of edition: 21     საქმის კარი ღია გვიჩუენეო. ყოველთა კაცთა მართებული ეს
Line of edition: 22     არის, მაგრამ მაგის მო[ქ]მედმა კაცმან ეს სოფელი უნდა გაუშვას
Line of edition: 23     და ფერჴი მარტოობისა და მოსვენების კალთაზე დაადგას,
Line of edition: 24     და სხვის ლხინის კარნი თავის თვალთ წინ დაიჴშას და წამ და
Line of edition: 25     წუთ თჳს ცოდვას იგონებდეს და ინანოდეს და სისხლის ტბათ
Line of edition: 26     მსმელთა კაცთა თანა არა შეერთოს და ყოელთა ავთაგან მორჩეს.
Line of edition: 27     თქუა:

Line of edition: 28
ლექსი

Line of edition: 29        შუას ადგილით ლტოლვა და ერთს კუთხთა დავანებანი,      Page of alt.ed.: D_20
Line of edition: 30        სჯობს მრავალ ზრუნვათ გაშვება, ერთი ქნას ღ(მრ)თისა ნებანი.

Line of edition: 31        მე მასმოდა, მარტო ყოფა და თავისწინაობა ღ(მრ)თის მიახლება
Line of edition: 32     არისო, და დღეს მართლად შევიტყევ, რომე მრავალს
Line of edition: 33     კაცთან ლხინი გველის კნებისაგან უძნელესია და მათთან ჯდომა
Page of edition: 214   Line of edition: 1     სულთბრძოლის შიშისაგან უსაზარელესი. ძუელს ბრძენთა და      Page of alt.ed.: T_55
Line of edition: 2     მეცნიერთა კაცთა ქვაბ/თა და ჴვრელთა და მჴლარცვთა შინა
Line of edition: 3     მრავალნი ჟამნი ამისთჳს დაუყვიათ, მათი გონების თუალნი
Line of edition: 4     თურე ამას ხედვიდენ. თქვა:

Line of edition: 5
შაირი

Line of edition: 6        ბრძენი მთხრებლს ირჩევს საჯდომლად მინდორთა ყვავილოვანთა,
Line of edition: 7        ამისთჳს მარტომყოფობა განაჭაბუკებს მჴცოვანთა.
Line of edition: 8        მარტო ბნელს ჯდომა სჯობია, ბნელს ყოფა სრულჯაროვანთა,
Line of edition: 9     და   ჭკვიანი ევლტის ჩხუბსა და შფოთსა მას ქალაქოვანთა.

Line of edition: 10        განშორებულთა, რომელთაც მარტომყოფობა გამოურჩევიათ
Line of edition: 11     სხვის საქმისათვის როდესღა ზრუნვენ. თქვა:      Page of alt.ed.: A_16

Line of edition: 12
ლექსი

Line of edition: 13        ხალვა მწადს, თუცა მაქცევმა ცამ ქარი ჩემთუის აქროსა,
Line of edition: 14        ჴმელეთი გასცრათ, ვერ ჰპოოთ თქუენ ჩემი მტუჱრი აქ როსა.¹³^*

Line of edition: 15        ხაჯუსტარ მოახსენა:      Page of alt.ed.: C_23
Line of edition: 16        -- რაცა ღმ(რ)თის ნების მსგავსად ქუეყნის მპყრობელის
Line of edition: 17     ჴელმწიფის ენასა ზედა წარვლო, მართალი და ჭეშმარიტი
Line of edition: 18     სიტყუები იყო. ლხინი და განცხრომა გულის სიბრძნისა გაბნევა
Line of edition: 19     არის, და კაცისა თავისთავად მარტო ყოფა ქუეყნის კაცთ
Line of edition: 20     საქმის შემოკრება არის, როგორათაც ეს თქმულა:

Line of edition: 21
ჩახრუხაული

Line of edition: 22        ოც დღე და ღამე თუ დაიჟამე, გულშემოკრებით ხალვად მჯდომელად,
Line of edition: 23        სიმრავლე ჯართა, ზედ მოსაჯართა, ვერ ნახო ტკბილად, ვერცა მწყრომელად.
Line of edition: 24        მსგავსია ვარდთა, არ გასავარდთა, ნაზუქად მწყობი, გაუზომელად.
Line of edition: 25        და კრებულთა ნახონ, არ შეინახონ, ფურცლად დაიყონ რომელს რომელად.

Line of edition: 26        მაგრამ ზოგთ საქმის მეცნიერთა, სიმართლის უფალთა,
Line of edition: 27     ბრძენთა, მეგობართან ყოფნა და ალერსი მარტო მყოფობისაგან
Line of edition: 28     უფრო უქიათ, ასრე გაურჩევიათ და უთქუამსთ, ბრძენსა და
Line of edition: 29     რიგიანს კაცთან ჯდომა და ალერსი მარტოობასა სჯობსო, და
Line of edition: 30     მის დროს თუ კეთილი კაამყოლი არ იპოება, მარტოობა უკეთესია
Line of edition: 31     უგვანს ალერსსაო. თქვა:

Page of edition: 215
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        მარტოობა სხვასთან თქმულა, არ თუ თვისთა მეგობართა.
Line of edition: 3        ბეწვის ჩაცმა ზამთარსა ჴამს, არ ზაფხულის სიცხე ბართა.¹⁴^*

Line of edition: 4        კაცი თუ გასინჯავს, უკეთესი ეს არის, რომე მეცნიერთან
Line of edition: 5     ალერსითა და ლაპარაკითა სიბრძნე და გონიერება ისწავლება
Line of edition: 6     და კრებულთა თანა ყოფნა დიდი პატიოსნობის ხარისხია.
Line of edition: 7     თქუა:      Page of alt.ed.: T_56

Line of edition: 8
ლექსი

Line of edition: 9        მეგობართა და მოყვასთა ნუ მოიშორებ ნებითა,
Line of edition: 10        მარტოობას სდევს სიშმაგე, წამლითა აღარ რგებითა.

Line of edition: 11        ბრძენთ სიტყუა ასრე გამოაჩენს, / კრებულთ მოსავლის      Page of alt.ed.: D_21
Line of edition: 12     სარგებელი მარტომყოფის სარგებელს გარდაემატებისო. ადამიანი
Line of edition: 13     რა ადამიანს გაეშოროს და თავისი მსგავსი მეგობარი არ
Line of edition: 14     ინდომოს, მისი საქმე წინ ვით წადგება! შემოქმედს ადამის
Line of edition: 15     ტომნი ერთმანერთის ჴელის მომმართავად დაუბადებია, ერთი
Line of edition: 16     მეორის ჴელის შემხედვარად უქნია, ამისთვის რომ ერთი მეორეს
Line of edition: 17     შეეწეოდეს და ერთად მოქალაქობდენ და ეჴმარებოდენ.
Line of edition: 18     რადგან ასეა, მაშა მარტოობა რათღა საჴმარია? თუცა ერთს
Line of edition: 19     კაცს სიცოცხლე და დარჩომა უნდა, სხუა არ შეიწიოს, რით
Line of edition: 20     იქნება? ამ გზით რომ, რომელიც კაცი თავის ჭამისა და სმისა,
Line of edition: 21     ჩაცმისა და დაბურვის, სადგურისა და სამყოფის მოქენე იყოს,
Line of edition: 22     პირველად არა ხურო და გალატოზი, მჭედელი, მჴვნელი და
Line of edition: 23     მთესველი, და ნივთები მათი მოამზადა, ვითარ შესაძლებელ
Line of edition: 24     იყოს სიცოცხლე მისი? მაშა, ამ გზით ერთი მეორეს უნდა შევეწეოდეთ,
Line of edition: 25     თუარამ სიცოცხლე უსმელ-უჭმელად არ იქნება, და
Line of edition: 26     თუ ვინმე ამას ყოველსავე კეთებად მოინდომებს, ყოველი საქმე
Line of edition: 27     ერთის კაცისაგან არ შეიძლება. მაშა, უნდა ეცადონ, ამათი მცოდინარენი
Line of edition: 28     შემოკრიბონ და ამისთჳს საჭირონი შემოყარონ და      Page of alt.ed.: C_24
Line of edition: 29     ერთკრებულად ერთმანეთს ეჴმარებოდენ თავ-თავისის ჴელოსნობითა,
Line of edition: 30     რომე თავეთი სარჩო გააკეთონ, და თუ რამე ნამეტნავი
Line of edition: 31     გარდარჩეს, სხვას რომ ეჭირებოდეს, მას მისცეს და მისი ფასი
Line of edition: 32     მისის რიგით მოსცეს, რომ ქვეყანათა საქმე ერთმანეთს შეეწეოდენ
Line of edition: 33     და ერთმყოფობის მიზეზი და რიგი იპყრან. ამისთვის
Page of edition: 216   Line of edition: 1     იქმნა ადამიერნი ერთმოქალაქედ და ერთმანეთის შემწედ, და
Line of edition: 2     მოჴმარება მარტო ყოფით და უშემწეოდ არა იქნების რა; ამისთვის
Line of edition: 3     მარტოობა არად ქებულა, და ეს ლექსი ემოწმება:

Line of edition: 4        შენი არ გყვანდეს, სხვა იძმე, ქმენ საქმე საჭირონია,
Line of edition: 5        თუარა ერთისგან საქნელად არც ერთი სააზრონია.

Line of edition: 6        ჴელმწიფემ ბრძანა:
Line of edition: 7        -- რაცა ვეზირმან თქვა, ფილასოფოსთა და მეცნიერთაგან
Line of edition: 8     საქებელი იყო, მაგრამ მე ესრე მგონია, ერთმანერთის ჴელის
Line of edition: 9     შემხედვარნი რომ არი/ან, ამისთვის მათგან არის სარჩელი და      Page of alt.ed.: A_17
Line of edition: 10     ცილება და მათი საქმე სრულ შუღლი და ბრძოლაა, რომე /      Page of alt.ed.: T_57
Line of edition: 11     ზოგნი მძლავრნი ნამეტნავსა და ძალას მოინდომებენ და თავეთს
Line of edition: 12     წესსა და რიგთა არ დასჯერდებიან, და რომელნიც მდიდარნი
Line of edition: 13     არიან, ზვაობა და უსამართლობის ნდომა მათს გულში ფერჴს
Line of edition: 14     გაიდგამს და ამას მოინდომებს, -- გარეშემო კაცნი თვით ყმად
Line of edition: 15     და მოსამსახურედ იყოლიოს. და ამ რიგის სიხარბისაგან ისინი
Line of edition: 16     თაკილს დაიწყებენ, და ამისი ბოლო სრულიად შფოთი, ცილება
Line of edition: 17     და ბრძოლა იქნება და სიავე გახშირდება. თქუა:      Page of alt.ed.: D_22

Line of edition: 18
ლექსი

Line of edition: 19        ცილება ცეცხლსა აღაგზებს, ვითა საღრტილი კვესითა,
Line of edition: 20        რასაც მოხვდება, სრულ დასწვავს, გარდაეხვეწოს ვერ სითა.

Line of edition: 21        ვეზირმან მოახსენა:
Line of edition: 22        -- ეჰა, მეფეთ მეფეო, დიდად ბრძენო! მაგ ავთ რიგთ მოსაშლელად
Line of edition: 23     ერთი რამ მოუგონიათ, რომ ყოველნივე თითო-თითო
Line of edition: 24     თავეთს საზღვარს დასჯერდენ და მოხვეჭისა და უსამართლობის
Line of edition: 25     გრძელი მკლავი დაიმოკლონ, თუარა მათთვი მოგონილს
Line of edition: 26     რისხვას ეძახიან. ეს მოსამართლეთ სიკეთის რიგით დაუმტკიცებიათ,
Line of edition: 27     რომ საქმე სწორედ საჩინო იყოს და არც ერთგნით
Line of edition: 28     სჭარბობდეს, და ამისი საცადი მის შუბლთა აჩნდეს, და მოგონებულს
Line of edition: 29     რისხვასა სწორს სამართალს საშუალ, როგორც
Line of edition: 30     უთქუამთ:

Line of edition: 31
ლექსი

Line of edition: 32        ორთა სახეთა საშუალ ძეს დიდი განყოფილობა,
Line of edition: 33        ვითა მზესა და თაგდირსა აქუს საკამათო ცილობა.

Page of edition: 217
Line of edition: 1        უმჯობესი ეს არის, ყოელსა საქმესა შინა არც იქით აჭარბებდეს
Line of edition: 2     და არც აქათ. და სწორე და მართალი ეს არის -- საშუალი
Line of edition: 3     საქმე ყოვლის საქმის უკეთესია.
Line of edition: 4        ჴელმწიფემ ჰკითხა:
Line of edition: 5        -- ეგე საშუალი საქმე უნდა ვიცოდეთ, სადეთ მოვა და
Line of edition: 6     დავისწავლოთ.
Line of edition: 7        ვეზირმან მოახსენა:
Line of edition: 8        -- მაგისნი მასწავლებელნი სრულნი კაცნი არიან, რომელნიცა
Line of edition: 9     ღ(მერ)თ(მა)ნ მოავლინნა -- კაცთა ნათესავი ბრძენნი და შჯულის
Line of edition: 10     მეცნიერნი, წინასწარმეტყუელნი და მოციქულნი. მათ
Line of edition: 11     დიდ ნამუსს უჴმობენ, მათის შენდობითა კაცთ სიკეთის სწავლება      Page of alt.ed.: C_25
Line of edition: 12     და სიავის დაშლა, მათი ბრძანება ყოველივე რიგიანი და
Line of edition: 13     მართებული არის, და რა იგინი საუკუნო საშუებელთა მიიცვალნენ,
Line of edition: 14     აწ მათის შჯულისა და წესისა მოუშლელობისათჳს მართებულის
Line of edition: 15     შერისხვის მეტი ღონე არ არის. რადგან მრავალნი
Line of edition: 16     კაცნი თჳსის ბუნების სიკეთეს ვერ გულისხმა ყოფენ, და ჴორციელს
Line of edition: 17     გემოვნებასა და პი/რუტყულს წადილს მიჰყვება, ამისთანას      Page of alt.ed.: T_58
Line of edition: 18     საქმისათვქს მათში ერთი ძლიერი მოსამართლე უნდა
Line of edition: 19     იჯდეს, რომე რაცა ღ(მრ)თის ბრძანების გარდამავალი იყოს, არა
Line of edition: 20     ქმნას, და რაც რიგი და ბრძანება იყოს, იგი დაამტკიცოს,
Line of edition: 21     რომე შჯულიერი რქა ბედნიერობის ქედით ამაღლდეს და მეფეთ
Line of edition: 22     შესამოსელიც შჯულის ძლიერების ჴელით გაიმართოს.
Line of edition: 23     თქუა:

Line of edition: 24
ტაეპი

Line of edition: 25 ჭკვიანთ მეფობა და მღდელთ სეფობა ორს თუალს ჰგავს, ერთად ბეჭედში მჯდომსა.

Line of edition: 26 კუალად ამ იგავზე უთქვამსთ:

Line of edition: 27
ლექსი

Line of edition: 28        ჰაი, ჰაი, სამეფო შჯულისგან რა შვენიერად თავმაღლობს.
Line of edition: 29        ჰე, შჯული სამეფოსაგან ნათობს და უფალსა მადლობს.

Line of edition: 30        უმაიუნფალ ბრძანა:
Line of edition: 31        -- ეს ძლიერი მოსამართლე რომე სთქვი, კაცთა შორის უნდა
Line of edition: 32     იყოს, მას ვითარ უჴმს ქცევა, წესი და საქმე ქუეყნიერისა
Line of edition: 33     რიგისა ანუ შჯულისა გამგეობა?
Line of edition: 34        ხაჯუსტარ-რაიმ მოახსენა:
Page of edition: 218   Line of edition: 1        -- მოსამართლე იგი წყალობისა და წყრომის წესზედ ჭკვიანი      Page of alt.ed.: D_23
Line of edition: 2     და მცოდინარე ჴამს. სამართლის გარჩევა არ აკლდეს, თუარა,
Line of edition: 3     თუ ასრე არ არის, ქუეყანა ბრალი შეიქნება და სამეფო^*^*
Line of edition: 4     წაქცევაზედ მიიწურვის. თქუა:

Line of edition: 5
ლექსი

Line of edition: 6        თემი სამართლით დამტკიცდეს, ოჴერმან იწყოს შენობა.
Line of edition: 7        შენის სამართლის ნაქმარსა შენთვისვე ეთქუას შენობა.¹⁵^*

Line of edition: 8        ესეც უნდა სახელმწიფოს^**^* მარიგებელთ გამორჩევას ეცადოს
Line of edition: 9     და სცნას, თუ რომლისა ჴამს ძალის მიცემა და წყალობის
Line of edition: 10     ქნა და გაწ/ყობა, ანუ რომლის გუარისა ყურის მიუპყრობლობა      Page of alt.ed.: A_18
Line of edition: 11     და დამდაბლება და მათს საქმისაგან მორიდება. ჴელმწიფეთ
Line of edition: 12     კარის მოსამსახურენი ერთპირნი უნდა იყუენეს, ნიადაგ
Line of edition: 13     ჴელმწიფის კეთილის მდომნი და მისის ერთგულების ქამარშემორტყმულნი
Line of edition: 14     ჴელმწიფის სააქაოს კეთილად მასახელებელნი
Line of edition: 15     და საიქაოს განსვენების მცდელნი. ერთრიგნი თავის
Line of edition: 16     თავს ამ გვარად აჩუენებენ, მაგრამ თავის სარგებლისათჳს იჭირვიან.
Line of edition: 17     კიდევ მრავალნი არიან, სხვისაგან ძალის დაუტანლობისათუის
Line of edition: 18     ემსახურებიან. / თქუა:      Page of alt.ed.: T_59

Line of edition: 19
შაირი

Line of edition: 20        ფერობით სიტყვას შეთხზნიან, კუეხნითა დაიქადებენ:
Line of edition: 21        "ამას ვიქ!" "ეს შემიძლია!" თვის ავს სხვაზედა ადებენ.
Line of edition: 22        სხვა არვინ უნდათ, მოჰკიცხვენ, აუგთა გაუცხადებენ,
Line of edition: 23     და   რათა პატივი იშოვნონ, მეფისგან მოიწადებენ.

Line of edition: 24        რადგან მათი საქმე თავისის სარგებლისათჳს არის, მათ      Page of alt.ed.: C_26
Line of edition: 25     ერთგულთაგან რომ გულს დააკლდესთ, პირად პასუხი არ ძალუცთ
Line of edition: 26     და გულთა შინა დაიმარხუენ საჩხუბრად. ან ერთმოდასენი
Line of edition: 27     ჴელმწიფისანი, სამსახურად მახლობელნი და სანდონი, მცირეს
Line of edition: 28     საზრდელისათჳს შურად და მტერად აღუდგებიან, ჴერჴსა და
Line of edition: 29     ეშმაკობას დაიწყებენ და ავის გზით მეფეს შეასმენენ. მაგრამ,
Line of edition: 30     თუმცა ჴელმწიფემ გასინჯვის სამოსელი გაიჴადა და მაბეზღარს
Line of edition: 31     ყური მიუპყრა, და კარგად არ გამოიწვლილა და არ გამოსჩხრიკა
Line of edition: 32     და მათი სიმტყუნე არ გამოაჩინა, ზიანი და არეულობა მისგან
Line of edition: 33     იშვების და სიბოროტის ჩხუბის ხარისხი ამაღლდების. თქუა:

Page of edition: 219
Line of edition: 1
შაირი

Line of edition: 2        მეშფოთე კაცსა ერიდე, ნუ ისმენ მეშურნისასა,
Line of edition: 3        რადგან შურითა დაბნელდა, სძულობს ნათელსა დღისასა,
Line of edition: 4        ერთს წამზედ აშლის თემსა და მას მშვიდობასა ღ(მრ)თისასა
Line of edition: 5     და   დიდი ქუეყანა მოუწვავს ენასა მაბეზღრისასა!

Line of edition: 6        მაგრამ თუ გულმღვიძარე ჴელმწიფეა და ჭკვიანი და საქმის
Line of edition: 7     მიმჴდომი, დიდთა და მცირეთა ნაქმართა თვითან მიჴვდება და
Line of edition: 8     სიმართლის ნათელსა ტყუილის სიბნელიდამ გაარჩევს, და ამ
Line of edition: 9     სოფელს მისის სიმტკიცის კვერთხი შფოთისაგან დაწყნარებული
Line of edition: 10     იქნება და მას სოფელსაც დიდებისა და ბრწყინვალეს მაღალს
Line of edition: 11     ხარისხზედ აღიწევა. თქუა:

Line of edition: 12
შაირი

Line of edition: 13        ამა სახლთა წუთის ღამე ვინ სამართლით გაიცადა,
Line of edition: 14        ხვალ იშენოს სახლი მტკიცე ამისა წილ მაღლა ცადა;
Line of edition: 15        მართლმსაჯული, თემთმფარველი არ ქაჯთაგან გაიცადა,
Line of edition: 16     და   უოხჭნოსა ლხინსა ჰპოებს, რადგან ჭირნი მოიცადა.

Line of edition: 17        რომელიც ჴელმწიფე მეცნიერობას გამოიკულევდეს და
Line of edition: 18     თავისი საქმე სიბრძნით განაგოს და ბრძენთ სწავლით თვისის
Line of edition: 19     რიგის გზა გაასწოროს, მისი ქუეყანა და თემი შენობით გარდაემატება
Line of edition: 20     და მისნი გლეხნი და მდაბიონი მხიარულნი გულკეთილად
Line of edition: 21     იქნებიან. როგორადაც დიდმან ინდოთა ჴელმწიფემან რაი
Line of edition: 22     ინდაურად დაბიშლიმ / წოდებულმა, ქნა, -- თჳსი ჴელმწიფობის      Page of alt.ed.: T_69
Line of edition: 23     საძირკუელი ფიდფაი ბარამან^*^* ბრძნისა და ფილასოფოსის
Line of edition: 24     სწავლის რიგზედ დადვა და მისგან მართალი, რაც ჴელმწიფობის
Line of edition: 25     საქმის საჴმარი იყო, შეიტყო, და მისის მიყოლით ერთი
Line of edition: 26     რამ ხანი მოსვენებითა და სახელდიდობით წარვლო, და რა ამ
Line of edition: 27     მუხთლის სოფლის საქმითა სიცოცხლის სამოსელი სიკუდილის
Line of edition: 28     სახლის სიღრმეში მიიხვნა, აწცა მისი სახელი და დიდებული
Line of edition: 29     ქება ამა ჟამთაცა ყოველსა ქუეყანათა პირთა ზედან განფენილ
Line of edition: 30     არს. თქუა:

Line of edition: 31
ლექსი

Line of edition: 32        მრავლად ვიგონე, ქუეყანად რა ვპოო უკეთესია,
Line of edition: 33        კაცთა სახელის განფენა მოსამკად დანათესია.

Line of edition: 34        რა უმაიუნფალ დაბიშლიმისა^**^* და ბიდფაი ბრძნის ამბავი      Page of alt.ed.: C_27
Line of edition: 35     მო/ისმინა, როგორათაც დილის ნიავის ცემამა გაუშლელი ვარდი      Page of alt.ed.: A_19
Page of edition: 220   Line of edition: 1     გარდაშალოს, ეგრე გაცინებაზედ / ლალებრი ბაგენი გახლიჩნა
Line of edition: 2     და მხიარულმა სიხარულისა დუქანი მობაზრა და ღიმილით
Line of edition: 3     უბრძანა:
Line of edition: 4        -- ჵო, ხაჯუსტარ! რაოდენნი ჟამნი არიან, რომე ბარაჰმანისა
Line of edition: 5     და რაის ამბავი ჩემისა გულის ფიცართა შეწყნარებულა
Line of edition: 6     და მათის სიტყვის ხილი ჩემის გონების ტიალს მიწათა შიგან
Line of edition: 7     დარგულა^*^*. თქუა:

Line of edition: 8
ტაეპი

Line of edition: 9        დიდი ხანია შენისა გრუზვილთ თმათ ჯავრი მშენისა!¹⁶^*

Line of edition: 10        რამდენიც ვეძებე, მის ადგილს ვერა ვპოე და რამდენჯერ
Line of edition: 11     მათის არაკის ამბავი გამოვიკითხე, ერთი რამ ამ იგავებთა
Line of edition: 12     ჴელთ არ ჩამივარდა და ერთი სიტყვა მათის ცხოვრებისა მატიანეთა
Line of edition: 13     შინა ვერ მოვისაზრე. თქუა:

Line of edition: 14
ლექსი

Line of edition: 15        ვერა ნიშანი ვერ ვპოე გულისა წამღებელისა,
Line of edition: 16        მე არ მომხვდა, თუ წამხდარა კუალი საქმისა ძუელისა?

Line of edition: 17        ყოელ დღე გულისხმის კარი გამეღო, რათამცა მათი სახელი
Line of edition: 18     ვისგანმე მსმენოდა და მოწევნის თუალი მოლიდინის შუკათა
Line of edition: 19     მეჭირა და აწ ამ საქმემან პირი შენით მაჩუენა. თქუა:

Line of edition: 20
ლექსი

Line of edition: 21        ყურნი მაგ თქმისა მოუპყარ, მახარობლად ჩანს ბაგენი,
Line of edition: 22        თუალნი ელიან ნახვასა, მას ნათელს ოდეს მაგენი.¹⁷^*

Line of edition: 23        და რა ვიაზრე, რომე ვეზირსა მათი ამბავი სცოდნია, ჩემი
Line of edition: 24     ცნობა ღ(მრ)თის დიდების თაყუანისაცემელად განვამზადე.
Line of edition: 25     თქუა:

Line of edition: 26
ლექსი

Line of edition: 27        აწ გული მიხვდა წადილსა, აჰა, ნდომისა ნებასა,
Line of edition: 28        რასაცა ღ(მერ)თსა შევსთხოვდი, ვიაჯდი ჩემსა თნებასა!

Page of edition: 221

Line of edition: 1        იცოდე, რასაც ადრე ბარამან რაის სიტყვას შემატყობინებ,
Line of edition: 2     მაგის თქმითა ჩუენს დიდების საკადრის რამდენს რიგს საშოვარს      Page of alt.ed.: D_25
Line of edition: 3     გვიძღვნი, და იმ ანდერძების მოსმენის მიზეზითა და მისის
Line of edition: 4     წესითა გლეხთ სარგებელი დაემართების. ეგე ასეთი საამბოა,
Line of edition: 5     რომე მაგის საქმით ღ(მერ)თსა მრავალი მადლობა შეეწირების
Line of edition: 6     და მაგის მოსმენით ყოველი კეთილი გამრავლდების.
Line of edition: 7     მაშა, მაგვარი სწავლა, უთუოდ, დიდად პატიოსანი და დასამადლებელია.
Line of edition: 8     თქუა:      Page of alt.ed.: C_28

Line of edition: 9
ჩახრუხაული

Line of edition: 10        ბრძენთა ენანი, ნათლად ჩენანი, კლიტეა სიბრძნის ღებად კარისად.
Line of edition: 11        საგანძურთ კართა, ჴელმინაკართა. ნაღდთ გამომღებო, აყოვნებ რისად?
Line of edition: 12        სწავლის საზომი, მრავლად აზომი, რომ მაშიგან ძეს თემთა ჯარისად,
Line of edition: 13     და   ერთის გზით სწავლას, მეფესთან წავლას მალე იტყოდე გასახარისად.

Line of edition: 14        დაიწყო არაკიანად ამბავი დაბიშლიმისა^*^* და ფიდფაი^**^*
Line of edition: 15     ვეზირისა.
Line of edition: 16        ვეზირმან, ცნობაბრწყინვალემან და კეთილადმოუბარმან,
Line of edition: 17     საქებრის სიტყვისათჳს ენა დაძრა და თქუა:

Line of edition: 18
ლექსი

Line of edition: 19        სვიანთა ფერჴნი, მეფეო, პოვნად არს განმზადებულნი,
Line of edition: 20        ბედის ვარსკულავნი შენითა ნათობენ, ცაში დებულნი.

Line of edition: 21        იადონთაებრ მჴმობელისა და ბრწყინვალედ მცოდინარისაგან
Line of edition: 22     მასმია, ინდოეთისა ერთისა დიდისა ადგილისა და თემისა, რომელი
Line of edition: 23     ხალსავით აშვენებდა პირსა ყოვლისა ქუეყანისასა, მუნ
Line of edition: 24     ჯდა ჴელმწიფე ერთი, სვემღვიძარე და გამარჯვებული, ქვეყანათა
Line of edition: 25     შემამკობელი, მდაბიურთა მოწყალე, უსამართლოთა
Line of edition: 26     დამწველი, სახელოვნობის შუქგანფენილი. მისის ჴელმწიფობის
Line of edition: 27     სნატის ქუელისმოქმედებაჲ კეთილის საქმისა სასოებად და ავის
Line of edition: 28     საქმის მოშლად გამზადებულიყო; უსამართლობისა და უწყალოობის
Line of edition: 29     ორთქლი ქვეყ/ნის სარკის პირისაგან მოეჴ ოცა და გულლმობილობისა      Page of alt.ed.: T_26
Line of edition: 30     და მსჯავრისა სისწორე წყალობის მიჭვრიტანაში
Line of edition: 31     ყოელ თემის კაცთათჳს ეჩუენებინა. თქვა:

Page of edition: 222
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        სახელოვნობის ნათლითა მოემზო ჴმელთა არენი.
Line of edition: 3        მეფის სიკეთემ, სარკეებრ, აელვა შიგნით-გარენი.¹⁸^*

Line of edition: 4        მას ჴელმწიფეს რაი-დაბიშლიმ^*^* ეწოდა, ინდოელთ ენისაგან      Page of alt.ed.: A_20
Line of edition: 5     ესრე ითარგმანების: "მეფე ქუეყნისა მპყრობელი". სიდიდისა
Line of edition: 6     და სიმაღლისა გარდამატებითა სიუხვის საგდებელი ცის
Line of edition: 7     კამარის ერდოზედ შეეტყორცა, უზომოს სიმდიდრისაგან, თუ არ
Line of edition: 8     ძალიანსა და გაჭირებულს საქმესა, სხვათა არად მიიჩნევდა.
Line of edition: 9     ათი ათასი პილო ლაშქართა შინა ჰყვებოდა, ბუმბერაზთა
Line of edition: 10     და გმირთა სიმრავლე ახლდა, მრავლის საუნჯის პატრონი იყო
Line of edition: 11     და ქვეყანა მორჭმული ჰქონდა. თქუა:

Line of edition: 12
ტაეპი

Line of edition: 13        ყოველთ მეფეთა სადარი მარტო შენა გაქვს სადარი.¹⁹^*

Line of edition: 14        ამა სიდიდისა უფალი ყოველსა საქმესა ყურთა უპყრობდა      Page of alt.ed.: D_26
Line of edition: 15     და მოჩივართაგან საჩივარსა თვით მოუსმენდა. თქუა:

Line of edition: 16
ლექსი

Line of edition: 17        პატივის ჴელსა გლეხთაგან ნუ განაშორებ, მეფეო,
Line of edition: 18        მდაბიოთ საქმე პატივთა მიანდევ, აიეფეო!

Line of edition: 19        მის საბრძანებელთა შინა შიში, ძრწოლა და კრძალვა გაეფინა.
Line of edition: 20     სამკვიდროს მაოხართა სისხლის რუ ნაკადულად მიეშვა.
Line of edition: 21     ყოველ დღე ლხინისა და განცხრომის ნადიმი მოემზადა. საწუთროს
Line of edition: 22     საწადლის დროსავით მისს პურობასა გულის ნება უფრო
Line of edition: 23     შეითვისებდა. ყოვლს ჭამაზედ ბრძენნი და დიდად მცოდინარენი
Line of edition: 24     გამზადებულნი სხდეს, შვენიერსა და გამოჩენილის პასუხით
Line of edition: 25     მის აღმატებულს ქებას მომართვიდეს. ერთსა დღესა პატივის      Page of alt.ed.: C_29
Line of edition: 26     სნატთა ზედა ჯდა, საჴელმწიფო ლხინი გაემართა. თქუა:

Line of edition: 27
ლექსი

Line of edition: 28        სამეფოს ლხინთა სალხენად ჟამად ქმნის, საქმე აეღო,
Line of edition: 29        პერპერასა და ნიჭისა უხობის კარი გაეღო.      Page of alt.ed.: T_63

Page of edition: 223
Line of edition: 1        მგოსანთა კრვათა და ტკბილთა ჴმათა დასრულებისა უკან,
Line of edition: 2     სასიბრძნო არაკების მოსმენა მოინდომა, და პირმთვარეთა და
Line of edition: 3     შუბლასპიროზთა როკვათა შემდგომად, ტკბილთა წურთათა და
Line of edition: 4     სამეცნიეროთა სწავლებათა მთქმელთა ბრძანა მოყუანება. გამორჩეულთა
Line of edition: 5     ბრძენთა, მცოდინარეთა მჴცოვანთა კაცთა, რომელთა
Line of edition: 6     შესიტყუანი და სიბრძნისა სიღრმეთა ლაპარაკნი მათნი
Line of edition: 7     თუალ-მარგალიტთა და უსასყიდლო სპეკალთა მსგავსი სანახავი
Line of edition: 8     იყო, ხელმწიფემან მას ყური მიუპყრა. თქუა:

Line of edition: 9
ლექსი

Line of edition: 10        სიტყუა საყურის ბოლოა, მეფისა ყურთ გასაყარნი,
Line of edition: 11        თითო კაცისა სიკეთეს აქებდეს, ვითა მაყარნი.

Line of edition: 12        ამათში ერთმან სახელოვანმან და ზნესრულმან სასიტყო
Line of edition: 13     ქება, უხობისა და გაცემისა ნიშატი ასპარეზთა შინა ატარა და
Line of edition: 14     სხუანიცა იგი ბრძენნი მას დაემოწმნენ და ერთჴმა შეექნენ,
Line of edition: 15     რომე უხუება პატიოსანი და საქებური ზნეობა არისო და ყოელნი
Line of edition: 16     მცოდინარენი აქებენო, და მანვე პირველმან თქუა:
Line of edition: 17        -- უხობა ღ(მრ)თის საქმის მიმსგავსება არის, რადგან მას
Line of edition: 18     ყოველნი მოწყალედ ხადიან. ყოლე მისი მოწყალება ყოელთა
Line of edition: 19     ზედა არს და მისი უხვება ყოელთა კაცთა მოეფინებისო. ფილასოფოსთა
Line of edition: 20     უთქუამს: უხვება და მოწყალება ერთი ხეა, ედემის
Line of edition: 21     წალკოტთა შინა აღმოსული და მისივე წყაროს რწყვით ამაღლებული.
Line of edition: 22     თქუა:

Line of edition: 23
შაირი

Line of edition: 24        კეთილი გუარი უხობა ღ(მრ)თის მოწყალების დარგია,
Line of edition: 25        საუნჯეს თუცა დააკლდა. კაცთა შოება ნარგია.
Line of edition: 26        მკუდრით რომ ცოლცხალი მოვიგო6 ესე სრულიად კარგია,
Line of edition: 27     და   სხვის შეკრებული სხვას დარჩეს, მითხარ, თუ რა სავარგია?^*^*

Line of edition: 28        რა მეფემან ეს შესხმაები მოისმინა და გაიგონა, მის საცნობელსა
Line of edition: 29     უხვების მდუღარემან ოფლმან დაასხა და ბრძანა სპეკალთა
Line of edition: 30     ზარდახშათა კართა განღება და ქადაქთა ყივილი, რათა
Line of edition: 31     კეთილსა კაცსა და ბოროტსა ყოველსავე ბოძი და მისაცემელი      Page of alt.ed.: D_27
Page of edition: 224   Line of edition: 1     მიენიჭოსო. მაშინ უცხოთაცა და მკვიდრთა, დიდთა და მცირეთა
Line of edition: 2     ხვედრი უზომო იყო, ზღვათაებრ მორწყვიდა და კეთილის თესულსავით
Line of edition: 3     ნაყოფიერება განმრავლდა და ქვეყანა მოირჭო.
Line of edition: 4     თქუა:

Line of edition: 5
ლექსი

Line of edition: 6        მჭელთ ღრუბელთაგან გამოჰჴდა სიუხვის წვიმათ ცუარობა,
Line of edition: 7        გამორცხა სიგლახაკის დროს წერილის კეფთა მწარობა.      Page of alt.ed.: A_121

Line of edition: 8        მას დღესა წამ თუ წუთ მზეებრ ბრწყინვალეს ოქროთა და      Page of alt.ed.: C_30
Line of edition: 9     ვეცხლთა გაიცემებოდნენ და ახალთა გახარებათა ბედობას ცდილობდენ,
Line of edition: 10     ვირემდის ოქროფრთოვანი ფასკუნჯი მზისა და სიბნელის
Line of edition: 11     ბუდეთა შთაჴდებოდა, შავთა ღამეთა ყორნის სიბნელეს
Line of edition: 12     პირის ფრთა ქვეყანისა კიდეთა მოეფინებოდა. თქუა:

Line of edition: 13
შაირი

Line of edition: 14        მზემ დაიფარა ფარდაგი სხივს ზედა არ საჩენელად,
Line of edition: 15        ღამე გამოძვრა სოროდამ წყუდიადისა მფენელად,
Line of edition: 16        მზის დისკო დაჯდა ადგილსა ღამისა გამათენელად,
Line of edition: 17     და   მბრუნავი ცა ჩნდა ოქროსა კენჭებთა ვერ დამტევნელად.

Line of edition: 18        ჴელმწიფემან თავი განსვენების სასთაულზედ მიდვა და ძილისა
Line of edition: 19     ლაშქარი გარ მოეხვივა და გონებისა ცნობა შემაფარილებელმან
Line of edition: 20     შეიპყრა, და მოეჩუენა ერთი ბრწყინვალე ბერი კაცი,
Line of edition: 21     რომელსა მლოცაობისა და მოღუაწებისა ნიშანი შუბლთა აჩნდა.
Line of edition: 22     წარმოუდგა სიზრმივ და მშვიდობა მოსცა და ჰქვა: დღეს დიდი
Line of edition: 23     საუნჯე ღ(მრ)თის გზაზედ გააბნივე და მრავალი და ურიცხვი
Line of edition: 24     შესაწირავი ნებისათუის უფლისა სამადლოდ გაეც. აწ, ხვალდილეულ
Line of edition: 25     წასასვლელი ფერჴი ბედნიერს ავჟანდათა შედგი და
Line of edition: 26     სამეფო დარბაზით აღმოსავალისაკენ წაბძანდი და მუნ დიდი
Line of edition: 27     საუნჯე შენთვის დამარხულია და ბოძებული. მუნ ესოდენი
Line of edition: 28     განძი ჰპოო, რომელ ჴმელთა სივრცისა ფერჴნითა დიდ-დიდთა
Line of edition: 29     თავთა დასტკეპნიდე და სიმაღლითა თავი ღრუბელთა
Line of edition: 30     აღაცილოო.
Line of edition: 31        რაიმ რომ ეს სასიხარულო ჩუენება იხილა, ძილისაგან გაღვიძებული
Line of edition: 32     მის საუნჯისა გონებითა და მის პატიოსნის კაცის
Line of edition: 33     ნახვითა გამხიარულდა. ხელი და პირი დაიბანა, ადგა და განწესებული
Line of edition: 34     ილოცა. და ღ(მრ)თის საუნჯის მცველმან წერაქვით სალაროს
Line of edition: 35     კარი გააღო და მრავალფერმან მზის შარავანდედმან ვარსკულავთა
Page of edition: 225   Line of edition: 1     თუალ-მარგალიტი ცის სიფართიდამ თავის ელვარეს
Line of edition: 2     კალთას ქუეშ ამოიფარა. თქუა:

Line of edition: 3
ტაეპი

Line of edition: 4        ალიონი, ვეცხლის მსგავსი, ოქროს კლიტით გა-ცა-იხსნა.

Line of edition: 5        ბრძანა მეფემან ქარულად მავალთა საჴედრებთა მოთვალულისა
Line of edition: 6     ოქროსა აკაზმულობითა მორთვა და ბედბედნიერობითა და
Line of edition: 7     სვესვიანობითა ცხენთა შეჯდომა და პირისა აღმოსავალისაკენ
Line of edition: 8     დასწორება. /      Page of alt.ed.: T_65

Line of edition: 9
ლექსი

Line of edition: 10        სვისა ავჟანდა ბედისა ავჟანდის შესწორებული,      Page of alt.ed.: D_28
Line of edition: 11        გამარჯვებისა ლაგმითა მას მჴარეს იქმნა რებული.

Line of edition: 12        რა შენობის საზღვარი დააგდო, უშენოთა გამოვიდა, ყოველთა
Line of edition: 13     კიდეთა თუალნი მიმოაქვნდა, თავის საწადლის აზრსა
Line of edition: 14     ეძებდა. მაშინღა ერთი მთა ნახა, რომელი გულოვანის კაცის
Line of edition: 15     სიუხვისაგან უფრო თავმაღლობდა და სახელგანთქმულთ მეფეთა
Line of edition: 16     სვეთაგან ფერჴი უმტკიცეს დაემყარებინა. და მის მთის
Line of edition: 17     კალთათა / ერთი რამ ქუაბი მოჩნდა, და ერთი კაცი გულტკბილი
Line of edition: 18     მის ქვაბის კართა ჯდა და მის ქუაბის სიყვარულითა მეშურნობისა      Page of alt.ed.: C_31
Line of edition: 19     ჭირი მოეძაგებინა. თქმულა:

Line of edition: 20
ლექსი

Line of edition: 21        ამბიანთ და უამბოთა რაცა არის ღ(მერ)თი ჰფარავს,
Line of edition: 22        მდიდართა და მკოდოვანთა გამოზრდის და უზამს არ ავს.

Line of edition: 23        რა ჴელმწიფის თუალმან საგონებლისა იგი მოყვასი დაინახა,
Line of edition: 24     მისმან გულმან საალერსოდ მოინდომა და მისმან ნებამან მის
Line of edition: 25     ბერის ალერსი მოიწადინა. და მან მოხუცებულმან ჴელმწიფის
Line of edition: 26     გულთა ნაწერი ზეპირად აღმოიკითხა, ენა ააუბნა და თქუა:

Line of edition: 27
ლექსი

Line of edition: 28        ქუეყნის მპყრობელო მეფეო, ღ(მრ)თისაგან დაბადებულო,
Line of edition: 29        გული და თვალი სავანედ გიძღვნა, გარდაჴე, ქებულო!

Page of edition: 226
Line of edition: 1        მოახსენა:
Line of edition: 2        -- მეფეო, ეს მზრუნავთ კაცთ სადგომია, თქვენის ლაჟვარდითა      Page of alt.ed.: A_22
Line of edition: 3     და ოქროქანდათ / მოხატულთ პალატთა არ გეჩუენება
Line of edition: 4     საბრალოსა და გლახაკის ქუაბი და არცა მოთუალულისა სრათა
Line of edition: 5     პატრონთა მოსაწონებელია, მაგრამ თქუა:

Line of edition: 6
ლექსი

Line of edition: 7        ჩვეულებით ბერისათჳს ესე წესი დადებულა,
Line of edition: 8        ძუელს წერილთა მარტო ყოფნა ამა რიგით გაგებულა.

Line of edition: 9        აწ რადგან ჴელმწიფეს მოწყალების თუალითა საბრალოს
Line of edition: 10     კაცის საქმისათჳს მოუხედავს, და სოროსა მჯდომის პატიოსნის
Line of edition: 11     ფერჴით მისად პატივად მოსულა, -- ესე თჳსის დიდის მეფობის
Line of edition: 12     ბუნებაკეთილობის გამოჩენაა. თქუა:

Line of edition: 13
ტაეპი

Line of edition: 14        უდაბნოს მყოფთა, სოფლის გამყოფთა დიდთაგან ნახვა არის სიმდაბლე.      Page of alt.ed.: T_66

Line of edition: 15        დაბიშლიმ მის განშორებულის სიტყვაზე ცხენით გარდაჴდა
Line of edition: 16     და მის კეთილს საქციელსა გული დააჯერა და ერთი რამ ლოცვა
Line of edition: 17     შესაწევნელად სთხოვა. თქუა:

Line of edition: 18
შაირი

Line of edition: 19        მარტომყოფთ ლოცვა რა კაცმან მოყუსად მოიგოს სასოთა,
Line of edition: 20        მაშინღა გულის უფალმან დაფარული სცნას ასოთა.
Line of edition: 21        ვინცა იგავთა ძალს მისწვდეს, ბრენთა არ დასანასოთა,
Line of edition: 22     და   ღირსთა თქმულთაგან უცნიათ, არ უკრეფიათ დასოთა.

Line of edition: 23        მერმე ჴელმწიფემ წასვლა გააპირა, განშორებულმან საბოდიშო
Line of edition: 24     ენა ააუბნა და თქუა:

Line of edition: 25
ლექსი

Line of edition: 26        მთხოვრისა გლახაკისაგან ვით შესაძლოა ესია,
Line of edition: 27        დიდებულს მეფეს აწვევდეს, რამე აქვს მისი წესია.

Line of edition: 28        მაგრამ ჩვენებურის რიგით ერთი ძღუენი მაქუს, მამის ჩემის      Page of alt.ed.: C_32
Line of edition: 29     დანარჩომი, / ის მინდა ჴელმწიფეს მივართუაო. მის საუნჯის      Page of alt.ed.: D_29
Line of edition: 30     ნიშანი არის დაწერილი. ამ ქუაბის ერთს კუთხეში მძიმე
Page of edition: 227   Line of edition: 1     საგანძური და მრავალი თუალ-მარგალიტი და უამრავი ოქრო
Line of edition: 2     და ვერცხლი დაფლულია და მე რადგან ცოტასა დაჯერებულ
Line of edition: 3     ვარ და ამ ერთის სოროსათვის ჴელი მომიკიდია, მას აღარას
Line of edition: 4     ვეძიებ. ჟამის მოგებისათვის ჩემი უნჯი მცირის დაჯერება არს,
Line of edition: 5        ამისთვის რომ სისწორის ბაზმათა შინა ამ რიგის ხელსატაცითა
Line of edition: 6     თუალ-მარგალიტის უძვირფასე ზეთი ავანთო. თქუა:

Line of edition: 7
ლექსი

Line of edition: 8        თუ კაცი სასოსა პირსა არ ნახავს, ვერას ნახავსა,
Line of edition: 9        ვინც არ მოითმენს მადლობით, კეთილს რით დაისახავსა?

Line of edition: 10        აწე თუ ქუეყნის მპყრობელმან წადილის ბრწყინვალება მაზედ
Line of edition: 11     მიაყენოს და უბრძანოს მსახურთა თჳსთა, და მოძებნონ და
Line of edition: 12     პოონ და მეფის საუნჯეთა შესძინონ, და რომლითაცა წადილითა
Line of edition: 13     მოინებოს -- წარაგოს, არა უწესო არს.
Line of edition: 14        დაბიშლიმ ესე რა მოისმინა, მის ღამის ჩუენება განშორებულს
Line of edition: 15     უთხრა და მისი დაფარული საიდუმლო მას ქვაბთ მოსურნეს
Line of edition: 16     გაუცხადა. განშორებულმან მოახსენა:
Line of edition: 17        -- ესე მცირე რამ არის, მაღლის მეფის სიუხვის შესადარი
Line of edition: 18     არა არს, მაგრამ, რადგან ჩუენებით მოგრთმევიათ და გბოძებია,
Line of edition: 19     და უკლებელად მეფისა თუალთა წინაშე მოიღეს. თქუა:

Line of edition: 20
ტაეპი Page of alt.ed.: T_67

Line of edition: 21        რაც განგებითა, სვეთგან გებითა, კაცთ მიეცემის, უცოდველია.

Line of edition: 22        რაიმ უბრძანა სპათა, რათა შევიდენ ქუაბსა მას და თხარონ
Line of edition: 23     შინაგანი მისნი. და რა თხარეს ცოტაი, პოეს გზა საუნჯისა მის
Line of edition: 24     და უკლებელად მეფისა თუალთა წინაშე მოიღეს. თქუა:

Line of edition: 25
რვული

Line of edition: 26        მაშინ მოართუეს სიმრავლე თუალთა,
Line of edition: 27        სალტე, საყურნი, ფარღული ქალთა,
Line of edition: 28        სკივრი, კოლოფნი მომღებთა მალთა,
Line of edition: 29        იაგუნდები, ნარევი ლალთა,
Line of edition: 30        ოქრო და ვეცხლი, უმძიმე სალთა,
Line of edition: 31        ჭურჭელნი მათნი, უნათლე ალთა,
Line of edition: 32        და მოჰქონდათ განძი, არ თუ დამპალთა,
Line of edition: 33        რიცხვით უზომო, შეუძლო ძალთა.

Page of edition: 228

Line of edition: 1        ხელმწიფემ ბრძანა სკივრთა და კიდობნებთა ოქროს კლიტეთა
Line of edition: 2     დადება. / და რა დააღეს, მრავალი ძვირფასი სხუადასხუა      Page of alt.ed.: A_23
Line of edition: 3     თუალნი და უსასყიდლო მარგალიტნი ნახა, და მათ შუა ერთი
Line of edition: 4     მურასა კიდობანი იდვა, რომ მისი სიმგრგულე მაგრად შეემტკიცათ
Line of edition: 5     და ბერძულის ბასრის მოქლონითა დაეჴშათ, რომე არას
Line of edition: 6     კლიტითა არ გაიღებოდა და მის ფერცხალს ვერა გასაღებელი
Line of edition: 7     დასძრევდა და ვერცა ვინ ჴერჴიან[ი] მისის საკლიტის ადგილს
Line of edition: 8     ჰპოებდა. რაოდენ ეძებეს და ეცადნენ, მისის გასაღების ნიშანი
Line of edition: 9     აზრითაც ვერა გაიგონეს რა. რაი^*^* მისის გაღებისათვის დიდს
Line of edition: 10     საგონებელში ჩავარდა, ამისთჳს რომ ნამეტნავი ნდომა ჰქონდა
Line of edition: 11     მას, კიდობანში რა იდვა, გამოეღო. და გონებათა შინა ამას      Page of alt.ed.: D_30
Line of edition: 12     იტყოდა: რადგან სხუასა კიდობნებთა შინა ეგოდენი ძვირფასი
Line of edition: 13     და პატიოსანი თუალი და / მარგალიტნი იდვნეს, მაშა ამა      Page of alt.ed.: C_33
Line of edition: 14     შინა საუკეთესო იქნება რამეო, თუარა ამისი ასე მომტკიცება
Line of edition: 15     რა უნდა იყოსო. მერმე უბრძანა, ჴელმარჯვე მჭედელმან ინდოურის
Line of edition: 16     ნაჯახით მისი მოქლონი გატეხონო. მოიღეს, და რა
Line of edition: 17     გაჴსნეს, მაში სხუა უმცროსი სკივრი იდვა, ცის კამარასავით
Line of edition: 18     თუალ-მარგალიტით მოკრკიალებული, და მას სკივრში მთუარულად
Line of edition: 19     მგრგუალი მოთხე იყო, შვენიერად შემკული. ჴელმწიფემ
Line of edition: 20     იგი მოთხე თავის წინ მიაღებინა და თქთ გახსნა. ნახა
Line of edition: 21     ერთი თეთრის ლარის ნაჭერი, რომე ათინელთ^**^* კალმით რამდენიღაც
Line of edition: 22     ტრიქონი ეწერა. დაბიშლიმ გაჰკვირდა და ბრძანა, ეს
Line of edition: 23     რაიაო?! ზოგთა თქუეს, ამ საუნჯის პატრონის სახელსა გავსო;
Line of edition: 24     სხვათა თქუეს, ეგების ტილისმა იყოსო და ამ საგანძურთა დასამარხავად
Line of edition: 25     დაწერესო. რა ჴელოსანთა და სახელმწიფოს^***^*
Line of edition: 26     მარიგებელთა სიტყვის თოკი დაუმოკლდათ, ჴელმწი/ფემ ბრძანა:      Page of alt.ed.: T_66
Line of edition: 27     ამის წაუკითხავად ეს არ შეიტყობაო. და მუნ მის წერილის
Line of edition: 28     მეცნიერი არავინ დგა. და სძებნიდენ კაცთა ესეთსა, რომლისაგან
Line of edition: 29     საწადელს მიხდომოდენ. და პოეს კაცი ვინმე ბრძენი,
Line of edition: 30     რომელი ელენთა სწავლულებათა ნაქები იყო^****^* და მისი აღმოკითხვა
Line of edition: 31     შეეძლო, და მცირედთა ხანთა დაყოვნებასა ზედა სამეფო
Line of edition: 32     მაღალთა კართა მიხადეს. დაბიშლიმ მრავალს პატივსა და
Line of edition: 33     წყალობას უთქმიდა და მერმე უბრძანა:
Line of edition: 34        -- ეჰა, ბრძენო! ჩემი საწადელი ეს არის, რომე ამა წერილისა
Line of edition: 35     ამბავი გამომითარგმანო და ამაისთა იგავთა საქმე ნათლად
Line of edition: 36     და სწორედ მომაჴსენო. თქუა:

Page of edition: 229
Line of edition: 1
ტაეპი

Line of edition: 2        როს იქნას ამ წიგნის ასოთ, მე საწადელი შემასოთ?

Line of edition: 3        ბრძენმა იგი წერილი რა ჴელად მიიღო, მასვე წამსა მისის
Line of edition: 4     ნაწერის ამბავი გამოიტაცა, და მერმე თქუა:
Line of edition: 5        -- ეს წიგნი დიდად სასარგებლო არის, და ამ საუნჯის ამბის
Line of edition: 6     დასაწყისი საქმე ესრე წერილ არს: "მე, უშანგ ჴელმწიფემ,
Line of edition: 7     დავსდევ საგანძური ესე დიდძალი რაისათჳს.^*^* როცა რაიდაბიშლიმ^**^*
Line of edition: 8     გამოჩნდება, აქ უნდა მოვიდეს და ეს საფასე მისის
Line of edition: 9     ბედისა იქნას. იცოდეთ, რომე ეს საუნჯე მისის ხელით
Line of edition: 10     გაიხსნება, და ესე ანდერძი დამიწერია და ოქროთა და თვალმარგალიტთა
Line of edition: 11     შიგან ჩამიდებია, რომე, რა ეს საგანძური ნახოს,
Line of edition: 12     ეს ანდერძიც იხილოს, წაიკითხოს და გასინჯოს, რომე ოქრო
Line of edition: 13     და თუალ-მარგალიტით რა კაცი მოტყუვდეს, ჭკუათამყოფთა
Line of edition: 14     კაცთა საქნელი არ არის, ამისთვის რომე ესენი მიბარებულსავით
Line of edition: 15     არიან, როგორათაც საყოელდღეო ჴელის მწიკული --
Line of edition: 16     წავა და ბოლომდე არ დარჩება და უსარგებლოა". იყო

Line of edition: 17
შაირი

Line of edition: 18        სოფლის მიმდონი ყოველნი სდევენ და ემოყვსებიან,      Page of alt.ed.: D_31
Line of edition: 19        არც დაუნდვია, არ ინდობს, ვინც დასანდობლად სცთებიან.
Line of edition: 20        უტვინოს ძვალთა მწოელნი გაძღებად ცუდად შვრებიან,
Line of edition: 21     და   რაც სხვათა უყო, შენც გიზამს, ასრე უმოქმედებიან.

Line of edition: 22        მაგრამ ეს ანდერძი ასეთი რამ არის, ჴელმწიფეთ საჴმარია      Page of alt.ed.: C_34
Line of edition: 23     და უამისოდ არ იქნება, ამად უნდა ბრძენმა ჴელმწიფემ ამისი
Line of edition: 24     გზანი გამოიკვლიოს. ეს ათოთხმეტი ანდერძი რომ მეფეთათვის
Line of edition: 25     სასწავლოა, მართლად შეიტყოს, თავის თავს მისანდობელად
Line of edition: 26     არ უმზერდეს, თვისის სვესვიანობის საფუძვლის შერყევას
Line of edition: 27     იგონებდეს და მისი ჴელმწიფობის სიმტკიცეს და სიმაგრეს --
Line of edition: 28     ამაოდ. /      Page of alt.ed.: T_69

Line of edition: 29
ანდერძი პირველი
Line of edition: 30        ესე რომე, რომელსაც ყმათაგანსა და ჴელქუეშეთა თავი გამოეჩინოს,
Line of edition: 31     სხვის სი/ტყვით მისის სიდიდის სახელის დამცრობას
Page of edition: 230   Line of edition: 1     ნუ დაუჯერებ ამისთჳს, რომ ვინც მეფეთაგან გადიდდება,
Line of edition: 2     ყოველი კაცი მას გაუქიშპდება და ეცდებიან თქისი ბატონის სამსახურს
Line of edition: 3     დააშორონ, და ჴ ელმწიფის წყალობა მაზედ არ დაემტკიცოს,
Line of edition: 4     და ტყუილითა და ჴერჴხით მის წაჴდენას ასრე ეცდებიან.
Line of edition: 5     მისის საჴელოს შოვნისათვის სწავლის სიტყუებს შემოიღებენ
Line of edition: 6     და მოსაღორებელის რჩევით ასეთებს მოახსენებენ.
Line of edition: 7     მეფის გუნება მაზედ გამოსცუალონ და თჳსი ნდომა აღასრულონ.
Line of edition: 8     თქმულა:

Line of edition: 9
ლექსი

Line of edition: 10 ტრელთა ენათა ეკრძალე, კაცი გიყვარდეს ცნობილი,
Line of edition: 11 მაბეზღართ ყოლე ნუ უსმენ, სიტყუა ნუ გინდა გმობილი!

Line of edition: 12
ანდერძი მეორე

Line of edition: 13        ორპირსა და ჩხუბიანსა კაცსა წინ წაყენების გზა არ მისცეს,
Line of edition: 14     რომ ეშმაურს საქმეს დაბადებს. შურისა და ღაზოს მეძიებელთ
Line of edition: 15     ბოლოს საქმე სინჯოს, და ამრიგი რამ რომ კაცს შეუტყოს,
Line of edition: 16     ხამს, რომ მისის ავის ენის აღგზებული ცეცხლი სწრაფად
Line of edition: 17     სიკუდილის წყლით დაშრიტოს, ვირემდე მისი კუამლი
Line of edition: 18     ქუეყანას დააბნელებდეს. თქმულა:

Line of edition: 19
ლექსი

Line of edition: 20 რა ცეცხლი ჴმელთა საწვავად მოეგზნას, მოეკიდოსა,
Line of edition: 21 დავსებას უნდა ეცადოს კაცი, არ მოერიდოსა.

Line of edition: 22
ანდერძი მესამე

Line of edition: 23        თჳსი კარისკაცნი და მნენი ეცადოს, რომ მეცნიერნი დაადგინოს
Line of edition: 24     და თვისის სიკეთის მცდელნი ამყოფოს და მათის კითხვითა
Line of edition: 25     და რჩევით წარმართებდეს საქმეთა, რომ მათის მეცნიერებით
Line of edition: 26     მრუდი გაიმართება და ურიგო გარიგდება.

Line of edition: 27
ტაეპი

Line of edition: 28 მართლა თქმულა, ერთპირობით შეიქმნების ჴმელზედ ფლობით.

Line of edition: 29
ანდერძი მეოთხე Page of alt.ed.: C_35

Line of edition: 30        მტრის ლიქნასა და ტკბილს სიტყუას არ მიენდო, არამც
Line of edition: 31     მოგატყუოს. რამდენიც გეხვეწოს და სიმდაბლე გაჩუენოს, სატყუვრად
Page of edition: 231   Line of edition: 1     და მოსაცთუნებლად იქს, რომე მათგან პირობის გათაება
Line of edition: 2     და ერთგულობა მიუვალია. /      Page of alt.ed.: T_70

Line of edition: 3
ჩახრუხაული

Line of edition: 4        მოყუარე პირად, მოქმედი ძვირად, საქმითა მტერი ჴამს განშორებად,
Line of edition: 5        ვით თეთრი კბილი, ღიმს ბაგე ლბილი, შავს გულსა ჰფარავს საჩინოდ ხლებად,
Line of edition: 6        ნედლს შეშას ცეცხლი ზედიზედ ეხლი,^*^* ბრძოლა არ ძალუც ნთებად და ვსებად!
Line of edition: 7        და წყნარ-წყნარად იწყებს, არ დაივიწყებს, ბოლოდ ეცდება სრულად აღგზებად.

Line of edition: 8
ანდერძი მეხუთე

Line of edition: 9        რა შენის წადილის თუალ-მარგალიტი ჴელთ იგდო, ეცადე
Line of edition: 10     ფრთხილად და გაკრძალვით იპყრა, თვარა უცოდინრად,
Line of edition: 11     მოუვლელობით არ წაგიჴდეს, თუ არა, ბოლოდ სინანული აღარას
Line of edition: 12     არგებს, რაოდენიცა ინანო.

Line of edition: 13
ლექსი

Line of edition: 14 მშვილდით ნასროლი ისარი წავა, ვით ქარნი ზენანი,
Line of edition: 15 წამჴდარსა საქმეს რას არგებს, მას უკან თითზე კბენანი?!

Line of edition: 16
ანდერძი მეექუსე

Line of edition: 17        საქმის ქნაში არ ასჩქარდეს, სულგრძელებით და მოცდით
Line of edition: 18     ქნას, თუ არა, სიჩქარით მრავალი ზიანი მოჰჴდება და მოცდითა
Line of edition: 19     და სიწყნარით სარგებელი მრავალი იპოება.

Line of edition: 20
შაირი

Line of edition: 21        ერთი საქმე რაცა გქონდეს, სისწრაფითა ნუ იქ ჩქარად,
Line of edition: 22        წყნარად-წყნარად გაცამართე გზათა ცხენი მოსაჴმარად;
Line of edition: 23        რომ არ გექნას, მერმეღა იქ, განაღა ჰქნა კარგთა დარად.
Line of edition: 24     და   მაგრამ ქნილსა სინანული აღარ არგებს რაც ჰქნა მცდარად!

Line of edition: 25
ანდერძი მეშვიდე

Line of edition: 26        სიბრძნისა და ჭკუის ავშრის თოკი ჴელიდამ არ
Line of edition: 27     გაუშვას, და თუ მტერნი მისის წახდენისათვის შეითქუან, ეცადოს,
Page of edition: 232   Line of edition: 1     რომ ერთ-ერთი მათგანი გარდმოიბირ/ოს, თქთ მოიყენოს.      Page of alt.ed.: A_25
Line of edition: 2     ამით მათის ხრიკებისაგან მორჩების, და რა დაახლოვდებიან,
Line of edition: 3     ამ საქმით ფერჴს მოიკიდებენ, და საცთურის ძალითა და ჴერჴითა
Line of edition: 4     და რჩევით საქმეს მიგრეხ-მოგრეხენ და დადგებიან. მეცნიერთ
Line of edition: 5     უთქუამთ / :

Line of edition: 6
შაირი Page of alt.ed.: T_71

Line of edition: 7        ვის მტერმან გზათა მახენი დაურწყოს, გაციებასა,
Line of edition: 8        ჴერჴით გამოჴსნას ეცადოს, ესე სჯობს ცუდად დებასა.
Line of edition: 9        რკინა ცეცხლიდამ რკინისას ადვილ იქს გამოღებასა,
Line of edition: 10     და   ვასილისკოსა სარკითა იქმონენ მოკუდინებასა.      Page of alt.ed.: C_36

Line of edition: 11
ანდერძი მერვე

Line of edition: 12        მეშურნისა და ქიშპის კაცისაგან გაფრთხილდეს. მათს
Line of edition: 13     ტკბილს ენას ნუ შეიწყნარებს. რადგან შურის ნერგი მისის გულის
Line of edition: 14     მიწაში ამოსულა, მისის ნაყოფისაგან სამსალისა და
Line of edition: 15     მაკუდინებელის მეტი არა მოისთულება რა.

Line of edition: 16
ჩახრუხაული

Line of edition: 17 ვისაცა გულთა ისახლეს შურთა, ჯართა საჭიროდ მომხუეჭელობენ,
Line of edition: 18 გნახავს, ტკბილს ენას გიძღვნის-ყე სმენას, გაგცილდა -- ძვირთა შენთვის მთქმელობენ!

Line of edition: 19
ანდერძი მეცხრე

Line of edition: 20        შემცოდეთ მიტევება და დანაშაულის შენდობა იცოდეს და
Line of edition: 21     ძვირის მოჴსენე არ იყოს. ყმათა და მოსამსახურეთ ცოტას
Line of edition: 22     დანაშაულზე არ გაუწყრეს და არ გააუპატიუროს. ყოველთ
Line of edition: 23     ჴელმწიფობის მეცნიერთ მეფეთა გულკეთილობის პატივითა
Line of edition: 24     მოწყალების წყლით დამნაშავის შესვრილი პირისახე ჩამოუბანიათ
Line of edition: 25     და უმართებულოდ მქცეველთა და უწესოთა კაცთა ხუაშიადისა
Line of edition: 26     კალთითა დაუფარავსთ.

Line of edition: 27
ლექსი

Line of edition: 28        ადამისითგან აქამდე წესად ძეს ესე მცნებანი:
Line of edition: 29        ყმათ თუ შესცოდეთ პატრონთა, თანა აც მიტევებანი.      Page of alt.ed.: D_33

Page of edition: 233
Line of edition: 1        ზოგს წყალობამინიჭებულს კაცს, ვინ იცის, ორგულობა შეამცნდეს
Line of edition: 2     და კიდევ ჴელმწიფისაგან მოტევების მოქენე იყოს.
Line of edition: 3     მას კუალად შეწყალების სასმლით ასვას, რომე სამსახურის
Line of edition: 4     მოშორვების მინდორთა შინა მწყურვალი და უღონო არ
Line of edition: 5     დარჩეს.

Line of edition: 6
ლექსი

Line of edition: 7 ვინც წყალობისა ჴელითა აგიქუამს ასაზეველად,
Line of edition: 8 აგრევ წყალობა შესძინე, ნუ დაანარცხებ ქვე ველად. Page of alt.ed.: T_72

Line of edition: 9
ანდერძი მეათე

Line of edition: 10        არას კაცის ძალი და შეწუხება არ მოინდომოს, რომ ვინც
Line of edition: 11     ამას იქს, ნაცვალი მიეგება და წყალობის წვიმითა მისი ქუეყანა
Line of edition: 12     მოირწყვის და მისის მთის ყუავილებიც სიკეთით
Line of edition: 13     აღორძნდება.^*^*

Line of edition: 14
შაირი
Line of edition: 15        კეთილის მოქმედს კეთილი წინა უც მოსაგებელად,
Line of edition: 16        ბოროტისათჳს -- ბოროტი, ცეცხლისა მოსადებელად.
Line of edition: 17        დღესე არ იცი, ხვალ აგრძნობ, საქმისა შესამცნებელად,      Page of alt.ed.: C_37
Line of edition: 18     და   რასაცა დასთეს, მას მომკი, საწყეოს შესავსებელად!

Line of edition: 19
ანდერძი მეათერთმეტე

Line of edition: 20        თავის ნების მიმყოლი არ იყოს და უქნელი საქმე არა ქნას.
Line of edition: 21     მრავალი კაცია, თავისი საქმე გაუშვას და ერთი საქმე, რომ
Line of edition: 22     მისი წესი არ იყოს, ის დაიჟინოს და ვერც გაუშვას და ვერც
Line of edition: 23     გათავება შეიძლოს.

Line of edition: 24
ლექსი

Line of edition: 25 მაღრანმა კაკბის გოგვანი დაიწყო მისაბაძველად,
Line of edition: 26 თავისიც სრულ დაავიწყდა, რაცა იცოდა მან ძველად.

Line of edition: 27
ანდერძი მეათორმეტე

Line of edition: 28        თავისი თავი სულგრძელებისა, სიმძიმისა, სიმშვიდისა და
Line of edition: 29     მოთმინებისაგან არ განაჴუას, რადგან ადამის ძეთათვის ამის
Page of edition: 234   Line of edition: 1     უპატიოსნე გზა არ არის, უფროსად ჴელმწიფეთათვის
Line of edition: 2     უთქუამთ:

Line of edition: 3
შაირი

Line of edition: 4        კეთილი საქმე კეთილით არს, თუ არ ლამაზობითა
Line of edition: 5        კეთილი გული დედაა, საქმეს ზრდის, ვით მზე მზობითა;
Line of edition: 6        სიბრძნის ჴმარება რკინის ჴრმალს უმკვეთელეა სობითა
Line of edition: 7     და   ათასთა სპათა ეს გიჯობს, ასრე მგონია ცნობითა.

Line of edition: 8
ანდერძი მეათსამეტე

Line of edition: 9        ყმანი და მოსამსახურენი მშვიდობის მყოფელნი და შემწყნარებელნი
Line of edition: 10     და კეთილნი და ერთგულნი იყოლიოს და ორგულთა
Line of edition: 11     და ავს კაცთ მოერიდოს. თუცა მეფის კარის გამრიგენი
Line of edition: 12     ერთგულობას მოიჭირვებენ, არა დამალული მათ არ დაეფარება
Line of edition: 13     და კაცრიელობაც მათის ზიანისაგან მორჩებიან; და ღმერთმან
Line of edition: 14     ნუ ქნას, თუ მათი პირი ორგულობით შესვარონ და მათს სიტყუას
Line of edition: 15     ჴელმწიფემ ყური მიუპყრა, უსაცილოდ დაუნაშაებელს
Line of edition: 16     კაცთ სიკვდილის ბაზართა ჩააგდებენ და მრავალს ავს საქმეს
Line of edition: 17     გამართავენ.

Line of edition: 18
შაირი

Line of edition: 19        მეფის მსახურნი თუ იყუნენ მისანდო, უბეზღარნია
Line of edition: 20        მისი ქუეყანა აშენდეს, დარმავე მოსცეს დარნია!
Line of edition: 21        თუ ორგულობას გაერთვნენ, ვითა კლდოანთა არნია
Line of edition: 22     და   მისი სამეფო ბუვს დარჩეს, უშენი, ნაოჴარნია!

Line of edition: 23
ანდერძი მეათოთხმეტე

Line of edition: 24        ზრუნვისა და შფოთის სიმღვრიეთაგან მოწყენის მტვერი
Line of edition: 25     თჳს სიმდიდრის კალთათა ზედა არ დაიყაროს. მართალია
Line of edition: 26     ჭკუათმყოფელნი ნიადაგ ურვისა და ჭირის საბლით დაბმულნი
Line of edition: 27     არიან, და უგუნურნი -- დღე-ყოელ მხიარულნი და
Line of edition: 28     განცხრომით.

Line of edition: 29
შაირი

Line of edition: 30        ლომი აბია ჯაჭვითა, აუშვან თუცა გვიანად
Line of edition: 31        მელი ყოელ ღამ მინდორთა მოვლის, ხან აგრე მზიანად.
Page of edition: 235   Line of edition: 1        მოწესე მისის სენაკით არ გავა, მუნ ზის ჭკვიანად
Line of edition: 2     და   ხელი მავალი კორდზედა არ იარების გზიანად.²⁰^*

Line of edition: 3        მართალია, არაწმიდებითა ღმთისმოწყალების დიდების ისარი
Line of edition: 4     საგანს არ ეცემა, და მცოდინარეთა და საქებელთ კაცთაგან
Line of edition: 5     თუცა საქმე არ გარიგდება, სიმწუხარისა და ზრუნვის შველება
Line of edition: 6     არ მოჴდება.

Line of edition: 7
ჩახრუხაული

Line of edition: 8        ბედისა შოვნა და სვეთა პოვნა ვერცა სიმჴნითა, ვერც ცოდნით პოვოს
Line of edition: 9        ვითარებათა და განგებათა მიმცემის საქმით-ყე მოიპოოს.

Line of edition: 10        თითო ეს ანდრძი რომ დაგვიწერია, ამბავი დასაჯერებელი
Line of edition: 11     და საქმე დაცდილია. და თუცა რაის^*^* გარკუევით და სრულიად
Line of edition: 12     ამა ამბისა ცნობა სწადიან, სარანდიბის მთა, რომელი ყოველთა
Line of edition: 13     მამის სამყოფი არის^**^*, მუნით წაბრძანდეს, და ესე მაგარი
Line of edition: 14     ნასკვი იქ გაიხსნება, მისის საწადლის წალკოტი კარს ღიას
Line of edition: 15     მუნ უჩუენებს. და ეს რაოდენი კარი გუარიანი სწავლაა, ხელმწიფის
Line of edition: 16     სასმენელთა შესულა და ეს თუალ-მარგალიტით შემკული
Line of edition: 17     სკივრი მეფის თავს გარდასაგდები იყოს.
Line of edition: 18        დაბიშლიმ მას განშორებულს მრავალი პატივი მიაპყრა და
Line of edition: 19     ანდერძი იგი ბედნიერთა მკლავთა შეიბა და ბრძანა: იგი საუნჯე,
Line of edition: 20     რომელი ღამე მეჩუენა, არა თუ საფასისათვის იყო, არა[მედ]
Line of edition: 21     ამა წერილისა და სწავლისათუის არსო. მადლობა
Line of edition: 22     ღ(მერ)თსა, რომე მე სოფელსა ამას საქონელი ესოდენი მაქვს
Line of edition: 23     სხვა აღარად საჴმარ იყო და კმა იყო ჩემთვის, მაგრამ რაც
Line of edition: 24     რომე ვპოე, არად შემირაცხია. თურე ამა ანდერძისათჳს
Line of edition: 25     იყო ზმანება იგი, და ესე კმაა ჩემდა საუნჯედ. და ჴამს
Line of edition: 26     რომე საგანძური ესე გლახაკთა და დავრდომილთა ჩუენად
Line of edition: 27     სადღეგრძელოდ და უშანგ მეფის სულის სალხინებელად მივსცე
Line of edition: 28     და მისის ამაღლებულის ჴელმწიფობის საქებელად ერთობით
Line of edition: 29     ოქრო და ვეცხლი, თუალ-მარგალიტი ღ(მრ)თის გზაზე ქვრივთა,
Line of edition: 30     ობოლთა, მწირთა და საბრალოთა უხვად განუყო.

Line of edition: 31
ლექსი

Line of edition: 32        ოქრო და ვეცხლი გიყვარდეს უქონელთ გასაყოფელად
Line of edition: 33        შენ გავნებს, სხვათა დარჩება, დაიდებ თუ საყოფელად.

Page of edition: 236
Line of edition: 1        რა ამ საქმისაგან მოიცალა, საჴელმწიფო დარბაზისაკენ წაბძანდა
Line of edition: 2     და სამეფო საჯდომი სიმაღლის გამგეობით დააშვენა. მას
Line of edition: 3     ღამეს ამას იგონებდა, სარანდიბის მჴარესა წარვიდეო, ნუთუ
Line of edition: 4     ჩემი საწადელი მუნ აღვისრულოო, და ჩემის ნების ნდომა იქ
Line of edition: 5     შევიკრიბოო, ამ ანდერძის მოსავლის ნაყოფი მოვიმკოო და ჩემთა
Line of edition: 6     სამეფოთა აღსაშენებელი და ჩემის ჴელმწიფობის წარსამართებელი
Line of edition: 7     სახლის საფუძველი მით დავამყაროო?
Line of edition: 8        მეორესა დღესა, რა ბრწყინვალემა მზემ სარანდიბის მთის
Line of edition: 9     წვერიდამ ურანო აღმოაჩინა და ალმასსავით იქცევისმან ლალის
Line of edition: 10     წვრილნი ისარნი ქუეყანასა სიფართეთა დაასხა, --

Line of edition: 11
ლექსი

Line of edition: 12        მზემ თჳსი შარავანდედი შემოიგროა, მოისხა
Line of edition: 13        ღამის მნათობმან ვარსკულავმან შავნი ზეწარნი მოისხა.

Line of edition: 14     დაბიშლიმს ორნი თჳსნი საჩინონი, ერთგულნი და მისანდობელნი
Line of edition: 15     დიდებულნი კაცნი ჰყუეს, რჩევითა და ჭკუის გზით
Line of edition: 16     სრულნი იყვნეს. ბრძანა მათი მოწოდება და აღმატებულს დალიჭს
Line of edition: 17     წინ წაყენება. ჴელმწიფურის მოწყალის ბრძანებას უკან
Line of edition: 18     უთხრა მის ღამის თჳსი საგონებელი, ყოველივე წინა დაუდვა.
Line of edition: 19     უბრძანა სარანდიბისაკენ წასვლისა გულთა ჩავარდნა, რომე
Line of edition: 20     ჩემის გულის მიწათა მუნ წასვლის თესლი დათესილა და წაუსვლელობის
Line of edition: 21     ნდომის სადავე ჴელიდამ გამვარდნია. აწე ამისას
Line of edition: 22     რას მირჩევთ, ანუ ამ საქმისას რას მეტყვით? მე მრავალი
Line of edition: 23     ძნელი ხვანჯი თქუენისა განზრახვის თითის წვერითა გამიჴსნია;
Line of edition: 24     ქუეყნის მკუიდრობისა და საფასეთა საქმე თქუენის
Line of edition: 25     კეთილად რჩევით გზად წარმიყუანია; დღესაც რასც თქუენი
Line of edition: 26     რჩევა და სიბრძნით ჩენილი ჭკუა და გონება აჯობინებს და
Line of edition: 27     დაასკვნის, მეც მას გავსინჯავ, და რომელიც ბრძანებათა წერილთა
Line of edition: 28     საუკეთესოდ სწერია, იმგვარად მოვაჴდენო. თქუა:

Line of edition: 29
ლექსი

Line of edition: 30        საფუძვლად უძეს საქმესა რჩევა და შეგონებანი
Line of edition: 31        გამოურჩევლად არ ვარგა, კაცმა ქნას თვისი ნებანი.

Line of edition: 32        ვეზირმან მოახსენა:
Line of edition: 33        -- მაგისი პასუხი გაუსინჯავად არ მოიხსენება ჴელმწიფობისა
Line of edition: 34     წინაშე და მაგგუარის საქმეთა შინა გარევა ჩხრეკით
Page of edition: 237   Line of edition: 1     ჴამს. თუცა კაცმან სიტყუა არ გასინჯა და არ გაიგონა და ისრე
Line of edition: 2     პასუხი მოახსენა, აუწონელს ვეცხლს ემსგავსებაო. თქუა:

Line of edition: 3
ლექსი

Line of edition: 4        სიტყვის გასინჯვის ბოლონი ერთი არ არის, ოც არსა
Line of edition: 5        გაუჩხრეკელი რჩევანი ისარს ჰგავს განატყოცარსა.

Line of edition: 6        დღეს და ამაღამ ამა საქმეთა ვსინჯავთ და მოვძებნით და
Line of edition: 7     რომელსაც სამჯობინაროს ვპოებთ, ბედნიერს მეფეს
Line of edition: 8     მოვახსენებთ.
Line of edition: 9        დაბიშლიმ დამოწმებული დასტური დასცა. მას ღამეს მოიუბნეს
Line of edition: 10     და მეორე დღეს ვეზირნი ჴელმწიფის წინ მოვიდენ და
Line of edition: 11     განწესებულს ადგილს დადგენ და ჴელმწიფის ბრძანებას ელოდენ.
Line of edition: 12     რა ჴელმწიფემ მოხსენების დასტური დასცა, ვეზირმა
Line of edition: 13     განკრძალვით მუჴლი დაიდგა და საქებარი შესხმის სიტყუა
Line of edition: 14     მართებულად და გზიანად მოიყვანა და თქუა:

Line of edition: 15
ლექსი

Line of edition: 16        ეჰა, მაღალო მეფეო, ქუეყნის მპყრობელო, სვიანო!
Line of edition: 17        შენთა სვე-ბელთა სიმაღლე უკუნისამდე ჰგიანო!

Line of edition: 18        მე, თქუენს მონას, ასრე მგონია, რომა ამა მგზავრობისა
Line of edition: 19     სარგებელი ცოტაი და ჭირი და გარჯა მრავალი იყოს, და
Line of edition: 20     მოსვენებისა და განცხრომის საადვილო გემოვნება სრულობით
Line of edition: 21     დაგუავიწყდეს და ნიადაგ გული ზრუნვასა და ნავღელში უნდა
Line of edition: 22     გვქონდესო. ქუეყნის მპყრობელის ჴელმწიფის მზესავით განათლებულის
Line of edition: 23     გულისაგან დაფარული არ არის და მოეხსენება
Line of edition: 24     მგზავრობის ცეცხლი სამარისა ერთი ნაწილია და ალია ფირტვის
Line of edition: 25     დამწველი და ისარი გულის გამაპობელი. ბრძენთ უთქუამსთ:
Line of edition: 26     თემზედ სიარული ერთი ტანჯვა არის და საყალნოს
Line of edition: 27     პირს გავს, ღვიძლის შესაკერავსა. თუალის ბაია ამისთუის
Line of edition: 28     მხედველი არის, კარიდამ გარეთ ფერჴს არ გამოსდგამს, და
Line of edition: 29     ცრემლი ამისთვის ფერჴთსალაჴავი შექნილა, რადდგან თავის
Line of edition: 30     ადგილს არ დადგება. თქუა:

Line of edition: 31
ლექსი

Line of edition: 32        მგზავრთა ჭირი არვინ იცის, თუ არ მგზავრთა, მათცა არა.
Line of edition: 33        მოსვენება, ლხინი, შვება შინ ყოფნაა, თუ იკმარა.

Page of edition: 238
Line of edition: 1        ჭკუათმყოფელმა კაცმა თჳსი მოსუენება სარჯელად არ უნდა
Line of edition: 2     გარდააქციოს და ჴელდაჴელ სავაჭრო მიგდებულად არ მისცეს
Line of edition: 3     და არც ჴელიდამ გაუშვას და სახლთა ყოფნის გემოს უცხოობის
Line of edition: 4     გარჯა არ აჯობინოს, რომ მას ტრედსავით არ
Line of edition: 5     დაემართოსო.
Line of edition: 6        ჴელმწიფემ ჰკითხა, როგორ ყოფილაო?

Line of edition: 7
თქუა ვეზირმა არაკი

Line of edition: 8
[ორი ტრედი]

Line of edition: 9        ორნი ტრედნი, საყუარელნი, ერთსა ბუდეთა შინა მკვიდრობდეს
Line of edition: 10     გაუყარად და შეერთებულად. მათ გულსა მოშურნობის
Line of edition: 11     მტუერი და მოუსავლობის ზრუნვა არ დასდებოდა, წყალსა
Line of edition: 12     და საკენკს დასჯერებოდენ ერთს კუთხეს მჯდომნი. მწირსავით
Line of edition: 13     გული ღ(მრ)თისათჳს მიენდოთ. სახელად ერთს ბაზანდა
Line of edition: 14     ერქვა და მეორესა -- ნავზანდა. ორნივე დღე და ღამე კაის
Line of edition: 15     ჴმით ღუღუნებდენ, ხანდახან სულის მაბრუნვებელის ჴმით
Line of edition: 16     სხვადასხვა რიგთა ლექსთა შეამჭევრებდენ.

Line of edition: 17
შაირი

Line of edition: 18        მოყვრისა პირის მჭვრეტელი ვზი ამად მოლხინარია
Line of edition: 19        მას ვეტრფიალე, იგი მყავს ღიმილით მოცინარია
Line of edition: 20        არარა მაქვს რა საჭირო, საქმენი საწყინარია
Line of edition: 21     და   სამოთხის ვარდთა მკრეფელსა რად მომეწყვიტოს მჭნარია!

Line of edition: 22        ამ სოფლის უხანობამა მათ მოყუარულთ ერთობა შეიშურვა
Line of edition: 23     და საწუთროს ავთვალობა მათს გამოჩენილს სიყუარულს
Line of edition: 24     ანაზდეულად ეცა.

Line of edition: 25
ლექსი

Line of edition: 26        მბრუნავთა ცათა წესია ცდა გაყრად საყუარელისა
Line of edition: 27        ლხინს მოაშოროს, ჭირს მისცეს, მოხმა საქმისა ძნელისა.

Line of edition: 28        ბაზანდას მგზავრობის ნდომა შეუვიდა და თავისს საყუარელს
Line of edition: 29     უთხრა:
Line of edition: 30        -- ვირემდის უნდა ამს სახლსა და სადგომს ვიყვნეთ და ჩუენი
Line of edition: 31     დრო და ჟამი ამ ბუდეში დავაღამოთო? მე მინდა ცოტა ხანს
Line of edition: 32     ვიმგზავრო და სამსაოდ დღეს ქუეყანათა არენი მოვიაროო.
Page of edition: 239   Line of edition: 1     ბრძენთ უთქუამს: ქუეყანა მოვლე, რომ მისის ნახვით მრავალი
Line of edition: 2     საკვირველება ინახება და უცო საშოვარნი იშოებაო;
Line of edition: 3     ერთ უთქუამთ, მგზავრობა, გამარჯვების მიზეზი არის, ჴრმალი
Line of edition: 4     ვირემდის ქარქაშით არ ამოვა, ჭაბუკი ბრძოლის ასპარეზით
Line of edition: 5     პირწითელი^***^* ვერ გამოვაო; ვირემდის კალამი მავალის ფერჴით
Line of edition: 6     არ ეტარება, იგავთა შვენიერების დახატვა ქაღალდზედ არ
Line of edition: 7     გამოჩნდებაო. აჰა, ცათა ხედავ, ნიადაგ ბრუნავს და მგზავრობს
Line of edition: 8     და ყოელთა უმაღლესია, და ქუეყანა, რადგან არ იძრვის და
Line of edition: 9     ერთ რიგზედ დგას, ყოველთა წარმავალთა ფერჴის სალაჴავია.
Line of edition: 10     თქუა:

Line of edition: 11
შაირი

Line of edition: 12        მიწა უძრავი ილაჴვის, ცა ბრუნვით მგზავრობს დიდებით
Line of edition: 13        მგზავრობა ჭაბუკს ალომებს, საფასეთ მოსცემს კიდებით.²¹^*
Line of edition: 14        ხეს თუ ძალ-ედვას გაძრვანი, მკუეთელს განერას რიდებით
Line of edition: 15     და   ვერც ხერხი გასჭრის ნარბენსა, ვერც ცულის პირი მიდებით.

Line of edition: 16        ნავზანდამ უთხრა:
Line of edition: 17        -- ჰე, ჩემო საყვარელო! მგზავრობაზედ არ დამაშვრალხარ
Line of edition: 18     და უცხოობის ჭირი არ გინახავს და მარტო ვლის ამბავი შენს
Line of edition: 19     გულს არ გაუგონია, გაშორების სასტიკს ქარს შენის გონების
Line of edition: 20     შამბისთავი არ წამოუქროლებია. მგზავრობა ასეთი ხეა, რომ
Line of edition: 21     მოშორვების მოწყენის მეტს არას მოისხამს, და უცხოობა ესეთი
Line of edition: 22     ღრუბელია, ნავღლის წვიმის წვეთის მეტი არა ჩამოედინება
Line of edition: 23     რა. თქუა:

Line of edition: 24
ლექსი

Line of edition: 25        რა საღამო ჟამს საბრალო მწირი მიუჯდეს არესა
Line of edition: 26        გულდაკოდილი ლახვრითა, უმწეო მარტო გარესა.

Line of edition: 27        ბაზანდამ უთხრა:
Line of edition: 28        -- თუცა უცხოობასა მრავალი გარჯა სდევს, ქუეყანათა და
Line of edition: 29     ქალაქებთ საკვირველების ნახვა მოსვენებისაგან ნამეტნავია.
Line of edition: 30     მგზავრობას ვინც ჯალაბიან იქს, მოეწყინება მრავლის სარჯლისათჳს,
Line of edition: 31     თუ არა, მარტო მოარული სული, სხვადასხვა თემთა
Line of edition: 32     სანახაობა ასე ახალისებს, გარჯილობას აღარად მიიჩნევსო.
Line of edition: 33     თქუა:

Page of edition: 240
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        უცხოობისა ეკალი თუ მეცა, არ მომწყინდების
Line of edition: 3        რა გულის საწადლის ვარდი ეკლისგან აღმობრწყინდების.

Line of edition: 4        ნავზანდამ უთხრა:
Line of edition: 5        -- ჰაი-ჰაი, სასურველო საყუარელო, ქუეყნისა კიდეთა
Line of edition: 6     მჩხრეკელო და რიოშთა წალკოტთა მომხილველო! გაწყობილი
Line of edition: 7     საყუარელი და ერთგული მოსახლე გინდოდეს, თუარა, რა
Line of edition: 8     კაცი მოყვრის პირის ბედნიერობისაგან უიმედო გაჴდა, მიღმარ
Line of edition: 9     ჩანს, მისი ზრუნვა ესოდენსა საჩხრეკსა და გამოძიების საქმეში
Line of edition: 10     ჩააგდებს, რომე სამსალის უძნელე იქნება და მისი წრტიალი
Line of edition: 11     ადვილად არ ეკურნება. მე ზედმიწევნით ვიცი, მოყვარეთ
Line of edition: 12     მოშორვება და ამხანაგთ უნახაობა რა ძნელი ჭირია და ფიცხელი
Line of edition: 13     სარჯელი. თქუა:

Line of edition: 14
ლექსი

Line of edition: 15        მოყვრისა გაყრა ვამსგავსე ჯოჯოხეთისა ალებსა
Line of edition: 16        რად ვქენო, მერმე ვინანი, მოვალბობ გულთა სალებსა.

Line of edition: 17        აწ ვმადლობდეთ ღ(მერ)თსა, რადგან ერთი კუთხე გუაქუს და
Line of edition: 18     მდღევარი საზრდელი, მოსვენების ფერჴი უზრუნველობის
Line of edition: 19     კალთას ქუეშ გაგვიწვდია. მისმინე, ნდომის საყელოს მტერთ
Line of edition: 20     დასაჭერად ჴელთ ნუ მისცემო. თქვა:

Line of edition: 21
ლექსი

Line of edition: 22        მოშორვებასა მოშორდი, ერჩდე ერთობის სახელსა.
Line of edition: 23        გაყრის ქუა ჟამსა მბრუნავსა შიგა უტვირთავს საჴელსა.^*

Line of edition: 24        ბაზანდამ უთხრა:
Line of edition: 25        -- აქამდის საყუარელო, ამა ბოლოდ გაყრის სიმწარის ამბავს
Line of edition: 26     ნუღარა მითხრობ. თუცა საყუარელი მოყუარე ქუეყნად ცოტა
Line of edition: 27     იშოება, ვინც მისგან ჴელს აიღებს, სხვას იშოვნის და მის
Line of edition: 28     ნავღელს გარდაიგდებს. თუცა ერთის საყუარლის პირის სურვილი
Line of edition: 29     კაცმან გაუშვა, მცირეს ხანს უკან მეორის საყუარლის
Line of edition: 30     ტრფიალებას მიხუდება. ეს ხომ გასმია, რომ უთქუამთ:

Line of edition: 31
ლექსი

Line of edition: 32        ნურც თემსა, ნურც მოყუარესა არ შერჩე ყოლე სრულაო
Line of edition: 33        ზღვა და ჴმელეთი ვრცელია, კაცმან ვერ დაასრულაო!

Page of edition: 241
Line of edition: 1        არ მინდა ამას იქით მგზავრობის ჭირის მატიანეს-ღა მიკითხვიდე.
Line of edition: 2     მგზავრობის გამოცდის ცეცხლი კაცს შეაგბობს და
Line of edition: 3     უმგბარი გუნება იმედის ცხენს საწადლის მინდორთა შინა
Line of edition: 4     სწრაფად ვერ გააჭენებს. თქუა:

Line of edition: 5
ტაეპი

Line of edition: 6        მრავალჯერ ვლანი, გზა და გზა სლვანი უჴმს, ვირემ უმი შეიგბობოდეს.²³^*

Line of edition: 7        ნავზანდამ უპასუხა:
Line of edition: 8        -- საწადელო საყუარელო, აწ რომ შენი გული შეთჳსებულის
Line of edition: 9     ლხინის მოშორვებას ცდილობს და ძველის ამხანაგობის
Line of edition: 10     წესის თოკის გაწყუეტასა და ახლის მეგობრის მოკიდებასა
Line of edition: 11     ბრძენთ ასრე უთქვამთ:

Line of edition: 12
ლექსი

Line of edition: 13        ძუელის მოყუარესა ნუ სძულობ, ნუ აგდებ ძველსა შარასა
Line of edition: 14        რა რომ ახალი დაძველდეს, მასცა ისრე იქ, მა რასა?!

Line of edition: 15        თუ ჩემი სიტყუა არად მიგაჩნია, ესე რა გასმიაა?

Line of edition: 16
ლექსი

Line of edition: 17        კაცი ბრძენისა მოყვრისა სიტყვათ ყურმიუპყრობელი
Line of edition: 18        მტერის გულისად გაჴდება, რომ სწყეოს თვისი მშობელი.

Line of edition: 19        ყოელი მათი საუბარნი ამაზედ დაასკვნეს, ერთმანეთს დაესალმენ
Line of edition: 20     და მშვიდობა უძღუნეს, და ბაზანდამ სიყუარულის გული
Line of edition: 21     თჳს ამხანაგს მოაშორა და პირი საფრენელად გამართა
Line of edition: 22     და მოინავარდა.

Line of edition: 23
ტაეპი

Line of edition: 24        გალიას შინა ნაწყუდევი გაფრინდა, ვითა გვრიტია.

Line of edition: 25        გუნების ხალისითა და დიდის წადილითა სიმაღლისაკენ მიივლტოდა,
Line of edition: 26     აღმართულს მთათა და სამოთხის მსგავსთ ტყეთა
Line of edition: 27     და ბალახოვანთა ველთა სინჯევდა. ნახა ერთი მთა, რომ ცის
Line of edition: 28     სიმაღლედ მოჩნდა, თჳსის სიდიდისაგან მიწის პირი თჳსის
Line of edition: 29     კალთის ქუე მტუერად მიაჩნდა; მაში ერთი მწვანობი ნახა, სამოთხის
Page of edition: 242   Line of edition: 1     მინაქრის მსგავსი იყო და გულთა გამხმელი ნიავის
Line of edition: 2     ქარი ღალიას სძრევდა და მუშკის თეთრის უპისაგან სუნელებსა
Line of edition: 3     მოჰქონდა.

Line of edition: 4
შაირი

Line of edition: 5        მწვანესა გაღვიძებოდა, წყალთა მოსლოდა რულია
Line of edition: 6        ათასი ფერი ყვავილი დგა ვარდის წყლითა რწყულია
Line of edition: 7        ერთს ეჯზე კაცს ეცემოდა მათ ფშავთა სუნი სრულია
Line of edition: 8     და   მისთა მნახავთა ეკურნის ჴრმალთა ნაკაფი წყლულია.

Line of edition: 9        ბაზანდამა რა ნახა შემკული და გულთსაწადელი იგი ადგილი,
Line of edition: 10     დია მოეწონა და მოინება მეორეს დილამდე მუნ განსვენება.
Line of edition: 11     მგზავრობის ტვირთი რა ჩამოჰჴადა, ჯერეთ მაშვრალობისაგან
Line of edition: 12     არა შეესვენა და ერთი წამი არ დაეცადა, ანაზდეულად
Line of edition: 13     ჰაერთა შინა ნიავწვლილის ფარეშმან სუბუქი რამ ღრუბლის
Line of edition: 14     საჩრდილობელი გაშალა და სამშვიდობო ქუეყანა ჭექიანისა
Line of edition: 15     ქუხილითა და გულისშემწველის მეხითა მეორედ მოსვლის
Line of edition: 16     მსგავსი ზარი გაჰჴადა. მისის ცეცხლისა სიმძაფრითა ყაყაჩოს
Line of edition: 17     ღვიძლი ეწოდა და წინწკლის ისარი სხვა მხარეს ნარგისის
Line of edition: 18     მღვიძარის თვალს მიწაზე ნიშნად აკერებდა^*^*.

Line of edition: 19
ლექსი

Line of edition: 20        კლდის გული მეხის შუბითა უწყალოს დაიჭრებოდა
Line of edition: 21        ცის დატეხისა შიშითა მიწა კლდეს გარდიჭრებოდა.

Line of edition: 22        ბაზანდა, ამისთანას წვიმის ისრის მოშიშარი, თავის შესაფერებელს
Line of edition: 23     ადგილს ვერ ჰპოებდა, ვერცა სადმე ერთი ჴვრელი
Line of edition: 24     პოვა, რომ სასტიკის ქარიშხალისაგან გაესვენა. ხეთა და ხეთა
Line of edition: 25     შტოთა ეფარებოდა და ხან ფურცელთა ქუეშე დამალვას ცდილობდა,
Line of edition: 26     წვიმა უფროსად გაძლიერდებოდა და ელვა და ქუხილი
Line of edition: 27     ემატებოდა. თქუა:

Line of edition: 28
ჩახრუხაული

Line of edition: 29        ბნელნი ღამენი, ჭირნი მწარენი, წვიმა და ელვა ქუხილთა ჴმობდეს
Line of edition: 30        იტყოდა: ჩემნი ვამნი საჩენი, ვინღა მოლხინე ღვინოში სცნობდეს.²⁴^*

Line of edition: 31        მას მწარეს ღამეს ათასის შეჭირვებით უგემურად მოთმენას
Line of edition: 32     ცდილობდა, სადამდის გათენდებოდა. და მას ავს ყოფაში ყოვლს
Page of edition: 243   Line of edition: 1     წამს თავის ბუდეში ჯდომასა და საყუარლის მეგობრობას იგონებდა
Line of edition: 2     და ათასის საზრუნავის ნავღლით შემწვარის ღვიძლისაგან
Line of edition: 3     სულთქმით იტყოდა

Line of edition: 4
შაირსა

Line of edition: 5        არ ვიცოდი, შენმა მზემა, შენი გაყრა მევნებოდა
Line of edition: 6        რად გაგწირე, რად დაგაგდე, გული ჩემი ვისკენ რბოდა!
Line of edition: 7        უშენოსა ცეცხლი ცხელი შენის გაყრით მედებოდა
Line of edition: 8     და   შენთან ჯდომით მომელხინა, შენი ნახვა მბედებოდა!

Line of edition: 9        რა დილასა ურანო აღმოჩნდა, მასვე წამსა დამფარველის
Line of edition: 10     ღამის სიბნელის წერილის ჟამი დროს პირზედ განქარდა და
Line of edition: 11     ქუეყანისა განმანათლებლისა მზისა ნათლითა ცა და ქუეყანა
Line of edition: 12     განბრწყინდა.

Line of edition: 13
ლექსი

Line of edition: 14        მზემ მოიწვადა ოქროსი მახვილი პირთა თემისად
Line of edition: 15        განათლდა ოთხივ კიდენი, არა ბნელისა ჩენისად.

Line of edition: 16        ბაზანდამ აგრევე ფრენა დაიწყო და ენება ანუ თჳსთა ბუდეთა
Line of edition: 17     მისლვა, ანუ სამთა ოდენ დღეთა მოვლა მიდამოთა ადგილთა.
Line of edition: 18     ამისა საგონებელსა რა იყო, ანაზდეულად გამოჩნდა
Line of edition: 19     შავარდენი ერთ[ი] ფრთემახვილი და კლაჭფიცხელი, რომელი
Line of edition: 20     ნადირთა ელვასავით ეკუეთებოდა, და თუცა ინავარდის, სისწრაფით
Line of edition: 21     ცისა სიახლოეს მიიწეოდა.

Line of edition: 22
ლექსი

Line of edition: 23        ვით მეხის ცეცხლი ანაზდად საბრძოლად შემტევებელი
Line of edition: 24        მიფრენით ქარი ალისა, საჭიროდ დასავსებელი.

Line of edition: 25        რა ბაზანდას შემოუტევა და უმწეომ ტრედმა შავარდენი
Line of edition: 26     დაინახა, გულმან თრთოლა დაუწყო და ტანის ძალი და სიმჴნე
Line of edition: 27     ცხვირის ნესტოდამ გასთხია.

Line of edition: 28
ლექსი

Line of edition: 29        რა შავარდენმან სატრედეთ მჴარნი გაშალა, განაბა
Line of edition: 30        უღონომ მიწად დაცემა მოიწადინა, განაბა.²⁵^*

Page of edition: 244
Line of edition: 1        რა ბაზანდამ თვისი თავი შეჭირვებისა მახესა შინა გაბმული
Line of edition: 2     ნახა, მისის ერთგულის საყუარლის სწავლა მოაგონდა და თვისი
Line of edition: 3     უგუნური რჩევა დაიწუნა, რადგან უსარგებლო და ცუდი
Line of edition: 4     იყო, და ღ(მერ)თს ვედრება დაუწყო და აღთქმა დაუდვა, თუც
Line of edition: 5     ამა განსაცდელსა გადარჩეს და სიკუდილისაგან დაიჴსნას
Line of edition: 6     სხვაღა მგზავრობისა და სიარულის წადილმან ჩემს გონებასა
Line of edition: 7     შინა აღარ გაიაროსო, და საყუარელთან სიხარული, რომე მზის
Line of edition: 8     შუქისათჳს შეუდარებიათ, მას უმიწოდ ვერარამან გამყაროსო
Line of edition: 9     და დანარჩომს სიცოცხლეში მოგზაურობის სახელი ჩემა ენამ
Line of edition: 10     აღარ აჴსენოსო. თქუა:

Line of edition: 11
ლექსი

Line of edition: 12        თუ კუალად შენის შეყრისა კალთათა ჴელი ვახენი
Line of edition: 13        აღარ გაუშვა ცოცხალმან, თუ მედგას სულთა სახენი.

Line of edition: 14        და მისი მოყუარის საქმის სიმდიდრე რომ მისთჳს გაწყობილი
Line of edition: 15     იყო, სიყუარულის გაყრის კარის გაღებამ მტერობის საქმე
Line of edition: 16     მოუვლინა, და მას დროს შავარდენის კლანჭმა მისი თავი საჭმლად
Line of edition: 17     იშოვა. ამაში სხვის მჴარედამ ერთი მშიერი არწივი გამოჩნდა,
Line of edition: 18     რომლისა კლანჭისა შიშითა ვარსკვლავნიც^*^* ცის სიმგრგვლეთა
Line of edition: 19     შინა განუსვენებელ იყუნეს, საგონებელ იყო, კუროს
Line of edition: 20     ზოდიაქოთა ცათაგან მოიტაცებსო.

Line of edition: 21
ლექსი

Line of edition: 22        ვერძი მისისა შიშითა ცაში ვერ სძოვდის მშვიდობით
Line of edition: 23        ნუთუ მესისხლე მარიხი მწყემსად დაუდგა რიდობით!²⁶^*

Line of edition: 24        საჭმლისათჳს იარებოდა. რა შევარდნისაგან ტრედის საქმე
Line of edition: 25     ნახა, თქუა: თუცა ტრედი იგი მცირე რამეა, ტაშიყად ეგება მეყოსო,
Line of edition: 26     და მით გულთა და სულთა ცოტაჲ ძალი მიეცესო. მოუჴდა
Line of edition: 27     შავარდენსა ტრედისა წასართმეველად. რაც ძალი შავარდნის
Line of edition: 28     გუნებასა შინა იყო, დამშვიდებულის არწივის კლანჭში
Line of edition: 29     არ იყო. მისს შემოტევებასა და მოჴდომას არად შეეპოა. მათი
Line of edition: 30     გაერთება სასწორმა ვერ შეასწორა და ბრძოლა შეექნათ.

Line of edition: 31
ლექსი

Line of edition: 32        ფრინველი ფრინვლის საბრძოლად აღდგეს და ეომოდესა
Line of edition: 33        ტრედი ათასის ჴერჴითა შუადამ გაძვრა კბოდესა.

Page of edition: 245
Line of edition: 1        და მათ ორთ შუღლთა შინა ბაზანდამ დრო დაიცა, გაეპარა
Line of edition: 2     და ერთს ქვის ძირს სოროთა შევიდა, რომ ჭავჭავისათჳსცა შესაძრომად
Line of edition: 3     საგონებელი არ იყო. მას ჴურელში დაიცადა მას
Line of edition: 4     ღამეს შეჭირვებულმან, და რა მეორეს დღეს თეთრფრთოსანი
Line of edition: 5     დილის ტრედი ცაზედ ბუდიდამ ამოფრინდა, ღამის ყორანი
Line of edition: 6     შავფრთოსანი არწივსავებ თუალს წინ სწრაფად დაიფარა.

Line of edition: 7
ჩახრუხაული

Line of edition: 8        სვე სვიანობით, მზე მზიანობით დილას აღმოჰჴდა ფარშამანგულად
Line of edition: 9        სიმხიარულით, სინათლე სრულით გაფრინდა ყოლე სამოთხის გულად.

Line of edition: 10        ბაზანდას შიმშილისაგან შეიწრებულსა გაფრენის ღონე
Line of edition: 11     აღარა ჰქონდა. ათასის ფრტიალითა და ფრთხილად მიმოხედვითა
Line of edition: 12     და შიშით გამოვიდა და წავიდა. ნახა ერთს ადგილს ერთი
Line of edition: 13     ტრედი და წინა საკენკი ყრილი, მრავალრიგის ჴერჴითა და
Line of edition: 14     ხრიკით მოცული. ბაზანდას შიმშილის ლაშქარი სტომაქში
Line of edition: 15     შესეოდა და მისი გუამი აეფორაქებინა. რა თავისი ნათესავი
Line of edition: 16     დაინახა, აღარა გასინჯა რა და არცაღა მოიცადა. მივიდა რა
Line of edition: 17     ერთი-ორი მარცვალი აიღო, ფერჴი ჭირის მახეში გაება!

Line of edition: 18
ლექსი

Line of edition: 19        ეშმათ საბრჴეა სოფელი, საკენკი გემოთ ნდომანი.
Line of edition: 20        გულთა სირთ საზრდო სიხარბე, მახეთა გაბმის წდომანი!

Line of edition: 21        ბაზანდამ მას ტრედს გმობა დაუწყო და ეტყოდა:
Line of edition: 22        -- ძმაო, ჩუენ ერთი ნათესავი ვართ და ერთი გვარი, ეს
Line of edition: 23     საქმე შენის ნახვის სურვილისათჳს მომიპდა. რად არ მაცნობე
Line of edition: 24     და მოწყალების წესით არ მიმასპინძლე და არ გამაფრთხილე
Line of edition: 25     რომე ამისთანას მახესა არ დაბმულვიყავო.
Line of edition: 26        მეორემან მან ტრედმან უპასუხა:
Line of edition: 27        -- ეგეთი სიტყუა დააგდე და ესე იცოდე, საქმის მოსლვის
Line of edition: 28     გაკრძალვასა სარგებელი არა აქუს, არცა განსაცდელისა დარიგება
Line of edition: 29     მოჴდება. თქუა:

Line of edition: 30
ლექსი

Line of edition: 31        განგებულების ისარი საცერით განატყორცია
Line of edition: 32        რა მივა, აღარ დასცდება, იფაროს ფარი ოცია.

Page of edition: 246
Line of edition: 1        ბაზანდამ უთხრა:
Line of edition: 2        -- არ ძალგიც, ამა უწყალოსა განსაცდელის ლხენის გზა
Line of edition: 3     მასწავლო და ესეთი სიკეთე მაჩუენო, აქათგან მოვრჩე?
Line of edition: 4        მან ტრედმა უპასუხა:
Line of edition: 5        -- უგუნურო, თუცა მე ჴერჴი შემეძლოს, ჩემს თავს ამ მახის
Line of edition: 6     დაბმისაგან მოვარჩენდიო და არც სხვათა ფრინველთა დაბმის
Line of edition: 7     ბრალს დავიდებდიო! გავს, რომ შენ აქლემის კოზაკის ამბავი
Line of edition: 8     არ გასმიაო. რა დია დაშვრა, ტირილით და წუხილით დედას
Line of edition: 9     დაუძახა: ჰე, უწყალოვ და შეუბრალებელო! ესოდენ მოიცადე
Line of edition: 10     სული მოვიბრუნოო და დაღალულობისაგან მცირედ შევისვენოო.
Line of edition: 11     დედამ უთხრა: შენ, ბრმაო, არა ხედავ, ავშრის თოკი
Line of edition: 12     სხვას ჴელთ აქვს? და თუ ჩემს ნებაზე ვიყო, ჩემს ზურგს
Line of edition: 13     ტვირთისა და შენს ფერჴს სლვისაგან მოვარჩენდიო!

Line of edition: 14
რვული

Line of edition: 15        კოზაკმა უთხრა დედასა:
Line of edition: 16        სიტყვასა გეტყვი ყბედასა
Line of edition: 17        დია დაშრომე მედასა,²⁷^*
Line of edition: 18        მოცდა ყავ მაგა ქედასა.

Line of edition: 19        მან უთხრა: ვაი შენს ბედასა
Line of edition: 20        მიმწევენ²⁷^* ავშრის მკედასა
Line of edition: 21        ვინ ზრუნავს ჩემს წარწყმედასა
Line of edition: 22     და   ტვირთი მიმძიმობს გუერდასა.

Line of edition: 23        სასოწარკუეთილმა ბაზანდამ დაიწყო ცდა და წევა და მრავლის
Line of edition: 24     ფრტიალითა და ხეთქებით თჳსი იმედის ბაწარი გაიმაგრა.
Line of edition: 25     და ამ სოფლის საქმეს მახის ბაწარი დაელპო და ანაზდად
Line of edition: 26     გაწყდა. რა ბაზანდამ თვისი^*^* ყელი მახის თულისაგან თავისუფალი
Line of edition: 27     ნახა, წყნარად აფრინდა, თავის სამკვიდროსაკენ გაემგზავრა.
Line of edition: 28     რა ამ გუარს ფათერაკს მორჩა, მისის სიხარულით
Line of edition: 29     შიმშილით მოყმობა დაავიწყდა და მოფრინავმა ერთს ნასოფლარს
Line of edition: 30     გარეშემო მწუანე ჯეჯლი დაინახა და ნაოჴრის ნაპირი
Line of edition: 31     რომელიც ჯეჯლს სწვდებოდა იქ დაჯდა, მუნ ჯეჯლის მცველი
Line of edition: 32     მეველე იდგა და გარემოს სცვიდა. რა მეველემ ტრედი ნახა
Line of edition: 33     ჯეჯლის ჯავრით გულიდამ კვამლი ამოედინა^**^*, ჴელთ შურდული
Line of edition: 34     ეჭირა, ქვა ჩადვა და სროლად გაემზადა. ბაზანდა, ამ
Page of edition: 247   Line of edition: 1     საქმის უმეცარი, ხლტოდა და თამაშობდა და მწვანოანს
Line of edition: 2     სჭვრეტდა და ნათესსა თვალსა ავლებდა. რა თვალთმაქცის ცის
Line of edition: 3     სიჭრელისაგან მის შურდულის ქვის ძალი ტრედს ფრთაზე
Line of edition: 4     ეცა, მეტის შიშისაგან თავქუე ერთს ორმოში ჩაიჭრა, რომ მის
Line of edition: 5     ნაოჴრის პირს იყო; ესრე ღრმა ორმო იყო, ზეცის მზის
Line of edition: 6     მბრუნავი შუქი თუცა ჩაადგებოდა, და დღისა და ღამის ნაგრეხი
Line of edition: 7     თეთრი და შავი თოკი ერთმანეთზედ გარდება ვისმე, ფსკერსა
Line of edition: 8     არ ჩასწვდებოდა.

Line of edition: 9
შაირი

Line of edition: 10        ორმოსა ღრმასა ჩავარდა, საზომით მიუწდომელსა
Line of edition: 11        ჯოჯოხეთისა სიღრმესა, ცებრ სიმგრგვლე გაუზომელსა.
Line of edition: 12        ძნელია ესე ასცილდეს თავთა მინდობის მდომელსა
Line of edition: 13     და   მისი ქნას, სხუას არ უსმინოს, რად სჭირან ესე რომელსა?

Line of edition: 14        რა მეველემა თჳსი ნანადირევი ორმოსა ჩავარდნილი ნახა
Line of edition: 15     ზედ წაადგა და ცნა, მისი საწადელის ხეზი მას შინა არ ჩასწვდებოდა,
Line of edition: 16     და სულის დალევაზე მიწურვილი ტრედი მას
Line of edition: 17     გაუძლებელს საპყრობილეში დაუტევა, გაბრუნდა და წავიდა.
Line of edition: 18     ბაზანდამ, ფრთემომტვრეულმან და გულწყლულმან, ის დღე და
Line of edition: 19     ღამე მას ხაროში დაყო; მგლოვიარესავით შეჭირვებული, სიმჭლით
Line of edition: 20     ღონემიწყვეტილი, ნავზანდას იგონებდა. გოდებით ამას
Line of edition: 21     იტყოდა:

Line of edition: 22
შაირი

Line of edition: 23        გახსოვს, ოდეს შენ გიახელ, მიყუაოდე ვითა ვარდად
Line of edition: 24        შენი მტუერი საცხებელად თვალთა მქონდა ჩემდა ნარდად?
Line of edition: 25        შენ დაგთმე და იგ გაუშვი, სიშორე ვყავ შუა ფარდად
Line of edition: 26     და   აწ, მტერთაგან შეწყუდეული, ორმოს ვზივარ, გინა ბარდად.

Line of edition: 27        ბაზანდამ მეორეს დღეს, რაც ძალ-ედვა, დაიწყო ცდა და
Line of edition: 28     მრავლის ჭირით ესოდენი ქმნა, ორმოთა პირთა აღმოვიდა. მტირალი
Line of edition: 29     და თუალცრემლიანი თჳსთა ბუდეთა მოაწია. ნავზანდამ რა
Line of edition: 30     თვისი საყუარლის ჴმა მოისმინა, მაშინვე წინ გამოეგება და
Line of edition: 31     თქუა:

Line of edition: 32
ლექსი

Line of edition: 33        თუალნი აღმეხვნეს, რა ვნახე მოყუარე ჩემი მოსული
Line of edition: 34        ღ(მერ)თო, რა გკადრო მადლობა, შენდა შეწირვად მოსრული?

Page of edition: 248
Line of edition: 1        ბაზანდას მოეხვია და დაჰკოცნა; რა ნახა, დია დამჭლობილი
Line of edition: 2     და უსუსური იყო, უთხრა:
Line of edition: 3        -- ჵი, შენ თავმომწონე საყუარელო, სადა იყავ, ანუ რა
Line of edition: 4     სალხინოდ მოიმგზავრეო?
Line of edition: 5        ბაზანდამ უთხრა:

Line of edition: 6
ლექსი

Line of edition: 7        ტრფიალებისა შეწყენა, ვინ იცის, რაცა მომიჴდა.
Line of edition: 8        შენი შორს ყოფნა დამმწარდა, გაწირვა ავად მომიჴდა.

Line of edition: 9        რაც სარჯელი, ჭირი და ვაება ჩემს თავზედ მოიწია, -- თქუა:

Line of edition: 10
ლექსი

Line of edition: 11        ჯერ გავისვენო საწოლთა სოფლისგან დაცაშრომილმან
Line of edition: 12        ყვალა გიამბო უკლებლად ჩემნი ამბავი ფლობილმან.

Line of edition: 13        სიტყუის დასასრულად ეს გიამბო: მასმოდა, რომე მგზავრობაში
Line of edition: 14     კაცი მრავალრიგად გამოიცდებისო, და აწ მე ამ მგზავრობაში
Line of edition: 15     ასრე გამოვიცადე, რომ ვირემ ცოცხალ ვარ, მგზავრობისაკენ
Line of edition: 16     პირს აღარა ვიქო, და თუ საქმე დამეხსნა, ბუდიდამაც
Line of edition: 17     აღარ დავიძვრიო და ჩემის ნებით მოყვრის სატრფიალო ნახვასა
Line of edition: 18     ამისთანა უცხოობის სარჯელზედ აღარ გავსცვლიო. თქუა:

Line of edition: 19
ლექსი

Line of edition: 20        მგზავრობა, სლვა და ნავარდი სრულ დავივიწყო გულითა
Line of edition: 21        საყვარელისა ჭვრეტითა ვიხარო სულწასულითა.

Line of edition: 22        ეს არაკი ამისთვის მოვიყვანე, რომე მაღალმან და ქუეყნის
Line of edition: 23     მპყრობელმან ჴელმწიფემან თვისის ადგილისა და სამყოფის
Line of edition: 24     ლხინი მგზავრობის ჭირზედ არ გასცვალოს და თავის საყუარელს
Line of edition: 25     სამკვიდროს არ მოშორდესო, რომე ამ საქმის სარგებელი
Line of edition: 26     ტირილსა და ცრემლიანობას ჰგავს. ამისთჳს ვშლი, ჴელად
Line of edition: 27     არ აიღოსო. თქუა:

Page of edition: 249
Line of edition: 1
შაირი

Line of edition: 2        რა მოვიგონი სამკუიდროს გაყრა და მოშორვებანი
Line of edition: 3        საყუარელთ შინა დაგდება, კარნი გამეშვას, ზე ბანი
Line of edition: 4        ცრემლით მოვრწყვიდი ადგილთა, ჯდომა მქონდა, თუ რებანი
Line of edition: 5     და   სულთქმით დავსცალი გულისა კუამლი და ცეცხლთა დებანი!

Line of edition: 6        დაბიშლიმ ბრძანა:
Line of edition: 7        -- ეჰა, ბრძენო და გონიერად მასწავებელო ვეზირო
Line of edition: 8     თუცა მგზავრობის გარჯილობა საჭიროა, სარგებელი მრავალი
Line of edition: 9     მოაქუს. ერთი კაცი რა უცხოთა ადგილთა შეჭირვებასა ჩავარდეს,
Line of edition: 10     კაცთაგან საყუარელი შეიქნება, და რაცა თავის ჟამად არ
Line of edition: 11     გამოუცდია, მის ნაყოფს მოიმკის. მგზავრობით მრავალნი ამაღლდებიან
Line of edition: 12     და სიმდიდრის პირსა იხილვენ. ნახე, პაიკი ექვსის
Line of edition: 13     რუკის წავლით გალაზიერდების და მას მაღალს კიბეზედ ავა.
Line of edition: 14     აგრევე მთუარე, ახალი გალეული, ათოთხმეტ დღე სიარულით
Line of edition: 15     სრულობის სიმგრგვლისა და სისავსის ხარისხთა აღიწევა.
Line of edition: 16     თქუა:

Line of edition: 17
ლექსი

Line of edition: 18        მოვლითა კაცი გამდიდრდეს, მეფობა პოოს სვიანად
Line of edition: 19        თუ მთვარე მგზავრობას მოსცდეს, ვერ ნახო იგ ნათლიანად!

Line of edition: 20        თუმცა კაცი თჳსსა სამყოფსა და სადგურსა დასჯერდების
Line of edition: 21     და სამკჳდროდამ მისი სიყვარულით^*^* ფერჴს არსაით გარდასდგამს,
Line of edition: 22     ქუეყანათა და თემთა საკჳრველების ნახვას ვერ ეღირსება,
Line of edition: 23     შჯულისა და დიდებულთ სამსახურს დაშორდება. ქორი
Line of edition: 24     ამა მიზეზისათვის მეფეთა ჴელთ საჯდომია, რომ თჳს ბუდეს
Line of edition: 25     არ დაადგრება, და წოტი ამად უპატიურს კედელს უკან დავარდნილა,
Line of edition: 26     რომე გული ნაოჴრისათჳს შეუთჳსებია. თქუა:

Line of edition: 27
ლექსი

Line of edition: 28        ქორულად სწრაფად მგზავრობდე, ნავარდობდე და ფრინევდე
Line of edition: 29        არა წოტსავით კლდეს იჯდე, ნატამალშია სრინევდე.

Line of edition: 30        ერთი დიდი ბრძენი ფილასოფოსი თავის მოწაფეს ამ ლექსით
Line of edition: 31     მგზავრობაზედ ახალისებდა:

Page of edition: 250

Line of edition: 1        უმგზავრო ბრმასა ვამსგავსე, მგზავრი მხედველი თუალითა
Line of edition: 2        მგზავრსა ტრფიალობს ყუალაი, უმგზავრო იწვის ალითა!

Line of edition: 3        თუცა ქორი იგი ყორანთან გაზრდილიყო და მათ რიგზედ
Line of edition: 4     ყოფილიყო, და სიარული და მგზავრობა არ დაეწყო და ფრინვა
Line of edition: 5     არ მოენება, ჴელმწიფეთაგან არ გაიწურთებოდა და პატივი არ
Line of edition: 6     დაედებოდა.
Line of edition: 7        ვეზირმა ვედრებით მოახსენა, ეგ არაკი როგორ ყოფილაო?

Line of edition: 8
რაი-დაბიშლიმ ბრძანა

Line of edition: 9
[ქორის ბარტყი და ყორანი]

Line of edition: 10        არაკებისაგან მასმია: იყუნენ ორნი ქორნი ფრთეფიცხელნი,
Line of edition: 11     მოყუარულნი და გაერთებულნი / და ერთს მაღალს მთის      Page of alt.ed.: D_45
Line of edition: 12     თხემზე ბუდობდენ. ესოდენ მაღალ იყო, ცისა მზომელი არწივის
Line of edition: 13     ფრენის ძალი მასზედა სისწორით ვერ აღვიდოდა და ფასკუნჯი
Line of edition: 14     მისის ძლიერებით მის სიახლეს ვერ გარდაიარდა. თქუა:

Line of edition: 15
ლექსი

Line of edition: 16        მთა მთურსა მთასა არ გუანდა, არც მიწიერსა გორასა,
Line of edition: 17        ცა ცაზედ მდგომად ვიაზრეთ, თუცა გავს საქმით ჭორასა.

Line of edition: 18        იგი ქორნი მას მთაზედ მკვიდრობდენ, განისვენებდეს და
Line of edition: 19     ერთმანეთის პირის მზერით იხარებდეს და იშვებდეს და მათს
Line of edition: 20     დღეთ განცხრომით აღამებდეს. იტყოდენ

Line of edition: 21
ჩახრუხაულსა Page of alt.ed.: A_34

Line of edition: 22        ბულბული ვარდსა, არ განავარდსა,²⁸^* გუერდსა მჯდომელი ზედა დაჰყეფის:
Line of edition: 23        სიკეთედ გიჩნდეს, თუ თუალთა გიჩნდეს, ბედნიერი ხარ უფროსად მეფის.

Line of edition: 24        ცოტას ხანს უკან ღ(მერ)თ(მ)ან მოწყალემან ერთი ბარტყი
Line of edition: 25     უბოძა და მათის გულის ნაწვეთის ნახვის სიხარული ჰქონდათ,
Line of edition: 26     და ორნივე სანადიროდ წავიდოდიან ხოლმე და თუისის ღვიძლის
Line of edition: 27     ნაკუეთისათუის ყოვლგნით საზრდო მოჰქონდათ. რა მცირე
Line of edition: 28     მოიზარდა და ძრვის ღონე მოეცა, მშობელნი თვითოსა მჴარესა
Line of edition: 29     გაემართნენ და მოსვლა დაუგვიანდათ. მათს ქულას მოემშია და
Line of edition: 30     საჭ/მლის ნდომით ბუდეში ძრვა და სიარული დაიწყო და აქაიქ      Page of alt.ed.: C_50
Line of edition: 31     იარებოდა. რა ბუდის პირს / ამოვიდა, ანასდეულად გარდმოვარდა      Page of alt.ed.: T_88
Page of edition: 251   Line of edition: 1     და თავქუე კლდისაკენ წამოვიდა. ერთმა ყორანმა მიღმით
Line of edition: 2     ნახა, რომ იგიცა თუისთა ბაჴალათათჳს საჭმელს ეძებდა
Line of edition: 3     და მასვე კლდეთა ჯდა, იმზირებოდა. ნახა ყორანმა ქულა
Line of edition: 4     თავქუე მომავალი. მას თაგვი ეგონა, ფრინვლისაგან გავარდნილი.
Line of edition: 5     თქუა:

Line of edition: 6
ლექსი

Line of edition: 7        ერთს თას წყალშია ვიხილე გონების თუალის ძალითა
Line of edition: 8        შენის პირისა შუჱნება, კრეფით მოვკრიფო მალითა.

Line of edition: 9        ყორანმა სწრაფად შემოუტევა. ქულა რა მიწაზედ დაცემას
Line of edition: 10     მიწურვილიყო, მოვიდა და ჰაერთა შინა აღიტაცა და თავის
Line of edition: 11     ბუდესა შინა მიიღო. და რა მისი ჩარბი და კლანჭი ნახა, რომ
Line of edition: 12     ფრინველთ ნათესავი იყო, და მისის სიყუარულით გული გაუჴურდა
Line of edition: 13     და გონებასა შინა ესრეთ იტყოდა: ღ(მერ)თ(მ)ან თურე ამისთჳს
Line of edition: 14     წყალობით მომავლინაო, რომე ამისის სიცოცხლის მიზეზად
Line of edition: 15     მე შემქნა, თუ არა, მე თუცა არა მივსწიფოდი, მის
Line of edition: 16     მაღლის ბუდით ჩამოჭრილი კლდეთა დაეცემოდა და ძვლიანჴორციან
Line of edition: 17     გაიგლებოდა და ქარისაგან გასატაცებელად გაჴდებოდაო.
Line of edition: 18     მაშე, რადგან ესე ესრეთ განეგო, / ესე ჴამს ჩემგან,      Page of alt.ed.: D_46
Line of edition: 19     რათა ჩემთა მართუეთა თანა აღვზარდო და მათ გაუამხანაგო
Line of edition: 20     და გავსწვართო და ვიშვილო და ესეცა ჩემთა ნათესავთა შინა
Line of edition: 21     გავრიოო. მას უკან მან ყორანმა საყუარელითა გულითა დაუწყო
Line of edition: 22     ზრდა თჳსთა შვილთა თანა და მათ მსგავსად უყუარდა და
Line of edition: 23     ათამაშებდა.
Line of edition: 24        რა ქორი იგი აღიზარდა და მის გუარსა და ნათესავთაებრ
Line of edition: 25     ფრთენი შვენიერნი შეუსრულდეს, საგონებლითა იტყოდა: მე
Line of edition: 26     ამა ყორანთა მართუეთაგანი ვარ-ყე? და ესე რა არს, ჩემი
Line of edition: 27     სიმწყაზრე და სახე და ძლიერება სხუა არის? მრავალსა ხანსა
Line of edition: 28     ამას ჰკვირობდა: თუცა ამათი ნათესავი არა ვარ, ამათთა ბუდეთა
Line of edition: 29     რა ჴელი მიც? და თუცა ამათთა გუართაგანი ვარ, რად
Line of edition: 30     არათი ვემსგავსებიო? თქუა:

Line of edition: 31
შაირი

Line of edition: 32        არც ჩემი თავი ამ ბაკსა შეერთებია ბუნებით,
Line of edition: 33        არც ამა დასთა გაყრილი მგონია-ყე დაწუნებით,
Line of edition: 34        ამათგან ვარ, თუ არა ვარ, საცილობლად მაქვს ცთუნებით,
Line of edition: 35     და   გავლო აქათ და არ ვიყო, ნებასა მივჰყვე მუნ ნებით!

Page of edition: 252
Line of edition: 1        ყორანმა ქორს დაღრომა შეატყო და უთხრა:
Line of edition: 2        -- ეჰა, შვილო, გულთა ჩემთა ნაკუეთო! მეტადრე მოწყენით
Line of edition: 3     გხედავ და რაჲ არს მიზეზი, ანუ რად ჰფარავ ჩემგან, რაცა
Line of edition: 4     გაქუს გულთა შინა და არა მეტყვი, რა/თამცა ვიძიო შენთვის      Page of alt.ed.: T_89
Line of edition: 5     და ვპოო საწადელი ნებისა შენისაო? და ნურცა მიმალავ და მაუწყე,
Line of edition: 6     და თუმცა შევი/ძელ, ქნასა ვეცდებიო.
Line of edition: 7        უთხრა ქორმან:      Page of alt.ed.: C_51
Line of edition: 8        -- რომლითაცა მიზეზითა გული მიწუხს, ვერ გამირჩევია,
Line of edition: 9     და თუცა გარჩევითაცა ვიცოდე, ვერ ვიტყვიო. უთხრა:

Line of edition: 10
ლექსი

Line of edition: 11        ერთს საკვირველსა ვარდს ვხედავ, ჩემ შორის აყუაებულსა,
Line of edition: 12        ფერი არა ჩანს, რა არი, სუნი ყნოსს ამბარცხებულსა.

Line of edition: 13        აწე ესე მემჯობინების დასტური დამცე, რომე სამიოდე დღე
Line of edition: 14     ქვეყანის არეთა მოვიფრინო. ნუთუ აქა-იქ სვლათა მოწყენის
Line of edition: 15     მტვერი გულისა ჩემისაგან გაიგავოს. რა გუნება შეწყენილი
Line of edition: 16     უცხოთა და საკუირველთა საქმეთა ნახვასა ეცადოს, მის სასიხარულოთ
Line of edition: 17     პირი გულთა სარკეთა შინა დაინახება და
Line of edition: 18     გამოჩნდებაო.
Line of edition: 19        რა ყორანმა გაყრის ამბავი მოისმინა, შავი კუამლი პირიდამ
Line of edition: 20     ამოედინა. უთხრა:

Line of edition: 21
ლექსი

Line of edition: 22        ვაი, რა მწარეა მაგის თქმა, გაყრის ამბავი სმენითა,
Line of edition: 23        სხუა რაცა გინდა, ისი ქენ, გაყრას ნუ მეტყვი ენითა!

Line of edition: 24        დაიძახა ყორანმა და ჴმა ყო ძლიერად:      Page of alt.ed.: A_35
Line of edition: 25        -- რა სიტყუაა, შვილო, ანუ რაჲ მოსაგონი მოგიგონიაო?
Line of edition: 26     ესე რა საქნელია, რომელიცა წინარე მოგიღია? მგზავრობისა
Line of edition: 27     სიტყვისა თქმანი ზღუაჲ არს ნავთა დამთქმელი და ვეშაპი
Line of edition: 28     კაცთა შთამთქმელიო. უთხრა:

Line of edition: 29
ლექსი

Line of edition: 30        ამ სოფლისა ჯოჯოხეთი მგზავრობაა კაცისადა!
Line of edition: 31        რად ჩაიგდებ ჭირთა თავსა, რად დაშვრები სადა-სადა?

Line of edition: 32        რომელიც კაცნი მგზავრობას მოინდომებენ, ანუ თჳსსა სიცოცხლის
Line of edition: 33     საჭურველად მოიგონებენ, ანუ თაწს სამკვიდროდამ
Page of edition: 253   Line of edition: 1     გაძებისათჳს იქმონენ, ესენი შენ არც ერთი გჭირან. ღ(მრ)თის
Line of edition: 2     წყალობით ერთი უცილობელი და მოსვენებელი ადგილი გაქუს,
Line of edition: 3     მდღევარი საზრდო არ გაკლია და მით სიცოცხლეს აგრძელებ.
Line of edition: 4     მე ხომ სხვას შვილთაგან უმეტეს მიმაჩნიხარ და შენს ძმათ
Line of edition: 5     უფროსად უნდიხარ. ესეთისა ყოფისა მქონებელისაგან / მგზავრობის      Page of alt.ed.: D_47
Line of edition: 6     მონდომება, სამკუიდროს მოშორვება, ადგილის დაგდება,
Line of edition: 7     ჭკუისაგან შორს არის. ამას წინათ, ძველად უთქვამსთ: /      Page of alt.ed.: T_90

Line of edition: 8
ტაეპი

Line of edition: 9        კაი საქმისა გაშვებად ჴელი არ მიჰყო დაშვებად.

Line of edition: 10        ქორმან უთხრა:
Line of edition: 11        -- რასაცა თქუენის კეთილის პირით მიბრძანებ, ჩემთჳს
Line of edition: 12     მოწყალება და საიმედოა, მაგრამ რაოდენსაცა საგონებელთა
Line of edition: 13     დავეკითხები, ჩემს გუნებასა შინა ესე სახლი და საჭმელი ჩემად
Line of edition: 14     წესად და შესარგოდ ვერ მიმიყუანია. ჩემსა საწადელსა სხვა
Line of edition: 15     რამ გემოვნება უნდა, რომე მისს ქებას ვერ მივსწდომივარ. /      Page of alt.ed.: C_52
Line of edition: 16        ყორანმა იაზრა, რომე თჳსი გუარის საქმე გამოუჩნდა და
Line of edition: 17     მისს სიტყუის საზღუარს გარდასცილდა, და უთხრა:
Line of edition: 18        -- რომელსაცა მე გეტყვი, დასაჯერებელი და შესატკბობელია
Line of edition: 19     და რასაცა შენ უბნობ, ნავღლის გზა არის და ნავღლიანი
Line of edition: 20     ნიადაგ ქუედარჩომილნი არიან. რომელიცა არას დასჯერდება,
Line of edition: 21     ვერაოდეს გაისუენებს, და ვინც ჯეროვანის საზრდელისათჳს
Line of edition: 22     ღ(მერ)თსა არა მადლობს, ბედნიერობის პატივს ვერ
Line of edition: 23     შეიძენს. მე მეშინიან, შენ, მას აჩქარებულს კატას რომ მოუჴდა,
Line of edition: 24     ისრე არ მოგივიდესო.
Line of edition: 25        ქორმა ჰკითხა, როგორ ყოფილაო?

Line of edition: 26
თქუა ყორანმა არაკი

Line of edition: 27
[დედაბრის კატა]

Line of edition: 28        იყო ერთი დედაბერი, მეტად საბრალო და უღონისძიებით
Line of edition: 29     რჩებოდა. ერთი ჩოდოლო ედგა ყრმათა გულთაგან უვიწროესი,
Line of edition: 30     ძუნწთა კაცთა საფლავთაგან უბნელესი, და ერთიცა კატა ჰყვა,
Line of edition: 31     რომელსა პურისა სახე სარკითაც არ გაეცადა, წუენთა სახელი
Line of edition: 32     მახსოვართაგან არა ასმოდა და ამა ყოფასა დაჯერებულიყო.
Line of edition: 33     მისად საზრდოდ თაგვისა სოროდამ სუნთა მიდენასა ანუ თაგვთა
Line of edition: 34     გავლისა კუალთა სუნთა ყნოსათა კმა იყოფდა, და თუცა ბედისა
Line of edition: 35     შეწევნითა ერთი თაგვი სამ დაეჭირა,

Page of edition: 254
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        ვით გლახაკმან მაჯნა განძი იპოოს და დახაროდეს,
Line of edition: 3        რას არგებდა, რას აქნევდა, იტყოდა თუ: რამცა სჯობდეს!

Line of edition: 4        სიხარულით პირი გაუწითლდის, გარდასული ჭირი დაავიწყდის
Line of edition: 5     და ერთს დღეს ხანს რასმე მით გარდაიარის და
Line of edition: 6     იტყოდის /      Page of alt.ed.: T_91

Line of edition: 7
ლექსსა

Line of edition: 8        ჱე, ბედო! ამას რომ ვხედავ, ცხადი არის თუ ზმანება?
Line of edition: 9        ესოდენს ჭირთა შემდგომად რამ სვემან მომცა, მანება!²⁹^*

Line of edition: 10        რომ მე, ესოდენთა შეჭირვებათა შინა მყოფმან, ესეთი უსწორო
Line of edition: 11     საჭმელი ვიგემეო! და ესრეთ მის ბებრის სახლთა შინა,      Page of alt.ed.: D_48
Line of edition: 12     რომელსა წელის ნაწყვეტიც ვერ ეძლო შოვნად, ეგრე მჭლე და
Line of edition: 13     მჩხავანი იყო, შრომითა და მოგონებით რჩებოდა. ერთსა დღესა
Line of edition: 14     ნამეტნავის უღონობისაგან ათასის ჭირით ერდოზედ ავიდა და
Line of edition: 15     ნახა კატა ერთი, მეზობლის სახლის კედელთა ზედა სილაღით
Line of edition: 16     იარებოდა და ლომსაებრ ფერჴთა აღრიცხვად გარდასდგმიდა,
Line of edition: 17     მეტის სიმსუქნითა თათთა ნელიად აიღებდა. რა ბებრის კატამა
Line of edition: 18     თჳსი ნათესავი ეგრე გაპოხებული ნახა, საგონებელთა ჩავარდა
Line of edition: 19     და ჴმა უყო. უთხრა:

Line of edition: 20
ტაეპი
Line of edition: 21 ეგრე დიდროა მრავალი, მითხარ, სითა ხარ მავალი?

Line of edition: 22        შენ ეგრე გასუფთაებული სადაური ხარ? ესრე მეჩვენები,
Line of edition: 23     მგონია, ხა/ტაეთის მეფის მასპინძლობით გამოსრულ იყო! მითხარ,      Page of alt.ed.: C_53
Line of edition: 24     სადით მოხვალ და ეგ შენი სიმსუქნე რისაგან არის და
Line of edition: 25     შენი ძლიერება და შვენიერება რით მოჰჴდაო?
Line of edition: 26        მეზობ/ლის კატამ უთხრა:      Page of alt.ed.: A_36
Line of edition: 27        -- მეფის ნასუფრალთა ვჭამ, ამად რომე დღე-ყოელ ჴელმწიფის
Line of edition: 28     კართა მივალ, როსაც ნადიმთა დასხდებიან, ჩემს სიკასკასეს
Line of edition: 29     ვიჴმარებ და მსუქანთა ჴორცთა მოვიტაცებ და მეორეს
Line of edition: 30     დღემდე ნოყიერად ვიქნებიო.
Line of edition: 31        დედაბრის ციცამ ჰკითხა:
Line of edition: 32        -- მსუქანი ჴორცი რაჲაო და მაძღრობის პური რას ჰქვიანო?
Line of edition: 33     ჩემს ცხოვრებაში ბებრის ფუშრუკისა და თაგვის ჴორცის
Line of edition: 34     მეტი გემო არასი ვიციო!

Page of edition: 255
Line of edition: 1        მეზობლის ციცას გაეცინა და ეგრე უთხრა:
Line of edition: 2        -- მაშა, ეგ ყოფილა, შენ და ბებერა^*^* არაში გაირჩევითო.
Line of edition: 3     ჩუენს გუარს ესეთი სასირცხო და საკდემელი საქმე რომ სჭირდეს
Line of edition: 4     დიდი აუგიაო. ეგ სახე და სიმჭლე სახლიდამ გარ გამოგიტანია,
Line of edition: 5     ესეთი აუგია, ბოლომდე საგმობელად დარჩებისო.
Line of edition: 6     უთხრა:

Line of edition: 7
ლექსი

Line of edition: 8        კუდი და ყურნი მიგიგავს მართ ოდენ მარტო კატასა
Line of edition: 9        ტანი -- ობობას სადარო, ქსლისა მქსოვლისა პატასა.

Line of edition: 10        თუცა შენ მეფის კარი ნახო და მის გემოანთ საჭმელთ სუნი
Line of edition: 11     ისუნო, მგონია, ფარდაგთა შინა დამალული სული რომ გაქვს
Line of edition: 12     გამოგიჩნდეს და ახალი სული მოგედგასო. უთხრა:

Line of edition: 13
ლექსი

Line of edition: 14        საყუარლის სულმა რა მოყურის საფლავზე გაიაროსა
Line of edition: 15        რად მიკუირს, მკუდარი გაცოცხლდეს, ძუალნი დანაცრდეს აროსა.

Line of edition: 16        დედაბრის კატამ შესტირა:
Line of edition: 17        -- ჰე, ძმაო, შენი მეზობელი და ნათესავი ვარ, რა იქნების
Line of edition: 18     ან მეზობლობითა და ანუ ნათესაობით მოწყალებისა და ძმობის
Line of edition: 19     მცნება აღასრულო და როსცა შენ წახვიდე, მეც თან წამიტანო?
Line of edition: 20     ნუთუ შენის ძლით მცირედი საჭმელი მერგოს, რომე შენის
Line of edition: 21     სიმჴნითა და ცდითა ერთს ადგილს მივაწიოო. უთხრა:

Line of edition: 22
ლექსი

Line of edition: 23        თავს ნუ გაიღებ ლხინთაგან, -- ვიდოდე კაის კაცისად
Line of edition: 24        ჴელს ნუ აიღებ ღირსთაგან, აგრევ უფლისა და ცისად.

Line of edition: 25        მეზობლის ციცას მისის საჩივრის ტირილითა გული
Line of edition: 26     დაეწვა და უთხრა:
Line of edition: 27        -- დღეის წაღმა მე პირობა დამიც, ამას იქით უშენოდ მას
Line of edition: 28     ადგილს აღარ წავიდეო.
Line of edition: 29        დედაბრის ციცა მისის იმედეულობით სულობას მოვიდა და
Line of edition: 30     ერდოდამ ჩამოვიდა და ეს ამბავი ბებერს აუწყა.
Line of edition: 31        ბებერმა სწავლა დაუწყო და ტიროდა:

Page of edition: 256
Line of edition: 1        -- ჩემო გაუყარო ამხანაგო, მსოფლიოთა ცრუთა, ტყუილთა
Line of edition: 2     სიტყუათა ნუ მიჰყვები. მცირეთა დაჯერებისა კმა ყოფასა
Line of edition: 3     ნუ გაუშვებ, რომე უზომოსა ნდომისა ჭურჭელსა საფლავთა
Line of edition: 4     მიწის მეტი ვერა აავსებს რა, და ნდომისა და სიხარბის
Line of edition: 5     თუალსა სიკუდილის ძაფის მეტი ვერა შეჰკერავს
Line of edition: 6     რა. თქუა:

Line of edition: 7
ჩახრუხაული

Line of edition: 8        იკმაე ცოტა, მართ ვით იოტა, სიმდიდრე კაცთა ეს არს ჭკვიანად
Line of edition: 9        ჰქვი გზად მავალსა, შოვნა მრავალსა, თემზედა დარბის უგზოდ გზიანად
Line of edition: 10        ვინც თჳსა ბედსა და ღმ(რ)თის იმედსა მდღევარს არ ჯერა, რაც აქვს მზიანად
Line of edition: 11     და   ვერ იცნობს ღ(მერ)თსა, მცნებათა ერთსა არ აღასრულებს, ექმნას ზიანად.

Line of edition: 12        ბებრის კატასა მის ჴელმწიფის ნასუფრალისა ნდომა ასე
Line of edition: 13     ტვინში შესლოდა, რომე წვრთა და სწავლება მას ვეღარას
Line of edition: 14     არგებდა.

Line of edition: 15
შაირი

Line of edition: 16        უგბილთ სწავლება ცუდია, ბრძენნი აშრობდენ ენასა
Line of edition: 17        ვით ქარი გალიაშია დააპყრა, მიქრის ზენასა
Line of edition: 18        ტრფიალსა სატრფოს უშლიდე, მისკენვე იწყებს რბენასა
Line of edition: 19     და   ცხრილსა წყაროთი ავსებდე, მალე იქს ქუე გადენასა!

Line of edition: 20        რა მეორე დღე გათენდა, ის მეზობლის კატა მჴნედ და ბებრის
Line of edition: 21     ციცა ღონღილით ჴელმწიფის კართა ძვილ მიაწიეს. საწადლის
Line of edition: 22     ძალმა მისლვის უწინარესვე შეაცთუნა და სიმჭლის
Line of edition: 23     ბედმა მის უმის ვაჭრობის ცეცხლსა სიკუდილის წყალი დაასხა
Line of edition: 24     ამ მიზეზისათჳს, რომე წინა დღეს ჴელმწიფის ტაბლაზედ კატები
Line of edition: 25     შესრულიყუნენ, საკრძალავი მსახურება გაეშვათ და ჩხავილი
Line of edition: 26     და კნავილით მასპინძელთა და სტუმართა გული
Line of edition: 27     შეეჭირვებინათ. მაშინ ჴელმწიფეს ებრძანა მარჯვეთა მშვილდოსანთათჳს
Line of edition: 28     დროება და რომელმანცა კატამა უსირცხვილობი[ს]
Line of edition: 29     ფარი პირთა არ დაიფაროს და კადნიერების ასპარეზთა
Line of edition: 30     მოვიდეს, ვირე ლუკმათა აიღებდეს, ღვიძლის მკერავის ისრით
Line of edition: 31     განასვენეთო. ბებრისა კატა, ამა ამბისა შეუგებელი, საჭმელთ
Line of edition: 32     სუნისა ცემაზე დაურიდლად, შავარდენსავით, პირი სუფრისა
Line of edition: 33     მისაფრენელად ქნა. ჯერეთ გუნებას სასწორის უღლით
Page of edition: 257   Line of edition: 1     მძიმე და სუბუქი ნაკუეთი ვერ აეწონა, მასვე წამსა გულის
Line of edition: 2     გამგვრემელი ისარი შიგა გავარდა.

Line of edition: 3
შაირი³⁰^*

Line of edition: 4        ძუალდაკოდილი მირბოდა, სისხლითა რწყევდა არესა
Line of edition: 5        მშვილდოსანს გმობდა, ისწრაფდა მეშველსა მოსაჴმარესა.
Line of edition: 6        იტყოდა: რად არ დავსჯერდი მცირესა მისამხვდარესა
Line of edition: 7     და   ვით ღირს თაფლისა გემება ფუტკრის ცემასა მწარესა!

Line of edition: 8        ეს არაკი ამად მოვიყუანე, რომე შენ ამ ჩემის ბუდის სივიწროესა
Line of edition: 9     და მცირეს საზრდოს და გაურჯელს ლუკმას დასჯერდი
Line of edition: 10     და რაიც გაქუს, გამოიზოგე და დიდთა ნუ მოინდომებ. შენ რომ
Line of edition: 11     გინდა, არამც მას ხარისხზედ ვერ აღაწიოო, და რაც მზა
Line of edition: 12     გაქუს, ესეც ჴელიდამ გაგვარდესო.
Line of edition: 13        ქორმან უპასუხა:
Line of edition: 14        -- რომელიც შენს მოწყალის თუალით მხედვარეობას ეფერებოდა,
Line of edition: 15     ეგეთი სწავლება და წვრთა მიბრძანეო, მაგრამ მცირედის
Line of edition: 16     დაჯერება უღონოთა კაცთა წესია, მარტო მდღევრის
Line of edition: 17     თავსდება გუნებამდაბლის კაცის საქმეა. ვისაც დიდობის სნატთა
Line of edition: 18     ჯდომა უნდა, დიდს შემოსავალს უნდა ეცადოს, და ვისც
Line of edition: 19     თავისის თავის ამაღლება და გვირგვინოსნობა ნებავს, საცადლის
Line of edition: 20     ზოსტერი უნდა წელთ შემოირტყას. უხვნი კაცნი ძუნწთ
Line of edition: 21     საჯდომზედ არ დასხდებიან და ჭკვიანნი ავსა და უშვერსა სავანეს
Line of edition: 22     არ მოიწონებენ და ვერც გაეწყობიან. თქუა:

Line of edition: 23
შაირი

Line of edition: 24        სიმაღლის გზათა ვინ ჰპოებს კაცი საპყრულად მჯდომელი
Line of edition: 25        ფერჴი არ შედგას ხარისხთა, სიუხვის სავლად მზომელი!
Line of edition: 26        ესეთი კიბე ეძებე, მთუარესთან მისაწდომელი
Line of edition: 27     და   არვინ სვას ნაცვლად შაქრისა წვიმა გუბეთა მდგომელი!

Line of edition: 28        ყორანმა უთხრა:
Line of edition: 29        -- ეგე მოსაგონი, რომე შენ მოგიგონია და ტვინთა რაიც
Line of edition: 30     შეგსლვია, მაგით მაგ ტანთა საფუძველი ვერ დამტკიცდება.
Line of edition: 31        მაგ ვაჭრობის ქუაბი უნივთოდ, ნდომით არ ადუღდება. რომლისაც
Page of edition: 258   Line of edition: 1     საქმის ნივთები მზა არ იყოს, უმისოდ არა საქმე არ შესრულდება,
Line of edition: 2     რომელსაცა საქნელსა ჴელი არ მიჰყო, პირსა ვერ
Line of edition: 3     მოგცემსო. უთხრა:

Line of edition: 4
ფისტიკაური

Line of edition: 5        მეფეთ საჯდომთა ზურგთა მიყრდნობა სიტყვით არ იქნას, ოცია, ოდენ
Line of edition: 6        თუცა სამდიდრო წესი და რიგი მზად არა აქვნდეს და ცუდად რბოდენ.

Line of edition: 7        ქორმა თქუა: ჩემი კლანჭის ძალი საბედნიეროს მოსავლისა
Line of edition: 8     მიზეზია და ჩემი ჩარბის მგლეჯელობათა შეძლება ხარისხის
Line of edition: 9     სიმაღლის ნიშანია. არამც შენ ჴრმლის მკურელის არაკი არ
Line of edition: 10     გასმოდეს, რომე თჳსის ჭაბუკობის ძალით ჴელმწიფის სწორობა
Line of edition: 11     და პატივი იშოვა და, ბოლოდ, სიუხვის სამოსლითა სამეფო
Line of edition: 12     დიდებით შემზადა და დაიპყრა?
Line of edition: 13        ყორანმა ჰკითხა, ეგ საქმე როგორ ყოფილაო?

Line of edition: 14
ქორმა თქუა არაკი

Line of edition: 15
[სვებედნიერი ჭაბუკი]

Line of edition: 16        ძუელადგან ერთი მოსაქმე საბრალო მწირი კაცი იყო
Line of edition: 17     თჳსის ცოლ-შვილი მდღევარის საზრდოსათჳს შეღონებულ
Line of edition: 18     იყო და მრავლის მწუხარებისაგან მის ჟამში მისის სიტყვის
Line of edition: 19     თქმის ფურცელზედ სასიხარულო ამბავი არ ამოეკითხა. მისის
Line of edition: 20     მუშაკობისაგან მოსავალი მის დედა-წულს არ ეყოფოდა და მის
Line of edition: 21     ჴელოსნობის სარეწავი საზრდელსა და სამოსელს ვერ შეუსრულებდა.
Line of edition: 22     შემოქმედმა ღ(მერ)თ(მ)ან მას ერთი ასეთი ძე უბოძა
Line of edition: 23     ჭკვიანობით და სიღრმით მიუწდომელი, რომე ჴელწმიფობისა
Line of edition: 24     და ბედნიერობის ნიში შუბლთა ზედა აჩნდა.

Line of edition: 25
ტაეპი

Line of edition: 26        სვებედნიერი, ეტლშვენიერი, ედემის ბაღთა კეკელა ნერგი!

Line of edition: 27        მისის ფერჴბედნიერობითა მამასა მისსა სიხარული გაუმრავლდა,
Line of edition: 28     მისმა სვეკეთილობამან მოსავალთა მატა და წარსაგებელსა
Line of edition: 29     გარდარჩინა. მშობელთა მისთა ფერჴი მისი ბედნიერად
Line of edition: 30     დასცადეს. რა ცოტა მოიზარდა, მათს წვრთას და რასაც ასწავლიდენ
Page of edition: 259   Line of edition: 1     სხვა რიგად იქმოდა. იგი მშვილდოსნობის ამბავთა გამოიკითხვიდა,
Line of edition: 2     ნიადაგ ფარიკაობდა; როდესაც წიგნის საკითხავად
Line of edition: 3     სასწავლოსა გაგზანიდენ, იგი ასპარეზთა შინა მიიჭრებოდა;
Line of edition: 4     ოდესცა წერად კალამს მისცემდენ, ოროლთა მღერასა
Line of edition: 5     მოინდომებდა. სამუდმოდ ჴრმლით ქუეყნის დაპყრობისა სიტყუათა
Line of edition: 6     იტყოდა. ესეთის წერილის კითხვას ეწყობოდა, ცისა
Line of edition: 7     მოქცევისაგან ნიადაგ მისი თავი ამაღლებული ენახა.

Line of edition: 8
რვული Page of alt.ed.: A_38

Line of edition: 9        რა ოსტატი ასოთ სხმიდა
Line of edition: 10        მისი გული სხვას იწვრთიდა:
Line of edition: 11        ონით ჴრმალებრ მტერთა სრვიდა
Line of edition: 12        განსა ფარებრ იფარვიდა
Line of edition: 13        ინსა ზუჩად დაირქმიდა
Line of edition: 14        ტარსა ჯაჭვად ჩაიცმიდა
Line of edition: 15     და   ენსა მშვილდად აიბმიდა
Line of edition: 16        სანით ისრად მებრძოლს სრვიდა!³¹^*

Line of edition: 17     რა ნინველობისაგან ცნობასა და ჭკუასა მოვიდა, დღე-ერთ
Line of edition: 18     მამამან უთხრა:
Line of edition: 19        -- ჰეა, შვილო, ნადაგ ჩემი გული შენისა საქმისა საგონებელთა
Line of edition: 20     შინა არს! ჭაბუკობისა და ყრმებრივსა საქმეთა მრავალი
Line of edition: 21     შემთხვევითი წინა უცს. მეშინის ბოროტის მოქმედის სულისაგან
Line of edition: 22     ბოროტის მოქმედება შენთა ბუნებათა შინა არ დათესოს.
Line of edition: 23     და მნებავს შენისა მშვიდობისა დროსა სიმტკიცისა ზღუდითა
Line of edition: 24     შემოგზღუდო და ერთი შენი საწადელი, რომელნიც ჩუენი მეგობარნი
Line of edition: 25     არიან და ჩუენი სანდომნი, მათი ასული გითხოო, და
Line of edition: 26     ამისას შენ რას იტყვიო?
Line of edition: 27        შვილმან მოახსენა:
Line of edition: 28        -- რომელიც მე ცოლად მინდა, გამიმზადებია, მისი მარი
Line of edition: 29     უკლებად დამიცს, თქუენ ამ საქმეზედ არ შეგაწუხებო და არც
Line of edition: 30     თქუენი შეწევნა და მოჴმარება მინდაო.      Page of alt.ed.: T_96
Line of edition: 31        მამამან ჰრქვა:
Line of edition: 32        -- შვილო, შენი საქმე რაცა ვიცი, მგონია, გამოწვლილვით
Line of edition: 33     შემეტყოს, და შენ რომ საცოლოსა შენისათვის იტყვი, ეგოდენი
Line of edition: 34     ჴელის შეწევნა არა გაქუს. ანუ საცოლო შენი ვინ არისო?
Line of edition: 35        შვილი ზე ადგა და სახლიდამ ერთი ჴრმალი გამოიტანა
Line of edition: 36     შვენიერთა თვალ-წარბთაგან ათასრიგად უფრო სისხლის დამთხევი
Line of edition: 37     და ბაგე-ბალახშთა ღიმილით ჩენილს მარგალიტთა
Page of edition: 260   Line of edition: 1     კბილთა ჩენისაგან უმსწრაფლესად გულთა გამაპობელი, და /      Page of alt.ed.: D_52
Line of edition: 2     ჰრქუა:
Line of edition: 3        -- მამაო, დაიჯერე, მე ქუეყანისა და თემთა პატრონობა
Line of edition: 4     დამინიშნავს საცოლოდ და ჴელმწიფობათა სიდიდესა ზედა
Line of edition: 5     მარი გამოიკუეთიაო, და ვილოცავ, ამისი გამრიგებელი მოლესილი
Line of edition: 6     ჴრმალი და ღუიძლთა გამაპობელი ხანჯალი მომეცესო!
Line of edition: 7     თქუა:

Line of edition: 8
ლექსი

Line of edition: 9        სვე-ბედს ვერავინ მისწვდების, ვერცა ქუეყნისა ჭერასა
Line of edition: 10        თუ ბასრსა ჴმალსა არ უთხრა: "ერთი შემოვკრა, ჭერ ასა!"

Line of edition: 11        რადგან მის ჭაბუკის ბედი მეფობის საშოვრად ამაღლებულიყო,
Line of edition: 12     მცი/რედსა ჟამთა თემი და ქუეყანა ჴელთ დაიპყრა და      Page of alt.ed.: C_57
Line of edition: 13     ქუეყნის მჭირავის ჴრმლით მრავალი საჴემწიფო და ადგილი
Line of edition: 14     შემოიკრიბა და თქუა:

Line of edition: 15
ლექსი

Line of edition: 16        საწუთროს სძალი არ მიხვდეს ერთის სიძისა მეტასა
Line of edition: 17        ძმადად თუ ჴრმალი არ ახლავს, ვერ იქს ქორწილის ჭვრეტასა!

Line of edition: 18        ესე არაკი ამისთჳს მოვიყვანე, რომ სცნა: სვიანობის რიცხვი
Line of edition: 19     ჩემზედა მოწევნილა და, ღ(მრ)თის მოწყალებით, ბედნიერობის
Line of edition: 20     კარი ჩემთჳს განღებულა, და მეცა მაქუს იმედი, ცოტას
Line of edition: 21     ხანსა შინა ჩემსა საწადელსა მივეწიფო და წადილის მკლავი
Line of edition: 22     ჩემსა სასურველსა კისერთა მოვხვიოო. აწ ამას მოგახსენებ,
Line of edition: 23     სატყუარითა სიტყვითა და მაგგუარის არაკებითა მე ამ
Line of edition: 24     საქმეს არ მოვიშლი და არც გარე შევიქცევიო. თქუა:

Line of edition: 25
ტაეპი

Line of edition: 26        ამას არითა, ამ მასარითა, არსად წავიდე ტუქსვით არითა.

Line of edition: 27        ყორანმა გული დააჯერა, რომე მის ქორის მაღალი ბუდე
Line of edition: 28     მისის ხრიკის ბადეთა არ გაებმოდა და ეშმაურისა სატყუარისა
Line of edition: 29     საკენკითა არ მოინადირებოდა. მეტად მჭმუნვარითა გულითა
Line of edition: 30     მგზავრობის დასტური დასცა და გაყრილობისა დაღითა დაკოდილი
Page of edition: 261   Line of edition: 1     გული დაიდაღა, და ქორი იგი ყორანსა და მის მართუეთა
Line of edition: 2     გამოესალმა და მის ბუდიდამე გარდმოფრინდა და ცის კამარათა
Line of edition: 3     აღვიდა და, დამაშვრალობის შემდგომად, ერთს მთაზედ დაჰჴდა
Line of edition: 4     და მსწრაფლ მხედველითა თუალითა მიმოიხედვიდა. ანაზდად
Line of edition: 5     ერთი მგოგვარი კაკაბი დაინახა. მის კაკანსა მის მთის მიდამო
Line of edition: 6     აეანცებინა. ქორმან მისი ნადირობა გონებად მოიღო, შეუტევა
Line of edition: 7     შეიპყრა და მისის გემრიელის ჴორცითა გუნების საწადელი
Line of edition: 8     ადგილი აავსო. რა ჴორცის გემო ნახა, ესრე მოეწონა, სულისა
Line of edition: 9     უკუდავებასა შეადარა მის საჭმლისა სიტკბოსა სარგებელი
Line of edition: 10     სამკურნალოთა საქებარი, რომლის თანა მისთა ჟამთა კეთილი
Line of edition: 11     არა ეგემებინა რა, და თქუა:

Line of edition: 12
ლექსი

Line of edition: 13        საჩემოდ დაბადებულხარ, მე ვგონებ, ჩემთჳს ქებულო
Line of edition: 14        სიცოცხლეს შენგან მოველი, დღედ სიგრძედ იმედებულო!

Line of edition: 15        მერმე გონებათა შინა იტყოდა: ჩემის მგზავრობის სარგებელად
Line of edition: 16     ესეც კმარა, რადგან ჩემი თავი სამუდამოდ ავის საჭმლის
Line of edition: 17     ჭამას მოვარჩინეო და ბნელსა და იწროთა ბუდეთა აღარ ვზი
Line of edition: 18     და ძუნწთა და უბადოთა ამხანაგთა გავეშორვე და ჩემის გუნების
Line of edition: 19     საწადლის გემოვნებისა საჭმელთა ვშოობ და შვენიერს ადგილსა
Line of edition: 20     და კეთილსა და ბედნიერსა სავანესა ვიყოფები. თქუა:

Line of edition: 21
ტაეპი

Line of edition: 22        ჩემთჳს ახალი ქუეყანა დღეს დაიბადა სრულობით!

Line of edition: 23        და ამას იქით რაჲც საქმე დაფარული მოსაწონებელი ჰაერის
Line of edition: 24     ასპარეზთა შინა მომივა, იგი მოვიცადო. თქუა:

Line of edition: 25
ტაეპი

Line of edition: 26        ვიხილო ცამან, მბრუნავმანც ამან, ფარდაგთა ზურგით რა გამოიღოს!

Line of edition: 27        მერმე ქორი თჳსის წადილითა რაოდენსამე დღეთა მიმოფრინვიდა
Line of edition: 28     და სიხარულით ფრთამომწონებელი კაკაბთა და დურაჯთა
Line of edition: 29     ნადირობდა. ერთსა დღესა მაღალთა ბორცვთა ჯდა და
Line of edition: 30     მის გარშემო ნახა ცხენოსანნი მონადირენი ჯერგა გაშვებული
Line of edition: 31     ფრინველთა ადევნებდეს ბაზთა გონებახალისიანთა.

Page of edition: 262
Line of edition: 1
შაირი

Line of edition: 2        მონადირეთა ტაბლათა ჴმა მინდორად გაიწეოდა
Line of edition: 3        ქორი იხვისა შეპყრობად ჰაერთა აიწეოდა
Line of edition: 4        გეზელი დურაჯ-კაკაბთა ანაზდად მოეწეოდა
Line of edition: 5     და   ფრჩხილგამახული გავაზი წეროს არ დაეხრწეოდა.

Line of edition: 6        თურე მონადირე იგი მის ადგილის ჴელმწიფე იყო და თავისის
Line of edition: 7     შინაყმით ნადირობდა, მის მთის ძირი მოსარეკად მოენდომებინა
Line of edition: 8     და გარ ჯერგა შემოევლო. მის მეფის წინ კაკაბი
Line of edition: 9     აუფრინდა, ქორი მოუტევა, და მან ბედმაღალმა ქორმა რა ნახა
Line of edition: 10     შემოუტევა, ჴელმწიფის ქორს წამოასწრა, კაკაბი აიტაცა და
Line of edition: 11     წაიღო. რა მეფემ ეს ქორი ნანადირევ-გატაცებული ნახა, მის
Line of edition: 12     ქორის შოვნის ნდომა შეუვიდა ესრეთ, რომე გული და გონება
Line of edition: 13     მას გაჰყუა, და ბრძანა მტკიცისა და ძლიერის ბრძანებითა
Line of edition: 14     მის ქორის შეპყრობა. მათ ჴელმარჯვეთა და ჴერჴიანთ მონადირეთა
Line of edition: 15     შემზადეს გულყო მახის თულად და გარდაცვეს კისერთა
Line of edition: 16     ზედა და მოიყვანეს საბედნიერო გზით ჴელმწიფის საქებურსა
Line of edition: 17     სამსახურში მოწევნილი. რა მეფემან მაღლით მხედველის
Line of edition: 18     ქიმიის თუალითა მისი სიმწყაზრე და გუარიანობა გაიცადა
Line of edition: 19     და სიკეთეზედ გული დააჯერა, მას უკან მეფის გამარჯვებულს
Line of edition: 20     ჴელზედ ჯდომის ადგილი იშოვნა და მეფის თითთა ზედა
Line of edition: 21     განსვენებით მჯდომელი შეიქნა. მისის ძუნწთა მეგობართ და
Line of edition: 22     უპატიურთა ადგილთა ნაცვლად ცებრ ამაღლებულს ალაგს
Line of edition: 23     მგზავრობა და თემთა და ველთა სლვა არ დაეწყო, მისი სვე ამ
Line of edition: 24     სიმაღლის ხარისხზედ ვერ აღიწეოდა.

Line of edition: 25        ამა არაკისა თქმა ამაზედ მოვიყვანე, რომე სცნათ: მგზავრობა
Line of edition: 26     და სიარული სიმაღლესა და სიდიდეს კაცთა ჴელთ მისცემს
Line of edition: 27     და ჯოჯოხეთით მაღალთა ცათა აღიყუანებს და სუფევას
Line of edition: 28     მისცემს. თქუა:

Line of edition: 29
შაირი

Line of edition: 30        გაზაფხულია მგზავრობა, კაცთა გულისა სავალი
Line of edition: 31        გულის საწადლის ვარდისა გამშლელად გამოსავალი
Line of edition: 32        ვინ მგზავრობს, ნებას ეწევა, არა ედება სავალი
Line of edition: 33     და   თქმულა ღ(მრ)თისაგან ბრძანებით მომავლად სრულ დასავალი.

Page of edition: 263
Line of edition: 1        დაბიშლიმ რა ბრძანება დაასრულა, მეორე ვეზირი წინარე
Line of edition: 2     წარმოდგა, სამადლობელი სიტყუანი წინ გაუფინა და მერმე
Line of edition: 3     მოახსენა:
Line of edition: 4        -- რაჲცა მეფეთ მეფემან ღ(მრ)თისმიერისა გამოცხადებითა
Line of edition: 5     სასარგებლონი ბრძანა, მისი შემსგავსებული და შესაფერი არა
Line of edition: 6     იქმნების რა, რათამცა ახლორე მისსა მიეკაროს, რადგან
Line of edition: 7     მეფისა ანგელოზებრივსა გონებათა ქუეყანათა და გლეხთა
Line of edition: 8     მოსვენებისა და სიმშვიდისა ბრძანება ძეს, მაგრამე მგზავრობა
Line of edition: 9     და შრომით ტარება რომე კაცმან ჴელად აიღოს, ამის გამო მე
Line of edition: 10     ამას ვიკადრებო: სულთა აღმაორძინებელთ ლხინთა და განსაცხრომელის
Line of edition: 11     ადგილისაგან მოწყენისა, ზრუნვისა და ნავღლის
Line of edition: 12     ადგილს წასვლა ბრძენთა ნათქვამთა შინა შორად დაჭერილია
Line of edition: 13     და კიდეცა აძაგებენო.
Line of edition: 14        დაბიშლიმ ბრძანა:
Line of edition: 15        -- გარჯისა და შრომის ჴელად აღება კეთილის ჭაბუკისა
Line of edition: 16     და გულოვანთ წესია და მეომარის ლომის ჴელოვნება არისო.
Line of edition: 17     უთუოდ, ვირემდის ჴელმწიფეთ სალხინო კალთა გარჯილობის
Line of edition: 18     ქაცვით არ დაიგლიჯება, გლეხთა და საბრალოთ კაცთა განსვენების
Line of edition: 19     სავარდესა^*^* შინა მშვიდობის ყუავილი არ გაიშლებისო
Line of edition: 20     და თუცა მეფისა ბედნიერი ფერჴი უსაქმოდ ჭირის მინდორსა
Line of edition: 21     არ გაზომს, მწირთ თავი მოსვენების სასთუმალზედ არ დაიდებაო.
Line of edition: 22     თქუა:

Line of edition: 23
ლექსი

Line of edition: 24        არ დაწყნარდების ქუეყანა და მისნი სანახებია
Line of edition: 25        თუ მეფე მოსვნებით ზის, ნებიერობა ხებია.³²^*

Line of edition: 26        ესე სცანთ, რომე ღ(მრ)თის დაბადებულნი მონანი ორსახენი
Line of edition: 27     არიან: ერთი რიგნი ჴელმწიფენი არიან, რომელთათუის
Line of edition: 28     მიუცემია ქუეყანათა ზედა ბრძანებისა გავლენა, და მეორენი --
Line of edition: 29     გლეხნი და საბრალო კაცნი, რომელთათუის ქებული მშვიდობა
Line of edition: 30     და მოსვენება გაუწესებია. ესე ორივე ერთისა მიერ არ იქნებიან,
Line of edition: 31     ანუ მოსვენება უნდა იჴელთოს ხელმწიფობის^**^* სადავე
Line of edition: 32     გაუშვას ანუ ჴელმწიფობისა სიდიდესა მიჰყვეს, გემოსა
Line of edition: 33     და მოსვენებისაგან ჴელი აიღოს. თქუა:

Line of edition: 34
შაირი

Line of edition: 35        ვითა ვარდისა ყუავილი ეკალთა ზედა წვებისა
Line of edition: 36        ამისთვის მეფეს დაურგვენ, სახე უც მოღვაწებისა.
Page of edition: 264   Line of edition: 1        სპასპეტი მჴნედ ვერ გამოჩნდეს, თუ შიში მიიწებისა
Line of edition: 2     და   ვინ ჭირსა თავი არ მისცეს, ლხინს როდეს შეესწრებისა?^*^*

Line of edition: 3        ბრძენთ უთქუამთ: მომჭირნეობის ცდა გარჯა ბედის სავანესა
Line of edition: 4     მომყუანებელია, და ღუაწლთა მინდორთა შრომით ფერჴის
Line of edition: 5     შედგმა საწადლის პირის სახისა თუალით დანახვაო; თუალხილულის
Line of edition: 6     მოსავალი უთვალოსათუის არისო. თქუა:

Line of edition: 7
ლექსი

Line of edition: 8        სამეფოს სკიპტრა-პორფირსა ვერვინ აიღებს ჴელითა
Line of edition: 9        ჴორცისა განმსვენებელნი, მითხართ, რას კეთილს ელითა?

Line of edition: 10        ვისცა გამარჯვების ასპარეზთა შინა საცადლის დროშისა
Line of edition: 11     გაშლა უნდა, მართებს დიდად გაისარჯოს და განსვენებისა
Line of edition: 12     და შვებისაგან ჴელი აიღოს და თჳსი საწადელი მალე აღუსრულდების,
Line of edition: 13     სასურველის პირს სიხარულის თუალით დაინახავს,
Line of edition: 14     რაგუარადაც მან ვეფხმან, რომელსა თჳსად საპატრონოდ
Line of edition: 15     დიდი ტევრი სიხარულის მომატყუებელი ჰქონდა. პირველ რა
Line of edition: 16     მისს დაპყრობასა ლამობდა, ცდას იღვწოდა და თავსა განსვენება
Line of edition: 17     არა მისცა, და დაშრომისაგან არა მოუძლურდა და მცირესა
Line of edition: 18     ხანსა შინა მისის საწადლისა ფარდაგი სატრფიალოსა პირთა
Line of edition: 19     ააკეცა და სწრაფად ჴელი მოჰკიდა.
Line of edition: 20        ვეზირმა ჰკითხა: როგორ ყოფილაო?

Line of edition: 21
დაბიშლიმ ბრძანა არაკი

Line of edition: 22
[ვეფხის ბოკვერი და ლომი]

Line of edition: 23        ბასრის ქუეყანასა ერთი ხერთჳსი იყო, ჰაერკეთილი, ტყეშვენიერი,
Line of edition: 24     მრავალრიგად გულის გასაწყოდ მოსარები, წყარონი
Line of edition: 25     ცივნი და მრავალნი ხშირად დიოდეს სულთმომაბრუნებელი
Line of edition: 26     ყოვლის შემკულებითა.

Line of edition: 27
ჩახრუხაული

Line of edition: 28        ხე ბორობანნი, ხილთ ორობანნი, ნედლი და ჴმელი მას ხშირად ესხის
Line of edition: 29        მასთანა ხენი, მრავალსახენი ედემსა მდგარი, სად ვნახე ეს ხის;
Line of edition: 30        მოლნი შროშნისგან, უფროს შროშნისგან, ენა მკუეთელსა მას სისხლი ესხის
Line of edition: 31     და   ყუავილოვანსა, ძირკორდოვანსა, უცხოდ ამიჩნდა, მწვანეც რამ ესხის.³³^*

Line of edition: 32        გარდამეტებულის შვენიერობისაგან მას ტყეს სახელად გულის
Line of edition: 33     სიმხიარულე ეწოდა. მუნ ერთი ვეფხი გუარობდა. მის ძლიერის
Line of edition: 34     სიკისკასისა შიშითა მუნ ლომი ფერჴს ვერ გარდადგმიდა
Line of edition: 35     და სხვა ნადირი და ფრინველნი იქით მიხედვასაც ვერ
Line of edition: 36     იკადრებდენ.

Line of edition: 37
შაირი

Line of edition: 38        სალს კლდესა სცემდა კუდითა, რა იყვის გარისხებული
Line of edition: 39        ლომის ბურჯს ცაში შიშითა ჭანგი სცვიოდა ქებული;
Line of edition: 40        თუ გზაზედ დაწვის გამწყრალი, გუნება გამწარებული
Line of edition: 41     და   მუნ კაცთა გავლა გაჭირდის, წლამდი ვერ იქნის რებული.

Line of edition: 42        მრავალს ხანს მას სამყოფსა ნებიერად მყოფობდა, საწყინარი
Line of edition: 43     და თჳსი უნებელი დღე არ ენახა. ერთი ლეკვი ჰყვა, რომელ
Line of edition: 44     ქუეყანასა მას თავს შემოავლებდა, თუალის სინათლედ
Line of edition: 45     მას ხედვიდა, მის ადრე გაზრდას ცდილობდა, რათამცა კბილი
Line of edition: 46     და ჭანგი მისი უზაბრის სისხლით შეესვარა. და ენება, ტყისა
Line of edition: 47     მის პატრონად იგი დაედგინა და თჳსი დანარჩომი დღენი ერთს
Line of edition: 48     ადგილს მოსვენებით ეცოცხლა. ჯერეთ საწადლის ნერგზე
Line of edition: 49     დროიან კუკური არ გაშლილიყო, ამაღლებულმა სიკუდილმან
Line of edition: 50     საგონებლის წალკოტის ხილი მისატაცებელად ძლიერს ქარს
Line of edition: 51     მისცა.

Line of edition: 52
ტაეპი

Line of edition: 53        ჰე, მრავლის მდომი შეიქნა მიწა, დიდობის მჩენი წამს შეაბიწა.

Line of edition: 54        ვეფხი რა სიკუდილის ლომის ჭანგში ჩავარდა, მას უკან
Line of edition: 55     ლომნი, მგელნი და სხვანი მძვინვარე მჴეცნი, რომელნიცა სანადიროდ
Line of edition: 56     მის ტყისა მოსურნე იყვნეს, სრულობით მოვიდენ მის
Line of edition: 57     ტევრის დასაპყრობელად. ამა ვეფხისა ბოკუერსა მათი ომი და
Line of edition: 58     ბრძოლდა არ ძალ-ედვა და ტყე იგი დასატევებლად მოინდომა
Line of edition: 59     და შორს ადგილს წასვლა განიზრახა. მათ დამპყრობელთ მჴეცთა
Page of edition: 266   Line of edition: 1     ერთმანეთში ცილება და ბრძოლა შეექნათ სისხლის მღურელმა
Line of edition: 2     ლომმან ყოველთა სძლია, და იგი სიხარულისა მომმატებელი
Line of edition: 3     ადგილი მან დაიპყრა და თავის ბლისტად შექნა. და
Line of edition: 4     ვეფხისა იგი ბოკუერი სხვათა უდაბურთა იარებოდა. ერთსა
Line of edition: 5     დღესა სხვა მჴეცი ვინმე შეხვდა და შესჩივლა, თვისი საქმისა
Line of edition: 6     და ვაებისა ყუალაკა უამბო და შეეხვეწა, იმაზედ მიშველე რამეო,
Line of edition: 7     სხვანიც მომაჴმარეო.
Line of edition: 8        რა მათ მის მონადირის ლომისა და განცოფებულის ვეფხისა
Line of edition: 9     საქმე გასინჯეს, მიშველება და მოჴმარება აღარ ამჯობინეს და
Line of edition: 10     ეტყოდეს: საწყალობელო, შენი სამკვიდრო ესეთსა ლომსა
Line of edition: 11     დაუპყრია, რომე მისისა შიშითა მას ტევრთა ზედა სირნი და
Line of edition: 12     მერცხალნიცა ვერ გარდაფრინდებიანო და პილო მისისა რიდისაგან
Line of edition: 13     მის მინდორთა კიდეთაცა ვერ მიდგებაო! აწ ჩუენ მისად
Line of edition: 14     საბრძოლად ვით მოვიდეთო? ანუ მისის ჭანგმახვილობისა
Line of edition: 15     კბილმტკიცეობისა შესადარი ვინ არისო? და ვერცა შენ მის
Line of edition: 16     პირისპირ მბრძოლად გხედავთო! ჩუენი რჩევა ეს არის და
Line of edition: 17     ჭკვა ამას ხედავს, რომე მასვე შეეხვეწო და ერთგულს სამსახურს
Line of edition: 18     ეცადოო. უთხრა:

Line of edition: 19
შაირი

Line of edition: 20        ვინ მძლესა ადგილისაგან ვერა შესძრვიდეს ძალითა
Line of edition: 21        მისა საომრად არა ჴამს ყოლე შემართვა მალითა.
Line of edition: 22        ესე სჯობს, მასვე ვევედრო, მოლბე გულითა სალითა
Line of edition: 23     და   კრძალვით მიხვიდე, მსახურო, ცხადით და იდუმალითა!

Line of edition: 24        რა ვეფხის ბოკუერმან ესე მოსაწონარი რჩევა გაიგონა და
Line of edition: 25     მოისმინა, დაიხედა, რომე ლომისა სამსახური უჯობდა, და
Line of edition: 26     რაჲცა სამსახური შესაძლებელ იყო, მისი ცდა დაიწყო. ამ გზით
Line of edition: 27     ერთი ლომის წარჩინებული გამზრახი მოიჴმო და მის გამო
Line of edition: 28     ლომის სასამსახუროდ შევიდა და მისი მაღლის თვალის სანახავი
Line of edition: 29     შეიქნა, და ერთს მისს საფერს სამნეოთა დაადგინეს. ვეფხმან
Line of edition: 30     სასამსახურო კალთა მორჩილების წელთა ჩაირჭო და საერთგულო
Line of edition: 31     საქმეთა ქნასა შეუდგა. წამ და წუთ ლომისაგან
Line of edition: 32     წყალობას მიიღებდა და ნიადაგ თავის ამაღლებას მატებდა.
Line of edition: 33     ესრე შეაყვარა თავი, რომე სახელმწიფოს^*^* გამგენი და წინაშე
Line of edition: 34     მდგომნი მეშურნე ექმნეს, და ვეფხი ნიადაგ მოჭირვების ცდით
Line of edition: 35     სამსახურს გარდამატებდა და მისის შემატების საქმეს არჩევდის
Line of edition: 36     და თავგაწირვით ცდილობდა.

Page of edition: 267
Line of edition: 1
ლექსი

Line of edition: 2        ცდა, გარჯა და მოჭირვება კაცმა იცის ვინცა მეტად
Line of edition: 3        მისი საქმე დამზვლეულსა ქუეშ შეუდგას სახლსა სუეტად.

Line of edition: 4        ერთხელ ლომსა მას ერთი რამ საქმე მოუჴდა შორს რასმე
Line of edition: 5     ადგილს. მას დროსა ჰაერის თორნე ძლიერად განჴურვებულიყო
Line of edition: 6     მეჭიქის თუნმდნარსავით გამდგარიყო, მეტის არის სიცხის
Line of edition: 7     ჭრტიალისაგან ფრინველთა ძელიდამ ტვინის ნიჟი სდიოდა.
Line of edition: 8     კირჩხიბი წყალში, ვით თევზი ტაფაში, იხრაკებოდა.

Line of edition: 9
იამბიკო

Line of edition: 10        თუცა ღრუბელსა ცუარი ენამა
Line of edition: 11        ალად გაჴადის სიცხემ ზენამა
Line of edition: 12        მაღლად ფრინველი მოკლის ფრენამა
Line of edition: 13        ვითა ფარვანა სანთელთ ჩენამა
Line of edition: 14     და   "ჰაერი შეწვა" ვერ თქუას ენამა.

Line of edition: 15        ამასობაში ლომი თავისწინა საგონებელთა ჩავარდა და
Line of edition: 16     იტყოდა: ესეთსა პაპანებათა შინა, სადაფი პელაგონთა შინა
Line of edition: 17     როგორადაც ქათამი ღუმელთა შინა იწვის და სალამანდრა
Line of edition: 18     მზის სიცხით ცეცხლიდამ ვერ გამოსულა! ესეთსა დროსა ესე
Line of edition: 19     საქმე ამიჩნდა, ვინ უნდა ვპოო ჩემისა სამსახურისათჳს თავგაწირული
Line of edition: 20     და გარჯილობისათუის არ შემზარებელი და ჰაერისა
Line of edition: 21     სიმჴურვალეთაგან უნაღვლელი, რომე საქმე ესე კეთილად
Line of edition: 22     მოიურვოსო.
Line of edition: 23        რა ლომი ამას იგონებდა, ვეფხი მოვიდა და სხვათა მსახურთა
Line of edition: 24     თანა დადგა, და რა ნახა ნადირთ ჴელმწიფე საგონებელსა
Line of edition: 25     დიდსა მყოფი, იაზრა, საქმესა ამას შინა წყალობის სიმრავლე
Line of edition: 26     და ჭაბუკობის გამოჩენა უნდა იყოსო. წარდგა საჴელმწიფოსა
Line of edition: 27     სნატთა წინარე, ჴელმწიფის საგონებელი გამოიკითხა და ზედმიწევნით
Line of edition: 28     შეიტყო და მის საქმის გარიგება თავს დაიდვა, და
Line of edition: 29     ლომს გამოეთხოვა და მისნი მოსამსახურენი წაიტანა. და შუადღემდის
Line of edition: 30     მას ადგილს მიიწია, საქმეს რიგება დაუწყო და მალე
Line of edition: 31     თვისის გულის ნებისად აღასრულა და შემოქცევის სადავეს
Line of edition: 32     ჴელი მიჰყო. რომელნიც ჴელმწიფის მოსამსახურენი, რომელნიცა
Line of edition: 33     მისს ბედნიერობის ავჟანდათ ემსახურებოდენ, მოვიდენ
Line of edition: 34     და მოახსენეს ვეფხსა: ესოდენი სიცხე თავს ვიდევით, და ესოდენი
Page of edition: 268   Line of edition: 1     გზა ვლეთ, და ყოველივე ბრძანებული ვათაეთ; აწ არარა
Line of edition: 2     საჭირო გვაქუს, რადგან თქუენისა ერთგულობისა სიმტკიცე
Line of edition: 3     მაღალს ჴელმწიფეს წინაშე ლამპარებ ბრწყინავს. აწ ჩუენ
Line of edition: 4     ამას მოგახსენებთ: მცირე ხანს ერთსა ჩრდილთა ქუეშე გავისვენოთ,
Line of edition: 5     თაფლებრივის წყაროსა სმითა ცეცხლითა შემწვარი
Line of edition: 6     ენა გავიგრილოთ, -- ესე ჭკუისა ახლორე გვგონიაო. თქუეს:

Line of edition: 7
ლექსი

Line of edition: 8        ცხელა და განსვენება სჯობს, არ ჭირთა ტვირთად კიდება
Line of edition: 9        იშვებდე, გარჯას არა აქვს, ვით ზღუასა, ახლო კიდება.³⁴^*

Line of edition: 10        ვეფხს გაეცინა და ეგრე უთხრა:
Line of edition: 11        -- ჩემი გამარჯვება და ჭაბუკობა ჴელმწიფეს მოჴსენებია.
Line of edition: 12     რომელიცა მოჭირვებითა და ღუაწლითა მოსაწონი საქმე მიქნია,
Line of edition: 13     აწ მას ჩემსა ნაქმართა მოსვენებით პირი ქუე დაუცე
Line of edition: 14     რომელიც სიკეთით საფუძველი დამიდებია, აწ ჩემის განცხრომისათჳს
Line of edition: 15     და განსვენებისათუის მიწამდე დავარღვიოო?! გარჯილობასა
Line of edition: 16     და სამსახურსა არა საუნჯე არ შეედრის. გული ეკლით
Line of edition: 17     გაურჯელად სალხინოდ ვარდსა ვერ იჴელთებსო. თქუა:

Line of edition: 18
შაირი

Line of edition: 19        თუ ჭირი კაცმა მეფისთვის ქნას და თავს იდვას შრომანი
Line of edition: 20        ისარსა ფარად დაუდგეს, ჴრმალს მისცეს თავთა ზომანი;³⁵^*
Line of edition: 21        თუალი წყლით, გული სისხლითა უწყვეტლად ჰქონდეს წთომანი
Line of edition: 22     და   მაშინ შეიძლოს საწადლის კისერთა ჴელის წდომანი.

Line of edition: 23        ამისთა მსმენელთა ეს სიტყვები ყველა ლომს მოახსენეს
Line of edition: 24     და ამ სახის წერილი თავით ბოლომდი წაუკითხეს. ლომმან
Line of edition: 25     საწყალობოდ თავი დაიხარა და ბრძანა, სპასპეტობა და თაობა
Line of edition: 26     ესეთსა კაცსა ჰფერობსო, რომელსაც თავისა გარჯილობისა
Line of edition: 27     საყელოდამ ამოყოფა შეუძლიაო. იგი გლეხთაცა საქმეთა კეთილად
Line of edition: 28     განაგებს და დამშვიდდებიან და თავთა მოსვენებისა
Line of edition: 29     სასთუნალზედა დასდებენო. თქუა:

Line of edition: 30
შაირი

Line of edition: 31        ქუეყნად სიმშვიდის მოღება თუ მეფეს უნდეს რომელსა
Line of edition: 32        თვით მოსვენებას მოიკუეთს, მიბაძავს ქუეყნის მზომელსა;
Line of edition: 33        თუ თვით არ იღვწის, სიმშვიდე ქუე მოექცევა მწყრომელსა
Line of edition: 34     და   ვნატრი მას, თემთა მშვიდობას თჳისისგან უფრო მდომელსა.

Page of edition: 269
Line of edition: 1        მას უკან მას ვეფხს მოუწოდა და სხვათზე აღამაღლა და
Line of edition: 2     მისის სამკვიდროს ტყის პატრონობა საჯილდოოდ უბოძა, თავისი
Line of edition: 3     მამის ადგილი აგრევ წყალობა უყო და თჳსი სახლის გამგეობა
Line of edition: 4     მაზედ დაუმეტა.

Line of edition: 5
*
Line of edition: 6
* *

Line of edition: 7        ამა არაკის სარგებელი ეს არის, რომ ამ იგავით ესე სცნათ:
Line of edition: 8     არას კაცს, თუ არ ცდითა, თჳსი საწადლის მზე აღმოსავალით
Line of edition: 9     არ ამოსვლია, და მოუძებნელად კაცსა თჳსის ნატრით მოსავალი
Line of edition: 10     ვერ მოუპოებიაო. თქუა:

Line of edition: 11
ლექსი

Line of edition: 12        მიჯნად საუნჯეს ვინ შეჰკრებს დებით უდები, მცონარი
Line of edition: 13        სარეწავს ჴელთა მიიღებს მუშაკობისა მწონარი.³⁶^*

Line of edition: 14        მერმე ბძანა:
Line of edition: 15        -- ეს მგზავრობა ცოდნისა და მეცნიერობის ნდომისა არის.
Line of edition: 16     წასვლა მოუშლელად მომიწადინებია, ცდისა და მოჭირვების
Line of edition: 17     ფერჴი სიარულის ავჟანდათა ჩამიდგამს. გარჯით ცდა ჩემის
Line of edition: 18     წაუსვლელობის წერისათვის ქარტას ვერ იშოვნის, ვირემდის
Line of edition: 19     ჴელმწიფის ამაღლებული და მტკიცე სადავე გარე არ შემოიქცევისო.
Line of edition: 20     თქუა:

Line of edition: 21
ლექსი

Line of edition: 22        მეფეს რა ქუელის საქმენი ენებოს ქმნითა ოცითა
Line of edition: 23        საწუთროსაგან არ იქნას, ნუ გიკვირს ეს საოცითა.³⁷^*

Line of edition: 24        ვეზირებმა რა სცნეს, რომე მათი არაკობა მისსა წასვლას
Line of edition: 25     ვერ მოშლიდა, შეითქუნეს, და რაჲცა სამეფო სამზადისი და
Line of edition: 26     საბარგული საჴმარი მოუნდებოდათ, ყოველივე სვესაბედნიეროდ
Line of edition: 27     განაწესეს, და წამ და წუთ მაღლითა ჴმითა ესე ზახილი სიმგრგვლესა
Line of edition: 28     ცისასა აღიწეოდა.

Line of edition: 29
ლექსი

Line of edition: 30        მგზავრობა გწადს და წაცახვალ, ღ(მერ)თი გიძღოდეს მავალსა
Line of edition: 31        წმიდათ ოხითა განერე საფათერაკო მრავალსა!

Page of edition: 270
Line of edition: 1        რაი-დაბიშლიმ თჳსისა სამეფოსა საქმე განაგო და ერთსა
Line of edition: 2     წარჩინებულსა და კეთილად გამგებელსა და ბრძენსა კაცსა მისი
Line of edition: 3     განწესება მიანდო. გლეხთა საბრალოთა პატივი და ჴელის
Line of edition: 4     შეწევნათა ანდერძი მისსა სამეფოსა შესამოსელთა პატიოსნად
Line of edition: 5     შვენოდა, და მის გამგისა გულისყურთა შინა წაუკითხა, რომლისაგან
Line of edition: 6     ერთი ეს არის:

Line of edition: 7
რვული

Line of edition: 8        ქუეყანა სარკედ შეიქნა ალექსანდრესა წესითა,³⁸^*
Line of edition: 9        მის მსგავსად შენს პირს ხედვიდე, ნუ მისგან უარესითა;
Line of edition: 10        შენს ხატს კეთილად ვერ ნახავ, ლიფიც აინთო კუესითა
Line of edition: 11     და   თუ უსამართლოს ფარილსა კარგა არ გაჰჴოც ლესითა.

Line of edition: 12        ვით დილა გამოანათლე, თემი, სად მოვა მზე, სითა?
Line of edition: 13        წყევლას ერიდე, გაქებდენ ჴმელნი კეთილის თესითა
Line of edition: 14        კაცს ეგრე მწყლველი ვერ ავნებს, ისარს ესროდენ ზესითა
Line of edition: 15     და   რომ ერთის ბებრის სულთქმანი ღ(მერ)თსა შეესმას კუნესითა!

Line of edition: 16        რა თემის გარიგებისაგან გული სანებიეროდ დადვა, მისის
Line of edition: 17     მისანდობელის ყმათაგანნი გამოირჩივნა, ვეზირითა და შინამოსამსახურეებითა
Line of edition: 18     სარანდიბის მთას მიმართა. მთუარულად
Line of edition: 19     სავანესა და სავანესა მიადგებოდა, მზესავით ქალაქსა და ქალაქსა
Line of edition: 20     მიეფინებოდა და ყოველთა ადგილთა ერთრიგად რამ
Line of edition: 21     გამოსცდიდა. ყოველთა მოგზაურთაგან თჳთოს რამ სარგებელს
Line of edition: 22     შეიძინებდა, სავანეთა რიცხევდა, ზღუათა და ჴმელეთთა საზომთა
Line of edition: 23     იპყრობდა, სიცხის ჭრტიალსა და სიცივის ნეფხვასა
Line of edition: 24     თავს იდებდა. მას უკან სარანდიბისა სანახები გამოჩნდა, სიცოცხლის
Line of edition: 25     მომმატებელი მის თემის სუნელება ჴელმწიფის
Line of edition: 26     ტჳნთა ეყნოსა. თქუა:

Line of edition: 27
ჩახრუხაული

Line of edition: 28        შენის არითა, დილის ქარითა ვისცა ეყნოსოს შენი სუნელი
Line of edition: 29        საყვარელთ თჳსთა, ნათესავთ, თჳსთა, ვით ამბავი სცნას არ საწუნელი.

Line of edition: 30        სამსაოდ დღესა სარანდიბის ქალაქში გზის მაშვრალობისაგან
Line of edition: 31     გაისვენა და ბარგთ ნამეტნაობა და მძიმე საზიდარი მუნ
Line of edition: 32     დაუტევა და სამიოდ სეფეწულითა მთას მიმართა. რა მთის
Line of edition: 33     თავსა ზედა აჰჴდა, ნახა სიმაღლით მთა გასაოცებელი, რომელ
Line of edition: 34     მისის თხემისა აჩრდილი მზის თუალთა მიდგომად საგონებელ
Line of edition: 35     იყო, მისი ჴრმლის ელვარებასა მარიხის მახვილისათუის შუქი
Line of edition: 36     აებრწყინვებინა.³⁹^* თქუა:

Page of edition: 271
Line of edition: 1
შაირი

Line of edition: 2        ცის ბრუნვას მწუანე ატლასი გარ შეემოსა წყობილად
Line of edition: 3        ბუსტუღის ფერი ხავედი ზედ მოეფინა მკობილად
Line of edition: 4        ეთერის მბრძოლად, საკუდავად წვერი მიეყრდნა სობილად
Line of edition: 5     და   ირისე მის ქუეშ მომწვანოდ თუალთათჳს მოჩნდა ცნობილად.⁴⁰^*

Line of edition: 6        ყოველთა ადგილთა მოცულსავით რიგზედ შაშპრა
Line of edition: 7     ამოსულიყო.

Line of edition: 8
შაირი

Line of edition: 9        მას მწვანოანთა ბეჟმედის ხილი გარ ერგო რიგებით
Line of edition: 10        კლდეთა ზურმუხტის ზოსტერი წელთ შემოერტყა დიდებით.
Line of edition: 11        მისის რუს ნერგი ედემთა ხეთ გუანდა კიდის-კიდებით
Line of edition: 12     და   წალკოტნი სამოთხის დარნი, ვით ბაღი ბაღთა მიდებით.

Line of edition: 13        დაბიშლიმ ყოვლით კერძო მიმოვიდოდა და მას უცხოსა
Line of edition: 14     ადგილსა ღ(მერ)თსა ადიდებდა; და სლვასა მას შინა ნახა ქუაბი
Line of edition: 15     ერთი, რომელი სიბნელით თუალის სიშავესა მიემსგავსებოდა
Line of edition: 16     და შინაგან დაფარული მის სიბნელეს ანათება. და მუნ მყოფის
Line of edition: 17     მოსამსახურეთაგან გამოიკითხა და მათ მოახსენეს:
Line of edition: 18        -- ესე ერთისა ბრძნისა ადგილია, მას სახელად ფიდაფი
Line of edition: 19     ჰქუიანო. ფიდაფი "სიტკბოებით მკურნალად" გამოითარგმანების.
Line of edition: 20     ზოგთ ინდოელთ დიდთაგან თქმულა, მისი სახელი ბილფაჲ
Line of edition: 21     არისო და ინდოურად -- "ჱეავათფათის". ესე ერთი კაცი
Line of edition: 22     იყო სიბრძნისა და მეცნიერობის ხარისხთა^*^* ზედა აღმატებული,
Line of edition: 23     და ცხოელისა სულისა ჯავარი სიწმიდის სამოსლით შეემკო
Line of edition: 24     და ოქროსა და ვეცხლის ნდომისაგან განეწმიდა. მის
Line of edition: 25     ჟამსა შინა ქუეყნიერის ლხინის ნაცვლად ზრუნვა შეეტკბო
Line of edition: 26     მცირესა სარჩოსა დასჯერებოდა, თუალი სულიერსა გზაზე დაემტკიცებინა,
Line of edition: 27     ამ სოფლის სიცრუვის ეკალნი და კუროსთავი
Line of edition: 28     ცეცხლისა ალითა მოეწვა; მის მღვიძარე თუალსა სრულიად
Line of edition: 29     ღამით ძილის სიტკბო არ ენახა, მის გულის სათქმელსა მარხვისა
Line of edition: 30     ლოცვისა და ღ(მრ)თის გენცის მეტი არა მოეგონა რა.

Line of edition: 31
შაირი

Line of edition: 32        სასწაულ-ნიშთა მოქმედი გამართის რამე, რაც ხრილი
Line of edition: 33        აღმსთობილთ კაცთა პირის მზე ზედ არ მიეკრა, რაც ხრილი
Page of edition: 272   Line of edition: 1        სიტყვით შეიგნის ყოელი ცათა კისათა რაც ხრილი
Line of edition: 2     და   ცათ განგებათა შემტყობი, ჴელთა მიიღი რა ცხრილი.⁴¹^*

Line of edition: 3        დაბიშლიმ მისისა ნახვისა წადილითა მცირესა ხანსა
Line of edition: 4     ქუაბისა მის კართა დაიყოვნა; და იგი ბრძენი გონების ენითა
Line of edition: 5     შინაგან ილოცვიდა. და გული გაუნათლდა განშორებულსა მას
Line of edition: 6     და გამოეცხადა, რომე ქუეყანათა მპყრობელი მეფე კართა ზედა
Line of edition: 7     დგას და არაბულითა ენითა უჴმო: შემობრძანდი სიცოცხლით
Line of edition: 8     სახლსა მშვიდობისასაო.

Line of edition: 9
შაირი

Line of edition: 10        მეფე შევიდა სიბრძნითა სრულიად სავსე სოროსა
Line of edition: 11        ქვაბი მის მიერ შეიმკო, ჩინელი სახლს მიესწოროსა.⁴²^*
Line of edition: 12        მის ბერის სასამსახუროდ ჰყოფს თავი გაიაროსა
Line of edition: 13     და   მონურად სარტყელმორტყმულმან გული არ განაშოროსა.

Line of edition: 14        რა მიხედა განშორებულსა, იხილა, რომე მარტყოფის
Line of edition: 15     ფერჴი ქუეყანასა ზედა დაედგა და მეცნიერებისა და ცოდნისა
Line of edition: 16     დროშათა სიბრძნის მინდორთა ატარებდა; ანგელოზის სახესა
Line of edition: 17     მისი გუამი ემსგზავსებოდა, მისი სიწმიდე დიდებულთ სულთა
Line of edition: 18     აღერეოდა. შეატყო, რომე მისი საწადელი მისგან აღსრულდებოდა
Line of edition: 19     და მის პატიოსნისა ბედნიერობისაგან თჳსსა სატრფიალოსა
Line of edition: 20     მიეწეოდა. დიდისა კრძალვითა შევიდა. რა ბაჰრამან დაახლოვდა,
Line of edition: 21     სამსახურისა და ლოცვისა გზაში შევიდა და სასამსახუროსა
Line of edition: 22     ადგილს დადგა, მოკრძალვითა და ნიშნებითა
Line of edition: 23     დაბძანება ჰკადრა, გზისაგან დაშრომა და მგზავრობისაგან
Line of edition: 24     გარჯისა და შეწუხებისა და ლხინისა და მოსვენების მოშორვების
Line of edition: 25     მიზეზი გამოჰკითხა. დაბიშლიმ სიზმრის ნახვა და საუნჯის
Line of edition: 26     პოვნა და ანდერძის წიგთა ჴელთგდებათა ამბავი და
Line of edition: 27     სარანდიბის მთისაკენ მისთჳს წამოსვლა თავით ბოლომდის
Line of edition: 28     უამბო. ბაჰრამან გაიღიმა და თქუა:
Line of edition: 29        -- ღ(მრ)თისაგან იკურთხოს მეფე იგი, რომელი მეცნიერების
Line of edition: 30     ნდომისათჳს ესოდენი შრომა თავს იდვას, საბრალოთა და
Line of edition: 31     გლეხთა მშვიდობისა და მოსვენებისათჳს ესოდენი ზრუნვა, ჭირი
Line of edition: 32     და ნავღელი მოითმინოსო! უთხრა:

Line of edition: 33
შაირი

Line of edition: 34        ღ(მერ)თმან გადიდოს, მეფეო, ორსავე სოფელს დიდებით
Line of edition: 35        რადგან ყმათათჳს იგლები, თემი გიტვირთავს ზიდებით
Page of edition: 273   Line of edition: 1        ოჴერთა გინდა შენობა, შენობა სრულ დამშვიდებით,⁴³^*
Line of edition: 2     და   რწყავ წყლითა, ჴმელთა ანედლებ, ნაყოფს არ მოჰკრეფ რიდებით!

Line of edition: 3        მერმე ბარამან დაფარულის კოლოფის თავი აჰჴადა და
Line of edition: 4     რაჲს სასმენელი პატიოსნის თვალ-მარგალიტით აავსო. რაოდენთამე
Line of edition: 5     დღეთა თჳსისა საქმისაგან მოიცალა და მისსა წვრთასა
Line of edition: 6     ხელი მიჰყო. მას საუბართა შინა უშანგის ანდერძის ამბავი
Line of edition: 7     ჩამოვარდა. ჴელმწიფემ თითო და თითო იგი ანდერძი ბრძენს
Line of edition: 8     უთხრა. ბარამან მისის სიბრძნის კარიდამ რაჲს პასუხის ძლევა
Line of edition: 9     დაუწყო. დაბიშლიმ გონების კალამით გულთა მატიანეთა
Line of edition: 10     ზედა იწერდა. ქილილა და დამანას კითხვა და მიგება
Line of edition: 11     რაჲსა და ბარამისაგან არის. ჩუენ იგი ათოთხმეტი კარი
Line of edition: 12     რომ ერთის რიგით წიგნებისაგან გამორჩეული იყო, მის გზით
Line of edition: 13     გამოვსთქვით. /      Page of alt.ed.: T_109

Next part

This text is part of the TITUS edition of Sulxan-Saba Orbeliani, Kilila da Damana.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 29.8.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.