TITUS Texts: Kartlis Cxovreba II

ARMAZI
Text collection: KCx.
Kartlis Cxovreba

Historia Iberorum

The Georgian Chronicle

Volume: II
Vol. II

On the basis of the edition
Kartlis Cxovreba.
Ṭeksṭi dadgenili q̇vela ʒiritadi xelnac̣eris mixedvit
S. Q̣auxčišvilis mier,
ṭomi II,
Tbilisi 1959
entered by Jost Gippert,
Berlin / Bamberg / Frankfurt a/M, 1986-1995;
corrected by Dali Čitunašvili,
Frankfurt a/M, June-July 2000;
TITUS version by Jost Gippert,
Frankfurt a/M, 4.7.2000 / 7.3.2001 / 20.3.2007

[For easy reference, the texts were subdivided into chapters.]

Text: Ist.azm.shar.
Part: I
King: 58
Page of ed.: 1
Line of ed.: 1
რომელმან წყლისა მოაბადნი რიტორთა მძლე ვყავ ყოველთა, ენა-უტყჳ მეტყუელ
Line of ed.: 2
ჰყავ ანგელოზთა მთავრისა მიერ, აწცა განმარტე ენა-ბრგუნილი

Line of ed.: 3
ისტორიათა და აზმათა
Line of ed.: 4
მეტყუელებასა შინა შარავანდედთასა.

Line of ed.: 5        ვინათგან მოსე, მხილველი ღმრთისა და წინასწარ-მეცნი ყოფადთა, ეურჩა განმგზავნსა
Line of ed.: 6     ისრაელთადმი. მათდა მომღები ენა-მძიმობისა, მიერულა ურულოსა, ვითარ
Line of ed.: 7     ყოფადთა დამსახსა, ვითარ ესევითარისა შემკადრე ვიქმნა მე, ვერ-მეტყჳ თქმათა აღმატებულებისა. უკეთუ
Line of ed.: 8     იგი, სიტყუათა ცეცხლისათა გარდანაცი, კუერთხისა გუელადობითა
Line of ed.: 9     და ჴელის ფერთა ქცეულებითა მბრძოლთა ვერას ამცნობდა, ვითარ დავსცე
Line of ed.: 10     სულამიტისა სახედ აღსაყჳრსა "ქებასა ქებათასა" რომელსა-იგი გალობს სიბრძნითა
Line of ed.: 11     მეიგავე სოლომონ, რომლისაგან შთამოთესლოვნებისა ვერ-საკმო არსა შემსხმელად
Line of ed.: 12     ულუმპიანობათა მათ გარდაცემასა, -- თამარისსა ვიტყჳ, -- ჴელმწიფეთა სახელისა და
Line of ed.: 13     დიდებისა დავით მის პირველისა, არსთა დამწყისაცა ჴელით-ქმნულებით მოქადულ-მყოფელისა
Page of ed.: 2   Line of ed.: 1     ღმრთისა. რომელი სახუეველთაგან აღმსჭუალავს შორის სულსა, გულსა
Line of ed.: 2     შინა, ერთმთავრობა-ერთუფლებასა ერთისა კაცისასა, ერთისა ღმრთისა და კაცისა სრულისა
Line of ed.: 3     მიერ სრულ კაცად აღმოჩენით აღმოჩენილსა და აღმობრწყინვებულსა. ვინაცა
Line of ed.: 4     ამან შეაყო თჳსისა სულისა წყარო ხედვათა პირველსა ამას წყაროსა ქრისტესა, ნათელსა
Line of ed.: 5     მამისასა, რომელმან მოიგონნა ხუთნი საგრძნონი: ხედვა, სმენა, შეხება, გემოსხილვა
Line of ed.: 6     და განრჩევა. და დაამორჩილნა კლდესა მას ქრისტესა ასფოდელოდ-ქმნითა
Line of ed.: 7     გონებისათა, არა არს მექმნი ნებისა თჳსისა.

Line of ed.: 8        ესე შვილ იქმნა მშობელთა ძირ-რტოებათა, შესატყჳსთა და შეზავებულთა, ვითარ
Line of ed.: 9     საცნაურ არს ხე ნაყოფისაგან და ნაყოფი ხისაგანი დავითიანთაგან და ხუასროიანთაგან
Line of ed.: 10     და პანკრატონიანთა, რომელთა სახელი უფროს მზისა იცნობებოდა და ყოვლისა ქჳშისა.
Line of ed.: 11     და მის მინადებისა, რომელმან ნებროთისა ჰასაკითა მოიგო ჰაოსის ძეთა სამთავრები,
Line of ed.: 12     რომელთა შემსსმელად ჴამს ომიროს მერაბამე იგი. იდიდსიტყუა ალექსანდრესადმი
Line of ed.: 13     პლუტარხოს ზემომაღლელი ისტორიათა მწერლობასა შინა ჴელმწიფეთა შემსხმელობისასა,
Line of ed.: 14     ვითარ ჟამთა და ჟამთა ზეგარდმო ჩინებითა აღმონათდებიან ქუეყანის მფლობელნი,
Line of ed.: 15     და მიიღებს თჳთეული საქმისა შესატყჳსებასა, აღმკულებასა სიტყჳთა და საქმითა,
Line of ed.: 16     და ვინმე საგმობნი აღძეგლნა ბოროტთა საქმეთა შინა.

Line of ed.: 17        აწ მე, რომელი გინა თუ მიხილავს, გინა თუ ბრძენთა და გონიერთა კაცთაგან
Line of ed.: 18     მასმიან, გარდავსცე ისტორიასა და ვასილოღრაფსა, რომელ არს "მოთხრობა მეფეთა"
Line of ed.: 19     ვინათგან ლუკა აღმავლობასა სიტყჳსასა იქმს სეითისა," ადამისა და ღმრთისა", მეცა
Page of ed.: 3   Line of ed.: 1     ესრეთ ვიწყო ამის თამარისა, სამგზის სანატრელისა და სამებისაგან ოთხად თანააღზავებულისა,
Line of ed.: 2     რომელი ეთეროან იქმნა ჴელმწიფეთა შორის, რომლისა სახე და სახელი
Line of ed.: 3     თჳსისა ადგილსა სიტყუამან საცნაურ ყოს.

Line of ed.: 4        მამა იქმნა გიორგი, მეფე მეფეთა, ძე დიმიტრი მეფისა, რომელსა დავითცა ესუა
Line of ed.: 5     ძედ, ძესა დავითიანისასა, და აღმოსავლეთისა და კერძო-ჩრდილოეთისა მეციხოვნისა და
Line of ed.: 6     ზღვართა დამდებლისა და ზღუათა ზღუამდინ მპყრობელისა, რომლისა დიდებითა,
Line of ed.: 7     სიმჴნითა და გუარითა ცხოვრებასა აღმოჩენ; იოვანე ფილოსოფოსისა ჭიმჭიმელისა
Line of ed.: 8     შესხმა-მითხრობა.

Line of ed.: 9        დიმიტრისა, მჴნესა ჴდომათა შინა და მძლესა ბრძოლასა შინა, ორ ძე ებადესა,
Line of ed.: 10     რომელთა დავით და გიორგი [ეწოდებოდა სახელა]. მარჩეველი ძისა უმცროსისა
Line of ed.: 11     მლარწველი მკიცხველი იქმნა, ვითარ ისააკი იაკობისდამი. და ვედრებისა შემასმენელმან
Line of ed.: 12     ღმერთმან დავითის დღეთა შემცირებითა სრულ ყო პირველ მამისა. და მამამან
Line of ed.: 13     ძითური ძე ტკბილი, შემგუარი მამისა, აღამაღლა თავისა თანა და ძისა სწორად მოსაყდრედ
Line of ed.: 14     გამოაჩინა -- მზე მნათობთა შორის; ალექსანდრე და ქაიხოსრო მპყრობელთა
Line of ed.: 15     შორის; აქილევ, სამბსონ და ნებროთ გმირთა შორის; სპანდიარ, თაჰამთა და სიაოშ
Line of ed.: 16     გოლიათთა შორის; სოლომონ, სოკრატ და პლატონ ბრძენთა შორის.

Page of ed.: 4
Line of ed.: 1        ამას თჳსსა მეფობასა შინა მოგუარა ცოლი მამამან, ასული მეფისა ხუდდანისი,
Line of ed.: 2     სახელით ბურდუხან, ესე თჳთ ვითარი შესატყჳსი ქმრისა პირ-მზისა, ტან-ზომისა,
Line of ed.: 3     თჳთ მზე-მზეთა შუენებითა და მომფენაობითაცა, ვითარ ითქმის, ცოდვილთა და მართალთა
Line of ed.: 4     ზედა, რომელი ჰყუარობდა მართალთა და სწყალობდა ბრალეულთა. რომლისათჳს
Line of ed.: 5     თუ ვთქუა სახეები გარეშეთა გინათუ ვიეთმე სატრფიალოთა, თჳთ მისავე ქრისტე-შემოსილობისაგან
Line of ed.: 6     მაქუ[ს] შიში და კდემა; რომელი ეკატირინესა და პენელოპის, ირინექმნილისა,
Line of ed.: 7     და თჳთ მარიამ განმანათლებელისა ცისა და ქუეყანისა ესახების, თჳნიერ
Line of ed.: 8     ქმრისა მყოფლობისა, მადლითა, სიბრძნითა, შეწევნითა და მეოხებითა. ნუ უკუე ზეშთა
Line of ed.: 9     განზიდვითა დამრუმდეს თუალი გონებისა და ვიმთხრებლე ნეშთად წყენა სახეობითა,
Line of ed.: 10     რომელ უმარჯულო და უმარცხულო მავალი გზებისა გზისასა მაბრალებდეს გარდაქცეულებასა
Line of ed.: 11     ესევითარსა.

Line of ed.: 12        აწ ვიწყო ძალისაებრ და ღონე-მიწუდომისა ესე. შვილისა ნათელ-შემოსილისა
Line of ed.: 13     მამა იგი გორგასლიანი, აღმასრულებელი ვახტანგისა ნეტარებათა, რომელი დავითს
Line of ed.: 14     მამადობათა შინა ღმრთისა ქენებით აღთქმულსა აღდგინებად ტომთაგან მისთა, მისებრ
Line of ed.: 15     მპყრობელი აღმოსავლეთისა და დასავლეთისა. ამისთჳსცა ესევითარად დალექსავს
Line of ed.: 16     მლექსავი ვინმე და იტყჳს:

Page of ed.: 5

Line of ed.: 1	შენ, ვახტანგ, სანატრელი ხარ	შენთჳსა ღმრთისა მაქებარისა,
Line of ed.: 2	ცნამცა შენი მტერთა ძლევა,	თჳთ მზეებრ მაშუებარისა,
Line of ed.: 3	მუსულმანთ-ამწყუედელისა,	ქრისტიანთ მშენებარისა,
Line of ed.: 4 და	ვინ დაგბადა მანვე უწყის	დაბადება ბუნებისა.

Line of ed.: 7
ჩანართი (V)

Line of ed.: 5
ჩანართი (V)

Line of ed.: 6        ესე ზაქარია და ივანე მჴარგრძელის ძენი, დაღაცათუ მეფეთათჳს ერთგულნი იყვნეს და
Line of ed.: 7     დიდად გამოცდილნი ლაშქრობათა შინა, კაცნი სახელოვანნი, არამედ სჯულითა სომეხნი იყვნეს.
Line of ed.: 8     ესე ივანე წერილთა ზედამიწევნით მეცნიერი იყო. რომლისათჳსცა გულისჴმა-ჰყო სიმრუდე
Line of ed.: 9     სჯულისა თჳსისა, ნათელ-იღო და იქმნა ჭეშმარიტი ქრისტიანე. რომელი ქუემორე სიტყუამან
Line of ed.: 10     საცნაურ ყოს.

Line of ed.: 11        დალოცვითა, და ითაყუანა დარბაზის ყმად უმცროსი შვილი მისი ივანე. და განაჩინა
Line of ed.: 12     და უბოძა ჭიაბერსა მანდატურთ-უხუცესობა, და მისცა არგანი ოქროსა ჴელთა მისთა,
Line of ed.: 13     და შთააცუეს ტანსა მისსა სკარამანგი, და დასუეს ხელებითა ოქრო-ჭედილითა რომელნიმე
Line of ed.: 14     მარჯუენით მისსა და რომელნიმე მარცხენით. და კუალად უბოძა მეჭურჭლეთ-უხუცესობა
Line of ed.: 15     დიდსა და გუარიანსა კაცსა კახაბერს ვარდანის ძესა, და მსახურთ-უხუცესობა
Line of ed.: 16     ვარდანს დადიანსა, ჩუხჩარეხობა მარუშიანსა, ძესა ჩუხჩარეხისასა ვინაცა მათ
Line of ed.: 17     ორთავე მამანი მომჴცოვნებულ იყვნეს, და დასდვა მამისა პატივი მათისა და დასხნა
Line of ed.: 18     სასთაულითა. და უბოძა ამილახორობა გამრეკელსა თორელსა, რომელი ამირსპასალარცა
Line of ed.: 19     იქმნა შემდგომად სარგის მჴარგრძელისა.

Line of ed.: 20        და ერისთავნი მის ჟამისან ისენი იყვნეს: ბარამ ვარდანის-ძე -- სუანთა ერისთავი;
Line of ed.: 21     კახაბერი კახაბერის-ძე -- რაჭისა და თაკუერის -- ერისთავად; და ოთაღო შარვაშის-ძე --
Page of ed.: 34   Line of ed.: 1     ცხუმის ერისთავად; ამანელის-ძე -- [არგუეთის ერისთავად]; და ოდიშის ერისთავად
Line of ed.: 2     ბედიანი. ლიხთ-ამერით: ქართლის ერისთავად -- რატი სურამელი; და კახეთის
Line of ed.: 3     ერისთავად -- ბაკურ-ყმა ძაგანის-ძე; და ჰერეთის ერისთავად -- გრიგოლის ძე
Line of ed.: 4     ასათ, რომელმან მისტაცა მძლავრობით და მორევით საღირს კოლონკელის-ძესა და
Line of ed.: 5     მცირედ-ჟამ ქონებასა შინა იაჯა არიშიანის ადგილსა დაჯდომა სასთაულითა, და ჴელთ-უდვა
Line of ed.: 6     შვილსა მისსა გრიგოლს ჰერეთის ერისთაობა; და სამცხის ერისთავად და
Line of ed.: 7     სპასალარად აჩინეს ბოცო ჯაყელი. და სხუანი ჴელის-უფალნი, ტაძრისა და საყდრისა
Line of ed.: 8     სამეუფოსა წინაშე მდგომელნი, განაჩინეს წესისაებრ სახლისა.

Line of ed.: 9        ამას შინა აღავსნა ეპისკოპოსნი და საყდარნი შესაწირავითა, თავისუფალ ყვნა
Line of ed.: 10     ეკლესიანი ხარაჯისა და ბეგარისაგან; გააზნაურდეს ქუეყანისა მოქმედნი, და გადიდებულდეს
Line of ed.: 11     აზნაურნი, და გაჴელმწიფდეს დიდებულნი მეფობასა შინა ამისსა, რომელი აწ
Line of ed.: 12     ჩანს დაწერასა შინა ამისსა ათერთმეტთა მოქცევთა ჟამთა თამარ სამგზის სანატრელიასათა, \
Line of ed.: 13     რომელმან სიმშჳდითა დავითიანითა, სიბრძნითა სოლომონიანითა, სიმქნითა და
Line of ed.: 14     საურავთა დღესისთა ხვალისა არ-მიგდებითა ალექსანდრიანითა, იპყრნა ზღჳთ პონტოსით
Line of ed.: 15     ზღუადმდე გურგანისად და სპერითგან დარუბანდამდის და ყოველნი კავკასიისა
Line of ed.: 16     იმერელნი და ამერელნი ხაზარეთამდის და სკჳთთამდის. მიმხმელ იქმნა ცხოვრებითა
Line of ed.: 17     და ნეტარებითა, რომელმან ესევითარი იჴმია ფრიადება ცნობიერებისა და სიმშჳდე
Line of ed.: 18     გონიერებისა, ვიდრემდის ამისსა განგებასა ათორმეტსა წელიწადსა შინა არცა თუ ტაჯგანაგი
Line of ed.: 19     უბრძანა ვის სადმე კრვად. კიდემქონებელი ყოვლისა მესისხლეობისა და მბნელობლობისა
Line of ed.: 20     და ასოთა მიღებისა, ნება-აღმსრულებელი, შიშისა და ზარისა დამდებელი,
Page of ed.: 35   Line of ed.: 1     მშჳდი დამშჳდობის მყოფელი იშუებს და სუფევს სამეუფოთა და სამფლობელოთა შინა
Line of ed.: 2     მისთა, რომელი არა სადა ვის უხილავს, თჳნიერ ამისსა, ესევითარსა კაცისა უვნებლობასა
Line of ed.: 3     შინა უვნებელად და მშჳდობით დაჭირვა და მოწურთა კაცთა ქედფიცხელობისა და
Line of ed.: 4     გონება-ურჩებისა.

Line of ed.: 5        ხოლო სხუანი ზნენი: გამ[მ]არჯუებლობანი, აღვლანი საზღვართა მიმართ, მამადობანი
Line of ed.: 6     მამათა და ტომთა მისთანი, ოდესმე \ რაინდობანი და მკჳრცხლ-მოქმედობანი და
Line of ed.: 7     მჴედრობანი მჴედართანი, იროელად საგონებლობანი, ოდესმე ნარნარად და წყნარმშჳდად
Line of ed.: 8     მეპასუხობანი, თუ რანი და რაოდენ იქმნეს, წინამდებარისაგან ეუწყენ მსმენელთა.

This text is part of the TITUS edition of Kartlis Cxovreba II.

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 22.9.2017. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.