TITUS
Megrelian Texts (from Sbornik Materialov)
Part No. 7
Previous part

Text: 4 
Page: 326 
(ნ)ძალიერიში უმოსი (ნ)ძალიერი ირო ქიჸი

(Сильнаго болше сильный всегда бывает)



Line: 1    რდჷ ართი სამაფოს ძალიერი ნდიი, ნამუსუითი
   Был (в) одном государстве сильный ндии, * котораго звали

Page: 327 
Line: 2    ჯოხოდ ხეჩო. ხეჩო რდ ურძღაფელა ქიდოხადდ
   Хечо. Хечо был обжора (бывало) сядет

Line: 3    სადილონი მინიშა, ოჭკომუნდ ოში ფუთიში უმოსი ქობალს
   обед за иногда съедал ста пудов больше хлеба

Line: 4    დო გეშუნდუ ოში ფუთიში უმოსი ღვინს. მანგიერო ხეჩო ირო
   и выпивал ста пудов больше вина. Зато Хечо всегда усердно

Line: 5    ჯგირო საქვარს ორთდჷ დო იწენდ ბრელი ქობალი დო ღვინს. ართი
   работал и зарабатывал много хлеба и вина. (В) один

Line: 6    წანას მუნაწიიქ დიირკდო ხეჩოს ღვინქ აწაკორდ. თიქ გაგმაანწყუ
   год урожай упал и у Хечо вина не достало. Он приготовил

Line: 7    ძალამი ძღვინი ქიკლედუ ხუჯიშა დიდი გუდა
   очень (хороший) подарок, взвалил плечо на большой бурдюк

Line: 8    დო მიდართ ხენწიფეშა ღვინიში ოთხუუშა. ხენწიფეს
   и пошел царю к вина просить. Царю к привели

Line: 9    ქიმეუჸონეს ნდიი. ხენწიფექ კითხ ხეჩოს: "მუს თხულენქ? იქ
   Хечо. Царь спросил Хечо: "что просишь? Тот сказал:

Line: 10    უწუუ: "მა ღვინს ვთხუულენქ". ხენწიფექ ზოჯ: "მიდეჸონით
   "я вина прошу". Царь приказал: "возьмите

Line: 11    მარანიშა დო ქოჩით ღვინი მუზმა აშვენი დო უკული
   марани * в и напоите вином сколько может нит и потом

Line: 12    გუდა ეუფშით დო გუუტეთ". ხეჩო მიდეჸონეს მარანიშა.
   бурдюк наполните и пустите". Хечо взяли марани (в)

Line: 13    მარანს დიდი დიდი ლაგვანეფი რდ ღვინიში ეფშა. ხეჩოქ თე
   марани вольшие сосуды были вином наполненые. Хечо этих

Line: 14    ლაგვანეფი არძო ქვინჯიშა ქეგიოშუ. ე ამბექ ნაბეტანი
   кувшинов всех дна допил. Эта весть чреэмерно

Line: 15    გუუკვირდჷ თინენს, მარა ხოლო უმოსო გასაკვირო დაასქიდეს თიქ,
   удивила их, но еще больше удивителным стало то, что

Line: 16    ნამდა ხეჩოში გუდას ანთასი ფუთიში უმოსი ღვინქ ქენანტირჷ
   Хечо в бурдюк тысячи пудов больше вина поместилось

Line: 17    დო თიქ თეზმა ოღალე წყინარო მიდეღჷ ჸუდეშა. შარას ხეჩოქ
   и тот такую ношу свободно взял домой. Дорогой Хечо

Page: 328 
Line: 18    დოშურდ დო ქომისვანჯ ართი გოლაში თუდო. თიწკმა ქემერთ
   устал и отдохнул одной горы внизу. Тогда пришел

Line: 19    ართი კოჩქ დო ქიმგეხვარებუქია უწუ. ხეჩოს ახიოლუ დო
   один человек и "помогу" сказал. Хечо обрадовался и

Line: 20    მანგიერო დეეპირუ გოლაშა იშევლენთიე ღვინით დოგორძღანქია.
   взамен обещал гору на поднимемся вином напою.

Line: 21    ე კოჩქ ქეკილერაგუ ხეჩოში გუდა ხუჯიშა დო უცებ გაკიღ
   Этот человек взвалил Хечо бурдюк плечо на и вдруг поднял

Line: 22    გოლაშა. ხეჩოქ მუუნწყ გუდას დუდი დო უწუ უჩინებუ
   гору на. Хечо развязал бурдюка голову и сказал не

Line: 23    კოს: "შვი, მუზმა გოკონი". ი კოჩქ მოუკუნუ
   знакомому человеку: "пей сколько хочешь". Тот человек потянул

Line: 24    დო გვალას გეშაჩოლუ გუდა. ინენქ წეეკიდეს თეში
   и совсем опорожнил бурдюк. Они поссорились это за;

Line: 25    გურიშენი; თიწკმა ქომააჭიშდუ ართი კოჩქ თინეფს. თე კოს
   тогда подошол один человек к ним. этого человека

Line: 26    სახელი ჯოხოდჷ კაჟი დო გააზუუ თინეფი, უკული ართი ართიჸურენი
   именем звали Кажи * и рознял их, потом одного один в

Line: 27    ჯიბეშა ქალეეხუნუუ, მაჟირა მაჟირაჸურენიშა დო მოსვანჯილო
   карман посадил, другого другой в и спокойно

Line: 28    მიდეჸუნუ ჸუდეშა. ჸუდეს კაჟიქ ჟირიხოლო გელეჸონ ჯიბეშე დო
   пошел домой. Дома Кажи обоих вынул кармана из и

Line: 29    დიიცქუ ჩილიწკმა: "ჩქიმი ჯგურა ძალიერი კოჩი
   похвастался пред женой: мне подобнаго силача человека в

Line: 30    ქიჸანას ვარე". ჩილქ უწუ: "ქიჸანას დიიგორუ თი ცალი
   мире нетю жена сказала: "мире (в) найдется такой

Line: 31    კოჩი, ნამდა სი თი წკმა კოღონათ გმორჩქინდქ".
   человек, что ты ним пред комаром будешь казаться

Line: 32    კაჟიქ გურს ქგაახორცქ. ინას მუში მაჸალე ქიჸანას
   Кажи сердце разорваллось. Он его товарищ (в) мире

Line: 33    ქორდნი, ვაუჩქდ. გეეჭოფუ შქვილი დო მუზმათირდნი თითო
   (что) есть не знал. Взял лук и несколько каждую

Page: 329 
Line: 34    ოში ფუთიანი საგანეფი. ქიმიოტუ მახორობა, გინილჷ დო
   (в) сто пудовую стрел. Оставив дом ушел и

Line: 35    მიდართჷ ჩილქ უწუუნი თიცალი კოჩიში ოგორუშა. იდჷ სუმი
   пошел (что) жена сказала такого человека искать. Шел три

Line: 36    წანა დო სუმი თუთას დო ქიმერთჷ ართი ფართო მინდორიშა.
   года и три месяца и пришел одному широкому полю.

Line: 37    შქა მინდორს ქოძირ დიდი დაჩხრი დო დაჩხირიში ჟი მიკობუდუ
   Среди поля увидел большой огонь и огнем над висел

Line: 38    დიდი კარდილა. კარდილას მუდიგარდნი იხაშუუდუ. დაჩხრი პის
   большой котел. Котле (в) что-то варилось. Огня у лица

Line: 39    ეკოჯანუდ გვალაში მაშხვა კოჩი. კაჟიქ ქააჷოთჷ საგანი დო
   лежал горы величиною человек. Кажи бросил стрелу и

Line: 40    ქმოხვად ოჭიშის, მარა ის ვადუხვანცალუაფ. მაჟირა
   попал (в0 спину, но он не пошевелился. Вторую бросил-

Line: 41    ქააჸოთნი-გიიკურცხინუ, მასუმა ქააჸოთნი -- თიქ გვალაში მაშხვათ
   проснулся, третью бросил -- он горы величиною

Line: 42    გემწოდირთ. კაჟის აშქურინ დო მუთ შეულებუდუნი
   приподнялся. Кажи испугался и что мог

Line: 43    ირულუ, ვეკინუჯინუუნი თეში. ჭე მიდერულინი, კაჟიქ
   побежал, не оглядываясь так. Немножко побежал, Кажи

Line: 44    ქოძირ: ართი მახაჩქალს ქუუსქუაფუნ აგაფაშა ოში
   увидел: один земледелец запрег плуг в сто

Line: 45    უღუ კამბეშეფი დო ქოხონუნს. კაჟიქ ქიმერთ თე
   рар буйволов и нащет. Кажи пришел этому

Line: 46    მახაჩქალიშა დო შეეხვეწ: ნდიიშე გამჷკმოტე".
   земледелцу к и умолял: "дива от спаси.

Line: 47    მახაჩქალქ გეეჭოფუ თინა ჯორამო დო ქენახუნუ თასიში
   Земледелец взял его катером с и посадил семян

Line: 48    ენარღვაფალი ჩახვიასი. ნდიიქ ქიმერთჷ მახაჩქალიშა დო
   в сумку (для) насыпки. Див пришел земледелцу к и но

Line: 49    მოთხუუ კოჩი, ნამუქით თინა გაკურცხინუნი; მახაჩქალქ დეეთხია
   требовал человека который его разбудил; земледелец оставь

Page: 330 
Line: 50    უწუუ, მარა ნდიიქ ვაჩეერცხჷ. თიწკმა მეკვათჷ კინახონათ ნდიის
   сказал, но див не остал. Тогда отсек сохой дива

Line: 51    დუდი დო გალავანს ვიშო გეგნააბურინუ. უკული კინიი
   голову и огороды дальше швырнул. Потом опять высадил

Line: 52    გეშახუნუ ჩახვიაშე კაჟი დო ქდაახუნუ დიხას. ქიჸუ
   сумки из Кажи и посадил (на) землю. Настало обедать.

Line: 53    სადილობაქ, კაჟიქ მიკაჯინ დო ქოძირჷ დღას ვაუძირნი ფერი
   Кажи посмотрел и увидел никогда не видел такой

Line: 54    ოძირაფ: ათე მოსაქვარეში ჩილს დუხაშდ თელას არძო ხოჯეფი, ოში
   вид: этого работника жена наварила целиком всех быков, сто

Line: 55    ფუთი ღვინი, თენეფი არძო ქიგიოუნწყუ ნისორს, ნისორი
   пудов вина, это все разложила корыто на, корыто положила

Line: 56    ქიგუდგუმუ დუდიშა დო ქემეთუხუნს მონტყორს მოსვანჯილო.
   голову на и прядет шерст спокойно. Земледелец

Line: 57    მახაჩქალქ მიარზუ კაჟის სადილი, მარა ინა თეში გაკვირებულირდ, ნამუ
   предложил Кажи обед, что он так удивлен был, что

Line: 58    და ოჭკომალქ ვააჭკომ. სადილი გაათუნი, მახაჩქალქ უწუ
   кушания не мог есть. Обед кончив, земледелец сказал

Line: 59    ჩილს: "კაჟი ჸუდეშა მიდეჸუნი". ჩილქ კაჟი ქიგიოხუნუ ნისორს,
   жене: "Кажи домой возьми". Жена Кажи посадила (на) корыто

Line: 60    ნისორი ქეგიდუ დუდიშა დო მიდართ ჸუდეშა. ონჯუას
   корыто положила голову на и пошла домой. Вечером пришел

Line: 61    ქომორთჷ ჸუდეშა მახაჩქალქით დო კითხ კაჟის, მინ რექ დო ვარა
   домой земледелец и спросил Кажи, кто еси и или

Line: 62    სოურე მოურქია. კაჟიქ ირიფელი დუდიშე ბოლოშახ ქეეჩუ.
   откуда идешь. Кажи все головы с до конца разсказал. земледелец

Line: 63    მახაჩქალქ მუში ამბეთი ქუუწუ კაჟის: ჩქი ვორდით, სუმენეჩი ჯიმალეფი.
   свою весть сказал Кажи: нас было 60 братьев.

Line: 64    ჩქიმი ჯიმალეფი ჩქიმდე უმოსი ძალიერი რდეს. ინენს მითინი
   Мои братья меня больше сильнее были. Их ничего не мог

Line: 65    ვამერიებუდ. ართიშახ ჩქი ქეგვანთხით ქაჯეფიში* სახენწიფოს.
   преодолеть. Однажды мы папали Каджетское <<< *Каджети -- бесовская сторона >>> государство на.

Page: 331 
Line: 66    გეებჭოფით თი სახენწიფო დო მოლაბრთით ჸუდეშა. შარას გლახა
   взяли то государство и пошли домой. Дорогой плохой

Line: 67    დღაქ ქომჷმოჭიშეს, სერიში გიოთანაფალქ სოთინი ვამაშიის, ათე
   день настал, почлега нигде не могли, в это

Line: 68    დროს გიიბჯინითნი, ქობძირით ართი გვალა, გვალას მითონთხორილიდ
   время осмотревшись увидели одну гору, в горе пещера была

Line: 69    დო მითიბლით თექი დო ქიმთიინწყით. მაჟირა დღას მიდგაქრდნი
   и зашли туда и расположилис. На другой день кто-то

Line: 70    ქომორთ, ქიიხვამილუ თე გვალა, ქააჸოთ განიშე დო თქუუ:
   пришел, схватил эту гору, бросил в и сказал:

Line: 71    "ჭყელი ჯოღორს თენა სო მუნთირუ?" ჩქიმი ჯიმალეფქ არძოქ
   "Проклятая собака эту где притащила. мои братья все

Line: 72    დიიჭყანჭყეს, ხვალე მა გინობსქიდი თელო. თურმე ჩქი
   задавились, только я остался целым. Оказывается мы сидели

Line: 73    მითნობხვეთ ცხენიში დუს. თე დუდი ჯოღორს ჭყიშიში კარეში
   конской в голове. Эту голову собака пастуха шалаша

Line: 74    კარიშა ქჷმოუსარგალუაფუ. ჭყიშის ვანოჩქვედ ჩქი დუს
   дверям к притащила. Пастух не знал (что) мы в голове

Line: 75    მითვოხედითინი დო დუდი ქოძირნი, იშო გაგინაჸოთჷ. ქაარწყექო,
   сидели и голову дальше перебросил. Видишь

Line: 76    ძალურიში უნძალაში ირო ქოჸოფე. კაჟიქ დეეჯერუ, ნამდა
   сильнаго сильнее всегда бывает. Кажи убедился, что

Line: 77    მუში უნძალაში კოჩი ბრელი ნოჸოფუე ქიჸანასნი, დიირთ
   его сильнее человек много есть на свете вернулся

Line: 78    ჸუდეშა დო ჯვეშებურო ჩილიწკმა დიიჭყ უწუკინდებუო ცხორება.
   домой и по старому женой с стал ссоры без жить.


(записал и перевел смотрител Хоргинского двухкласснаго училища Иван Цхакаиа)


Page: Fn. 
Line: 1    ნდიი -- лесной человек. ^
Line: 2    მარანი -- винный погреб. ^
Line: 3    ქაჟი -- кремен. ^



Next part


This text is part of the TITUS edition of Megrelian Texts (from Sbornik Materialov).

Copyright TITUS Project, Frankfurt a/M, 10.12.2008. No parts of this document may be republished in any form without prior permission by the copyright holder.